Η ΙΜΒΡΟΣ ΚΑΙ Η ΤΕΝΕΔΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΟ ΝΗΣΙΩΤΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ 3 Η ΧΙΛΙΕΤΙΑ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΧΑΤΖΗΛΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΕΞΑΜΗΝΟ: Η ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2016-2017
Η ΙΜΒΡΟΣ
ΧΑΡΤΗΣ ΙΜΒΡΟΥ
Η ΙΜΒΡΟΣ Gökçeada στα τούρκικα (Gökçe=μικρός ουρανός, ada=νησί). Έκταση 290 τ.χλμ. μόλις 9,5 ν.μ. από τα Δαρδανέλια, 11ν.μ. από τις βορειοανατολικές ακτές της Λήμνου, 13,5 ν.μ. από τις νοτιοανατολικές ακτές της Σαμοθράκης. Εξαιτίας της θέσης της αλλά και της κυκλοφορίας των θαλάσσιων ρευμάτων γύρω από το νησί, αποτέλεσε σημαντικό σταθμό στο θαλάσσιο δρόμο που οδηγούσε στα Στενά του Ελλησπόντου.
Οι ακτές της Ίμβρου είναι απότομες, απόκρημνες και δεν σχηματίζουν ασφαλή αγκυροβόλια, κυρίως για την προστασία από τους βόρειους ανέμους που πλήττουν με σφοδρότητα το νησί. Στον Όμηρο η Ίμβρος χαρακτηρίζεται παιπαλόεσσα (Ν 33, Ω 78) που σε νεοελληνική μεταφραση αποδίδεται ως «βραχώδης» ή «κυματιστή» καθώς το τοπίο της παρουσιάζει συνεχείς εναλλαγές μεταξύ λόφων και κοιλάδων. Η κύρια γεωλογική δομή του νησιού συνίσταται σε ηφαιστειογενή πετρώματα. Η παράκτια μορφολογία του νησιού εμφανίζει κάποια διακριτά χαρακτηριστικά, όπως καταρράκτες και ρυάκια. Κατοικείται ήδη από την Πρώιμη Νεολιθική.
Άγιος Φλώρος / Yenibademli Höyük Ανασκαφικές εργασίες διεξάγονται στη θέση από το Πανεπιστήμιο της Άγκυρας από το 1996. Κατείχε σημαντική θέση για τις θαλάσσιες επικοινωνίες στην περιοχή. Πρέπει να κατοικήθηκε σ ολόκληρη την διάρκεια της Εποχή του Χαλκού. Σπόροι του φυτού λάθυρος (λαθούρι) σε μεγάλες ποσότητες. Είναι το πιο αρχαίο δείγμα των εξημερωμένων ψυχανθών που βρέθηκαν στις μεσογειακές περιοχές του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. Δημητριακά και όσπρια (και μείγματα: ρόβι / σιτάρι, φάβας / κριθάρι και σιτάρι / κριθάρι). Οστά ελαφιών.
Άγιος Φλώρος / Yenibademli Höyük Οστά ελαφιών
Χαμηλή τούμπα. Uğurlu / Zeytinli Πέντε διαδοχικές φάσεις (I-V) από πάνω προς τα κάτω. Η φάση Ι αντιπροσωπεύεται από κεραμική της ΠΕΧ στην επιφάνεια των ανασκαφικών τομών μόνο. Επιφανειακά όστρακα που αποδίδονται στην ΠΕΧ. Η εγκατάσταση της Εποχής του Χαλκού πιθανότατα ήταν περιορισμένη και έχει καταστραφεί σημαντικά εξαιτίας της διάβρωσης της θέσης.
Οικισμός Β νι Ι / Vaniyeri Μικρός λόφος. Εντοπίστηκε το 1997 στη διάρκεια επιφανειακών ερευνών από τους αρχαιολόγους Ανδρέου Η. και Ανδρέου Ι. Δεν έχουν πραγματοποιηθεί ανασκαφικές έρευνες και είναι γνωστή μόνο από την κατανομή των επιφανειακών ευρημάτων που αποδίδονται κυρίως στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού. Επικοινωνία με τη θάλασσα και οπτική επαφή με τις απέναντι ακτές. Διατηρούνται θεμέλια κτισμάτων κατασκευασμένων με κροκάλες.
