Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 14 Νοεμβρίου 2016 (OR. en) 14244/16 COEST 292 CFSP/PESC 925 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Με ημερομηνία: 14 Νοεμβρίου 2016 Αποδέκτης: Αντιπροσωπίες αριθ. προηγ. εγγρ.: 14243/16 COEST 291 CFSP/PESC 923 Θέμα: ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΣΧΕΣΗ Συμπεράσματα του Συμβουλίου 1. Επισυνάπτονται για τις αντιπροσωπίες τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την Ανατολική εταιρική σχέση, όπως εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο (Εξωτερικές Υποθέσεις) στις 14 Νοεμβρίου 2016. 14244/16 ΔΑ/νικ 1 DG C 2A EL
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την ανατολική εταιρική σχέση Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, 14 Νοεμβρίου 2016 1. Το Συμβούλιο επιβεβαιώνει ότι θεωρεί πολύ σημαντική την ανατολική εταιρική σχέση, ως συγκεκριμένη διάσταση της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας (ΕΠΓ), η οποία προσφέρει στενή πολιτική σύνδεση και οικονομική ολοκλήρωση με την ΕΕ και απτά αποτελέσματα για τους πολίτες. Το Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι η ανατολική εταιρική σχέση βασίζεται στην κοινή προσήλωση στο διεθνές δίκαιο και σε θεμελιώδεις αρχές όπως η δημοκρατία, το κράτος δικαίου, ο σεβασμός για τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι θεμελιώδεις ελευθερίες, καθώς και στην οικονομία της αγοράς, την βιώσιμη ανάπτυξη και τη χρηστή διακυβέρνηση. 2. Το Συμβούλιο χαιρετίζει την πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά την τήρηση των δεσμεύσεων που συμφωνήθηκαν στη σύνοδο κορυφής της Ρίγας, τόσο για τις διμερείς όσο και για τις πολυμερείς διαστάσεις της ανατολικής εταιρικής σχέσης. Εκφράζει την ικανοποίησή του για την εφαρμογή της αναθεωρημένης ΕΠΓ, η οποία δίνει τη δυνατότητα για διμερείς σχέσεις που χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη διαφοροποίηση και εξειδίκευση, με γνώμονα τις ανάγκες των εταίρων και τα κοινά συμφέροντα της ΕΕ και των χωρώνεταίρων. Το Συμβούλιο εκφράζει εξάλλου την ικανοποίησή του για την έμφαση που αποδίδει στη γειτονία της ΕΕ η Συνολική στρατηγική της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας. 14244/16 ΔΑ/νικ 2
3. Αναγνωρίζοντας την πρόοδο που έχει επιτευχθεί από τις χώρες-εταίρους, το Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να υπάρξει συνεχής δέσμευση για τη μεταρρυθμιστική διαδικασία, ιδίως στους τομείς της δικαιοσύνης, της καταπολέμησης της διαφθοράς και της δημόσιας διοίκησης. Το Συμβούλιο επαναλαμβάνει την υποστήριξή του προς το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων των εταίρων, σύμφωνα με την προσέγγιση της παροχής κινήτρων που εφαρμόζει η ΕΕ. Η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων έχει καίρια σημασία για να συνεχιστεί η επιτυχία της ανατολικής εταιρικής σχέσης, και θα συμβάλει αποφασιστικά στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρατών και των κοινωνιών των χωρών εταίρων, όπως αναφέρεται στη Συνολική στρατηγική της ΕΕ. 4. Το Συμβούλιο χαιρετίζει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην εφαρμογή των συμφωνιών σύνδεσης και των σφαιρικών και σε βάθος ζωνών ελεύθερων συναλλαγών (ΣΣ/DCFTA) με τη Γεωργία, τη Δημοκρατία της Μολδαβίας και την Ουκρανία, στις οποίες προβλέπεται η επιτάχυνση της πολιτικής σύνδεσης και της οικονομικής ολοκλήρωσης με την ΕΕ. Το Συμβούλιο χαιρετίζει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στις