Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 10 Μαΐου 2017 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2017/0095 (NLE) 8754/17 SCH-EVAL 133 FRONT 191 COMIX 312 ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΗΜΕΙΟΥ «A» Αποστολέας: Αποδέκτης: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Συμβούλιο αριθ. προηγ. εγγρ.: 8749/17; 8753/17 Θέμα: Σχέδιο εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου για σύσταση σχετικά με την παράταση του προσωρινού ελέγχου στα εσωτερικά σύνορα σε εξαιρετικές περιστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο τη συνολική λειτουργία του χώρου Σένγκεν 1. Σύμφωνα με το άρθρο 29 παράγραφος 2 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν (ΚΣΣ) 1, το Συμβούλιο εξέδωσε στις 12 Μαΐου 2016 εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου ((ΕΕ) 2016/894) για σύσταση σχετικά με την καθιέρωση προσωρινού ελέγχου στα εσωτερικά σύνορα σε εξαιρετικές περιστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο τη συνολική λειτουργία του χώρου Σένγκεν. 2. Στις 11 Νοεμβρίου 2016 και εκ νέου στις 7 Φεβρουαρίου 2017, το Συμβούλιο ενέκρινε εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου για σύσταση σχετικά με την παράταση του προσωρινού ελέγχου στα εσωτερικά σύνορα σε εξαιρετικές περιστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο τη συνολική λειτουργία του χώρου Σένγκεν ((EΕ) 2016/1989 και (EΕ) 2017/246 αντιστοίχως). 1 Κανονισμός (ΕΕ) 2016/399 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 2016, περί κώδικα της Ένωσης σχετικά με το καθεστώς διέλευσης προσώπων από τα σύνορα («κώδικας συνόρων του Σένγκεν»). 8754/17 ΔΠ/μκρ 1 DG D 1 A EL
3. Στις 3 Μαΐου 2017, η Επιτροπή υπέβαλε μία τρίτη και τελευταία πρόταση εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου για σύσταση σχετικά με την παράταση του προσωρινού ελέγχου στα εσωτερικά σύνορα σε εξαιρετικές περιστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο τη συνολική λειτουργία του χώρου Σένγκεν (έγγρ. 8709/17). 4. Οι Σύμβουλοι ΔΕΥ, μεταξύ των οποίων οι εταίροι της Μικτής Επιτροπής Νορβηγία, Ισλανδία, Ελβετία και Λιχτενστάιν, συζήτησαν την πρόταση στις 5 Μαΐου 2017 και προέβησαν σε ορισμένες μικρές αλλαγές στο κείμενο. 5. Στις 10 Μαΐου 2017, η Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων εξέτασε την πρόταση βάσει του εγγράφου 8749/17 και την ενέκρινε αποβλέποντας στην έγκρισή της από το Συμβούλιο ως σημείο Α στις 11 Μαΐου 2017. Το προς τελική έγκριση κείμενο περιέχεται στο έγγρ. 8753/17. 6. Με βάση τα ανωτέρω, το Συμβούλιο καλείται να εγκρίνει το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου ως έχει στο έγγραφο 8753/17. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα, η Κροατία, η Ουγγαρία, η Σλοβενία και η Σλοβακία εξέφρασαν την πρόθεσή τους να καταψηφίσουν. Σημειώνεται επίσης ότι η Βουλγαρία, η Κύπρος και η Πολωνία έχουν εκφράσει την πρόθεση να απόσχουν. Η Ελλάδα, η Σλοβενία και η Ουγγαρία έχουν υποβάλει τις επισυναπτόμενες δηλώσεις, οι οποίες ανακοινώθηκαν στην Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων στις 10 Μαΐου 2017, προς καταχώριση στα πρακτικά του Συμβουλίου. 8754/17 ΔΠ/μκρ 2 DG D 1 A EL
