Πολύτιμο εργαλείο στην υπηρεσία ιατρών και ασθενών του Κέντρου

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΟΥ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΤΕΥΧΟΣ 22 ΙΟΥΝΙΟΣ 2017 ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ Αφύπνιση για τον καρκίνο του παχέος εντέρου Μια απλή εξέταση µπορεί να οδηγήσει στην έγκαιρη διάγνωση Σελ. 2 Mονάδα Κλινικών Μελετών «Αναστάσιος Γ. Λεβέντης» Θα διενεργεί πρώιµες κλινικές µελέτες για καθορισµό ασφαλούς δόσης αντικαρκινικών ουσιών Σελ. 2 YΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΜΕ ΣΚΙΑΓΡΑΦΙΚΟ Πολύτιμο εργαλείο στην υπηρεσία ιατρών και ασθενών του Κέντρου Διαθέτουμε την εξειδικευμένη γνώση και τον εξοπλισμό Το Ογκολογικό Κέντρο ήταν το πρώτο ιατρικό κέντρο της Κύπρου που εφάρμοσε πριν από δέκα χρόνια το υπερηχογράφημα με χορήγηση ενδοφλέβιου σκιαγραφικού (Contrast Enhanced Ultrasound- CEUS) για ογκολογικά περιστατικά. Από τη δεκαετή μας εμπειρία από τη χρήση του CEUS, έχουμε την άποψη ότι αποτελεί σημαντική εξέλιξη στην υπερηχοτομογραφία ενισχύοντας την ευαισθησία και ειδικότητα του υπερηχογραφήματος, ειδικότερα στη διερεύνηση εστιακών αλλοιώσεων στο ήπαρ. Η εφαρμογή της μεθόδου απαιτεί εξειδικευμένη γνώση και τεχνικό εξοπλισμό που μαζί με τη συσσωρευμένη εμπειρία που έχουμε αποκτήσει καθιστούν το CEUS πολύτιμο εργαλείο στην ογκολογική απεικόνιση στο Κέντρο. Σελ. 4,5 ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Σελ. 8 Ποιές είναι οι δωρεάν υπηρεσίες και τα προγράµµατα πoυ προσφέρουν οι σύνδεσµοι καρκινοπαθών; ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΝΕΑ Πρώιμος καρκίνος του μαστού Nέα από το 15ο παγκόσµιο συνέδριο St.Gallen Σελ. 3 ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ Noσηλευτές Τµήµατος Εσωτερικών Ασθενών Άγρυπνοι φρουροί δίπλα στους ασθενείς στις ατελείωτες ώρες της νοσηλείας τους Σελ. 6 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Ανακουφιστική φροντίδα Σφαιρική αντιμετώπιση του ασθενή και στήριξη της οικογένειάς του. Σελ. 7 Bank of Cyprus Oncology Centre www.bococ.org.cy

EΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ Αφύπνιση και διαφώτιση για τον καρκίνο του παχέος εντέρου O Μάρτιος καθιερώθηκε για πρώτη φορά ως μήνας αφύπνισης και διαφώτισης για τον καρκίνο του παχέος εντέρου στις ΗΠΑ το 2000, ενώ στην Ευρώπη υιοθετήθηκε το 2008, με πρωτοβουλία οργανωμένων ασθενών και με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η πιθανότητα να νοσήσει κάποιος στη διάρκεια της ζωής του από τον συγκεκριμένο καρκίνο είναι κατά προσέγγιση 1 προς 20. Στην Κύπρο, είναι ο τρίτος συχνότερος τύπος, ενώ καταγράφονται περίπου 350 νέα περιστατικά ετησίως. Δυστυχώς, ο καρκίνος του παχέος εντέρου συνήθως δεν παρουσιάζει συμπτώματα