Β νι Ι / Vaniyeri
Β νι Ι / Vaniyeri Απολεπίσματα πυριτολίθων Όστρακα στιλβωτών αγγείων Τομές οστράκων χαρακτηριστικών αγγείων
Β νι ΙΙ/Kalamaya Η θέση εντοπίστηκε το 1997 μαζί με το Β νί Ι στη διάρκεια επιφανειακών ερευνών από τους αρχαιολόγους Ανδρέου Η. και Ανδρέου Ι. Προϊστορικές επιχώσεις και οικοδομικά λείψανα, τα οποία ανάγονται κατά κύριο λόγο σε οικισμό της Εποχής του Χαλκού. Εντοπίστηκαν οικιστικές ενότητες. Αυτές ορίζονται με περιβόλους, οι οποίοι περιλαμβάνουν πεταλόσχημους προμαχώνες.
Β νι ΙΙ / Kalamaya
Β νι ΙΙ / Kalamaya Επιφανειακά όστρακα Σχέδια χαρακτηριστικών οστράκων
Θέση Άσπρος Γκρεμνός Β νι ΙΙΙ Η θέση εντοπίστηκε το 1997 μαζί με το Β νι Ι, ΙΙ και IV στη διάρκεια των επιφανειακών ερευνών στο νησί της Ίμβρου από τους αρχαιολόγους Ανδρέου Ηλία και Ανδρέου Ιωάννα Απολεπίσματα από πυρήνες πυριτολίθου
Β νι ΙΙΙ Επιφανειακά όστρακα Κομμάτια πυριτολίθων
Β νι ΙΙΙ Σχέδια χαρακτηριστικών οστράκων και λαβών αγγείων
Β νι ΙV Οι θέσεις εντοπίστηκαν το 1997 μαζί με το Β νι Ι, ΙΙ και IΙΙ στη διάρκεια των επιφανειακών ερευνών στο νησί της Ίμβρου από τους αρχαιολόγους Ανδρέου Η. και Ανδρέου Ι. Η μεγαλύτερη σε έκταση εγκατάσταση. Λόφος- ακρωτήριο. Τειχισμένος οικισμός. Διάσπαρτη παντού η επιφανειακή κεραμική. Όστρακα από χονδροειδή αγγεία.
Β νι ΙV Ο λόφος- ακρωτήριο Λείψανα παράκτιου προμαχώνα της οχύρωσης
Σφυρήλατο κυλινδρικό κύπελλο 2600-2300 π.χ
Η ΤΕΝΕΔΟΣ
ΧΑΡΤΗΣ ΤΕΝΕΔΟΥ
Η ΤΕΝΕΔΟΣ Τούρκικα Bozcaada (= άγονο νησί). Η έκτασή της είναι περίπου 36 τ.χλμ. 11 ν.μ. από τα Δαρδανέλια, 2,5 ν.μ. από τις ακτές τις Τρωάδας, 16 μίλια νότια της Ίμβρου, και 27 μίλια ανατολικά της Λήμνου. Σταθμός πριν την είσοδο στα Στενά του Ελλησπόντου. Προσέφερε αγκυροβόλιο στα πλοία όταν φυσούσαν βορειοανατολικοί άνεμοι. Οι ακτές της είναι γενικά βραχώδεις.
Το νησί πήρε το όνομά του από τον οικιστή του Τένη, γιο του ήρωα Κύκνου από τους Κολωνούς της Τρωάδας και εγγονό του Ποσειδώνα. Λίγα είναι γνωστά για την προϊστορική Τένεδο, η οποία αναφέρεται στον Όμηρο (Ιλιάδα Α 38, 452, Λ 625, Ν 33, Οδύσσεια γ 159). Η πρωιμότερη θέση ανάγεται στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού.
Πόλη Τενέδου 1χλμ. δυτικά από το λιμάνι της σύγχρονης πόλης. Σωστικές ανασκαφές από το Αρχαιολογικό Μουσείο του Çanakkale. 3 κιβωτιόσχημοι τάφοι: Τάφος Α: χάλκινη περόνη, μικρό σκεύος με πώμα (πυξίδα). Τάφος Β: κιβωτιόσχημος με διπλή ταφή. Νεκροί σε συνεσταλμένη στάση. Τάφος D: οστά κάτω άκρου, ο νεκρός θαμμένος σε συνεσταλμένη στάση, θαλάσσια όστρεα στα πόδια. Όχι πλούσιες ταφές Κιβωτιόσχημος είναι μόνο ο τάφος 201 στην Τροία.
