ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΖΗΜΙΩΝ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Αθήνα, 22.11.2011 Αρ. Πρωτ. οικ. 65 Προς: Κοιν. ΩΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ ΩΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ Θέμα: «Συνεργασία και συντονισμός για θέματα εφαρμογής του Π.Δ. 148/2009 σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς» Σχετ: α) Το Προεδρικό Διάταγμα 148/2009 «Περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών στο περιβάλλον-εναρμόνιση με την οδηγία 2004/35/ΕΚ του Ευρ. Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21 ης Απριλίου 2004, όπως ισχύει» (ΦΕΚ 190 Α /2009) β) Ο νόμος 4014/2011 (ΦΕΚ209Α/2011) «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος» γ) Το με α.π. 1724/19.10.2010 έγγραφό μας σχετικά με «Κανόνες λειτουργίας Περιφερειακών Επιτροπών Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΠΕΑΠΖ)» Προκειμένου να συντονίσουμε περαιτέρω τις ενέργειες μεταξύ του Συντονιστικού Γραφείου Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών (ΣΥΓΑΠΕΖ), της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ) και των Περιφερειακών Επιτροπών Αποκατάστασης Περιβαλλοντικής Ζημιάς (ΠΕΑΠΖ) σε ζητήματα εφαρμογής του ΠΔ 148/ 2009 για την Περιβαλλοντική Ευθύνη σας επισημαίνουμε τα ακόλουθα: 1. To ΣΥΓΑΠΕΖ, ως αρμόδια Αρχή σε κεντρικό επίπεδο, έχει την εποπτεία τήρησης των υποχρεώσεων των φορέων εκμετάλλευσης και υποχρέωση αυτενέργειας προκειμένου να επιτυγχάνεται αποτελεσματικά ο βασικός στόχος της πρόληψης και αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημίας. 2. Ως εκ του ρόλου του συντονίζει και κατευθύνει το έργο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης η οποία έχει αρμοδιότητα για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής ευθύνης, μέσω των Περιφερειακών Επιτροπών Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΠΕΑΠΖ), ώστε να εφαρμόσει επιτυχώς τις διατάξεις του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος, όταν η ζημία συμβαίνει στα διοικητικά τους όρια και δεν συντρέχουν άλλοι λόγοι (π.χ. να επηρεάζονται φυσικοί πόροι ή υπηρεσίες εθνικής σημασίας). Μεσογείων 119, 101 92 Τηλ. 210 69 74 714, 210 69 74 730, Fax: 210 69 69 708
3. Βασικό ρόλο στην όλη διαδικασία έχει η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος κατά την αξιολόγηση των αιτημάτων, τη διενέργεια ελέγχων για την τήρηση των υποχρεώσεων από τους φορείς εκμετάλλευσης καθώς και για την επιβολή διοικητικών κυρώσεων (άρθρα 13, 16 και 17 του ΠΔ148/2009). 4. Ειδικότερα η ΕΥΕΠ αξιολογεί τα αιτήματα φυσικών ή νομικών προσώπων: που επηρεάζονται ή ενδέχεται να επηρεασθούν από περιβαλλοντική ζημιά ή έχουν έννομο συμφέρον από τη λήψη απόφασης σχετικά με περιβαλλοντική ζημιά. Σε αυτή την περίπτωση περιλαμβάνονται και οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις οι οποίες αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και δράσεις για την προαγωγή της περιβαλλοντικής προστασίας ανεξάρτητα εάν έχουν ή όχι νομική προσωπικότητα. Στις παραπάνω περιπτώσεις η ΕΥΕΠ προβαίνει σε εξέταση των αιτημάτων ανάληψης για δράση και