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Δήλωση της Ελλάδας ΕΜΑ (10 Μαΐου 2017) Η Ελλάδα εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η έγκριση της πρότασης της Επιτροπής σχετικώς με μια Εκτελεστική Απόφαση του Συμβουλίου που προβλέπει σύσταση για παράταση προσωρινών ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα σε εξαιρετικές περιστάσεις για περίοδο έξι μηνών βασίζεται, μεταξύ άλλων, στην υπόθεση ότι υφίσταται σοβαρή απειλή για την δημόσια τάξη και την εσωτερική ασφάλεια σε άλλα κράτη-μέλη, που οφείλεται σε ελλείψεις στον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων στην Ελλάδα και στις δευτερογενείς ροές παράνομων μεταναστών μέσω της Ελλάδας σε άλλα κράτη μέλη της ενισχυμένης συνεργασίας Σένγκεν [αιτιολογική σκέψη 2 της προτεινόμενης σύστασης]. Η Ελλάδα υπογραμμίζει ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένα αποδεικτικά στοιχεία για δευτερογενείς μετακινήσεις από την επικράτειά της προς άλλα κράτη μέλη της ΕΕ που ενδέχεται να αποτελέσουν σοβαρή απειλή για τη δημόσια τάξη και την εσωτερική ασφάλεια των ενδιαφερομένων κρατών. Μετά την απροειδοποίητη αξιολόγηση Σένγκεν τον Νοέμβριο του 2015, όλοι οι συνοριακοί έλεγχοι και περιπολίες σε όλα τα Συνοριακά Σημεία Εισόδου της Ελλάδας έχουν ενισχυθεί περαιτέρω. Μεταξύ άλλων, στο πλαίσιο της Εθνικής Επιχείρησης «ΣΑΡΙΣΑ», η Ελλάδα έλαβε όλα τα απαραίτητα μέτρα σε στενή συνεργασία με τον FRONTEX για να εμποδίσει και να αποτρέψει κάθε προσπάθεια διαφυγής από την ηπειρωτική χώρα προς βορρά, συμπεριλαμβανομένης της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Η κατάσταση παρακολουθείται συνεχώς και αξιολογείται ως βιώσιμη. Επιπλέον, η Ελλάδα έχει εφαρμόσει πλήρως, έγκαιρα και αποτελεσματικά στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης της όλες τις συστάσεις που έχουν τεθεί από την Επιτροπή 1 και το Συμβούλιο 2 μετά την επιτόπια απροειδοποίητη επίσκεψη αξιολόγησης το 2015. 1 2 Εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής, της 24.2.2016, για τη διατύπωση σύστασης σχετικά με ειδικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν από την Ελληνική Δημοκρατία σε συνέχεια της έκθεσης αξιολόγησης της 2ας Φεβρουαρίου 2016. Εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου με σύσταση για την αντιμετώπιση των σοβαρών ελλείψεων που εντοπίστηκαν κατά την αξιολόγηση το 2015 της εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν στον τομέα της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων από την Ελλάδα, 12 Φεβρουαρίου 2016 (5809/16 SCH-EVAL 17 FRONT 51 COMIX 81) 8754/17 ΔΠ/μκρ 3
Για τον ανωτέρω λόγο, η Επιτροπή ανακοίνωσε κατά τη συνεδρίαση της Ο.Ε. του Συμβουλίου «Υποθέσεις Σένγκεν Αξιολόγηση Σένγκεν» (8.3.2017) ότι δεν απαιτείται περαιτέρω υποβολή εκθέσεων από πλευράς Ελλάδας και ότι οι μακροπρόθεσμες δράσεις θα παρακολουθούνται μέσω της διαδικασίας αξιολόγησης του 2016. Κανένα σχόλιο ή αντίρρηση δεν προβλήθηκε από κανένα κράτος μέλος κατά την διάρκεια της ανωτέρω συνεδρίασης. Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, η Ελλάδα υπενθυμίζει ότι το άρθρο 29 του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν δύναται να ενεργοποιηθεί ως έσχατη λύση και μόνον όταν πληρούνται οι όροι του άρθρου 21 παράγραφος 3 και η Επιτροπή διαπιστώνει ότι τίθεται σε κίνδυνο η συνολική λειτουργία του χώρου Σένγκεν, ως αποτέλεσμα των επίμονων σοβαρών ελλείψεων που σχετίζονται με τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων. Επιπλέον, όσον αφορά την μέχρι σήμερα εφαρμογή του ελέγχου των εσωτερικών συνόρων στα κράτη μέλη που αφορά η ανωτέρω σύσταση, η Ελλάδα θεωρεί ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η παράταση του ελέγχου των εσωτερικών συνόρων δικαιολογείται βάσει σοβαρών απειλών που εντοπίζονται στη δημόσια τάξη ή την εσωτερική ασφάλεια. Η Ελλάδα θεωρεί ότι η σύσταση για την παράταση του ελέγχου των εσωτερικών συνόρων εντός του χώρου Σένγκεν δεν μπορεί να βασιστεί στο άρθρο 29 του ΚΣΣ, όσον αφορά τη νομική αιτιολόγηση και την αναλογικότητα. Με βάση τα ανωτέρω, η Ελλάδα δεν μπορεί να συμφωνήσει με την πρόταση για την εν λόγω εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου. 8754/17 ΔΠ/μκρ 4
Δήλωση της Δημοκρατίας της Σλοβενίας Η Δημοκρατία της Σλοβενίας αντιτίθεται κατηγορηματικά στην πρόταση της Επιτροπής να παρατείνει τους ελέγχους στα εσωτερικά χερσαία σύνορα μεταξύ της Δημοκρατίας της Σλοβενίας και της Δημοκρατίας της Αυστρίας. Η παράταση των ελέγχων στα σύνορα Αυστρίας-Σλοβενίας δεν δικαιολογείται. Τα επίσημα στατιστικά στοιχεία για τις παράνομες διελεύσεις στα προαναφερθέντα εσωτερικά σύνορα δεν παρέχουν λόγους για τέτοιους ελέγχους. Το 2016, οι αυστριακές αρχές επιβολής του νόμου επέστρεψαν 76 αλλοδαπούς υπηκόους που είχαν εισέλθει παράνομα στο έδαφος της Αυστρίας από τη Σλοβενία, ενώ μέχρι στιγμής μόνον 12 εντός του 2017 (3 εκ των οποίων σλοβένοι πολίτες). Οι έλεγχοι στα σύνορα Αυστρίας-Σλοβενίας παρακωλύουν την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων και επιφέρουν διαρκή κυκλοφοριακή συμφόρηση, οικονομική ζημία και αρνητικό αντίκτυπο επί της συνεργασίας στις παραμεθόριες περιοχές. Επιπλέον, η επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα με την Αυστρία δεν αποκάλυψαν οποιουσδήποτε σημαντικούς κινδύνους για την ασφάλεια. Προσέτι, οι υποχρεωτικοί συστηματικοί έλεγχοι όλων των επιβατών στα εξωτερικά σύνορα, τους οποίους η Σλοβενία εφαρμόζει επιμελώς, αποτελούν άλλον ένα σημαντικό παράγοντα μείωσης της ανάγκης ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα. Επίσης, η Δημοκρατία της Σλοβενίας επιμένει σχετικά με τη διαφάνεια της διαδικασίας εκπόνησης της πρότασης αυτής σύμφωνα με την τελευταία εκτελεστική απόφαση που εξέδωσε το Συμβούλιο τον Φεβρουάριο του 2017 1. Ειδικότερα, παρά τα επανειλημμένα αιτήματα διαφόρων κρατών μελών, η αρμόδια ομάδα του Συμβουλίου δεν είχε ακόμη την ευκαιρία να επανεξετάσει και να συζητήσει όλες τις συναφείς πτυχές του μέτρου αυτού, συμπεριλαμβανομένων των αξιολογήσεων των κινδύνων για την ασφάλεια, οι οποίες αποτελούν τη βάση για την αιτιολόγηση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα. Από την άλλη πλευρά, η Δημοκρατία της Σλοβενίας εκφράζει ικανοποίηση για τη σύσταση της Επιτροπής υπέρ της αποτελεσματικότερης χρήσης εναλλακτικών μέτρων δεδομένου ότι επιτυγχάνουν παρόμοια αποτελέσματα με λιγότερο παρεμβατικό τρόπο, καθιστώντας έτσι πολύ σαφές το γεγονός ότι συνοριακοί έλεγχοι πρέπει να διενεργούνται μόνον ως μέτρο έσχατης ανάγκης. 1 Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2017/246 του Συμβουλίου, της 7ης Φεβρουαρίου 2017, για σύσταση σχετικά με την παράταση του προσωρινού ελέγχου στα εσωτερικά σύνορα σε εξαιρετικές περιστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο τη συνολική λειτουργία του χώρου Σένγκεν (ΕΕ L 36 της 11.2.2017). 8754/17 ΔΠ/μκρ 5
