ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ: ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΎ ΥΛΙΚΟΎ ΣΤΟ ΠΛΑΊΣΙΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΎ Περιβαλλοντικός λόγος: Ανάλυση εικόνας ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΣΧΙΖΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Μαθησιακοί στόχοι/ Προσδοκώμενα αποτελέσματα Όταν θα τελειώσεις την ενότητα αυτή, θα είσαι σε θέση: 1. Να γνωρίζεις το πώς εφαρμόζεται η μέθοδος της ανάλυσης περιεχομένου σε εικόνες οι οποίες πλαισιώνουν κείμενα στα οποία εκφέρεται ο περιβαλλοντικός λόγος. 2. Να γνωρίζεις το πώς εφαρμόζεται η μέθοδος της ανάλυσης της σύνταξης των εικόνων σε εικόνες οι οποίες πλαισιώνουν κείμενα στα οποία εκφέρεται ο περιβαλλοντικός λόγος. 3. Να κατανοήσεις το πώς το περιεχόμενο και η σύνταξη των εικόνων εμπλέκεται στο εγχείρημα της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης των οικοτουριστών 4. Να κρίνεις και να κατασκευάζεις εικονικό ενημερωτικό υλικό το οποίο αποσκοπεί στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των οικοτουριστών

Περιβαλλοντικός λόγος Σε τι αποσκοπεί; ενημέρωση και ευαισθητοποίηση Πως το επιτυγχάνει; γνωστική (επιστημονική) και ιδεολογική συνιστώσα πολυτροπικότητα

Οι εικόνες έχουν μονάχα έναν επικουρικό ρόλο σε σχέση με το κείμενο; Ποιος είναι ο ρόλος της εικόνας στη συγκεκριμένη σελίδα του σχολικού βιβλίου; Έστω ότι ανήκετε στη συγγραφική ομάδα του βιβλίου. Γιατί επιλέξατε τη εν λόγω εικόνα;

Πως μπορεί κανείς να διαβάσει ή να αναλύσει μια εικόνα; Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι το περιεχόμενο (το θέμα) και η σύνταξη (γραμματική) της εικόνας

Ανάλυση περιεχομένου εικόνας Μεταφορές Ισορροπία Ροή Εξισορροπούμενη ροή Ανταγωνισμός Συνεργασία Είδη της φύσης Μη ανθρωπογενής φύση Ανθρωπογενής φύση Αξίες Αυταξία (φύση: αρκαδία) Πόρος Συναισθήματα Βιοφιλία Βιοφοβία Ουδετερότητα Στάσεις Ανθρώπινος έλεγχος Προστασία Αμοιβαιότητα Έλεγχος της φύσης

Ας δούμε κάποιες κατηγορίες ανάλυσης της σύνταξης των εικόνων

αφορά την επιστημολογική σχέση ανάμεσα στην επιστημονική και τη τρέχουσα λαική γνώση (μυθολογική, θρησκευτική, πρακτική κ.λ.π.) Καθορίζει τον βαθμό κατά τον οποίο τα δυο αυτά είδη γνώσης διαφοροποιούνται Κατηγορίες ανάλυσης Ταξινόμηση Πλαισίωση Τυποποίηση Ισχυρή ταξινόμηση: σαφής διαχωρισμός μεταξύ επιστήμης και τρέχουσας λαικής γνώσης Ασθενής ταξινόμηση: τα δυο αυτά είδη συγχέονται Page 12

Ταξινόμηση (Classification) αναφέρεται στο περιεχόμενο της εικόνας διακρίνεται σε τύπο (type) και λειτουργία Τεχνο-επιστημονικές Τύπος Υβριδικές Ταξινόμηση Νατουραλιστικές Λειτουργία

Ταξινόμηση (Classification) Τεχνο-επιστημονικές Techno-scientific Τύπος αναπαριστούν την πραγματικότητα με γραφήματα, διαγράμματα, χάρτες κ.λ.π. Τα γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας

Ταξινόμηση (Classification) Νατουραλιστικές Naturalistic αναπαριστούν την πραγματικότητα όπως την προσλαμβάνουμε οπτικά περιλαμβάνουν φωτογραφίες, ζωγραφιές, cartoons κ.λ.π.

