Μάθημα: Ρητορική (απογευματινός όμιλος) Θέμα: Κριτική σκέψη, διερεύνηση διαφορετικών οπτικών γωνιών Τίτλος παρέμβασης: «It s Media» Ηλικιακή ομάδα: 13-15 ετών Διάρκεια: 2 διδακτικές ώρες Εισαγωγή Εισαγωγή στην έννοια της κριτικής σκέψης. Διερεύνηση των απόψεων των μαθητών για το τι είναι κριτική σκέψη. Ενημέρωση για τους στόχους της εκπαιδευτικής παρέμβασης και της σύνδεσής της με το μάθημα της Ρητορικής. Διαφορετικές οπτικές γωνίες Δραστηριότητα 1: «Το φόρεμα;» Οι μαθητές καλούνται να παρατηρήσουν μια φωτογραφία με ένα φόρεμα. Η συγκεκριμένη φωτογραφία έχει την εξής ιδιαιτερότητα: Κάποιοι άνθρωποι βλέπουν το φόρεμα μπλε με μαύρες ρίγες και κάποιοι άλλοι λευκό με χρυσές ρίγες. Δεν πρόκειται για οφθαλμαπάτη αλλά έχει να κάνει με το πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος. Οι μαθητές παρατηρούν πως βλέπουν διαφορετικά το ίδιο φόρεμα. Αποδέχονται απολύτως (χωρίς να μπορούν να το επιβεβαιώσουν με τα μάτια τους) ότι ενώ οι ίδιοι βλέπουν κάτι συγκεκριμένο, κάποιοι άλλοι βλέπουν κάτι διαφορετικό.
Δραστηριότητα 2: «Οφθαλμαπάτη» Οι μαθητές καλούνται να παρατηρήσουν μια εικόνα που αποτελεί οφθαλμαπάτη. Βλέπουν και πάλι πως κάτι, ανάλογα με την οπτική γωνία, μπορεί να φαίνεται διαφορετικό. Τους ζητείται να σκεφτούν τη φωτογραφία, να την συζητήσουν και να την συγκρίνουν με την προηγούμενη. Ποια διαφορά παρατηρούν στο πως οι δύο αυτές φωτογραφίες προσπαθούν να «μιλήσουν» για τις διαφορετικές οπτικές γωνίες. Δραστηριότητα 3: «Ο ναυαγός και η βάρκα» Δίνεται στους μαθητές η παρακάτω φωτογραφία: Οι μαθητές καλούνται να προτείνουν τι μπορεί να σκέπτονται τα δύο άτομα της φωτογραφίας. Θα πρέπει να μπουν στην οπτική του καθενός. Έπειτα τους δίνεται μια προτεινόμενη απάντηση:
Ακολουθεί συζήτηση σχετικά με δυσκολία της εξαγωγής ασφαλών συμπερασμάτων όταν βλέπουμε κάτι μονοδιάστατα όπως και σχετικά με την αξία της διερεύνησης των διαφορετικών οπτικών γωνιών. Ερωτήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου Δραστηριότητα 4: «Κάνουμε ερωτήσεις» Επεξήγηση από τον διδάσκοντα των ερωτήσεων ανοικτού και κλειστού τύπου και της αξίας τους στη διαδικασία διερεύνησης διαφορετικών οπτικών γωνιών. Ο διδάσκων δίνει κάποια παραδείγματα ερωτήσεων ανοικτού και κλειστού τύπου. Δραστηριότητα 5: «Κατασκευή ερωτήσεων» Δίνεται στους μαθητές η παρακάτω φωτογραφία και τους ζητείται να κατασκευάσουν ανά ομάδες δύο ανοικτού τύπου ερωτήσεις και μία κλειστού τύπου.
Η κάθε ομάδα μοιράζεται τις ερωτήσεις που κατασκεύασε με τις υπόλοιπες ομάδες. Πραγματοποιείται αλληλοαξιολόγηση, ώστε να ελεγχθεί κατά πόσο οι ερωτήσεις είναι πράγματι κλειστού και ανοικτού τύπου. Ακολουθεί συζήτηση σχετικά με την εικόνα, το τι μπορεί πραγματικά να συμβαίνει και το πόσα πολλά διαφορετικά σενάρια μπορούν να δοθούν. Δημιουργία παρουσιάσεων και επιχειρηματολογία Δραστηριότητα 6: «It s media» Δίνεται στους μαθητές η παρακάτω εικόνα και οι μαθητές καλούνται να τη σχολιάσουν. Συνδέουν όλα αυτά που έχουν δει και μάθει μέχρι τώρα και προβληματίζονται σχετικά με την αξία της κριτικής σκέψης ειδικά στο θέμα των media και του τρόπου με τον οποίο μπορεί να λειτουργούν. Δραστηριότητα 7: «Επιχειρηματολογία» Με αφορμή την προηγούμενη εικόνα δίνεται το παρακάτω θέμα στους μαθητές: Στη σημερινή εποχή θα πρέπει τα δημοσιογραφικά μέσα να είναι μόνο ηλεκτρονικά (sites, blogs, facebook, youtube channels κ.ά); Πρέπει, δηλαδή, να αρχίσουμε να εγκαταλείπουμε τα παραδοσιακά μέσα (εφημερίδες, περιοδικά, τηλεόραση, ραδιόφωνο); Οι μαθητές χωρίζονται σε δύο μεγάλες ομάδες και καλούνται να υποστηρίξουν τον λόγο και τον αντίλογο αντίστοιχα. Τους ζητείται να
σκεφτούν με την οπτική γωνία της αντίπαλης ομάδας, ώστε να μπορούν να πείσουν περισσότερο το ακροατήριο. Η κάθε ομάδα οργανώνει την επιχειρηματολογία της και δημιουργεί μια πολύ γρήγορη παρουσίαση στο sway. Τέλος, παρουσιάζει στον εκπαιδευτή και στην άλλη ομάδα την άποψή της.