η µαστορική ορολογία της οικοδοµικής

Αγγελική Ι. Τριανταφύλλου Αρχιτέκτονας Μηχανικός Α.Π.Θ. η µαστορική ορολογία της οικοδοµικής Λαµία 2014

2

3 Στο Χρήστο, το Μιχάλη, το Χρήστο Τσ., τον Παναγιώτη, το Μανώλη τη «φουρνιά» πολιτικών µηχανικών του 2008.και το Γιάννη Χ. τη «φουρνιά» του 1977

4

5 «Γράφω για κείνους ου δεν ξέρουν να διαβάσουν, για τους εργάτες ου γυρίζουνε το βράδυ µε τα µάτια κόκκινα α τον άµµο» Τάσος Λειβαδίτης

6

7

8

9 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Σκοπός της εργασίας αυτής είναι να παρουσιαστούν συγκεντρωμένα στοιχεία της ιδιαίτερης διαλέκτου, που χρησιμοποιούσαν και χρησιμοποιούν οι εμπλεκόμενοι στο οικοδομικό «γίγνεσθαι» στις μεταξύ τους συνεννοήσεις και συνομιλίες, τη μαστορική γλώσσα (την «argot») της οικοδομικής. Πρόκειται για ένα μικρό απάνθισμα όρων και εκφράσεων της τέχνης της οικοδομικής, χωρίς φιλοδοξίες ολοκληρωμένου λεξικού. Η ορολογία, που παρατίθεται, αφορά την εποχή του «μπετόν», ενώ πολλοί όροι αποτελούν εξέλιξη και μεταφορά από την εποχή των «πετράδων», των εργολάβων της οικοδομής πριν την σαρωτική επικράτηση του μπετόν. Προσωπικά, είχα την τύχη να ακούσω τις εκφράσεις, τις οποίες παραθέτω, από τους ανθρώπους, που έκτισαν την Ελλάδα, τους οικοδόμους, και έγιναν οικείες για μένα, μέρος της εργασιακής μου καθημερινότητας, και όχι μόνον, για χρόνια. Η γλώσσα, η argot, της οικοδομικής, είναι μια συνθηματική γλώσσα, σαν την argot, που χρησιμοποιούσαν παλιότερα οι άνθρωποι του υποκόσμου στη Γαλλία, για να συνεννοούνται μεταξύ τους, χωρίς να γίνονται αντιληπτοί από τους άλλους. Η «κλειστή» αυτή γλώσσα, προσδιορίζει και συνδέει κοινωνικές ομάδες, με ζεστασιά και οικειότητα. Τους οικοδόμους μεταξύ τους και με τους μηχανικούς, καθώς και με τους εμπλεκόμενους σε οικοδομικές εργασίες : ιδιοκτήτες, εμπόρους οικοδομικών υλικών κλπ. Συμβάλλει στην ολοκληρωμένη εικόνα της διαλέκτου, το κείμενο συγκινητική αναδρομή επαγγελματικής ζωής - του εργολάβου οικοδομών κ. Κώστα Σαλικόπουλου, από την Λαμία, το οποίο παρατίθεται στο τέλος του έργου.

10

11 ΜΙΚΡΟ ΛΕΞΙΚΟ ΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΕΩΝ ΑΝΑΜΟΝΗ : τμήμα από οπλισμό υποστυλώματος (μπετόβεργα), το οποίο εξέχει από το μπετόν της πλακός της οροφής του ορόφου, προκειμένου να συνδεθεί με τον οπλισμό του υποστυλώματος του υπερκείμενου ορόφου, ώστε να συνδεθούν αποτελεσματικά. ΑΡΙΑΝΙ : υγρό λεπτόρρευστο μείγμα για τον σχηματισμό κονιάματος. ΑΣΤΑΡΙ : η πρώτη στρώση υλικού στο βάψιμο, για να βελτιωθεί η καλυπτικότητα του υλικού βαφής. ΑΛΦΑΔΙ : Εργαλείο εύρεσης της οριζοντίου ή κατακόρυφης διεύθυνσης, με χρήση φυσαλίδων σε λάδι. ΑΛΦΑΔΙΑ : οριζόντια κατεύθυνση ενός επιπέδου, σε σχέση με κάποιο επίπεδο αναφοράς (π.χ. το δάπεδο είναι αλφαδιά). ΑΤΣΑΛΟΠΡΟΚΑ : Πρόκα από ατσάλι (σκληρό χάλυβα), η μόνη που μπορεί να εισχωρήσει σε μπετόν με σχετική δυσκολία.

