Aξιολόγηση (εσωτερική- εξωτερική) τμήματος Μηχανολογίας ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ Υλοποίηση Έργου 1999 Υπεύθυνος Έργου Καθ. Δρ. Νίκος Σακκάς Tελική Έκθεση ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Γενικά σχόλια για την πορεία του Έργου...2 2. Οι εργασίες που εκτελέστηκαν στη διάρκεια του Έργου...2 3. Η σημασία του Έργου για το Τμήμα...3 4. Τα βασικά συμπεράσματα του Έργου...3 4.1 Η εκπαιδευτική διαδικασία...4 4.2 Η ερευνητική δραστηριότητα...4 4.3 Η σύνδεση με την παραγωγή...4 5. Η προοπτική του Έργου...5 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. Κείμενο που θα διανεμηθεί στους φοιτητές...6
1. Γενικά σχόλια για την πορεία του Έργου Το έργο εξελίχθηκε ομαλά και με αυστηρότητα μέσα στα χρονικά και οικονομικά πλαίσια που έχουν τεθεί στη σύμβαση. Οι αποκλίσεις από τον οικονομικό Π/Υ υπήρξαν ελάχιστες, εγκρίθηκαν από τις αρμόδιες αρχές και υπαγορεύτηκαν από τις ανάγκες του έργου και από τη αδυναμία συμμετοχής στο έργο ατόμων που αρχικά είχαν εκδηλώσει σχετικό ενδιαφέρον και είχαν συμπεριληφθεί στην ομάδα του έργου. Υπήρξε ικανοποιητική συμμετοχή και ανταπόκριση στο έργο από την εσωτερική κοινότητα του τμήματος, (ΕΠ, φοιτητές) όσο και από τους εξωτερικούς φορείς με τους οποίους συζητήσαμε (επαγγελματίες, επιχειρήσεις, απόφοιτοι). Θα μπορούσε ωστόσο κανείς να σημειώσει τα παρακάτω προβλήματα σε σχέση με την ανταπόκριση αυτή, καθώς και μερικά σχόλια που να τα αιτιολογούν. Υπήρξαν κάποια μέλη του ΕΠ (5) που δεν συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια που διανεμήθηκαν. Η πρακτική αυτή μη συμμετοχής και μη κατάθεσης της γνώμης τους ερμηνεύεται είτε ως αδιαφορία για το έργο, είτε ως αδιαφορία για γενικότερα την αντίληψη της αξιολόγησης, με την μορφή που αυτή τέθηκε ευθύς εξ αρχής, ως δηλαδή μιας προσπάθειας για μια μόνιμη διαδικασία που θα συνεχιστεί και μετά τη λήψη του προγράμματος και η οποία θα διασφαλίζει ότι η προσφορά του τμήματος είναι η μέγιστη δυνατή. Οι αντιστάσεις σε μια τέτοια αντίληψη για την αξιολόγηση είναι φυσικές και εύλογες και με την έννοια αυτή η παραπάνω αποχή είναι απόλυτα λογική. Ας σημειωθεί ότι η συμπλήρωση του ερωτηματολόγιου δεν επιβλήθηκε ως υποχρεωτική από τα όργανα του τμήματος, αφ ενός γιατί διοικητικού τύπου μέτρα σπάνια φέρνουν αποτελέσματα και αφ ετέρου γιατί η καταγραφή του ποσοστού αποχής (5 από 21) από μόνο του αποτελεί ένα χρήσιμο μήνυμα που άξιζε να καταγραφεί. Η συμμετοχή και η ανταπόκριση των επιχειρήσεων ήταν