ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ...... ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΒΡΑΧΥΓΡΑΦΙΕΣ. ΚΥΡΙΟΤΕΡΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΙΧ XIX ΧΧΙ Ι) ΓΕΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Α. Εισαγωγή.. 1 i. Προλεγόμενα. 1 ii. Περί της έννοιας της λέξης «οικονομία» στην ελληνική γλώσσα 2 Β. Η Οικονομία στην Εκκλησιαστική γλώσσα 7 i. Ηθική και πνευματική διακυβέρνηση της Εκκλησίας από τους «οικονόμους» αυτής. 7 ii. Θεία Οικονομία και σχέση αυτής με την εκκλησιαστική (κυρίως) οικονομία..... 12 iii. Εκκλησιαστική Οικονομία εν στενή εννοία. 26 1. Ορισμός 26 2. Προέλευση... 54 3. Διάκριση από σχετικές έννοιες: dispensatio, επιείκεια, συγκατάβαση/φιλανθρωπία, προνόμιο, άφεση, χάρη, διακριτική ευχέρεια. 82 Γ. Η σχέση της εκκλησιαστικής οικονομίας με την ακρίβεια και το έθιμο πεδίο εφαρμογής της λειτουργία του θεσμού... 113 Δ. Περιεχόμενο οικονομίας χαρακτηριστικά γνωρίσματα αυτής παραδείγματα. 157 (α) Σκοπός αυτής και πρακτικές συνέπειες του εν λόγω σκοπού (αναλογικότητα, επί το αυστηρότερον εφαρμογή, αοριστία στον καθορισμό της, αστάθεια στην εφαρμογή της) 157 (β) Διάρκεια αυτής.. 191
XIV Περιεχόμενα (γ) Τύπος παροχής της σιωπηρή οικονομία.... 204 (δ) Ενέργεια αυτής (προληπτική αναδρομική, μεταβολή του άκυρου μυστηρίου σε έγκυρο). 212 (ε) Σχέση αυτής με το Ορθόδοξο Δόγμα. 224 i. Η Οικονομία στα επτά Μυστήρια της Ορθόδοξης Εκκλησίας, την μοναχική κουρά και το Θείο Κήρυγμα... 240 ii. Η Οικονομία στην αναγνώριση των Μυστηρίων των ετεροδόξων, το ζήτημα της Intercommunio με αυτούς, το ζήτημα της Ενώσεως με την Δυτική και την Αγγλικανική Εκκλησία. 279 Ε. Αρμοδιότητα για την παροχή της οικονομίας 339 1. Τι ισχύει βάσει των Ιερών Κανόνων, αλλά και θεωρητικά διαμορφωμένων αρχών από την πράξη της Εκκλησίας μας.. 339 2. Τι ίσχυε και τι ισχύει σήμερα στην Εκκλησία της Ελλάδος 373 ΙΙ) ΕΙΔΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Στ. Αυτοκρατορική, νόθος/επίπλαστος οικονομία αφετηρία του προβληματισμού: οικονομία από την Πολιτεία;... 395 1. Περί της Αυτοκρατορικής και περί της νόθου / επίπλαστης οικονομίας (Εισαγωγικά: ορισμοί σχετικά παραδείγματα) 395 2. Αναφορικά με την Ελλαδική Εκκλησία και την Ελληνική Πολιτεία 403 α) Το ζήτημα προβληματισμός...... 403 β) Περί της παραιτήσεως των Επισκόπων: πότε αυτή μπορεί κατʹ οικονομίαν να δικαιολογηθεί. Σύγκριση με την επέμβαση της Πολιτείας το 1962 406 γ) Περί του μεταθετού των Επισκόπων: ποιες οι κανονικές προϋποθέσεις βάσει των οποίων επιτρέπεται αυτό κατʹ οικονομίαν σύγκριση με τα γεγονότα του 1959 1965 στην Ελλαδική Εκκλησία 414 δ) Περί της ισοβιότητας των Επισκόπων και εάν αυτή μπορεί να καταργηθεί κατʹ οικονομίαν με την θέσπιση ορίου ηλικίας για την αποχώρηση των Επισκόπων από την ενεργό υπηρεσία Τα γεγονότα του 1966 1967.. 447
