7. EL IMPERFECTO. EL RELATIVO Lectura Lee en voz alta y traduce: 1. Τότε μοι ó αδελφός λέγει οτι ήκει Πρωταγόρας. Τότε μοι ό αδελφός έλεγε οτι ήκει Πρωταγόρας. 2. 0 Προμηθεύς κλέπτει Ηφαίστου και 'Αθήνας Την σοφίαν. Ό Προμηθεύς έκλεπτε Ηφαίστου καί 'Αθήνας τήν σοφίαν. 3 Οι άνθρωποι τήν περί τόν βίον σοφίαν έχουσιν. Οι άνθρωποι τήν περί τόν βίον σοφίαν είχον. 4 Ζεύς e Ερμην πέμπει άγοντα εις ανθρώπους δίκην. Ζεύς Έρμη ν έπεμπε άγοντα εις ανθρώπους δίκην. 5 Εμείς Τούς παίδας τρέφομέν τε καί παιδεύομεν. Ημείς Τούς πατδας έτρέφομέν Τε καί έπαιδεύομεν. 6. Τούς στρατιώτας παιδεύετε μουσική καί γυμναστική. Τούς στρατιώτας έπαιδεύετε μουσική καί γυμναστική. 7 Άρ' ούν ευ λέγεις; Αρ ουν ευ έλεγες; 8. Πασαν ύμτν τήν άλήθειαν λέγω. Πασαν ύμτν τήν άλήθειαν έλεγον. 9 Εκείθεν δέ τή ύστεραία πλέουσιν οί Αθηναίοι επί Κύζικον. Εκείθεν δέ τή ύστεραία έπλεον οί Αθηναίοι επί Κύζικον.
Esquema gramatical Imperfecto έ-λεγ-ον El aumento α) κλέπτ-ω verbal έ-κλεπτ-ον έ-λεγ-ες έ-λεγ-ε έ-λέγ-ομεν έ-λέγ-ετε έ-λεγ-ον β) άρχ-ω έθέλ-ω έχ-ω όνομάζ-ω ηρχ-ον ηθελ-ον είχ-ον ώνόμαζ-ον γ) έπι-βουλεύ-ώ έπ-ε-βούλευ-ον έμ-βάλλ-ω έν-έ-βαλλ-ον έκ-βαίν-ω έξ-έ-βαίν-ον κατ-οικίζ-ω κατ-ώκιζ-ον Ejercicios 1. Cambia al imperfecto los siguientes presentes: 1 λέγει 7 διδάσκεις 2 κλέπτομεν 8. πλέουσιν 3 πέμπεις 9 άρχετε 4 Τρέφω 10 εμβάλλει 5. παιδεύουσιν 11. έπιβουλεύετε 6. έχετε 12 χαίρομεν 2. Indica cuál de las dos formas corresponde al presente, y cuál imperfecto: 1 έχετε / είχετε 2. ηγομεν / άγομεν 3 ηρχομεν / άρχομεν 4 ονομάζετε / ώνομάζετε 5 διεφθείρομεν / διαφθείρομεν 6 ήκούομεν / άκούομεν
7. έθέλετε / ήθέλετε 8 κατεβαίνετε / καταβαίνετε 9 μεταπέμπομεν / μετεπέμπομεν 10 παραπλέομεν / παρεπλέομεν 3. Cambia al imperfecto los verbos de las siguientes oraciones: 1. πολλοί κακώς πράττουσιν ουκ οντες κακοί 2. οί θεοί γιγνώσκουσι τά ανθρώπινα πράγματα 3 Θεοδότης δέ αγγέλους πέμπει Ηρακλείδη 4- ού μανθάνεις οτι πρώτον Τοις παισί μύθους λέγομεν; 5- Την μέν ούν περί τόν βίον σοφίαν άνθρωπος έχει, Την δέ πολιτικήν ουκ έχει 6. οί στρατιώται τούς φεύγοντας διώκουσιν. 7 Αλκιβιάδης δέ ήκει εκ τών Κλαζομενών. 8. έν τούτω δέ ήκουσιν οί Συρακόσιοι εις ΜίληΤον και παρα λαμβάνουσι τό στράτευμα 9 ó Ζεύς Την δικαιοσύνην πέμπει τοις άνθρώποις 10 έν ΈρεΤρία, επειδή ó δήμος έχει Την πόλιν, οί μέν έφ' ύμας άγουσι τά πράγματα, οί δ* έπί Φίλιππον 11. οί Κορίνθιοι έπί του ' Ισθμού αίεί δή ποτε έμπόριον έχουσιν 12 πασαν ύμτν τήν άλήθειαν λέγω 13 Πρωταγόραν ού γιγνώσκεις, σοφιστήν δ' ονομάζεις 14 πολλάς μεταβολάς ó βίος ημών λαμβάνει