Ταξινόμηση (Classification) Υβριδικές Hybrid είναι τεχνοεπιστημονικές αλλά και νατουραλιστικές Τύπος

Ταξινόμηση (Classification) αναφέρεται στο περιεχόμενο της εικόνας διακρίνεται σε τύπο (type) και λειτουργία (ικανότητα της εικόνας να ερμηνεύει τον κόσμο αναπαριστώντας αντικείμενα και τις μεταξύ τους σχέσεις) Τεχνο-επιστημονικές Τύπος Υβριδικές Ταξινόμηση Νατουραλιστικές Λειτουργία Αφηγηματικές Εννοιολογικές

Ταξινόμηση (Classification) Αφηγηματικές Narrative δυναμικές εικόνες που προσφέρονται για αφηγήσεις (story-telling) αναπαριστούν φαινόμενα ή πράξεις που εκτυλίσσονται καθώς και διαδικασίες διαθέτουν κίνηση (περιέχουν ανύσματα, βέλη και άλλα «σημεία» που υποδηλώνουν κατευθυνσιμότητα, ροή κ.λ.π.) τα σημεία αυτά οργανώνουν την αφήγηση Προσπαθούν να βρουν από πού ανατέλλει ο ήλιος

Ταξινόμηση (Classification) Αφηγηματικές Εννοιολογικές Conceptual αναπαριστούν τα αντικείμενα ανάλογα με τη τάξη, τη δομή ή τη σημασία τους (μπορεί να εμφανίζουν συμμετρία, ιεραρχία κ.λ.π.) αναπαριστούν τη σταθερή και άχρονη ουσία των εικονιζόμενων αντικειμένων (στατικές εικόνες)

Ταξινόμηση (Classification) Conceptual αναπαριστούν τα αντικείμενα ανάλογα με τη τάξη, τη δομή ή τη σημασία τους (μπορεί να εμφανίζουν συμμετρία, ιεραρχία κ.λ.π.) αναπαριστούν τη σταθερή και άχρονη ουσία των εικονιζόμενων αντικειμένων (στατικές εικόνες)

Ταξινόμηση (Classification) αναφέρεται στο περιεχόμενο της εικόνας διακρίνεται σε τύπο (type) και λειτουργία (ικανότητα της εικόνας να ερμηνεύει τον κόσμο γύρω μας και μέσα μας) Τεχνο-επιστημονικές Τύπος Υβριδικές Ταξινόμηση Νατουραλιστικές Λειτουργία Αφηγηματικές Εννοιολογικές Ταξινομικές Αναλυτικές Συμβολικές

Ταξινόμηση (Classification) Εννοιολογικές Ταξινομικές Classificatory συνδέουν τα εικονιζόμενα αντικείμενα με όρους ταξινομικής (είδος) συμμετρία στη σύνθεση ή μια δομή που θυμίζει δεντρόγραμμα περιλαμβάνουν χάρτες, δεντρογράμματα κ.α.

Ταξινόμηση (Classification) Αναλυτικές Εννοιολογικές Analytical δηλώνουν σχέσεις μερών με το όλο (μέροςόλο) Περιλαμβάνουν ανατομικές ζωγραφιές κ.α. Τομή κυττάρου

Ταξινόμηση (Classification) Εννοιολογικές Συμβολικές Symbolic περιλαμβάνουν σύμβολα και αποδίδουν νοήματα μπορεί να είναι μεταφορικές (εκφράζουν νοήματα ή αξίες που δεν συνδέονται με κυριολεκτικό τρόπο με τα εικονιζόμενα αντικείμενα) Ο Κέλσιος και το θερμόμετρο

Να προσδιορίσετε τον τύπο και τη λειτουργία της εικόνας Λεζάντα: Εξέλιξη

Ο συνδυασμός των διαφόρων υποκατηγοριών μας δίνει πληροφορίες για την επιστημονικότητα των εικόνων (η επιστημονικότητα συνεπάγεται ισχυρή ταξινόμηση) Τεχνο-επιστημονικές Τύπος Υβριδικές Ταξινόμηση Νατουραλιστικές Λειτουργία Αφηγηματικές Εννοιολογικές Ταξινομικές Αναλυτικές Συμβολικές