σημαντική όχι όμως όση θα θέλαμε να είναι. Αυτό οφείλεται Στην αντικειμενική μικρή διάσταση της ντόπιας βιομηχανικής- παραγωγικής κοινότητας. Στην άρνηση κάποιων επιχειρήσεων να καταγράψουν την άποψή τους μη θέλοντας με τον τρόπο αυτό να διακινδυνεύσουν πιθανά (αλλά απολύτως υποθετικά και τελικά ανυπόστατα) προβλήματα των σχέσεών τους με άτομα του ευρύτερου χώρου του ΤΕΙ. Τέλος, η ανταπόκριση των δύο ξένων εμπειρογνωμόνων από το Glasgow Caledonian University υπήρξε κάτω του αναμενόμενου. Οι δύο συνάδελφοι επισκέφτηκαν και απέκτησαν προσωπική εικόνα για το τμήμα, τις υποδομές και τις δραστηριότητές του ενώ η εικόνα αυτή συμπληρώθηκε από τις διεξοδικές συζητήσεις που είχαν με τον Υπεύθυνο Έργου και άλλα μέλη του τμήματος. Οι απόψεις που κατέθεσαν είναι αρκετά σημαντικές είναι όμως απολύτως μονοδιάστατες. Χαρακτηριστικά οι Σκοτσέζοι αξιολογητές παρέμειναν στο πλαίσιο της καταγραφής και δεν προέβησαν σε κανενός τύπου υποδείξεις με τη μορφή της μεταφοράς εμπειρίας από ένα πιο ώριμο ακαδημαϊκό ίδρυμα, παρά το γεγονός ότι αυτό τους είχε επανειλημμένα ζητηθεί. Με την έννοια αυτή η συνεισφορά τους, αν και αξιόλογη, παρέμεινε κάτω του αναμενόμενου. 2. Οι εργασίες που εκτελέστηκαν στη διάρκεια του Έργου Κατά τη διάρκεια του έργου οι εργασίες βασίστηκαν απόλυτα πάνω στο περιεχόμενο του Τεχνικού Δελτίου Έργου. Αναφορικά με τα στάδια του έργου που παρουσιάζονται στον Πίνακα της σελίδας 7, Παράγραφος Β2, Παράρτημα Ι της σύμβασης εκτελέστηκαν όλες οι εργασίες του Σταδίου 1 (Αυτοαξιολόγηση), δηλαδή Η ενημέρωση των σπουδαστών/ ΕΠ τμήματος
Η ετοιμασία των ερωτηματολογίων Η συλλογή των στοιχείων Η ανάλυση των στοιχείων και η ετοιμασία της έκθεσης εσωτερικής αξιολόγησης Όλες οι εργασίες του Σταδίου 2 (Εξωτερική αποτίμηση), δηλαδή Η ετοιμασία των ερωτηματολογίων Η συλλογή των στοιχείων Η επίσκεψη των εμπειρογνωμόνων του εξωτερικού Η ανάλυση των στοιχείων και η ετοιμασία της έκθεσης εξωτερικής αξιολόγησης Από τις εργασίες του Σταδίου 3 (Δημοσιοποίηση αποτελεσμάτων) Ετοιμάστηκε έντυπο που θα διανεμηθεί στους σπουδαστές το Σεπτέμβριο. Το περιεχόμενο του εντύπου βασίζεται πάνω στην τελική έκθεση με αφαίρεση κάποιων ευαίσθητων σημείων που καίτοι κοινοποιούνται στο Υπουργείο δεν κρίνεται σκόπιμο να περιέχονται στο έντυπο αυτό. Η ακριβής του μορφή περιέχεται στο Παράρτημα τούτης της έκθεσης Υπάρχει ετοιμότητα για παρουσίαση των αποτελεσμάτων σε δημόσιο χώρο. Ο λόγος που αυτό δεν προχώρησε είναι ότι τα δύο άλλα σχετικά έργα που εξελίσσονται