4. Transforma las siguientes oraciones según los modelos: o παις άπό Της οικίας βαίνει. - ορώ τόν παίδα άπό της οικίας βαίνοντα. 1. Αγαμέμνων εις Τροίαν ήκει. 2. ο σοφιστής παρά σε ήκει. 3. οί πολέμιοι φεύγουσιν άπό της πόλεως. 4 ό άγγελος ήκει παρά Του πατρός. 5 ό διδάσκαλος παιδεύει τούς πατδας. οί νόμοι τήν πόλιν σώζουσιν. - οί σώζοντες τήν πόλιν είσί νόμοι. 1. οί διδάσκαλοι τόν παίδα διδάσκουσιν. 2. οί άρχοντες ιόν νδμον τιθέασιν. 3 ή μήτηρ Τροφήν δίδωσίν. 4 οί θεοί τήν πόλιν σώζουσιν. 5 αί γυναίκες τούς παίδας τρέφουσιν. Lectura Lee en voz alta y traduce: 1. Κατηγορούσι τών τετρακοσίων, οτι κακοί ήσαν. 2. T Hv γάρ ποτε χρόνος δτε θεοί μέν ήσαν, άνθρωποι δέ ου. 3- Σύ ό νομοθέτης Τούς νόμους έτίθεις. 4 Πρωταγόρας, έφη, ήκει. 5 "Εφαμεν δέ που πάντα τά Τοιαΰτα χρήσιμα είναι. 6. Δεινοί καί σοφοί έγώ τε καί σύ ήμεν. 85
7 Οι άνθρωποι αμήχανοι και άτεχνοι κατα τούς πρώτους ήσαν χρόνους. 8. Ταύτα δέ πάντα θεός έδίδου Τοις άνθρώποις. 9 'Εν αρχή ήν ό λόγος, και ο λόγος ήν προς τόν Θεόν, και Θεός ην ό λόγος* ούτος ήν έν αρχή προς τόν Θεόν. Έν αύτώ ζωή ήν, και ή ζωη ήν τό φώς τών ανθρώπων* και τό φώς έν τή σκοτία φαίνει. Esquema gramatical El imperfecto de los verbos atemáticos: ε-φη-ν ε-%ίθη-ν έ-δ ίδου-ν ή-ν έ-φη-ς έ-τίθει ς έ δ Cδου-ς ή-σθα έ-φη έ-τ ίθει έ-δίδου Ύ η-ν έ-φα-μεν έ-τ ίθε-μεν έ-δ ίδο-με ν η-με ν έ-φα-τε έ-τίθε-τε έ-δίδο-τε ή-τε έ-φα-σαν έ-τίθε-σαν έ-δίδο-σαν ή-σαν Ejercicios 1. Cambia al imperfecto los verbos de las siguientes oraciones: 1. ουκ ειμί τό παράπαν άθεος. 2. πάνυ καλός και αγαθός έστι Χαρμίδης. 3 Κλεινίας πότερον σοφός έστιν η ου; 4 ό Προμηθεύς τήν έντεχνον σοφίαν δίδωσιν άνθρώπω. 5 ουτε γάρ ύμεις άδικοι άνθρωποί έστε οτίτε κακοί. 6. σώμα ουκ έστιν ό άνθρωπος* ημείς μέν γάρ έσμεν ψυχή,
