ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 7 Μαΐου 2010 (17.05) (OR. en) 9183/1/10 REV 1 SOC 304 EDUC 84 ECOFIN 230 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της : Ομάδας Κοινωνικών Θεμάτων προς : την Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων (1ο τμήμα) / το Συμβούλιο αριθ. προηγ. εγγρ. 9063/10 SOC 295 EDUC 81 ECOFIN 226 + COR 1 Θέμα : Σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου - Νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας: μελλοντική πορεία Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου για το οποίο επετεύχθη συμφωνία 1 σε επίπεδο Ομάδας Κοινωνικών Θεμάτων στις 29 Απριλίου 2010. 2 Η ΕΜΑ καλείται να προωθήσει το σχέδιο συμπερασμάτων στο Συμβούλιο «Απασχόληση, Κοινωνική πολιτική, Υγεία, Καταναλωτές» προς έγκριση. 1 2 Η ΟΥ διετύπωσε επιφύλαξη εξέτασης μέχρις ότου γίνει δεκτή η απόδοση στην ουγγρική. Ελάσσονες αλλαγές επέφερε η Γραμματεία του Συμβουλίου, βλ. ειδικότερα παρ. 29. 9183/1/10 REV 1 ΕΚΜ/μκρ 1
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σχέδιο Συμπερασμάτων του Συμβουλίου «Νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας : μελλοντική πορεία» ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ 1. Την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας - πρόβλεψη και κάλυψη των αναγκών της αγοράς εργασίας και των αναγκών σε δεξιότητες» της 16ης Δεκεμβρίου 2008 στην οποία επισημαίνεται ότι, από τώρα και μέχρι το 2020 θα αυξηθούν σημαντικά οι δεξιότητες που απαιτούνται από την αγορά εργασίας το ψήφισμα του Συμβουλίου της 15ης Νοεμβρίου 2007 καθώς και τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 9ης Μαρτίου 2009, και τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την ανακοίνωση αυτή, 3 2. Την άτυπη Σύνοδο Κορυφής για την απασχόληση που πραγματοποιήθηκε στην Πράγα τον Μάιο του 2009 κατά την οποία τονίστηκε η σημασία των μέτρων που αφορούν την εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση και τη μάθηση και τα συμπεράσματα της Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 18ης-19ης Ιουνίου 2009 σχετικά με την ενίσχυση των προσπαθειών για τη στήριξη της απασχόλησης 4, 3. Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 12ης Μαΐου 2009 σχετικά με στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στην εκπαίδευση και κατάρτιση («ΕΚ 2020») και τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις βασικές δεξιότητες της δια βίου μάθησης 5, 3 4 5 COM (2008) 868 τελικό, έγγρ. 17537/08, 14415/07 και 6479/09, SOC/346 - CESE 1712/2009 Έγγρ. 10093/09 και 11225/09 Έγγρ. 9845/09 και ΕΕ L 394 της 30.12.2006 9183/1/10 REV 1 ΕΚΜ/μκρ 2
4. Την Ανακοίνωση της Επιτροπής «Κοινή δέσμευση για την απασχόληση» 6, στην οποία αναφέρεται ότι η απασχόληση είναι ο καλύτερος τρόπος εξόδου από τον αποκλεισμό, 5. Τις συζητήσεις κατά τη διάσκεψη «Νέες δεξιότητες και νέες θέσεις εργασίας για μια ανταγωνιστικότερη Ευρώπη» που έγινε στη Βαρκελώνη στις 8-9 Μαρτίου 2010 και, ιδίως τη συμβολή της Επιτροπής Απασχόλησης στη Διάσκεψη 7, 6. Άλλες πολυμερείς συνεδριάσεις κατά τις οποίες χαιρετίστηκε η εφαρμογή πρωτοβουλιών όπως «Νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας», π.