ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ NEΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΟΥ ΕΜΠ Γιάννης Καλογήρου, Καθηγητής ΕΜΠ, Επιστημονικός Υπεύθυνος της ΜοΚΕ ΕΜΠ Πολυτεχνειούπολη 22 Οκτωβρίου 2015
Η έρευνα αυτή εντάσσεται σε δύο ερευνητικά ρεύματα 2 1. Επιχειρηματικότητα ως καινοτόμος και έντασης γνώσης οικονομική δραστηριότητα 2. Επιχειρηματικότητα ως επιλογή σταδιοδρομίας Προηγούμενες έρευνες Πανευρωπαϊκές έρευνες για την επιχειρηματικότητα έντασης γνώσης: AEGIS, Cr8tv.eu (ΕΒΕΟ, ΕΜΠ) Έρευνα ΕΜΠ (ΕΒΕΟ) για την επιχειρηματικότητα των αποφοίτων του, 2007 Έρευνες για την απασχόληση των αποφοίτων του ΕΜΠ Έρευνα ΕΜΠ ( Γ.Δ. & ΕΒΕΟ) ΕΙΕ για τους αποφοίτους του, 1999 Έρευνα ΕΜΠ (Γ.Δ. & ΕΒΕΟ) για τους αποφοίτους του, 2005 Έρευνα ΕΜΠ (Γ.Δ. & ΕΒΕΟ) ΤΕΕ για τους μηχανικούς συνολικά, 2006 Άλλες έρευνες ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ NEΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΟΥ ΕΜΠ
Ομάδα Σχεδιασμού και διεξαγωγής της έρευνας καθώς και επεξεργασίας των αποτελεσμάτων της 3 Γιάννης Καλογήρου, Καθηγητής ΕΜΠ, Επιστημονικός υπεύθυνος της ΜοΚΕ. Άγγελος Τσακανίκας, Επικ. Καθηγητής ΕΜΠ. Δρ. Ιωάννα Καστέλλη, ΕΔΙΠ, Συντονίστρια ΜοΚΕ ΕΜΠ Δρ. Αιμιλία Πρωτόγερου, ΕΔΙΠ ΕΒΕΟ ΕΜΠ Δρ. Ευάγγελος Σιώκας, Υπεύθυνος ενημερωτικού δελτίου και διαδικτυακής πύλης της ΜοΚΕ. Άννα-Μαρία Ρούτση, Έρευνες πεδίου. Γεώργιος Σιώκας, Υποψήφιος διδάκτωρ ΕΜΠ, Έρευνες πεδίου. Ζωή-Ελένη Σταθάκη, Έρευνες πεδίου. ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ NEΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΟΥ ΕΜΠ
Περιεχόμενα της παρουσίασης Η έρευνα σε αριθμούς Συγκριτικά στοιχεία με παλαιότερες έρευνες του ΕΜΠ Τα αποτελέσματα της έρευνας Τα χαρακτηριστικά της επιχείρησης και του επιχειρηματία Η συμβολή των σπουδών Συγκριτικά αποτελέσματα βάσει του μεγέθους των επιχειρήσεων (πωλήσεις 2014) Επιχειρηματίες μηχανικοί με διδακτορικό τίτλο σπουδών Συμπεράσματα 4 ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ NEΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΟΥ ΕΜΠ
Η έρευνα σε αριθμούς
Η έρευνα σε αριθμούς (1) 6 Διεξαγωγή της έρευνας: Ιανουάριος Μάϊος 2015 Πληθυσμός: 14055 απόφοιτοι ΕΜΠ 13113 διπλωματούχοι μηχανικοί από 8 σχολές που πήραν άδεια άσκησης επαγγέλματος από το ΤΕΕ μεταξύ 2000 και 2010 942 απόφοιτοι ΣΕΜΦΕ που πήραν πτυχίο μεταξύ 2004 και 2010 Τελικό δείγμα: 1429 απόφοιτοι ΕΜΠ Τυχαία στρωματοποιημένη δειγματοληψία βάσει της ειδικότητας Η έρευνα σε αριθμούς
H έρευνα σε αριθμούς (2) 7 Έρευνα με δομημένο ερωτηματολόγιο (5 ενότητες, 50 ερωτήσεις) και τηλεφωνικές συνεντεύξεις από έμπειρους συνεντευκτές, αποφοίτους του ιδρύματος Εντοπίστηκαν τηλεφωνικά 3219 απόφοιτοι ΕΜΠ, 352 (11%) βρίσκονται στο εξωτερικό 1429 συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο (υψηλός βαθμός απόκρισης: 44,4%) Η έρευνα σε αριθμούς
