Φάκελος περιοχής: GR Όρος Βόρας. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων.

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Φάκελος περιοχής: GR Όρος Βόρας. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων."

Transcript

1 Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας Φάκελος περιοχής: GR Όρος Βόρας Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων Ανάδοχοι: Τ. Δημαλέξης Δ. Μπούσμπουρας Οκτώβριος 2009

2 Ομάδα μελέτης: Τάσος Δημαλέξης Βιολόγος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Δημήτρης Μπούσμπουρας Βιολόγος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Θάνος Καστρίτης Ωκεανογράφος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Άρης Μανωλόπουλος Περιβαλλοντολόγος Συντονισμός ομάδας χαρτογράφησης και βάσης δεδομένων, Υπεύθυνος παραγωγής χαρτών οριοθέτησης, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Victoria Saravia Περιβαλλοντολόγος Ομάδα χαρτογράφησης, Υπεύθυνη παραγωγής χαρτών ενδιαιτημάτων, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Λευτέρης Σταύρακας Μηχανικός Η/Υ Υπεύθυνος συμπλήρωσης βάσης δεδομένων Natura Ρούλα Τρίγκου Δασολόγος Συμμετοχή στη συγγραφή επιμέλεια Σχεδίων Δράσης Κώστας Μαργετουσάκης Γεωγράφος Ομάδα χαρτογράφησης, Παραγωγή χαρτών εργασίας Διονυσία Μαρκοπούλου Γεωγράφος Ομάδα χαρτογράφησης, Παραγωγή χαρτών εργασίας Δανάη Πορτόλου Ζωολόγος Επεξεργασία πληθυσμιακών δεδομένων ΙΒΑ και SPA Jakob Fric Φυσικός Ομάδα χαρτογράφησης, Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Κώστας Γαγάνης Περιβαλλοντολόγος Ομάδα χαρτογράφησης, Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Άγγελος Ευαγγελίδης Περιβαλλοντολόγος Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Παναγιώτης Γκιόκας Διοικητική υποστήριξη Επιστημονική και τεχνική υποστήριξη: Τομέας Διατήρησης Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία

3 ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας» ΦΑΣΗ Β: Ορνιθολογική Αξιολόγηση Περιοχών ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Έκθεση ορνιθολογικής αξιολόγησης της περιοχής «GR039 Όρος Βόρας», για το χαρακτηρισμό της ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ - ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ: Λαυρέντης Σιδηρόπουλος ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Τάσος Δημαλέξης Δημήτρης Μπούσμπουρας Θάνος Καστρίτης Αθήνα Οκτώβριος 2009

4 Το έργο «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», χρηματοδοτήθηκε από το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον» του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Η πλήρης αναφορά στο παρόν κείμενο είναι: Σιδηρόπουλος, Λ. (2009). Έκθεση Ορνιθολογικής αξιολόγησης περιοχής «GR039 όρος Βόρας». Στο: Δημαλέξης, Α. Μπούσμπουρας, Δ., Καστρίτης, Θ., Μανωλόπουλος Α. και Saravia V. (Συντονιστές Έκδοσης). Τελική αναφορά προγράμματος επαναξιολόγησης 69 σημαντικών περιοχών για τα πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα This document may be cited as follows: Sidiropoulos, L. (2009). Ornithological report for the evaluation of the site «GR039 Mount Voras». In: Dimalexis A., Bousbouras D., Kastritis T., Manolopoulos A. & Saravia V. (editors). Final project report for the evaluation of 69 Important Bird Areas as Special Protection Areas. Hellenic Ministry for the Environment, Physical Planning and Public Works, Athens ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 1

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Γενική περιγραφή περιοχής μελέτης Παλαιότερες έρευνες για την ορνιθοπανίδα της περιοχής Χαρακτηρισμένες ζώνες Διαχειριστικό καθεστώς ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Συνοπτική αξιολόγηση Ανάλυση της διαδικασίας αξιολόγησης Περιγραφή κρίσιμων ενδιαιτημάτων/απειλών των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης Χάρτες κρίσιμων ενδιαιτημάτων ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ SUMMARY OF ORNITHOLOGICAL EVALUATION AND PROPOSED DELIMITATION ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...47 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ...52 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2. ΧΑΡΤΕΣ ΟΠΤΙΚΟΥ ΔΙΣΚΟΥ (XD-ROM) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 2

6 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα έκθεση εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Σκοπός της έκθεσης είναι η αξιολόγηση, η οριοθέτηση και ο χαρακτηρισμός της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά (ΣΠΠ) «GR 39, Όρος Βόρας» ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της ορνιθοπανίδας, σύμφωνα με το Άρθρο 4 της Οδηγίας για τα Πουλιά 79/409/ΕΟΚ. Το εργαλείο για την επίτευξη του σκοπού είναι η εφαρμογή των προδιαγραφών που παρήχθησαν στο πλαίσιο του έργου «Καθορισμός Μεθοδολογίας και σύνταξη προδιαγραφών για την αξιολόγηση περιοχών και το χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας, με πιλοτική εφαρμογή σε 10 περιοχές» (Δημαλέξης κ.α., 2004), στην ανωτέρω περιοχή με παραδοτέα τα οποία αποσκοπούν στην ολοκλήρωση της τεχνικής προετοιμασίας για το χαρακτηρισμό της περιοχής αυτής ως ΖΕΠ. 1.1 Γενική περιγραφή περιοχής μελέτης Η περιοχή μελέτης είναι η Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά «GR 040, Όρος Βόρας», σύμφωνα με την έκδοση «Important Bird Areas in Europe» (Bourdakis & Vareltzidou 2000) του BirdLife International και τον χάρτη με τα όρια της περιοχής που έχει παραχθεί από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία για το Τμήμα Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ. Η έκταση της περιοχής μελέτης, όπως ήταν καθορισμένη πριν την παρούσα εργασία και σύμφωνα με το BirdLife International (Bourdakis & Vareltzidou 2000) είναι εκτάρια. Η περιοχή περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο πλατύφυλλα και κωνοφόρα δάση (63%, ζώνες δρυός οξιάς πεύκης) και ένα εκτεταμένο οικοτόνο των δασών με τα υπαλπικά λιβάδια που καταλαμβάνουν το 15 % της ΣΠΠΕ, ενώ οι θαμνώνες και τα τεχνητά τοπία καταλαμβάνουν την υπόλοιπη επιφάνεια (12 και 8 % αντίστοιχα). Κυρίαρχα φυσιογραφικά στοιχεία αποτελούν οι κοιλάδες του Σκοπού, του ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 3

7 Λουτρακίου και του ρέματος Πορόι, ιδιαίτερης σημασίας για το φώλιασμα των αρπακτικών πουλιών στις ορθοπλαγιές που σχηματίζονται εκεί. Ο σπιζαετός, ο χουχουριστής και το βουνοτσίχλονο είναι τα είδη της ορνιθοπανίδας για τα οποία η Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά «GR039, όρος Βόρας» αξιολογήθηκε από το BirdLife International (Heath & Evans 2000) ότι πληροί τα κριτήρια για ένταξη στο δίκτυο των Ζωνών Ειδικής Προστασίας (πίνακας 1). Ιδιαίτερης αξίας είναι επίσης ο ενεργός τυρφώνας στη θέση Καλή Πεδιάδα καθώς και ώριμες συστάδες οξιάς, καστανιάς και ιερά δάση δρυός, ενώ τα υπαλπικά λιβάδια και ο οικοτόνος του δασοορίου είναι ανεκτίμητο ενδιαίτημα τροφοληψίας και αναπαραγωγής για πολλά αρπακτικά (ιδιαίτερα τους γύπες), κορυδαλλόμορφα και τον αετομάχο. Η προτεινόμενη χάραξη της ΖΕΠ αυξάνει σημαντικά την έκτασή της, επεκτείνοντας την κυρίως προς τα χαμηλότερα υψόμετρα με σκοπό την αποτελεσματικότερη προστασία υψηλής αξίας αγροτικών οικοσυστημάτων, παραποτάμιων δασών και ημιορεινών λιβαδιών και θαμνολίβαδων, ιδιαίτερα για τα είδη σφηκιάρης, σαΐνι, το ορτύκι, τους κορυδαλλούς και την πετροτιρλίδα. Συγκεκριμένα, τα παραποτάμια δάση Platanus orientalis στο βορειοδυτικό τμήμα της πεδιάδας της Αλμωπίας, αποτελούν σημαντικό ενδιαίτημα φωλεοποίησης για το σαΐνι και πιθανόν και για άλλα είδη αρπακτικών πουλιών που κυνηγούν στις γύρω αγροτικές περιοχές που χαρακτηρίζονται από το μικρό μέγεθος κλήρου και την πληθώρα στοιχείων κάλυψης για την άγρια ζωή (φυτοφράκτες, χαντάκια κλπ), και τις σχετικά μικρού αγροχημικού φόρτου καλλιέργειες (τριφύλλια, σιτάρια). Οι ξηρικές καλλιέργειες στα δυτικά της περιοχής μελέτης στο τρίγωνο Κέλλης Μελίτης Σκοπού, αποδείχθηκαν ιδιαίτερα σημαντικές για τα κορυδαλλοειδή (Alaudidae), αρπακτικά, κεφαλάδες (Laniidae) και ορτύκια. Οι παραπάνω περιοχές, μαζί με την κροκαλοπαγή κοίτη του ρέματος Πορόι στην περιοχή Γαρεφίου, φιλοξενούν σημαντικούς αριθμούς πετροτιρλίδας. Η λοφώδης περιοχή μεταξύ του Βόρρα και της Έδεσσας, φιλοξενεί μερικές επικράτειες σφηκιάρη και σαϊνιού, ενώ και άλλα σημαντικά είδη αρπακτικών (κραυγαετός, χρυσαετός, γερακαετός, πετρίτης) και ο μαυροπελαργός την χρησιμοποιούν για ενδιαίτημα τροφοληψίας. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 4

8 Πίνακας 1. Κριτήρια ΙΒΑ 2000 Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Πληθυσμός Κριτήριο BirdLife Hieraaetus fasciatus Σπιζαετός 3 C6 Strix aluco Χουχουριστής C C6 Emberiza cia Βουνοτσίχλονο F C6 Χάρτης 1. Όρια περιοχής μελέτης (όρια Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά) (Bourdakis & Vareltzidou, 2000) 1.2 Παλαιότερες έρευνες για την ορνιθοπανίδα της περιοχής ΕΚΒΥ Κορυφές όρους Βόρας : φάκελος ανακοίνωσης και δημοσιοποίησης Σχεδίου Π.Δ..56 σ. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 5

9 Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία ΕΘΙΑΓΕ Πρόγραμμα ENVIREG: Αναγνώριση και αξιολόγηση βιοτόπων και διερεύνηση της δυνατότητας ένταξής τους στο κοινοτικό δίκτυο των ιδιαίτερα προστατευόμενων περιοχών σε εφαρμογή του Άρθρου 4 της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας. Ταχεία ορνιθολογική αναγνώριση του συνόλου των 16 βιοτόπων. 138 σ. ΕΠΜ: Κορυφές όρους Βόρας. ΕΚΒΥ (Life). ΥΠΕΧΩΔΕ, Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, ΤΔΦΠ. Μαντζαβέλας, Α. (Συν) Ειδικό διαχειριστικό σχέδιο για την περιοχή Κορυφές Ορους Βόρας (GR ). ΕΚΒΥ. Θεσσαλονίκη. 288σ. Τσουγκράκης, Γ Ορος Βόρας, Ορνιθοπανίδα. Ειδική Διαχειριστική Μελέτη. Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων. Panagiotopoulou, M.(compiler) Important Bird Areas in Greece: 039. Mountain Voras (Kaimaktchalan). In: Bourdakis S. & Vareltzidou S. (compilers). Important Bird Areas in Greece Database. Hellenic Ornithological Society, BirdLife International. (unpublished report) Καζαντζίδης, Σ. και Σ. Βαρελτζίδου (συντάκτες) Ορνιθολογικά Στοιχεία για το Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων της υποψήφιας ΖΕΠ «Όρος Βόρας»με κωδικό ΣΠΠΕ GR039. ΕΟΕ:Παραδοτέο Προγράμματος «Άμεσες ενέργειες για την προστασία έξη ειδών αρπακτικών» - ΥΠΕΧΩΔΕ, Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, ΤΔΦΠ 1.3 Χαρακτηρισμένες ζώνες Διαχειριστικό καθεστώς Η περιοχή περιλαμβάνει τις εξής θεσμοθετημένες προστατευόμενες περιοχές: Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) & Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ): GR Όρη Τζένα ( ha, 68 %), GR Κορυφές Όρους Βόρα ( ha, 10 %) Διατηρητέα μνημεία της φύσης: ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 6