12 ΑΥΓΟΥΛΙΕΡΑ : μονωτικό υλικό, μαύρου συνήθως χρώματος, με υφή που προσομοιάζει σε θήκη αυγών, το οποίο τοποθετείται στα τοιχία υπογείου εξωτερικά, για υγρομόνωση, πριν το μπάζωμα. ΒΑΡΕΛΑ (βλ. και ΜΠΕΤΟΝΙΕΡΑ) : φορτηγό όχημα μεταφοράς μπετόν από το εργοστάσιο παραγωγής ετοίμου σκυροδέματος στην οικοδομή ή το εργοτάξιο χύτευσης. BIG BAG: σάκος από πλαστικές ίνες για μεταφορά συνήθως αδρανών υλικών και ασβέστη. BOBCAT: μικρός φορτωτής για χωματουργικές εργασίες. ΓΑΡΜΠΙΛΙ : Αδρανές υλικό με διάσταση κόκκου 8-15 χιλ. περίπου. ΓΑΡΜΠΙΛΟΜΠΕΤΟΝ : κανονικό σκυρόδεμα, με μικρής διαμέτρου αδρανή, κατάλληλο για περιπτώσεις όπου το κανονικό μπετόν θα δυσκολευόταν να διεισδύσει (πολύ πυκνός οπλισμός ή μικρές διατομές). ΓΙΑΠΙ : (τουρκικό yapi) ημιτελής οικοδομή, στο στάδιο κατασκευής, και κατ επέκταση, εργοτάξιο. ΓΛΥΚΑΙΝΩ : ρίχνω νερό στο μίγμα του μπετόν ή περισσότερο ασβέστη στη λάσπη για τα σοβατίσματα, ώστε να διαστρώνονται εύκολα.

13 ΔΑΧΤΥΛΙΔΙ : προκατασκευασμένο στοιχείο από μπετόν συνήθως, σε σχήμα κυλίνδρου, το οποίο χρησιμοποιείται για την κατασκευή στεγανού βόθρου. ΔΙΑΦΑΝΗ ΜΠΕΤΑ : παραφθορά του όρου «εμφανή μπετά», - στοιχεία οπλισμένου σκυροδέματος, τα οποία θα μείνουν ανεπίχριστα. ΔΟΝΗΤΗΣ : εργαλείο συμπύκνωσης με δόνηση για την συμπύκνωση του χυτευμένου σκυροδέματος. ΕΛΑΤΑΚΙ ή ΛΑΤΑΚΙ : κομμάτι ξύλου, ορθογωνικής διατομής, διαστάσεων 7,5 Χ 7,50 εκ. συνήθως ή και 8 Χ 8 εκ., που χρησιμοποιείται στο καλούπωμα τοπικά για ενίσχυση του «πετσώματος». Κατά την διάρκεια της ζωής του, κόβεται αρκετές φορές. ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΑΚΙ : εργαλείο, που χρησιμοποιείται για την λείανση βιομηχανικού δαπέδου. ΖΥΓΙ : κατασκευή για την εύρεση της κατακορύφου. ΚΑΠΕΛΟ : το τελείωμα καμινάδας, σε διάφορα σχήματα. ΚΑΡΟΤΟ : δοκίμιο σε κυλινδρικό σχήμα, που έχει ληφθεί από τον φέροντα οργανισμό της

14 οικοδομής, με ειδικό δράπανο (καροτιέρα) για έλεγχο αντοχής στη θλίψη στο εργαστήριο. ΚΑΡΟΥΤΑ : κατασκευή μεταλλική, από μαδέρια ή τσιμεντόλιθους, όπου τοποθετείται χύμα ασβέστης για τα επιχρίσματα, τοποθετούμενη κοντά στο σημείο, όπου θα στηθεί η «πρέσα» των σοβατζή. ΚΑΤ ΑΠΟΚΟΠΗ ή ΞΕΚΟΠΗ : τρόπος πληρωμής για οικοδομική εργασία, όπου συμπεριλαμβάνονται και τα υλικά, πλην της εργασίας, στη συμφωνία. ΚΛΑΠΑ : οποιαδήποτε μικρή σανίδα (μήκους 0,4 έως 1,20 μ ), απομεινάρι από ξύλα καλουπώματος, που προέκυψε από παλιές σανίδες μετά από διαδοχικά κοψίματα συχνά φθαρμένη από την πολυκαιρία. Χρησιμοποιείται ως βοηθητικό ξύλα στο καλούπωμα, για να κλείσουν σόκορα ή για το δέσιμο κοντράρισμα του καλουπιού κλπ. ΚΟΛΩΝΑ : κατακόρυφο δομικό στοιχείο με στατικές συνήθως ιδιότητες. ΚΟΝΤΡΑ : «λατάκι», που τοποθετείται κάθετα ως προς ένα καλούπι για το κοντράρει, δηλ. να το εμποδίσει να μετακινηθεί κατά την φάση της σκυροδέτησης. ΚΟΡΝΙΖΑ : α) καλούπι από φελιζόλ, τοποθετούμενο μέσα στο καλούπι του μπετόν, συνήθως για να σχηματοποιήσει να δώσει ένα ωραίο τελείωμα, συνήθως στην κάτω ορατή πλευρά ενός προβόλου β) η τελική μορφή του τελειώματος της κάτω πλευράς του προβόλου γ) περίγραμμα γύρω από κουφώματα, που

