ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΕ 0918 «Βιοχημική Αξιολόγηση Αθλητών» 10η Διάλεξη: «Άσκηση και λιπίδια» Δρ. Τζιαμούρτας Αθανάσιος, Επίκουρος Καθηγητής
Σε αυτή την θεματική ενότητα οι φοιτητές θα ενημερωθούν για: Απόκριση των λιπαρών οξέων μετά από χαμηλής, μέτριας και υψηλής έντασης άσκηση Το ρόλο των λιπών στην αθηροσκλήρυνση Την επίδραση της άσκησης στις λιποπρωτεΐνες
Ενεργειακές πηγές
Μεταβολές της συγκέντρωσης των λιπαρών οξέων στο πλάσμα κατά την άσκηση Σε κατάσταση ηρεμίας η συγκέντρωση των λιπαρών οξέων στο πλάσμα κυμαίνεται από 0,3 μέχρι 0,9 mmol/l. Μεταβολές της συγκέντρωσης των λιπαρών οξέων στο πλάσμα κατά την άσκηση χαμηλής έντασης Mougios, in press
Μεταβολές της συγκέντρωσης των λιπαρών οξέων στο πλάσμα κατά την άσκηση μέτριας έντασης Μεταβολές της συγκέντρωσης των λιπαρών οξέων στο πλάσμα κατά την άσκηση υψηλής έντασης Mougios, in press
Λίπη και αθηροσκλήρυνση: Ο ρόλος της άσκησης Λιποπρωτεΐνες: βιολογικά μόρια τα οποία χρησιμεύουν για τη μεταφορά TG (αδιάλυτες στο Η2Ο), χοληστερόλης, εστέρων χοληστερόλης και φωσφολιπιδίων. Οι λιποπρωτεΐνες αποτελούνται από χιλιάδες μόρια λιποειδών (υδρόφοβακέντρο) και μερικά μόρια πρωτεϊνών (υδρόφιλες-εξωτερικό-από πρωτεΐνες)
Θετική συσχέτιση μεταξύ τριακυλογλυκερολών και χοληστερόλης του πλάσματος και αθηροσκλήρωσης Mougios, in press
Επίδραση της προπόνησης στην LDL και HDL
Κατά τη διάρκεια άσκησης μεγάλης χρονικής διάρκειας οι πηγές λίπους που συνεισφέρουν στην παραγωγή ενέργειας είναι οι τριακυλγλυκερόλες (ΤΓ) του πλάσματος, οι μυϊκές ΤΓ και τα ελεύθερα λιπαρά οξέα. Ηάσκηση, ανάλογα με την ένταση και τη διάρκεια, επιφέρει μεγάλη διάσπαση λιπών. Η διάσπαση πραγματοποιείται τόσο μέσα στο μυ (μυϊκές ΤΓ) όσοκαιστολιπώδηιστό. ΗδιάσπασητωνΤΓδημιουργεί3 μόρια ΕΛΟ και ένα μόριο γλυκερόλης.
Συμμετοχή των επιμέρους τριακυλογλυκερολών σε μέτριας έντασης άσκηση Horowitz 2003
Η κινητοποίηση (mobilization) των ΕΛΟ από το λιπώδη ιστό αποτελεί την ακρογωνιαία υπόθεση για την χρησιμοποίηση των λιπών σαν πηγή ενέργειας. H κινητοποίηση των ΕΛΟ εξαρτάται: απότηδιάσπασητουλιπώδουςιστού, από τη μεταφορά των ΕΛΟ στο πλάσμα και από τη δυνατότητα επανασύνδεσης αυτών σε ΤΓ.