στα αρχικά στάδια, ενώ όταν αυτά εμφανιστούν, το πιθανότερο η νόσος να είναι προχωρημένη. Η έναρξη τακτικού προ-συμπτωματικού εργαστηριακού ελέγχου για έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του παχέος εντέρου συστήνεται σε όλα τα άτομα του γενικού πληθυσμού ηλικίας 50 ετών και άνω. Μια απλή εξέταση για ανίχνευση αίματος σε δείγμα κοπράνων, ακολουθούμενη από ενδοσκοπικό έλεγχο (κολοσκόπηση), σε περίπτωση ύποπτου ευρήματος μπορούν να οδηγήσουν στην έγκαιρη διάγνωση σε πρώιμο στάδιο και στην πλήρη ίαση. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί ένα από τα ελάχιστα κακοήθη νοσήματα που μπορούν να διαγνωστούν έγκαιρα και να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Όλοι μας δεν έχουμε την υποχρέωση, αλλά έχουμε το δικαίωμα σε προγράμματα πρόληψης και έγκαιρης ανίχνευσης που πραγματικά θα μπορούσαν να σώσουν τη ζωή μας. Δρ. Παντελής Κουντουράκης, MD, PhD Παθολόγος Ογκολόγος pantelis.kountourakis@bococ.org.cy Mονάδα Κλινικών Μελετών «Αναστάσιος Γ. Λεβέντης» Από τον Μάρτιο 2017 το «Ίδρυμα Αναστάσιος Γ. Λεβέντης» χρηματοδοτεί την ανάπτυξη Μονάδας Κλινικών Μελετών στο Κέντρο, το οποίο με συντονισμένες και μεθοδικές προσπάθειες προωθεί την υλοποίηση της πρωτοπόρου αυτής ιδέας. Η Μονάδα θα διενεργεί πρώιμες κλινικές μελέτες, με στόχο τον καθορισμό της ασφαλούς δόσης αντικαρκινικών ουσιών (που χορηγούνται για πρώτη φορά σε άνθρωπο), τη μελέτη του μεταβολισμού των ουσιών από το ανθρώπινο σώμα, την εξακρίβωση της επίδρασής αυτών στον ανθρώπινο οργανισμό και τέλος την αποτελεσματικότητά αυτών στον έλεγχο της νόσου. Ασθενείς οι οποίοι έχουν εξαντλήσει τις συμβατικές θεραπευτικές επιλογές για τη νόσο τους, έχουν την ευκαιρία να αποκτήσουν πρόσβαση σε νέες θεραπείες που στοχεύουν επιλεκτικά μοριακά μονοπάτια στον καρκίνο. Συνεπώς, οι ασθενείς που συμμετέχουν σε τέτοιες μελέτες θα έχουν αυξημένες θεραπευτικές επιλογές. Ευελπιστούμε ότι η Μονάδα αυτή θα συνεισφέρει στον καθορισμό των θεραπευτικών φαρμακευτικών συνταγών/πρωτοκόλλων του μέλλοντος, στο πλαίσιο της συμμετοχής της σε κλινικές μελέτες μαζί με άλλες αντίστοιχες μονάδες σε ογκολογικά κέντρα στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Δρ. Πάνος Παπαναστασόπουλος, Παθολόγος Ογκολόγος Μονάδα Κλινικών Μελετών Αναστάσιος Γ. Λεβέντης pαnos.papanastasopoulos@bococ.org.cy Ενημερωτικό Δελτίο Ογκολογικού Κέντρου Τράπεζας Κύπρου ISSN 1986-4728 (print) ISSN 1986-4736 (online) Λεωφόρος Ακροπόλεως 32, 2006 Στρόβολος, Λευκωσία Tηλ.: 22847302, Φαξ: 22511870, email: oncology@bococ.org.cy Οι τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες είναι προσφορά της Συντακτική Επιτροπή Δρ. Βασίλης Βασιλείου, Δρ. Πέτρος Πολυβίου, Δρ. Γιόλα Μάρκου, Ανδριάνα Περατικού, Πέτρος Μιχαηλούδης, Διαμάντω Παναγιωτίδου, Δημήτρης Νικολάου Επιμέλεια-παραγωγή: Άλφα Δημιουργική, info@alfa.com.cy Εκτύπωση: Τυπογραφεία Κ. Γιαλλούρης & Υιοί Λτδ. 2