ζώον άθάνατον. 7 φασί γαρ τήν ψυχήν του άνθρωπου είναι άθάνατον. 8 κατά τούς πρώτους χρόνους θεοί μέν είσιν, άνθρωποι δέ ου. 9 πολλοί κακόν πράττοντες ουκ είσί κακοί. 10. λέγουσιν ως ό νομοθέτης τίθησι δια τουτο Τούς νόμους. 2. Cambia al imperfecto los siguientes presentes: 1. είσίν 6. δίδως 2. τίθεμεν 7 φημί 3 φασίν 8. δίδομεν 4. εί 9 τίθημι 5 δεικνύασιν 10. φής 3. Introduce la palabra entre paréntesis en el espacio en blanco, poniéndola en el caso apropiado al contexto: 1. άνήρ δίκαιος ^ ουκ έχει ποτέ. (πλούτος) 2. γιγνώσκετε τούτον. (άπαντες) 3 με έχει. (φόβος) 4 Τούς πολίτας παιδεύει. (ό νομοθέτης) 5 ταύτα λέγω, ως τό παράπαν ού νομίζεις. (θεοί) 6. οί άρχοντες ορθώς Τιθέασιν. (οί νόμοι) 7 οί θεοί σώζουσιν τήν πόλιν. (ημείς) 8. ό λόγος ιατρός έστι τών κατά τήν ψυχήν. (πόνο ι) 9 Ζεύς ουν Έρμήν πέμπει άγοντα εις δίκην. (άνθρωποι)
Cambia los verbos de las oraciones anteriores al imperfecto. Textos El mito de Prometeo. β 0 Προμηθεύς έκλεπτε Ηφαίστου καί 'Αθήνας την έντεχνον σοφίαν συν πυρί -άμήχανον γάρ ην άνευ πυρός αύτην χρησίμην είναι- καί οΰτω δη έδίδου άνθρώπω. Την μέν ουν περί τόν βίον αοφίαν άνθρωπος ταύττ) ετχεν, την δέ πολιτικην ούκ εϊχεν # ην γάρ παρά τώ Διί. Οΰτω δη κατά αρχάς πόλεις ούκ ησαν. Καί ή δημιουργική τέχνη αύτοίς προς μέν Τροφην ίκανη βοηθός ην, προς δέ τόν τών θηρίων πόλεμον ενδεής -πολεμικην γάρ Τέχνην οΰπω είχον- Ζεύς ούν δείδων περί Τοις άνθρώποις, Έρμήν έπεμπε άγοντα εις ανθρώπους αιδώ τε καί δίκην Οΰτω δη οι άνθρωποι την πολιτικην τέχνην έχοντες κατώκιζον πόλεις. PLATÓN, Protágoras 321 c-322 c. Qué es la ΣΩΚΡΑΤΗΣ belleza? Ύ Ω ξένε Ηλείε, άρ'ού δικαιοσύντ) δίκαιοί είσιν οι δίκαιοι; ΙΠΠΙΑΣ Ναί, δικαιοσύντ). ΣΩ. Ούκουν καί σοφία οι σοφοί είσι σοφοί καί τώ άγαθώ πάντα τά αγαθά αγαθά; ΙΠ. Πώς δ 9 ου; ΣΩ. ^Αρ' ουν ού καί τά καλά πάντα τώ καλώ έστι καλά;
ΙΠ. Ναι, τώ καλώ ΣΩ. Τί έστι τουτο τό καλόν; ΙΠ Λέγεις τί έστι καλόν; ΣΩ Ου μοι δοκετ, άλλ' οτι έστι τό καλόν, ώ *Ιππία. ΙΠ. Καί τί διαφέρει τουτο εκείνου; ΣΩ. Ουδέν σοι δοκετ; ΙΠ. Ουδέν γαρ δια ΣΩ. Άλλα μέντοι δηλον οτι διαφέρει. Έρωτώ γάρ σε ού τί έστι καλόν, άλλ' οτι έστί τό καλόν. ΙΠ. Μανθάνω, ωγαθέ. "Εστι γάρ, ω Σώκρατες, εί δει τό αληθές λέγειν, παρθένος καλή καλόν. PLATÓN, Hipias Mayor 287 c-e. Lectura Lee en voz alta y traduce: 1. c O έχων ψυχήν άγαθήν αγαθός έσττν. *0 άνθρωπος ό'ς έχει ψυχήν άγαθήν, αγαθός έστιν. 2. c 0 καλώς λέγων καλός τε καί αγαθός έστιν. *0 άνήρ δς καλώς λέγει, καλός τε καί αγαθός έστιν. 3 *0 μή γαμών άνθρωπος ούκ έχει κακά. *0 άνθρωπος ος μή γαμετ, ούκ έχει κακά. 4 Οι τά άδικα πράττοντες άδικοί είσιν. Οι άνθρωποι οι τά άδικα πράττουσι, άδικοί είσιν.
