φυσική πηγή βιοµηχανικών λύσεων

φυσική πηγή βιοµηχανικών λύσεων Ετήσιος Απολογισµός 2009

φυσική πηγή βιοµηχανικών λύσεων Ετήσιος Απολογισµός 2009

περιεχόµενα 5 Ο «σκοπός» µας 23 Κλάδοι Προϊόντων Εταιρική Κοινωνική 38 Ευθύνη Οικονοµική 8 Επισκόπηση Από τη φύση 24 στην καθηµερινότητα Εταιρική 40 ιακυβέρνηση 10 Η S&B µε µια µατιά 12 ιεθνής Παρουσία 26 Μπεντονίτης 28 Περλίτης 49 Πολιτική Αποδοχών Πληροφορίες 50 για τους Μετόχους 16 Έκθεση της ιοίκησης Από την αγορά 21 στο ορυχείο 30 Βωξίτης Συλλιπάσµατα 32 Συνεχούς Χύτευσης 52 Γλωσσάριο Οικονοµικές 53 Καταστάσεις.Π.Χ.Α. 34 Λοιπά Ορυκτά Ετήσιος Απολογισµός 2009 3

Ο «σκοπός» µας Παρέχουµε καινοτόµες βιοµηχανικές λύσεις αναπτύσσοντας φυσικούς πόρους και δηµιουργώντας προϊόντα προστιθέµενης αξίας. Η S&B χρησιµοποιεί τις ποικίλες ιδιότητες των βιοµηχανικών ορυκτών για να προσφέρει σειρά εξειδικευµένων λύσεων σε µεγάλο φάσµα βιοµηχανικών εφαρµογών. Η σειρά προϊόντων µας, η γεωγραφική διασπορά αποθεµάτων και δραστηριοτήτων µας και οι συνεχείς προσπάθειές µας να κατανοήσουµε και να ικανοποιήσουµε τις ανάγκες των πελατών µας, αποτελούν τη βάση για τη βιώσιµη και κερδοφόρα ανάπτυξη που έχει θέσει ο Όµιλος ως προτεραιότητα. Τα βιοµηχανικά ορυκτά βρίσκονταν πάντα στο επίκεντρο της 75ετούς ιστορίας µας, στη διάρκεια της οποίας η S&B εξελίχθηκε σε πολυεθνικό όµιλο µε περισσότερες από 40 εταιρίες και πωλήσεις σε 74 χώρες ανά τον κόσµο. Η επιχειρησιακή µας προσέγγιση «Από την αγορά στο ορυχείο», σε συνδυασµό µε την επαγγελµατική και υπεύθυνη στάση µας προς την κοινωνία και το περιβάλλον, αποτελούν τη βάση για συνεχή και βιώσιµη ανάπτυξη. Οι Αξίες µας Ακεραιότητα Τηρούµε τις υποσχέσεις µας. Σχέσεις εµπιστοσύνης µε τους πελάτες µας Επιδιώκουµε τη σε βάθος κατανόηση και ικανοποίησητων αναγκών των πελατών µας και ενστερνιζόµαστε τις επιδιώξεις τους για το µέλλον. Σεβασµός για τους ανθρώπους µας Αναγνωρίζουµε την αξία των ανθρώπων µας, ενθαρρύνουµε και στηρίζουµε την ανάπτυξή τους µέσα σε ένα ασφαλές εργασιακό περιβάλλον αµοιβαίας εµπιστοσύνης και σεβασµού. Κοινωνική υπευθυνότητα Λειτουργούµε επαγγελµατικά και υπεύθυνα, κερδίζοντας το σεβασµό των «Συµµετόχων» στις δραστηριότητές µας. Ετήσιος Απολογισµός 2009 5

αντιµετωπίζοντας τη δυσµενή συγκυρία

Αντιδράσαµε έγκαιρα και αποφασιστικά εφαρµόζοντας σειρά µέτρων ώστε να προσαρµοστούµε στα νέα οικονοµικά δεδοµένα. Υιοθετήσαµε µια σταδιακή προσέγγιση ώστε να µειώσουµε συνολικά τα κόστη µας χωρίς να διαπραγµατευτούµε την παραγωγική δυναµικότητα, την ποιότητα και την αποτελεσµατικότητά µας. Ενισχύσαµε τη ρευστότητα πετυχαίνοντας ευνοϊκότερη λήξη των οφειλών, µειώνοντας δραστικά το κεφάλαιο κίνησης, περιορίζοντας τις επενδύσεις και αντλώντας νέα κεφάλαια µε την πολύτιµη υποστήριξη των µετόχων µας. Ως αποτέλεσµα, πετύχαµε µείωση του καθαρού δανεισµού κατά 40%, µια ισχυρή κεφαλαιακή διάρθρωση και µια προβλεπόµενη ετήσια εξοικονόµηση της τάξεως των 10 εκατ. για τον Όµιλο. Εφαρµόσαµε ένα ευρύ φάσµα µέτρων µε ακλόνητη δέσµευση στις Αξίες µας. ώσαµε ιδιαίτερη έµφαση στην καλλιέργεια σχέσεων εµπιστοσύνης µε τους πελάτες µας, κάτι που συνέβαλε σε µεγάλο βαθµό στη διατήρηση των θέσεων που κατέχουµε στις αγορές µας. Προσπαθήσαµε να ελαχιστοποιήσουµε τις συνέπειες των µέτρων για τους ανθρώπους µας, υλοποιώντας δύσκολες αποφάσεις µε δικαιοσύνη, επαγγελµατισµό και κοινωνική υπευθυνότητα.