10 Πευκωτού (3 εκτάρια) Δάσους Αλμωπίας (192 εκτάρια, αποτελεί και βιογενετικό πάρκο) Καταφύγια Άγριας Ζωής: Άνω Κορυφής Δράγος Όρμας / Όρμας Σαρακηνών (3775 εκτάρια) Σκοπού (4800 εκτάρια) 2. ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ Για την έρευνα πεδίου αλλά και για τις απαιτούμενες εργασίες γραφείου εφαρμόστηκαν οι προδιαγραφές που παρήχθησαν στο πλαίσιο του έργου «Καθορισμός Μεθοδολογίας και σύνταξη προδιαγραφών για την αξιολόγηση περιοχών και το χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας, με πιλοτική εφαρμογή σε 10 περιοχές» (Δημαλέξης κ.α., 2004). Πραγματοποιήθηκαν 2 επισκέψεις στην περιοχή (3-4 Απριλίου και 8-14 Ιουλίου 2009). Η έρευνα πεδίου πραγματοποιήθηκε κυρίως από τον γράφοντα, και τους Α. Χριστόπουλο, Θ. Κομνηνό, Α. Γαλανάκη και Π. Αζμάνη. Λόγω της μεγάλης έκτασης της περιοχής μελέτης, της ιδιαίτερης ποικιλίας ενδιαιτημάτων και του μεγάλου καταλόγου υποψηφίων ειδών οριοθέτησης δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί ιδιαίτερα επισταμένη έρευνα σε κάποια περιοχή. Προτιμήθηκαν κάποιες οδικές διαδρομές (transect) με όχημα 4X4, 3 πεζοπορικές διαδρομές και σημειακές καταγραφές (point counts) για τα αρπακτικά πουλιά (Bibby et al 2002, Bildstein et al 2007). Οι οδικές διαδρομές αποδείχθηκαν ιδιαίτερα αποτελεσματικές για την καταγραφή των κεφαλάδων (Laniidae) που συνηθίζουν να στέκονται σε διακριτές θέσεις στις κορυφές δέντρων και θάμνων, ενώ πρέπει να υπογραμμιστεί ότι λόγω του προχωρημένου της εποχής όλες οι μετρήσεις στρουθιόμορφων θα πρέπει να θεωρηθούν υποεκτιμήσεις. Οι παρατηρήσεις πραγματοποιήθηκαν με κυάλια 8Χ42 και τηλεσκόπια 20-60Χ80 και η καταγραφή των θέσεων με δέκτες παγκόσμιου συστήματος εντοπισμού θέσης (Global Positioning System GPS) ενώ χρησιμοποιήθηκαν και χάρτες 1:50000 της ΓΥΣ, καθώς και ο χάρτης VORAS της σειράς Topo 50 των εκδόσεων Ανάβαση (1:50000). Ιδιαίτερη ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 7

11 δυσκολία παρατηρήθηκε από τη μεγάλη κλίμακα όσον αφορά την ακριβή αποτύπωση πτήσεων των αρπακτικών. Χρησιμοποιήθηκαν επίσης οι ορνιθολογικές μελέτες της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης της περιοχής, αδημοσίευτα στοιχεία ορνιθολογικών παρατηρήσεων και δημοσιευμένα και αδημοσίευτα στοιχεία των αναφορών του διακρατικού προγράμματος για την προστασία των γυπών που εκπονεί η περιβαλλοντική ομάδα Αλμωπίας «Χρυσαετός στη Μεγάλη Πέτρα», σε συνεργασία με την περιβαλλοντική οργάνωση FWFF-Kavadartzi της FYROM από το 2004, με το γράφοντα να είναι εκ των κύριων ερευνητών πεδίου. Ονομαστικά, χρησιμοποιήθηκαν επίσης στοιχεία των Παναγιώτη Αζμάνη, Παντελή Κωνσταντίνου, Μαρίας Παναγιωτοπούλου, Ρήγα Τσιακίρη, Γιάννη Τσουγκράκη, Emmanuel & Tome Lisichanets και Meto Velevski. Από τις καταγραφές και τη διαθέσιμη βιβλιογραφική πληροφορία διαμορφώθηκαν οι χάρτες με τα κρίσιμα ενδιαιτήματα και τις επικράτειες για τα είδη χαρακτηρισμού και οριοθέτησης. 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 3.1 Συνοπτική αξιολόγηση Η καταγραφή ανέδειξε τη σημασία της περιοχής για πληθώρα ειδών, αν και δεν κατέστη δυνατόν να παραχθούν αξιόπιστες πληθυσμιακές εκτιμήσεις για τα περισσότερα είδη, πλην των αρπακτικών. Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στα είδη των ανοιχτών εκτάσεων και της πεδινής και ημιορεινής ζώνης ( m) που απειλούνται ιδιαίτερα λόγω των αλλαγών χρήσεων γης, κυρίως λόγω επεκτάσεων οικισμών και εγκατάλειψης / εντατικοποίησης κατά περίπτωση καλλιεργειών. Η παρούσα αξιολόγηση είχε σαν αποτέλεσμα την επέκταση της περιοχής προς τα χαμηλότερα υψόμετρα και την ένταξη σ αυτήν της εκτεταμένης ξηρικής περιοχής της Κέλλης - Σκοπού, που αποδείχθηκε ιδιαίτερα σημαντική για αρκετά είδη στρουθιόμορφων και την τροφοληψία και αναπαραγωγή ορισμένων αρπακτικών. Ακόμη αναδείχθηκε ιδιαίτερα η σημασία της περιοχής για την πετροτιρλίδα και το ορτύκι, και η ανάγκη διατήρησης παραποτάμιων δασών για το Σαΐνι. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 8

12 Η αξία της περιοχής για δασικά είδη είναι εγνωσμένη και στην παρούσα ήταν μόνο δυνατή η επιλεκτική έρευνα για κάποια είδη κυρίως δρυοκολαπτών. Απαιτείται επιπλέον εξειδικευμένη έρευνα για να εκτιμηθούν πιο αποτελεσματικά, ιδιαίτερα οι πληθυσμοί των περισσότερων στρουθιόμορφων, να εντοπισθούν οι πιθανές επιπλέον επικράτειες και όσον το δυνατόν περισσότερες φωλιές (ιδιαίτερα δασόβιων) αρπακτικών πουλιών, και να εξακριβωθεί αν κάποια είδη με ιδιαίτερα ευρεία εξάπλωση στην περιοχή πληρούν τα κριτήρια χαρακτηρισμού (ιδίως όσον αφορά το Δρυομυγοχάφτη) και οριοθέτησης. Άμεση προτεραιότητα πρέπει να δοθεί επίσης στην εξακρίβωση της κατάστασης του Ασπροπάρη στην περιοχή. Η διεθνής σημασία της περιοχής μελέτης προκύπτει από την ύπαρξη αξιόλογου αναπαραγώμενου πληθυσμού του Αιγαιοτσιροβάκου (Sylvia rueppelli) και της Αετογερακίνας (Buteo rufinus) (Κριτήριο 2). Επίσης, η σημασία της περιοχής μελέτης προκύπτει από την ύπαρξη αξιόλογου αναπαραγόμενου πληθυσμού που ξεπερνά το 1% του εθνικού πληθυσμού για το Φρυγανοτσίχλονο (Emberiza caesia) και τη Βουνοσταχτάρα (Apus melba). Από τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν δεν έγινε δυνατό να διαπιστωθεί εάν η περιοχή πληροί τα κριτήρια 4 και 5 των προδιαγραφών της Φάσης Β του έργου (βλ. Δημαλέξης κ.ά. 2004). Για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, ιδιαίτερα ως προς το κριτήριο 5 (για τα στρουθιόμορφα και τα αρπακτικά πουλιά), θα πρέπει να γίνει εξειδικευμένη έρευνα κατά τις μεταναστευτικές περιόδους, κάτι που δεν κατέστη εφικτό στο πλαίσιο του παρόντος έργου 3.2 Ανάλυση της διαδικασίας αξιολόγησης Για την περιοχή μελέτης δημιουργήθηκε αρχικά ένας πίνακας εργασίας με όλα τα είδη που απαντούν στην περιοχή, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε για να ετοιμασθούν: α) ο πίνακας αξιολόγησης των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης και β) οι πίνακες 3.2.a-b του Τυποποιημένου Δελτίου Δεδομένων. Στον πίνακα αξιολόγησης των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης (βλ. Παράρτημα: Πίνακας Ι) σημειώθηκε ο πληθυσμός του κάθε είδους στη περιοχή μελέτης και εάν το είδος πληροί κάποιο από τα κριτήρια 1, 2, 3 και 6. Τέλος, με βάση την αξιολόγηση που παρουσιάζεται στον παραπάνω πίνακα, ετοιμάστηκε ο πίνακας 2 ο οποίος περιλαμβάνει τα είδη που πληρούν τα κριτήρια 1-6 και συνεπώς πρόκειται για τα είδη χαρακτηρισμού της ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 9

13 περιοχής και ο πίνακας 3 που περιλαμβάνει τα είδη που πληρούν τα πληθυσμιακά όρια οριοθέτησης και αποτελούν τα είδη οριοθέτησης της περιοχής μελέτης (δηλαδή τα είδη τα ενδιαιτήματα των οποίων μπορούν να ληφθούν υπόψη για την οριοθέτησή της ως ΖΕΠ). ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 10

14 Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας Πίνακας 2. Είδη χαρακτηρισμού ανά κριτήριο για την περιοχή: «GR039 Όρος Βόρας» A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Είδη χαρακτηρισμού Κριτήριο 1 Κριτήριο 2 Κριτήριο 3 Κριτήριο 4 Κριτήριο 5 Κριτήριο 6 Παγκ. Απειλ. 73 Neophron percnopterus Ασπροπάρης Είδους 85 Buteo rufinus Αετογερακίνα <1% πληθ ΕΕ 105 Bonasa bonasia Δασόκοτα Ισχύει* * Η περιοχή είναι για το είδος μια από τις 5 σημαντικότερες περιοχές στην γεωγραφική περιφέρειά της και φιλοξενεί >1% του εθνικού πληθυσμού. Γεωγραφικές περιφέρειες: 1) Θράκη Μακεδονία - Θεσσαλία, 2) Ήπειρος-Δυτική Ελλάδα-Στερεά Ελλάδα-Πελοπόννησος, 3) Νησιά Αιγαίου ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 11

15 Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας Πίνακας 3. Είδη οριοθέτησης για την περιοχή: «GR039 Όρος Βόρας» A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Είδη οριοθέτησης 67 Pernis apivorus Σφηκιάρης <2% πληθ Ελλάδας 68 Milvus migrans Τσίφτης <1% πληθ Ελλάδας 72 Gypaetus barbatus Γυπαετός <1% πληθ Ελλάδας 74 Gyps fulvus Όρνιο <1% πληθ Ελλάδας 76 Circaetus gallicus Φιδαετός <1% πληθ Ελλάδας 80 Circus pygargus Λιβαδόκιρκος <1% πληθ Ελλάδας 83 Accipiter brevipes Σαΐνι <1% πληθ Ελλάδας 84 Buteo buteo Γερακίνα <1% πληθ Ελλάδας 90 Aquila chrysaetos Χρυσαετός <1% πληθ Ελλάδας 92 Hieraaetus pennatus Γερακαετός <1% πληθ Ελλάδας 95 Falco naumanni Κιρκινέζι Παρουσία > 60 ατόμων 101 Falco biarmicus Χρυσογέρακο <1% πληθ Ελλάδας 103 Falco peregrinus Πετρίτης <1% πληθ Ελλάδας 113 Coturnix coturnix Ορτύκι <1% πληθ Ελλάδας 131 Burhinus oedicnemus Πετροτιρλίδα <1% πληθ Ελλάδας 234 Apus melba Σκεπαρνάς <1% πληθ Ελλάδας 240 Merops apiaster Μελισσοφάγος <1% πληθ Ελλάδας 244 Picus canus Σταχτής Δρυοκολάπτης <1% πληθ Ελλάδας 246 Dryocopus martius Μαύρος Δρυοκολάπτης <1% πληθ Ελλάδας 254 Melanocorypha calandra Γαλιάντρα <1% πληθ Ελλάδας 260 Lulula arborea Δεντροσταρήθρα <1% πληθ Ελλάδας 261 Alauda arvensis Σταρήθρα <1% πληθ Ελλάδας 374 Lanius collurio Αετομάχος <1% πληθ Ελλάδας ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 12