15 προεξέχει ελαφρά από το επίχρισμα -κατασκευάζεται από τον σοβατζή. ΚΟΡΦΙΑΣ : η ευθεία, που σχηματίζουν δύο κεκλιμένα επίπεδα όταν τέμνονται, στην περίπτωση της στέγης. Και το κεραμίδι, που τοποθετείται κατά μήκος της τομής των κεκλιμένων επιπέδων στις κεραμοσκεπές. ΚΟΥΤΕΛΟ : μικρού ύψους τοιχίο, πάχους 15 20 εκ., περιμετρικά του δώματος ή των προβόλων. ΚΟΥΡΜΠΑ : καμπύλη, στροφή. ΚΟΥΦΩΜΑ : ο όρος χρησιμοποιείται συνήθως για τα παράθυρα και τις πόρτες, αφορά όμως το άνοιγμα το κενό της τοιχοποιίας, το οποίο θα δεχθεί το παράθυρο. ΚΡΕΜΑΣΗ : σε μια κανονική δοκό, το τμήμα της, το οποίο «κρέμεται» - προεξέχει από το πάχος της πλακός από μπετόν. Αναφέρεται και σε προβόλους, για το τμήμα τους στην πρόσοψη, που προεξέχει από την κάτω πλευρά της πλακός. ΚΡΟΚΑΛΑ : αδρανές υλικό, μεγάλης διάστασης 6 15 εκ. περίπου. ΛΑΜΠΑΣ : μικρό σε πλάτος κατακόρυφο τμήμα τοιχοποιίας, σε επαφή με άνοιγμα της τοιχοποιίας, συνήθως σε επαφή με κολώνα από μπετόν, που χρησιμεύει στην στήριξη του κουφώματος.

16 ΛΑΤΑΚΙ : βλ. ΕΛΑΤΑΚΙ ΛΙΣΤΕΛΛΟ : διακοσμητικό πλακάκι, με πολύ μικρό πλάτος, ιδίου μήκους συνήθως με τα κεραμικά πλακάκια, που παρεμβάλλεται ανάμεσα στις σειρές των πλακιδίων, εν είδει ταινίας. ΜΑΔΕΡΙ : τεμάχιο ξύλου, πάχους 5 εκ. και πλάτους 20 25 εκ., με ποικίλες χρήσεις διάδρομος επικοινωνίας μεταξύ διαφορετικών επιπέδων στο γιαπί ή στα ικριώματα (σκαλωσιές). ΜΑΡΚΙΖΑ : προεξοχή στέγης ή πλακός, γείσο, συνήθως μικρού πλάτους, για την προστασία της τοιχοποιίας και των κουφωμάτων από βροχή και ανέμους. ΜΑΡΚΟΥΤΣΙ : επίμηκες κυλινδρικό εργαλείο, που πάλλεται, χρησιμοποιούμενο στην συμπύκνωση του σκυροδέματος, τελευταίο τμήμα του «δονητή». ΜΑΡΜΑΡΟΠΟΔΙΑ (ομοίως ΠΟΔΙΑ) : τεμάχιο μαρμάρου, πάχους 2-3 εκ. συνήθως, τοποθετούμενο στο κάτω μέρος των ανοιγμάτων για τα κουφώματα. ΜΑΡΜΑΡΟΣΚΟΝΗ : ρινίσματα προερχόμενα από την κατεργασία του μαρμάρου, χρησιμοποιούμενα ως συνδετικό υλικό στην τελευταία στρώση του σοβά.