Οικονοµική Επισκόπηση Συνεχιζόµενες ραστηριότητες* Παραδοχές για την παρουσίαση των οικονοµικών στοιχείων και των χρηµατοοικονοµικών δεικτών Για την καλύτερη κατανόηση και διαφάνεια των οικονοµικών µεγεθών του Οµίλου το 2009 και την ουσιώδη σύγκριση µε τα προηγούµενα έτη, έκτακτα και µη επαναλαµβανόµενα κονδύλια τα οποία προέκυψαν στη διάρκεια του τέταρτου τριµήνου 2009, εξαιρούνται από τα δηµοσιευµένα µεγέθη και τους σχετιζόµενους µε αυτά δείκτες. Συνεπώς, στα συγκρίσιµα µεγέθη και στους σχετικούς δείκτες δεν συµπεριλαµβάνονται η αποµείωση ορισµένων στοιχείων ενεργητικού (χωρίς ταµειακή επίδραση) και η έκτακτη εισφορά επιπλέον φόρου που επιβλήθηκε στις µεγάλες επιχειρήσεις από την Ελληνική κυβέρνηση. Εξέλιξη Βασικών Μεγεθών Πωλήσεις Βασικά Κέρδη ανά Μετοχή 2005 335 2005 0,71 2006 355 2006 0,62 2007 423 2007 0,70 2008 456 2008 0,43 2009 336 2009 0,21 εκατ. σε Μη επαναλαµβανόµενο Κέρδη EBITDA Καθαρός Δανεισµός 2005 60 2005 170 2006 64 2006 154 2007 67 2007 191 2008 65 2008 203 2009 42 2009 122 εκατ. εκατ. Καθαρός Δανεισµός / Κέρδη EBITDA Καθαρός Δανεισµός / Ίδια κεφάλαια 2005 2,9 2005 1,07 2006 2,4 2006 0,90 2007 2,8 2007 1,03 2008 3,1 2008 1,05 2009 2,9 2009 0,53 Λειτουργικό κεφάλαιο κίνησης / Πωλήσεις Καθαρές κεφαλαιουχικές δαπάνες / Πωλήσεις 2005 27,7% 2005 5,8% 2006 26,0% 2006 5,8% 2007 27,2% 2007 6,1% 2008 27,0% 2008 6,6% 2009 23,4% 2009 9,0% * Οι Συνεχιζόµενες ραστηριότητες του Οµίλου S&B περιλαµβάνουν αποκλειστικά τα Βιοµηχανικά Ορυκτά 8 S&B Βιοµηχανικά Ορυκτά Α.Ε.

ηµοσιευµένα οικονοµικά µεγέθη figures Σε χιλ. EUR εκτός από τα στοιχεία ανά µετοχή 2009 2008 2007 Πωλήσεις 335.835 456.393 423.298 EBITDA 1 38.958 65.290 67.036 Λειτουργικά Κέρδη 14.365 37.878 39.838 Κέρδη προ Φόρων 7.325 19.846 31.400 Κέρδη µετά από Φόρους 1.900 14.258 22.374 Κέρδη µετά από Φόρους και δικαιώµατα µειοψηφίας 2.085 13.988 22.505 Βασικά Κέρδη ανά Μετοχή 2 0,06 0,43 0,70 Ταµειακά Κέρδη ανά Μετοχή 3 0,76 1,23 1,49 Μέρισµα ανά Μετοχή 4 0,12 0,12 0,23 Ταµειακές Ροές από Λειτουργικές ραστηριότητες 87.033 34.789 48.227 Καθαρός ανεισµός 121.920 203.149 190.901 Συµφωνία δηµοσιευµένων οικονοµικών µεγεθών µε τα συγκρίσιµα οικονοµικά µεγέθη Έτος 2009 EBITDA Λειτουργικά Κέρδη Καθαρά Καθαρά Βασικά Κέρδη κέρδη προ φόρων Κέρδη Κέρδη 1 ανά µετοχή 2 ηµοσιευµένα µεγέθη 38.958 14.365 7.325 1.900 2.085 0,0599 Αποµείωση στοιχείων ενεργητικού 3.169 3.169 3.169 3.169 3.169 0,0910 Έκτακτη εισφορά φόρου στην Ελλάδα 2.062 2.062 0,0592 Συγκρίσιµα µεγέθη 42.127 17.534 10.494 7.131 7.316 0,2101 Σηµ 1: Κέρδη µετά από φόρους & δικαιώµατα µειοψηφίας Σηµ 2: Κέρδη µετά από φόρους & δικαιώµατα µειοψηφίας / Σταθµισµένο Αριθµό Μετοχών Συγκρίσιµα οικονοµικά µεγέθη 2009 2008 2007 Πωλήσεις 335.835 456.393 423.298 EBITDA 1 42.127 65.290 67.036 Λειτουργικά Κέρδη 17.534 37.878 39.838 Κέρδη προ Φόρων 10.494 19.846 31.400 Κέρδη µετά από Φόρους 7.131 14.258 22.374 Κέρδη µετά από Φόρους και δικαιώµατα µειοψηφίας 7.316 13.988 22.505 Βασικά Κέρδη ανά Μετοχή 2 0,21 0,43 0,70 Ταµειακά Κέρδη ανά Μετοχή 3 0,91 1,23 1,49 Αριθµός Μετοχών Τέλους Έτους 41,425,760 31,010,717 30,876,660 Σταθµισµένος Αριθµός Μετοχών 5 34,834,541 32,432,895 32,209,610 Σηµειώσεις: 1: EBITDA: Κέρδη προ Φόρων, Χρηµατοδοτικών, Επενδυτικών Αποτελεσµάτων & Αποσβέσεων 2: Βασικά Κέρδη ανά Μετοχή: Κέρδη µετά από φόρους & δικαιώµατα µειοψηφίας / Σταθµισµένο Αριθµό Μετοχών 3: Ταµειακά Κέρδη ανά Μετοχή: (Κέρδη µετά από φόρους & δικαιώµατα µειοψηφίας + Αποσβέσεις Χρήσης) / Σταθµισµένο Αριθµό Μετοχών 4: Μέρισµα ανά Μετοχή: Κέρδη µετά από φόρους & δικαιώµατα µειοψηφίας / Αριθµό Μετοχών τέλους έτους. Για το 2008 και 2007 το µέρισµα έχει αναπροσαρµοστεί για την Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου του 2009 5: Σταθµισµένος αριθµός µετοχών: Ως αποτέλεσµα της αύξησης του µετοχικού κεφαλαίου που ολοκληρώθηκε στις 21 Σεπτεµβρίου 2009 και σύµφωνα µε τα ΠΧΑ, ο µέσος σταθµικός όρος µετοχών σε κυκλοφορία τροποποιήθηκε για όλες τις περιόδους που προηγούνται αυτής της συναλλαγής µε συντελεστή αναπροσαρµογής 1,049. Κατά συνέπεια, όλα τα στοιχεία ανά µετοχή πριν το 2009 (εκτός από τα µερίσµατα), είναι επίσης αναπροσαρµοσµένα για την αύξηση του µετοχικού κεφαλαίου 2009. Ετήσιος Απολογισµός 2009 9

Η S&B µε µια µατιά Πωλήσεις Βιοµηχανικών Ορυκτών 2009 Ανά Βιοµηχανική Χρήση 21% Διάφορα Μεταλλουργία & Επεξεργασία Μετάλλου 56% Χυτήρια 21% Συνεχής Χύτευση Χάλυβα 20% Σφαιροποίηση Σιδήρου 5% Αλουµίνα 5% Πυρίµαχα 4% Παραγωγή Σιδήρου 1% 5% Γεωτρήσεις 5% Λοιπά 4% Γεωργία 4% Άµµος Υγιεινής 3% Υαλουργία & Κεραµικά 23% Κατασκευές 13% Κατασκευές & Οικοδοµικά Υλικά 7% Έργα Πολιτικού Μηχανικού 3% Τσιµεντοβιοµηχανία 26 ορυχεία 47 εργοστάσια & εγκαταστάσεις 27 κέντρα διανοµής Ορυχεία Εργοστάσια & εγκαταστάσεις Κέντρα Διανοµής 24 26 26 27 26 40 44 50 51 47 26 29 29 30 27 05 06 07 08 09 05 06 07 08 09 05 06 07 08 09 Μπεντονίτης Περλίτης Βωξίτης Συλλιπάσµατα Συνεχούς Χύτευσης Λοιπά Ορυκτά 10 S&B Βιοµηχανικά Ορυκτά Α.Ε.