16 3.3 Περιγραφή κρίσιμων ενδιαιτημάτων/απειλών των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφεται συνοπτικά ο ελληνικός πληθυσμός των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης, το καθεστώς παρουσίας τους στην περιοχή μελέτης, τα κρίσιμα ενδιαιτήματά (θέσεις φωλιάσματος, τροφοληψίας και καταφυγίου) και οι απειλές τους, καθώς και τα ενδεδειγμένα μέτρα διατήρησης. Αετογερακίνα (Buteo rufinus) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Ο Ελληνικός πληθυσμός εκτιμάται σε ζεύγη. Στην περιοχή μελέτης έχουν εντοπιστεί 2 βέβαιες και 3 πιθανές θέσεις αναπαραγωγής του είδους την τελευταία πενταετία. Ενδεδειγμένη περίοδο έρευνας για την εξακρίβωση κατειλημμένης επικράτειας αποτελεί το πρώτο μισό του Απριλίου, οπότε και εντοπίστηκαν οι 2 βέβαιες θέσεις φέτος. Μια φωλιά έχει εντοπιστεί σε βράχια στην περιοχή του Αγ. Αθανασίου, ενώ δύο ενήλικα άτομα έχουν παρατηρηθεί να πραγματοποιούν αναπαραγωγικές επιδείξεις σε βράχια κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο. Το φώλιασμα του είδους στην υπαλπική ζώνη έχει επιβεβαιωθεί και κατά το παρελθόν, ενώ στις θερινές επισκέψεις παρατηρήθηκαν τουλάχιστον τρία διαφορετικά άτομα να αναζητούν τροφή στις αντίστοιχες επικράτειες. Παρατηρήθηκε σε αναζήτηση τροφής στην άγονη περιοχή μεταξύ των ρεμάτων Πορόι-Βορεινού, στην υπαλπική ζώνη γύρω από το χιονοδρομικό κέντρο και στα ξερικά βοσκοτόπια και καλλιέργειες στην περιοχή της Κέλλης. Οικολογία. Το είδος τρέφεται κυρίως με μικροθηλαστικά και ερπετά. Στην ευρύτερη περιοχή της Αλμωπίας έχει παρατηρηθεί να μεταφέρει σαύρες, φίδια ενώ στην υπαλπική ζώνη του Καϊμακτσαλάν παρατηρήθηκε με θηλαστικό, πιθανόν Nanospalax sp που αφθονεί όπως μαρτυρούν τα διάσπαρτα στα λιβάδια σκάμματα. Φωλιάζει σχεδόν αποκλειστικά σε βράχια. Απειλές. Όπως όλα τα αρπακτικά, τρέφεται τουλάχιστον περιστασιακά με πτώματα και τα δηλητηριασμένα δολώματα αποτελούν σοβαρή απειλή για την επιβίωση των ατόμων. Η λαθροθηρία, αν και σχετικά περιορισμένη, αποτελεί απειλή για κάθε είδος ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 13

17 αρπακτικού με μικρούς πληθυσμούς, ενώ οι αλλαγές χρήσεων γης (εγκατάλειψη κτηνοτροφίας, δάσωση εγκαταλειμμένων γαιών, εντατικοποίηση καλλιεργειών) περιορίζουν το ενδιαίτημα τροφοληψίας. Μια από τις πιθανές θέσεις φωλεοποίησης στο φαράγγι Λουτρακίου όπου ένα άτομο είχε παρατηρηθεί το 2004, έχει γίνει αναρριχητικό πεδίο ενώ και από αυτή τη θέση, όπως και από την άλλη στο ρέμα Πορόι όπου παρατηρήθηκαν άτομα σε πολλές περιπτώσεις την τριετία , έχουν διέλθει αγωγοί μεταφοράς νερού για υδροηλεκτρικό σταθμό στην έξοδο του φαραγγιού. Αν και δεν μπορεί με βεβαιότητα να αποδοθεί η πιθανή εγκατάλειψη των θέσεων λόγω της συνεπαγόμενης ενόχλησης, οποιαδήποτε τέτοια παρέμβαση απαιτεί πολύ προσεκτικό σχεδιασμό. Ασπροπάρης (Neophron percnopterus) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Το είδος έχει χαρακτηριστεί κρισίμως κινδυνέυον στον υπό έκδοση Κόκκινο βιβλίο των απειλούμενων σπονδυλόζωων στην Ελλάδα (Σιδηρόπουλος και Τσιακίρης στο Καρανδεινός και Λεγάκης, υπό έκδ.) με τον τρέχοντα Ελληνικό πληθυσμό να υπολογίζεται σε ζεύγη (Sidiropoulos and Tsiakiris 2009). Στο Βόρα παρατηρούνται ενήλικα και ανώριμα άτομα, κάθε χρόνο από το 2004 να τρέφονται στην περιοχή γύρω από το Χιονοδρομικό κέντρο μαζί με Όρνια. Οι παρατηρήσεις των τελευταίων χρόνων από την ευρύτερη περιοχή Βόρα Βεγορίτιδας Βεύης υπογραμμίζουν την σημασία της περιοχής για το είδος (Sidiropoulos et al 2007), ενώ ένα ζεύγος είναι γνωστό ότι αναπαράγεται στη γείτονα χώρα κοντά στα σύνορα (Velevski & Grubac 2008 και πρ. επικ.). Δεν κατέστη δυνατό να εξακριβωθεί αν οι παρατηρήσεις προέρχονται από το ζεύγος της FYROM, ή από άλλο, που πιθανά φωλιάζει στα πολυάριθμα βράχια της Ελληνικής πλευράς. Το ζευγάρι της γειτονικής ΖΕΠ (Όρη Τζένα και Πίνοβο) παρατηρείται επίσης στους πρόποδες και την ημιορεινή ζώνη του όρους Βόρας στην κοιλάδα του ρέματος Πορόι. Οικολογία Ο μικρότερος και ο μόνος μεταναστευτικός ευρωπαϊκός γύπας. Το είδος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα νεκρά ζώα της εκτατικής κτηνοτροφίας και συμπληρώνει τη ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 14

18 διατροφή του με μικροθηλαστικά και ερπετά (κυρίως χελωνάκια Vlachos et al 1994). φωλιάζει σε βράχια ενώ είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στην ανθρώπινη παρουσία κοντά στις θέσεις φωλεοποίησης (Zuberogoitia et al 2009), ιδιαίτερα κατά το μεγάλωμα των νεοσσών. Κυριότερη απειλή, χωρίς τον περιορισμό της οποίας είναι σχεδόν βέβαιο ότι το είδος θα εξαφανιστεί τοπικά αποτελούν τα δηλητηριασμένα δολώματα. Με τις χαμηλές πυκνότητες που υπάρχουν η τρέχουσα κατάσταση της εκτατικής κτηνοτροφίας μπορεί και να είναι ικανοποιητική για να καλύψει τις ανάγκες ενός ενήλικου ζεύγους αλλά απαιτείται ο άμεσος εντοπισμός πιθανής θέσης αναπαραγωγής στην Ελληνική πλευρά του βουνού και η τακτική υποστήριξη του ζεύγους με συμπληρωματική τροφοδοσία σε Χώρο Τροφοδοσίας Αρπακτικών Πουλιών (ΧΤΑΠ) για να εξασφαλιστεί η αναπαραγωγική επιτυχία. Απειλές: Το είδος αντιμετωπίζει διάφορες απειλές. Στην Αφρική η μείωση των πληθυσμών του πιθανά σχετίζεται με τη μείωση των πληθυσμών των άγριων οπληφόρων και την υπερβόσκηση από το ζωικό κεφάλαιο. Επιπλέον το Diclofenac, ένα αντιφλεγμονώδες κτηνιατρικό φάρμακο (NSAID) που ευθύνεται για την πρόσφατη δραματική μείωση των πληθυσμών των γυπών (Gyps spp.) στην Ινδία είναι τοξικό και για τον Ασπροπάρη, όπως και για άλλα είδη πουλιών (γερανούς, γύπες κ.α) (BirdLife International, 2009). Η ενόχληση, η μολυβδίαση, η άμεση δηλητηρίαση και η ηλεκτροπληξία ευθύνονται για τις απώλειες στην Ευρώπη. Επιπλέον μετά το 2002 οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον έλεγχο της διάθεσης των ζωικών σφάγιων και των νεκρών ζώων είχαν σαν αποτέλεσμα τη μείωση της διαθεσιμότητας τροφής, ενώ υπολείμματα αντιβιοτικών σε σφάγια φαίνεται ότι καθιστούν περισσότερο ευπαθείς τους νεοσσούς σε ασθένειες. Στην Ελλάδα κυριότερη αιτία για τη ραγδαία μείωση του Ασπροπάρη φαίνεται να είναι η ευρύτατη και ανεξέλεγκτη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων σε όλη την επικράτεια. Στόχος αυτής της χαώδους κατάστασης είναι κυρίως ο λύκος και η αλεπού από κτηνοτρόφους και κυνηγούς αντίστοιχα, αλλά και κυνηγετικοί σκύλοι λόγω αντιδικιών, καθώς και αδέσποτα ζώα. Άλλη σημαντική παράμετρος είναι η ενόχληση στους χώρους αναπαραγωγής από δραστηριότητες αναψυχής ή έργα (πτήσεις ελικοπτέρων αναψυχής, υδροηλεκτρικά σε φαράγγια με νερά μόνιμης ροής, διάνοιξη δρόμων κλπ) που μπορεί να οδηγήσει στην εγκατάλειψη της φωλιάς. Τέλος η μείωση της εκτατικής κτηνοτροφίας, οι υγειονομικές διατάξεις για την υποχρέωση ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 15

19 της ταφής κάθε νεκρού ζώου (ακόμη και σκοτωμένων στο δρόμο) και το κλείσιμο των ανεξέλεγκτων χωματερών σε συνδυασμό με την εντατικοποίηση ή εγκατάλειψη παραδοσιακών καλλιεργειών θα οδηγήσουν στη μείωση της διαθεσιμότητας τροφής σε κρίσιμα επίπεδα για την αναπαραγωγική επιτυχία του είδους στο άμεσο μέλλον (Τσιακίρης κ.α. 2008). Σφηκιάρης (Pernis apivorus) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Ο σφηκιάρης είναι σχετικά κοινό είδος στην Ελλάδα με τον ελάχιστο εθνικό πληθυσμό να υπολογίζεται σε 1000 ζεύγη. Στην περιοχή μελέτης εντοπίστηκε σε όλη την ημιορεινή ζώνη του Βόρα και ως το δασοόριο, ενώ κάνει σίγουρα χρήση και των διακένων του δάσους ενδιάμεσα (προς. παρατήρηση). Μια συντηρητική εκτίμηση της Νότιας περιοχής της προτεινόμενης ΖΕΠ κάνει λόγο για 10 επικράτειες μεταξύ Έδεσσας Κερασιάς Χιονοδρομικού Κέντρου Κέλλης εντοπισμένες μόνο κατά την περίοδο 5-20 Ιουλίου 2009 κατά την εφετινή εργασία πεδίου. Οι Hardey et al (2006) αναφέρουν μεγάλες επικράτειες με πιθανή αλληλοεπικάλυψη και χωρική κατανομή φωλιών ~2.7 km, οπότε ο αριθμός αυτός μπορεί να θεωρηθεί ασφαλώς συντηρητικός, με βάση την συχνότητα των παρατηρήσεων και το μέγεθος της εν λόγω περιοχής. Λαμβάνοντας υπόψιν παρατηρήσεις και προηγούμενων ετών από όλη την περιοχή (φαράγγι Λουτρακίου, ημιορεινές ζώνες Λυκοστόμου, Γαρεφίου, Προμάχων), την καταλληλότητα του ενδιαιτήματος και την αναφορά των Τσουγκράκη κ. α. (1997) ότι το είδος στην ζώνη της οξυάς είναι εξίσου ή και κοινότερο από τη γερακίνα, ο συνολικός πληθυσμός της περιοχής μπορεί να εκτιμηθεί σε τουλάχιστον 20 ζεύγη ενώ πιθανώς υπερβαίνει και τα 30. Οικολογία Ο Σφηκιάρης είναι σχετικά κοινό είδος μεσαίου μεγέθους αρπακτικού, και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ύπαρξη υψηλού δάσους για την αναπαραγωγή και ανοίγματα σε μαλακά εδάφη που ευνοούν το σκάψιμο για αγριομέλισσες και σφήκες (η κύρια τροφή του, Cramp and Simmons 1980, Hardey et al 2006) για τροφοληψία. Μεταναστευτικός, φτάνει μετά το τέλος Μαρτίου και αναχωρεί μετά τα μέσα Αυγούστου (Handrinos and Akriotis 1997), γεννά 1-3 αυγά που επωάζονται για ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 16

20 ημέρες, ενώ τα νεαρά παραμένουν στην φωλιά για 50 και ανεξαρτητοποιούνται πλήρως μετά τις ημέρες. Συμπληρώνει τη διατροφή του με άλλα έντομα, αμφίβια και ερπετά. Φωλιάζει αποκλειστικά σε δέντρα. Απειλές: Απειλές για το είδος θεωρούνται η λαθροθηρία, η οδική διάνοιξη σε ορεινούς όγκους και η πρόσβαση απρόσιτων περιοχών, η ενόχληση στην περιοχή φωλεοποίησης, οι υλοτομήσεις ώριμων δέντρων, τα καλώδια υψηλής τάσης, καθώς και η εγκατάλειψη ή αλλαγή παραδοσιακών χρήσεων γης και πρακτικών (δάσωση εγκαταλειμμένων γαιών, χρήση βιοκτόνων και καταστροφή φυτοφρακτών). Τσίφτης (Milvus migrans) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Ο Τσίφτης θεωρείται εξαιρετικά σπάνιος στην Ελλάδα με το BirdLife International (2004) να εκτιμά το μέγεθος του πληθυσμού του σε μόλις ζεύγη. Στο όρος Βόρας, παρατηρήσεις των προηγούμενων ετών στην περιοχή Λουτρακίου Κερασιάς και πρόσφατες κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο (Μάιος 2009, Τσουγκράκης προσ. επικοινωνία) καθιστούν σχεδόν βέβαιη την ύπαρξη ενός τουλάχιστον ζεύγους. Οικολογία: Εξαιρετικά ευρύτατη ποικιλία δίαιτας στην παλαιαρκτική εξάπλωσή του, παρουσιάζει μια εξάρτηση από νεκρά ζώα και απορρίμματα υπολείμματα επεξεργασίας κρέατος, και στην ευρύτερη περιοχή της Αλμωπίας παρατηρείται πιο συχνά σε σκουπιδότοπους, ενώ έχει παρατηρηθεί να πετά πάνω από δρόμους προς αναζήτηση νεκρών ζώων, θυμάτων αυτοκινήτων. Φωλιάζει σχεδόν αποκλειστικά σε δέντρα. Μεταναστευτικός, φτάνει από τις αρχές Μαρτίου και αναχωρεί από τα μέσα Αυγούστου, ενώ μερικά άτομα ξεχειμωνιάζουν κυρίως γύρω από μεγάλους υγροτόπους (Handrinos and Akriotis, 1997). Αποθέτει 2-3 αυγά που κλωσά για ~40 ημέρες, οι νεοσσοί πτερώνονται σε ~40 ημέρες και ανεξαρτητοποιούνται μετά από άλλες 50 ημέρες (Cramp and Simmons 1980). Απειλές: H κυριότερη απειλή για το είδος συνδέεται με τη συνήθεια του να τρέφεται με νεκρά ζώα, συνήθεια που τον καθιστά ευάλωτο σε δηλητηριάσεις από δολώματα ή ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 17

