Α. Τίτλος ΔΕ_2 (Εργαστήριο Διαχείρισης Λιβαδιών) Παραγωγή λιβαδιών Rangeland production Μιχαήλ Βραχνάκης Καρδίτσα, Μάιος2014
Β. Σκοπός ΔΕ Για την αειφορική αξιοποίηση των απογραφόμενων πόρων είναι απαραίτητο να καταγραφεί το δυναμικό προσφοράς των λιβαδιών, δηλ. την παραγωγή τους, που αποτελεί έκφραση της απρόσκοπτης αφομοίωσης της ηλιακής ενέργειας. Σκοπός της ΔΕ είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές τη σημασία υπολογισμού των α) ποιοτικών και β) ποσοτικών χαρακτηριστικών της λιβαδικής παραγωγής. Με τον τρόπο αυτό προκύπτει η ανάγκη περιγραφής των μετρικών της βοσκοϊκανότητας (σύνδεση με την επόμενη ΔΕ).
Γ. Προσδοκώμενα αποτελέσματα Μετά την παρακολούθηση της ΔΕ οι φοιτητές/-τριες θα πρέπει να είναι σε θέση να κατανοήσουν: Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της λιβαδικής παραγωγής, γευστικότητα θρεπτική αξία ποιότητα πεπτικότητα αφομοιωσιμότητα Τα ποσοτικά χαρακτηριστικά της λιβαδικής παραγωγής, φυτοκάλυψη σύνθεση λιβαδικής βλάστησης πυκνότητα συχνότητα εμφάνισης είδους ύψος λιβαδικής βλάστησης βάρος ή παραγωγή λιβαδικής βλάστησης ή λιβαδικού φυτού ευρωστία λιβαδικών φυτών
Δ. Έννοιες κλειδιά γευστικότητα θρεπτική αξία ποιότητα πεπτικότητα αφομοιωσιμότητα φυτοκάλυψη σύνθεση λιβαδικής βλάστησης πυκνότητα συχνότητα εμφάνισης είδους ύψος λιβαδικής βλάστησης βάρος ή παραγωγή λιβαδικής βλάστησης ή λιβαδικού φυτού ευρωστία λιβαδικών φυτών
Ε. Ανάλυση ΔΕ (Κύριο Σώμα) Χαρακτηριστικά της παραγωγής Η λιβαδική βλάστηση εκφράζει την πρωτογενή παραγωγή και αντιπροσωπεύει μια πολύπλοκη συνάθροιση φυτοκοινοτήτων με μεγάλη ποικιλία όσο αφορά το χώρο, αλλά και το χρόνο εμφάνισής τους. Η γνώση των χαρακτηριστικών τη λιβαδικής παραγωγής είναι απαραίτητη για την εκτίμηση της λιβαδικής κατάστασης τον υπολογισμό του ποσοστού χρησιμοποίησης ενός λιβαδικού φυτού, ή του συνόλου της λιβαδικής βλάστησης τον υπολογισμό της βοσκοϊκανότητας του λιβαδιού τον καθορισμό της εποχής και της διάρκεια βόσκησης και την επιλογή του κατάλληλου είδους ζώου Παράλληλα μπορούν να ληφθούν πληροφορίες όπως η παραγωγικότητα και η σταθερότητα του λιβαδικού οικοσυστήματος συγκριθούν δυο ή περισσότερες περιοχές καθοριστούν τα όρια διαφορετικών φυτοκοινοτήτων ελεγχθούν οι επιδράσεις διαφορετικών χειρισμών μελετηθούν οι μεταβολές της λιβαδικής βλάστησης που οφείλονται στο χρόνο ή στη μεταχείριση που υφίσταται αυτή κ.λπ.
Ε. Ανάλυση ΔΕ (Κύριο Σώμα) 1. Ποιοτικά χαρακτηριστικά της παραγωγής 1. Γευστικότητα: ορίζεται ως ένα χαρακτηριστικό του φυτού ή ως κατάσταση η οποία διεγείρει την αντίδραση επιλογή της τροφής από τα ζώα. Ή ορίζεται ως την ευχαρίστηση με την οποία ένα συγκεκριμένο φυτό ή τμήμα του φυτού αυτού καταναλώνεται από τα ζώα. Ως παράγοντες που επηρεάζουν τη γευστικότητα αναφέρονται: Αυτοί που σχετίζονται με τα ζώα, δηλ. η διαφορετική προτίμηση των διαφόρων ζώων στα διάφορα φυτά η ηλικία, η ωριμότητα, η εγκυμοσύνη και γενικά η φυσική κατάσταση του ζώου και η πείνα του ζώου Αυτοί που δεν σχετίζονται με τα ζώα, δηλ. η εποχή και το στάδιο ανάπτυξης των φυτών η γευστικότητα και η αφθονία των άλλων φυτών της ίδιας περιοχής διαφορές σε τοποθεσίες, κλίμα, περιοχές διαφορές στα μορφολογικά και φυσικά χαρακτηριστικά των φυτών.
Ε. Ανάλυση ΔΕ (Κύριο Σώμα) 1. Ποιοτικά χαρακτηριστικά της παραγωγής 2. Θρεπτική αξία: είναι ο βαθμός που οι αναλογίες διαφόρων θρεπτικών στοιχείων των φυτών ικανοποιούν τις ανάγκες των ζώων. Συνήθως προσδιορίζονται η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες περιεκτικότητα σε κυτταρίνη περιεκτικότητα σε λιγνίνη περιεκτικότητα σε κυτταρικά περιεχόμενα και ενεργειακή απόδοση της βοσκήσιμης ύλης Όλοι οι προσδιορισμοί γίνονται σε ειδικά εξοπλισμένα εργαστήρια μετά από συγκεκριμένες χημικές αναλύσεις.