Πωλήσεις Βιοµηχανικών Ορυκτών 2009 Ανά Κλάδο Πωλήσεις Βιοµηχανικών Ορυκτών 2009 Ανά Περιοχή Μπεντονίτης 46% Συλλιπάσµατα Συνεχούς 19% Χύτευσης Περλίτης 18% Βωξίτης 9% Λοιπά Ορυκτά 8% Ευρώπη 71% Β. Αµερική 19% Ασία 6% Μέση Ανατολή & Αφρική 2% Λοιπές Χώρες 2% σε 20 χώρες & 5 ηπείρους πωλήσεις σε 75 χώρες 2,027 εργαζόµενοι Χώρες Δραστηριότητας Χώρες Πωλήσεων Προσωπικό 22 23 24 21 20 69 69 69 74 75 2.011 1.985 2.051 2.201 2.027 05 06 07 08 09 05 06 07 08 09 05 06 07 08 09 Ετήσιος Απολογισµός 2009 11

ιεθνής Παρουσία Χώρα Ορυχεία Eργοστάσια Αποθήκες & Κέντρα Διανοµής Βέλγιο Βουλγαρία Βραζιλία Γαλλία Γερµανία Γεωργία Ελλάδα Ηνωµένο Βασίλειο ΗΠΑ Ινδία Ισπανία Ιταλία Καναδάς Κίνα Μαρόκο Νότια Κορέα Ουγγαρία Ολλανδία Πολωνία Τουρκία Μπεντονίτης Περλίτης Βωξίτης Συλλιπάσµατα Συνεχούς Χύτευσης Λοιπά Ορυκτά 12 S&B Βιοµηχανικά Ορυκτά Α.Ε.

Χώρες δραστηριότητας & πώλησης Χώρες πώλησης Ετήσιος Απολογισµός 2009 13

διατήρηση δυνατής και αποτελεσµατικής υποδοµής

Αντλούµε σιγουριά από την επιτυχή προσαρµογή των δραστηριοτήτων µας στη νέα οικονοµική πραγµατικότητα. Βελτιστοποιήσαµε διάφορες παραγωγικές διαδικασίες, ενοποιήσαµε όπου κρίθηκε απαραίτητο το δίκτυο παραγωγής, βελτιστοποιήσαµε τη διαχείριση των πρώτων υλών και των αποθεµάτων και προσαρµόσαµε τη παραγωγική µας δυναµικότητα στα νέα επίπεδα ζήτησης. Παράλληλα, µεριµνήσαµε ώστε να διατηρηθεί η υψηλή ποιότητα των προϊόντων µας και το άριστο επίπεδο εξυπηρέτησης των πελατών, καθώς και να διαφυλάξουµε την ικανότητά µας να ανταποκριθούµε αποτελεσµατικά στην προσδοκώµενη οικονοµική ανάκαµψη.