21 φυτοφάρμακα. Άλλες απειλές συνιστούν η μείωση των αποθεμάτων ψαριών, τα οποία επίσης αποτελούν τροφή του, η λαθροθηρία και η πρόσκρουση σε ηλεκτροφόρα καλώδια. Επιπλέον μετά το 2002 οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον έλεγχο της διάθεσης των ζωικών σφάγιων και των νεκρών ζώων είχαν σαν αποτέλεσμα τη μείωση της διαθεσιμότητας τροφής του είδους. Επιπλέον αλλαγές στον τρόπο άσκησης της εκτατικής κτηνοτροφίας εγκυμονούν κινδύνους για το είδος, καθώς μειώνουν τη διαθεσιμότητα εύρεσης νεκρών ζώων στην ύπαιθρο, αλλά και πιθανά επηρεάζουν τους πληθυσμούς εντόμων με τα οποία ο Τσίφτης τρέφεται. Τέλος σε κάποιες χώρες, όπως στη Ρωσία, απειλή αποτελεί την Άνοιξη η ενόχληση από τουρίστες ή ψαράδες που προσεγγίζουν τις περιοχές όπου φωλιάζει (Tucker & Heath 1994). Γυπαετός (Gypaetus barbatus) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Ο Γυπαετός έχει μάλλον εξαφανιστεί από τα ηπειρωτικά Βαλκάνια με το μόνο βιώσιμο πληθυσμό να βρίσκεται πλέον στην Κρήτη (Gensbol 2006). Η περιοχή του Ορεινού Τόξου Αλμωπίας έχει το θλιβερό προνόμιο να είναι η τελευταία περιοχή στα Βαλκάνια που φιλοξενεί ίσως ακόμα ένα άτομο, η τελευταία επιβεβαιωμένη παρατήρηση του οποίου προέρχεται από το χιονοδρομικό κέντρο του Καιμακτσαλάν τον Αύγουστο του 2004 (Σιδηρόπουλος κ. α. 2007). Μάλλον πρόκειται για το ίδιο άτομο που εμφανιζόταν τακτικά στην γειτονική ΖΕΠ Όρη Τζένα και Πίνοβο και το ορνιθολογικό πάρκο και ΣΠΠ της Cerna Reka - Λίμνης Tikvesh στη γείτονα χώρα. Η διασυνοριακή περιοχή της Αλμωπίας πρέπει να αποτελέσει ύψιστη προτεραιότητα για την επανεισαγωγή του είδους στα Βαλκάνια, μετά από τις κατάλληλες διαχειριστικές δράσεις. Οικολογία: Είδος με μόνιμη παρουσία στους χώρους αναπαραγωγής του και εξαιρετικά φιλοπατρικό («δεμένο» με τη χωροκράτειά του). Εξαιρετικά αργοί αναπαραγωγικοί ρυθμοί, ένας πλήρης επιτυχημένος κύκλος διαρκεί για πολύ πάνω από το μισό έτος από την απόθεση των αυγών ως την ανεξαρτητοποίηση του νεοσσού, που θα φτάσει σε αναπαραγωγική ηλικία μετά το 6 ο -7 ο έτος. Αυτοί οι ρυθμοί, η εξάρτηση από τη χωροκράτειά του και κυρίως η εξάρτηση από τα νεκρά κτηνοτροφικά ζώα (τρέφεται ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 18

22 σχεδόν αποκλειστικά με κόκαλα), που το καθιστά ευάλωτο στην έλλειψη της διαθέσιμης τροφής με τη γενικότερη τάση μείωσης της εκτατικής κτηνοτροφίας, και εξαιρετικά επιρρεπές στη δηλητηρίαση από δολώματα, οδήγησαν στην σταθερή μείωση το δεύτερο μισό του περασμένου αιώνα και στην εξαφάνισή του κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Φωλιάζει σε σπηλιές απρόσιτων γκρεμών. Το είδος είχε εξαφανιστεί από τις Άλπεις στις αρχές του 20ου Αιώνα αλλά εντατικές προσπάθειες επανεισαγωγής με απελευθερώσεις πολλών νεοσσών ετησίως οδήγησαν στην επανεγκατάσταση ενός αυξανόμενου πληθυσμού στην μεγάλη οροσειρά της Κεντρικής Ευρώπης. Η υπάρχουσα τεχνογνωσία ήδη χρησιμοποιείται και αλλού (Sierra de Cazorla, ESP) για την αποκατάσταση εξαφανισμένων πληθυσμών. Απειλές. Κύρια απειλή για το είδος είναι η χρήση δηλητηρίων για τον έλεγχο σαρκοφάγων θηλαστικών, η οποία ήταν και την βασική αιτία εξαφάνισης του από την ηπειρωτική Ελλάδα. Στην Κρήτη η λαθροθηρία αποτελεί κύρια πηγή θνησιμότητας και τοπικά η χρήση δηλητηρίων. Άλλες απειλές είναι η όχληση στις θέσεις φωλιάσματος η οποία επιτείνεται με την ανεξέλεγκτη διάνοιξη αγροτικών δρόμων και η υποβάθμιση του βιοτόπου φωλιάσματος και τροφοληψίας λόγω της ανερχόμενης τουριστικής και οικιστικής πίεσης σε πολλές ορεινές περιοχές. Όρνιο (Gyps fulvus) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Το Όρνιο αναπαράγεται ακόμη στην περιοχή του Μαρίοβο της ΠΓΔΜ με ένα σταθερό τα τελευταία χρόνια πληθυσμό της τάξεως των 10 ζευγών, και πουλιά από αυτές τις αποικίες επισκέπτονται όλη την έκταση της οροσειράς για τροφοληψία τους θερινούς κυρίως μήνες. Μεγάλες συγκεντρώσεις <40 ατόμων έχουν παρατηρηθεί κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο να τρέφονται κυρίως με νεκρά βοοειδή. Η περιοχή αναμφίβολα προσελκύει και πουλιά από άλλες αποικίες της ΠΓΔΜ όπως και από άλλες χώρες, καθώς μαρκαρισμένα άτομα, άγνωστης όμως προέλευσης έχουν παρατηρηθεί επανειλημμένα (δεν υπήρχε μέχρι πρόσφατα πρόγραμμα δακτυλίωσης στην ΠΓΔΜ). Η θέση της στο κέντρο των αποικιών της Βαλκανικής είναι ζωτικής σημασίας για την επαφή των πληθυσμών της κεντρικής και δυτικής Βαλκανικής με αυτούς της Ροδόπης. Απειλείται άμεσα από τα δηλητηριασμένα δολώματα με ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 19

23 αποκορύφωμα το περιστατικό του Μαρτίου του 2006 οπότε και 21 άτομα βρέθηκαν δηλητηριασμένα ~2km από τα σύνορα στο έδαφος της γείτονος. Οικολογία Το είδος προτιμά ως ενδιαίτημα τις ανοιχτές εκτάσεις που διευκολύνουν την ανεύρεση της τροφής του και αποφεύγει τα δάση. Φωλιάζει σε αποικίες (αν και έχουν καταγραφεί σπάνια και μοναχικές φωλιές) σε βραχώνες ορεινών περιοχών, αλλά και δίπλα στη θάλασσα. Τρέφεται αποκλειστικά με πτώματα και για το λόγο αυτό είναι στενά συνδεμένο με την κτηνοτροφία (Tucker & Heath 1994). Επιπλέον τα νεαρά άτομα πραγματοποιούν μεγάλες μετακινήσεις και μαρκαρισμένα πουλιά από την Κροατία έχουν παρατηρηθεί σε όλη τη Μεσόγειο. Απειλές: Η εξάρτηση του είδους από τα πτώματα με τα οποία τρέφεται και η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων αποτελεί την κύρια απειλή για το είδος στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη. Στόχος των δολωμάτων είναι κυρίως ο λύκος και η αλεπού από κτηνοτρόφους και κυνηγούς αντίστοιχα, αλλά και κυνηγετικοί σκύλοι λόγω αντιδικιών, καθώς και αδέσποτα ζώα. Άλλη σημαντική παράμετρος είναι η ενόχληση στους χώρους αναπαραγωγής από δραστηριότητες αναψυχής ή έργα (πτήσεις ελικοπτέρων αναψυχής, διάνοιξη δρόμων κλπ). Επίσης μακροπρόθεσμα η μείωση της εκτατικής κτηνοτροφίας και οι υγειονομικές διατάξεις για την υποχρέωση της ταφής κάθε νεκρού ζώου πιθανότατα έχουν οδηγήσει στη μείωση της διαθεσιμότητας τροφής τοπικά σε κρίσιμα επίπεδα για την αναπαραγωγική επιτυχία του είδους. Επιπλέον τα τελευταία 15 χρόνια το αντιφλεγμονώδες κτηνιατρικό σκεύασμα diclofenac, το οποίο είναι τοξικό για τους γύπες, έχει αποδειχθεί υπεύθυνο για τη δραματική μείωση τριών ειδών του γένους Gyps στην Ινδία που βρίσκονται πλέον στα όρια της εξαφάνισης (Prakash et al. 2003), ενώ η χρήση του ίδιου σκευάσματος στην Αφρική θέτει σε κίνδυνο τους γύπες της Αφρικής και ως εκ τούτου ερευνάται η επίδραση και δρομολογείται η απαγόρευσή του σε όλη την αφρικανική ήπειρο (Naidoo et al. 2009). Είναι πιθανό άτομα του είδους που έρχονται σε επαφή με τους παραπάνω πληθυσμούς να πεθαίνουν καταναλώνοντας τροφή που περιέχει το συστατικό αυτό του φαρμάκου. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 20

24 Φιδαετός (Circaetus gallicus) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Ο φιδαετός αριθμεί τουλάχιστον 300 ζεύγη στη χώρα μας και στην οροσειρά του Βόρα τα τελευταία χρόνια έχουν βρεθεί τουλάχιστον 3-4 ζεύγη, με 2 στην περιοχή Γαρεφίου Λουτρακίου, τουλάχιστον 1 στην περιοχή Αγ. Αθανασίου και πιθανώς 1 στην λοφώδη περιοχή βορείως του υγροβιότοπου του Άγρα. Οικολογία Φωλιάζει σε ώριμα δέντρα με σχετικά ανοιχτή κόμη (Bakaloudis et al 2003). Καλοκαιρινός επισκέπτης στη χώρα, έρχεται από τα μέσα Μαρτίου και αναχωρεί για το Νότο από αρχές Σεπτεμβρίου. Τρέφεται σε μεγάλο ποσοστό με φίδια και μεγάλες σαύρες. Γεννά 1 αυγό που επωάζεται για ~45 ημέρες. Οι νεοσσοί παραμένουν στη φωλιά για περίπου 70 ημέρες και μεταναστεύουν σε οικογενειακές ομάδες (Cramp and Simmons 1980, Gensbol 2006). Απειλές: Βασικές απειλές για το είδος αποτελούν η λαθροθηρία και στη Μεσόγειο γενικότερα οι πυρκαγιές, καθώς και η απομάκρυνση των ώριμων δέντρων που του στερούν σημαντικές θέσεις φωλιάσματος. Επίσης η εγκατάλειψη παραδοσιακών χρήσεων γης, όπως των εκτατικών μορφών κτηνοτροφίας και η επακόλουθη δάσωση εγκαταλελειμμένων γαιών (καλλιέργειες βοσκοτόπια) έχει ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση του κυνηγότοπού του. Σαΐνι (Accipiter brevipes) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Το σαΐνι βρέθηκε σε όλο το μήκος της ημιορεινής ζώνης του Βόρρα μέχρι τα περίχωρα της Έδεσσας καθώς και σε όλα σχεδόν τα ρέματα του κάμπου της Αριδαίας. Ιδιαίτερα μεγάλη πυκνότητα παρουσιάστηκε στο παραποτάμιο δάσος του Αλμωπαίου ποταμού μεταξύ Βορεινού Δωροθέας Αγάθης που φιλοξενεί τουλάχιστον τρία ζεύγη. Είναι βέβαιο ότι το είδος ξεπερνά κατά πολύ το όριο των 10 ζευγών στην προτεινόμενη οριοθέτηση της περιοχής (1% του ελάχιστου εθνικού πληθυσμού) αλλά χωρίς πλήρη συστηματική έρευνα η ακριβής καταμέτρηση του πληθυσμού του παραμένει αδύνατη. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 21