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΝΕΑ ΠΡΏΙΜΟΣ ΚΑΡΚΊΝΟΣ ΜΑΣΤΟΎ Nέα από το 15 ο παγκόσμιο συνέδριο St.Gallen Το συνέδριο έγινε στη Βιέννη στις 15-18 Μαρτίου 2017 με θέμα τη θεραπεία στον πρώιμο καρκίνο του μαστού και έλαβαν μέρος 4.000 σύνεδροι από 105 χώρες. Η Martine Piccart, η οποία βραβεύθηκε με το St. Gallen International Breast Cancer Award 2017, στην εισαγωγική της ομιλία ανέπτυξε το θέμα Escalating/De-escalating therapy. Σε ελεύθερη μετάφραση, κλιμάκωση-ενίσχυση/ αποκλιμάκωσημείωση θεραπείας σε όλα τα φάσματα και προσεγγίσεις. Αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα οι θεραπείες να περιοριστούν, χωρίς να χρειαστεί να γίνει καμία έκπτωση στην αποτελεσματικότητά τους, αναγνωρίζοντας ότι οι ασθενείς σε πολλές περιπτώσεις λαμβάνουν υπερβολική θεραπεία με όλες τις αναμενόμενες συνέπειες. Επισήμανε ταυτόχρονα την αναγκαιότητα κλιμάκωσης άλλων θεραπειών, π.χ. την παράταση της ορμονοθεραπείας πέραν των πέντε χρόνων σε υψηλού ρίσκου περιπτώσεις, παραδεχόμενη ότι οι ασθενείς θα πρέπει να υποστούν και ανεχτούν για πολλά χρόνια τις οποιεσδήποτε παρενέργειες της θεραπείας. Γύρω από το μότο «σύνθημα» Escalating/De-escalating therapy, κινήθηκαν οι πλείστοι ομιλητές και ανέπτυξαν θέματα, πχ. γύρω από την: Πιθανότητα αποφυγής ενός δεύτερου χειρουργείου για εξασφάλιση μεγαλύτερων ορίων στο ενδοπορικό καρκίνωμα, σε περίπτωση που το όριο που επιτεύχθηκε είναι μικρότερο από το μέχρι σήμερα αποδεκτό ασφαλές όριο και ποιες παράμετροι πρέπει να καθορίζουν την απόφαση αυτή. Πιθανότητα αποφυγής μασχαλιαίου λεμφαδενικού καθαρισμού και κάτω από ποιες προϋποθέσεις. Πιθανότητα αποφυγής των ανθρακυκλίνων σε μέτριου ρίσκου, αλλά όχι στην μείωση της δόσης σε υψηλού ρίσκου καρκίνους. Πιθανότητα αποφυγής ακτινοθεραπείας σε ασθενείς μεγαλύτερες των 65-70 χρόνων, χαμηλού ρίσκου. H Martine Piccart, η οποία βραβεύθηκε µε το βραβείο St. Gallen International Breast Cancer Award 2017 κατά το 15 0 συνέδριο που έγινε στη Βιέννη ΑΡΘΡΟ Dr. med. Μαρία Δανιήλ Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος maria.daniel@bococ.org.cy Αντικατάσταση των συμβατικών σχημάτων ακτινοθεραπείας με μεγαλύτερες δόσεις σε λιγότερες συνεδρίες (40-42.5 σε 15-16 συνεδρίες) (hypofractionation) σε μέτριου ρίσκου καρκίνους. Ο Giouseppe Curigliano, ο οποίος βραβεύτηκε με το Umbero Veronesi Memorial Award, μίλησε για την επαναστατική ανοσοθεραπεία στην κλινική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού. Η τελευταία ημέρα του συνεδρίου ήταν αφιερωμένη στο να απαντηθούν ερωτήματα εφ όλης της ύλης, θεραπεία, πρόληψη, γενετική. Ένα πάνελ 50 ειδικών προσπάθησε να απαντήσει συναινετικά και ομόφωνα γύρω από αυτά τα ερωτήματα των οποίων οι απαντήσεις θα αποτελέσουν το St. Gallen Consensus, δηλαδή τις προτάσεις, εισηγήσεις θεραπείας που θα είναι σε ισχύ μέχρι το επόμενο συνέδριο σε 2 χρόνια. Η δημοσίευση του Consensus αναμένεται να γίνει αυτό το καλοκαίρι. 3