Περιεχόμενα XV ε) Περί του θεσμού της Αριστίνδην Ι. Συνόδου και κατά πόσο μπορεί να δικαιολογηθεί η εφαρμογή του στην Ελλαδική Εκκλησία το 1967 σύγκριση και με προηγηθείσες τέτοιες Ι. Συνόδους 455 στ) Περί της δράσης της Αριστίνδην του 1967 και κατά πόσο αυτή θα μπορούσε να δικαιολογηθεί κατʹ οικονομίαν... 482 i. Εκλογή Ιερωνύμου...... 482 ii. Εκλογή Μητροπολιτών αλλοίωση συνθέσεως Ιεραρχίας 486 iii. Έξωθεν καλή μαρτυρία... 491 iv. Όριο ηλικίας του 1968 1969.. 510 v. Αρχιερέας Ενόπλων Δυνάμεων Βοηθοί Επίσκοποι 519 vi. Κ.Χ. 1969 σύγκληση Ιεραρχίας 1969 και 1972 εκλογή από Αυτήν Δ.Ι. Συνόδων αντίστοιχα κατάργηση πρεσβείων αρχιερωσύνης παραιτήσεις Ιερωνύμου (1969, 1973, 1973). 533 ζ) Περί της δράσης της «πρεσβυτέρας» Ιεραρχίας το 1974 και κατά πόσο αυτή θα μπορούσε να δικαιολογηθεί κατʹ οικονομίαν... 553 i. Εκλογή Σεραφείμ... 553 ii. Κατʹ οικονομίαν κανονικοποίηση ορισμένων «Ιερωνυμικών» Αρχιερέων (Μάρτιος 1974) 557 iii. Διάσπαση Μητροπόλεων (Μάϊος 1974) 569 iv. Ανάκληση της κατʹ οικονομίαν κανονικοποίησης ορισμένων Ιερωνυμικών Αρχιερέων.. 573 Αδίκημα αναταραχής.. 579 Έκπτωση των 12 Αρχιερέων (και η ποινή της έκπτωσης γενικότερα) και αιτία αυτής, αρμοδιότητα του οργάνου που την επέβαλε 582 Κριτική των αποφάσεων αναφορικά με καθένα από τους 12 Αρχιερείς. 588 Η διαδικασία που όριζε η Σ.Π. 7/74, ζήτημα απολογίας, έλλειψη βʹ βαθμού, απαράδεκτο προσφυγής στο ΣτΕ 594 Λύση του ζητήματος: τι προτάθηκε, ποιες λύσεις εφαρμόστηκαν, ποια είναι η τελική μόνη εφικτή λύση (= οικονομία)... 612
XVI Περιεχόμενα η) Άλλα ζητήματα πολιτειακής παρεμβάσεως στην Εκκλησία δικαιολογούνται κατ οικονομίαν;... 628 Κατάργηση Μονών από την Πολιτεία. 628 Κατάργηση εκκλησιαστικού ασύλου... 631 Ζήτημα διοικήσεως μοναστηριακής εκκλησιαστικής περιουσίας.. 632 Λαϊκός συνήγορος. 641 Στράτευση κληρικών και μοναχών.. 645 Αυτόματη καθαίρεση κατά το νόμο 5383/1932... 650 Παροχή Χάριτος κατά τον ίδιο νόμο. 655 Κατάργηση γαμικών κανονικών κωλυμάτων, υποχρεωτική πνευματική λύση, διαζύγιο λόγοι αυτού 658 Ζ. Ενδεικτική παράθεση περιπτώσεων εφαρμογής της εκκλησιαστικής οικονομίας.. 665 1. Στην Ορθόδοξη Λατρεία Τυπικό... 665 2. Επισκοπική αγαμία. 676 3. Στο μοναχικό βίο. 697 4. Στην διοίκηση της Εκκλησίας... 708 5. Στην Εκκλησία της Κύπρου.. 748 6. Άλλες περιπτώσεις Ειδικότερα θέματα 772 Μόρφωση κλήρου... 773 Νηστεία. 776 Υπολογισμός Εορτής Πάσχα... 787 Εγγύηση από κληρικούς.. 791 Ιδιάζουσα περίπτωση εφαρμογής της εκκλησιαστικής οικονομίας: μεταφορά της Θ. Κοινωνίας προς Χριστιανούς αιχμαλώτους από γυναίκες μη Χριστιανές 793 Χειροτονία γυναικών; άνοδος αυτών στο Ιερό Αναλόγιο; 801 Η. Σύγχρονα Θέματα.. 811 1. Προγαμιαίες σχέσεις... 811 2. Κατάργηση ράσου... 813 3. Εκκλησιαστική κήδευση στους αυτόχειρες;... 815 4. Στα αβάπτιστα βρέφη και τους πολιτικώς νυμφευθέντες;... 821 5. Το ζήτημα της καύσης των νεκρών. 822
Περιεχόμενα XVII Θ. Επίλογος 827 1. Κριτική αποτίμηση του μέτρου της εκκλησιαστικής οικονομίας. 827 2. Αφιέρωση της εργασίας. 832 3. Ευχαριστίες... 834