ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2015-2016 ΓΡΑΠΤΕΣ AΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 Μάθημα: Nέα Ελληνικά Τάξη: Γ Ημερομηνία: 10/6/2016 Διάρκεια: 2 ώρες Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από δύο (2) μέρη και έξι (6) σελίδες. Γενικές Οδηγίες Να χρησιμοποιήσεις μπλε στυλό μόνο. Να απαντήσεις σε όλα τα μέρη και όλα τα ερωτήματα. Να γράψεις τις απαντήσεις σου σε ξεχωριστό φύλλο εξέτασης που θα σου δοθεί. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υγρού ή ταινίας. ΜΕΡΟΣ Α: ΓΛΩΣΣΑ (ΜΟΝΑΔΕΣ 14) Κείμενο 1: ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΚΑΙ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ BY 242424V ON 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 Δεν είναι λίγες οι φορές που έχω γράψει πως στη «χώρα» μας, τα άτομα με αναπηρίες αντιμετωπίζονται με τον πλέον ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟ ΤΡΟΠΟ τόσο από την «πολιτεία», όσο και από τους απλούς «ιθαγενείς» της, μιας μεγάλης (τουλάχιστον) μερίδας, ενώ, στην καλύτερη των περιπτώσεων, αντιμετωπίζονται με πλήρη ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ. Σου λέει ο άλλος, «μακριά από το σπίτι μου, και ας είναι και στον γείτονα»! Κάποιοι τώρα, θα με χαρακτηρίσουν υπερβολικό, θα πουν πως «ισοπεδώνω» τα πάντα, και άλλα πολλά, ψάχνοντας για ένα βολικό άλλοθι, για να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα. Ζούμε στα χρόνια της ΥΠΟΚΡΙΣΙΑΣ, στα χρόνια που οι όποιες (επιλεκτικές) ευαισθησίες ορισμένων, εκδηλώνονται κατά την περίοδο των «ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΗΜΕΡΩΝ», εκδηλώσεις οι οποίες έχουν ουσιαστικά «ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ». Όχι πως δεν υπάρχουν πραγματικοί ΑΝΘΡΩΠΟΙ, με ατσάλινα πιστεύω. Ευτυχώς που υπάρχουν και αυτοί, και είναι πάρα πολλοί, γιατί αλλιώς θα έπεφτε κεραυνός και θα μας έκαιγε όλους. Διάβασα ένα άρθρο, κλασικό παράδειγμα ΑΠΑΝΘΡΩΠΙΑΣ και ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ, και σας το μεταφέρω: 1
«Έβγα έξω ρε από εδώ. Δεν θέλω ανάπηρους στον χώρο μου, στο ταξί μου. Toυ ΑΝΤΩΝΗ ΣΚΟΡΔΙΛΗ ΦΩΤΟ ΑΡΧΕΙΟΥ: ΙΝ ΤΙΜΕ Ήταν δυο μετά τα μεσάνυχτα, 25/5, περιοχή Νέας Σμύρνης. Ούρλιαζε οδηγός ταξί, απευθυνόμενος σε επιβάτη με κινητική αναπηρία που μόλις είχε επιβιβαστεί στο πίσω κάθισμα, για να επιστρέψει σπίτι του ύστερα από μια πολύ κοπιαστική βραδιά. Θα αστειεύεσαι άνθρωπέ μου, άντε μπράβο ξεκίνα. Ποιος αστειεύεται ρε. Θα δεις τι θα πάθεις : Η άγρια ανταπάντηση του οδηγού ταξί συνοδευόμενη από την απειλή προσφοράς ενισχύσεων από ετοιμοπόλεμους συναδέλφους σε ένα λεπτό θα είναι δέκα εδώ απευθυνόταν τόσο στον επιβάτη όσο και στους τέσσερις άναυδους φίλους του που