ΤΟ ΘΕΜΑ Υπερηχογράφημα με σκιαγραφικό Η δεκαετής εμπειρία χρήσης του στο Κέντρο Η ικανότητα των απεικονιστικών μεθόδων να εντοπίζουν αλλά και να χαρακτηρίζουν αλλοιώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό μεγιστοποιείται με τη χρήση σκιαγραφικών μέσων. Τα ενδοφλέβια σκιαγραφικά χρησιμοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια στην αξονική και μαγνητική τομογραφία, ενώ από τα μέσα της δεκαετίας του 90 αναπτύχθηκαν κατάλληλες ουσίες για χρήση και στην υπερηχοτομογραφία. Το Ογκολογικό Κέντρο ήταν το πρώτο ιατρικό κέντρο της Κύπρου που εφάρμοσε τη μέθοδο για ογκολογικά περιστατικά εδώ και μια δεκαετία. ΑΡΘΡΟ Δρ. Πέτρος Πολυβίου Aκτινολόγος petros.polyviou@bococ.org.cy Τι είναι όμως η υπερηχοτομογραφία με σκιαγραφικό (Contrast Εnhanced Ultrasound - CEUS) και πώς λειτουργεί; Το σκιαγραφικό χορηγείται ενδοφλέβια και δημιουργεί μικροφυσαλλίδες στο αίμα σε μέγεθος ερυθρού αιμοσφαιρίου, γεγονός που του επιτρέπει να εισέρχεται και στα πιο μικρά αιμοφόρα αγγεία. Οι μικροφυσαλλίδες δημιουργούν σκεδάσεις που εντοπίζονται από τη συσκευή των υπερήχων με αποτέλεσμα να γίνεται κατορθωτή η απεικόνιση της μικροκυκλοφορίας των διαφόρων οργάνων. Οι διαφορές της μικροκυκλοφορίας μεταξύ των φυσιολογικών και παθολογικών ιστών επιτρέπει τη διάγνωση διαφόρων παθήσεων. Πόσο ασφαλές είναι; Το σκιαγραφικό αποβάλλεται από τον οργανισμό λίγα λεπτά μετά τη χορήγησή του με την αναπνοή και από τα νεφρά και σε αντίθεση με τα ιωδιούχα σκιαγραφικά που χρησιμοποιούνται στην αξονική τομογραφία, δεν είναι καθόλου νεφροτοξικό. Σπάνια μπορεί να προκαλέσει ήπιες ανεπιθύμητες αντιδράσεις και εξαιρετικά σπάνια σε ποσοστό 0.008%, σοβαρή αλλεργική αντίδραση. Μοναδικές απόλυτες αντενδείξεις αποτελούν η προηγούμενη αλλεργία στο ίδιο σκεύασμα και πρόσφατο οξύ καρδιακό ισχαιμικό επεισόδιο. Το CEUS μπορεί να εφαρμοστεί σε τριτοβάθμια ιατρικά κέντρα όπως το Ογκολογικό Κέντρο καθώς απαιτείται εξειδικευμένος τεχνικός εξοπλισμός (hardware, software), ψηλό επίπεδο γνώσης στην υπερηχοτομογραφία, εμπειρία και εξειδίκευση που επιτυγχάνεται με τη συσσώρευση περιστατικών. Σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή της μεθόδου στο Ογκολογικό Κέντρο είχε η συνεργασία μας με το Πανεπιστήμιο Κύπρου και πιο συγκεκριμένα με τον καθηγητή Μιχάλη Αβερκίου, ο οποίος είναι από τους πρωτεργάτες ανάπτυξης του CEUS παγκόσμια. Ποιες είναι οι κλινικές εφαρμογές της μεθόδου; Στο Ογκολογικό Κέντρο χρησιμοποιούμε το CEUS διαγνωστικά, κυρίως για εντοπισμό και χαρακτηρισμό όγκων στο ήπαρ. Ενώ γενικά η υπερηχοτομογραφία θεωρείται πρώτης γραμμής απεικο- 4