Έκθεση της ιοίκησης Κατά τη διάρκεια του 2009, το διεθνές οικονοµικό περιβάλλον επιδεινώθηκε ση- µαντικά επηρεάζοντας σε µεγάλο βαθµό τους πελάτες µας στις βιοµηχανίες που σχετίζονται µε τη µεταλλουργία και τις κατασκευές, οι οποίες αντιπροσωπεύουν περισσότερο από δύο τρίτα των εσόδων µας. Κατά το πρώτο εξάµηνο του έτους, η παγκόσµια παραγωγή χάλυβα σηµείωσε κατακόρυφη πτώση που έφτασε έως και το 50% σε σύγκριση µε το 2008. Μεγάλοι παραγωγοί προχώρησαν σε περικοπές του όγκου παραγωγής και µείωσαν δραστικά τα αποθέµατά τους. Η ταχύτητα και σφοδρότητα αυτών των εξελίξεων είχε ως αποτέλεσµα τη δηµιουργία µη βιώσιµων αποθεµάτων, σε διάφορα στάδια των παραγωγικών αλυσίδων, στις αγορές που εξυπηρετούµε. Κατά συνέπεια, οι διάφοροι παραγωγοί ξεκίνησαν να αποκαθιστούν τα αποθέµατά τους κατά το δεύτερο εξάµηνο του έτους, προκαλώντας έτσι και σταδιακή βελτίωση της παραγωγής. Παροµοίως, οι πωλήσεις και τα κέρδη µας επηρεάστηκαν αρνητικά κατά το πρώτο εξάµηνο του έτους, αλλά βελτιώθηκαν σταδιακά και σταθερά, κατά τη διάρκεια του δεύτερου εξαµήνου. Η οµάδα µας ανταποκρίθηκε εγκαίρως στις προκλήσεις και στις νέες συνθήκες, ήδη από την αρχή του χρόνου, οπότε θέσαµε βραχυπρόθεσµους και µεσοπρόθεσµους στόχους, ώστε να δηµιουργήσουµε και να διατηρήσουµε ρευστότητα και να µειώσουµε γενικότερα τη βάση του κόστους µε ταυτόχρονη προσαρµογή της παραγωγής στη νέα δυναµική της ζήτησης. Τα µέτρα που λάβαµε προέβλεπαν σταδιακή υλοποίηση, σε ό, τι αφορά στον περιορισµό τόσο του κόστους παραγωγής, όσο και των εξόδων λειτουργίας. Ως προς το κόστος παραγωγής, στις ενέργειες που προβήκαµε περιλαµβάνονταν µειώσεις στις βάρδιες και στο ωράριο εργασίας, προσωρινή διακοπή εργασιών σε επιλεγµένες µονάδες, µείωση του ανθρώπινου δυναµικού και εξορθολογισµός του δικτύου παραγωγής. Όσο για τα λειτουργικά έξοδα, αρχικά εστιαστήκαµε στον περιορισµό ελαστικών δαπανών, αλλά στην πορεία προχωρήσαµε στην εφαρµογή ευρύτερου φάσµατος µέτρων. Μεταξύ αυτών ήταν η διαχείριση και αναδιάρθρωση του ανθρώπινου δυναµικού, ο περιορισµός των χώρων εργασίας στα κεντρικά µας γραφεία και η υποµίσθωση του πλεονάζοντος χώρου, το πάγωµα των µισθών και συνολική µείωση των µεταβλητών αποδοχών για τα µεσαία και ανώτερα στελέχη. Μέχρι το τέλος του χρόνου, είχαµε προβεί στο κλείσιµο τριών λειτουργικών µονάδων στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αµερική και το προσωπικό του Οµίλου είχε µειωθεί κατά 8%. Επιπλέον, θέσαµε σε εφαρ- µογή ένα πρόγραµµα ενοποίησης των Ευρωπαϊκών µονάδων παραγωγής του Κλάδου Συλλιπασµάτων Συνεχούς Χύτευσης, το οποίο ολοκληρώθηκε επιτυχώς στις αρχές του 2010. Τα αποτελέσµατα όλων αυτών των ενεργειών µέχρι σήµερα, αναµένεται να οδηγήσουν σε ετήσια επαλαµβανόµενη εξοικονόµηση της τάξεως των 10 εκατ. Κατορθώσαµε να µειώσουµε δραστικά το κεφάλαιο κίνησης κατά 42%, γεγονός που συνέβαλε κατά πολύ στη δη- µιουργία χρηµατορροών από λειτουργικές δραστηριότητες της τάξεως των 40 εκατ. Παράλληλα µε αυτές τις δράσεις, το Σεπτέµβριο του 2009 ολοκληρώσαµε επιτυχώς, µε την έµπρακτη υποστήριξη των µετόχων µας, αύξηση του µετοχικού µας κεφαλαίου κατά 41 εκατ. περίπου,. Αυτοί οι πόροι, αθροιστικά, µας επέτρεψαν να µειώσουµε τον καθαρό δανεισµό κατά 81 εκατ. συνολικά, από 203 εκατ. το 2008 σε 122 εκατ. το 2009. Συνεπώς, ξεκινήσαµε τη νέα χρονιά µε αυξηµένη ρευστότητα για τον Όµιλο και µε ενδυναµωµένη τη θέση µας, γεγονός που µας προσφέρει οικονοµική ισχύ και ευελιξία για το µέλλον. Οι ενοποιηµένες πωλήσεις από τις Συνεχιζόµενες ραστηριότητες το 2009 έφθασαν τα 335,8 εκατ., σε σύγκριση µε τα 456,4 εκατ. το 2008. Παρά τη σηµαντική αυτή µείωση, η συνεχής µας δέσµευση και η σχέση εµπιστοσύνης που διατηρούµε µε τους πελάτες µας, καθώς και οι εξειδικευµένες εφαρµογές που έχουν τα προϊόντα µας, αυστηρά προσαρµοσµένα στις ανάγκες τους, συνέβαλαν στο να διατηρήσουµε την ηγετική µας θέση στις αγορές όπου δραστηριοποιούµαστε, σε όλους µας τους Κλάδους. Επωφεληθήκαµε από τις βελτιωµένες τιµές του πετρελαίου και τους χαµηλότερους κατά µέσο όρο θαλάσσιους ναύλους. Με πειθαρχία και επιµονή καταφέραµε να προστατέψουµε το µικτό περιθώριο κέρδους, παρά τις πιέσεις για µείωση τιµών που αντιµετωπίσαµε σε κάποιες από τις αγορές µας. Έτσι, το EBITDA ήταν στα 39,0 εκατ., σε σύγκριση µε τα 65,3 εκατ. του 2008, και τα λειτουργικά µας κέρδη έφθασαν τα 14,4 εκατ. έναντι 37,9 εκατ. το 2008. Τα καθαρά κέρδη για τους µετόχους ήταν 2,1 εκατ. έναντι 14,0 εκατ. το 2008. Αν και η κερδοφορία σηµείωσε σηµαντική µείωση σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, στον υπολογισµό της περιλαµβάνονται σηµαντικά µη επαναλαµβανόµενα έξοδα της τάξεως των 5,2 εκατ., που σχετίζονται µε την αποµείωση παγίων 16 S&B Βιοµηχανικά Ορυκτά Α.Ε.