διαπραγματεύσεις για νέα συμφωνία-πλαίσιο με την Αρμενία και υπενθυμίζει την απόφασή του να εξουσιοδοτήσει την έναρξη διαπραγματεύσεων για μια νέα συνολική συμφωνία με το Αζερμπαϊτζάν αμφότερες οι συμφωνίες αναμένεται να προσφέρουν μια σταθερή βάση για τις μακροπρόθεσμες σχέσεις με τις εν λόγω χώρες. Το Συμβούλιο υπενθυμίζει τη βελτίωση στις σχέσεις ΕΕ-Λευκορωσίας, όπως αναφέρει στα συμπεράσματα που εξέδωσε τον Φεβρουάριο του 2016, και εκφράζει την ικανοποίησή του για την ευκαιρία περαιτέρω ανάπτυξης των σχέσεων ΕΕ-Λευκορωσίας, εφόσον ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα από τη Λευκορωσία, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας. 5. Το Συμβούλιο επαναλαμβάνει ότι η ενίσχυση της οικονομικής και της εμπορικής διάστασης της ανατολικής εταιρικής σχέσης θα προαγάγει την περαιτέρω εμβάθυνση της οικονομικής ολοκλήρωσης με την ΕΕ. Η εκπόνηση πλαισίων χρηστής οικονομικής πολιτικής, μεταξύ άλλων με προσπάθειες μόχλευσης της ΕΕ και των διεθνών χρηματοπιστωτικών οργανισμών, θα συμβάλει στη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για σύγχρονες, πράσινες οικονομίες, για την προσέλκυση επενδύσεων και την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης και των επιχειρηματικών ανταλλαγών. Το Συμβούλιο σημειώνει ότι το ΔΝΤ και η μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή της ΕΕ είναι υψίστης σημασίας για τις χώρες-εταίρους που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα δυσχερείς οικονομικές και χρηματοπιστωτικές συνθήκες, επιδιώκουν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και πληρούν τις σχετικές προϋποθέσεις. Το Συμβούλιο ενθαρρύνει περαιτέρω βήματα προς την πλήρη εφαρμογή των DCFTA ώστε να δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες εμπορικών συναλλαγών και επενδύσεων. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας EU4Business, ο μηχανισμός DCFTA θα παράσχει πρόσθετη στήριξη σε ΜΜΕ για τον σκοπό αυτό. 14244/16 ΔΑ/νικ 3
6. Υπενθυμίζοντας τη σημασία της ψηφιακής οικονομίας, το Συμβούλιο χαιρετίζει τις συζητήσεις που διεξήχθησαν κατά την πρόσφατη συνεδρίαση υπουργικού επιπέδου της ανατολικής εταιρικής σχέσης σχετικά με την ψηφιακή κοινότητα και αναμένει ότι, με την περαιτέρω ρυθμιστική σύγκλιση, θα επιτευχθεί εναρμόνιση των ψηφιακών αγορών και θα μειωθούν τα εμπόδια και οι φραγμοί στην πλήρη αξιοποίηση της ψηφιακής οικονομίας. 7. Το Συμβούλιο αναγνωρίζει ότι η κινητικότητα και οι διαπροσωπικές επαφές φέρνουν πιο κοντά τις κοινωνίες των κρατών μελών της ΕΕ και των χωρών-εταίρων. Το Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι η ενίσχυση της ασφαλούς και εύρυθμης κινητικότητας των πολιτών παραμένει θεμελιώδης στόχος της ανατολικής εταιρικής σχέσης. Το Συμβούλιο υπογραμμίζει τη σημασία της έγκαιρης περάτωσης των διαδικασιών λήψης αποφάσεων που απαιτούνται για την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων για τη Γεωργία και την Ουκρανία. Το Συμβούλιο αναμένει με ενδιαφέρον να εξετασθεί σε εύθετο χρόνο το ενδεχόμενο έναρξης διαλόγου για τις θεωρήσεις με την Αρμενία και χαιρετίζει τα βήματα που έχουν γίνει για την υλοποίηση της εταιρικής σχέσης κινητικότητας με το Αζερμπαϊτζάν. Το Συμβούλιο εκφράζει επίσης την ικανοποίησή του για την πρόσφατη υπογραφή της εταιρικής σχέσης κινητικότητας με τη Λευκορωσία και προσβλέπει στην ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων που αφορούν τη συμφωνία για την απλούστευση της έκδοσης θεωρήσεων και τη συμφωνία επανεισδοχής. 