Τεράστια η συμβολή του στη διερεύνηση εστιακών αλλοιώσεων Χαρακτηριστική σκιαγράφηση Εστιακής Οζώδους Υπερπλασίας (FNH) στο ήπαρ από το κέντρο προς την περιφέρεια κατά την αρτηριακή φάση νιστική μέθοδος, η εμπειρία μας έδειξε ότι με τη χορήγηση σκιαγραφικού αυξάνεται η ευαισθησία και η ειδικότητα της σε βαθμό που μπορεί να επιλύσει διαγνωστικά προβλήματα που προκύπτουν μετά από εξετάσεις αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας ή και να αντικαταστήσει σε κάποιες περιπτώσεις τις πιο πάνω μεθόδους. Η μαγνητοσκόπηση της εξέτασης αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα, καθώς επιτρέπει την ανάλυση μεγαλύτερου όγκου δεδομένων και τον ακριβέστερο χαρακτηρισμό εστιακών αλλοιώσεων στο ήπαρ. Με το CEUS έχουμε διαφοροδιαγνώσει καλοήθεις εστιακές αλλοιώσεις στο ήπαρ όπως Εστιακή Οζώδης Υπερπλασία (FNH), αιμαγγειώματα και ηπατικά αδενώματα από μεταστατικές εντοπίσεις. Επιπλέον, είναι δυνατή η αξιολόγηση του θεραπευτικού αποτελέσματος θερμοκαυστηρίασης (RFA) και χημειοθεραπείας σε μεταστατικές εντοπίσεις στο ήπαρ αλλά και στο νεφρό. Στο κιρρωτικό ήπαρ χρησιμοποιείται για εντοπισμό εστιών ηπατοκυτταρικού καρκινώματος και αξιολόγηση νεοπλασματικών θρόμβων στην πυλαία φλέβα. Πέραν των πιστοποιημένων ενδείξεων, η μέθοδος χρησιμοποιείται στην Ευρώπη σε πληθώρα κλινικών εφαρμογών όπως η διαφορική διάγνωση παγκρεατικών όγκων από εστιακή παγκρεατίτιδα, η διερεύνηση νεοπλασματικής διήθησης λεμφαδένων, η κυστεο-ουρητηρική παλινδρόμηση και άλλες. Ως μελλοντικές εφαρμογές στην ογκολογία διερευνάται η δυνατότητα για χρήση του CEUS στην εντοπισμένη μεταφορά χημειοθεραπευτικών και στις γονιδιακές θεραπείες. Στο Ογκολογικό Κέντρο χρησιμοποιήσαμε δυναμικές εξετάσεις με σκιαγραφικό (DCEUS) στα πλαίσια ερευνητικής εργασίας για αξιολόγηση της ανταπόκρισης μεταστατικών όγκων από κολορθικό καρκίνο στο ήπαρ σε νεώτερες αντι-αγγειογενετικές θεραπείες, σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο Imperial του Λονδίνου. Επίσης μελετήσαμε σε συνεργασία με το ιστοπαθολογικό εργαστήριο του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας την πρώιμη ανταπόκριση σε προεγχειρητική θεραπεία όγκων μαστού. Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της έρευνας ανακοινώθηκαν στο διεθνές συνέδριο MEDICON 2016. Και οι δύο μελέτες έγιναν σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου και τον καθηγητή Μιχάλη Αβερκίου. Συνοψίζοντας, από τη δεκαετή μας εμπειρία από τη χρήση του CEUS, έχουμε την άποψη ότι αποτελεί σημαντική εξέλιξη στην υπερηχοτομογραφία ενισχύοντας την ευαισθησία και ειδικότητα της μεθόδου, ειδικότερα στη διερεύνηση εστιακών αλλοιώσεων στο ήπαρ. Η εφαρμογή της μεθόδου απαιτεί εξειδικευμένη γνώση και τεχνικό εξοπλισμό που μαζί με τη συσσωρευμένη εμπειρία που έχουμε αποκτήσει καθιστούν το CEUS πολύτιμο εργαλείο στην ογκολογική απεικόνιση στο Κέντρο. Πλήρης σκιαγράφηση Ηπατικού Αδενώματος στην πυλαία φάση 5

ANΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ Noσηλευτές Τμήματος Εσωτερικών Ασθενών Η Νοσηλευτική δεν είναι ένα τυχαίο επάγγελμα. Για να γίνει κάποιος νοσηλευτής πρέπει πέρα από τις γνώσεις να διαθέτει αφοσίωση, κουράγιο, δύναμη ψυχής και αγάπη προς το συνάνθρωπο. Στο Τμήμα Εσωτερικών Ασθενών του Ογκολογικού Κέντρου (Θάλαμος), η Νοσηλευτική Υπηρεσία είναι 24 ώρες το 24ωρο δίπλα στον ασθενή, είτε είναι καθημερινή, είτε είναι αργία, ή γιορτή ή Χριστούγεννα ή Πάσχα, οι νοσηλευτές επιτελούν το έργο τους και βρίσκονται στο πλευρό του ασθενή με χαμόγελο και αφοσίωση. Οι νοσηλευτές του θαλάμου είναι αυτοί που πρώτοι θα βρεθούν δίπλα στον ασθενή να τον στηρίξουν και να του συμπαρασταθούν στον πόνο του και να τον φροντίσουν στην καθημερινή του ανάγκη. Είναι αυτοί που στέκονται άγρυπνοι φρουροί δίπλα του και τον συντροφεύουν στις ατελείωτες ώρες ΑΡΘΡΟ Άρτεμις Νεοκλέους Τσιβιτανίδου Τομεάρχης Νοσηλεύτρια Τμήματος Εσωτερικών Ασθενών artemis.tsivitanidou@bococ.org.cy της νοσηλείας του. Είναι αυτοί που όχι μόνο θα του χορηγήσουν τη θεραπεία του και θα φροντίσουν τη νοσηλεία του, αλλά με την άρτια εκπαίδευση που διαθέτουν, θα χειριστούν τον εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας που διαθέτει το τμήμα και με τη συνεχή παρακολούθηση του ασθενή μπορούν να καταγράψουν και να αξιολογήσουν έγκαιρα την όποια μεταβολή παρατηρηθεί και να αποφασίσουν πότε και με ποιο τρόπο χρειάζεται να παρέμβουν. Οι νοσηλευτές του θαλάμου πέρα από τον επαγγελματισμό, την εργατικότητα και την υπευθυνότητα που τους διακρίνει, με την καθημερινή τους επαφή με τον ανθρώπινο πόνο, έχουν αναπτύξει μια πιο ενεργητική, πιο ποιοτική και πιο ανθρώπινη φροντίδα. Οι καλές διαπροσωπικές σχέσεις που αναπτύσσονται με τους ασθενείς οφείλονται στις ικανότητες των νοσηλευτών να τους προσεγγίζουν με καλοσύνη και να τους πληροφορούν με ότι χρειάζεται να γνωρίζουν, χωρίς να τους φοβίζουν και έτσι με τον τρόπο αυτό δημιουργείται ένα κλίμα αποδοχής, εμπιστευτικότητας και αρμονικής σχέσης. Το επάγγελμα του νοσηλευτή επιφέρει κούραση όχι μόνο σωματική αλλά και ψυχολογική, το πάθος όμως που διακρίνει τους νοσηλευτές μας για τη δουλειά τους και η αγάπη τους για τον άρρωστο γίνεται καθημερινός οδηγός για βελτίωση των γνώσεων τους, για να μπορούν να βοηθούν πιο