ήταν εκεί, για να μην περιμένει το ταξί χωρίς παρέα. Κατέβα ρε, δεν θέλω ανάπηρους στο ταξί μου. Γιατί ρε αλήτες δεν μου είπατε ότι θα παραλάβω ανάπηρο; Ο επιβάτης που ενώπιον της απειλής ακόμα και ξυλοδαρμού υποχρεώθηκε εσπευσμένα να αποβιβαστεί ήταν ο κοινωνιολόγος και συγγραφέας (με σπαστική τετραπληγία) κ. Ανδρέας Κουζέλης εκ των ιδρυτών της Κίνησης Χειραφέτησης ατόμων με αναπηρία. Δυο ώρες πριν το επεισόδιο είχε πρωταγωνιστήσει ως guest star της προχωρημένης καλλιτεχνικής ομάδας Quilombola στην παράσταση ανθρώπινου ζωολογικού κήπου που είχε στηθεί στην πλατεία της Νέας Σμύρνης. Του τα έφερε έτσι η τύχη, ώστε να συναντηθεί πρόσωπο με πρόσωπο με το κτήνος, πριν καν προλάβει να γεμίσει ξανά τις μπαταρίες του. Είχε αδειάσει προσφέροντας προηγουμένως στο πολυπληθές κοινό τη δυνατότητα να νιώσει και να προσλάβει παραστατικά τι εστί ρατσιστική ασχήμια. Όπως κάθε καλλιεργημένος άνθρωπος έτσι και ο κ. Κουζέλης δεν είναι εκδικητικός. Καίτοι σε πλεονεκτική θέση τέσσερις αυτόπτες μάρτυρες, γνωστά εξ αρχής τα στοιχεία της εταιρίας ταξί που κλήθηκε να τον παραλάβει, γνωστά πλέον και τα στοιχεία του οδηγού τόσο αυτός, όσο και η Κίνηση της οποίας μετέχει (κοινή η απόφαση) προσφέρει στον θύτη την εναλλακτική διέξοδο που ο ίδιος του στέρησε. Προκειμένου να αποφύγει την δίωξη με ό,τι αυτή ενδεχομένως συνεπάγεται (εκδίωξη από την εταιρία, αφαίρεση της άδειας εργασίας), μπορεί να μετάσχει στην επόμενη παράσταση ανθρώπινου ζωολογικού κήπου ως special guest star στον ειδικά γι αυτόν διαμορφωμένο ρόλο του ιδανικού παραδείγματος προς αποφυγήν. Αυτά είναι τα ΑΙΣΧΗ συνέλληνες. Ο ανάπηρος θα μόλυνε το ταξί αυτού του «ευαίσθητου κυρίου», ο οποίος είμαι πολύ περίεργος να μάθω ΤΙ θα έκανε, αν ήταν εκείνος στη θέση του κυρίου Κουζέλη ΑΥΤΟΣ, ή κάποιος από την οικογένειά του. Και τα έχουμε πει πάρα πολλές φορές, ο ΙΔΙΟΣ και ΧΕΙΡΟΤΕΡΟΣ ρατσισμός απέναντι στα άτομα με αναπηρία, βασιλεύει και στα ΚΕΠΑ, όπου με την παραμικρή ευκαιρία σφάζονται οι ανάπηροι. ΤΑ ΧΑΛΙΑ ΜΑΣ ΤΑ ΑΔΙΟΡΘΩΤΑ! Κείμενο 2: Βασίλης Τσούγκαρης (διασκευή) Τα προβλήματά μου ήταν κατά κύριο λόγο σωματικά, αλλά προφανώς με επηρέαζαν επίσης και συναισθηματικά. Πέρασα μια πολύ τρομακτική περίοδο κατάθλιψης σε νεαρή ηλικία. Οι πιο σοβαρές μου σκέψεις με οδηγούσαν ενίοτε σε σκοτεινές διαδρομές. Δεν θα βρω ποτέ ένα κορίτσι να μ' αγαπήσει. Δεν έχω καν χέρια, για να κρατήσω στην αγκαλιά μου ένα κορίτσι. Αν κάνω ποτέ παιδιά, ούτε αυτά θα μπορέσω ποτέ να τα αγκαλιάσω. Τι είδους δουλειά θα μπορούσα να κάνω εγώ; Ποιος θα με προσελάμβανε; Για τις περισσότερες δουλειές, θα έπρεπε να προσλάβουν και ένα δεύτερο πρόσωπο, απλά και μόνο για να με βοηθά σε ό,τι υποτίθεται ότι θα έκανα. Ποιος θα δεχόταν ποτέ να προσλάβει ένα άτομο στην τιμή των δύο; 2