χ η σύνοδος των Υπουργών Απασχόλησης της G-20 που έγινε στην Ουάσινγκτον στις 20-21 Απριλίου 2010 τόνισε την ανάγκη καλύτερης πρόβλεψης και αντιστοίχισης των δεξιοτήτων σε συνδυασμό με τις αναπτυξιακές στρατηγικές, υποστήριξη των θέσεων εργασίας ποιότητας και προαγωγή της απασχόλησης στην πρώτη θέση προτεραιότητας, μεταξύ άλλων με ενεργή ενίσχυση των πολιτικών των αγορών εργασίας, ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΥΠ` ΟΨΙΝ ΟΤΙ 7. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ως συνέπεια της παγκόσμιας ύφεσης. Η έξοδος από την κρίση πρέπει να σημάνει μετάβαση σε μία πιο ανταγωνιστική οικονομία, βασισμένη στη γνώση, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς, η οποία θα παρέχει καλές ευκαιρίες απασχόλησης σε γυναίκες και άνδρες. Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στους νέους και σε ομάδες που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, εξασφαλίζοντάς τους δυνατότητες απασχόλησης και κατάρτισης για την πρόληψη του κοινωνικού τους αποκλεισμού, 6 7 CΟΜ (2009) 257 τελικό, έγγρ. 10628/09 έγγρ. 8815/1/10 REV 1 9183/1/10 REV 1 ΕΚΜ/μκρ 3
8. Διάφοροι μακροπρόθεσμοι παράγοντες τονώνουν τη ζήτηση για διαφορετικές και υψηλότερου επιπέδου δεξιότητες και αποτελούν το μοχλό για βαθιές τομεακές και επαγγελματικές αλλαγές : η παγκοσμιοποίηση και το διεθνές εμπόριο, η προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος, η οποία απαιτεί μετάβαση προς μία ενεργειακά αποτελεσματική οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα με αυξημένη ανάγκη πράσινων δεξιοτήτων η αυξανόμενη σημασία της οικονομίας που είναι βασισμένη στη γνώση, ιδίως των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και των νανοτεχνολογιών η γήρανση του πληθυσμού, η αστικοποίηση και οι μεταβαλλόμενες κοινωνικές δομές, 9. Η δια βίου μάθηση, μαζί με την αναγνώριση των επίκτητων ικανοτήτων, δεξιοτήτων, γνώσεων και πείρας, είναι ο καλύτερος μηχανισμός για την προσαρμογή των δεξιοτήτων των πολιτών σε νέες προκλήσεις και για την προώθηση της θετικής μετάβασης καθώς και την αύξηση και βελτίωση των θέσεων απασχόλησης. Βοηθώντας τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν τις αλλαγές, η δια βίου μάθηση έχει επίσης να διαδραματίσει βασικό ρόλο για την προαγωγή της κοινωνικής συνοχής και ένταξης. Αυτό απαιτεί και την αύξηση του δυναμικού και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, προκειμένου να αυξηθεί ο αριθμός των ανθρώπων που επωφελούνται από υψηλού επιπέδου και ελκυστικές προσφορές κατάρτισης, που είναι σχεδιασμένες για να καλύψουν τις ανάγκες τους και τις ανάγκες των εργοδοτών, 10. Η «Ατζέντα για νέες δεξιότητες και θέσεις εργασίας», για τον εκσυγχρονισμό των αγορών εργασίας με τη διευκόλυνση της κινητικότητας στην αγορά εργασίας και της δια βίου ανάπτυξης δεξιοτήτων με σκοπό την αύξηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας και την καλύτερη αντιστοίχιση θέσεων εργασίας και δεξιοτήτων, είναι μία από τις επτά εμβληματικές πρωτοβουλίες της ΕΕ που προτείνονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής «ΕΥΡΩΠΗ 2020 - Μία στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη» 8 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 25ης και 26ης Μαρτίου 2010 ζήτησε από την Επιτροπή να αναπτύξει περαιτέρω αυτές τις εμβληματικές πρωτοβουλίες 9, 11. Πολλές μελέτες και έγγραφα πολιτικής σχετικά με την αντιστοίχιση των δεξιοτήτων προς τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και την πρόβλεψη της ζήτησης δεξιοτήτων έχουν καταρτισθεί σε επίπεδο κρατών μελών, Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και διεθνώς, 8 9 COM (2010) 2020 τελικό, έγγρ. 7110/10 EUCO 7/10, παρ. 5, στοιχείο στ) των συμπερασμάτων 9183/1/10 REV 1 ΕΚΜ/μκρ 4
ΠΑΡΟΤΡΥΝΕΙ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ 12. Να επενδύσουν στις δεξιότητες και να ενθαρρύνουν τόσο τις εταιρίες όσο και τους πολίτες να πράξουν ανάλογα, με χρηματοδοτικά και μη κίνητρα, να προωθήσουν την καλύτερη χρήση των δεξιοτήτων εντός των εταιρειών και της δημόσιας διοίκησης, και με υποστήριξη της καινοτομίας και να εκσυγχρονίσουν τους θεσμούς της αγοράς εργασίας και τα συστήματα κατάρτισης προς υποστήριξη αυτών των στόχων, 13. Να εκσυγχρονίσουν τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης για την ανάπτυξη βασικών ικανοτήτων, όπως επικοινωνία, μαθηματικά, επιστήμη και τεχνολογία, ΤΠΕ, μεταγνωστικές ικανότητες, κοινωνικές δεξιότητες, επιχειρηματικό πνεύμα, διαπολιτισμικές γνώσεις, ομαδική εργασία, ευελιξία και προσαρμογή στις αλλαγές ) να αναγνωρίζουν τις επίκτητες ικανότητες, τις δεξιότητες, τις γνώσεις και την εργασιακή πείρα, και να προωθούν τη δια βίου μάθηση, 14. Να αυξήσουν την ευελιξία των προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης ώστε η εκπαίδευση και η κατάρτιση να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, και στους νέους και ταχέως αναπτυσσόμενους τομείς και στους παραδοσιακούς, περιλαμβανομένου του κοινωνικού, πράσινου τομέα, του τομέα της περίθαλψης, καθώς και της αυτοαπασχόλησης να προωθήσουν την ανάπτυξη εθνικών πλαισίων επαγγελματικών προσόντων, μέσω συστημάτων για την εξασφάλιση και διαπίστευση των επαγγελματικών προσόντων, και να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στα προσόντα που αποκτώνται από επαγγελματική εμπειρία, 15. Να αναπτύξουν περαιτέρω τους δεσμούς μεταξύ εκπαίδευσης, κατάρτισης και αγοράς εργασίας, να βελτιώσουν τη μετάβαση από την εκπαίδευση στην εργασία και να μειώσουν τον αριθμό των νέων που βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης. Αυτό περιλαμβάνει στενές και αποτελεσματικές συνεργασίες μεταξύ αφενός των ιδρυμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης και αφετέρου των δημοσίων και ιδιωτικών εργοδοτών και, όπου δει, των τομεακών εκπροσώπων τους, 9183/1/10 REV 1 ΕΚΜ/μκρ 5
