«ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ - ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΑΣ» 1Τεχνικές Προδιαγραφές Η ύπαρξη πλήρων και εκσυγχρονισμένων Προτύπων Τεχνικών Προδιαγραφών (ΠΤΠ) για όλους τους τομείς των Δ.Ε. αποτελεί βασική προϋπόθεση για την αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος παραγωγής Δ.Ε. Οι διαθέσιμες σήμερα Τεχνικές Προδιαγραφές (Τ.Π.) παρουσιάζουν σημαντικά μειονεκτήματα : Δεν καλύπτουν το σύνολο των τεχνικών αντικειμένων των Δ.Ε. Υπάρχει μία πολλαπλότητα Τ.Π. για το ίδιο επιμέρους τεχνικό αντικείμενο. Δεν είναι επικαιροποιημένες (σύγχρονες μέθοδοι και μέσα παραγωγής). Δεν συνδέονται μονοσήμαντα με τις υπάρχουσες Αναλύσεις Τιμών Δ.Ε. Το Ινστιτούτο Οικονομίας Κατασκευών (ΙΟΚ) ανέλαβε την υλοποίηση της σύνταξης Σχεδίων ΠΤΠ με συμμετοχή αρμόδιων φορέων και ειδικευμένων Μηχανικών. Για τον σκοπό αυτό το ΙΟΚ έχει προβεί στις παρακάτω δράσεις: Έκδοση Κανονισμού λειτουργίας τεχνικών επιτροπών σύνταξης Σχεδίων ΠΤΠ Έκδοση Κανονισμού σύνταξης Σχεδίων ΠΤΠ Έκδοση οδηγιών σύνταξης και τυποποίησης Προσωρινών Τεχνικών Προδιαγραφών (ΠΕΤΕΠ) Σύνταξη σχεδίων Προσωρινών Εθνικών ΠΤΠ διαφόρων κατηγοριών Δ.Ε. Έχουν ήδη συνταχθεί σύγχρονες, προσωρινές ΠΤΠ για : Χωματουργικά έργα Έργα Οδοποιίας - Οδοστρωσίας και Γεφυροποιίας Σήραγγες Γεωτεχνικά έργα Υδραυλικά έργα με Ανοικτούς αγωγούς Εγγειοβελτιωτικά Σωληνώσεις Υδρεύσεις Αποχετεύσεις Λιμενικά έργα Οικοδομικά έργα - Οικοδομικές Φράγματα εργασίες και εγκαταστάσεις Έργα Πρασίνου Σιδηροδρομικά έργα Έργα Αεροδρομίων 1
1Σύστημα προσδιορισμού κόστους Η ύπαρξη ενός ενιαίου και σύγχρονου συστήματος τιμολόγησης των επιμέρους εργασιών υλοποίησης των Δ.Ε, εκτίμησης του συνολικού κόστους και στατιστικής παρακολούθησης του, αποτελεί κύριο στοιχείο του πλαισίου παραγωγής Δ.Ε. Το σύστημα αυτό πρέπει να είναι συνδεδεμένο με τις Τ.Π των Δ.Ε. Στο πλαίσιο αυτό υλοποιήθηκαν ή ολοκληρώνονται, μέσω του ΙΟΚ, τα παρακάτω: Επικαιροποίηση / ανασύνταξη, υφισταμένων Αναλύσεων Τιμών Δ.Ε. Η επικαιροποίηση κρίθηκε απαραίτητη, μέχρι να λειτουργήσει το Νέο Σύστημα Κοστολόγησης /Τιμολόγησης. Ανάληψη λειτουργίας Πληροφοριακού Συστήματος στατιστικής παρακολούθησης του κόστους των υλοποιούμενων Δ.Ε., που ανέπτυξε η ΜΕΚ, ώστε να προκύπτουν στατιστικά στοιχεία κόστους Δ.Ε.. Ανάπτυξη ενός νέου Συστήματος Κοστολόγησης/ Τιμολόγησης (νέας Εθνικής Ανάλυσης Τιμών Δημοσίων Έργων). Το νέο Σύστημα Κοστολόγησης/ Τιμολόγησης θα περιλαμβάνει τις ενότητες: Γενικές εργοταξιακές δαπάνες Χωματουργικά έργα Έργα Οδοποιίας Σήραγγες Γεωτεχνικά έργα Υδραυλικά έργα Λιμενικά έργα Οικοδομικά έργα Φράγματα Έργα Πρασίνου Σιδηροδρομικά έργα Έργα Αεροδρομίων. Για την ανάπτυξη και ορθολογική χρήση του νέου συστήματος προβλέφθηκαν τα ακόλουθα: 2