Κατανομή πληθυσμού & δείγματος ανά σχολή 8 Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών Κατανομή Κατανομή δείγματος πληθυσμού % % Άτομα 19,39 19,52 279 Πολιτικών Μηχανικών 17,84 17,63 252 Αρχιτεκτόνων Μηχανικών 14,49 13,23 189 Μηχανολόγων Μηχανικών 13,36 13,79 197 Χημικών Μηχανικών 11,91 11,90 170 Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών 8,11 7,28 104 Εφαρμοσμένων Μαθηματικών & Φυσικών Επιστημών 6,70 6,37 91 Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών 4,56 6,09 87 Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών 3,64 4,20 60 Σύνολο ΕΜΠ 100,00 100,00 1429 Η έρευνα σε αριθμούς
Βασικές ενότητες του ερωτηματολογίου 9 1. Ερωτήσεις φίλτρου 2. Γενικά χαρακτηριστικά της επιχείρησης 3. Χαρακτηριστικά του επιχειρηματία 4. Ίδρυση και λειτουργία της επιχείρησης 5. Η συμβολή των σπουδών στην ανάληψη επιχειρηματικής δράσης Η έρευνα σε αριθμούς
Συγκριτικά στοιχεία με παλαιότερες έρευνες σε αποφοίτους του ΕΜΠ
Πώς ορίζεται η επιχειρηματικότητα στο πλαίσιο της έρευνας 11 Επιχειρηματίας - εργοδότης: έχει ιδρύσει επιχείρηση, η οποία απασχολεί τουλάχιστον ένα άτομο εκτός του επιχειρηματία Ελεύθερος επαγγελματίας / Αυτοαπασχολούμενος: δεν απασχολεί άλλα άτομα Οι οιονεί μισθωτοί δεν νοούνται ως επιχειρηματίες Απασχολούνται υπό το νομικό καθεστώς του ελεύθερου επαγγελματία, αλλά οι πραγματικές συνθήκες απασχόλησής τους είναι κοντά σε αυτές του μισθωτού (ένας εργοδότης, συνθήκες σχέσης εξαρτημένης εργασίας, δελτίο παροχής υπηρεσιών) Συγκριτικά στοιχεία με παλαιότερες έρευνες σε αποφοίτους του ΕΜΠ
Το 1/3 των αποφοίτων 2000-2010 αναλαμβάνει επιχειρηματική δραστηριότητα Οι «κατασκευαστικές» ειδικότητες συγκεντρώνουν διαχρονικά τα υψηλότερα ποσοστά άσκησης επιχειρηματικότητας 12 Επιχειρηματικότητα (% ανά σχολή) Σχολή 1991-1995 1996-2001 2000-2010 Αρχιτεκτόνων μηχανικών 56,4 46,6 65,6 Πολιτικών μηχανικών 39,3 35,3 50,0 Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικοί 27,1 27,9 46,2 Μηχανολόγων Μηχανικών 32,3 16,1 32,0 Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών 14,3 17,6 19,5 Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών 12,5 13,7 17,6 Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών -- 22,9 15,0 Εφαρμοσμένων Μαθηματικών & Φυσικών Επιστημών -- -- 14,3 Χημικών Μηχανικών 13 9,8 9,4 Σύνολο ΕΜΠ 28,0 24,1 32,4 Συγκριτικά στοιχεία με παλαιότερες έρευνες σε αποφοίτους του ΕΜΠ
1 στους 5 αποφοίτους που έχουν εκδηλώσει επιχειρηματικότητα συνεχίζει την οικογενειακή επιχείρηση 13 «Κληρονομημένη» επιχειρηματικότητα (% ανά σχολή) Σχολή 1991-1995 1996-2001 2000-2010 (Ν=102) Αρχιτεκτόνων Μηχανικών 24,3 11,4 22,6 Πολιτικών Μηχανικών 24,2 28,4 25,4 Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικοί 20,0 7,3 16,7 Μηχανολόγων Μηχανικών 26,1 32,1 19,0 Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών 12,5 20,6 14,3 Μηχανικοί Μεταλλείων Μεταλλουργοί 17,6 30,0 5,3 Ναυπηγοί Μηχανολόγοι Μηχανικοί 33,3 Χημικοί Μηχανικοί 22,2 18,8 Εφαρμοσμένων Μαθηματικών & Φυσικών Επιστημών -- -- 46,2 Σύνολο ΕΜΠ 23,4 19,1 21,9 Συγκριτικά στοιχεία με παλαιότερες έρευνες σε αποφοίτους του ΕΜΠ