16. Να προωθήσουν τη θέση της επαγγελματικής και μη κατάρτισης να προωθήσουν την επαγγελματική κατάρτιση στις εταιρίες, έχοντας κατά νου τις ειδικές ανάγκες των ΜΜΕ και τη σημασία της ανάπτυξης υψηλού επιπέδου μαθητείας και άλλων προγραμμάτων κατάρτισης σε τομείς μελλοντικής ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένων της πράσινης και λευκής οικονομίας, 17. Να προωθήσουν τη συμμετοχή των νεότερων και των πιο ηλικιωμένων, καθώς και των ομάδων με πολύ χαμηλές δεξιότητες και με τα μεγαλύτερα μειονεκτήματα στην αγορά εργασίας, με ειδικές πολιτικές για τη βελτίωση των δεξιοτήτων και των προσόντων τους, 18. Nα υποστηρίξουν την αυτονομία καθενός στην πρόσβαση στη δια βίου μάθηση και την απασχόληση, περιλαμβανομένης της πρόσβασης στις πληροφορίες περί αγοράς εργασίας (κενές θέσεις, απαιτούμενα προσόντα) και στις κοινωνικές υπηρεσίες, όπως η φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων η καθοδήγηση και η συμβουλευτική προσαρμοσμένη στις ανάγκες εκάστου έχουν πολύ σημαντικό ρόλο, και για την καταπολέμηση των έμφυλων στερεοτύπων που αποτελούν ισχυρό εμπόδιο στην ισότητα των φύλων όσον αφορά τη μάθηση, την απασχόληση και άλλες δραστηριότητες, 19. Να αναπτύξουν περαιτέρω την αναγνώριση της άτυπης και ανεπίσημης μάθησης, ώστε να βελτιωθεί η πρόταση στην απασχόληση και την κινητικότητα, 20. Να ενισχύσουν το ρόλο των Δημοσίων Υπηρεσιών Απασχόλησης ως πηγών πληροφόρησης σχετικά με την προσφορά και τη ζήτηση εργασίας και με τις δεξιότητες και τα προσόντα που απαιτούνται, καθώς και όσον αφορά τη χάραξη αποτελεσματικών ενεργών πολιτικών στην αγορά εργασίας. Οι Δημόσιες Υπηρεσίες Απασχόλησης θα πρέπει να συνεργασθούν με όλους τους φορείς προκειμένου να οικοδομήσουν δίκτυο με συνολική και κοινή θεώρηση της αγοράς εργασίας, 21. Ενώ παράλληλα λαμβάνουν υπόψη τις ειδικές αρμοδιότητες των φορέων στον τομέα και της εκπαίδευσης και της απασχόλησης, να συνεχίσουν να αξιολογούν την αποτελεσματικότητα των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, διαδραστικά με τις ανάγκες της αγοράς, και να κοινοποιούν αυτές τις αξιολογήσεις μεταξύ άλλων μέσω των κατάλληλων μηχανισμών της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Απασχόλησης, 9183/1/10 REV 1 ΕΚΜ/μκρ 6
22. Να λάβουν υπόψη και, όπου χρειάζεται, να επιζητήσουν τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στη διαδικασία προσαρμογής της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, ιδίως μέσω του κοινωνικού διαλόγου, 23. Να διευρύνουν τους τομείς εκπαίδευσης και κατάρτισης και να τα καταστήσουν πιο ευέλικτα, βοηθώντας τα ιδρύματα εκπαίδευσης και κατάρτισης να είναι πιο καινοτόμα και δεκτικά στις ανάγκες της αγοράς εργασίας και αυξάνοντας την ικανότητά τους να προσφέρουν ελκυστική και υψηλού επιπέδου μάθηση για όλους, ΚΑΛΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ 24. Να ενισχύσουν τη συνεργασία μεταξύ των σχετικών φορέων - δηλ. κοινωνικών εταίρων, εταιριών, φορέων εκπαίδευσης και κατάρτισης, δημοσίων και ιδιωτικών υπηρεσιών απασχόλησης, δημοσίων αρχών σε διάφορα επίπεδα, ερευνητικών οργανισμών και κοινωνίας των πολιτών - προκειμένου να εντοπίζουν έγκαιρα και αποτελεσματικά τις ανάγκες δεξιοτήτων, να προωθήσουν νέες πρωτοβουλίες μάθησης, και να βελτιώσουν τη μετάδοση και χρήση της νέας και υπάρχουσας γνώσης για τις μελλοντικές ανάγκες δεξιοτήτων μεταξύ των ενδιαφερομένων αυτό περιλαμβάνει διερεύνηση του δυναμικού των τομεακών συμβουλίων για την απασχόληση και τις δεξιότητες, 25. Να ζητήσουν τη συμμετοχή φορέων και της απασχόλησης και της εκπαίδευσης για διαμόρφωση προσέγγισης αξιολόγησης της προόδου στην ΕΕ και τα κράτη μέλη όσον αφορά την αντιστοίχιση δεξιοτήτων και αναγκών της αγοράς εργασίας, 26. Να ενθαρρύνουν την κινητικότητα στην ΕΕ, με σκοπό την πιο αποτελεσματική αντιστοίχιση των δεξιοτήτων των εργαζομένων με τις ευκαιρίες απασχόλησης καθώς και την προώθηση της επαγγελματικής, τομεακής και γεωγραφικής κινητικότητας, και μέσω των δικτύων EURES (Ευρωπαϊκά Δίκτυα Απασχόλησης), 9183/1/10 REV 1 ΕΚΜ/μκρ 7
