ΑΛΛΑΓΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Εισαγωγή στην Εκπαίδευση Βαγγέλης Δρόσος
Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση Το κριτήριο του ενιαίου και της ολότητας «Μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος δεν είναι η νομοθετική αντικατάσταση μιας διδακτικής μεθόδου με μιαν άλλη, ούτε το χτίσιμο σχολικών κτιρίων, ούτε η αύξηση των αποδοχών των δασκάλων, ούτε ακόμη η μεταβολή του ωρολογίου και του αναλυτικού προγράμματος Εκπαιδευτική μεταρρύθμιση είναι κάτι βαθύτερο, είναι η αλλαγή προσανατολισμού, είναι η κυριάρχηση ενός νέου πνεύματος» (Δημαράς, 1986)
Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση Το κριτήριο της ενιαίας αντίληψης και συγκρότησης της διαδικασίας «Συνεπώς, ως εκπαιδευτική μεταρρύθμιση θα ονομάζαμε κάθε εκπαιδευτικό μετασχηματισμό που νομιμοποιείται μέσα από θεσμικές ρυθμίσεις μεγάλης εμβέλειας, κάθε δόκιμη δηλαδή και συγκροτημένη εκπαιδευτική πολιτική που εισηγείται και συνεπάγεται εκπαιδευτικές αλλαγές, οι οποίες όμως αντιμετωπίζονται κάτω από μια ενιαία λογική και χαρακτηρίζονται από συγκεκριμένο ιδεολογικό και πολιτικό όραμα και συγκροτημένη και ομογενή στοχοθεσία» (Δακοπούλου, 2008)
Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση Συμπυκνώνεται εννοιολογικά στο «σύνολο των μέτρων και των διαδικασιών που αναφέρονται τόσο στις αναπροσαρμογές της εξωτερικής οργάνωσης ενός εκπαιδευτικού συστήματος (βαθμίδες εκπαίδευσης, τύποι σχολείων, σύνδεση βαθμίδων, κλπ) όσο και στους αναπροσανατολισμούς στο πνεύμα και τη μορφή της εκπαιδευτικής πράξης, στα πλαίσια των αλληλεπιδράσεων της σχολικής τάξης (περιεχόμενο μαθημάτων, μέθοδος διδασκαλίας, συμμετοχή των μαθητών στη διαδικασία της μάθησης, σχέσεις, το «κλίμα» της τάξης κλπ)» (Μαυρογιώργος 1984)
Εκπαιδευτική Αλλαγή Μικρότερης εμβέλειας Δεν είναι απαραίτητο να θεσμοθετηθεί Αφορά επιμέρους πτυχές της εκπαίδευσης ή διοικητικά μέτρα
Εκπαιδευτική Αλλαγή Ταξινόμηση με κριτήριο την πηγή των αλλαγών Αλλαγές που έχουν τη βάση τους σε εκπ-κα θεσμικά κείμενα Αλλαγές που συνδέονται με εμπειρική έρευνα Αλλαγές που προέρχονται από πρωτοβουλίες εκπαιδευτικών ή σχολείων (Μπαγάκης, 1999)
Εκπαιδευτική Αλλαγή Ταξινόμηση με κριτήριο τη σκοποθεσία. Αλλαγές Στο μέγεθος ή τον αριθμό μαθητών, εκπαιδευτικών, στελεχών, κτιρίων ή υλικοτεχνικής υποδομής Στους σκοπούς και τους στόχους Στα αναλυτικά προγράμματα Στις διδακτικές μεθόδους Στα κριτήρια και τις διαδικασίες αξιολόγησης μαθητών Στο σύστημα διοίκησης Στις διαδικασίες χρηματοδότησης Στην ευρύτερη οργάνωση και διάρθρωση του συστήματος Στην επιλογή, αξιολόγηση, τα κριτήρια και τις διαδικασίες προαγωγής των εργαζομένων (εκπαιδευτικών, διοικητικών) (Grinsburg et al. 1990)
Μεταρρύθμιση vs Αλλαγή Αγγίζει το περιεχόμενο και τη φιλοσοφία όλου του εκπκου συστήματος Αποτελείται από δέσμη εκπ-κων αλλαγών Θεσμοθετημένη Εστιάζει σε συγκεκριμένες παραμέτρους του εκπ-κου συστήματος Δε συνεπάγεται υποχρεωτικά εκπ-κη μεταρρύθμιση Όχι απαραίτητα θεσμοθετημένη
Εκπαιδευτική Καινοτομία Ουσιαστική και ριζική τροποποίηση Προϋποθέτει πρωτοτυπία. Είναι μια μια ενέργεια, μια δραστηριότητα ή παρέμβαση που δοκιμάζεται για πρώτη φορά (τουλάχιστον στο συγκεκριμένο περιβάλλον οργανισμό σύστημα) Δεν είναι απαραίτητα θεσμοθετημένη. Μπορεί να προέρχεται από πρωτοβουλίες ατόμων ή ομάδων
Εκπαιδευτική Καινοτομία Ένα καινοτόμο πρόγραμμα αποτελεί σκόπιμη (υπάρχει η πρόθεση για αλλαγή) και συστηματική (αξιοποίηση νέων ιδεών και μεθόδων) παρέμβαση (αλλαγή στα προγράμματα σπουδών, στη διδακτική μεθοδολογία, τις παιδαγωγικές σχέσεις, την οργάνωση και διοίκηση του σχολείου).