Κανονισμός για την σύνταξη του Συστήματος Κοστολόγησης/ Τιμολόγησης (υπό αποπεράτωση) Κατάλογος και στοιχεία λειτουργίας μηχανημάτων τεχνικών έργων (αποπερατώθηκε) Κατάλογος ειδικοτήτων και στοιχεία εργασίας προσωπικού υλοποίησης τεχνικών έργων (υπό αποπεράτωση) Συγκέντρωση δεδομένων τυπικών αποδόσεων μηχανημάτων και προσωπικού τεχνικών έργων (υπό αποπεράτωση). 1Οδηγίες, Πρότυπα τεύχη και έγγραφα Η έκδοση Οδηγών και Τεχνικών Εγχειριδίων είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε αύξηση της αποτελεσματικότητας σε μικρότερο κόστος διοίκησης των Δ.Ε και σε βελτίωση του χρόνου και της ποιότητας υλοποίησης των Δ.Ε. Στο πλαίσιο του εν λόγω εκσυγχρονισμού υλοποιήθηκαν ή υλοποιούνται από διάφορους φορείς τα ακόλουθα: Έκδοση τυποποιημένων τευχών δημοπράτησης για: iμεγάλα έργα (κατασκευές) iiμικρά έργα (κατασκευές) iiiτεχνικές και άλλες μελέτες ivυπηρεσίες συμβούλου Έκδοση τυποποιημένων εγγράφων διοίκησης συμβάσεων: vέργων (κατασκευών) viτεχνικών και λοιπών μελετών viiυπηρεσιών Συμβούλου Έκδοση νέου Μητρώου Οδών Έκδοση Οδηγιών για τους ελάχιστους απαραίτητους ποιοτικούς ελέγχους 1Νομοθετικό πλαίσιο 3
Η κωδικοποίηση της Νομοθεσίας και Νομολογίας για τα Δ.Ε. αποτελεί πλέον κρίσιμο θέμα απόλυτα αναγκαίο για την αποτελεσματική και σωστή εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου. Επίσης κρίσιμο ζήτημα αποτελεί ο εκσυγχρονισμός και η συμπλήρωση νομοθετικού πλαισίου με: Βελτιώσεις των διατάξεων που αφορούν την ανάθεση και την κατασκευή Δ.Ε. Επί ρυθμίσεις που είναι αναγκαίες από την υλοποίηση των ανωτέρω αναφερθεισών λοιπών δράσεων π.χ, θέσπιση των ΟΜΟΕ, θέσπιση των ΠΤΠ, ρυθμίσεις θεμάτων συμβατικής κοστολόγησης, ρυθμίσεις σχετικά με την ανάπτυξη και εκμετάλλευση δανειοθαλάμων και λατομείων, ρυθμίσεις θεμάτων οργάνωσης ελέγχου κόστους, εποπτείας εφαρμογής ΠΠΜ και ΠΠΕ, βελτίωσης Μητρώων, κ.α.) 1Οδηγίες εκπόνησης μελετών Από το 1992 έως σήμερα έχουν εκπονηθεί στην Ελλάδα Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων και μάλιστα από αυτές αρκετές έχουν ήδη αναθεωρηθεί, προκειμένου να ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα επιστημονικών ερευνών και τα νεώτερα δεδομένα. Οι οδηγίες που έχουν εκπονηθεί είναι οι ακόλουθες: 1.ΟΜΟΕ-ΛΚΟΔ, Λειτουργική κατάταξη Οδικού Δικτύου, 2001 2.ΟΜΟΕ-Δ, Διατομές, 2001 3.ΟΜΟΕ-Χ, Χαράξεις, 2001 4.ΟΜΟΕ-ΚΑΟ, Κύριες Αστικές Οδοί, 2001 5.ΟΜΟΕ-ΠΛΚ, Πρόσθετες Λωρίδες Κυκλοφορίας, 2001 (μετάφραση Γερμανικών Οδηγιών) 6.ΟΜΟΕ-ΚΣΑ, Κατακόρυφη Σήμανση Αυτοκινητοδρόμων, 2003 7.ΟΜΟΕ-ΣΕΕΟ, Σήμανση Εκτελούμενων Έργων σε Οδούς, 2003 8.Συστήματα Αναχαίτισης Οχημάτων, 2003 9.ΟΜΟΕ Τεχνικά Έργα, 2002 10.ΟΜΟΕ Οδικές Σήραγγες Έργα Πολιτικού Μηχανικού, 2002 4