27. Να συσχετίσουν τα εθνικά πλαίσια επαγγελματικών προσόντων, με την υποστήριξη της Επιτροπής, με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων με σκοπό τη βελτίωση της διαφάνειας των προσόντων και την προώθηση της κινητικότητας των εργαζομένων, 28. Να ενισχύσουν το ρόλο του Δικτύου Δημοσίων Υπηρεσιών Απασχόλησης ως πηγής ανταλλαγής εμπειριών και αμοιβαίας μάθησης, και να προωθήσουν το διάλογο μεταξύ του Δικτύου και άλλων φορέων, μεταξύ άλλων με τη βοήθεια μέσων της ΕΕ όπως το PROGRESS, 29. Σε επίπεδο ΕΕ, να υποστηρίξουν το συντονισμό πρωτοβουλιών για τις δεξιότητες με την οικονομική ανάπτυξη και τις βιομηχανικές πρωτοβουλίες μεταξύ των σχετικών συνθέσεων του Συμβουλίου και των υπηρεσιών που προετοιμάζουν τις εργασίες τους 10, ώστε να προωθηθεί η ζήτηση δεξιοτήτων και η πραγματική χρήση δεξιοτήτων στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, ΚΑΛΕΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 30. Να προτείνει, το φθινόπωρο του 2010, να γίνουν συγκεκριμένα βήματα ώστε να αναπτυχθεί η πρωτοβουλία «Νέες Δεξιότητες για Νέες Θέσεις Εργασίας», εξασφαλίζοντας τη συνοχή της με τη Στρατηγική ΕΥΡΩΠΗ 2020, ιδίως δε η εμβληματική πρωτοβουλία «Ατζέντα για νέες δεξιότητες και θέσεις εργασίας», 31. Να βελτιώσει την ανάλυση των τάσεων και την πρόβλεψη των αναγκών της αγοράς εργασίας, να αναπτύξει εργαλεία και υπηρεσίες που θα βελτιώσουν την ποιότητα της καθοδήγησης, θα προωθήσουν την κινητικότητα στην αγορά εργασίας και θα συμβάλουν στη διόρθωση της αναντιστοιχίας προσφοράς και ζήτησης όσον αφορά τις δεξιότητες. Ως παραδείγματα αναφέρουμε την ανάπτυξη Ευρωπαϊκού πλαισίου ταξινόμησης Δεξιοτήτων, Προσόντων και Επαγγελμάτων (ESCO), και την υπηρεσία «Match and Map» του συστήματος EURES. Οι προβλέψεις του CEDEFOP σχετικά με την προσφορά και ζήτηση απασχόλησης και δεξιοτήτων στο ευρωπαϊκό επίπεδο θα πρέπει να ενημερώνονται ανά διετία, 10 Οι λέξεις «των υπηρεσιών που προετοιμάζουν τις εργασίες τους» προστέθηκε για λόγους σαφήνειας. 9183/1/10 REV 1 ΕΚΜ/μκρ 8
32. Να βελτιώσει την κατανόηση των συνολικών προκλήσεων όσον αφορά την απασχόληση και τις δεξιότητες μέσω συνεργασίας με τον ΟΟΣΑ και τη ΔΟΕ και μέσω διαλόγου και συνεργασιών με άλλες χώρες και σε ενδοπεριφερειακό επίπεδο 11, 33. Να μελετήσει την ενίσχυση του ρόλου των χρηματοδοτικών μηχανισμών της ΕΕ στην ανάπτυξη μέτρων για την έγκαιρη πρόβλεψη της ζήτησης και προσφοράς δεξιοτήτων, ιδίως στο πλαίσιο της κινητικότητας των εργαζομένων και της δια βίου μάθησης. 11 Όταν γίνεται άμεση ή έμμεση αναφορά στον ΟΟΣΑ εντός του παρόντος κειμένου, εννοείται ότι πρέπει να εξασφαλισθεί το δικαίωμα συμμετοχής όλων των κρατών μελών στις εργασίες του οργανισμού. 9183/1/10 REV 1 ΕΚΜ/μκρ 9