17 ΜΕΡΕΜΕΤΙ : εργασία μικρής εμβέλειας, επισκευαστική ή προσθετική λόγω αστοχίας, κακοτεχνίας ή κακού συντονισμού, όπως και ελλιπούς συντήρησης οικοδομικού έργου. ΜΟΝΟΚΑΛΟΥΠΟ : τοιχίο ή υποστύλωμα, που δεν καλουπώθηκε από μία πλευρά, διότι δεν υπήρχε δυνατότητα εκσκαφής από όλες τις πλευρές π.χ. επαφή με όμορη ιδιοκτησία. ΜΟΥΡΕΛΟ - ΜΟΡΕΛΟ : α) η λεπτή επιμήκης πλευρά της μαρμαροποδιάς, που μπορεί να έχει υποστεί μικρή επεξεργασία β) μικρό κομμάτι ξύλου, που τοποθετείται ως εσωτερική κόντρα στα τοιχία, για να εξασφαλίσει σταθερή απόσταση στους ξυλότυπους κατά το σφίξιμο των φουρκετών. ΜΠΑΖΑ : α) τα υπολείμματα υλικών από τις εργασίες ανέγερσης κατά φάσεις μιας οικοδομής, που πρέπει να απομακρυνθούν, αν δεν χρησιμοποιηθούν για επιχωμάτωση (μπάζωμα) δεν ενδείκνυται. β) στενή ξύλινη λωρίδα, τοποθετημένη στο κάτω μέρος των ντουλαπιών, για αισθητικούς λόγους κρύβει τα «ποδαράκια» στήριξης των ντουλαπιών. ΜΠΕΤΑ : ο φέρων οργανισμός της οικοδομής σχετική η έκφραση «από τα μπετά». ΜΠΕΤΟΝ : σκυρόδεμα. ΜΠΕΤΟΝ ΑΡΜΕ : σκυρόδεμα οπλισμένο με χάλυβα. ΜΠΕΤΟΝΙΕΡΑ : φορτηγό όχημα μεταφοράς μπετόν από το εργοστάσιο παραγωγής ετοίμου σκυροδέματος στην οικοδομή ή το εργοτάξιο χύτευσης.

18 ΜΠΙΖΟΥΤΕ : διαμόρφωση στην εξωτερική κάτω πλευρά μαρμαροποδιάς. ΝΕΡΟΜΠΛΟΥΚΙ : πολύ υδαρές νερουλό χαρμάνι για χτίσιμο ή σοβάτισμα. ΝΤΑΚΟΣ : βλ. ΤΑΚΟΣ ΝΤΟΥΛΑΠΙ : α) αποθηκευτικός χώρος για ρούχα ή σκεύη β) μονοκάλουπο (βλ. λέξη) τοιχίο από μπετόν, για εξασφάλιση γειτονικής κατασκευής όταν έχει γίνει εκσκαφή στα όρια ή - και σε χαμηλότερο επίπεδο, υπάρχουσας θεμελίωσης ΞΕΡΟΛΙΘΙΑ : τοιχοποιία πλέον, απαντάται μόνο σε περιτοιχίσεις με πέτρες στοιβαγμένες μια πάνω στην άλλη, χωρίς συνδετικό κονίαμα, συγκρατούμενες από την δύναμη της βαρύτητας. ΠΑΠΑΓΑΛΟΣ : είδος γερανού κατάλληλου για μικρού έως μέσου μεγέθους εργασίες μεταφοράς και ανύψωσης, μόνιμα εγκατεστημένου σε καρότσα φορτηγού αυτοκινήτου. ΠΑΤΗΜΑ : το οριζόντιο τμήμα του σκαλοπατιού ΠΕΔΙΛΟ : το κατώτερο πεπλατυσμένο τμήμα της θεμελίωσης

19 ΠΕΡΑΣΙΑ : νοητή ευθεία, που ενώνει δύο ή περισσότερα οικοδομικά στοιχεία, με βάση κάποιο σημείο αναφοράς. π.χ. οι κολώνες είναι περασιά. ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ : μεταλλικά εργαλεία, που χρησιμοποιούνται για το σφίξιμο καλουπιών στις κολώνες και τα τοιχία, σε συνδυασμό με τακάκια και φουρκέτες. ΠΕΤΣΩΜΑ : σχηματισμός επιπέδου συνήθως με ξύλινες τάβλες καλουπιών, όπου θα διαστρωθούν τα σίδερα και θα χυτευθεί το μπετόν σε περίπτωση πλακός, ή τα κεραμίδια αν πρόκειται για στέγη. ΠΗΛΟΦΟΡΙ (πηλός + φέρω) : βοηθητικό οικοδομικό εργαλείο, που αποτελείται από ένα επίπεδο τμήμα και ένα χερούλι στο κάτω μέρος, με σκοπό να έχει ο εργάτης πρόσβαση σε μικρή ποσότητα λάσπης κατά την εργασία του σοβατίσματα, χτισίματα. ΠΛΑΚΑ (γενική «της πλακός» για αποφυγή παρανοήσεων ) : το επίπεδο, συνήθως οριζόντιο, μικρού πάχους και μεγάλης επιφάνειας στοιχείο του σκελετού μιας οικοδομής. Μαζί με τις κολώνες και τα δοκάρια, αποτελούν τον σκελετό της οικοδομής. ΠΟΤΑΜΟΣ : εσοχή ή προεξοχή κατά μήκος της εξωτερικής κάτω πλευράς μαρμαροποδιάς, μαρκίζας ή εξώστη, για να αποτρέπει τα νερά της βροχής να εισχωρούν στο βάθος του οικοδομικού στοιχείου. ΠΟΤΗΡΙ : μεταλλικός κύλινδρος, που «θηλυκώνει» και συνδέει τις μεταλλικές σκαλωσιές καθ ύψος.