στο ΤΕΙ Ηρακλείου (Γενικό Τμήμα και Ίδρυμα) θα ολοκληρωθούν το Σεπτέμβριο. Επειδή η δημοσιοποίηση, τουλάχιστον σε τοπικό επίπεδο, δεν μπορεί παρά να γίνει με ενιαίο τρόπο το τμήμα μας δεν προχώρησε σε ξεχωριστή εκδήλωση. Η ετοιμότητα ωστόσο δεν είναι κενή λέξη αφού υπάρχει έτοιμη παρουσίαση στο Μicrosoft Powerpoint που θα χρησιμοποιήσουμε και σε τυχόν εκδήλωση του θα οργανώσει το Υπουργείο. 3. Η σημασία του Έργου για το Τμήμα Στη διάρκεια εκτέλεσης του έργου απευθυνθήκαμε σε πολλές ομάδες στόχους και η κάθε μια συνέβαλε αποφασιστικά στη διαμόρφωση της εικόνας του τμήματος. Τα συμπεράσματα είναι πολλά, αρκετά ίσως αναμενόμενα αν και συχνά όχι στην έκταση με την οποία εκδηλώθηκαν. Το έργο πέτυχε να καταγράψει αρκετά αξιόπιστα την κατάσταση η οποία επικρατεί στο τμήμα και τη δυναμική που τη χαρακτηρίζει, Φαινόμενα ωραιοποίησης δεν αποφεύχθηκαν, εκτιμάται όμως ότι ήταν περιορισμένα. Αυτό οφείλεται και στη φύση των ερωτήσεων, που κατά κανόνα ήταν διατυπωμένες έτσι ώστε να μην αφήνουν περιθώρια ασάφειας. Ιδιαίτερα η χρονική σύμπτωση του έργου με την αναμόρφωση του προγράμματος σπουδών του τμήματος βοηθά ώστε ο προβληματισμός και τα συμπεράσματα να είναι άμεσα μεταφέρσιμα σε πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται αυτήν την περίοδο. 4. Τα βασικά συμπεράσματα του Έργου Μέσα από την πληθώρα των απόψεων που κατατέθηκαν οφείλουμε να καταδείξουμε τις βασικές εκείνες τάσεις που χαρακτηρίζουν την πορεία του τμήματος και να προσπαθήσουμε να τις ενισχύσουμε, αν είναι θετικές, και να τις μεταστρέψουμε αν είναι αρνητικές. Αυτά τα βασικά συμπεράσματα συνοψίζονται σε τούτη την παράγραφο. Ως τμήμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης η αξιολόγηση θα πρέπει να δώσει συμπεράσματα και προτάσεις προς τρεις κατευθύνσεις Την εκπαιδευτική διαδικασία. Την ερευνητική δραστηριότητα. Τη σύνδεση με την παραγωγή.
4.1 Η εκπαιδευτική διαδικασία Σε σχέση με την εκπαιδευτική διαδικασία το σημαντικότερο προβλήματα του τμήματος είναι η χαμηλή συμμετοχή των σπουδαστών σ αυτή. Η πραγματικότητα αυτή καταγράφηκε με σαφήνεια ενώ δεν αποκλείεται να υπήρξε και κάποια υποτίμηση του μεγέθους του προβλήματος. Μια σειρά από λόγοι μπορούν να εξηγήσουν το φαινόμενο αυτό όπως η χαμηλή ποιότητα των συγγραμμάτων, η χαλαρή σχέση θεωρίας- πράξης, κτλ. Κατευθύνσεις και δράσεις που συζητώνται στην κατεύθυνση της επίλυσης του προβλήματος αυτού αναγκαστικά θα εμπεριέχουν στοιχεία διοικητικής και ουσιαστικής