5 Άρ' είσίν τίνες άνθρωποι οί μουσικήν παιδεύουσιν; 6. Εκείνος ον οί θεοί φιλουσιν, αποθνήσκει νέος 7 c 0 καιρός ο νυν δίδωσιν, ου δίδωσιν αΰριον 8. Ουκουν οί νόμοι άπαντες προστάττουσιν α χρή ποιειν. 9 "Α λέγει ό νόμος, άκούετε Esquema gramatical El artículo El pronombre relativo Ν 6 η τό Ν δς η δ. A -cóv o> «G του Τήν τό του D Χω τώ ι sing. Α ον ην G οδ Ü D δ? δ οδ Q. Noí αί τά Ν οί αϊ α. A Τούς τάς τά G τών ιών τών G ων Α ους «ς S D τοίς τατς τοις D οίς ατς οϊς τ ων ων Ejercicios 1. Subordina una oración a la otra mediante el relativo: 1 oí θεοί σωζουσιν ημών Την πόλιν / oí θεοί άθάνατοί είσιν. 2. ο δίκαιος τά δίκαια πράττει / ό δίκαιος αγαθός έστιν 3 οί άρχοντες Τούς νόμους ορθώς τιθέασιν / οί άρχοντες Την πόλιν σωζουσιν. 4 ό άνήρ τό παράπαν ου νομίζει θεούς / ό άνήρ άθεος έστιν. 5 ό Ζεύς τήν δικαιοσύνην πέμπει τοίς άνθρώποις / ό Ζεύς 90
πατήρ πάντων τών θεών έστιν. 6. οί Αθηναίοι άνδρες αγαθοί είσιν / οι Αθηναίοι ήσυχίαν άγουσιν. 2. Subordina mediante el relativo la oración del participio: 1. έγω μέν ούν ó πασαν ύμτν Την άλήθειαν λέγων τόν άνδρα σώζω 2 οί άνθρωποι οί την περί τόν βίον σοφίαν έχοντες τάς τέχνας μανθάνουσιν 3 ύμείς οί ιούς τών Αθηναίων πατδας διδάσκοντες σοφισταί έστε. 4 ημείς οί Τούς στρατιώτας επί την πόλιν άγοντες ιούς πολε μίους διώκομεν. 5 οί στρατιώται οί άπό της πόλεως φεύγοντες πλέουσι προς Κύζικον. 6. ό άνθρωπος ό δικαίως ιόν βίον διάγων οικεί έν πάση εύδαι μον ία. 3. En cada grupo de cuatro palabras, subraya la que no tiene el mismo caso y número que las demás: 1. εχθρός, κόσμος, στρατεύματος, πρεσβύτερος 2. υιός, φωτός, γυναικός, επιτηδεύματος 3 στρατιά, απορία, οικία, πράγματα 4 αγώνα, σκοτία, σελήνη, τύχη 5 νομοθέτης, ενδεής, σιγής, αληθής 6. ευδαίμων, κόσμων, οφθαλμών, πόνων
7 ησυχία, ικανή, αστέρα, ανάγκη 8. φόβος, πόνος, έντεχνος, γέροντος 9 τύχης, στρατιώτης, ζωής, πηγής 10. άρχων, παρθένων, εμπορίων, δήμων Ánfora. Textos ΤουΤον δέ τόν λόγον λέγει και Πίνδαρος και άλλοι πολλοί τών ποιητών οί θείοί είσιν. 'Ά δέ λέγουσιν, ταυτά έστιν Φασί γάρ τήν ψυχήν του άνθρωπου είναι άθάνατον. PLATÓN, Menón 81 b. Ουκουν συ φης και "Ομηρον και Τούς άλλους ποιητάς, έν οτς και Ησίοδος και ΆρχΙ^λοχός έστιν, περί γε τών αυτών λέγειν, άλλ' ούχ ομοίως, άλλα Τον μέν ευ γε, Τούς δέ χείρον; PLATÓN, Ιόη 532 a. "Ωσπερ γάρ "Ομηρος λέγει, διένεμον τήν αρχήν ó Ζεύς και ó Ποσειδών και ó Πλούτων, επειδή παρά Του πατρός παρελάμβανον. *Ην ουν νόμος δδε περί ανθρώπων έπί Κρόνου, και άεί και νυν έστιν έν θεοίς, τών ανθρώπων τόν μέν δικαίως τόν βίον διάγοντα και όσίως, επειδή αποθνήσκει, εις μακάρων νήσους άπιόντα οίκείν έν πάση ευδαιμονία έκτος κακών, τόν δέ αδίκως και άθέως εις τό τής δίκης δεσμωτήριον, ο δή Τάρταρον καλουσιν, ίέναι. PLATÓN, Gorgias 523 a-b. 92
