ιεθνής Σύµβαση CITES Ιερακόµορφα (FALCONIFORMES spp.). Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Η παρούσα καταχώρηση, όπως φαίνεται και από τον τίτλο της, αφορά στην τάξη των ιερακόµορφων (αετοί, γεράκια, γύπες) και δεν αποσκοπεί στην εισαγωγή νέων δεδοµένων στο ισχύον θεσµικό πλαίσιο. Σκοπό έχει την παροχή θεµατικών οδηγιών προς τις υπηρεσίες που εµπλέκονται µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην εφαρµογή της Σύµβασης και στην τήρηση των προβλεποµένων από αυτήν διατάξεων ( ιαχειριστικές Αρχές CITES, λοιπές ασικές Υπηρεσίες, Τελωνιακές Αρχές κ.α.) και στοχεύει στην παροχή πληροφόρησης και εργαλείων που θα υποβοηθήσουν το έργο των ως άνω υπηρεσιών στην προσπάθεια άσκησης των καθηκόντων τους για την εφαρµογή των διατάξεων της Σύµβασης CITES. Β. Η ΤΑΞΗ ΤΩΝ ΙΕΡΑΚΟΜΟΡΦΩΝ : Η τάξη των ιερακόµορφων (Order: FALCONIFORMES) περιλαµβάνεται στην οµοταξία των πτηνών (Class: AVES) της συνοµοταξίας των χορδωτών (Phylum: CHORDATA) του ζωικού βασιλείου (Kingdom: ANIMALIA) και περιλαµβάνει τις κάτωθι πέντε (5) οικογένειες (FAMILIES): 1. Cathartidae (Γύπες του Νέου Κόσµου) 2. Accipitridae (Ιέραξ, αετοί) 3. Falconidae (Ιέρακες) 4. Pandionidae (Ψαραετοί) 5. Sagittariidae Η οικογένεια των Cathartidae (Γύπες του Νέου Κόσµου) περιλαµβάνει τα γένη: Cathartes Coragyps Gymnogyps Sarcoramphus Vultur Η οικογένεια των Accipitridae (Ιέραξ, αετοί) περιλαµβάνει τα γένη: Accipiter Aegypius Aquila Asturina Aviceda usarellus utastur uteo uteogallus Chelictinia Chondrohierax Circaetus Circus Dryotriorchis 1
Elanoides Elanus Erythrotriorchis Eutriorchis Gampsonyx Geranoaetus Geranospiza Gypaetus Gypohierax Gyps Haliaeetus Haliastur Hamirostra Harpagus Harpia Harpyhaliaetus Harpyopsis Henicopernis Hieraaetus Ichthyophaga Ictinaetus Ictinia Kaupifalco Leptodon Leucopternis Lophaetus Lophoictinia Macheiramphus Megatriorchis Melierax Milvus Morphnus Necrosyrtes Neophron Oroaetus Parabuteo Pernis Pithecophaga Polemaetus Polyboroides Rostrhamus Sarcogyps Spilornis Spizaetus Spizastur Stephanoaetus Terathopius Torgos Trigonoceps Urotriorchis Η οικογένεια των Falconidae (Ιέρακες) περιλαµβάνει τα γένη: Caracara Cerchneis Daptrius Falco 2
Herpetotheres Hierax Ibycter Ierax Micrastur Microhierax Milvago Phalcoboenus Polihierax Polyborus Spiziapteryx Tinnunculus Η οικογένεια των Pandionidae (Ψαραετοί) περιλαµβάνει τo γένος: Pandion µε µοναδικό εκπρόσωπο είδος το Pandion haliaetus Η οικογένεια των Sagittariidae περιλαµβάνει τo γένος: Sagittarius µε µοναδικό εκπρόσωπο είδος το Sagittarius serpentarius ( συνώνυµο του Falco serpentarius) Γ. Η ΤΑΞΗ ΤΩΝ ΙΕΡΑΚΟΜΟΡΦΩΝ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΑΣΗ CITES : τα είδη (όλων των γενών όλων των οικογενειών) της τάξης των ιερακόµορφων (FALCONIFORMES spp.) περιλαµβάνονται στα Παραρτήµατα της Σύµβασης CITES και στους Πίνακες των εφαρµοστικών αυτής Κανονισµών της Ε.