Α.1 Το κείµενο πραγµατεύεται τη διαχρονικότητα της αρχαιοελληνικής τέχνης, η οποία απέκτησε πανανθρώπινη αξία, γιατί εξέφρασε την προσπάθεια του ανθρώπου να ξεφύγει από τις δεσµεύσεις της φύσης και της µοίρας και να πλησιάσει συνάνθρωπο και Θεό. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο το αρχαιοελληνικό άγαλµα στέκεται ως εγγυητής της ιστορικής συνοχής όλης της πόλης, έτσι ώστε η ελληνική τέχνη να αποτελέσει το καθοριστικό βήµα στο πέρασµα του ανθρώπου από το µύθο στο λόγο. Ο αρχαίος τεχνίτης επεξεργαζόµενος το µάρµαρο σµίλευσε το πέρασµα από τη ζωή της άγριας φύσης, σε αυτή του οργανωµένου άστεως και την κυριαρχία του έλλογου πνεύµατος. Η αρχαία ελληνική τέχνη στην προσπάθειά της να κατακτήσει την πληρότητα έµεινε για πάντα ζωντανή, εµπνέοντας κάθε «αναγέννηση» και δηµιουργώντας τις προϋποθέσεις της ελευθερίας. (120 λέξεις) Β.1 Από πολλούς φιλοσόφους και κριτικούς έχει µελετηθεί η «αιώνια νεότητα» της αρχαιοελληνικής τέχνης. Μαγνήτισε µε την τελειότητά της, κάθε εποχή προσπάθησε να την αναπαραγάγει, πχ µέσω του κλασικισµού. Η Αναγέννηση και ο διαφωτισµός, νεότερες προσπάθειες να αποδεσµεύσουν τον άνθρωπο από το
σκοταδισµό βασίστηκαν στην αρχαιοελληνική τέχνη και διανόηση. Ακόµα και µετέπειτα η αρχαία τέχνη µπόλιασε τη σύγχρονη. εν έχει παρά να δει κανείς τα πλείστα λαµπρά οικοδοµήµατα µεγάλων πόλεων του δυτικού πολιτισµού για να το διαπιστώσει. Σίγουρα δεν είναι τυχαίο που ονοµάστηκε από όλα τα φιλοσοφικά ρεύµατα ως κλασσική. (89 λέξεις) Β.2. α) Ο πρώτος τρόπος πειθούς που χρησιµοποιεί η συγγραφέας είναι η επίκληση στο συναίσθηµα. Αυτό, γιατί γίνεται χρήση της αφήγησης: «άµασε η ελληνική τέχνη το ζώο, πριν ανακαλύψει τον άνθρωπο», της περιγραφής: «την τέλεια µορφή, την πάντα µετέωρη», της ποιητικής λειτουργίας της γλώσσας: «συντροφικό συναπάντηµα», «η αυγή του µυστηρίου», µε σκοπό να προκληθεί το συναίσθηµα του θαυµασµού από την πλευρά των αναγνωστών. Επίσης, γίνεται επίκληση στη λογική µε τη χρήση επιχειρήµατος: «Να γιατί τη δηµιουργία ελευθερίας», µε το οποίο γίνεται προσπάθεια να προβληθεί ο λόγος της αξίας της αρχαιοελληνικής τέχνης.
Β.2. β) «Όρθιας σκέψης», «καθαγιάζει και αγλαΐζει τους χώρους της πόλης», «ονειρευόταν η νεογέννητη δηµοκρατία», «φως του λόγου». Β.3. α) επίτευγµα: κατόρθωµα δαµάσει: εξηµερώσει, τιθασεύσει, υποτάξει µετάβαση: πέρασµα, πηγεµός, µεταφορά, µετατροπή πληρότητα: αρτιότητα ουσιώδες: σηµαντικό, κεφαλαιώδες, βασικό, θεµελιώδες Β.3. β) έλλογη: παράλογη, άλογη κοντά: µακριά, συνοπτικό: αναλυτικό, διεξοδικό, εκτεταµένο, εκτενές φυσικής: τεχνητής, αιχµαλωτίσει: αποδεσµεύσει, απελευθερώσει, ελευθερώσει
Β.4 Και στις δυο περιόδους υπάρχει ενεργητική σύνταξη. Η µετατροπή της πρώτης σε παθητική γίνεται ως εξής: «Τα πλαίσια µιας πάντα ευνοµούµενης και ισορροπηµένης πολιτείας διαγράφονται από τον τεχνίτη». Η µετατροπή της δεύτερης περιόδου σε παθητική σύνταξη: «Το ζώο δαµάστηκε από την ελληνική τέχνη πριν ανακαλυφθεί ο άνθρωπος από αυτήν». Γ.1 Α) Χαρακτηριστικά οργάνωσης και δοµής: 1) Επικοινωνιακό πλαίσιο: Προσχεδιασµένος προφορικός λόγος (οµιλία σε ηµερίδα