20 ΠΡΕΚΙ (ΥΠΕΡΘΥΡΟ) : μικρό δοκάρι, που εκτείνεται εντός της τοιχοποιίας, τοποθετημένο στην πάνω πλευρά ενός κουφώματος. ΠΟΥΜΑ ή ΠΡΟΒΟΣΚΙΔΑ : το τελευταίο τμήμα της πρέσας, συνήθως πλαστικό, απ όπου βγαίνει το μπετόν ΠΡΕΣΑ : α) για μπετόν, η αντλία, που τραβάει το σκυρόδεμα από την βαρέλα και το ανεβάζει στο σημείο σκυροδέτησης β) το μηχάνημα, που αναμειγνύει και προωθεί το κονίαμα για τα σοβατίσματα στο σημείο διάστρωσης (άλλη ονομασία : ΔΡΑΚΟΣ, από το εργοστάσιο κατασκευής του παλαιότερα). ΠΥΡΓΟΙ και ΧΙΑΣΤΙ : στοιχεία μεταλλικού ικριώματος σκαλωσιάς - και κατ επέκταση το σύνολο των μεταλλικών σκαλωσιών. ΡΑΜΜΑ : σπάγγος διαμέτρου 1 χιλ, που τεντωμένος χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό μια ς ευθείας ή περασιάς. ΡΙΖΟΚΟΜΑ : τα κατακόρυφα τοιχώματα ή επιφάνειες μιας εκσκαφής. ΡΙΧΤΙ : το κατακόρυφο τμήμα του σκαλοπατιού ΡΙΧΝΩ ΤΣΙΜΕΝΤΑ : σκυροδετώ. ΡΟΖΕΤΑ : διακοσμητική κορνίζα από γύψο ή ξύλο, η οποία καλύπτει τη βάση του φωτιστικού, για να μην φαίνονται οι καλωδιώσεις ή, σε περίπτωση μπαταρίας κουζίνας ή λουτρού, από μέταλλο καλύπτει την σύνδεση με το δίκτυο ύδρευσης.

21 ΣΕΝΑΖ (ΔΙΑΖΩΜΑ) : λεπτό δοκάρι από οπλισμένο σκυρόδεμα, που παρεμβάλλεται ανάμεσα στις σειρές των τούβλων κατά το χτίσιμο για ενίσχυση της τοιχοποιίας, διατρέχοντας όλη την περίμετρό της. ΣΕΝΤΟΝΙ : τρόπος επιμέτρησης εργασιών, συνήθως τοιχοποιίας και σοβατισμάτων, κατά τον οποίο τα μικρά ανοίγματα δεν αφαιρούνται από την επιμέτρηση. ΣΙΔΕΡΩΜΑ : κοπή, διαμόρφωση και τοποθέτηση του οικοδομικού χάλυβα («σίδερα») μέσα στα καλούπια. ΣΚΑΛΟΜΕΡΙ : το σοβατεπί σε μια σκάλα επενδεδυμένη με μάρμαρο. ΣΟΒΑΤΕΠΙ : είναι η στενή (πλ.5 10 εκ.) οριζόντια λωρίδα από ξύλο, μάρμαρο, μωσαϊκό, πλακάκια κλπ. η οποία καλύπτει το κάτω μέρος εσωτερικού ή εξωτερικού τοίχου στο σημείο όπου ενώνεται με το δάπεδο για λόγους προστασίας και καθαριότητας. ΣΟΚΟΡΟ : η πλευρά του ξύλου, που είναι κομμένη κάθετα στα νερά και τα νεύρα του. ΣΠΑΤΟΥΛΑΡΙΣΤΟ : στρώσιμο ειδικού στόκου (προεργασία) πριν την διάστρωση χρώματος, για να εξασφαλιστεί λεία επιφάνεια σαν τελικό αποτέλεσμα των χρωματισμών. ΣΠΑΩ ΧΑΡΜΑΝΙ : ετοιμασία ανάμειξη μείγματος κονιάματος (χαρμάνι) με το χέρι κι όχι με μπετονιέρα. ΣΤΑΥΡΟΥΔΑΚΙΑ : ειδικοί πλαστικοί αποστάτες σε σχήμα σταυρού, που εξασφαλίζουν σταθερό πλάτος αρμού σε τοποθέτηση πλακιδίων ή υαλότουβλων.