παρέμβασης. Διοικητικά, θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο υποχρεωτικών παρακολουθήσεων έστω ως ένα βαθμό (υποχρεωτική παρουσία σε ποσοστό επί του συνόλου των εβδομάδων διδασκαλίας). Περισσότερο ουσιαστικά θα πρέπει Να υπάρξει επικαιροποίηση και αναβάθμιση των συγγραμμάτων που χρησιμοποιούνται στην εκπαιδευτική διαδικασία, Να υπάρξει αναβάθμιση των εργαστηριακών υποδομών και οργάνωση όλης της εκπαιδευτικής διαδικασίας γύρω από το «εργαστήριο» παρά γύρω από την «αίθουσα». Ας σημειωθεί ωστόσο ότι η παρέμβαση σε αυτή την κατεύθυνση προϋποθέτει σοβαρά κονδύλια που να επιτρέπουν τη σοβαρή αναβάθμιση των εργαστηρίων. Με τα δεδομένα των στοιχείων του Π/Υ του τμήματος δεν είναι δυνατό να χαραχθεί ανεξάρτητα η οποιαδήποτε στρατηγική εργαστηριακής εστίασης και αναβάθμισης. 4.2 Η ερευνητική δραστηριότητα Η ερευνητική δραστηριότητα είναι σε εμβρυακή κατάσταση ενώ σε πάρα πολλές περιπτώσεις συναντά κανείς την άποψη ότι η έρευνα δεν είναι της αρμοδιότητας ενός τμήματος ΤΕΙ. Η αλήθεια είναι ότι πράγματι το θεσμικό πλαίσιο παραμένει αρκετά ασαφές στο σημείο αυτό, αν όχι αντιφατικό. Ενώ τα μέλη του ΕΠ, ακόμη και από τα μισθολογικά τους επιδόματα, φαίνονται να αναπτύσσουν ερευνητική δραστηριότητα, στην πράξη λείπουν και οι πιο στοιχειώδεις προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο. Τέτοιες προϋποθέσεις θα ήταν για παράδειγμα η λειτουργία μεταπτυχιακών τμημάτων. Την ίδια στιγμή όταν οι εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας φθάνουν μέχρι και τις 20 (!) είναι πράγματι εύλογο το συμπέρασμα πολλών ότι η έρευνα δεν τους αφορά. Η δυνατότητα για δρομολόγηση εφαρμοσμένης έρευνας θα ενίσχυε τη συνεργασία με τον παραγωγικό ιστό της περιοχής αν όχι και ευρύτερα. Σίγουρα όμως το θέμα αυτό πρέπει να λυθεί θεσμικά από την πολιτεία που θα πρέπει να αποφασίσει αν θεωρεί ότι τα ΤΕΙ θα πρέπει να επιτελούν ερευνητικό έργο ή όχι. Μέχρι τη στιγμή εκείνη η όποια ερευνητική δραστηριότητα θα επαφίεται στη συγκυρία και την ηρωική προσπάθεια μεμονωμένων ατόμων. 4.3 Η σύνδεση με την παραγωγή Το τμήμα εμφανίζεται να είναι αρκετά αξιόπιστο απέναντι σε επιχειρηματικούς φορείς της περιφέρειας. Εντούτοις, αυτό οφείλεται σε έναν περιορισμένο αριθμό ατόμων που κινούνται με επιτυχία προς αυτήν την κατεύθυνση. Την ίδια στιγμή γίνεται αντιληπτό και καταγράφεται σε απόλυτο βαθμό ότι η σύνδεση με την παραγωγή δεν είναι μόνο ένας κάποιος στόχος αλλά και προϋπόθεση για να παραμένει η γνώση επίκαιρη και να μην απαξιώνεται με τον χρόνο.