Εκπαιδευτική Καινοτομία Φορείς σχεδιασμού καινοτομίας Κυβερνητική εκπαιδευτική πολιτική Επιστημονική κοινότητα Εκπαιδευτικοί
Αλλαγή Πότε; Το παράδειγμα της εξισορρόπησης Εξελικτικές Θεωρίες Δομολειτουργικές Θεωρίες Συστημικές Θεωρίες Το παράδειγμα της σύγκρουσης Μαρξιστικές Θεωρίες Αναρχικές Ουτοπιστικές Θεωρίες
Διαχείριση της Αλλαγής Ορθολογικές προσεγγίσεις Η αλλαγή εισάγεται από έξω Λειτουργική προσέγγιση (Έρευνα, Ανάπτυξη, Διάχυση) Η αλλαγή δοκιμάζεται από το δίκτυο των χρηστών της Διαδραστική προσέγγιση Η αλλαγή με επίκεντρο την εκπ-κη μονάδα
Διαχείριση της Αλλαγής Πολιτικές προσεγγίσεις Η αξιοποίηση της εξουσίας της διοίκησης Η αξιοποίησης των συμμετοχικών διαδικασιών Η αξιοποίηση της επαγγελματικής αυτονομίας
Επίπεδα Εκπαιδευτικής Αλλαγής Ευρωπαϊκό επίπεδο Συνθήκη Μάαστριχτ (1992) άρθρα 126, 127 Χρηματοδότηση από τα κοινοτικά ταμεία Ευρωπαϊκά Εκπ-κα Προγράμματα Τάσεις εναρμόνισης στις εκπαιδευτικές πολιτικές των κρατών μελών
Επίπεδα Εκπαιδευτικής Αλλαγής Εθνικό επίπεδο Εκπαιδευτικές αλλαγές αποτέλεσμα κοινωνικών διεκδικήσεων Πρόσληψη εκπ-κων αλλαγών από ευρωπαϊκό επίπεδο «Ευρωπαϊκός πανοπτισμός» Η σχηματική αλλαγή Η καθυστέρηση της αλλαγής
Επίπεδα Εκπαιδευτικής Αλλαγής Το επίπεδο της σχολικής μονάδας (πιθανές διαστάσεις εκπ-κης αλλαγής) Αρχιτεκτονική Αναλυτικό πρόγραμμα Γενική δομή Ομαδοποίηση μαθητών Διδακτικές μέθοδοι Οργάνωση διδασκαλίας και μάθησης Τρόπος προσέγγισης μαθητών Ρόλος του εκπαιδευτικού Σχέσεις με τοπική κοινωνία
Εκπαιδευτική Αλλαγή Ο Διευθυντής και ο Εκπαιδευτικός Τρόπος αλλαγής Εστίαση Διευθυντής Εκπαιδευτικός Κεντρικός Σχεδιασμός Δομές εκπ-κου συστήματος Δημόσιος Υπάλληλος Όργανο Υλοποίησης (Υπάλληλος) Διάχυση από το κέντρο στην περιφέρεια Αναλυτικά προγράμματα Αγωγός Προσαρμογέας Πρωτοβουλίες στη σχολική μονάδα Αναλυτικά προγράμματα Διδακτικές μέθοδοι Διευκολυντής Καινοτόμος Οργανωσιακή ανάπτυξη Οργανωσιακές διαδικασίες Οργανωσιακός διοικητής Πολυδιάστατος Επαγγελματίας Ενδοσχολική διοίκηση Διαδικασίες για δημόσια απόδοση λόγου Διοικητής Διαχειριστής Μονοδιάστατος επαγγελματίας Οργανωσιακή μάθηση Οργανωσιακή Κουλτούρα Πολιτισμικός διαχειριστής Συνεργατικός επαγγελματίας