22 ΣΦΗΝΩΜΑ : η τελευταία σειρά από τούβλα σε έναν τοίχο, τα οποία τοποθετούνται λοξά και όχι οριζόντια, με σκοπό την εξασφάλιση ευστάθειας και άρτιας σύνδεσης της τοιχοποιίας με το δοκάρι ή την πλάκα. ΤΑΒΛΑ : ξύλινη σανίδα διατομής συνήθως 10,5 ή 12,50 εκ Χ 2,50 εκ με μήκος πάνω από 1,80 μ, συνήθως 2,50 μ. Χρησιμοποιείται στο καλούπωμα στοιχείων από μπετόν. ΤΑΚΑΚΙ : μικρό τεμάχιο ξύλου, που περίσσεψε κατά το κόψιμο σανίδων για το καλούπωμα, που χρησιμοποιείται σαν σφήνα. ΤΑΜΠΑΝΙ : η κάτω οριζόντια επιφάνεια - το δάπεδο - ενός σκάμματος ή ξυλοτύπου. Γενικά, οριζόντια επιφάνεια. ΤΖΑΜΙΛΙΚΙ : το υαλοστάσιο ενός κουφώματος. ΤΡΑΧΑΝΑΣ : κονίαμα λάσπη με περισσότερη άμμο στην αναλογία υλικών. ΤΣΙΜΕΝΤΟΓΩΝΙΕΣ : τσιμεντοκονίες ΤΡΥΠΟΞΥΛΟ : ξύλο, συνήθως λατάκι, που τοποθετείται στο εσωτερικό του καλουπιού και προεξέχει, ώστε να στηριχτεί το καλούπι, που θα ακολουθήσει. Δημιουργεί μια οπή στο σώμα του μπετόν, συχνότερα απαντάται στα φρεάτια του ανελκυστήρα. ΤΣΕΡΚΙ : τμήμα του οπλισμού υποστυλώματος ή δοκού, τοποθετούμενο κάθετα στον διαμήκη

23 κύριο οπλισμό, τον οποίο τυλίγει. ΤΣΙΜΠΟΥΚΙ : ημικυκλικό ελλειψοειδές καμπύλωμα στις εξωτερικές γωνίες μιας μαρμαροποδιάς. ΦΑΤΟΥΡΑ : τρόπος αμοιβής για οικοδομική εργασία, χωρίς να περιλαμβάνεται η αξία των υλικών. ΦΑΡΜΑΚΟ : ρευστοποιητής, που προστίθεται στη μάζα του μπετόν. ΦΟΥΡΚΕΤΕΣ : μεταλλικά τεμάχια, κυλινδρικής μορφής, που συμμετέχουν, μαζί με τακάκια και πεταλούδες, στο «σφίξιμο» του ξυλοτύπου στα υποστυλώματα. ΦΟΥΡΟΥΣΙ : δοκάρι, ελεύθερο κατά το ένα του άκρο, στήριγμα σε πρόβολο, από διάφορα υλικά (ξύλο, μέταλλο, μπετόν) ΧΑΡΜΑΝΙ : παχύρρευστο υγρό μίγμα κονιάματος ή σκυροδέματος. ΨΕΥΤΟΚΑΣΑ : το στοιχείο εκείνο που ενώνει το κούφωμα με την τοιχοποιία, ενώ παράλληλα μας εξασφαλίζει την ευθυγραμμία και ορθογωνιότητα του ανοίγματος, ώστε να τοποθετηθεί το κούφωμα σωστά και να λειτουργεί χωρίς προβλήματα. Είναι πλαίσιο μεταλλικό με σχήμα Π κατασκευασμένο από γαλβανισμένη λαμαρίνα.

24 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ (Σκίτσα επεξηγηματικά) 1. Τα μέρη των κουφωμάτων 2. Στέγη ξύλινη