Τα αποτελέσματα της έρευνας
Περισσότεροι από τους μισούς αποφοίτους (56%) δεν έχουν ασκήσει καμία επιχειρηματική δραστηριότητα έως σήμερα Ν=1429 15 Επιχειρηματίας εργοδότης Ελεύθερος επαγγελματίας / Αυτοαπασχολούμενος Μισθωτοί ή οιονεί μισθωτοί του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα, άνεργοι ή δεν αναζητούν εργασία. Τα αποτελέσματα της έρευνας
Οι περισσότερες επιχειρήσεις είναι ατομικές, με έδρα την Αττική Ν=465 16 Νομική μορφή Έδρα επιχείρησης Τα αποτελέσματα της έρευνας
Μέση ηλικία των επιχειρήσεων: 7 έτη Ν=351 Ηλικία επιχειρήσεων* 17 56,2% Το 56% των επιχειρήσεων έχουν ηλικία πάνω από 6 έτη. 18,2% 25,6% Πάνω από 80% έχει ξεπεράσει το κατώφλι των 3 ετών (0-3] [4-6] >6 *Έχουν εξαιρεθεί αυτές που αποτελούν συνέχεια οικογενειακής επιχείρησης Τα αποτελέσματα της έρευνας
Ν=465 Κλάδος επιχειρηματικής δραστηριότητας: 1 στους 2 παρέχουν υπηρεσίες ειδικότητας μηχανικού Παροχή Υπηρεσιών Μηχανικού Προς Τρίτους Τομέας οικονομικής δραστηριότητας 48,6% 18 Κατασκευές 26,5% Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ενέργεια/ Περιβάλλον Εμπόριο Άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών Μεταποίηση Creative Industries 6,7% 6,2% 4,5% 2,4% 2,4% 1,5% Τουρισμός/ Υπηρεσίες Εστίασης 1,2% 1 στους 4 παρέχει υπηρεσίες στις κατασκευές Πολύ μικρή επιχειρηματική δραστηριότητα στην μεταποίηση (2,4%) Μεγαλύτερη δραστηριοποίηση στη μεταποίηση από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις ( 27% των επιχειρήσεων με πωλήσεις 100000 ) Τα αποτελέσματα της έρευνας
8 στις 10 επιχειρήσεις δεν έχουν προσωπικό πλήρους απασχόλησης Ν=465 19 Εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης 3 στους 10 εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης διαθέτει πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών Μόνο το 11% των επιχειρήσεων έχει προσωπικό μερικής απασχόλησης Μέσος όρος 13,1 Διάμεσος 3,0 6 στις 10 επιχειρήσεις χρησιμοποιεί κατά μ.ο. 3 εξωτερικούς συνεργάτες σε τακτική βάση Τα αποτελέσματα της έρευνας
Ν=465 Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του επιχειρηματία μηχανικού 31,6% έχουν master 5,7% είναι κάτοχοι PhD 20 μεταπτυχιακός τίτλος: 61% στο αντικείμενο των σπουδών 18% οικονομία και διοίκηση 60% έχουν εργασιακή εμπειρία στον ίδιο κλάδο (Μ.Ο. 6,5 χρόνια) μόνο το 4,7% έχει ιδρύσει και άλλη επιχείρηση 70% άνδρες 30% γυναίκες Τα αποτελέσματα της έρευνας
Η ιδρυτική ομάδα αποτελείται κατά μέσο όρο από 2 άτομα Ν=129 Μέγεθος ιδρυτικής ομάδας* Η ιδρυτική ομάδα παραμένει σταθερή στο χρόνο 21 Πολύ μικρή συμμετοχή των γυναικών στην ιδρυτική ομάδα *Έχουν εξαιρεθεί οι ατομικές επιχειρήσεις Τα αποτελέσματα της έρευνας