Θα πρέπει να υπάρξει μια πολιτική ενθάρρυνσης της δραστηριότητας αυτής, αφού άλλωστε ανταποκρίνεται απόλυτα και στην θεσμική προδιαγραφή των ΤΕΙ, ως χώροι εφαρμοσμένης γνώσης. Βέβαια η προώθηση μιας τέτοιας πολιτικής συναρτάται στενότατα Με μια εργαστηριακή αναβάθμιση του τμήματος Με μια ερευνητική δραστηριοποίηση, που τουλάχιστον θα εξασφαλίσει το αναντικατάστατο εκείνο στρώμα των μεταπτυχιακών φοιτητών που θα επιμεληθούν και θα καλλιεργήσουν την καθημερινή διάσταση της συνεργασίας με τις επιχειρήσεις. 5. Η προοπτική του Έργου Η προοπτική του έργου είναι η εμπέδωση μόνιμων μηχανισμών αξιολόγησης που θα καταγράφουν την πορεία όλων στους τρεις παραπάνω άξονες. Η ανάγκη των μηχανισμών αυτών είναι αντιληπτή από τους περισσότερους, η δρομολόγησή τους όμως απαιτεί κεντρικό σχεδιασμό αλλά και γενναιότητα. Σημαντικό ακόμη είναι να γίνει αντιληπτό ότι η αξιολόγηση δεν αποτελεί διοικητική παρέμβαση αλλά ένα ουσιαστικό πλαίσιο που τουλάχιστον θα καταγράφει και θα προβάλει (ενώ στη ιδανική περίπτωση θα αμείβει) την καλή πρακτική (best practice) κάθε φορά που αυτή θα εκδηλώνεται. Αυτό θα βοηθήσει να ωριμάσει και ένα κοινό πλαίσιο αξιών, κάτι από το οποίο απέχουμε πολύ αφού όπως τονίστηκε παραπάνω στο ίδιο τμήμα συνυπάρχουν άτομα που πιστεύουν έμπρακτα στην έρευνα και άτομα που θεωρούν την έρευνα εξ ορισμού εκτός ύλης. Το στρατηγικό λοιπόν πλαίσιο δεν μπορεί να το θέσει παρά η πολιτεία. Σε τακτικό επίπεδο υπάρχουν πολλά προβλήματα που αναδείχθηκαν με σαφήνεια και που περνάνε απόλυτα από το χέρι μας, όπως για παράδειγμα η βελτίωση της ποιότητας των συγγραμμάτων και η επιστροφή των σπουδαστών στις αίθουσες και άλλα που δεν περνάνε, παρά ίσως ελάχιστα, όπως η αναβάθμιση των εργαστηρίων. Για αυτά τα πρώτα θα πάρουμε άμεσα μέτρα.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. Κείμενο που θα διανεμηθεί στους φοιτητές ----- Την περίοδο από 01.12.98 μέχρι και 30.06.99 υλοποιήθηκε στο Τμήμα μας ένα έργο αξιολόγησης του επιπέδου των σπουδών και γενικότερα των προσφερομένων υπηρεσιών του. Η αξιολόγηση αυτή βασίστηκε στην κωδικοποίηση και ανάλυση της γνώμης τεσσάρων ομάδων στόχων Του επιστημονικού- εργαστηριακού προσωπικού Των σπουδαστών Των Επιχειρήσεων του νησιού Των Αποφοίτων του τμήματος Επιπλέον το Τμήμα μας επισκέφτηκαν καθηγητές του Glasgow Caledonian University που συζήτησαν, μελέτησαν και παρακολούθησαν πτυχές των δραστηριοτήτων του τμήματός μας. Ο σκοπός της δουλειάς αυτής ήταν τόσο να καταγράψουμε που βρισκόμαστε όσο και να περάσει μια αντίληψη ότι στη σύγχρονη κοινωνία η έννοια της αξιολόγησης είναι μια πάρα πολύ ουσιαστική διαδικασία που πρέπει να υπάρχει με μόνιμο και ουσιαστικό τρόπο. Όπως όλοι οι άνθρωποι, έτσι και εμείς, είμαστε, με διαφορετικό πιθανά τρόπο η κάθε ομάδα (καθηγητές- φοιτητές- διοικητικό προσωπικό), υπόλογοι απέναντι στην κοινωνία η οποία