Ε. (Εξαιρούνται µόνο τα υπόλοιπα εκτός των: Gymnogyps californianus, Vultur gryphus και Sarcoramphus papaείδη της οικογένειας Cathardidae, καθώς και το Caracara lutosa). Όπως θα έχετε διαπιστώσει από το Παράρτηµα της Σύµβασης CITES, όλα τα είδη που περιλαµβάνονται στην τάξη των Ιερακόµορφων (FALCONIFORMES spp.) περιλαµβάνονται στο Παράρτηµα ΙΙ, εκτός εκείνων που καταλογογραφούνται στα Παραρτήµατα Ι και ΙΙΙ, καθώς και των υπόλοιπων ειδών της οικογένειας Cathartidae και του είδους Caracara lutosa τα οποία δεν περιλαµβάνονται στα παραρτήµατα. Από το Παράρτηµα εξάλλου του Κανονισµού (ΕΚ) 338/1997 -όπως αυτό αντικαταστάθηκε στο σύνολό του από το παράρτηµα του Κανονισµού (ΕΕ) 1320/2014 το οποίο ισχύει σήµερα- θα έχετε επίσης διαπιστώσει ότι όλα τα είδη που περιλαµβάνονται στην τάξη των Ιερακόµορφων (FALCONIFORMES spp.) περιλαµβάνονται στον Πίνακα Β, εκτός εκείνων που καταλογογραφούνται στον Πίνακα Α και ενός είδους της οικογένειας Cathartidae που καταλογραφήθηκε στον Πίνακα Γ και των υπολοίπων ειδών της εν λόγω οικογένειας, και το είδος Caracara lutosa τα οποία δεν αποτελούν αντικείµενο του εν λόγω κανονισµού. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, µάλιστα, έχει υπαγάγει σηµαντικό αριθµό ειδών του Παραρτήµατος ΙΙ της Σύµβασης στον Πίνακα Α του Κανονισµού, αντί να τα υπαγάγει στον Πίνακα Β, υιοθετώντας έτσι για τα είδη αυτά αυστηρότερο καθεστώς προστασίας από ότι η Σύµβαση. Όπως γνωρίζετε, η χώρα µας εφαρµόζει, σ ότι αφορά τις δεσµεύσεις και υποχρεώσεις που αποδέχθηκε προσχωρώντας στη Σύµβαση CITES, τους σχετικούς -µε τη Σύµβαση- Κανονισµούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι επιβάλλουν αυστηρότερα µέτρα προστασίας και διακίνησης των ειδών CITES. Κατά συνέπεια, προκειµένου να 3
διαπιστώσετε πως θα αντιµετωπίσετε µια περίπτωση που έχει να κάνει µε κάποιο συγκεκριµένο είδος ιερακόµορφου πτηνού, θα πρέπει πρώτιστα να ανατρέξετε στους Πίνακες του Παραρτήµατος του Κανονισµού 338/1997 όπως ισχύει κάθε φορά [στην παρούσα χρονική στιγµή στους πίνακες του Καν. (ΕΕ) 1320/2014] για να διαπιστώσετε σε ποιόν Πίνακα το είδος αυτό έχει καταλογογραφηθεί. Στον Κατάλογο που ακολουθεί παρουσιάζονται ανακεφαλαιωτικά τα είδη των ιερακόµορφων (FALCONIFORMES spp.) (που αποτελούν αντικείµενο της Σύµβασης CITES), µε τις αντίστοιχες ενδείξεις σε ποιο Παράρτηµα της Σύµβασης και σε ποιο Πίνακα του Κανονισµού της Ε.Ε. υπάγεται το κάθε είδος. Τα είδη που υπογραµµίζονται στον κατάλογο, περιλαµβάνονται στον Πίνακα Α σύµφωνα µε το καθορισθέν από τις Οδηγίες 79/409/ΕΟΚ και 92/43/ΕΟΚ καθεστώς προστασίας τους: Ανώτερη ταξινοµική βαθµίδα (παρατίθεται για λόγους ταξινοµικούς µόνο) FALCONIFORMES ΠΤΗΝΑ (AVES) ΙΕΡΑΚΟΜΟΡΦΑ (FALCONIFORMES) Επιστηµονική ονοµασία ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΥΜΒΑΣΗΣ CITES «για το διεθνές εµπόριο των ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας που κινδυνεύουν να εξαφανισθούν» κυρωθείσης µε το Ν.2055/1992 (ΦΕΚ 105/τ.