8. Η συνεργασία στους τομείς της εκπαίδευσης, της επιστήμης, της έρευνας, του πολιτισμού, της κατάρτισης, της νεολαίας και της καινοτομίας έχει ζωτική σημασία για την προαγωγή της αμοιβαίας κατανόησης, την ενδυνάμωση των θεσμών και την προώθηση του εκσυγχρονισμού και της αειφόρου ανάπτυξης. Το Συμβούλιο αναγνωρίζει ότι οι διαπροσωπικές επαφές, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων ανάπτυξης ικανοτήτων στις εν λόγω περιοχές, συμβάλλουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας, την αύξηση της επιχειρηματικότητας, την κινητικότητα και την ουσιαστικότερη συμμετοχή στα κοινά. 9. Το Συμβούλιο επιβεβαιώνει και πάλι τη σημασία της συμμετοχής οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, της νεολαίας και των τοπικών αρχών, μεταξύ άλλων στην εφαρμογή των θεματολογίων σύνδεσης και των προτεραιοτήτων των εταιρικών σχέσεων, κατά τρόπο που να συμβάλει στη δημοκρατική και οικονομική μετατροπή των χωρών εταίρων. Το δυναμικό καινοτομίας των παραγόντων της κοινωνίας των πολιτών θα βοηθήσει τις κυβερνήσεις των χωρών εταίρων να συνεχίσουν αποτελεσματικότερα τις διαδικασίες και τις μεταρρυθμίσεις εκσυγχρονισμού. Οι υποτροφίες για την κοινωνία των πολιτών στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας EU4Youth αναμένεται να αναπτύξουν περαιτέρω το δυναμικό στον τομέα αυτό. Το Φόρουμ της Κοινωνίας των Πολιτών της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης είναι επίσης σημαντικό από την άποψη αυτή. 14244/16 ΔΑ/νικ 4
10. Το Συμβούλιο επαναλαμβάνει ότι η διασυνδεσιμότητα αποτελεί βασικό τομέα της δέσμευσης της ΕΕ στο πλαίσιο της ανατολικής εταιρικής σχέσης. Οι ενεργειακές διασυνδέσεις, ο αδιάλειπτος εφοδιασμός με αέριο και η βιώσιμη χρήση των ενεργειακών πόρων, συμπεριλαμβανομένης της διερεύνησης του αναξιοποίητου δυναμικού της ενεργειακής αποτελεσματικότητας, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαφοροποίηση των ενεργειακών πόρων και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των χωρών εταίρων. Προς το σκοπό αυτό, το Συμβούλιο επιδιώκει εύρυθμα λειτουργούσες ενεργειακές αγορές με σταθερό, διαφανές και ευνοϊκό για τις επενδύσεις ρυθμιστικό πλαίσιο, και ενθαρρύνει την περαιτέρω ενίσχυση της διασυνδεσιμότητας αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των χωρών εταίρων και της ΕΕ, καθώς και αύξηση των επενδύσεων για ανανεώσιμη ενέργεια. Εξάλλου, η συμμόρφωση προς τα αυστηρότερα δυνατά διεθνή πρότυπα πυρηνικής ασφαλείας και περιβαλλοντικής προστασίας πρέπει να τηρείται απόλυτα. 11. Το Συμβούλιο θεωρεί το Θεματολόγιο βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών για το 2030 και τη Συμφωνία των Παρισίων του 2015 για την κλιματική αλλαγή ως επιπρόσθετα σχετικά στοιχεία στο πλαίσιο της δέσμευσης με τους εταίρους της ανατολικής εταιρικής σχέσης. Το Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόσφατη πρώτη υπουργική σύνοδο της ανατολικής εταιρικής σχέσης για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, ως αναγνώριση της σημασίας της συνεχιζόμενης συνεργασίας σε περιβαλλοντικά θέματα, και ζητεί την εφαρμογή της υπουργικής δήλωσης. 