2009: Αντιµετωπίζοντας τη δυσµενή συγκυρία ιατήρηση θέσεων στις αγορές και σταθερότητα τιµών Ισχυρή στήριξη των µετόχων για τις δράσεις µας Γενική µείωση της βάσης κόστους Ισχυρή δηµιουργία χρηµατορροών µε έµφαση στη στιβαρή διαχείριση του κεφαλαίου κίνησης Σηµαντική µείωση του καθαρού δανεισµού χωρίς ταµειακή επίδραση- για κάποια από τα περιουσιακά µας στοιχεία βολλαστονίτη στην Κίνα, καθώς και µε έναν εφάπαξ αναδροµικό φόρο που επιβλήθηκε στις µεγάλες Ελληνικές εταιρείες το εκέµβριο του 2009. Kατά τη διάρκεια της χρονιάς, προχωρήσαµε σε δύο µικρές αλλά στρατηγικής σηµασίας εξαγορές στις Η.Π.Α. για τους Κλάδους Μπεντονίτη και Περλίτη. Το Φεβρουάριο του 2009, αγοράσαµε τη µονάδα ανάµιξης και το κεφάλαιο κίνησης µπεντονίτη της Bentonite Performance Minerals LLC, στην πόλη Waterloo της πολιτείας Αϊόβα των ΗΠΑ. Τα στρατηγικά οφέλη και οι προκύπτουσες συνέργειες µε το δίκτυο διανο- µής µας και τη γεωγραφική µας παρουσία στις Ηνωµένες Πολιτείες είναι σηµαντικά, καθώς η συναλλαγή αυτή συνέβαλε στην περαιτέρω ενοποίηση των προµηθευτών πρώτων υλών προς τα χυτήρια στη Βόρεια Αµερική. Τον Ιούλιο του 2009, προχωρήσαµε στην απόκτηση της Miller LLC, που δραστηριοποιείται στη διόγκωση περλίτη στη Βόρεια Καρολίνα. Η κίνηση αυτή είναι πλήρως ευθυγραµµισµένη µε τη στρατηγική µας 40 εκατ. δηµιουργία χρηµατορροών από λειτουργικές δραστηριότητες 41εκατ. νέα κεφάλαια από την επιτυχηµένη αύξηση µετοχικού κεφαλαίου για τη δηµιουργία προστιθέµενης αξίας από τη δραστηριότητα διόγκωσης περλίτη στις ΝΑ Η.Π.Α. και τη βελτιστοποίηση των λειτουργικών υποδοµών µας που βρίσκονται σε γεωγραφική εγγύτητα µε την περιοχή αυτήν. Επιπλέον, εξασφαλίσαµε τη συµµετοχή µας, µε ρόλο συντονιστή, στο «ExPerl», ένα ερευνητικό πρόγραµµα για τις χρήσεις και τις εφαρµογές του περλίτη, συνολικού προϋπολογισµού 8 εκατ. και συγχρηµατοδοτούµενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πρόγραµµα αυτό στοχεύει να αναπτύξει καινούργια, καινοτόµα και υψηλότερης προστιθέµενης αξίας προϊόντα, τα οποία θα έχουν ακόµα καλύτερες ως προς την απόδοσή τους µηχανικές και φιλικές προς το περιβάλλον ιδιότητες. Ευελπιστούµε ότι το «Ex- Perl» θα οδηγήσει σε νέα και πιο οικο-αποδοτικά προϊόντα, ενώ υπογραµµίζει την ακλόνητη επιµονή µας πάρα το δυσχερές οικονοµικό περιβάλλον- για καινοτοµία και νέους τρόπους σκέψης στην εφαρµογή νέων διαδικασιών και στην ανάπτυξη φιλικότερων προς το περιβάλλον προϊόντων. 40% µείωση του καθαρού δανεισµού 0,12 µέρισµα ανά µετοχή Τον Οκτώβριο του 2009, τρία νέα µέλη εξελέγησαν στο ιοικητικό µας Συµβούλιο, σε αντικατάσταση τριών µελών που συνταξιοδοτήθηκαν. Όλα τα νέα µέλη έχουν πλούσια εµπειρία στο διεθνές επιχειρηµατικό περιβάλλον και η εκλογή τους στο ιοικητικό Συµβούλιο ευθυγραµµίζεται απόλυτα µε την πολιτική διεθνοποίησης του Οµίλου, όπως αυτή αντικατοπτρίζεται τόσο στις δραστηριότητες όσο και στη σύνθεση του προσωπικού του Οµίλου διεθνώς. Κατά το 2009 συνεχίσαµε να σηµειώνουµε πρόοδο στον τοµέα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και των πρακτικών για βιώσιµη ανάπτυξη. Σηµειώσαµε πρόοδο προς την κατεύθυνση της πιστοποίησης των εγκαταστάσεών µας, σύµφωνα µε τις διεθνείς προδιαγραφές. Ήδη από το τέλος του 2009, 21 παραγωγικές µονάδες µας, που αντιπροσωπεύουν το 88% του όγκου παραγωγής, είναι πιστοποιηµένες κατά το πρότυπο ΙSO9001 για την ποιότητα και 17 µονάδες που αντιπροσωπεύουν το 82% του όγκου παραγωγής είναι πιστοποιηµένες κατά το πρότυπο ΙSO14001 για το περιβάλλον. Επιπροσθέτως, ξεκινήσαµε τις απαιτούµενες προετοιµασίες για την πιστοποίηση σύµφωνα µε το πρότυπο Υγιεινής & Ασφάλειας στην Εργασία OHSAS18001. Μία µονάδα απέκτησε πιστοποίηση το 2009, ενώ οι προσπάθειές µας θα συνεχιστούν, στοχεύοντας σε 10 επιπλέον µονάδες που πρόκειται να αποκτήσουν τη συγκεκριµένη πιστοποίηση µέσα στα αµέσως επόµενα χρόνια. Επίσης, παρουσιάσαµε απολογισµό τόσο για τις κοινωνικο-οικονοµικές όσο και για τις περιβαλλοντικές µας επιδόσεις, εφαρµόζοντας πιστά, για 5η διαδοχική χρονιά τις αυστηρές οδηγίες του Global Reporting Initiative (GRI). Σε αυτό το πλαίσιο, διακριθήκαµε 18 S&B Βιοµηχανικά Ορυκτά Α.Ε.

καταλαµβάνοντας την 7η θέση µεταξύ των 100 µεγαλύτερων Ελληνικών και τη 2η θέση µεταξύ των βιοµηχανικών επιχειρήσεων στην «Κατάταξη Εταιρικής Υπευθυνότητας και Λογοδοσίας» (Accountability Rating Greece 2009), που έλαβε χώρα το 2009, σηµειώνοντας ση- µαντική βελτίωση σε όλους τους τοµείς της αξιολόγησης. Στον τοµέα της γεωθερµικής ενέργειας, η συνεργασία µας µε την ΕΗ Ανανεώσιµες συνέχισε να σηµειώνει πρόοδο προς την επίτευξη του κοινού στόχου για αξιοποίηση του γεωθερµικού πεδίου της νήσου Μήλου. Σε αυτό το πλαίσιο, ολοκληρώθηκε µία πολύ σηµαντική γεωφυσική έρευνα, για να αξιολογήσουµε το δυναµικό του γεωθερµικού πεδίου της περιοχής. Τα αποτελέσµατα της έρευνας αναµένεται να µας υποδείξουν τον καλύτερο δυνατό τρόπο αξιοποίησης του πεδίου. Έχουµε αναπτύξει ένα καλό επίπεδο επικοινωνίας µε την τοπική κοινότητα, στοχεύοντας στην εξεύρεση µίας από κοινού αποδεκτής προσέγγισης ως προς την υλοποίηση του σχεδίου αυτού. Κοιτώντας µπροστά προς το 2010, αντλούµε σιγουριά από την επιτυχή προσαρµογή των δραστηριοτήτων µας στην καινούργια δυναµική των αγορών. Μπροστά στις δυσµενέστατες συνθήκες, οι εργαζόµενοί µας διεθνώς συνέβαλαν σηµαντικά στις προσπάθειές µας και συνέχισαν να αποδίδουν τα µέγιστα. Οι συλλογικές µας προσπάθειες, σε συνδυασµό µε την υποστήριξη των µετόχων µας, είχαν ως αποτέλεσµα ο Όµιλος να διατηρήσει µία συγκροτηµένη και πιο αποτελεσµατική δοµή, µε αυξηµένη ρευστότητα και βελτιωµένη κεφαλαιακή διάρθρωση. Ωστόσο, δεδοµένου ότι η ανάκαµψη της παγκόσµιας οικονοµίας παραµένει αβέβαιη, θα εστιάσουµε στη διασφάλιση της βιωσιµότητας όσων έχουµε πετύχει. Με βάση τη συνολική επιχειρηµατική απόδοση του Οµίλου το 2009 αλλά και τις προσαρµογές που υλοποιήθηκαν στο κόστος και στην οικονοµική θέση του Οµίλου γενικότερα, το ιοικητικό Συµβούλιο προτείνει µέρισµα 0,12 ανά µετοχή, στα ίδια επίπεδα µε το 2008, αναπροσαρµοσµένα βάσει της αύξησης του µετοχικού κεφαλαίου του 2009. Με τη διατήρηση του µερίσµατος στα επίπεδα του προηγούµενου έτους, το ιοικητικό µας Συµβούλιο καταδεικνύει την εµπιστοσύνη του στην ενισχυµένη επιχειρηµατική δραστηριότητα του Οµίλου µας και την ευθυγράµµισή του µε την πρακτική µας για καταβολή σταθερού µερίσµατος, εναρµονισµένου µε την εξέλιξη των κερδών µακροπρόθεσµα. Αν και είµαστε µία Ελληνική επιχείρηση, έχουµε περιορισµένη δραστηριότητα στην εγχώρια αγορά, η οποία αντιστοιχεί σε ποσοστό µικρότερο του 10% των πωλήσεών µας. Η διεθνής µας δραστηριότητα και η γεωγραφική µας διασπορά, µας παρείχαν προσφάτως ενδείξεις για την επαναδραστηριοποίηση της παραγωγικής 14% µείωση των συγκρίσιµων καθαρών λειτουργικών εξόδων 42% µείωση του κεφαλαίου κίνησης δυναµικότητας στις τελικές αγορές που εξυπηρετούµε. Αναµένουµε σταδιακή ανάκαµψη το 2010, αλλά παραµένουµε επιφυλακτικοί δεδοµένου ότι η αβεβαιότητα συνεχίζεται, ιδίως ως προς την αδύναµη πρωτογενή ζήτηση και την αυξανόµενη ανεργία. Είµαστε µία ισχυρή επιχείρηση µε σταθερές θέσεις σε αγορές µε ελκυστικές προοππτικές µακροπρόθεσµης ανάπτυξης. Είµαστε πεπεισµένοι ότι, καθώς η παγκόσµια οικονοµία θα αρχίσει να ανακάµπτει, η σειρά εξειδικευµένων λύσεων προστιθέµενης αξίας που παρέχουµε σε µεγάλο φάσµα βιοµηχανικών εφαρµογών, το ικανότατο και πλέον έµπειρο προσωπικό µας και το ενισχυµένο επιχειρηµατικό µας µοντέλο, θα µας επιτρέψουν να βελτιώσουµε την ανταγωνιστικότητά µας και να ανακτήσουµε αξία µακροπρόθεσµα. Οδυσσέας Π. Κυριακόπουλος Πρόεδρος.Σ. Ευθύµιος Ο. Βιδάλης ιευθύνων Σύµβουλος 225% αύξηση ταµειακών ροών από λειτουργικές δραστηριότητες (µετά από επενδύσεις) Ετήσιος Απολογισµός 2009 19