Στ. Δραστηριότητες Δραστηριότητα 1 Γιατί πρέπει να γίνει (να ολοκληρωθεί) η απογραφή των λιβαδικών εκτάσεων της χώρας μας. (200 λέξεις) Δραστηριότητα 2 Πιστεύετε ότι η απογραφή θα πρέπει να γίνει για τα λιβάδια ή τους βοσκοτόπους της χώρας; Αιτιολογείστε.(100 λέξεις) Δραστηριότητα 3 Γιατί θα πρέπει να γίνεται επαλήθευση των αεροφωτογραφιών στο πεδίο; (100 λέξεις) Δραστηριότητα 4 Κατασκευάστε ένα δικό σας λιβαδικό χάρτη ε τη μεγαλύτερη δυνατή λεπτομέρεια.
Στ. Δραστηριότητες Δραστηριότητα 5 Προϋποθέσεις κανονικής χρήσης των σημαντικών λιβαδικών φυτών. Αναπτύξτε (200 λέξεις) Δραστηριότητα 6 Κανονική χρήση και αειφορία λιβαδιών. Συνδέονται; Αιτιολογείστε και αναπτύξτε (200 λέξεις) Δραστηριότητα 7 Ποιες οι συνέπειες της αλόγιστης χρήσης των λιβαδιών; (200 λέξεις) Δραστηριότητα 8 Περιγράψτε το αειφορικό κατά τη γνώμη σας μοντέλο διαχείρισης ενός θαμνολίβαδου. Δώστε έμφαση στις ενδείξεις αειφορίας (200 λέξεις)
Ζ. Παράλληλα κείμενα Παπαναστάσης Β.Π., Π. Πλατής, Γ. Χαλυβόπουλος και Α. Τεπελή-Μάλαμα. 1986. Βοσκόμενες Δασικές Εκτάσεις Νομού Δράμας. Πρόγραμμα Απογραφής Βοσκοτόπων Βόρειας Ελλάδας. Δελτίο Νο 1, Ι.Δ.Ε.Θ.. Muir S. and M.P. McClaran. 1997. Rangeland Inventory, Monitoring, and Evaluation. University of Arizona. College of Agriculture and Life Sciences. http://rangelandswest.arid.arizona.edu/rangelandswest/jsp/module/az/inventorymonitoring/outline.jsp
H. Επιλεγμένη Βιβλιογραφία Πλατής Π, Μελιάδης Ι, Παπαναστάσης Β. 1998. 1998. Απογραφή, ταξινόμηση και αξιολόγηση των βοσκόμενων δασικών εκτάσεων λεκάνης Μυγδονίας. Γεωτ. Επιστ. Θέματα, 9(4):71-80. Πλατής Π, Μελιάδης Ι, Παπαχρήστου Θ, Παπαναστάσης Β. 1997. Έρευνα για την κατάρτιση συστήματος απογραφής, ταξινόμησης, αξιολόγησης και χαρτογράφησης βοσκόμενων δασικών εκτάσεων Μενοίκιου Όρους Ν. Δράμας για προσδιορισμό της παραγωγικότητας. Αειφορική Αξιοποίηση Λιβαδιών και Λειμώνων. Επιμ. Έκδοσης Β. Παπαναστάσης. Α Πανελλήνιο Λιβαδοπονικό Συνέδριο, Δράμα 6 8 Νοεμβρίου 1996, 4, 37 45. Φωτιάδης Γ. και Μ.Σ. Βραχνάκης. 2012. Σχέδιο Δράσης Αγρολιβαδικών οικοσυστημάτων (ΑΛΣΔ). Τελική Έκθεση. Έργο στα πλαίσια υλοποίησης της Δράσης Α2. Εκπόνηση θεματικού σχεδίου δράσης Αγρολιβαδικών οικοσυστημάτων του προγράμματος LIFE09NAT/GR/000323 - Demonstration of the Biodiversity Action Planning approach, to benefit local biodiversity on an Aegean island, Skyros», 81 σελ. (+ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ). Knapp P.A., PL. Warren and C.F. Hutchinson. 1990. The use of large-scale aerial photography to inventory and monitor arid rangeland vegetation. Journal of Environmental Management, 31(1):29-38. Duniway M.C., J.W. Karl, S. Schrader, N. Baquera and J.E. Herrick. 2012. Rangeland and pasture monitoring: an approach to interpretation of high-resolution imagery focused on observer calibration for repeatability. Environmental Monitoring and Assessment, 184(6):3789-3804. Bard J.F. and A. Watkins. 1983. Improved rangeland management with an Earth Resource Survey system. Technological Forecasting and Social Change, 24(4):313-329.
Θ. Σχετικοί δικτυακοί τόποι Δικτυακός τόπος του National Resources Conservation Service Για Rangeland health: http://www.nrcs.usda.gov/wps/portal/nrcs/detail/national/t echnical/?cid=nrcs143_014218 Ταξινόμηση των λιβαδιών της Κένυα: http://www.fao.org/wairdocs/ilri/x5491e/x5491e0v.htm Σύντομες απαντήσεις σε ερωτήσεις σχετικά με την ταξινόμηση των λιβαδιών (Arizona State University): http://rangelandswest.arid.arizona.edu/rangelandswest/pres howresults.rlw?option=inclusive&treeid=1&categoryid=152&mo dule=az Άρθρο για εφαρμογή των δορυφορικών φωτογραφιών στην ταξινόμηση των λιβαδιών: http://rangelandswest.arid.arizona.edu/rangelandswest/pres howresults.rlw?option=inclusive&treeid=1&categoryid=152&mo dule=az