12. Το Συμβούλιο σημειώνει ότι η βελτίωση των οδικών, σιδηροδρομικών, θαλάσσιων ή αεροπορικών διασυνδέσεων μεταξύ της ΕΕ και των χωρών εταίρων, καθώς και μεταξύ των ιδίων των εταίρων, απαιτείται για να αυξηθεί η κινητικότητα και η οικονομική ανάπτυξη. Εξίσου σημαντικό για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι ένα σύνολο στοχευμένων μεταρρυθμίσεων στον τομέα των μεταφορών. Το Συμβούλιο σημειώνει ότι η προσφάτως συμφωνηθείσα διεύρυνση του κύριου διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (TEN-T), υποστηριζόμενη από ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο δράσης και επαρκείς χρηματοοικονομικούς μηχανισμούς, θα συμβάλει στην οικονομική ευημερία και σταθερότητα στο χώρο της ανατολικής εταιρικής σχέσης. 13. Υπενθυμίζοντας τα συμπεράσματά που εξέδωσε το Δεκέμβριο του 2015 σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας, το Συμβούλιο τονίζει τη σημασία μιας ισχυρότερης συνεργασίας μεταξύ των εταίρων της ΕΕ και της ανατολικής εταιρικής σχέσης στον τομέα της ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της μεταρρύθμισης του τομέα ασφάλειας, των υβριδικών απειλών, της διαχείρισης των συνόρων και της καταπολέμησης του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο. Το Συμβούλιο αναγνωρίζει τη σημασία της συνεργασίας σε θέματα σχετικά με την Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας και εκφράζει την ικανοποίησή του για τη σημαντική συμβολή των χωρών εταίρων στις επιχειρήσεις και αποστολές ΚΠΑΑ. 14244/16 ΔΑ/νικ 5
14. Το Συμβούλιο ζητεί να καταβληθούν ανανεωμένες προσπάθειες ώστε να προαχθεί η ειρηνική διευθέτηση των συγκρούσεων στην περιοχή βάσει των αρχών και των προτύπων του διεθνούς δικαίου. Η επίλυση των συγκρούσεων, η οικοδόμηση εμπιστοσύνης και οι καλές σχέσεις γειτονίας είναι ουσιώδεις για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και συνεργασία. Η ΕΕ παραμένει δεσμευμένη όσον αφορά την υποστήριξή της για την εδαφική ακεραιότητα, την ανεξαρτησία και τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των εταίρων της. Το Συμβούλιο υπενθυμίζει το ρόλο της ΕΕ στην επίλυση διαμαχών και την οικοδόμηση εμπιστοσύνης προκειμένου να στηριχθούν τα πλαίσια και οι διαδικασίες που έχουν συμφωνηθεί. 15. Το Συμβούλιο ζητεί να καταβληθούν συνεχείς προσπάθειες για να ενισχυθεί η στρατηγική επικοινωνία της ανατολικής εταιρικής σχέσης και να εξασφαλιστεί καλύτερη προβολή και ευαισθητοποίηση για την πολιτική και τα αποτελέσματά της. Στις προσπάθειες θα πρέπει να συμπεριληφθούν η δέουσα υποστήριξη προς τους εταίρους και η υποστήριξη προς τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης στη γειτονία, καθώς και εργασίες για να βελτιωθεί η ευαισθητοποίηση του κοινού στην παραπληροφόρηση από εξωτερικούς φορείς και η ικανότητά του να αντιδρά σε αυτή. Στο πλαίσιο αυτό, το Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για τις εργασίες της ομάδας δράσης της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης East Stratcom Task Force. 16. Το Συμβούλιο προσβλέπει στην επόμενη σύνοδο κορυφής που θα πραγματοποιηθεί τον Νοέμβριο του 2017 στις Βρυξέλλες, και θα επανεξετάσει το θέμα αυτό πριν από το καλοκαίρι. Η σύνοδος κορυφής θα επανεξετάσει τα αποτελέσματα της ανατολικής εταιρικής σχέσης μετά τη Ρίγα και θα συζητήσει τρόπους για να επιτευχθεί περαιτέρω πρόοδος στην περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των χωρών εταίρων και της ΕΕ, καθώς και μεταξύ των εταίρων. Το Συμβούλιο παροτρύνει την Ύπατη Εκπρόσωπο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και τις χώρες εταίρους, να συνεχίσουν τις προπαρασκευαστικές τους εργασίες εν όψει της συνόδου κορυφής, περιλαμβάνοντας φάσμα προσδοκώμενων αποτελεσμάτων, μεταξύ άλλων όσον αφορά τους τέσσερις τομείς προτεραιότητας για συνεργασία που συμφωνήθηκαν στη Ρίγα. 14244/16 ΔΑ/νικ 6