Α /30-06-1992) ΠΙΝΑΚΑΣ (Εφαρµοστικού της Σύµβασης CITES) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 338/1997 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 9ης εκεµβρίου 1996 «για την προστασία των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας µε τον έλεγχο του εµπορίου τους» (L 61/03-03-1997), όπως τροποποιήθηκε µε τον ΚΑΝ. (ΕΕ) 1320/2014 Κοινή ονοµασία ΙΕΡΑΚΟΜΟΡΦΑ Accipitridae FALCONIFORMES spp. II (Εκτός του Caracara lutosa και των ειδών της οικογένειας Cathartidae, που δεν περιλαµβάνονται στα Παραρτήµατα, καθώς και των ειδών που περιλαµβάνονται στα Παραρτήµατα I και III ) Β (Εκτός των ειδών που περιλαµβάνονται στο παράρτηµα A, εκτός ενός είδους της οικογένειας Cathartidae που περιλαµβάνεται στο παράρτηµα Γ -τα άλλα είδη της εν λόγω οικογένειας δεν περιλαµβάνονται στα παραρτήµατα του παρόντος κανονισµού- και εκτός του είδους Caracara lutosa) ΙΕΡΑΚΟΜΟΡΦΑ (αετοί, γεράκια, γύπες) Αετοί, σαΐνια, γύπες, γερακίνες, κίρκοι Accipiter brevipes II A Σαΐνι, Κοινό σαΐνι Accipiter gentilis II A ιπλοσάϊνο Accipiter nisus II A Ξεφτέρι, Κοινό Aegypius monachus ξεφτέρι II A Μαυρόγυπας 4
Cathartidae Aquila adalberti I A Ισπανικός βασιλαετός Aquila chrysaetos II A Χρυσαετός Aquila clanga II A Στικταετός Aquila heliaca I A Ανατολικό βασιλαετός Aquila pomarina II A Κραυγαετός uteo buteo II A Γερακίνα, Κοινή γερακίνα uteo lagopus II A Αρκτικοβαρβακίνα, Χιονογερακίνα uteo rufinus II A Αετοβαρβακίνα, Αετογερακίνα Chondrohierax I A Τσίφτης της uncinatus wilsonii Κούβας Circaetus gallicus II A Φιδαετός Circus aeruginosus II A Καλαµόκιρκος Circus cyaneus II A Βαλτόκιρκος Circus macrourus II A Στεπόκιρκος Circus pygargus II A Λιβαδόκιρκος Elanus caeruleus II A Έλανος Eutriorchis astur II A Φιδαετός της Μαδαγασκάρης Gypaetus barbatus II A Γυπαετός Gyps fulvus II A Όρνιο Haliaetus spp. I A Θαλασσαετοί (Το Haliaetus albicilla)/ II (όλα τα άλλα είδη) Harpia harpyja I A Άρπυια Hieraaetus fasciatus II A Σπιζαετός Hieraaetus II A Σταυραετός, pennatus Γερακαετός Leucopternis II A Φαιόραχο γεράκι occidentalis Milvus migrans II A Τσίφτης (Εκτός του Milvus migrans lineatus που περιλαµβάνεται στο παράρτηµα Β) Milvus milvus II A Ψαλιδιάρης Neophron II A Ασπροπάρης percnopterus Pernis apivorus II A Σφηκοβαρβακίνα, Ευρωπαϊκός σφηκιάρης Pithecophaga jefferyi Gymnogyps californianus I A Πιθηκοφάγος αετός Κόνδορες I A Κόνδορας της Καλιφόρνιας 5
Falconidae Pandionidae Sarcoramphus papa III (Ονδούρα) Γ Βασιλικός γύπας Vultur gryphus I A Κόνδορας των Άνδεων Γεράκια Falco araeus I A Κιρκινέζι των Σεϋχελλών Falco biarmicus II A Χρυσογέρακο Falco cherrug II A Κυνηγογέρακο, Στεπογέρακο Falco columbarius II A Νανογέρακο Falco eleonorae II A Μαυροπετρίτης Falco jugger I A Γεράκι λαγγάρ Falco naumanni II A Κιρκινέζι Falco newtoni I (Μόνο ο πληθυσµός των Σεϋχελλών) A (Μόνο ο πληθυσµός των Σεϋχελλών) Κιρκινέζι Newton Falco pelegrinoides I A Ερηµοπετρίτης Falco peregrinus I A Πετρίτης Falco punctatus I A Κιρκινέζι του Μαυρικίου Falco rusticolus I A Ασπρογέρακο Falco subbuteo II A ενδρογέρακο Falco tinnunculus II A Βραχοκιρκίνεζο Falco vespertinus II A Ευρωπαϊκό µαυροκιρκίνεζο Ψαραετοί Pandion haliaetus II A Ψαραετός του Όπως γνωρίζετε -εφόσον τα ιερακόµορφα υπάγονται στα Παραρτήµατα της Σύµβασης CITES και στους Πίνακες των σχετικών µε αυτήν Κανονισµών της Ε.