Από την αγορά στο ορυχείο Το µοντέλο «από την αγορά στο ορυχείο» είναι η επιχειρηµατική προσέγγιση της S&B για την πραγµάτωση του σκοπού της. Η αγορά Η στενή επαφή που διατηρούµε µε τους πελάτες µας, µας επιτρέπει να κατανοήσουµε λεπτοµερώς τι παράγουν και πώς. Οι εµπορικές οµάδες µας εκθέτουν ιδέες για το πώς µπορούν τα προϊόντα µας να βελτιώσουν την αποτελεσµατικότητα της παραγωγικής διαδικασίας των πελατών µας. Ταυτόχρονα, ο καινοτόµος τρόπος σκέψης µας, προωθεί στις οµάδες Έρευνας και Ανάπτυξης µία αντίληψη του τι επιθυµούµε να προσφέρουµε στους πελάτες µας για να προσθέσουµε αξία και αποδοτικότητα στην παραγωγική διαδικασία τους. Η δυνατότητα υλοποίησης και η εγκυρότητα των προτάσεων που διαµορφώνονται σύµφωνα µε τις αντιλήψεις µας, αξιολογούνται. Ανάλογα µε το αποτέλεσµα αυτής της αξιολόγησης και µε το κατά πόσο η υπάρχουσα σειρά προϊόντων µας µπορεί να προσφέρει τη ζητούµενη λύση, σχεδιάζονται οι απαραίτητες ενέργειες από τον ανασχεδιασµό της παραγωγικής διαδικασίας µέχρι την ανακάλυψη νέων κοιτασµάτων. Το ορυχείο Όλες οι σηµερινές και µελλοντικές ανάγκες των αγορών συγκεντρώνονται και µεταφράζονται σε ανάγκες ορυκτών αποθεµάτων. Οι εµπειρογνώµονες σε θέµατα εξόρυξης και επεξεργασίας θα πιστοποιήσουν ότι η ποιότητα του προϊόντος θα είναι σταθερά διαθέσιµη και αξιόπιστη σε βάθος χρόνου. Οι προβλεπόµενες ποσότητες θα ενταχθούν στα µεσοπρόθεσµα και µακροπρόθεσµα σχέδιά µας. Με τη βοήθεια των µηχανικών µας και του τµήµατος Ε&Α σχεδιάζεται ο τρόπος επεξεργασίας, έτσι ώστε να προσαρµόσουµε το προϊόν στις επιθυµητές προδιαγραφές για τη χρήση που επιθυµεί ο πελάτης. Πιθανές επενδύσεις κεφαλαίου θα εξεταστούν και θα αξιολογηθούν εάν αυτό κριθεί απαραίτητο. Η καινούρια προσαρµοσµένη λύση προστιθέµενης αξίας θα βρει το δρόµο της προς την αγορά. Η σε βάθος κατανόηση του τρόπου µε τον οποίο τα προϊόντα µας βρίσκουν εφαρµογή σε διάφορες βιοµηχανικές διεργασίες και προσθέτουν αξία σύµφωνα µε τις ανάγκες των πελατών (η «αγορά»), αποτελεί τον παράγοντα κλειδί για την ανάπτυξη και µετατροπή των φυσικών πόρων (το «ορυχείο») σε βιοµηχανικές λύσεις προστιθέµενης αξίας. Οι άνθρωποί µας συνεχώς εµπλουτίζουν τις γνώσεις τους πάνω στα διάφορα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας πληθώρας τελικών προϊόντων. ιαθέτουν τα αναγκαία προσόντα, ώστε να εντοπίζουν προβλήµατα, να σχεδιάζουν και να προτείνουν λύσεις που µπορούν να προσφέρουν τα προϊόντα µας, προσθέτοντας νέα αξία σε ήδη υπάρχοντα προϊόντα και/ή βιοµηχανικές διεργασίες πελατών. Στόχος µας είναι να επικρατήσουµε ως οι προτιµώµενοι προµηθευτές για περισσότερους από 1.500 πελάτες, µε το να προσφέρουµε προσαρµοσµένες λύσεις σε διάφορες βιοµηχανικές εφαρµογές. Ετήσιος Απολογισµός 2009 21