Οι καινούργιοι κάθε φορά συμμαθητές μου υπέθεταν ότι εκτός από σωματικά, είμαι και διανοητικά ανάπηρος. Συνήθως έμεναν σε απόσταση, εκτός κι αν επιστράτευα όσο κουράγιο είχα, ώστε να τους πιάσω κουβέντα στην τραπεζαρία ή στους διαδρόμους. Όσο περισσότερο το έκανα αυτό, τόσο περισσότερο αποδεχόντουσαν ότι δεν ήμουν τελικά ένας εξωγήινος που έπεσε ανάμεσά τους από τον ουρανό. Βλέπεις, ο Θεός ενίοτε περιμένει κι από σένα να βάλεις ένα χεράκι στο σήκωμα του φορτίου. Μπορείς να εύχεσαι. Μπορείς να ονειρεύεσαι. Μπορείς να ελπίζεις. Αλλά θα πρέπει και να αναλάβεις δράση προς την κατεύθυνση αυτών των ευχών, των ονείρων και των ελπίδων. Θα πρέπει να τεντωθείς πέρα από το σημείο που είσαι, ώστε να μπορέσεις να φτάσεις στο σημείο που θα ήθελες να είσαι. Εγώ ήθελα οι άνθρωποι στο σχολείο μου να ξέρουν ότι είμαι εσωτερικά ακριβώς όπως κι αυτοί, αλλά έπρεπε να βγω έξω από το βόλεμά μου, για να το πετύχω. Το εγχείρημα να τους πλησιάσω κατ' αυτό τον τρόπο, με αποζημίωσε εκπληκτικά. Με τον καιρό, όσο πύκνωναν αυτές οι συζητήσεις με τους συμμαθητές μου γύρω από το πώς μπορεί να τα βγάλει πέρα κάποιος σαν κι εμένα σε έναν κόσμο φτιαγμένο για χέρια και πόδια, τόσο συχνότερα με προσκαλούσαν να μιλήσω σε ομάδες σπουδαστών, νεανικές εκκλησιαστικές συνάξεις και άλλους οργανισμούς εφήβων. Υπάρχει μια υπέροχη αλήθεια, που έχει τόσο κεντρική θέση στη ζωή μας! Μου φαίνεται εξωφρενικό που δεν τη διδάσκουν στα σχολεία. Η πρωταρχική αυτή αλήθεια είναι η εξής: έχουμε όλοι κάποιο χάρισμα- ένα ταλέντο, μια δεξιότητα, μια μαστορική ή μια κλίση- που μας δίνει ευχαρίστηση και μας κινητοποιεί το μονοπάτι προς την ευτυχία μας βρίσκεται συχνά μέσα σ αυτό το δώρο. Νικ Βούισιτς, Ζωή χωρίς όρια Μετάφραση Βασίλης Αργυριάδης (Διασκευή) Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ 1. α) Ποια είναι η άποψη του συγγραφέα στο κείμενο 1 για τα άτομα με αναπηρίες; (μον. 0.5) β) Με ποιον τρόπο τεκμηριώνει την άποψή του. (μον. 0.25) γ) Ποιον κειμενικό τύπο χρησιμοποιεί στην επιχειρηματολογία του; (μον. 0.25) 2. α) Στο κείμενο 2, ο Νικ Βούισιτς ισχυρίζεται πως οι συμμαθητές του υπέθεταν ότι εκτός από σωματικά ήταν και διανοητικά ανάπηρος. Να αναφέρεις πώς πέτυχε να τους πείσει για το αντίθετο. (μον. 0.25) β) Να σχολιάσεις με ποιους τρόπους τελικά μπορεί ο άνθρωπος να απαλλαγεί από ρατσιστικές αντιλήψεις και στάσεις. (μον. 0.5) γ) Στο κείμενο 1 χρησιμοποιείται ευθύς λόγος στο περιστατικό με το ταξί. Σε τι εξυπηρετεί η χρήση του; (μον. 0.25) Β. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 1. Να δώσεις έναν τίτλο στο κείμενο 2. (μον. 0.5) 2. Να δώσεις έναν πλαγιότιτλο στην 4 η παράγραφο του κειμένου 2. (μον. 0.5) 3
Γ. ΜΟΡΦΟΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ 1. α) Να αναγνωρίσεις τα είδη των παρακάτω δευτερευουσών προτάσεων που βρίσκονται υπογραμμισμένες στα κείμενα. β) Να δηλώσεις τον συντακτικό ρόλο μόνο των ονοματικών προτάσεων. (μον.1.5) ώστε να συναντηθεί πρόσωπο με πρόσωπο με το κτήνος όπου με την παραμικρή ευκαιρία σφάζονται οι ανάπηροι. να προσλάβουν και ένα δεύτερο πρόσωπο ότι δεν ήμουν τελικά ένας εξωγήινος 2. Να εντοπίσεις και να γράψεις από τη 2 η παράγραφο του κειμένου 2 τον υποθετικό λόγο και να δηλώσεις το είδος του. (μον. 0.5) Δ. ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να βρεις ένα τονικό παρώνυμο για τη λέξη σχολεία και μια ομόηχη για τη λέξη κλίση. (μον.0.5) 2. Να γράψεις δύο προτάσεις στις οποίες να φαίνονται οι διαφορετικές σημασίες της λέξης χαρακτήρας. (μον.0.5) Ε. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΛΟΓΟΥ (μον. 8) Να γράψεις ένα άρθρο για την εφημερίδα του σχολείου σου στο οποίο να παρουσιάσεις τις δυσκολίες (4 σημεία) που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρίες και να υποστηρίξεις με δύο επιχειρήματα γιατί πρέπει το σχολείο να καλλιεργήσει θετική στάση απέναντι στα άτομα αυτά. (250-300 λέξεις) ΜΕΡΟΣ Β: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΜΟΝΑΔΕΣ 6) I. Ελισάβετ Μουτζάν - Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία [ ] Εγώ εφοβόμουν μεγάλως όλα εκείνα τα κακά όπου ημπορούν να συνέβουν εις μίαν υπανδρευμένην, αλλά περισσότερον από όλα εφοβόμουν μεγάλως μην είχε τύχει να πάρω κανένα από εκείνους τους άνδρας, όπου θέλουν να έχουν τη γυναίκα τους ωσάν σκλάβα, και την νομίζουν διά κακήν, οπόταν αυτή ωσάν σκλάβα δεν θέλει να φέρεται. Βλέποντας τέλος πάντων και τον αδελφόν μου τοιούτης λογής ενάντιον εις την γνώμην όπου είχα διά το μοναστήρι, εκοινολόγησα, τόσον εις αυτόν ωσάν και εις τον θείον μου, τον στοχασμόν όπου μού ήλθε διά να υπάγω να ησυχάσω εις εκείνο το μετόχι μας, όπου εδώ επάνω ήδη εμελέτησα. Τούτο το πράγμα εφάνη απαίσιον και εις τους δύο, όθεν εγώ τότε ευρέθηκα εις την μεγαλυτέραν στεναχωρίαν, οπού δύναται να ευρεθεί άνθρωπος εις τον κόσμον. Όχι να υπάγω να ησυχάσω, διατί δεν ηθέλησαν οι συγγενείς μου, όχι να υπανδρευθώ, διατί εγώ δεν ήθελα, έπρεπε λοιπόν να μείνω διά παντός εις το σπίτι. ιά παντός εις το σπίτι! Α! τούτος ο στοχασμός με έκαμνε να τρομάζω εγώ έβλεπα καλά πως τούτο το σπίτι εξ αποφάσεως ήθελε να μου προξενήσει γλήγορον και κακόν θάνατον. Μέρα και νύκτα κλεισμένη χωρίς να δύναμαι 4