Esquema gramatical El verbo Wr»; pres. ind. είμι εϊ ειςι partic. ιών ιόνια ιόντος ιό ντι ιουσα ιουσαν ιούσης ίούση 9 * ιο ν ιόν ιόντος ίόντι ί με ν ί τε infinit. ίασιν Traduce al griego: 1. Prometeo robó la sabiduría de los dioses y los hombres tuvieron las artes. 2. Es necesario educar a los niños con la música y la gimnasia. 3. Sócrates siempre decía a los ciudadanos toda la verdad. 4. Decíamos que en un principio los legisladores, siendo hombres sabios, establecían correctamente las leyes. 5. En los primeros tiempos no había guerras, sino que todos los hombres eran amigos. 6. Es necesario que los hombres que tienen la sabiduría eduquen a los ciudadanos. 7. Los magistrados enviaron un mensajero llevando a los soldados todo lo necesario. Estudio del vocabulario 1. Familias de palabras: 1 αληθής: ή αλήθεια 2. ή δίκη: δίκαιος, δικαίως, ή δικαιοσύνη 3 ό δημιουργός: δημιουργικός 4 ή δόξα: δοκώ
5 εκεί: εκείθεν 6. ή ζωή: Το ζώον 7 ό θάνατος: θνητός, αποθνήσκω, άθάνατος 8. ο νόμος: ό νομοθέτης, νομίζω, ή αστρονομία 9 ή οικία: οικώ, κατοικίζω 10. ού / ουκ / ούχ: ουδέ, ουδείς, ουδαμώς, ουτε, ουπω 11 ό πόλεμος: πολεμώ, πολέμιος, πολεμικός 12. ή στρατιά: τό στράτευμα, ό στρατιώτης 13 ή τέχνη: άτεχνος, έντεχνος 14- χρη: τό χρήμα, χρήσιμος, χρηστός 2. A partir de las siguientes palabras, deduce el derivado griego aplicando el mismo procedimiento que en los modelos: ó φίλος : φιλώ ή ανάγκη : αναγκαίος ό πόλεμος : ό ουρανός : ή δόξα : ό πόλεμος : ό γεωργός : ό θεός : ευδαίμων : ή δίκη : άδικος : ό άνηρ : 3. Elige de entre las alternativas que se ofrecen a cada palabra, aquella que tiene un significado más cercano a la palabra inicial: 1. ζωή: α) φώς β) βίος γ) ζώον 2. θηρίον: α) θνητός β) ζώον γ) σώμα 3 καλώ: α) ονομάζω β) λέγω γ) έλληνίζω '4 λαμβάνω: α) έχω β) φέρω γ) αίρω 5 μάκαρ: α) χρήσιμος β) άθλιος γ) ευδαίμων ' ' 94