Ν=465 Η ίδρυση της επιχείρησης σχεδόν οι μισοί είδαν μία επιχειρηματική ευκαιρία που θέλησαν να αξιοποιήσουν 22 η γνώση της τεχνολογίας στον συγκεκριμένο κλάδο ο πιο σημαντικός παράγοντας ίδρυσης (37%) 20% αποτελεί συνέχεια οικογενειακής επιχείρησης η ιδέα για την ίδρυση της επιχείρησης συνδέεται στενά με το αντικείμενο των σπουδών (69%) Τα αποτελέσματα της έρευνας
Πηγές χρηματοδότησης για την ίδρυση της επιχείρησης: 76% κατά μ.ο. προέρχεται κυρίως από ίδιους πόρους Ν=465 % επιχειρήσεων μέσος όρος χρηματοδότησης (%) 23 Μόνο 4 επιχειρήσεις έχουν χρηματοδοτηθεί από Crowdfunding ή Venture Capital Οι οικογενειακοί πόροι (58%) και ο τραπεζικός δανεισμός (17%) σημαντικές πηγές χρηματοδότησης για τις οικογενειακές επιχειρήσεις Τα αποτελέσματα της έρευνας
Παράγοντες που αποτελούν σημαντικά εμπόδια κατά την ίδρυση Ν=465 24 Τα σημαντικότερα εμπόδια κατά την ίδρυση είναι λιγότερο έντονα για τις οικογενειακές επιχειρήσεις Τα αποτελέσματα της έρευνας
Εμπόδια κατά την λειτουργία και μεγέθυνση της επιχείρησης Ν=465 25 Τα αποτελέσματα της έρευνας
4 στις 10 επιχειρήσεις καινοτομούν, πολύ λίγες από αυτές προστατεύουν με κάποιον τρόπο την καινοτομία τους Ν=465 Εισαγωγή νέων ή βελτιωμένων προϊόντων/υπηρεσιών Κατοχύρωση διανοητικής ιδιοκτησίας 26 9 επιχειρήσεις διαθέτουν πατέντες 9 copyrights 28 εμπορικά σήματα 2 βιομηχανικό σχέδιο 3 creative commons Διακρίνονται οι κλάδοι: Παροχής Υπηρεσιών Μηχανικού προς Τρίτους Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ενέργειας Τα νέα ή βελτιωμένα προϊόντα ή υπηρεσίες αντιπροσωπεύουν κατά Μ.Ο. το 34% του τζίρου Τα αποτελέσματα της έρευνας
Οι πωλήσεις της επιχείρησης (2014) Ν=465 27 *Από τις 73 επιχειρήσεις με τζίρο έως 5000 ευρώ, οι 10 επιχειρήσεις (2,1%) είναι νεοσύστατες. Τα αποτελέσματα της έρευνας
2 στις 10 επιχειρήσεις εμφανίζουν κάποιου μεγέθους εξαγωγική δραστηριότητα 28 Ν=465 O κυριότερος πελάτης της επιχείρησης Πωλήσεις στη διεθνή και εγχώρια αγορά (2013-2014) Τα αποτελέσματα της έρευνας
Σε προπτυχιακό επίπεδο: Πάνω από 50% διδάχθηκαν Γενικές γνώσεις οικονομικών 32% δεν διδάχθηκε μάθημα σχετικά με οικονομία & διοίκηση 29 Κανένα από τα παρακάτω 32% Γενικές γνώσεις οικονομικών 52% Οργάνωση και διοίκηση έργων 38% Οργάνωση και διοίκηση επιχειρήσεων Λήψη αποφάσεων και επιχειρησιακή έρευνα 27% 28% Χρηματοοικονομικά Διαχείριση καινοτομίας και τεχνολογίας 11% 13% Ανάλυση ρίσκου Στρατηγική των επιχειρήσεων 9% 9% Μάρκετινγκ και έρευνα αγοράς Επιχειρηματικότητα 6% 7% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Σε μεταπτυχιακό επίπεδο: 1 στους 7 διδάχθηκε έστω ένα μάθημα σχετικό με οικονομία & διοίκηση Ενώ 1 στους 4 δεν έχει διδαχθεί κανένα μάθημα Τα αποτελέσματα της έρευνας
Οι ιδρυτές ατομικών επιχειρήσεων έχουν διδαχθεί λιγότερο μαθήματα οικονομικών και διοίκησης σε σχέση με τους ιδρυτές επιχειρήσεων πιο οργανωμένης μορφής (σε μεταπτυχιακό επίπεδο) Ν=465 30 Τα αποτελέσματα της έρευνας
Πολύ σημαντικές δεξιότητες για την άσκηση επιχειρηματικότητας 31 Ν=465 Ηγετικές δεξιότητες, ανάληψη πρωτοβουλιών (47%) Ικανότητα επικοινωνίας και συνεργασίας με τρίτους (44%) Ικανότητα επίλυσης προβλημάτων (23%) Δημιουργική σκέψη (39%) Τα αποτελέσματα της έρευνας