25 ΓΡΑΠΤΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ κ. ΚΩΣΤΑ ΣΑΛΙΚΟΠΟΥΛΟΥ (2012) Παρατίθεται στην αυθεντική της μορφή (οι τόνοι δική μου προσθήκη, με σκοπό να διαβάζεται πιο εύκολα το κείμενο) «Από µικρό παιδί ασχολιόµουν µε ξύλα. Μου άρεσε πάρα πολύ να καρφόνω µε το σκεπάρνι και να κόβο µε το πριόνι και να κατασκευάζω πατήνια. Αργότερα που τελείοσα το δηµοτικό Σχολείο, επειδί δεν ήµουνα καλός στα γράµµατα πήγα για δουλειά στην οικοδοµή. Έγινα ένας ωραίος κάλφας. Κάλφας σηµένη ένας µικρός βοηθός που µαθαίνει την δουλειά. Η οικοδοµή µου άρεσε πάρα πολύ και καµάρωνα. Όταν σχόλαγα από την δουλειά φορούσα στην πίσω τσέπη του παντελονιού µου το µέτρο για να δίχνω στον κόσµο πως δούλεβα στην οικοδοµή, για ΚΑΜΑΡΙ. Πέρασαν τα χρόνια, έγινα 18 χρονών και έγινα ένας πάρα πολύ καλός κάλφας. Κάλφας σηµαίνει µάστορας. Πήγα φαντάρος, και εξακολουθούσα να δουλεύω ακόµη στον Στρατό, στα οικοδοµικά. Όταν µε το καλό απολύθηκα από τον Στρατό, έφυγα για δουλειά στην Αθήνα µαζί µε τα αδέλφια µου, που έτυχε να έχω τέσερα αδέλφια και η τρεις να ήµασται οικοδόµη. ηλαδή οικογένεια οικοδόµον. Στην Αθήνα τον µάστορα της οικοδοµής τον λενε καλουµπατση - ΜΑΡΑΓΚΟ. Ενό στην Λαµία, όπου κατάγοµαι τον λεµε πεταντζή.

26 ιότι όλα της οικοδοµής τα φτιάχνουµε µόνι µας, ΣΙ ΕΡΑ ΚΑΛΟΥΠΙΑ ΜΠΕΤΑ. ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ έµαθα πολλά πράγµατα επάνο στην οικοδοµή. Εµαθα το «ΣΚΑΡΙ» ΗΛΑ Η στη σειρά η ξύλινες κολόνες ελατάκια που στηρίζει τη «ΠΛΑΚΑ». Πλάκα σηµαίνει η ταράτσα της οικδοµής. Έµαθα τον Σιδηρόδροµο Σιδηρόδροµος σηµαίνει το καλούπι του ΟΚΟΥ που πατάη ο πάτος του ΟΚΟΥ. «ΠΑΤΟΣ» σηµαίνει το κάτω µέρος του ΟΚΟΥ. Η οικοδοµή ήταν µια πάρα πολύ βαριά δουλειά και κουρασθηκή Αλλά εγώ σαν νέος τότε δεν καταλάβενα τίποτα, παρόλον µου άρεσε. Τότε δουλεύαµαι 6 ηµέρες της εβδοµάδα µόλις ερχόταν το ΣΑΒΒΑΤΟ Λέγαµαι µια παριµοία Σάββατο νάναι µάστορα και ας είναι Χίλιες ώρες ιότι θα πέρναµαι τα χρήµατα, που δουλεύαµαι όλης της εβδοµάδος. Πέρασαν τα χρόνια, και η οικοδοµή άλαξε ο τρόπος δουλειάς Καταργήθηκε το «ΣΚΑΡΙ» που καρφόναµε πάραπολλές πρόκες την ηµέρα Βγήκαν η σιδερένιες ΣΚΑΛΟΣΙΕΣ Που αντί για κάρφοµα, έχει βίδες Ανεβάζει, σε ότι ύψος θέλεις ΕΝΑΣ Μάστορας έχει τα εξής εργαλεία 1 ΤΣΑΝΤΑ που έχει µέσα ένα σκεπάρνι 1 ποδιά για να βάζεις πρόκες Ένα µέτρο ένα πριόνι ΑΛΦΑ Ι ΖΗΓΗ Βγήκαι η µπετονιέρα αυτοκίνητο σου φέρνει το τσιµέντο έτοιµο στην οικοδοµή Με πρέσα ρίχνει τα µπετά