Ε.- η διακίνηση οποιουδήποτε είδους ιερακόµορφου (Falconiformes spp.) επιτρέπεται αποκλειστικά και µόνο µε χρήση του ειδικού εντύπου πιστοποιητικών και αδειών που προβλέπει ο Κανονισµός (ΕΚ) 865/2006, όπως τροποποιήθηκε συµπληρώθηκε µε τον Κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 100/2008, τον Κανονισµό (ΕΕ) αριθ. 791/2012 και τον Εκτελεστικό Κανονισµό (ΕΕ) αριθ. 792/2012 και ισχύει, που εκδίδονται από τις αρµόδιες ιαχειριστικές Αρχές CITES. Υπενθυµίζεται ότι η εφαρµογή της Σύµβασης CITES και των σχετικών µε αυτήν Κανονισµών (ΕΚ και ΕΕ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ανατεθεί στα αρµόδια διαχειριστικά όργανα CITES, τις δασικές και τελωνειακές αρχές του Κράτους [βλέπε και άρθρο 4 ΚΥΑ 125188/246/22-01-2013 (ΦΕΚ 285/τ.Β /13-02-2013)], που κατά την άσκηση των αρµοδιοτήτων τους οφείλουν να διασφαλίζουν την απαρέγκλιτη τήρηση των προβλεπόµενων από το ισχύον θεσµικό πλαίσιο διατάξεων, ακολουθώντας τις επιβεβληµένες κατά περίπτωση διαδικασίες. Υπενθυµίζεται επίσης ότι σύµφωνα µε το άρθρο 8 παρ. 1 του Καν. (ΕΚ) 338/97: «Η αγορά, η προσφορά προς αγορά, η απόκτηση για εµπορικούς σκοπούς, η έκθεση 6
για εµπορικούς σκοπούς, η χρησιµοποίηση για κερδοσκοπικό σκοπό και η πώληση, η κατοχή µε σκοπό την πώληση, η προσφορά προς πώληση ή η µεταφορά προς πώληση δειγµάτων ειδών του παραρτήµατος (Πίνακα) Α απαγορεύονται». Οι παρεκκλίσεις από την διάταξη αυτή, που προβλέπονται από το άρθρο 8 παρ. 3 του ως άνω Κανονισµού, προϋποθέτουν τη χορήγηση σχετικού πιστοποιητικού από την αρµόδια διαχειριστική αρχή CITES. Ειδικά για τα ζώντα ζώα ιερακόµορφων πτηνών του Πίνακα Α του Καν. (ΕΚ) 338/97 όπως κάθε φορά ισχύει, σύµφωνα µε το άρθρο 9 της ΚΥΑ 125188/246/22-01-2013 (ΦΕΚ 285/τ.Β /13-02-2013): απαγορεύεται η εισαγωγή, εξαγωγή, κατοχή και διατήρησή τους, όταν ο σκοπός των ως άνω ενεργειών είναι είτε το εµπόριο και η διάθεσή τους στην Ελληνική αγορά προκειµένου τα ζώα αυτά να χρησιµοποιηθούν ως προσωπικά ή οικιακά, είτε αυτή καθαυτή η κατοχή και διατήρησή τους για προσωπικούς ή οικιακούς λόγους. Το ίδιο άρθρο προβλέπει ποινικές και διοικητικές κυρώσεις για τους παραβάτες. Ενώ η ως άνω απαγόρευση, αναφορικά µε τα ιερακόµορφα πτηνά, δεν ισχύει: «εφόσον πρόκειται για πτηνά (Aves spp.) ή, τα οποία έχουν γεννηθεί και εκτραφεί σε αιχµαλωσία σύµφωνα µε τις διατάξεις του κεφαλαίου ΧΙΙΙ (άρθρο 54) του Καν. (ΕΚ) αριθ. 865/2006 και φέρουν σήµανση σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 66 παρ. 1 του εν λόγω κανονισµού και υπό την προϋπόθεση ότι τα δείγµατα καλύπτονται από ανάλογο έγγραφο (άδεια ή πιστοποιητικό), στα πλαίσια του εν λόγω κανονισµού και της