Κλάδοι Προϊόντων Μπεντονίτης πρωτοπορώντας στην καινοτοµία Χυτήρια, Σφαιροποίηση Σιδήρου, Έργα Πολιτικού Μηχανικού, Γεωτρήσεις Πετρελαίου, Προσροφητικά Υλικά, Χαρτοβιοµηχανία Ο µπεντονίτης είναι πλαστική άργιλος που προέρχεται από την in situ µετατροπή ηφαιστειακής τέφρας. Αποτελείται από ορυκτά της οµάδας των σµεκτιτών, µε κύριο συστατικό το ορυκτό µοντµοριλλονίτη. Πήρε την ονοµασία του από την τοποθεσία Fort Benton της Πολιτείας Montana των ΗΠΑ, όπου πρωτοανακαλύφθηκε και άρχισε να εξορύσσεται. Η ευρεία χρήση του µπεντονίτη οφείλεται στις χαρακτηριστικές του ιδιότητες, όπως: µεγάλη προσροφητική ικανότητα, υψηλή πλαστικότητα, δυνατότητα ιοντοανταλλαγής, θιξοτροπία σε ιξώδη αιωρήµατα, δυνατότητα να δρα ως συνδετικό υλικό. Περλίτης διευρύνοντας τις αγορές Οικοδοµικά Υλικά, Κατασκευές, Γεωργία, Κρυογενική, Μέσα ιήθησης, Βιοµηχανικές Εφαρµογές Ο περλίτης είναι φυσική ηφαιστειακή ύαλος που σχηµατίζεται µε την απότοµη ψύξη και στερεοποίηση ηφαιστειακής λάβας, παγιδεύοντας νερό στη µάζα της. Στην ύπαρξη του παγιδευµένου νερού οφείλεται η πιο σηµαντική φυσική ιδιότητα του περλίτη, που είναι η ικανότητά του να διογκώνεται σε θερµοκρασίες 800-950 C. Μία λευκή µάζα από µικροσκοπικές γυάλινες φυσαλίδες σχηµατίζεται όταν ο περλίτης, µε απότοµη ελεγχόµενη θέρµανση, τήκεται και διογκώνεται, ως αποτέλεσµα της εξάτµισης του παγιδευµένου νερού. Ο όγκος του αυξάνεται δέκα έως είκοσι φορές, µε αντίστοιχη ελάττωση του ειδικού του βάρους, αποκτώντας έτσι ξεχωριστές ιδιότητες θερµικής και ακουστικής µόνωσης, ιδιαιτέρως στην περίπτωση των ελαφρών τσιµέντων και των ελαφρογενών αδρανών υλών. Βωξίτης χαρακτηριστική ποιότητα Αλουµίνα, Χυτοσίδηρος, Αλουµινούχα Τσιµέντα, Τσιµέντα Portland, Λειαντικά, Ορυκτές Ίνες O βωξίτης είναι το κύριο µετάλλευµα για την παραγωγή αλουµινίου, ενώ έχει και αρκετές άλλες, εξειδικευµένες εφαρµογές. Η S&B διαθέτει ιδιόκτητα και µισθωµένα µεταλλεία βωξίτη, κυρίως στις ορεινές περιοχές του Παρνασσού και της Γκιώνας. Τα κοιτάσµατα της εταιρίας είναι διασπορικού και βαιµητικού τύπου. Η αλουµίνα κυριαρχεί στη χηµική σύσταση αυτού του τύπου βωξίτη (µε ποσοστό άνω του 55%). Περιέχει επίσης άλλα οξείδια όπως αυτά του πυριτίου, του σιδήρου, του τιτανίου και του ασβεστίου. Η S&B ελέγχει επίσης τα βαιµητικά κοιτάσµατα βωξίτη της Σαρδηνίας, που συνιστούν συµπληρωµατικό υλικό του ελληνικού βωξίτη. Συλλιπάσµατα Συνεχούς Χύτευσης εξατοµικεύοντας τις λύσεις Συλλιπάσµατα Συνεχούς Χύτευσης, Καλυπτικές Ουσίες, Μεταλλουργικές Ενεργές Σκωρίες Τα συλλιπάσµατα χύτευσης (µε το διακριτικό σήµα Stollberg) αποτελούν σειρά εξειδικευµένων προϊόντων υψηλής προστιθέµενης αξίας, που χρησιµοποιούνται για την υποβοήθηση της παραγωγής χάλυβα µε τη µέθοδο της συνεχούς χύτευσης. ιατίθενται µε τη µορφή κόκκων ή κόνεων. Χρησιµοποιούνται για την επάλειψη των καλουπιών συνεχούς χύτευσης χάλυβα, που αποτελεί την πιο αποδοτική διεργασία για την παραγωγή πρωτοποριακών και υψηλής ποιότητας προϊόντων χάλυβα σε σχεδόν τελική µορφή, όπως πλάκες και κολόνες. Λοιπά Ορυκτά χτίζοντας νέες αλυσίδες Υαλουργία, Κεραµικά, Πυρίµαχα, Μεταλλουργία Ο Κλάδος Λοιπών Ορυκτών επεξεργάζεται, εµπορεύεται και διαθέτει ποικιλία εξειδικευµένων ορυκτών, υπό την επωνυµία «OTAVI», από ίδιες πηγές όπως ο βολλαστονίτης ή µέσω διεθνών στρατηγικών συνεργασιών, εξυπηρετώντας τη βιοµηχανία κεραµικών, την υαλουργία, τη βιοµηχανία πυρίµαχων και τη µεταλλουργία. Επίσης, ο Κλάδος Λοιπών Ορυκτών λειτουργεί ως «παράθυρο ευκαιριών» για την S&B, αναπτύσσοντας νέες αλυσίδες προϊόντων µε βάση τη στρατηγική «από την αγορά στο ορυχείο». Ο Κλάδος επιδιώκει να παρέχει αξιόπιστες λύσεις στους πελάτες του µέσω ανάπτυξης κερδοφόρων και βιώσιµων εφοδιαστικών αλυσίδων σε εξειδικευµένα βιοµηχανικά ορυκτά και νέες γεωγραφικές περιοχές. Ετήσιος Απολογισµός 2009 23

Από τη φύση Λειοτρίβηση & ανάµιξη Ορυκτά για παραγωγή πυριµάχων Φαιά τετηγµένη αλούµινα Πυρωµένος βωξίτης Chamotte Πυρότουβλα Σιδηροµετάλλευµα Μπεντονίτης Ορυχείο µπεντονίτη Μπεντονίτης ως συνδετικό υλικό Σφαιρίδια σιδηρο- Μηχανή µεταλλεύµατος σφαιροποίησης σιδήρου Υψικάµινος Άλλα συστατικά Πέτρες βωξίτη Περλίτης Συλλιπάσµατα Συνεχούς Χύτευσης Ορυχείο περλίτη Άλλα ορυκτά Ξηραντήριο εκνέφωσης Προϊόντα συνεχούς χύτευσης σε κόνεις και κόκκους Λοιπά ορυκτά Ορυχείο Βολλαστονίτη Βωξίτης Μεταλλείο βωξίτη Παραγωγή αλούµινας µε τη µέθοδο Βayer Τήξη αλούµινας για την παραγωγή αλουµινίου 24 S&B Βιοµηχανικά Ορυκτά Α.Ε.