25 Οικολογία: Το σαΐνι αποτελεί είδος αρκετά κρυπτικό στην παρουσία του (Gensbol 2008) και ένα από τα λιγότερο μελετημένα αρπακτικά της Ευρώπης στην οποία είναι καλοκαιρινός επισκέπτης χρησιμοποιώντας την Ανατολική οδό στενού μεταναστευτικού μετώπου (Κάυκασος / Βόσπορος Μ. Ανατολή). Στην Ελλάδα έρχεται από τις αρχές Μαΐου (Handrinos and Akriotis 1997). Φωλιάζει αποκλειστικά σε δέντρα σε παρόχθια και άλλα δάση χαμηλού υψομέτρου. Στην περιοχή μελέτης έχει βρεθεί σε παρόχθια και υδροχαρή δάση με Platanus orientalis Salix spp, λευκοφυτείες, και δάση δρυός. Τρέφεται κυρίως με μικρά ερπετά και έντομα, και παρατηρήθηκε να κυνηγάει πολλές φορές πάνω από αγροτικές εκτάσεις με φυτοφράκτες, χέρσα, αγροτικούς δρόμους και ρέματα, χρησιμοποιώντας στύλους, σύρματα, κλαδιά δέντρων και εν πτήση. Είναι μάλλον συντηρητική εκτίμηση ότι κάθε τμήμα ρέματος <2 km με ανεπτυγμένη παρόχθια βλάστηση μπορεί να φιλοξενεί και από ένα ζεύγος (το αντιστοίχου μεγέθους παρόχθιου δάσος του ποταμού Αλμωπαίου πολύ περισσότερα). Γεννά 3-5 αυγά που επωάζει για ημέρες, οι νεοσσοί πτερώνονται σε ηλικία ημερών και παραμένουν με τους γονείς για 2 περίπου εβδομάδες (Gensbol 2008). Απειλές. Οι ανάγκες του είδους σε τροφή φώλιασμα επηρεάζονται αρνητικά από τις αλλαγές στην γεωργία, τις αποξηράνσεις μικρών υγροτοπικών περιοχών γύρω από τα ρέματα και την υλοτομία ώριμων δένδρων. Η εγκατάλειψη της κτηνοτροφίας επηρεάζει την διαθεσιμότητα της τροφής του. Λιβαδόκιρκος (Circus pygargus) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Ο Λιβαδόκιρκος εντοπίζεται στην Ελλάδα στην δυτική Μακεδονία και στο Κιλκίς. Είναι ωστόσο πιο κοινό κατά τη μετανάστευση. Εκτιμάται ότι συνολικά φωλιάζουν ζευγάρια (BirdLife 2004). Στην περιοχή φωλιάζει τουλάχιστον 1 ζευγάρι. Οικολογία Ο Λιβαδόκιρκος φωλιάζει (συχνά σε χαλαρές αποικίες) πάντα στο έδαφος σε καλλιέργειες κυρίως σιτηρών αλλά είναι πολύ πιθανόν να φωλιάζει και σε υποαλπικά λιβάδια. Tρέφεται με μικρόπουλα, τρωκτικά αλλά και ερπετά και έντομα. Ο βιότοπος ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 22

26 τροφοληψίας περιλαμβάνει καλλιέργειες και λιβάδια αν και παρατηρείται και σε υγροτόπους και παράκτιες περιοχές με αμμοθίνες, ειδικά κατά την μετανάστευση Απειλές Το είδος απειλείται από την εντατικοποίηση/ εκβιομηχάνιση της γεωργίας και την εκτεταμένη χρήση αγροχημικών. Η κυριότερη απειλή για το είδος είναι η καταστροφή των φωλιών του από τα γεωργικά (ειδικά τα θεριζοαλωνιστικά) μηχανήματα. Γερακίνα (Buteo buteo) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Κοινό είδος, το συνηθέστερα παρατηρούμενο αρπακτικού σε γυρωπέταγμα στην περιοχή. Παρατηρείται κυριολεκτικά από οποιαδήποτε σημείο θέας και καταλαμβάνει όλα σχεδόν τα ενδιαιτήματα, από το δασοόριο και κάτω και χρησιμοποιεί τα υπαλπικά λιβάδια για τροφοληψία. Ο Ελληνικός πληθυσμός εκτιμάται σε σταθερά τουλάχιστον 3000 ζεύγη και σε περιοχή τέτοιου μεγέθους και με αυτή τη συχνότητα παρατηρήσεων πρέπει να θεωρηθεί ότι ο πληθυσμός ξεπερνά το όριο των 30 ζευγών. Οικολογία Φωλιάζει σε βράχια και δέντρα, και τρέφεται κυρίως με μικροθηλαστικά και ερπετά. Γεννά 2-4 αυγά, που επωάζει για ~35 ημέρες, η πτέρωση ολοκληρώνεται σε ηλικία ~50 ημερών και η ανεξαρτητοποίηση σε τουλάχιστον άλλες 45 ημέρες. Στην περιοχή έρευνας όπως προαναφέρθηκε βρέθηκε σε κάθε τύπο ενδιαιτήματος, ακόμη και σε κλειστά δάση με κάποια σχετικά διάκενα. Χρυσαετός (Aquila chrysaetos) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Ο ελάχιστος εθνικός πληθυσμός υπολογίζεται σε 100 ζεύγη με εξάπλωση σε κάθε μεγάλο ορεινό όγκο της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας και σποραδικότερα στην Πελοπόννησο, ενώ αναπαράγεται και στην Κρήτη (πιθανόν το υποείδος A c homeyeri). Στην οροσειρά του Βόρα αναπαράγεται ένας πληθυσμός 3-5 ζευγών με τα ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 23

27 δύο πιθανά να μην είναι βέβαιο αν φωλιάζουν σε Ελληνικό έδαφος ή στη γείτονα. Ζεύγη έχουν παρατηρηθεί στο φαράγγι του Λουτρακίου (3 άτομα σε μια ημέρα τον Ιούλιο), όπου και το 2006 παρατηρήθηκαν 2 ζεύγη σε ταυτόχρονες επικρατειακές επιδείξεις (Π. Κωνσταντίνου, πρ. επικ.), στην περιοχή των Προμάχων, ενώ μια φωλιά είναι γνωστή στην περιοχή της Παναγίτσας και ενήλικο άτομο παρατηρήθηκε στην περιοχή του Σκοπού να μεταφέρει τροφή. Ενήλικα άτομα έχουν παρατηρηθεί να κυνηγούν στην λοφώδη περιοχή μεταξύ Σαρακηνών Μαργαρίτας, όπου και η συνήθεια της ρίψης χελώνας είναι γνωστή. Ανώριμα άτομα παρατηρούνται τακτικά στην ευρύτερη περιοχή της Κέλλης σε διασπορά. Οικολογία Λόγω των εγγενώς μικρών πληθυσμών του θεωρείται απειλούμενος στην Ευρώπη αν και δεν μειώνεται στο μεγαλύτερο μέρος της εξάπλωσής του (BirdLife International 2004). Έχει αργούς αναπαραγωγικούς ρυθμούς ωριμάζοντας μετά το 6 ο έτος, γεννά 1-2 αυγά που κλωσά για ημέρες, οι νεοσσοί παραμένουν στη φωλιά για μήνες και ανεξαρτητοποιούνται σε άλλους 3-4 (Watson, 1997). Μπορεί να τραφεί με μεγάλο εύρος λείας από μικρά τρωκτικά έως ενήλικα σαρκοφάγα (αλεπούδες) και νεαρά οπληφόρα, αλλά συνήθως εστιάζει τις προτιμήσεις του τοπικά σε θηράματα kg, ανάλογα με το τι αφθονεί τοπικά (στη Βαλκανική είναι γνωστή η εξάρτησή του κατά την αναπαραγωγική περίοδο από χελώνες τις οποίες ρίχνει σε βράχια για να σπάσει το καύκαλο, Grubac 1987, Handrinos 1986). Η αναπαραγωγική επιτυχία του μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά από παράγοντες όπως η παρατεταμένη κακοκαιρία, η ενόχληση και η αλλαγές στα ενδιαιτήματα, ιδιαίτερα σε αλληλεπίδραση με συνεργηστικούς παράγοντες (Steenhoff et al 1997, Whitfield et al 2006, Vekasy et al 1997). Ένα μοντέλο χρήσης χώρου που προβλέπει εντατική χρήση σε ράχες και κορυφογραμμές κοντά στη φωλιά έχει αναπτυχθεί στη Σκοτία (Haworth et al 2002) και έχει δοκιμαστεί και με σχετική επιτυχία στο δάσος Δαδιάς (Sidiropoulos 2009). Το είδος διατηρεί κυρίως αμοιβαία αποκλειστικές επικράτειες φωλεοποίησης και τροφοληψίας και συνεπώς οι ανάγκες σε ενδιαιτήματα φωλεοποίησης και τροφοληψίας πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν για κάθε επικράτεια χωριστά όσον αφορά τα ενδεδειγμένα διαχειριστικά μέτρα, καθώς η βιωσιμότητα των επικρατειών ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 24

28 και η αναπαραγωγική επιτυχία έχει βρεθεί να περιορίζεται πιο εύκολα σε ζεύγη με ενδοειδικά περιορισμένες δυνατότητες επέκτασης χωροκράτειας (Marzluff et al 1997). Απειλές: Βασικές απειλές για το είδος είναι η λαθροθηρία, η χρήση δηλητηρίων και η υποβάθμιση των βιοτόπων τροφοληψίας του (κυρίως η εγκατάλειψη των ορεινών καλλιεργειών), καθώς και σε τοπικό επίπεδο η υπερθήρευση ορισμένων βασικών ειδών διατροφής όπως η πέρδικα και ο λαγός. Επίσης οι εκτεταμένες αναδασώσεις και η φυσική δάσωση εγκαταλελειμμένων γαιών είναι αρνητικές για το είδος. Γερακαετός (Hieraaetus pennatus) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Ο γερακαετός θεωρείται σπάνιος στη χώρα μας με τον ελάχιστο πληθυσμό να εκτιμάται σε 80 ζεύγη. Στην περιοχή μελέτης έχει εντοπιστεί σε τρεις περιοχές και μάλλον πρόκειται για 2-3 διαφορετικές επικράτειες. Ένα άτομο παρατηρήθηκε να διασχίζει την περιοχή της Κερασιάς εν πτήση προς την Έδεσσα, ένα άτομο πλησίον του χιονοδρομικού κέντρου σε δασοόριο, ενώ μια παρατήρηση από τον Αύγουστο του 2005 στις κορυφογραμμές των συνόρων στα βοσκοτόπια Προμάχων-Γαρεφίου μπορεί να προέρχεται από επικράτεια της ΠΓΔΜ, ή να πρόκειται για άτομο σε μετανάστευση. Κατάλληλο ενδιαίτημα, φαινομενικά τουλάχιστον υπάρχει και στην περιοχή της Κέλλης. Οικολογία: Ο γερακαετός είναι καλοκαιρινός επισκέπτης στην Δυτική Παλαιαρκτική και στη χώρα μας βρίσκεται από τα μέσα Απριλίου ως τα τέλη Αυγούστου (Handrinos and Akriotis 1997). Φωλιάζει αποκλειστικά σε δέντρα και καταλαμβάνει επικράτειες σε ημιορεινές κυρίως περιοχές σε άκρες δασών και αγροδασικά μωσαϊκά, αλλά μπορεί να χρησιμοποιήσει πολλών ειδών ανοιχτά ενδιαιτήματα (δασοόριο, καλλιέργειες, βοσκοδάση, θαμνολίβαδα). Τρέφεται κυρίως με μέσου μεγέθους στρουθιόμορφα και σαύρες. Γεννά 1-2 αυγά, η επώαση διαρκεί ~ 37 ημ., η πτέρωση ολοκληρώνεται σε και η ανεξαρτητοποίηση μετά από άλλες 45. Οι νεοσσοί μεταναστεύουν χωριστά 1-2 εβδομάδες πριν τους γονείς (Gensbol 2008). ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 25