παρούσας (βλέπε ανωτέρω ΚΥΑ), όπου αναφέρονται τα στοιχεία της σήµανσης», «εφόσον πρόκειται για πτηνά του Παραρτήµατος Ι της Σύµβασης CITES που εκτράφηκαν σε αιχµαλωσία για εµπορικούς σκοπούς σε επιχειρήσεις που περιλαµβάνονται στο µητρώο της Γραµµατείας CITES, σύµφωνα µε το Ψήφισµα Συνδ. 12.10 (Rev. CoP15) και υπό την προϋπόθεση ότι τα δείγµατα καλύπτονται από ανάλογο έγγραφο (άδεια ή πιστοποιητικό) στα πλαίσια της Σύµβασης CITES, και της παρούσας (βλέπε ανωτέρω ΚΥΑ)» και «εφόσον πρόκειται για ζώα που αποκτήθηκαν, ή εισήχθησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση πριν να αρχίσουν να εφαρµόζονται για τα συγκεκριµένα δείγµατα οι διατάξεις που αφορούν τα είδη του Παραρτήµατος Ι της CITES, του Παραρτήµατος Γ1 του κανονισµού (EOK) αριθ. 3628/82 ή του Παραρτήµατος Α του Κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 338/97, πράγµα που θα πρέπει να αποδεικνύεται µε την επίδειξη σχετικού πιστοποιητικού, που θα καλύπτει τα εν λόγω δείγµατα, εκδοθέντος σε πιστοποίηση των ανωτέρω από την κατά τόπο αρµόδια ιαχειριστική Αρχή CITES». Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίδεται, επίσης στον εκάστοτε ισχύοντα Κανονισµό (ΕΕ) που αφορά αναστολή εισαγωγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση δειγµάτων από ορισµένα είδη άγριας πανίδας και χλωρίδας. Στην παρούσα χρονική στιγµή στον Εκτελεστικό Καν. (ΕΕ) 888/2014, µε τον οποίο επιβλήθηκε απαγόρευση εισαγωγής στην Ένωση για αρκετά είδη της τάξης των ιερακόµορφων (FALCONIFORMES) και συγκεκριµένα των κάτωθι: Είδος ΠΙΝΑΚΑΣ Καν. 338/97 Καλυπτόµενες πηγές Καλυπτόµενα δείγµατα Χώρες καταγωγής Accipitridae Accipiter 7
erythropus Accipiter melanoleucus Accipiter ovampensis Aquila rapax Aviceda cuculoides Gyps africanus Gyps bengalensis Gyps indicus Gyps rueppellii Gyps tenuirostris Hieraaetus ayresii Hieraaetus spilogaster Leucopternis lacernulatus Lophaetus occipitalis Macheiramphus alcinus Polemaetus bellicosus Spizaetus africanus Stephanoaetus coronatus Terathopius ecaudatus Torgos tracheliotus Trigonoceps οccipitalis Όλες Όλες Όλες Καµερούν,, Τόγκο, Τόγκο Βραζιλία Καµερούν,, Τανζανία, Τόγκο Ακτή Ελεφαντοστού,, Τανζανία, Τόγκο Τανζανία Καµερούν, Σουδάν, Τανζανία Ακτή Ελεφαντοστού, Urotriorchis 8
macrourus Falconidae Falco cherrug A Falco chicquera Sagittariidae Sagittarius serpentarius Μπαχρέιν, Τόγκο Καµερούν,, Τανζανία, Τόγκο Όταν συντρέχει λόγος αναγνώρισης και ταυτοποίησης ειδών που περιλαµβάνονται στην τάξη των ιερακόµορφων, πρώτιστα απαιτείται η επίδειξη των σχετικών εγγράφων που συνοδεύουν το δείγµα (όπου υποχρεωτικά αναγράφεται η επιστηµονική ονοµασία του είδους, καθώς και στοιχεία της ταυτότητάς του (δακτυλιδίου). Στην σύγχρονη εποχή της κοινωνίας της πληροφόρησης και του διαδικτύου, είναι πολύ εύκολο, ανατρέχοντας στους κατάλληλους δικτυακούς τόπους ( http://www.google.com, http://www.cites.org, http://www.unep-wcmc.org, να συλλέξετε εικόνες και πληροφορίες για οποιοδήποτε είδος. 9