εφόσον συνοδεύονται από πληροφορίες και στοιχεία που να τεκμηριώνουν επαρκώς τους διατυπωθέντες ισχυρισμούς των αιτούντων για περιβαλλοντική ζημία, γίνεται αποδοχή ή μη του αιτήματος, με απόφαση του Γενικού Επιθεωρητή Περιβάλλοντος και με παράλληλη ενημέρωση του ΣΥΓΑΠΕΖ. Υπενθυμίζουμε επιπρόσθετα τα ακόλουθα : Εφόσον το αίτημα γίνει δεκτό για ανάληψη δράσης και καταλογισμό περιβαλλοντικής ευθύνης στο φορέα εκμετάλλευσης, η απόφαση του Γενικού Επιθεωρητή κοινοποιείται άμεσα στην αρμόδια αρχή προκειμένου να προωθήσει την ανάληψη των προβλεπόμενων δράσεων για την πρόληψη ή την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς σύμφωνα με το ΠΔ 148/2009. Εάν το αίτημα δεν γίνει αποδεκτό η απόφαση πρέπει να είναι αιτιολογημένη και να κοινοποιείται άμεσα στην αρμόδια Αρχή. Εάν το αίτημα είναι προδήλως αβάσιμο, εμφανώς παράλογο ή ακατάληπτο ή εάν διατυπώνεται κατά τρόπο υπερβολικά αόριστο ή επαναλαμβάνεται κατά τρόπο καταχρηστικό ή δεν συνοδεύεται από πληροφορίες και στοιχεία μπορεί να απορρίπτεται εξ αρχής. Σε κάθε περίπτωση η ΕΥΕΠ ενημερώνει τον αιτούντα και την, κατά περίπτωση, αρμόδια Αρχή σχετικά. Σελ. 2/5
Ειδικότερα: 1. Ο Γενικός Επιθεωρητής της ΕΥΕΠ διαβιβάζει το αίτημα για ανάληψη δράσης κατά περίπτωση είτε στο ΣΥΓΑΠΕΖ, για περιπτώσεις που επηρεάζουν πόρους ή υπηρεσίες εθνικής σημασίας ή επηρεάζουν δύο ή περισσότερες Περιφέρειες (άρθρο 6 παρ. 1) είτε στις Περιφερειακές Επιτροπές Αποκατάστασης Περιβαλλοντικής Ζημιάς (ΠΕΑΠΖ) των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, για περιπτώσεις που επηρεάζουν πόρους ή υπηρεσίες που βρίσκονται εντός των διοικητικών τους ορίων ενημερώνοντας παράλληλα το ΣΥΓΑΠΕΖ. 2. Η ενημέρωση του ΣΥΓΑΠΕΖ και των ΠΕΑΠΖ επί όλων των περιπτώσεων αιτημάτων ανάληψης δράσης (αποδεκτά, μη αποδεκτά και απορριφθέντα εξ αρχής) θα διευκολύνει τη διαδικασία παρακολούθησης και αξιολόγησης της εφαρμογής του σχετικού ΠΔ/τος, καθώς και τη διαδικασία κατάρτισης και σύνταξης της σχετικής Εθνικής Έκθεσης εφαρμογής της Οδηγίας που υποχρεούται να υποβάλλει η χώρα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2012. 3. Σε κάθε περίπτωση που η ΕΥΕΠ κάνει αποδεκτό αίτημα για ανάληψη δράσης και πριν το διαβιβάσει στην, κατά περίπτωση, αρμόδια Αρχή για τον προσδιορισμό των περαιτέρω σχετικών ενεργειών, η ΕΥΕΠ θα πρέπει να καταβάλει κάθε προσπάθεια για τον τεκμηριωμένο εντοπισμό και ταυτοποίηση του φορέα εκμετάλλευσης που προκαλεί περιβαλλοντική ζημιά (μέσω της Επιθεώρησης και του επιτόπιου ελέγχου) και να διαβιβάζει αρμοδίως όλα τα σχετικά στοιχεία. 4. Σε περίπτωση καταγγελιών, μετά την εξέταση των οποίων προκύπτει περιβαλλοντική ζημιά αλλά δεν ταυτοποιείται ο υπεύθυνος φορέας εκμετάλλευσης, η σχετική απόφαση του Γενικού Επιθεωρητή διαβιβάζεται στην, κατά περίπτωση, αρμόδια Αρχή προκειμένου να αναλάβει δράση, η οποία θα πρέπει να έχει μεριμνήσει έγκαιρα για την εξασφάλιση των σχετικών πόρων. 5. Η αρμόδια Αρχή (ΣΥΓΑΠΕΖ ή ΠΕΑΠΖ) μπορεί να ζητήσει τη συνδρομή της ΕΥΕΠ ή των αρμόδιων Υπηρεσιών ελέγχου αντίστοιχα, προκειμένου να προβούν σε περιβαλλοντική επιθεώρηση και να τεκμηριώσουν, μέσω του ελέγχου, το είδος και την έκταση της περιβαλλοντικής ζημιάς και κυρίως να υποδείξουν (ταυτοποιήσουν) τον υπεύθυνο φορέα εκμετάλλευσης. 6. Στις περιπτώσεις έκδοσης και διαβίβασης Πράξεων Βεβαίωσης Παράβασης ή εκθέσεων αυτοψίας όπου διαπιστώνεται σοβαρή περιβαλλοντική ζημιά ή επικείμενη ζημιά, τόσο η ΕΥΕΠ, όσο οι αρμόδιες υπηρεσίες ελέγχου θα πρέπει να ζητούν ρητά από τον φορέα εκμετάλλευσης, όχι μόνο τη συμμόρφωση της δραστηριότητας στους εγκεκριμένους Σελ. 3/5