29 Απειλές: Κύριες απειλές για το είδος αποτελούν η λαθροθηρία, οι υλοτομίες υπερώριμων δέντρων ή συστάδων, οι αποψιλωτικές υλοτομίες, καθώς και δασικές εργασίες σε περίοδο αναπαραγωγής κοντά στη θέση της φωλιάς που μπορεί να προκαλέσουν ενόχληση. Επίσης το είδος απειλούν πυρκαγιές, οδική διάνοιξη ορεινών όγκων και πρόσβαση απρόσιτων περιοχών, καθώς και η ύπαρξη καλωδίων υψηλής τάσης. Κιρκινέζι (Falco naumanni) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός Το κιρκινέζι έχει παρουσιάσει μεγάλες πληθυσμιακές μειώσεις το δεύτερο μισό του 20 ου αιώνα κυρίως λόγω των αλλαγών στις γεωργικές πρακτικές και την αρχιτεκτονική των κτιρίων όπου φωλιάζει. Ο ελληνικός πληθυσμός υπολογίζεται σε τουλάχιστον 3000 ζεύγη. Στην περιοχή του Βόρα αναπαράγεται περιφερειακά της προτεινόμενης οριοθέτησης στην πεδιάδα της Φλώρινας και χρησιμοποιεί τακτικά για τη διατροφή του τη λοφώδη περιοχή στην Κέλλη. Μετά το πέρας της αναπαραγωγικής περιόδου κοπάδια >50 ατόμων τρέφονται στην υπαλπική ζώνη του Καιμακτσαλάν, πιθανόν από τις αποικίες της Φλώρινας Αμυνταίου και της πεδιάδας της Bitola στην ΠΓΔΜ. Οικολογία Μικρό μεταναστευτικό γεράκι που φωλιάζει σε αποικίες. Ζει σε ζεστές ανοικτές περιοχές όπως είναι οι στεπικές και ψευδοστεπικές εκτάσεις, λιβάδια, μη αρδεύσιμες καλλιέργειες και ευκαιριακά σε φρύγανα και ανοικτά δασολίβαδα. Τρέφεται κυρίως με έντομα (στο μεγαλύτερο ποσοστό >80% με ορθόπτερα) και λιγότερο με μικρά θηλαστικά και άλλα μικρά σπονδυλόζωα. Φωλιάζει συνήθως σε αποικίες από 5 έως 250 ζευγάρια αλλά και μεμονωμένα. Φτιάχνει τη φωλιά του σε τρύπες σε παλιά σπίτια, κάτω από στέγες, σε τρύπες δένδρων και σε βραχώδεις ορθοπλαγιές. Σύμφωνα με την βιβλιογραφία το θέμα της διαθεσιμότητας τροφής και των θέσεων τροφοληψίας σε σχέση με τις θέσεις των αποικιών είναι σύνθετο στο κιρκινέζι. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 26

30 Αναφέρονται στην συνέχεια ορισμένα στοιχεία που κρίνονται χρήσιμα για την οριοθέτηση: Τα κιρκινέζια εμφανίζουν ισχυρή φιλοπατρία στην θέση φωλεοποίησης κάθε υποπληθυσμού. Στην Ισπανία η διασπορά των νεαρών κιρκινεζιών την επόμενη χρονιά,, που μελετήθηκε με δακτυλιωμένα πουλιά, έδειξε ότι το 57% παραμένει στην ίδια αποικία ενώ το 43% διασπείρεται σε άλλες αποικίες. Το 90% βρέθηκε σε αποικίες σε απόσταση μικρότερη των 30 χιλιομέτρων (Negro et al 1996). Σε άλλη έρευνα (Serrano et al 2001) διαπιστώθηκε ότι η γειτνίαση με άλλες αποικίες ευνοεί την διασπορά ενώ εμφανίζεται τάση να φωλιάσουν εντός της περιοχής τροφοληψίας του προηγούμενου έτους 1. Η μέση απόσταση διασποράς βρέθηκε να είναι 1,6 χιλιόμετρα, με εύρος μέτρων (με απόσταση μεγαλύτερη των 10 χιλιομέτρων μόνο για το 6,1% του πληθυσμού). Σε πεδινή έκταση στην Ισπανία, με ψευδοστεπικό περιβάλλον ανάλογο με αυτό των πεδινών ζωνών με σιτηρά την Ελλάδα, διαπιστώθηκε ότι η επικράτεια (home range) είναι μεγαλύτερη στις εντατικά καλλιεργούμενες περιοχές 2 (63,65 km 2 ), σε σχέση με τις παραδοσιακά καλλιεργούμενες περιοχές 3 (12,36 km 2 ) (Tella et al 1998). Σε διαφορετικές μελέτες και σε διαφορετικές περιοχές εμφανίστηκαν μεγάλες αποκλίσεις ως προς το μέγεθος της επικράτειας ή ως προς την μέση ή μέγιστη απόσταση των θέσεων τροφοληψίας από τις θέσεις φωλεοποίησης. Αυτό εξαρτάται από τον χαρακτήρα της περιοχής: Σε έρευνα με τηλεμετρία διαπιστώθηκε ότι τα κιρκινέζια πετούν σε μεγάλη απόσταση για αναζήτηση τροφή (>14,5 km) (Negro et al 1993). Εμφανίζεται τάση η αποικία να βρίσκεται στο κέντρο της περιοχής τροφοληψίας. Η αποικία βρέθηκε να έχει επικράτεια 212 km 2, ενώ τα άτομα εμφάνιζαν επικράτεια από 1 Οι επικράτειες των αποικιών επικαλύπτονται μεταξύ τους. Τα κιρκινέζια δεν υπερασπίζονται ζωτικό χώρο. 2 χειμερινά σιτηρά, αρδευόμενες εκτάσεις και εισαγωγή και άλλων καλλιεργειών όπως αλφάλφα, αραβόσιτος, ηλιόσποροι, φυλλοβόλα οπωροφόρα, κλπ 3 μικρός κλήρος, καλλιέργεια σιτηρών, ακαλλιέργητα τμήματα περιμετρικά των χωραφιών ή σωροί από πέτρες, βόσκηση μετά την συγκομιδή κλπ ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 27

31 27,12 έως 91,25 km 2 (51-91 km 2 για τα θηλυκά και km 2 για τα αρσενικά). Σε άλλη περιοχή, σε μελέτη με τηλεμετρία με λιγότερα άτομα, διαπιστώθηκε ότι η επικράτεια, κυμαίνεται σε μία περιοχή μεταξύ 28,53 km 2 (χρησιμοποιώντας το 95% των σημείων εντοπισμού) και 39,96 km 2 (χρησιμοποιώντας το 100% των σημείων εντοπισμού), ενώ στην ίδια περιοχή σε μελέτη με άμεσες παρατηρήσεις από δίκτυο σταθερών θέσεων παρατήρησης διαπιστώθηκε επικράτεια 41,55 km 2 (χρησιμοποιώντας το 95% των σημείων παρατήρησης) και 45,21 km 2 (χρησιμοποιώντας το 100% των σημείων παρατήρησης). Σ αυτήν την περίπτωση η μέση απόσταση υπολογίστηκε μεταξύ και μέτρων ενώ η μέγιστη μέτρα (Banda et all). Οι διαφορές που παρατηρούνται οφείλονται πιθανότατα στην κατάσταση των ενδιαιτημάτων τροφοληψίας: Εμφανίζεται τάση χρήσης των ακαλλιέργητων λιβαδιών και ακολουθούν οι εκτάσεις όπου καλλιεργούνται σιτηρά. Στην επιλογή των χώρων τροφοληψίας ο σημαντικότερος παράγοντας είναι η διαθεσιμότητα τροφής. Σε έρευνα με τηλεμετρία στην Ισπανία φάνηκε ότι τα πουλιά δαπανούσαν περισσότερο χρόνο για ανεύρεση τροφής σε ακαλλιέργητα λιβάδια παρά την πολύ μικρή διαθεσιμότητά τους στον χώρο και ακολουθούσαν οι καλλιέργειες με δημητριακά. Οι άλλες καλλιέργειες εμφάνιζαν πολύ μικρότερη χρήση από την διαθεσιμότητά τους ενώ τα δάση δεν χρησιμοποιούνταν καθόλου (Donazar et al 1993). Σε συνθετική ανάλυση με στοιχεία από την Ισπανία φαίνεται ότι το είδος αποφεύγει τις αρδευόμενες εκτάσεις, τα δάση και τους θαμνώνες, ενώ συνδέεται θετικά με την ύπαρξη ποταμών και ρεμάτων (Bustamante 1997). Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Ισπανία σε πρώην ψευδοστεπική περιοχή με σιτηρά η οποία μετατράπηκε σε αρδευόμενες καλλιέργειες, διαπιστώθηκε ότι στο νέο περιβάλλον υπάρχει προτίμηση στις καλλιέργειες άλφα-άλφα (στο οποίο τρέφονται και μετά την κοπή) και στα ακαλλιέργητα κράσπεδα των αγρών, ενώ αποφεύγουν άλλες αρδευόμενες καλλιέργειες όπως το καλαμπόκι (Ursua et al 2005). Οι συγγραφείς του προηγούμενου άρθρου προτείνουν, προσαρμοσμένη ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 28

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Βόρας»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Βόρας» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Φάκελος περιοχής: GR Όρη Τζένα και Πίνοβο. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων.

Φάκελος περιοχής: GR Όρη Τζένα και Πίνοβο. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων. Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ:

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρη Αρτεμήσιο και Λύρκειο» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Oρνιθοπανίδα της Οίτης

Oρνιθοπανίδα της Οίτης Oρνιθοπανίδα της Οίτης Έργο: Παρακολούθηση ειδών και τύπων οικοτόπων Το Πρόγραμμα Παρακολούθησης Ειδών και Τύπων Οικοτόπων Η παρακολούθηση των τύπων οικοτόπων και ειδών κοινοτικού ενδιαφέροντος στην Ελλάδα

Διαβάστε περισσότερα

Φάκελος περιοχής: GR Όρος Πάικο, στενά Αψάλου και Μογλενίτσας. Παραδοτέα:

Φάκελος περιοχής: GR Όρος Πάικο, στενά Αψάλου και Μογλενίτσας. Παραδοτέα: Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Υμηττός» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ - ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ:

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Υμηττός» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ - ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ: ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Περιοχή Ελασσόνας»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Περιοχή Ελασσόνας» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Νήσος Κουφονήσι, γύρω νησίδες και νησίδες Καβάλλοι»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Νήσος Κουφονήσι, γύρω νησίδες και νησίδες Καβάλλοι» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Φάκελος περιοχής: GR Όρος Μαυροβούνι. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων.

Φάκελος περιοχής: GR Όρος Μαυροβούνι. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων. Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Καντήλι» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ - ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ:

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Καντήλι» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ - ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ: ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Σάμος: Όρος Κέρκης»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Σάμος: Όρος Κέρκης» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Φάκελος περιοχής: GR Αντιχάσια Όρη και Μετέωρα. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων.

Φάκελος περιοχής: GR Αντιχάσια Όρη και Μετέωρα. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων. Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΖΩΝΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ «ΧΑ-ΠΟΤΑΜΙ» ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΚΑΙ ΒΙΟΤΟΠΟΙ

ΖΩΝΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ «ΧΑ-ΠΟΤΑΜΙ» ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΚΑΙ ΒΙΟΤΟΠΟΙ ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΣΤΟΧΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΖΩΝΕΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΖΕΠ) ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΘΟΡΙΣΤΕΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΠΤΗΝΑ (2009/147/ΕΚ) ΖΩΝΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Άθως»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Άθως» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Τα πουλιά της Άνδρου και οι δράσεις για τη μελέτη και προστασία τους

Τα πουλιά της Άνδρου και οι δράσεις για τη μελέτη και προστασία τους Τα πουλιά της Άνδρου και οι δράσεις για τη μελέτη και προστασία τους Ρούλα Τρίγκου ασολόγος MSc Συντονίστρια Ενημέρωσης ράσεων ιατήρησης ΘΕΡΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ 28 ΙΟΥΝΙΟΥ- 1 ΙΟΥΛΙΟΥ 2013, ΑΝ ΡΟΣ ιαχρονική παρουσία

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Παρνασσός»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Παρνασσός» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

24 Φεβρουαρίου ΖΩΝΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ «ΚΟΙΛΑΔΑΣ ΔΙΑΡΙΖΟΥ» ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΚΑΙ ΒΙΟΤΟΠΟΙ

24 Φεβρουαρίου ΖΩΝΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ «ΚΟΙΛΑΔΑΣ ΔΙΑΡΙΖΟΥ» ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΚΑΙ ΒΙΟΤΟΠΟΙ ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΣΤΟΧΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΖΩΝΕΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΖΕΠ) ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΘΟΡΙΣΤΕΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΠΤΗΝΑ (2009/147/ΕΚ) ΖΩΝΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Αντιχάσια Όρη και Μετέωρα» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ:

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Αντιχάσια Όρη και Μετέωρα» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Πήλιο»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Πήλιο» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Κοιλάδα Αχελώου και Όρη Βάλτου»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Κοιλάδα Αχελώου και Όρη Βάλτου» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Παρακολούθηση και αξιολόγηση της κατάστασης. του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού Μ. Τζάλη, Ν. Προμπονάς, Τ. Δημαλέξης, J. Fric

Παρακολούθηση και αξιολόγηση της κατάστασης. του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού Μ. Τζάλη, Ν. Προμπονάς, Τ. Δημαλέξης, J. Fric Παρακολούθηση και αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης της ορνιθοπανίδας του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού Μ. Τζάλη, Ν. Προμπονάς, Τ. Δημαλέξης, J. Fric Εθνικό Πάρκο Χελμού Βουραϊκού, «Βιοποικιλότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Ζήρεια (Κυλλήνη)»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Ζήρεια (Κυλλήνη)» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρη Μπαρμπάς Κλωκός και Φαράγγι Σελινούντα»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρη Μπαρμπάς Κλωκός και Φαράγγι Σελινούντα» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Νησίδα Βενέτικο»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Νησίδα Βενέτικο» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία Α.Ε.Κ. Πρόγραμμα Προστασίας των Απειλούμενων Αετών της Ελλάδας

Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία Α.Ε.Κ. Πρόγραμμα Προστασίας των Απειλούμενων Αετών της Ελλάδας Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία Α.Ε.Κ. Πρόγραμμα Προστασίας των Απειλούμενων Αετών της Ελλάδας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Βασικά απειλούμενα είδη 1.1. Βασιλαετός..σελ.2 1.2. Χρυσαετός..σελ.3 1.3. Σπιζαετός..σελ.4 2.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρη κεντρικής Εύβοιας, παράκτια ζώνη και νησίδες»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρη κεντρικής Εύβοιας, παράκτια ζώνη και νησίδες» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Διαπόντια νησιά (Οθωνοί, Ερεικούσα, Μαθράκι και βραχονησίδες)»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Διαπόντια νησιά (Οθωνοί, Ερεικούσα, Μαθράκι και βραχονησίδες)» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Φαλακρό»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Φαλακρό» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Βόρεια Χίος»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Βόρεια Χίος» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΙΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΙΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΙΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ Μακρή Μαρία, Βιολόγος, Υπ. Διδάκτορας Βλαχόπουλος Κωνσταντίνος, Περιβαλλοντολόγος,

Διαβάστε περισσότερα

Η δράση μας μέσα από το Πρόγραμμα LIFE: Καλές πρακτικές & επιτυχημένα παραδείγματα Γιώργος Σγούρος Διευθυντής

Η δράση μας μέσα από το Πρόγραμμα LIFE: Καλές πρακτικές & επιτυχημένα παραδείγματα Γιώργος Σγούρος Διευθυντής Μέρος 1 Η δράση μας μέσα από το Πρόγραμμα LIFE: Καλές πρακτικές & επιτυχημένα παραδείγματα Γιώργος Σγούρος Διευθυντής Ποιοι είμαστε Η Ορνιθολογική ιδρύθηκε το 1982. Είναι από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρη Τζένα και Πίνοβο»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρη Τζένα και Πίνοβο» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Βόρεια Σύρος και νησίδες» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ:

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Βόρεια Σύρος και νησίδες» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Κεφαλονιά: Αίνος, Αγία Δυνατή και Καλόν Όρος»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Κεφαλονιά: Αίνος, Αγία Δυνατή και Καλόν Όρος» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Φάκελος περιοχής: GR Ευρύτερη περιοχή Αθαμανικών Ορέων. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων

Φάκελος περιοχής: GR Ευρύτερη περιοχή Αθαμανικών Ορέων. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Χολομώντας»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Χολομώντας» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Ευρύτερη περιοχή πόλης Ιωαννίνων»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Ευρύτερη περιοχή πόλης Ιωαννίνων» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

AND014 - Εκβολή όρμου Λεύκα

AND014 - Εκβολή όρμου Λεύκα AND014 - Εκβολή όρμου Λεύκα Περιγραφή Η εκβολή του όρμου Λεύκα βρίσκεται περίπου 5 χιλιόμετρα βόρεια του οικισμού Αρνάς (ή Άρνη) στην Άνδρο. Πρόκειται για εκβολή ρύακα σχεδόν μόνιμης ροής, που τροφοδοτεί

Διαβάστε περισσότερα

WWF Ελλάς Φιλελλήνων Αθήνα Tηλ.: Fax:

WWF Ελλάς Φιλελλήνων Αθήνα Tηλ.: Fax: Υπόμνημα: WWF Ελλάς Φιλελλήνων 26 105 58 Αθήνα Tηλ.: 210 331 4893 Fax: 210 324 7578 www.wwf.gr Επιβεβλημένη η αλλαγή προσέγγισης ως προς την ανάπτυξη αιολικών πάρκων στην κεντρική περιοχή των νομών Έβρου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Πάικο, στενά Αψάλου και Μογλενίτσας»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Πάικο, στενά Αψάλου και Μογλενίτσας» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 7. ΑΡΠΑΚΤΙΚΑ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 7. ΑΡΠΑΚΤΙΚΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 7. ΑΡΠΑΚΤΙΚΑ 1. Γυπαετός Gypaetus barbatus Περιγραφή μακριές οξύληκτες μαυροκαφετί φτερούγες, μακριά σφηνοειδής γκριζόμαυρη ουρά, πάνω μέρος σκούρο γκριζόμαυρο, κάτω μέρος κιτρινο-πορτοκαλί,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Ευρύτερη περιοχή Γαλαξειδίου» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ:

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Ευρύτερη περιοχή Γαλαξειδίου» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Νότια Μάνη»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Νότια Μάνη» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Καφέ αρκούδα (Ursus arctos), ο εκτοπισμένος συγκάτοικός μας

Καφέ αρκούδα (Ursus arctos), ο εκτοπισμένος συγκάτοικός μας 19 Αυγούστου 2018 Καφέ αρκούδα (Ursus arctos), ο εκτοπισμένος συγκάτοικός μας Επιστήμες / Περιβάλλον - Οικολογία Μέσα από μία πορεία εξέλιξης 35 εκατομμυρίων χρόνων η καφέ αρκούδα, ζώο ιδιαίτερα προσαρμοστικό,

Διαβάστε περισσότερα

13 Νοεμβρίου ΖΩΝΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ «ΠΟΤΑΜΟΣ ΠΑΡΑΜΑΛΙΟΥ» ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΚΑΙ ΒΙΟΤΟΠΟΙ

13 Νοεμβρίου ΖΩΝΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ «ΠΟΤΑΜΟΣ ΠΑΡΑΜΑΛΙΟΥ» ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΚΑΙ ΒΙΟΤΟΠΟΙ ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΣΤΟΧΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΖΩΝΕΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΖΕΠ) ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΘΟΡΙΣΤΕΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΠΤΗΝΑ (2009/147/ΕΚ) ΖΩΝΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

22 Ιανουαρίου ΖΩΝΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ «ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΤΣΑ- ΑΓ.ΘΕΟΔΩΡΟΥ» ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΚΑΙ ΒΙΟΤΟΠΟΙ

22 Ιανουαρίου ΖΩΝΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ «ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΤΣΑ- ΑΓ.ΘΕΟΔΩΡΟΥ» ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΚΑΙ ΒΙΟΤΟΠΟΙ ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΣΤΟΧΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΖΩΝΕΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΖΕΠ) ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΘΟΡΙΣΤΕΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΠΤΗΝΑ (2009/147/ΕΚ) ΖΩΝΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Μαυροβούνι»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Μαυροβούνι» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Βορειοανατολική Τήνος και νησίδες»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Βορειοανατολική Τήνος και νησίδες» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Η συμβολή των λιβαδιών στη διατήρηση της άγριας

Η συμβολή των λιβαδιών στη διατήρηση της άγριας Η συμβολή των λιβαδιών στη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας Η συμβολή των λιβαδιών στη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας Α. Τσιόντσης 1, Ι. Μελιάδης 1 και B. Hallmann 2 1 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., Ινστιτούτο Δασικών

Διαβάστε περισσότερα

LIFE Bonelli East Med LIFE17 NAT/GR/000514

LIFE Bonelli East Med LIFE17 NAT/GR/000514 LIFE Bonelli East Med LIFE17 NAT/GR/000514 Ενημερωτική Ημερίδα LIFE, 4 Απριλίου 2019, Ξενοδοχείο Κλεοπάτρα, Λευκωσία Νικόλαος Κασίνης, Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας ΠΕΡΙΟΧΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΟΥ: Ελλάδα (Κρήτη/

Διαβάστε περισσότερα

Αποδημητικά πουλιά της Κύπρου. Όνομα: Κωνσταντίνος Χριστοφή Τμήμα: Γ 4 Μάθημα: Βιολογία

Αποδημητικά πουλιά της Κύπρου. Όνομα: Κωνσταντίνος Χριστοφή Τμήμα: Γ 4 Μάθημα: Βιολογία Αποδημητικά πουλιά της Κύπρου Όνομα: Κωνσταντίνος Χριστοφή Τμήμα: Γ 4 Μάθημα: Βιολογία Εισαγωγή Αποδημητικά πουλιά είναι τα πουλιά που κάθε χρόνο μεταναστεύουν, από το Νότο προς το Βορρά την άνοιξη και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Θάσος (Όρος Υψάριο και παράκτια ζώνη) και νησίδα Ξηρονήσι»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Θάσος (Όρος Υψάριο και παράκτια ζώνη) και νησίδα Ξηρονήσι» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

AND008 - Εκβολή Ζόρκου (Μεγάλου Ρέματος)

AND008 - Εκβολή Ζόρκου (Μεγάλου Ρέματος) AND008 - Εκβολή Ζόρκου (Μεγάλου Ρέματος) Περιγραφή Η εκβολή Ζόρκου (Μεγάλου Ρέματος) βρίσκεται περίπου 4,5 χιλιόμετρα βόρεια - βορειοδυτικά του οικισμού Βιτάλι στην Άνδρο. Ο υγρότοπος περιλαμβάνεται στην

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Κοιλάδα Τιμίου Προδρόμου - Μενοίκιο»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Κοιλάδα Τιμίου Προδρόμου - Μενοίκιο» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Παγγαίο και νότιες υπώρειές του»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Παγγαίο και νότιες υπώρειές του» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Ο πληθυσμός του Αιγαιόγλαρου στην Ελλάδα έκα χρόνια μετά

Ο πληθυσμός του Αιγαιόγλαρου στην Ελλάδα έκα χρόνια μετά Ο πληθυσμός του Αιγαιόγλαρου στην Ελλάδα έκα χρόνια μετά Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία H. J. Lehto 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας «Οικολογικές διεργασίες στο χώρο και το χρόνο» Θ. Καστρίτης / ΕΟΕ Πορτόλου.,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Σέριφος: παράκτια ζώνη και νησίδες Σεριφοπούλα, Πιπέρι και Βούς»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Σέριφος: παράκτια ζώνη και νησίδες Σεριφοπούλα, Πιπέρι και Βούς» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Λίμνες Χειμαδίτιδα και Ζάζαρη»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Λίμνες Χειμαδίτιδα και Ζάζαρη» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Λέσβος: Κόλπος Γέρας, Έλη Ντίπι και Χαραμίδα»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Λέσβος: Κόλπος Γέρας, Έλη Ντίπι και Χαραμίδα» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΖΩΝΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ «ΒΟΥΝΟΚΟΡΦΕΣ ΜΑΔΑΡΗΣ ΠΑΠΟΥΤΣΑΣ» ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΚΑΙ ΒΙΟΤΟΠΟΙ

ΖΩΝΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ «ΒΟΥΝΟΚΟΡΦΕΣ ΜΑΔΑΡΗΣ ΠΑΠΟΥΤΣΑΣ» ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΚΑΙ ΒΙΟΤΟΠΟΙ ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΣΤΟΧΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΖΩΝΕΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΖΕΠ) ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΘΟΡΙΣΤΕΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΠΤΗΝΑ (2009/147/ΕΚ) ΖΩΝΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Υψηλή Φυσική Αξία (ΥΦΑ)

Υψηλή Φυσική Αξία (ΥΦΑ) Υψηλή Φυσική Αξία (ΥΦΑ) εμφανίζεται ως έννοια για πρώτη φορά το 1993 (Baldock et al., 1993). επιβεβαιώνει την ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας μεταξύ ορισμένων τύπων γεωργικών δραστηριοτήτων και των "φυσικών

Διαβάστε περισσότερα

Το τσακάλι, τόσο κοντινό μα τόσο ντροπαλό! (Ανακαλύπτοντας το τσακάλι)

Το τσακάλι, τόσο κοντινό μα τόσο ντροπαλό! (Ανακαλύπτοντας το τσακάλι) Το τσακάλι, τόσο κοντινό μα τόσο ντροπαλό! (Ανακαλύπτοντας το τσακάλι) ΗΛΙΚΙΑ: 7-12 ΕΠΟΧΗ: Φ, Χ, Α, Κ. ΙΑΡΚΕΙΑ: 1 ώρα προετοιμασία στην τάξη, 1 ώρα έρευνα στο σπίτι, 3-4 εβδομάδες έρευνας. ΥΛΙΚΑ: Ερωτηματολόγιο,

Διαβάστε περισσότερα

«Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού: 12 χρόνια δράσεις για τη φύση και τον άνθρωπο»

«Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού: 12 χρόνια δράσεις για τη φύση και τον άνθρωπο» «Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού: 12 χρόνια δράσεις για τη φύση και τον άνθρωπο» 10 Οκτωβρίου 2015 Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης «Τα πουλιά: οι πρωταγωνιστές του Εθνικού Πάρκου» Εύα Κατράνα Βιολόγος Msc Εθνικό

Διαβάστε περισσότερα

Ένας Γυπαετός στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών NATURA 2000

Ένας Γυπαετός στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών NATURA 2000 Ένας Γυπαετός στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών NATURA 2000 Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία 2018 Κάποτε Στις αρχές της δεκαετίας του 90, η βιοποικιλότητα στην Ευρώπη βρισκόταν σε κρίσιμο

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Δέλτα Πηνειού»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Δέλτα Πηνειού» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ 11.1 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ Στα κεφάλαια της παρούσας μελέτης που προηγήθηκαν πραγματοποιήθηκε λεπτομερής εκτίμηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Σαμοθράκη: Όρος Φεγγάρι και παράκτια ζώνη»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Σαμοθράκη: Όρος Φεγγάρι και παράκτια ζώνη» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ NATURA 2000 ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ, ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ NATURA 2000 ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ, ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ NATURA 2000 ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ, ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ Το Ναtura 2000 αποτελεί ένα ευρωπαϊκό οικολογικό δίκτυο περιοχών οι οποίες φιλοξενούν φυσικούς τύπους οικοτόπων και οικοτόπους ειδών

Διαβάστε περισσότερα

Οικοσυστημικές Υπηρεσίες της Άγριας Ζωής. Ελισάβετ Γεωργοπούλου Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης Πανεπιστήμιο Κρήτης

Οικοσυστημικές Υπηρεσίες της Άγριας Ζωής. Ελισάβετ Γεωργοπούλου Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης Πανεπιστήμιο Κρήτης Οικοσυστημικές Υπηρεσίες της Άγριας Ζωής Ελισάβετ Γεωργοπούλου Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης Πανεπιστήμιο Κρήτης Υπηρεσίες των οικοσυστημάτων Οικοσύστημα Κοινωνία Παροχής Ρύθμισης + Διατήρησης Πολιτιστικές

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ NATURA 2000 ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ, ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ. Μαρία Φλουράκη, δικηγόρος

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ NATURA 2000 ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ, ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ. Μαρία Φλουράκη, δικηγόρος ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ NATURA 2000 ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ, ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ Μαρία Φλουράκη, δικηγόρος ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ Η Οδηγία 79/409/ΕΟΚ του Συμβουλίου για την διατήρηση των άγριων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Κοιλάδα Ερυθροπόταμου: Ασβεστάδες, Κουφόβουνο, Βρυσικά»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Κοιλάδα Ερυθροπόταμου: Ασβεστάδες, Κουφόβουνο, Βρυσικά» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Φάκελος περιοχής: GR Αστερούσια Όρη (Κόφινας) Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων.