11.Σχέδιο Οδηγιών Σύνταξης Μελετών Η/Μ Εργασιών Οδικών Σηράγγων και Φωτισμού Υπαίθριων Οδικών Έργων Οι Οδηγίες αυτές πρέπει να αντικαταστήσουν όλες τις σχετικές οδηγίες, τις εγκυκλίους και τα νομοθετικά διατάγματα που έχουν εκδοθεί κατά το παρελθόν. Επίσης πρέπει να εκπονηθούν και άλλες Οδηγίες πχ. για κόμβους, ώστε να καλυφθεί όλο το φάσμα εκπόνησης μελετών οιδικών έργων. Ισχύουν επίσης τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα που αφορούν : -στην κυκλοφοριακή καθοδήγηση με προειδοποιητικούς φανούς, σηματοδότες και αισθητήρες (ΕΝ 12352, 12368, 12675 και V 13563) -στην διαγράμμιση οδοστρωμάτων (ΕΝ 12802, 13197, 13212, 1423, 1424, 1436, 1463-1, 1463-2, 1790, 1824, 1871, V 13459-1, V 13459-2 και V 13459-3) -στα συστήματα αναχαίτισης οχημάτων (ΕΝ 1317-1, 1317-2, 1317-3 και V 1317-4) -στις πινακίδες σήμανσης (ΕΝ 12899-1) -στα αντιθαμβωτικά πετάσματα (ΕΝ 12676-1, 12676-2) -στα ηχοπετάσματα (ΕΝ 1793-1, 1793-2, 1793-3, 1794-1, 1794-2, V 1793-4) -στα φωτιστικά σώματα (ΕΝ 13201-2, 13201-3, 13201-4, 60598-2-20, 60598-2-3) -στην αποχέτευση (ΕΝ 1433) -στις εγκαταστάσεις κυκλοφοριακής καθοδήγησης (ΕΝ 50293), κλπ Σημειώνεται, ότι τα ευρωπαϊκά πρότυπα διαμορφώνουν το τεχνικό πλαίσιο με το οποίο πρέπει να εναρμονισθούν οι εθνικές οδηγίες και προδιαγραφές. Επισημαίνεται, ότι η εκπόνηση Οδηγιών Μελετών δεν αποτελεί στατική διαδικασία. Επιβάλλεται η συνεχής συμπλήρωση ή/και αναθεώρησή τους σε τακτά διαστήματα. Οι οδηγίες εκπόνησης μελετών δεν αρκούν για να διασφαλισθεί η εφαρμογή τους καθώς και η ποιότητα και ασφάλεια στα έργα. Απαιτείται παράλληλα η εκπόνηση Τεχνικών Προδιαγραφών, σύμφωνων με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, που θα περιλαμβάνουν αναλυτικά σχέδια, ανοχές κατασκευαστικές και τοποθέτησης, λεπτομέρειες διαμόρφωσης, ελέγχους, διαδικασίες δοκιμών, διαδικασίες παραλαβής κλπ. 5
Σε τρίτο στάδιο πλέον απαιτείται η πιστοποίηση, δηλαδή ο έλεγχος των παραγόμενων υλικών και κατασκευών, ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη βιομηχανιών/βιοτεχνιών αξιόπιστων. Τα προβλήματα εφαρμογής των ανωτέρω προέρχονται από τη δυσκολία ή έλλειψη ενδιαφέροντος του τεχνικού κόσμου για ενημέρωση και την προσήλωσή του σε παρωχημένες οδηγίες λόγω εξοικείωσης κλπ. 1Τεχνικές Εγκρίσεις Συστημάτων Αφορά την έγκριση χρήσης συστημάτων που διαθέτουν «κατατεθέντα σήματα» (π.