περιβαλλοντικούς όρους, αλλά και την παράλληλη λήψη τυχόν συμπληρωματικών μέτρων πρόληψης και μέτρων αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς, σε εφαρμογή του ΠΔ 148/2009 υπό την επίβλεψη της, κατά περίπτωση, αρμόδιας Αρχής. 7. Σε κάθε περίπτωση που, μετά από έλεγχο των αρμόδιων υπηρεσιών, διαπιστωθεί ότι μια δραστηριότητα προκαλεί περιβαλλοντική ζημιά ή πρόκειται να προκαλέσει (επικείμενος κίνδυνος πρόκλησης) και εφόσον για την εν λόγω δραστηριότητα βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης (ανανέωση ή τροποποίηση περιβαλλοντικών όρων), η αρμόδια, κατά περίπτωση, Αρχή οφείλει να ενημερώνει πάραυτα την αδειδοτούσα υπηρεσία προκειμένου να αντιμετωπίσει το ζήτημα μέσω των ΑΕΠΟ, καθορίζοντας, αφενός την υποχρέωση λήψης μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης, εντός συγκεκριμένου και εύλογου χρονοδιαγράμματος, αφετέρου την υπόδειξη των κατάλληλων μέτρων. Η παρούσα εγκύκλιος να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΚΑ (www.ypeka.gr). Παρακαλούνται τα αρμόδια όργανα και υπηρεσίες για την πιστή εφαρμογή της. Η ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΗ Εσωτερική Διανομή 1. Αρχείο ΕΓΕΠΕ 2. ΣΥΓΑΠΕΖ Σελ. 4/5
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ 1. ΥΠΕΚΑ 1.1. Γενικό Επιθεωρητή Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ, κ. Παν. Μέρκο 1.2. Δ/νση ΕΑΡΘ 1.3. Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού 1.4. ΕΥΠΕ 2. Περιφερειακές Επιτροπές Αποκατάστασης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΠΕΑΠΖ) 2.1. ΠΕΑΠΖ Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, υπόψη Προέδρων κ.κ. Ι. Καρατζά, Π. Πολυχρονάκη 2.2. ΠΕΑΠΖ Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης, υπόψη Προέδρου κ.κ. Α. Παπαγιαννάκη, Α. Βαβατζανίδη 2.3. ΠΕΑΠΖ Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, υπόψη Προέδρου κας Ε. Τσαγκαράκη- Μαυράκη 2.4. ΠΕΑΠΖ Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας, υπόψη Προέδρου κου Μπουρλή 2.5. ΠΕΑΠΖ Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου, υπόψη Προέδρου κου Ξυράφα 2.6. ΠΕΑΠΖ Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας, υπόψη Προέδρου κου Ι. Παπαγιάννη 2.7. ΠΕΑΠΖ Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, υπόψη Προέδρου κας Σ. Λιάκου 3. Οικείες Δ/νσεις Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Υπόψη Δ/ντών ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ ΠΡΟΣ ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ 1. ΥΠΕΚΑ 1.1. Γραφείο Υπουργού 1.2. Γραφείο Γενικού Γραμματέα Περιβάλλοντος 1.3. Γραφείο Ειδικού Γραμματέα Υδάτων 1.4. Γραφείο Ειδικού Γραμματέα Δασών 2. Γραφεία Γενικών Γραμματέων Αποκεντρωμένης Διοίκησης Σελ. 5/5