6 ορώ: α) ακούω β) βλέπω γ) φημί 7. πολεμικός: α) εχθρός β) φίλος γ) πονηρός 8 πόνος : α) έργον β) χρήμα γ) άνάπαυσις 9 προστάττω: α) έπιβουλεύω β) κελεύω γ) επιχειρώ 10 φαίνω: α) δείκνυμι β) πέμπω γ) χαίρο) 11 χρή: α) ανάγκη β) τύχη γ) σιγή 4. Cuál es el significado y el origen etimológico de estas palabras? Peloponeso cleptomanía teriomorfo esporádico Partenón xenofobia polémica biología 5. En cada uno de los siguientes grupos de palabras hay tres que están relacionadas entre sí por su significado. Subraya la palabra que tiene menos relación con las demás. 1 στρατιά, πόλεμος, νομοθέτης, άγων 2. οφθαλμός, βλέπω, ορώ, ακούω 3 ζώον, βίος, θάνατος, ζωή 4 θηρίον, ίππος, φόβος, ζώον 5 παρθένος, άνήρ, γυνή, πηγή 6. ησυχία, πλέω, θάλαττα, νήσος 7 ήλιος, νήσος, γη, σελήνη 8. χρήσιμος, χρηστός, πονηρός, αγαθός 9* στρατιώτης, πέμπω, πόλεμος, στρατιά 10. πόνος, πράττω, αληθής, έργον
6. Ecuaciones de palabras: 1. βίος : θάνατος / δικαιοσύνη : 2. θηρίον : ζωον / μάκαρ : 3 καλώ : ονομάζω / ορώ : 4 ϊππος : θηρίον / παρθένος : 5 πλέω : θάλαττα / βαίνω : 6. προστάττω : κελεύω / φαίνω : 7 έργον : πόνος / σελήνη : αυριον : νυν / ανευ : 9 άτεχνος : έντεχνος / βαίνω : 10. δεσμωτήριον : ζημία / καλώ : 11 δείδω : φόβος / πολεμώ : 12 εκτός : ένδον / χαλεπός : Vocabulario 7 αδίκως injustamente γυμναστική ής (ή) gimnasia αιδώς (ή) respeto δε ίδω temo αληθής ές verdadero δεσμωτήριον ου (τό) cárcel αμήχανος ον sin recursos, imposible δημιουργικός ή ó ν artesanal άνευ sin διάγω paso άπειμι me voy διανέμω reparto αποθνήσκω muero δικαίως justamente άτεχνος ον sin artes δικαιοσύνη ης (ή) justicia αυριον mañana δοκώ parezco, creo βαίνω camino εκείθεν desde allí βίος ου (ό) vida εκτός fuera de βοηθός όν defensor έμπόριον ου (τό) mercado 96
> εν en οτε cuando ενδεής ές insuficiente ουπω todavía no έντεχνος ον artístico παραλαμβάνω heredo, recibo έπειδή cuando, después παρθένος ου (ή) virgen ερωτώ. de M que pregunto πολεμικός ή όν bélico ζωή ής (ή) vida πόνος ου (ό) trabajo, fatiga ησυχία ας (ή) tranquilidad πότερον - ή (si)... o...? καλω llamo προστάττω ordeno κατηγορώ acuso πως cómo? κατο ικίζω fundo σελήνη ης (ή) luna κλέπτω robo σκοτία ας (ή) oscuridad λαμβάνω cojo σποράδην aquí y allá μάκαρ αρος bienaventurado σύν con μή no ταύττ) de esa forma μύθος ου (ό) mito, leyenda τετρακόσιοι cuatrocientos ναί sí Το ιουτος tal νομοθέτης ου (ό) legislador ύστεραία al (día) siguiente ξένος η ον extranjero φαίνω muestro, brillo δδε ηδε τόδε éste φόβος ου (ό) miedo ορώ veo χείρον peor V t/ υ quien, que χρή es necesario ος η ο όσίως piadosamente χρήσιμος η ον útil δστις ήτις οτι cualquiera que ώσπερ como Acteón despedazado por sus perros.