χ. οπλισμένη γη, εφέδρανα, αρμοί, συστήματα προέντασης, χάλυβες κλπ) και γίνεται από το ΥΠΕΧΩΔΕ. Η έγκριση χρήσης δίνεται για ορισμένο διάστημα. Η διαδικασία περιλαμβάνει κατάθεση φακέλου στην αρμόδια Υπηρεσία, έλεγχο φακέλου, εισήγηση στο Συμβούλιο Δημοσίων Έργων (Τμήμα Κατασκευών), γνωμοδότηση του ΣΔΕ, εγκριτική απόφαση Υπουργού. Ο υποβαλλόμενος φάκελος περιλαμβάνει εταιρικά έγγραφα, πιστοποιήσεις ποιότητας και αντοχής των επί μέρους υλικών, εφαρμογές του συστήματος, περιγραφές συστήματος και λειτουργίας του, πιστοποιητικό αναγνωρισμένου κέντρου εργαστηρίου για το όλο σύστημα. Η αρμόδια Υπηρεσία καθορίζει το πλαίσιο Κανονισμών για τον έλεγχο της καταλληλότητας και του πεδίου εφαρμογής του ελεγχόμενου συστήματος. Το βασικό πλαίσιο κανονισμών ελέγχου ήταν ως τώρα τα DIN και από 1/7/2004 εναλλακτικά είναι τα DIN-FACHBERICHTE. Επίσημη μετάφραση των νέων Κανονισμών θα υπάρχει στο τέλος του 2004. Το όλο πλαίσιο έγκρισης χρήσης συστημάτων μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω. 1Κατάλογοι και χαρακτηριστικά τεχνικού προσωπικού Το Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών και το Μητρώο Μελετητών καλύπτουν επαρκώς τις αντίστοιχες ανάγκες αλλά μπορούν να βελτιωθούν περισσότερο. Για το τεχνικό προσωπικό δεν υπάρχει κανένα μητρώο ούτε διαδικασίες εκπαίδευσης και αυτό αποτελεί σοβαρότατο πρόβλημα. Στο Νόμο 2831/2000 που τροποποίησε το Γ.Ο.Κ. προβλέπεται η έκδοση Π.Δ. για τη δημιουργία των μητρώων για τους εργολάβους (Ιδιωτικών Έργων), 6
τους υπεργολάβους, τους τεχνικούς, τους παραγωγούς και τους προμηθευτές των οικοδομικών υλικών. Μέχρι σήμερα έχει υπάρξει μόνο ένα σχέδιο Π.Δ. που αφορά το Μητρώο Κατασκευαστών Ιδιωτικών Έργων (ΜΚΙΕ). 1Δομικά Υλικά Η οδηγία 89/106 της Ε.Ε αναφέρεται στα δομικά υλικά και θέτει προθεσμίες υποχρεωτικής σήμανσης (το γνωστό C.E) για τις διάφορες κατηγορίες των υλικών. Για πολλά από τα υλικά αυτά ήδη ισχύει η υποχρέωση σήμανσης (C.E) για την ελεύθερη κυκλοφορία τους. Για ορισμένα δομικά υλικά δεν υπάρχουν στην Ελλάδα διαπιστευμένα εργαστήρια για να κάνουν τους ελέγχους που είναι απαραίτητοι για τη σήμανση C.E. Υπάρχει κίνδυνος να κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά υλικά με C.E από άλλες χώρες και τα αντίστοιχα ελληνικά να μην μπορούν να κυκλοφορήσουν. Το ΚΕΔΕ και τα περιφερειακά εργαστήρια δεν καλύπτουν όλους τους τομείς των δομικών υλικών και θα υπάρξει πρόβλημα εάν δεν καλυφθούν οι ελλείψεις από ιδιωτικά εργαστήρια. 7