να πηγαίνω μήτε εις εκκλησίαν, μήτε εις περιδιάβασιν, χωρίς να έχω την παραμικράν ξεφάντωσιν, χωρίς να έχω πλέον ελπίδα διά να αλλάξω ζωήν, χωρίς να ακούω άλλην ομιλίαν παρά εκείνην του πατρός μου (επειδή ο αδελφός μου και ο θείος μου ή ολίγον, ή τίποτε συνομιλούσαν μαζί με εμάς τες γυναίκες), ο οποίος άλλο δεν έκανε παρά να λέγει τα πλέον δυστυχισμένα και μελαγχολικά λόγια, όπου ποτέ να ειπώθησαν, ήσαν όλα πράγματα, όπου μού έδιναν μίαν μεγαλοτάτην θλίψιν και στεναχωρίαν, πάθη οπού γλήγορα εξ αποφάσεως έμελλε να με γκρεμνίσουν εις το μνήμα. Τι λοιπόν, έλεγα με τον εαυτόν μου, έχω να αποθάνω και ν αποθάνω, χωρίς να κάμω καλόν; Χωρίς να εκπληρώσω εκείνο το τέλος, διά το οποίον βάνει ο θεός τον άνθρωπον εις τον κόσμον; υστυχισμένη Ελίζα! Πού είναι τώρα εκείνη η ευτυχεστάτη και ενάρετη ζωή, την οποίαν επήγαινες προφθάνοντας με του νοός σου τα μάτια; Και σεις, μαύρα μου συγγράμματα, που σας αγαπούσα και ήθελα το καλόν σας, ό,τι λογής μια αγαπητή μητέρα το θέλει εις τα τέκνα της, έχετε, κλεισμένα εδώ μέσα που σας έχω, να χορτάσητε την κοιλίαν των σαράκων, ή έχει κανένα καιρόν ο αδελφός μου να σας εβγάλει και να σας δώσει εις τους δούλους του διά να σας ξεσχίζουν και να μεταχειρίζονται τα μέλη σας εις τας χρείας του μαγειρείου; Εγώ αποθνήσκω, αλλά πόσον ο θάνατός μου ήθελε με λυπεί ολιγότερον, αν ίσως ημπορούσα να σας παραδώσω εις κανένα σπουδαίον, εις κανένα που να τιμά, και όχι να καταφρονεί, τα γεννήματα της αγχινοίας! Ελισάβετ Μουτζάν - Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία, Ωκεανίδα, Αθήνα 1997 II. Κικής Δημουλά, Σημείο Αναγνωρίσεως άγαλμα γυναίκας με δεμένα χέρια Όλοι σε λένε κατευθείαν άγαλμα, εγώ σε προσφωνώ γυναίκα κατευθείαν. Στολίζεις κάποιο πάρκο. Από μακριά εξαπατάς. Θαρρεί κανείς πως έχεις ελαφρά ανακαθίσει να θυμηθείς ένα ωραίο όνειρο που είδες, πως παίρνεις φόρα να το ζήσεις. Από κοντά ξεκαθαρίζει το όνειρο: δεμένα είναι πισθάγκωνα τα χέρια σου μ ένα σχοινί μαρμάρινο κι η στάση σου είναι η θέλησή σου κάτι να σε βοηθήσει να ξεφύγεις την αγωνία του αιχμάλωτου. Έτσι σε παραγγείλανε στο γλύπτη: αιχμάλωτη. Δεν μπορείς ούτε μια βροχή να ζυγίσεις στο χέρι σου, ούτε μια ελαφριά μαργαρίτα. Δεμένα είναι τα χέρια σου. Και δεν είν το μάρμαρο μόνο ο Άργος. Αν κάτι πήγαινε ν αλλάξει στην πορεία των μαρμάρων, αν άρχιζαν τ αγάλματα αγώνες για ελευθερίες και ισότητες, όπως οι δούλοι, οι νεκροί και το αίσθημά μας, εσύ θα πορευόσουνα μες στη κοσμογονία των μαρμάρων με δεμένα πάλι τα χέρια, αιχμάλωτη. Όλοι σε λένε κατευθείαν άγαλμα, εγώ σε λέω γυναίκα αμέσως. Όχι γιατί γυναίκα σε παρέδωσε στο μάρμαρο ο γλύπτης κι υπόσχονται οι γοφοί σου ευγονία αγαλμάτων, καλή σοδειά ακινησίας. Για τα δεμένα χέρια σου, που έχεις όσους πολλούς αιώνες σε γνωρίζω, σε λέω γυναίκα. Σε λέω γυναίκα γιατ είσ αιχμάλωτη. Κική Δημουλά, Το λίγο του κόσμου, Αθήνα 1971 5