και χρηματοδοτεί την ύπαρξη και δραστηριότητά μας και προσδοκά από μας μια σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη της χώρας μας. Τα συμπεράσματα λοιπόν που θα διαβάσετε πιο κάτω δεν θα πρέπει να τα δείτε στατικά αλλά ως μια μόνιμη προσπάθεια να γίνουμε καλύτεροι. Στην προσπάθεια αυτή σας καλούμε να συμμετέχετε με τις δημιουργικές σας προτάσεις, οι οποίες όμως για να διατυπωθούν προϋποθέτουν την ενεργή συμμετοχή σας στις δραστηριότητες του τμήματος και ιδιαίτερα την εξέλιξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας, όπου όπως θα δείτε και πιο κάτω εντοπίζεται ένα σημαντικό πρόβλημα. 1. Τα συμπεράσματα Ως τμήμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης η αξιολόγηση θα πρέπει να δώσει συμπεράσματα και προτάσεις προς τρεις κατευθύνσεις Την εκπαιδευτική διαδικασία. Την ερευνητική δραστηριότητα. Τη σύνδεση με την παραγωγή. Η εκπαιδευτική διαδικασία Σε σχέση με την εκπαιδευτική διαδικασία το σημαντικότερο προβλήματα του τμήματος είναι η χαμηλή συμμετοχή των σπουδαστών σ αυτή. Η πραγματικότητα αυτή καταγράφηκε με σαφήνεια ενώ δεν αποκλείεται να υπήρξε και κάποια υποτίμηση του μεγέθους του προβλήματος. Μια σειρά από λόγοι μπορούν να εξηγήσουν το φαινόμενο αυτό όπως η χαμηλή ποιότητα των συγγραμμάτων, η χαλαρή σχέση θεωρίας- πράξης, κτλ. Κατευθύνσεις και δράσεις που συζητώνται στην κατεύθυνση της επίλυσης του προβλήματος αυτού αναγκαστικά θα εμπεριέχουν στοιχεία διοικητικής και ουσιαστικής παρέμβασης. Διοικητικά, θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο υποχρεωτικών παρακολουθήσεων έστω ως ένα βαθμό (υποχρεωτική παρουσία σε ποσοστό επί του συνόλου των εβδομάδων διδασκαλίας). Περισσότερο ουσιαστικά θα πρέπει Να υπάρξει επικαιροποίηση και αναβάθμιση των συγγραμμάτων που χρησιμοποιούνται στην εκπαιδευτική διαδικασία,
Να υπάρξει αναβάθμιση των εργαστηριακών υποδομών και οργάνωση όλης της εκπαιδευτικής διαδικασίας γύρω από το «εργαστήριο» παρά γύρω από την «αίθουσα». Ας σημειωθεί ωστόσο ότι η παρέμβαση σε αυτή την κατεύθυνση προϋποθέτει σοβαρά κονδύλια που να επιτρέπουν τη σοβαρή αναβάθμιση των εργαστηρίων. Με τα δεδομένα των στοιχείων του Π/Υ του τμήματος δεν είναι δυνατό να χαραχθεί ανεξάρτητα η οποιαδήποτε στρατηγική εργαστηριακής εστίασης και αναβάθμισης. Η ερευνητική δραστηριότητα Η ερευνητική δραστηριότητα είναι σε εμβρυακή κατάσταση ενώ σε πάρα πολλές περιπτώσεις συναντά κανείς την άποψη ότι η έρευνα δεν είναι της αρμοδιότητας ενός τμήματος ΤΕΙ. Η αλήθεια είναι ότι πράγματι το θεσμικό πλαίσιο παραμένει αρκετά ασαφές στο σημείο αυτό, αν όχι αντιφατικό. Ενώ τα μέλη του ΕΠ, ακόμη και από τα μισθολογικά τους επιδόματα, φαίνονται να αναπτύσσουν ερευνητική δραστηριότητα, στην πράξη λείπουν και οι πιο στοιχειώδεις προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο. Τέτοιες προϋποθέσεις θα ήταν για