27 ΤΑ καδρόνια που ρίχνοµαι επάνο στις βίδες τον σκαλοσιόν τα λ µε Ταµπάναι Επάνω στα ταµπάνια, σταβροτά ρίχνοµαι άλλα καδρόνια τα οποία τα λένε καδρονιάρισµα, στα οποία στρόνοµαι τις τάβλες τις τάβλες οπού τις λέµε πέτσοµα Για να στρόσωµαι τα σίδερα για να πέση το τσιµέντο της πλάκας έχουν ΚΑΤΑΡΓΗΘΗ τα ΞΥΛΙΝΑ κλειδιά τα οποία καρφόναµαι οριζόντια καδρόνια ανά 0,50 πόντους στο καλούπη της κολόνας για να την δέσοµαι. Τόρα ηπάρχουν τα σιδερένια κλειδιά Από την ΚΡΗΤΗ έως ΕΒΡΟ, υπάρχουν πάρα πολλές λέξεις για την ΟΙΚΟ ΟΜΗ όπος ΤΑΒΛΑ τραβέρσα ΣΑΝΙ Α ΠΕΤΣΟΜΑ καδρόνια ΛΑΤΑΚΙΑ ΠΑΤΟΚΟΛΟΝΕΣ Αργότερα έγινα και εγώ ένας υπεργολάβος οικοδοµών στη Λαµία Έβγαλα πάρα πολλούς µαστόρους Στην ΠΟΙΑΤΣΑ όπως λέµε εµεις οι οικοδόµη δούλεψα µε πολλούς ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ ΕΤΕΡΕΙΕΣ έγινα ένας καλός «ΦΑΤΟΥΡΑΤΖΗΣ» ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ διότι δούλευα φατούρα, που σηµαίνει δουλειά χωρίς ΥΛΙΚΑ Πρόκες Σύρµα Σίδερα ΜΠΕΤΑ Μόνον το κόστος της εργασίας Έχω κατασκευάση πάνω από 40 πολυκατικοίες, 10 Σχολεία, Μονοκατικίες ακόµη και 4 Κοιµητήρια στον νοµό Φθιότιδος µαζί µε τον ΑΗΜΝΗΣΤΟ φίλο κουµπάρο Γιάνη Χριστοδούλου Τόρα είµαι 60 χρονόν Έχω σταµατήση τη δουλειά λόγω συντάξεως, όµως θυµάµαι µια µια τις δουλειές, που έφτιαξα.

28

29

30

31 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Ελπίζω να ξύπνησα μνήμες των παλαιότερων συναδέλφων και το ενδιαφέρον των νεωτέρων, των οποίων το «σεργιάνι» στον κόσμο της οικοδομής εκτιμώ - και απεύχομαι - ότι θα φτάνει μέχρι την τακτοποίηση αυθαιρέτων, και με λίγη τύχη, και στην έκδοση μερικών Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης. Η σκέψη μου, γράφοντας τους όρους της γλώσσας της οικοδομικής, εστίαζε στους νεώτερους συναδέλφους, οι οποίοι δεν έχουν τις ευκαιρίες της γενιάς μου, να δουν, να «ζήσουν» ένα οικοδομικό έργο, να εξελίσσεται από τα θεμέλια και να παίρνει μορφή και υπόσταση στο χώρο. Στη γενιά του γιού μου και των συναδέλφων του, και καλών μου φίλων μηχανικών, ανά την Ελλάδα και σύμπασα τη γη, όπου τους σκόρπισε η οικονομική κρίση. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Ευχαριστώ τον κ. Ιωαν. Τζουβαδάκη, αρχιτέκτονα μηχανικό και καθηγητή στο Ε.Μ.Π, για την συνεισφορά του, πρωτίστως στην επέκταση των πηγών και πληροφοριών, που είχα στη διάθεσή μου, παράλληλα με την τακτοποίηση της σκέψης μου πάνω στο θέμα, με την μεγάλη του πείρα στην εκπόνηση επιστημονικών εργασιών. Μερίδιο μεγάλο στις ευχαριστίες μου έχουν και οι συνάδελφοι μηχανικοί και οικοδόμοι, οι οποίοι υπομονετικά έλυναν τις απορίες μου σε όλα τα στάδια της συνεργασίας μας αποφοίτησα από το πολυτεχνείο κυριολεκτικά «στραβάδι» στα θέματα επικοινωνίας με τα συνεργεία της οικοδομής - και εξακολουθώ να μαθαίνω.

32

33 ΠΗΓΕΣ 1. Τζάρτζανος Ζ. : Λεξικό ερί των Λαϊκών Τεχνικών όρων της Οικοδοµικής, Αθήνα, Εκδόσεις Λύχνος, 1975. 2. Καλογεράς Ν. Κιρ ότιν Χ. Μακρής Γ. Πα αϊωάννου Ι. Ραυτό ουλος Σ. Τζίτζας Μ. Τουλιάτος Π. : Θέµατα Οικοδοµικής, Αθήνα, Εκδόσεις Συµµετρία. 1999. 3. ούκας Σ. : Αρχιτεκτονικό Σχέδιο, Αθήνα, Ίδρυµα Ευγενίδου, 1991. 4. Πλάκα Β. : Εγκυκλο αίδεια Σχεδίου, Β Έκδοση, Αθήνα, Κέντρο Τεχνών Γ. Πλάκα,. 1994. 5. oikodomos blogspot.gr, e- michanikos.gr, ONLINE, άρθρα ανώνυµα. 6. Γρα τή αφήγηση του εργολάβου οικοδοµών κ. Κ. Σαλικό ουλου ( αρατίθεται). 7. Προσω ική είρα, µέσα α ό συζητήσεις και συνεννοήσεις µε οικοδόµους και συναδέλφους µηχανικούς.

34

35

36