Τένεδος, τάφοι Σχέδιο της ανεσκαμμένης περιοχής με ευρήματα της ΠΕΧ. Τάφοι A, B, C, D
Κιβωτιόσχημοι τάφοι της ΠΕΧ II
a. Πυξίδα, τάφος b. Πήλινο σφονδύλι, τάφος D c. Πήλινο σφονδύλι, τάφος Α d. Οστέινη περόνη / καρφίδα, τάφος D e. Χάλκινη περόνη, Τάφος Α
Χάλκινη περόνη, Τάφος Α Πρωτοκυκλαδική ΙΙ-ΙΙΙ φάση (Ομάδα Καστριού) (περ. 2300-2200 π.χ.) Οικισμός Καστριού (Ακρόπολη Χαλανδριανής) Κυκλάδες, Αρχαιολογικό Μουσείο Σύρου
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι σημαντικότερες εγκαταστάσεις στην Ιμβρο πραγματοποιήθηκαν και άκμασαν κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού. Φιλόξενη γη για την ανάπτυξη οικιστικών, ναυτιλιακών και εμπορικών δραστηριοτήτων. Σημαντικός σταθμός του δικτύου προμήθειαςμεταφοράς- επεξεργασίας και διάθεσης του χαλκού στο Αιγαίο. Καίρια θέση στην έξοδο του Ελλησπόντου και στη διαδρομή προς τις πλούσιες σε κοιτάσματα χαλκού περιοχές του Εύξεινου Πόντου.
Η Τένεδος δεν είναι σε θέση ακόμα να δώσει επαρκή αρχαιολογικά δεδομένα της ΠΕΧ. Το έθιμο του ενταφιασμού δεν είναι συνηθισμένο αυτήν την περίοδο στο Β.Α. Αιγαίο και την Τρωάδα. Τα δυο νησιά κατέχουν στρατηγική θέση, κάτι που τα καθιστά σημαντικά καθ όλη τη διάρκεια της ιστορίας. Οι Έλληνες κάτοικοι των νησιών αποτελούν πλέον ελάχιστη μειονότητα, συνθήκη η οποία ευνοεί την αντικατάσταση όλων των ελληνικών τοπωνυμίων με τουρκικά και δημιουργεί σύγχυση στην αναγνώριση των αρχαιολογικών θέσεων.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ανδρέου, Η. Ανδρέου, Γ. 1991. Η Ίμβρος στην Αρχαιότητα, Αρχαιολογία και Τέχνες 41: 92-100. Ανδρέου, Η. Ανδρέου, Γ. 2002. Η Ίμβρος στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, Αρχαιολογία και Τέχνες 82: 75-83. Μάτσας, Δ. 2005. Ίμβρος. Στο Α. Βλαχόπουλος (επιμ.), Αρχαιολογία. Νησιά του Αιγαίου, Αθήνα, 100-103. Χαλκιώτη, Α. 2014. Παράλιες και νησιωτικές κοινότητες στο Βορειοανατολικό Αιγαίο κατά την 5η και 4η Χιλιετία π.χ. Διαστάσεις του ενάλιου τοπίου. Διδακτορική Διατριβή Α.Π.Θ.
Jones, G. 2005. Environmental Archaeology. The Journal of Human Palaeoecology 10, Oxford, Oxbow Books Harmankaya, S. Erdoğu, B. 2001. Prehistoric Survey at Gökçeada, Turkey, in 1999. University of Durham and Newcastle Upon Tyne Archaeological Reports for 1999-2000 : 28-35. Takaoğlu, T. Bamyacı, O. 2007. Continuity and Change in Rural Land Use on Tenedos/Bozcaada. Στο Takaoğlu (επιμ.), Ethnoarcheological Investigations in Rural Anatolia, Ege Yayınları: 116-7 Takaoğlu, T. Sevinç, N. 2004. The Early Bronze Age on Tenedos/Bozcaada, Studia Troica 14: 135-140. Yaman, B. 2011. "Anatomy of Archaeological Wood Charcoals from Yenibademli Mound (Imbros), Western Turkey", Mediterranean Archaeology and Archaeometry, 11: 33-39
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!