III. Ρέας Γαλανάκη, Η μεταμφίεση Έξω από τη Νάπολη κρύφτηκα σε μια συστάδα από πικροδάφνες και συκιές, που θέριευαν αντλώντας από τα χαλάσματα μιας αγροικίας. Εκεί άλλαξα. Είχα αγοράσει ένα αντρικό σκούρο κουστούμι, ακριβώς σαν εκείνα που φορούσανε οι κομψοί νέοι της πόλης. Τόνισα τη σοβαρότητα του χρώματος και των προθέσεών μου, συντάσσοντας με το σκούρο χρώμα του ένα πουκάμισο από λευκή φίνα βατίστα*. Έκανε ζέστη, μα καθώς τρέμοντας ντυνόμουν, γύρισα να κοιτάξω ποιοι βρίσκονταν μάρτυρες στη μεταμόρφωσή μου. Επισήμανα της θάλασσας το μπλάβο*, το κεραμιδί και το ωχρό της πολιτείας πιο πέρα, το κοντινό μου πράσινο και το φαιό*, το φωτεινό ουρανί και το φλύαρο των ασπροκίτρινων χαμομηλιών. Φιλάρεσκα έδεσα ένα μεταξωτό φουλάρι στον λαιμό μου ρόδο με ελάχιστο γαλάζιο, ανταύγεια νερών, όταν πλαγιάζει ο ήλιος. Φόρεσα τις δερμάτινες μου μπότες και διόρθωσα την καμπύλη της ασημένιας μου καδένας. Στην άκρη της κρεμότανε ένα ρολόι. Το κοίταξα. Μετέωρη, εύθραυστη, σημαδεμένη μού έδειξε την ώρα. Στερέωσα ένα καθρεφτάκι στα κλαδιά, για να δω να βάλω πάνω στα κουρεμένα μου μαλλιά ένα αντρικό καπέλο. Κοίταξα το πρόσωπό μου στον καθρέφτη. Η παρθένος ζωγράφος απουσίαζε, έχοντας φαίνεται ξεκινήσει, για να επιστρέψει στην αττική Ανατολή, όπου ανήκε. Υποσχέθηκα να μην ξεχάσω τη μορφή της, ούτε καν με εκείνο το πολύ λίγο, που ξεχνάνε οι γυναίκες. Όμως τώρα να τρέξει, να πάει στον Τσέκολι* τα μαντάτα για τις εξελίξεις της φιλτάτης του πατρίδας. Ακόμη να του πει ότι η μαθήτριά του δε φοβόταν, κι ότι, καθώς ντυνόταν, για να μεταμορφωθεί από γυναίκα σε άντρα, άκουγε τα λόγια και τις διδαχές του ένα μελίσσι γύρω της. Κι ότι μάντευα, όπως δύναται να μαντεύει κάποιος τέτοιαν ώρα, πως εκτός από το ζήτημα της τέχνης, η υπεσχημένη γη θα άφηνε πάνω μου ανεξίτηλα τα ίχνη της ζωής. Ήδη πάσχιζα να σκεφτώ σαν άντρας. Ήδη είχα μιλήσει με το εγώ. φίνα βατίστα: ύφασμα εξαιρετικής ποιότητας, μπλάβος: που έχει σκούρο μπλε ή μελανί χρώμα, φαιό: αυτός που έχει σκούρο χρώμα, σταχτής, γκρίζος, Τσέκολι: Ιταλός ζωγράφος, δάσκαλος της Ελένης ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. α) Να γράψεις δύο χαρακτηριστικά του αφηγηματικού λόγου της Μαρτινέγκου (κείμενο I) που τεκμηριώνουν ότι πρόκειται για αυτοβιογραφικό κείμενο. β) Ποιο στοιχείο μάς βοηθά να τοποθετήσουμε το κείμενο στην εποχή του; γ) Τι είδους εστίαση χρησιμοποιεί η συγγραφέας; ( μον. 1) 2. Να παρουσιάσεις τη θέση της γυναίκας στα μέσα του 19ου αιώνα, αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα I και III. ( μον. 2) 3. Να συγκρίνεις τη συμπεριφορά των δύο γυναικών (κείμενα I και III) απέναντι στα ήθη της εποχής τους. ( μον. 2) 4. Η ποιήτρια (ποιητικό εγώ) στο κείμενο II, περιγράφει απλώς ή ερμηνεύει το γλυπτό; Να τεκμηριώσεις την απάντησή σου. ( μον. 1) Η Διευθύντρια Ρένα Βαρνάβα 6