Κατηγορίες ανάλυσης Ταξινόμηση αφορά την επιστημολογική σχέση ανάμεσα στην επιστημονική και τη τρέχουσα λαική γνώση (μυθολογική, θρησκευτική, πρακτική κ.λ.π.) Καθορίζει τον βαθμό κατά τον οποίο τα δυο αυτά είδη γνώσης διαφοροποιούνται Ισχυρή ταξινόμηση: σαφής διαχωρισμός μεταξύ επιστήμης και τρέχουσας λαικής γνώσης Ασθενής ταξινόμηση: τα δυο αυτά είδη συγχέονται Πλαισίωση Περιγράφει τις σχέσεις ανάμεσα στο εικονιζόμενο ανικείμενο και τον παρατηρητή Ισχυρή πλαισίωση: έλλειψη οικειότητας η εξουσία ή ο έλεγχος ανήκει στο εικονιζόμενο αντικείμενο ή τον παρατηρητή Ασθενής πλαισίωση: οικειότητα ισότιμη σχέση του παρατηρητή με το εικονιζόμενο αντικείμενο Τυποποίηση

Πλαισίωση (Framing) αναφέρεται στη σχέση ανάμεσα στο εικονιζόμενο αντικείμενο και τον παρατηρητή διακρίνεται με βάση τους άξονες της εικόνας Οριζόντια γωνία Πρόσθια Πλάγια Πλαισίωση Οριζόντιος άξονας Κάθετος άξονας

Πλαισίωση (Framing) Οριζόντια γωνία (Horizontal angle) Πρόσθια Frontal Οικειότητα. Αυτό που βλέπουμε είναι μέρος του κόσμου μας, κάτι με το οποίο σχετιζόμαστε Λεζάντα: Καλλιέργειες στο Δέλτα του Νέστου

Πλαισίωση (Framing) Οριζόντια γωνία (Horizontal angle) Πλάγια Oblique Αποστασιοποίηση Ιθαγενείς της Αυστραλίας

Ποια είναι η γωνία λήψης της φωτογραφίας ως προς τον οριζόντιο άξονα; Τι μπορεί να δηλώνει; Παιδιά Ιθαγενών της Αυστραλίας

Πλαισίωση (Framing) αναφέρεται στη σχέση ανάμεσα στο εικονιζόμενο αντικείμενο και τον παρατηρητή διακρίνεται με βάση τους άξονες της εικόνας Framing Οριζόντιος άξονας Κάθετος άξονας Οριζόντια γωνία Απόσταση Πρόσθια Πλάγια Μακρινή λήψη Μεσαία λήψη Κοντινή λήψη

Πλαισίωση (Framing) Μακρινή λήψη Long shot υποδηλώνει απρόσωπες σχέσεις (ισχυρή πλαισίωση) Λεζάντα: Ο άνθρωπος αδιαφορεί για τις περιβαλλοντικές συνέπειες των επιλογών του

Πλαισίωση (Framing) Μεσαία λήψη Medium shot Ούτε απρόσωπες σχέσεις ούτε μεγάλη οικειότητα Λεζάντα: Αργυροπελεκάνοι στη λιμνοθάλασσα της Λογαρού (Αβρακικός Κόλπος)

Πλαισίωση (Framing) Κοντινή λήψη Close shot δείχνει οικειότητα (ασθενής πλαισίωση) Λεζάντα: Νούφαρα στη Μικρή Πρέσπα

Πλαισίωση (Framing) αναφέρεται στον έλεγχο της επικοινωνίας (παραγωγός-εικόνα-θεατής) διακρίνεται με βάση τους άξονες της εικόνας Οριζόντια γωνία Πρόσθια Πλάγια Πλαισίωση Οριζόντιος άξονας Απόσταση Μακρινή λήψη Μεσαία λήψη Κοντινή λήψη Κάθετος άξονας Υψηλή γωνία Επίπεδο ματιού Χαμηλή γωνία

Πλαισίωση (Framing) Τι δείχνει η υψηλή γωνία λήψης για τη σχέση ανάμεσα στον παρατηρητή και το εικονιζόμενο αντικείμενο; Υψηλή-γωνία High-angle Παραχώρηση της εξουσίας στο θεατή (ισχυρή πλαισίωση) Λεζάντα: Αποψίλωση τροπικών δασών

Eye level Πλαισίωση (Framing) Τι δείχνει αυτή η γωνία λήψης για τη σχέση ανάμεσα στον παρατηρητή και το εικονιζόμενο αντικείμενο; Επίπεδο ματιού Ισότητα στη σχέση εικονιζόμενου αντικειμένου και αναγνώστη Λεζάντα: Φωτιά σε ένα μεσογειακό οικοσύστημα