αποτελεσματικά τους ασθενείς τους αναπτύσσοντας παράλληλα δυνατές σχέσεις με αυτούς. Ο νοσηλευτής είναι ο συνδετικός κρίκος του ασθενή με το ιατρό του και με τους άλλους επαγγελματίες υγείας του Κέντρου όπως και με τους συνδέσμους των ασθενών. Στο Τμήμα Εσωτερικών Ασθενών η άσκηση του νοσηλευτικού έργου γίνεται από συνειδητοποιημένους νοσηλευτές με υπευθυνότητα και σεβασμό στην αξιοπρέπεια του ασθενή. Η καλή συνεργασία, η συνένωση των γνώσεων όλων των νοσηλευτών, καθώς και των ικανοτήτων, των δεξιοτήτων και των εμπειριών, έχουν κοινό σκοπό και στόχο την καλύτερη φροντίδα των ασθενών και την παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου. 6

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Ιατρείο ανακουφιστικής φροντίδας ΑΡΘΡΟ Δρ. Σοφία Νέστορος MD, MSc Ειδική Παθολόγος Ανακουφιστικής Ιατρικής Ιατρική Διευθύντρια Αντικαρκινικός Σύνδεσμος Κύπρου sofia.nestoros@bococ.org.cy Το ιατρείο ανακουφιστικής ιατρικής στο Κέντρο λειτουργεί από τον Μάιο 2009. Η ανακουφιστική φροντίδα είναι η προσέγγιση, που αντικρίζει σφαιρικά τον ασθενή για έλεγχο πόνου, άλλων συμπτωμάτων, καθώς και ψυχοκοινωνικών και πνευματικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο ασθενής και η οικογένειά του. H ανακουφιστική ιατρική προσφέρεται από εξειδικευμένους ιατρούς. Μελέτες έχουν δείξει ότι αν ένας ασθενής παραπεμφθεί νωρίς στην ανακουφιστική φροντίδα, μπορεί να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής του και πιθανόν να έχει παράταση ζωής (Temel JS et al; 2010, 2011,2016). Ο θεράπων ογκολόγος μπορεί να παραπέμψει τον ασθενή για τους πιο κάτω λόγους: Πόνος Άλλα συμπτώματα (πχ. δύσπνοια, δυσκοιλιότητα κλπ). Υποστηρικτική αγωγή από τη διεπιστημονική ομάδα της ανακουφιστικής. Νοσηλεία υποστηρικτικής αγωγής (πχ. ενυδάτωση, μετάγγιση κλπ). Κατά την πρώτη συνάντηση γίνεται γνωριμία με τον ασθενή και τον συγγενή που τον συνοδεύει. Λαμβάνεται σύντομο ιατρικό ιστορικό, καθορίζεται ο λόγος παραπομπής και γίνεται κλινική εξέταση. Ο ιατρός αξιολογεί τα φάρμακα που λαμβάνει ο ασθενής σε σχέση με το κριτήριο παραπομπής. Γίνεται εισήγηση φαρμακευτικής αγωγής από τον ιατρό και εφόσον γίνει αποδεκτή από τον ασθενή, τότε συνταγογραφούνται τα φάρμακα, γίνεται επεξήγηση προς τον ασθενή και τους οικείους του για τη λήψη τους και τις πιθανές παρενέργειες που μπορεί να προκύψουν. Τέλος καθορίζεται το επόμενο ραντεβού, συνήθως σε 2-4 βδομάδες και ενημερώνεται ο φάκελος του ασθενή. Υπάρχει συνεργασία και συνεννόηση μεταξύ του ογκολόγου και του ιατρού της ανακουφιστικής φροντίδας. 7

ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Πώς οι Συνδέσμοι καρκινοπαθών βοηθούν τους ασθενείς και τους οικείους τους; Οι υπηρεσίες πoυ προσφέρει ο Αντικαρκινικός Σύνδεσμος Κύπρου 0 O Αντικαρκινικός Σύνδεσμος Κύπρου είναι ένας μη-κερδοσκοπικός οργανισμός που εδώ και 45 χρόνια προσφέρει υψηλού επιπέδου, ολοκληρωμένες υπηρεσίες ανακουφιστικής φροντίδας με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των καρκινοπαθών και των οικογενειών τους. Οι υπηρεσίες αυτές περιλαμβάνουν: Ιατρική και νοσηλευτική φροντίδα, όπως έλεγχο πόνου και άλλων συμπτωμάτων του καρκίνου ή της θεραπείας του. Ψυχοκοινωνική στήριξη. Οι ψυχολόγοι του Συνδέσμου βοηθούν τους ασθενείς και τις οικογένειές τους να επεξεργαστούν τα έντονα συναισθήματα που τους κατακλύζουν όπως σοκ, φόβο, άγχος, πανικό, αβεβαιότητα, θυμό, ενοχές, θλίψη, πίκρα, αρνητική διάθεση κ.ά. μετά από μια διάγνωση καρκίνου αλλά και σε όλα τα στάδια της ασθένειας. Η ομάδα των Κοινωνικών Λειτουργών ερευνά και αξιολογεί τα ψυχο-κοινωνικά, ή/και οικονομικά προβλήματα του ασθενή που χρήζουν υποστήριξης και καθοδηγεί τον ασθενή και την οικογένεια του για τα ωφελήματα που δικαιούται κατά την διάρκεια της θεραπείας του. Φυσιοθεραπεία/Αρωματοθεραπεία. Η Υπηρεσία Φυσιοθεραπείας παρέχει τις κλασικές μεθόδους φυσιοθεραπείας αλλά επίσης εξειδικεύεται και στο χειρισμό περιστατικών λεμφοιδήματος. Η αρωματοθεραπεια θα πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της φροντίδας κάθε ανθρώπου που ασθενεί σωματικά νοητικά ή ψυχολογικά. Το μασάζ εκφράζει στοργή και φροντίδα απομακρύνοντας τον πόνο και το άγχος. Οι πιο πάνω υπηρεσίες προσφέρονται στο: Κέντρο Ανακουφιστικής Φροντίδας «Αροδαφνούσα» στη Λευκωσία. «Ευαγόρειο» Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας στη Λεμεσό. Μέσω της Παγκύπριας Υπηρεσίας Κατ Οίκον Φροντίδας. Υπάρχει η δυνατότητα δανεισμού του αναγκαίου εξοπλισμού όπως π.χ. ειδικά ιατρικά κρεβάτια, τροχοκαθίσματα, συστήματα παροχής οξυγόνου κλπ. Άλλες υπηρεσίες: Πρόγραμμα Ημερήσιας Φροντίδας. Μεταφορά ασθενών από όλες τις πόλεις προς τα ογκολογικά κέντρα στη Λευκωσία. Όλες μας οι υπηρεσίες προσφέρονται εντελώς ΔΩΡΕ- ΑΝ στους καρκινοπαθείς ανεξάρτητα της οικονομικής τους κατάστασης, καταγωγής ή θρησκεύματος. Διοργανώνουμε προγράμματα ενημέρωσης του κοινού για θέματα που σχετίζονται με την πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία και την ανακουφιστική φροντίδα. Συνεργαζόμαστε στενά με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς έτσι ώστε να συμβάλλουμε εποικοδομητικά στη διαμόρφωση & εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για τον Καρκίνο, και Αγωνιζόμαστε για την υπεράσπιση και διεκδίκηση των δικαιωμάτων των Ασθενών. Τηλέφωνα επικοινωνίας: Λευκωσία: 22446222 Λεμεσός: 25372990 Λάρνακα: 24654921 Πάφος: 26947923 Παραλίμνι: 23731110 anticancersociety.org.cy Κέντρο Ανακουφιστικής Φροντίδας «Αροδαφνούσα» τηλ. 22446315 8