του δήµου) 2) Ύφος: επίσηµο ή ηµιεπίσηµο 3) Χρήση του λόγου: κυρίως αναφορική 4) Πρόκληση της προσοχής του ακροατηρίου (συνέπεια του επικοινωνιακού πλαισίου): Αποφυγή κουραστικών θεωρητικολογιών, πλατειασµών, αοριστολογιών που κουράζουν, αναφορά σε επικαιρικά γεγονότα (πχ ότι σήµερα 21/5 είναι Παγκόσµια Ηµέρα Πολιτισµού), µνεία σε γνωστά βιώµατα των ακροατών (πχ έλλειψη καλλιτεχνικής παιδείας στα σχολεία, όταν αυτοί ήταν µαθητές), οικειότητα (όχι ιδιαίτερα πολύπλοκη σύνταξη,
όχι δύσληπτες έννοιες ή λεξιλόγιο, χρήση σχηµάτων λόγου, έµφασης σε κάποια σηµεία του λόγου κλπ). Β) Κείµενο 1) Προσφώνηση: Κυρίες και κύριοι (για το επίσηµο ύφος), Αγαπητοί δηµότες (για το ηµιεπίσηµο ύφος) 2) Πρόλογος: Αναφορά στη σηµερινή παγκόσµια ηµέρα πολιτισµού ως αφορµή για προβληµατισµό ή προβολή των δυνατοτήτων της τέχνης να επουλώσει τις πληγές της οικονοµικής κρίσης, µέσα από την έκφραση, την αισθητική ικανοποίηση κλπ: η τέχνη ως ανάγκη και καταφύγιο) 3) Πρώτο ερώτηµα: Προσφορά της τέχνης στους νέους σήµερα (προσοχή, όχι εν γένει αλλά το ερώτηµα προσανατολισµένο στους νέους και σήµερα (πρότυπα, ανεργία λόγω κρίσης κλπ): α) καλλιέργεια του πνεύµατος των νέων (όξυνση της κριτικής ικανότητας, διεύρυνση της αντίληψης, καλλιέργεια της φαντασίας) β) προβολή προτύπων και ιδανικών, αρχών και αξιών που οι νέοι έχουν ανάγκη περισσότερο από κάθε άλλη εποχή γ) επικοινωνία λαών και πολιτισµών (επιτακτική ανάγκη της νεολαίας που µπορεί να καλυφθεί µέσω καλλιτεχνικών φεστιβάλ κλπ)
δ) ψυχαγωγία, ψυχική ισορροπία (οι νέοι δεν καταφεύγουν σε λύσεις υποκουλτούρας που τους αποπροσανατολίζει) ε) διέξοδος από την πεζότητα της καθηµερινότητας µέσω ενεργητικής ενασχόλησης µε την τέχνη (εκτόνωση ψυχικών αναγκών. Η έλλειψη τέχνης και καλλιτεχνικής έκφρασης οδηγεί σε άλλες µορφές εκτόνωσης, όπως η βία, πχ στα γήπεδα, η χρήση των ναρκωτικών κλπ) 4) Μεταβατικό µέρος: Ενώ καθίσταται αναγκαία η ενασχόληση των νέων µε την τέχνη, το σχολείο φαίνεται να µην προσφέρει αντίστοιχες δυνατότητες, αφού τόσο η ίδια η πολιτεία µε τα αναλυτικά προγράµµατα, όσο και οι µαθητές µε την ειρωνική τους στάση πολλές φορές απαξιώνουν την αισθητική αγωγή. 4) εύτερο ερώτηµα: Συµβολή του σχολείου στην ουσιαστική επαφή των νέων µε την τέχνη: α) Αναπροσαρµογή των αναλυτικών προγραµµάτων, ώστε να εισαχθεί η αισθητική αγωγή µε διάφορους τρόπους (ιστορία της τέχνης, παραγωγή έργων τέχνης κλπ) β) Εξασφάλιση απαραίτητης υλικοτεχνική υποδοµής από το κράτος (εργαστήρια κλπ) γ) ιοργάνωση εκθέσεων (ζωγραφικής, χαρακτικής, φωτογραφίας κλπ), ή παραστάσεων (θεατρικών,
µουσικοχορευτικών) µε έµφαση τόσο στην ελληνική παραδοσιακή τέχνη αλλά και στη σύγχρονη έκφραση δ) Επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους και µουσεία µε κατάλληλη προετοιµασία, αποτύπωση κλπ ε) ιοργάνωση καλλιτεχνικών διαγωνισµών (θεάτρου, κινηµατογράφου κλπ) 5) Επίλογος: Η τέχνη πρέπει να αντισταθµίσει τη σηµερινή αίσθηση φθοράς και απαισιοδοξίας που κυριαρχεί λόγω της κρίσης. 6) Αποφώνηση: Σας ευχαριστώ για το χρόνο που µου αφερώσατε (επίσηµο ύφος), Σας ευχαριστώ θερµά (ηµιεπίσηµο ύφος).