Φάκελος περιοχής: GR Αστερούσια Όρη (Κόφινας) Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων. Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Άνδρος: Κεντρικό και νότιο τμήμα, γύρω νησίδες και παράκτια θαλάσσια ζώνη»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Άνδρος: Κεντρικό και νότιο τμήμα, γύρω νησίδες και παράκτια θαλάσσια ζώνη» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Βόρεια Λέσβος» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ - ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ:

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Βόρεια Λέσβος» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ - ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ: ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Υγρότοπος Σχινιά»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Υγρότοπος Σχινιά» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Διαχειριστικές δράσεις για τη διευκόλυνση της προσαρμογής του είδους Falco eleonorae* στην κλιματική αλλαγή - LIFE13 NAT/GR/000909

Διαχειριστικές δράσεις για τη διευκόλυνση της προσαρμογής του είδους Falco eleonorae* στην κλιματική αλλαγή - LIFE13 NAT/GR/000909 Διαχειριστικές δράσεις για τη διευκόλυνση της προσαρμογής του είδους Falco eleonorae* στην κλιματική αλλαγή - G.Katsadorakis/ HOS Στοιχεία προγράμματος Τίτλος: «Διαχειριστικές δράσεις για τη διευκόλυνση

Διαβάστε περισσότερα

Λύκος - Canis lupus. Είδος Τρωτό - στην Ελλάδα ζουν περίπου 700 Λύκοι. Από το 1969 απαγορεύεται δια νόμου η κατοχή του από ιδιώτες.

Λύκος - Canis lupus. Είδος Τρωτό - στην Ελλάδα ζουν περίπου 700 Λύκοι. Από το 1969 απαγορεύεται δια νόμου η κατοχή του από ιδιώτες. Λύκος - Canis lupus Είδος Τρωτό - στην Ελλάδα ζουν περίπου 700 Λύκοι Από το 1969 απαγορεύεται δια νόμου η κατοχή του από ιδιώτες. Ο πληθυσμός του Λύκου μειώνεται εξαιτίας: i. του περιορισμού/υποβάθμισης

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Ερύμανθος»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρος Ερύμανθος» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρη Βαρδούσια»

ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Όρη Βαρδούσια» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

ηλεκτρικής ενέργειας στην

ηλεκτρικής ενέργειας στην Εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην άγρια φύση Δάσος Δαδιάς: προσέξτε την εικόνα και βρείτε γιατί φιλοξενεί τόσα πολλά αρπακτικά πουλιά Φ. Κατσιγιάννης «από το λεύκωμα Εικόνες από τη Δαδιά»

Διαβάστε περισσότερα

Φάκελος περιοχής: GR Όρος Παρνασσός. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων.

Φάκελος περιοχής: GR Όρος Παρνασσός. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων. Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας

Διαβάστε περισσότερα

Ζώα υπό εξαφάνιση - Το Γιγάντιο Πάντα

Ζώα υπό εξαφάνιση - Το Γιγάντιο Πάντα Ζώα του δάσους υπό εξαφάνιση Τμήμα Α4 Σχ. Έτος 2012-20132013 Α τετράμηνο Είναι διεθνές σύμβολο της WWF. Τ α υ τ ό τ η τ α Όνομα : Γιγάντιο Πάντα Βάρος : 86-125 κιλά Ύψος : 1.20-1.90μ. Βιότοπος, εξάπλωση

Διαβάστε περισσότερα

Ο λύκος των παραμυθιών και ο λύκος της φύσης

Ο λύκος των παραμυθιών και ο λύκος της φύσης 250579 Natural Europe CIP-ICT PSP-2009-3 Δρ Βορεάδου Κατερίνα Υπεύθυνη Εκπαίδευσης ΜΦΙΚ Ο λύκος των παραμυθιών και ο λύκος της φύσης Το όνομά του εικάζεται πως προέρχεται από τη λέξη 'λύκη που σημαίνει

Διαβάστε περισσότερα

SAM002 - Έλος Μεσοκάμπου

SAM002 - Έλος Μεσοκάμπου SAM002 - Έλος Μεσοκάμπου Περιγραφή Το έλος Μεσοκάμπου βρίσκεται περίπου 3 χιλιόμετρα νότια - νοτιοδυτικά από το Παλαιόκαστρο, στο Δήμο Σάμου. Περιλαμβάνεται στην εθνική απογραφή με κωδικό GR412341000 και

Διαβάστε περισσότερα

«Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών ΝATURA 2000 στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ελλάδα και την Κρήτη»

«Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών ΝATURA 2000 στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ελλάδα και την Κρήτη» Ανοικτή εκδήλωση με θέμα: «Περιβάλλον Πολιτισμός: Πυλώνες για τη βιώσιμη ανάπτυξη στο Δήμο Αγίου Βασιλείου» Σπήλι, Κυριακή 28 Αυγούστου 2016 «Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών ΝATURA 2000 στην Ευρωπαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

MIL016 - Λίμνη ορυχείων Μπροστινής Σπηλιάς 1

MIL016 - Λίμνη ορυχείων Μπροστινής Σπηλιάς 1 MIL016 - Λίμνη ορυχείων Μπροστινής Σπηλιάς 1 Περιγραφή Η λίμνη ορυχείων Μπροστινής Σπηλιάς 1 βρίσκεται περίπου 3,5 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του οικισμού Εμπορειός στη Μήλο. Πρόκειται για μικρό λιμνίο που

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά

Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ: Η χλωρίδα και η πανίδα στην χώρα μας είναι ένα πολύ σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Νήσος Νίσυρος και νησίδες» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ:

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Νήσος Νίσυρος και νησίδες» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Προκαταρκτικά αποτελέσματα για την αναπαραγωγική βιολογία του Θαλασσοκόρακα (Phalacrocorax aristotelis desmarestii)στο Β. Αιγαίο

Προκαταρκτικά αποτελέσματα για την αναπαραγωγική βιολογία του Θαλασσοκόρακα (Phalacrocorax aristotelis desmarestii)στο Β. Αιγαίο Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία Προκαταρκτικά αποτελέσματα για την αναπαραγωγική βιολογία του Θαλασσοκόρακα (Phalacrocorax aristotelis desmarestii)στο Β. Αιγαίο Κατσαδωράκης, Γ., Fric, J., Δημαλέξης, Α.,

Διαβάστε περισσότερα

Φάκελος περιοχής: GR Κοιλάδα Αχελώου και όρη Βάλτου. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων

Φάκελος περιοχής: GR Κοιλάδα Αχελώου και όρη Βάλτου. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας

Διαβάστε περισσότερα

MIL012 - Εκβολή ρύακα Σπυρίτου

MIL012 - Εκβολή ρύακα Σπυρίτου MIL012 - Εκβολή ρύακα Σπυρίτου Περιγραφή Η εκβολή του ρύακα Σπυρίτου βρίσκεται στην παραλία Αμμουδαράκι ή Τριάδες, 5,5 χιλιόμετρα περίπου βορειοδυτικά του οικισμού Εμπορειός στη Μήλο. Πρόκειται για εκβολή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ «Οι Πυρκαγιές στην προστατευόμενη περιοχή του Δέλτα Νέστου» Υπεύθυνος Προγράμματος Επόπτευσης Φύλαξης ΕΠΑΜΑΘ Αλέξανδρος Χαντζάρας M.Sc. Περιβαλλοντολόγος Δέλτα

Διαβάστε περισσότερα

AND016 - Εκβολή Πλούσκα (Γίδες)

AND016 - Εκβολή Πλούσκα (Γίδες) AND016 - Εκβολή Πλούσκα (Γίδες) Περιγραφή Η εκβολή του ποταμού Πλούσκα βρίσκεται περίπου 3 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του οικισμού Βιτάλι και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Άνδρου. Πρόκειται για εκβολή ποταμού

Διαβάστε περισσότερα

AND018 - Εκβολή ρύακα Άμπουλου (όρμος Μεγάλη Πέζα)

AND018 - Εκβολή ρύακα Άμπουλου (όρμος Μεγάλη Πέζα) AND018 - Εκβολή ρύακα Άμπουλου (όρμος Μεγάλη Πέζα) Περιγραφή Η εκβολή του ρύακα Άμπουλου (όρμος Μεγάλη Πέζα) βρίσκεται περίπου 4,5 χιλιόμετρα βόρεια του οικισμού Μακρομάνταλο στην Άνδρο. Πρόκειται για

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Κεντρικό Ζαγόρι και ανατολικό τμήμα Όρους Μιτσικέλι»

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Κεντρικό Ζαγόρι και ανατολικό τμήμα Όρους Μιτσικέλι» ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Τελική Αναφορά της Κατάστασης Διατήρησης της Μεσογειακής Φώκιας Monachus monachus στη Νήσο Γυάρο Περίληψη

Τελική Αναφορά της Κατάστασης Διατήρησης της Μεσογειακής Φώκιας Monachus monachus στη Νήσο Γυάρο Περίληψη Τελική Αναφορά της Κατάστασης Διατήρησης της Μεσογειακής Φώκιας Monachus monachus στη Νήσο Γυάρο Περίληψη ΙΟΥΝΙΟΣ 2018 Τελική Έκθεση Για την Κατάσταση της Μεσογειακής φώκιας στη νήσο Γυάρο Περίληψη Σελίδα

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητική δραστηριότητα στην Υπηρεσία Θήρας & Πανίδας

Ερευνητική δραστηριότητα στην Υπηρεσία Θήρας & Πανίδας Ερευνητική δραστηριότητα στην Υπηρεσία Θήρας & Πανίδας ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΘΗΡΑΣ & ΠΑΝΙΔΑΣ (ΥΘΠ) Η Υπηρεσία Θήρας & Πανίδας υπάγεται στο ΥΠΕΣ και είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση της Πανίδας, η οποία περιλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ - ΣΕΠ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΤΗΣ ΔΑΔΙΑΣ. Βασιλική Κατή ΤΔΠΦΠ, 2015

ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ - ΣΕΠ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΤΗΣ ΔΑΔΙΑΣ. Βασιλική Κατή ΤΔΠΦΠ, 2015 ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ - ΣΕΠ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΤΗΣ ΔΑΔΙΑΣ Βασιλική Κατή ΤΔΠΦΠ, 2015 ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ 1. Τι είναι η επιστημονική παρακολούθηση (monitoring); 2. Τι

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός και χαρτογράφηση των ορνιθολογικά ευαίσθητων περιοχών στα Αιολικά Πάρκα

Προσδιορισμός και χαρτογράφηση των ορνιθολογικά ευαίσθητων περιοχών στα Αιολικά Πάρκα Προσδιορισμός και χαρτογράφηση των ορνιθολογικά ευαίσθητων περιοχών στα Αιολικά Πάρκα Επιπτώσεις αιολικών στα πουλιά /βιοποικιλότητα Πρόσκρουση/ενόχληση/εκτόπιση/ απώλεια βιοτόπων Αναπτυξιακές παρεμβάσεις

Διαβάστε περισσότερα

SAM009 - Εκβολή Ποτάμι Καρλοβάσου

SAM009 - Εκβολή Ποτάμι Καρλοβάσου SAM009 - Εκβολή Ποτάμι Καρλοβάσου Περιγραφή Ο υγρότοπος της εκβολής Ποτάμι Καρλοβάσου, βρίσκεται 2,5 χιλιόμετρα βοριοδυτικά του οικισμού Λέκα και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Σάμου. Πρόκειται για εκβολή

Διαβάστε περισσότερα