Συγκριτική θεώρηση των επιχειρήσεων της έρευνας
Διαχωρισμός των επιχειρήσεων με κριτήριο το μέγεθος (ύψος πωλήσεων το 2014) 33 67 επιχειρήσεις από τις 465 Κριτήριο διαχωρισμού: 398 επιχειρήσεις από τις 465 Οι πωλήσεις της επιχείρησης κατά το οικονομικό έτος 2014 Από 100.000 έως και 35.000.000 Έως 99.999 Συγκριτικά αποτελέσματα βάσει των πωλήσεων (2014)
Αν και οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις είναι πιο οργανωμένες, 2 στις 10 παραμένουν ατομικές 34 Το 39% (26 στις 67) των μεγάλων επιχειρήσεων έχουν πιο οργανωμένη νομική μορφή, σε αντίθεση με το 6% (23 στις 398) των υπολοίπων επιχειρήσεων Εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης Το 64% (43 στις 67) των μεγαλύτερων επιχειρήσεων απασχολούν μόνιμο προσωπικό, σε αντίθεση με το 11% (43 στις 395) των υπόλοιπων επιχειρήσεων Ν=67 Ν=398 Μέσος Όρος 23 3 Διάμεσος 5 2 Συγκριτικά αποτελέσματα βάσει των πωλήσεων (2014)
Διαφορά στον προσανατολισμό των μεταπτυχιακών σπουδών περισσότερα μεταπτυχιακά σε οικονομία και διοίκηση 35 Οικονομία και διοίκηση Ν=67 50,0% 6,7% 33,4% 9,9% Ν=398 59,4% 9,4% 18,3% 12,9% Της ειδικότητας των σπουδών σας Οικονομία και διοίκηση Συνδυασμός περισσότερων ειδικοτήτων Άλλης ειδικότητας μηχανικού Συγκριτικά αποτελέσματα βάσει των πωλήσεων (2014)
Μεγαλύτερες επιχειρήσεις: Οικογενειακή παράδοση και προηγούμενη εμπειρία καθοριστικοί παράγοντες για την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας 36 Έχουν ιδρύσει και άλλη επιχείρηση Ύπαρξη επιχειρηματία στο στενό οικογενειακό κύκλο Συνέχιση της οικογενειακής επιχείρησης Συγκριτικά αποτελέσματα βάσει των πωλήσεων (2014)
Καθοριστικοί παράγοντες για την ανάληψη επιχειρηματικής δράσης: ανίχνευση μιας σημαντικής ευκαιρίας και αξιοποίηση γνώσης της αγοράς 37 Ν=465 (38,2% έναντι 70,1%) (48,0% έναντι 58,2%) (69,8% έναντι 62,7%) Συγκριτικά αποτελέσματα βάσει των πωλήσεων (2014)
Μεγαλύτερες επιχειρήσεις: καλύτερες εξαγωγικές και καινοτομικές επιδόσεις 38 Εξαγωγική δραστηριότητα των επιχειρήσεων Ο κυριότερος πελάτης για το 58% των μεγάλων επιχειρήσεων είναι άλλες επιχειρήσεις (Β2Β), ενώ, το ίδιο ισχύει μόνο για το 39% των υπόλοιπων επιχειρήσεων Καινοτομία Πάνω από το 50% των μεγάλων επιχειρήσεων έχουν εισαγάγει νέα ή βελτιωμένα προϊόντα/υπηρεσίες στην αγορά τα τελευταία 2 χρόνια Συγκριτικά αποτελέσματα βάσει των πωλήσεων (2014)
Επιχειρηματίες μηχανικοί με διδακτορικό τίτλο σπουδών
Επιχειρηματίες μηχανικοί με PhD: Oι περισσότεροι είναι ηλεκτρολόγοι μηχανικοί 18 στους 26 απέκτησαν PhD στην ειδικότητα των σπουδών τους 40 Επιχειρηματίες μηχανικοί με PhD ανά σχολή Τομέας οκονομικής δραστηριότητας Επιχειρηματίες μηχανικοί με διδακτορικό τίτλο σπουδών