Low-angle Η εξουσία παραχωρείται στο εικονιζόμενο αντικείμενο Πλαισίωση (Framing) Τι δείχνει η χαμηλή γωνία λήψης για τη σχέση ανάμεσα στον παρατηρητή και το εικονιζόμενο αντικείμενο; Χαμηλή-γωνία

Πλαισίωση (Framing) αναφέρεται στη σχέση ανάμεσα στο εικονιζόμενο αντικείμενο και το θεατή διακρίνεται με βάση τους άξονες της εικόνας Οριζόντια γωνία Πρόσθια Πλάγια Πλαισίωση Οριζόντιος άξονας Απόσταση Μακρινή λήψη Μεσαία λήψη Κοντινή λήψη Κάθετος άξονας Υψηλή γωνία Επίπεδο ματιού Χαμηλή γωνία

Κατηγορίες ανάλυσης Ταξινόμηση αφορά την επιστημολογική σχέση ανάμεσα στην επιστημονική και τη τρέχουσα λαική γνώση (μυθολογική, θρησκευτική, πρακτική κ.λ.π.) Καθορίζει τον βαθμό κατά τον οποίο τα δυο αυτά είδη γνώσης διαφοροποιούνται Ισχυρή ταξινόμηση: σαφής διαχωρισμός μεταξύ επιστήμης και τρέχουσας λαικής γνώσης Ασθενής ταξινόμηση: τα δυο αυτά είδη συγχέονται Πλαισίωση Περιγράφει τις σχέσεις ανάμεσα στο εικονιζόμενο ανικείμενο και τον παρατηρητή Ισχυρή πλαισίωση: η εξουσία ή ο έλεγχος ανήκει στον παρατηρητή Ασθενής πλαισίωση: ισότιμη σχέση του παρατηρητή με το εικονιζόμενο αντικείμενο Τυποποίηση Περιγράφει το βαθμό αφαιρετικότητας ή επιστημονικότητας των εικόνων. Αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο τα συστατικά της εικόνας συνδυάζονται μεταξύ τους για να αποδώσουν ένα σύνολο με σημασία (σύνθεση) Ισχυρή τυποποίηση: αφηρημένη εικόνα, αναπαριστά την πραγματικότητα όπως αυτή αναπαρίσταται από την επιστήμη Ασθενής τυποποίηση: η εικόνα είναι περισσότερο κοντά στη φωτογραφική πραγματικότητα

Τυποποίηση (Formality) αναφέρεται στο βαθμό αφαίρεσης, επεξεργασίας και εξειδίκευσης του αναπαραστατικού κώδικα Διάταξη στοιχείων Επικεντρωμένη Πολυπολική Τυποποίηση

Placeholder for your own sub headline Τυποποίηση (Formality) Επικεντρωμένη Centred οι βασικές πληροφορίες είναι οργανωμένες γύρω από ένα καλά καθορισμένο κέντρο

Placeholder for your own sub headline Τυποποίηση (Formality) Πολυπολική Polarized Απουσία οργανωτικού στοιχείου ή άξονα

Τυποποίηση (Formality) αναφέρεται στο βαθμό αφαίρεσης, επεξεργασίας και εξειδίκευσης του αναπαραστατικού κώδικα Διάταξη στοιχείων Επικεντρωμένη Πολυπολική Formality Βαθμός ομαδοποίησης Διασύνδεση Όχιδιασύνδεση

Placeholder for your own sub headline Τυποποίηση (Formality) Διασύνδεση Connection ύπαρξη σύνδεσης ανάμεσα στα επιμέρους στοιχεία της εικόνας Υψηλός βαθμός ομαδοποίησης των στοιχείων της εικόνας

Placeholder for your own sub headline Τυποποίηση (Formality) Όχι-διασύνδεση Disconnection απουσία σύνδεσης ανάμεσα στα επιμέρους στοιχεία της εικόνας η έλλειψη σύνδεσης χαρακτηρίζεται από ανεξάρτητα οπτικά στοιχεία

Τυποποίηση (Formality) αναφέρεται στο βαθμό αφαίρεσης, επεξεργασίας και εξειδίκευσης του αναπαραστατικού κώδικα Διάταξη Επικεντρωμένη Πολυπολική Formality Βαθμός ομαδοποίησ ης Reading path Διασύνδεση Όχιδιασύνδεση Γραμμική Μη-γραμμική