στην καθηµερινότητα Έργα πολιτικού µηχανικoύ Χυτήριο Συνδετικά υλικά µε βάση τον µπεντονίτη για τη δηµιουργία καλουπιών από άµµο Αυτοκινητοβιοµηχανία Χαλύβδινα µέρη Γυάλινα µέρη Μέρη αλουµινίου Πολυµερή Τηγµένος Χάλυβας Χυτοσίδηρος Συνεχής χύτευση Μορφοποιηµένος χάλυβας Ναυπηγεία - Κατασκευές Πλοίων Ενισχυµένο σκυρόδεµα Άµµος υγιεινής (Μπεντονίτης) Κοκκοποιηµένος περλίτης ως συσσωµατωτικό σκωριών Φούρνος διόγκωσης Διογκωµένος Περλίτης Οικοδοµικά υλικά Περλίτης Μορφοποιηµένα υλικά Κονιάµατα Σοβάδες Eλαφροβαρές σκυρόδεµα Κηποχώµατα (Περλίτης) Βωξίτης Τσιµέντα Portland Kουφώµατα αλουµινίου Μονωτικό από ορυκτοβάµβακα Αξιοποίηση της σκωρίας µε την προσθήκη βωξίτη Tσιµέντα µεταλλουργικής σκωρίας Κεραµικά (Βολλαστονίτης, Σποδουµένιο) Κεραµικά πλακίδια Είδη υγιεινής Πορσελάνες Μορφοποιηµένο αλουµίνιο Υδροπονία Ετήσιος Απολογισµός 2009 25

Μπεντονίτης Πωλήσεις Μπεντονίτη 2009 ανά χρήση Πωλήσεις Μπεντονίτη 2009 ανά περιοχή Χυτήρια 47% Έργα πολιτικού µηχανικού 16% Γεωτρήσεις 11% Σφαιροποίηση σιδήρου 10% Άµµος υγιεινής 9% Ειδικές εφαρµογές 7% Δ. Ευρώπη 75% Β. Αµερική 16% Α. Ευρώπη 6% Λοιπές περιοχές 3% No 1 παραγωγός µπεντονίτη στην Ε.Ε. No 2 παραγωγός µπεντονίτη παγκοσµίως 154 εκατ. πωλήσεις Πωλήσεις σε εκατ. 173 207 154 07 08 09 EBITDA σε εκατ. 48 47 33 07 08 09 Για τον Κλάδο του Μπεντονίτη, η επιτάχυνση της οικονοµικής ύφεσης το 2009 είχε ως αποτέλεσµα την κατάρρευση της ζήτησης και τη δραστική µείωση των αποθεµάτων εκ µέρους των πελατών µας. Οι εξελίξεις αυτές επηρέασαν κυρίως την αγορά των χυτηρίων και της σφαιροποίησης σιδήρου ενώ, κατά το τελευταίο τρίµηνο του 2009, οι πωλήσεις παρουσίασαν ελαφρά βελτίωση. Παρά τις προκλήσεις που αντιµετωπίσαµε, ενισχύσαµε τη θέση µας στην αγορά ενδυναµώνοντας τις επαφές µας µε τους πελάτες µας και συνεργαζό- µενοι στενά µαζί τους για την αντιµετώπισή τους. Αντιδράσαµε γρήγορα ώστε να προσαρµόσουµε την παραγωγική µας βάση στα νέα δεδοµένα, αλλά διατηρήσαµε ακέραια την υψηλή ποιότητα των προϊόντων µας και το επίπεδο παροχής υπηρεσιών προς τους πελάτες µας. Κατ αυτόν τον τρόπο καταφέραµε να διατηρήσουµε τα µερίδιά µας στις αγορές που εξυπηρετούµε. Οι πωλήσεις του κλάδου ήταν 153,7 εκατ., ποσό σηµαντικά χαµηλότερο κατά 26% - σε σύγκριση µε τις πωλήσεις ρεκόρ του 2008. Παρά τις δυσµενείς συνθήκες, καταφέραµε να µετριάσουµε τις επιπτώσεις στη κερδοφορία µας και να σηµειώσουµε EBITDA ύψους 32,8 εκατ., σε σύγκριση προς 46,7 εκατ. το 2008. Σε λειτουργικό επίπεδο, η προσοχή µας εστιάστηκε στη διαχείριση του ισολογισµού, µε στόχο τη δηµιουργία χρηµατορροών, σε πλήρη ευθυγράµµιση µε τις πρωτοβουλίες που ελήφθησαν σε επίπεδο Οµίλου. Μειώσαµε επιτυχώς το κεφάλαιο κίνησης, κυρίως µέσω της βελτίωσης στη διαχείριση των πρώτων υλών και της µείωσης των αποθεµάτων. Εν κατακλείδι, εξορθολογίσαµε διάφορες διαδικασίες της παραγωγής, φροντίζοντας, ταυτόχρονα, να διατηρήσουµε τις υψηλές προδιαγραφές µας στον τοµέα της ασφάλειας. Το 2009, η αγορά των χυτηρίων διεθνώς επηρεάστηκε σηµαντικά από την ύφεση. Στη Γερ- µανία, οι πωλήσεις προσθετικών άµµου χύτευσης και άλλων προϊόντων µειώθηκαν κατά περίπου 40% σε σύγκριση µε το 2008. Κατά συνέπεια, προχωρήσαµε στο κλείσιµο µίας µονάδας παραγωγής στη Στουτγάρδη και ενοποιήσαµε τη συγκεκριµένη δραστηριότητα µε άλλες µονάδες της Γερµανίας. Στις Η.Π.Α., ακολουθώντας τη στρατηγική µας για ενοποίηση της αγοράς χυτηρίων, προβήκαµε στην εξαγορά των εγκαταστάσεων ανά- µιξης της Bentonite Performance Minerals, εντάσσοντάς την επιτυχώς στις υπόλοιπες δραστηριότητές µας. Προσαρµόσαµε το δί- 26 S&B Βιοµηχανικά Ορυκτά Α.Ε.