Επιχειρηματίες μηχανικοί με PhD: η ίδρυση της επιχείρησης συνδέεται στενά με τεχνολογική & ερευνητική γνώση που έχουν αποκτήσει στο αντικείμενο των σπουδών τους 41 Επιχειρηματικότητα Ευκαιρίας 14 στους 26 Από πού προήλθε η ιδέα για την ίδρυση της επιχείρησης; Γνώση της τεχνολογίας στον συγκεκριμένο κλάδο 17 στους 26 Το αντικείμενο των σπουδών ή/και αυτό των συνεργατών 19 στους 26 Αξιοποίηση αποτελεσμάτων πρόσφατης ερευνητικής δραστηριότητας 7 στους 26 Επιχειρηματίες μηχανικοί με διδακτορικό τίτλο σπουδών
Επιχειρηματίες μηχανικοί με PhD: το προφίλ των επιχειρήσεών τους (Ν=26) 42 Επιχειρηματικότητα με προοπτικές Έντονο το στοιχείο προετοιμασίας και στοχευμένης επιχειρηματικότητας Επιχειρηματίες μηχανικοί με διδακτορικό τίτλο σπουδών
Οι επιχειρήσεις μηχανικών με PhD εμφανίζουν καλύτερες εξαγωγικές και καινοτομικές επιδόσεις 43 Καινοτομία 11 στις 26 επιχειρήσεις έχουν εισαγάγει νέα ή βελτιωμένα προϊόντα τα τελευταία 2 χρόνια (42,3% ) Κυριότερος πελάτης άλλες επιχειρήσεις (17 στους 26) (68%) Πελάτες Εξαγωγική Δραστηριότητα 9 στις 26 επιχειρήσεις εμφανίζουν εξαγωγική δράση (34,6%) (έναντι του 19% του συνόλου των 465 επιχειρήσεων) Από τις 9 επιχειρήσεις με πατέντες επί του συνόλου του δείγματος, οι 4 έχουν στην ιδρυτική τους ομάδα έναν κάτοχο PhD Πατέντες Επιχειρηματίες μηχανικοί με διδακτορικό τίτλο σπουδών
Συμπεράσματα
Συμπεράσματα και ερωτήματα 45 Πως μπορεί να αξιοποιηθεί η συγκεκριμένη έρευνα από το ΕΜΠ, το κράτος και τους κοινωνικούς φορείς; Τι είδους επιχειρηματικότητα αναπτύσσεται; Τι είδους επιχειρηματικότητα χρειαζόμαστε; Η επιχειρηματικότητα είναι ένα ετερογενές φαινόμενο: πολλές μορφές και πολλά είδη. Η ιδιαίτερη σημασία της καινοτόμου επιχειρηματικότητας εντάσεως γνώσης για την τεχνολογική αναβάθμιση του ελληνικού παραγωγικού και επιχειρηματικού συστήματος. Ποιοι είναι οι φορείς αυτού του τύπου της επιχειρηματικότητας που έχει μεγάλο αναπτυξιακό δυναμικό; Νεοσύστατη Τεχνολογική Επιχειρηματικότητα και Εταιρική Επιχειρηματικότητα εντάσεως γνώσης. Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος της ΜΟΚΕ; Ανάδειξη της επιχειρηματικότητας ως αυτοτελούς δραστηριότητας ή ως δραστηριότητας στο εσωτερικό υφιστάμενων επιχειρήσεων - και ειδικότερα της επιχειρηματικότητας εντάσεως γνώσηςστις επιλογές σταδιοδρομίας των αποφοίτων του ΕΜΠ. ΜοΚΕ ως φυτώριο (COACHING +MENTORING). Το δίκτυο των αποφοίτων του ΕΜΠ. Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος του προγράμματος σπουδών στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας; Οικοδόμηση ικανοτήτων και δεξιοτήτων και απόκτηση γνώσεων για την οικονομία της γνώσης. Αξιοποίηση της ερευνητικής δραστηριότητας του ΕΜΠ (Valorisation of research). Συμπεράσματα
ΤΕΛΟΣ ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ
Οι «κατασκευαστικές» ειδικότητες συγκεντρώνουν τα υψηλότερα ποσοστά ανάληψης επιχειρηματικής δράσης 47 Κατανομή ειδικοτήτων στο σύνολο των επιχειρηματιών Ειδικότητες # % ΑΡΧ. ΜΗΧ. 124 26,7 ΗΜΜΥ 49 10,5 ΜΕΤ. ΜΗΧ. 17 3,7 ΜΗΧ. ΜΗΧ. 63 13,5 ΝΑΥΠ. ΜΗΧ. 9 1,9 ΠΟΛ. ΜΗΧ. 126 27,1 ΣΕΜΦΕ 13 2,8 ΤΟΠ. ΜΗΧ. 48 10,3 ΧΗΜ. ΜΗΧ. 16 3,4 Σύνολο 465 100,0 Back Up