Η λιπόλυση εξαρτάται από: 1. Τις κατεχολαμίνες (+) 2. Την ινσουλίνη (-) 3. Τη γλυκόζη (-)
Η μεταφορά των ΕΛΟ εξαρτάται Τη ροή του αίματος Την αναλογία ΕΛΟ/Αλβουμίνη
Δυνατότητα επανασύνδεσης των ΕΛΟ σε ΤΓ Η δυνατότητα επανασύνδεσης των ΕΛΟ σε ΤΓ κατά τη διάρκεια της άσκησης παρουσιάζεται μειωμένη
Μεταφορά ΕΛΟ στο εσωτερικό του κυττάρου Μετά τη διάσπαση και τη μεταφορά με αλβουμίνη των ΕΛΟ στο πλάσμα, τα ΕΛΟ πρέπει να περάσουν την Κ.Μ. και να μπουν στο κύτταρο. Μεταφορικές πρωτεΐνες της Κ.Μ. αναλαμβάνουν αυτό το ρόλο (συγκεχυμένη διαδικασία).
Μετακίνηση ΕΛΟ στο κυταρόπλασμα Μεταφορικές πρωτεΐνες του κυτταροπλάσματος μεταφέρουν τα ΕΛΟ προς το μιτοχόνδριο. Αυτές οι μεταφορικές πρωτεΐνες παρουσιάζουν μεγαλύτερη συγκέντρωση στις οξειδωτικές μυϊκές ίνες.
Τα ΕΛΟ μεταφέρονται με την καρνιτίνη από το κυτταρόπλασμα στο εσωτερικό του μιτοχονδρίου όπου και διασπώνται με η διαδικασία της β- οξείδωσης. Ωστόσο, τα ΕΛΟ μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν στα λιποκύτταρα για επανασύνθεση ΤΓ. Κ αρνιτίνη και καύση λιπών
Η γλυκερόλη μετά την εμφάνιση της στο πλάσμα δε μπορεί να επανέλθει στο λιποκύτταρο αλλά απορροφιέται κυρίως από το ήπαρ (γλυκονεογένεση). Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν βαθμός διέγερσης του λιπώδους ιστού από την προπόνηση.
ΗοξείδωσητωνΕΛΟεξαρτάταιαπό 1. Τη συγκέντρωση των ΕΛΟ στο πλάσμα 2. Τον αυξημένο μεταβολικό ρυθμό 3. Την οξειδωτική ικανότητα των μυϊκών ινών 4. Την ενδομυϊκή συγκέντρωση του malonyl-coa 5. Την διαθεσιμότητα υδατανθράκων
Ενδομυϊκές ΤΓ Η χρησιμοποίηση των ενδομυϊκών ΤΓ εξαρτάται από: 1. Την ένταση της άσκησης 2. Τη διάρκεια της άσκησης 3. Το είδος της άσκησης 4. Τη χρησιμοποίηση επιμέρους μυϊκών ινών 5. Τις κατεχολαμίνες (+) και την ινσουλίνη (-)- δραστηριοπίηση της ευαίσθητης σε ορμόνες λιπάση (HSL).
Θέματα προς εφαρμογή Πραγματοποιείστε δύο μορφές άσκησης και αξιολογείστε πριν και μετά το τέλος της άσκησης την LDL, την HDL και τα ελεύθερα λιπαρά οξέα Οι δύο μορφές άσκησης να είναι υψηλής έντασης και μικρής χρονικής διάρκειας (Wingate) και χαμηλής έντασης και μεγάλης χρονικής διάρκειας
Θέματα προς συζήτηση Αναφέρετε για πιο λόγο παρουσιάζονται διαφορετικές αποκρίσεις στα ελεύθερα λιπαρά οξέα μετά τις δύο μορφής έντασης άσκηση Αναφέρεται εάν οι μεταβολές συνδέονται με μεταβολές στην προαγωγή τη εμφάνισης αθηροσκλήρυνσης
Επίλογος Η Απόκριση των λιπαρών οξέων μετά από χαμηλής και μέτριας έντασης άσκηση είναι η αυξημένη συγκέντρωση των ελεύθερων λιπαρών οξέων ενώ η υψηλής έντασης άσκηση επιφέρει μείωση Τα λίπη μπορεί να προάγουν την αθηροσκλήρυνση ΗάσκησημπορείναμειώσειτηνLDL και να αυξήσει την HDL
Βιβλιογραφία Βιοχημεία της άσκησης, Β.Κ. Μούγιου, 3η έκδοση, 2002, Σελίδες 175-199.