Η Σλοβενία λαμβάνει υπό σημείωση την ανακοίνωση της Επιτροπής ότι πρόκειται για την τελευταία πρόταση παράτασης των ελέγχων σε ορισμένα εσωτερικά σύνορα και καλεί την Επιτροπή να επικαιροποιήσει το σχέδιό της για την αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας του χώρου Σένγκεν 2. 2 Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Συμβούλιο «Αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν - Χάρτης πορείας», COM(2016) 120 final της 4ης Μαρτίου 2016. 8754/17 ΔΠ/μκρ 6
Δήλωση της Ουγγαρίας Η Ουγγαρία είναι της γνώμης ότι η εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου για σύσταση σχετικά με την παράταση του προσωρινού ελέγχου στα εσωτερικά σύνορα σε εξαιρετικές περιστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο τη συνολική λειτουργία του χώρου Σένγκεν προβλέπει μέτρα που αφορούν την κατ ουσίαν κλειστή οδό των δυτικών Βαλκανίων. Το σχέδιο της Επιτροπής δεν μπορεί να βασίζεται σε δεδομένα τα οποία θα δικαιολογούσαν προσωρινούς ελέγχους στα αυστροουγγρικά σύνορα, δεδομένου ότι οι δευτερογενείς παράνομες μεταναστευτικές ροές από την Ουγγαρία προς την Αυστρία είναι σε χαμηλότερο επίπεδο από ό,τι πριν από τη μεταναστευτική κρίση. Η Επιτροπή αναγνωρίζει επίσης ότι η μεταναστευτική πίεση στα εσωτερικά σύνορα από τις συγκεκριμένες 5 χώρες μειώνεται συνεχώς. Η Ουγγαρία είναι της γνώμης ότι η παράταση των συνοριακών ελέγχων για έξι περαιτέρω μήνες δεν δικαιολογείται αντικειμενικά. Επιπλέον, η παράταση των προσωρινών συνοριακών ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα Ουγγαρίας και Αυστρίας δημιουργεί περιττές δυσκολίες και επιβάλλει σημαντική οικονομική επιβάρυνση και δαπάνες στους πολίτες της ΕΕ και τους οικονομικούς φορείς στην περιοχή. Με βάση τα ανωτέρω, η παράταση των ελέγχων στα σύνορα δεν μπορεί να δικαιολογηθεί με το επιχείρημα ότι η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή δεν έχει ακόμη αναπτύξει πλήρως τις επιχειρησιακές της δυνατότητες. Η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή δεν αντικαθιστά, αλλά μόνο συμπληρώνει τη σχετική αρμοδιότητα των κρατών μελών, τα δε ουγγρικά και αυστριακά στατιστικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι η προστασία των εξωτερικών συνόρων στην Ουγγαρία είναι αποτελεσματική και συμβάλλει σημαντικά στην ασφάλεια του χώρου Σένγκεν εμποδίζοντας τις δευτερογενείς ροές παράτυπων μεταναστών. Η παράταση των ελέγχων σε καθορισμένα τμήματα των συνόρων δεν μπορεί να θεωρηθεί προσωρινό ή έκτακτο ούτε αναλογικό μέτρο, ούτε βεβαίως και αναγκαίο, και ενδέχεται να οδηγήσει στη διάσπαση του χώρου Σένγκεν. Η Ουγγαρία εκτιμά ότι η πρόταση δεν είναι νόμιμη και δεν δικαιολογείται από νομική άποψη. Απλώς και μόνο παρεμποδίζει την ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών της ΕΕ και επιφέρει σημαντική πρόσθετη επιβάρυνση στην οικονομία του χώρου Σένγκεν. Συνεπώς η Ουγγαρία αντιτίθεται στην έγκριση της πρότασης. 8754/17 ΔΠ/μκρ 7