Placeholder for your own sub headline Τυποποίηση (Formality) Γραμμική Linear τα στοιχεία της εικόνας διαβάζονται με συγκεκριμένη σειρά

Placeholder for your own sub headline Τυποποίηση (Formality) Μη-γραμμική Non-linear τα στοιχεία της εικόνας μπορούν να διαβαστούν με πολλούς τρόπους ελευθερία στον αναγνώστη

Τυποποίηση (Formality) αναφέρεται στο βαθμό αφαίρεσης, επεξεργασίας και εξειδίκευσης του αναπαραστατικού κώδικα Διάταξη Επικεντρωμένη Πολυπολική Formality Βαθμός ομαδοποίησης Reading path Coding orientation Αισθητηριακή Διασύνδεση Όχιδιασύνδεση Γραμμική Μη-γραμμική Μηαισθητηριακή

Placeholder for your own sub headline Τυποποίηση (Formality) Αισθητηριακή Sensory έντονο χρωματικό υπόβαθρο, ποικιλία χρωμάτων, διαφορετικές αποχρώσεις του ίδιου χρώματος προκαλούν ευχαρίστηση, εντυπωσιασμό, τρυφερότητα

Placeholder for your own sub headline Τυποποίηση (Formality) Μη-αισθητηριακή Non-sensory

Τυποποίηση (Formality) αναφέρεται στο βαθμό αφαίρεσης, επεξεργασίας και εξειδίκευσης του αναπαραστατικού κώδικα Διάταξη Επικεντρωμένη Πολυπολική Formality Βαθμός ομαδοποίησης Reading path Coding orientation Διασύνδεση Γραμμική Μη-γραμμική Αισθητηριακή Όχιδιασύνδεση Μηαισθητηριακή

Ποιες εικόνες εντάσσονται στα παρακάτω κοσμοείδωλα; Κλασσικό Ρομαντικό Μπαρόκ Ιδεολογία της εκμετάλλευσης και της κυριαρχίας του ανθρώπου πάνω στη φύση Ο άνθρωπος θα πρέπει να γνωρίσει και να δαμάσει τη φύση για να επιβιώσει Διαχείριση και έλεγχος της φύσης (επιστήμη και τεχνολογία) Η φύση πάνω απ όλα (αρμονία-ισορροπία) Οσο λιγότερο ανθρωπογενές τόσο περισσότερο φυσικό Οι ανθρώπινες δραστηριότητες πρέπει να εναρμονίζονται με την ισορροπια της φύσης Όταν δεν είναι ή ξεπερνούν κάποια όρια τότε η φύση δυσλειτουργεί Προστασία:παθητική στάση κοινωνιών Προστασία: σημαντικός ο ρόλος της επιστήμης Ο κόσμος είναι πολύπλοκος και ρευστός (αβεβαιότητα, τυχαιότητα) Αλληλεξάρτηση ανθρώπου φύσης (ανοικτότητα, ασάφεια ορίων) Οι ολότητες προκύπτουν τυχαία και όχι οργανωμένα Σημαντικό το βίωμα και όχι η επιστήμη

ΑΣΚΗΣΗ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ Να αναλύσετε το περιεχόμενο και τη σύνταξη των παρακάτω εικόνων. Photo 1 l

ΑΣΚΗΣΗ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ Να αναλύσετε το περιεχόμενο και τη σύνταξη των παρακάτω εικόνων. Photo 2

Βιβλιογραφία 1. Dann G. (1996).The language of tourism: a sociolinguistic perspective. UK: CAB International. 2. Dorsey E, Steeves H. and Porras L. (2004). Advertising ecotourism on the internet: commodifying environment and culture. New Media Society 6: 753-779. 3. Kress, G., & Van Leeuwen, T. (1996).Reading images: The grammar of visual design. London: Routledge. 4. Lemoni R. Lefkaditou A., Stamou A.G., Schizas D., Stamou G.P. (2013). Views of nature and the human-nature relations: An analysis of the visual syntax of images about the environment in Greek primary school textbooks Diachronic considerations. Research in Science Education43:117 140. 5. Lemoni R., Stamou A. & Stamou G. (2011). Romantic, Classic and Baroque Views of Nature:An Analysis of Pictures About the Environment in Greek Primary School Textbooks Diachronic Considerations. Res Sci Educ 41:811 832