παράδειγμα η λειτουργία μεταπτυχιακών τμημάτων. Την ίδια στιγμή όταν οι εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας φθάνουν μέχρι και τις 20 (!) είναι πράγματι εύλογο το συμπέρασμα πολλών ότι η έρευνα δεν τους αφορά. Η δυνατότητα για δρομολόγηση εφαρμοσμένης έρευνας θα ενίσχυε τη συνεργασία με τον παραγωγικό ιστό της περιοχής αν όχι και ευρύτερα. Σίγουρα όμως το θέμα αυτό πρέπει να λυθεί θεσμικά από την πολιτεία που θα πρέπει να αποφασίσει αν θεωρεί ότι τα ΤΕΙ θα πρέπει να επιτελούν ερευνητικό έργο ή όχι. Μέχρι τη στιγμή εκείνη η όποια ερευνητική δραστηριότητα θα επαφίεται στη συγκυρία και την ηρωική προσπάθεια μεμονωμένων ατόμων. Η σύνδεση με την παραγωγή Το τμήμα εμφανίζεται να είναι αρκετά αξιόπιστο απέναντι σε επιχειρηματικούς φορείς της περιφέρειας. Εντούτοις, αυτό οφείλεται σε έναν περιορισμένο αριθμό ατόμων που κινούνται με επιτυχία προς αυτήν την κατεύθυνση. Την ίδια στιγμή γίνεται αντιληπτό και καταγράφεται σε απόλυτο βαθμό ότι η σύνδεση με την παραγωγή δεν είναι μόνο ένας κάποιος στόχος αλλά και προϋπόθεση για να παραμένει η γνώση επίκαιρη και να μην απαξιώνεται με τον χρόνο. Θα πρέπει να υπάρξει μια πολιτική ενθάρρυνσης της δραστηριότητας αυτής, αφού άλλωστε ανταποκρίνεται απόλυτα και στην θεσμική προδιαγραφή των ΤΕΙ, ως χώροι εφαρμοσμένης γνώσης. Βέβαια η προώθηση μιας τέτοιας πολιτικής συναρτάται στενότατα Με μια εργαστηριακή αναβάθμιση του τμήματος Με μια ερευνητική δραστηριοποίηση, που τουλάχιστον θα εξασφαλίσει το αναντικατάστατο εκείνο στρώμα των μεταπτυχιακών φοιτητών που θα επιμεληθούν και θα καλλιεργήσουν την καθημερινή διάσταση της συνεργασίας με τις επιχειρήσεις. 2. Η συνέχεια Η προοπτική του έργου είναι η εμπέδωση μόνιμων μηχανισμών αξιολόγησης που θα καταγράφουν την πορεία όλων στους τρεις παραπάνω άξονες. Η ανάγκη των μηχανισμών αυτών είναι αντιληπτή από τους περισσότερους, η δρομολόγησή τους όμως απαιτεί κεντρικό σχεδιασμό αλλά και γενναιότητα. Σημαντικό ακόμη είναι να γίνει αντιληπτό ότι η αξιολόγηση δεν αποτελεί διοικητική παρέμβαση αλλά ένα ουσιαστικό πλαίσιο που τουλάχιστον θα καταγράφει και θα προβάλει (ενώ στη ιδανική περίπτωση θα αμείβει) την καλή πρακτική (best practice) κάθε φορά που αυτή θα εκδηλώνεται. Αυτό θα βοηθήσει να ωριμάσει και ένα κοινό πλαίσιο αξιών, κάτι από το οποίο απέχουμε πολύ αφού όπως τονίστηκε παραπάνω στο ίδιο τμήμα συνυπάρχουν άτομα που πιστεύουν έμπρακτα στην έρευνα και άτομα που θεωρούν την έρευνα εξ ορισμού εκτός ύλης.
Το στρατηγικό λοιπον πλαίσιο δεν μπορεί να το θέσει παρά η πολιτεία. Σε τακτικό επίπεδο υπάρχουν πολλά προβλήματα που αναδείχθηκαν με σαφήνεια και που περνάνε απόλυτα από το χέρι μας, όπως για παράδειγμα η βελτίωση της ποιότητας των συγγραμμάτων και η επιστροφή των σπουδαστών στις αίθουσες και άλλα που δεν περνάνε, παρά ίσως ελάχιστα, όπως η αναβάθμιση των εργαστηρίων.