Αποτελεί κοινή θέση των μελών του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Ηλεκτρισμού Ελλάδος ότι θα πρέπει :

Θέσεις του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Ηλεκτρισμού Ελλάδος στη Διαβούλευση της ΡΑΕ Eπί της επανεξέτασης των βασικών ρυθμιστικών μέτρων και κανόνων που διέπουν την λειτουργία της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Το υπάρχον ρυθμιστικό πλαίσιο είναι ετεροβαρές, αφού καλύπτει πολύπλοκα και αναλυτικά τις ανάγκες βελτιστοποίησης του Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού (ΗΕΠ) χονδρεμπορικής Αγοράς, ενώ συγχρόνως δεν αντιμετωπίζει επαρκώς τις ανάγκες ανάπτυξης και λειτουργίας του Συστήματος και της Αγοράς στο σύνολό της, έτσι, δημιουργήθηκαν και εξακολουθούν να υπάρχουν στρεβλώσεις. Απλή αλλαγή στο λεκτικό σχετικών διατάξεων δεν μπορεί να βοηθήσει στην άρση των στρεβλώσεων. Το κόστος Συστήματος στο πρόσφατο παρελθόν είχε αδικαιολόγητα αυξηθεί και η απόδοση του έχει αισθητά μειωθεί, και η δυνατότητα αλλαγής Προμηθευτή από τους τελικούς καταναλωτές είχε πρακτικά αποκλεισθεί, από «διευκρινήσεις λεπτομερειών» - στρεβλώσεις του. Αποτελεί κοινή θέση των μελών του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Ηλεκτρισμού Ελλάδος ότι θα πρέπει : α) να εφαρμοσθεί χωρίς άλλη αναβολή η 5 η Ημέρα Αναφοράς την 1 η Ιουλίου 2010. β) να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα και κερδοφορία όλων των απαραίτητων στο Σύστημα Μονάδων Παραγωγής από τη συμμετοχή τους στην Αγορά, με ταυτόχρονη βελτιστοποίηση της λειτουργίας του Συστήματος (ελαχιστοποίηση του πλήρους και αντικειμενικού κόστους Παραγωγής). γ) να δοθεί άμεσα σε Δημόσια Διαβούλευση και να εκδοθεί το Εγχειρίδιο Εκκαθάρισης της Αγοράς, στο οποίο να περιγράφονται με τη μεγαλύτερη δυνατή λεπτομέρεια οι διαδικασίες που απαιτούνται μελλοντικά, εξαιτίας των συγκεκριμένων διαφοροποιήσεων του ρυθμιστικού πλαισίου σε σχέση με σήμερα. Αναλυτικά αναφέρονται τα ακόλουθα : 1

(α) Κατώτερο όριο προσφοράς ενέργειας στον ΗΕΠ Τα όρια που επιβάλλονται πρέπει να αποσκοπούν στην αποτροπή καταχρηστικών συμπεριφορών, να αποτρέπουν τη νόθευση του υγιούς ανταγωνισμού και συγχρόνως να διασφαλίζουν την προστασία των καταναλωτών και του κοινωνικού οφέλους, χωρίς να αποτελούν ασύμμετρες ρυθμίσεις για μέρος των συμμετεχόντων. Υπάρχουν οικονομικά και τεχνικά όρια Προσφορών. Α) Οικονομικά όρια : Επί του παρόντος προβλέπονται αποζημιώσεις των παραγωγών για τη συμμετοχή τους στην Αγορά κυρίως μέσω : 1. Οριακής Τιμής. 2. Αποζημίωσης για το μεταβλητό κόστος λειτουργίας τους, λόγω συμμετοχής τους στον ΗΕΠ και για την παροχή επικουρικών. 3. Αποζημίωσης από το Μηχανισμό Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος. 1. Οριακή Τιμή Συστήματος: Σε συστήματα υποχρεωτικών προσφορών με ενιαία τιμή εκκαθάρισης όπως το Ελληνικό (mandatory pool system clear price), προσφορές στο οριακό κόστος εφ όσον αυτό είναι μεγαλύτερο του ελάχιστου μεταβλητού κόστους, όχι απλά αντανακλούν τα μεταβλητά του κόστη, αλλά αποτελούν και την βέλτιστη προσφορά για κάθε συμμετέχοντα, διότι εξασφαλίζουν την μέγιστη ένταξή του, χωρίς αυτή να γίνεται επί ζημία του. Πολύ σωστά λοιπόν έχει ορισθεί ως κάτω όριο. Όταν όμως γίνονται προσφορές σε τιμή σαφώς μεγαλύτερη από το οριακό κόστος στην περίπτωση μη ύπαρξης επαρκούς ανταγωνισμού, είτε λόγω έλλειψης ισχύος, είτε λόγω εναρμονισμένων πρακτικών αρκετών συμμετεχόντων, αυτό αυξάνει τεχνητά το κόστος Συστήματος (αισχροκέρδεια). Πολύ σωστά λοιπόν υπάρχει ανώτατη διοικητικά οριζόμενη τιμή προσφορών. Επίσης η επιβολή κάτω ορίων σαφώς υπεράνω του οριακού κόστους των Μονάδων, φέρουν σε δυσμενή θέση (αναγκάζουν σε διαφυγόντα κέρδη) παραγωγούς με μονάδες υψηλού κόστους αλλά μεγάλης ευελιξίας (αιχμιακές μονάδες), περιορίζοντας την δυνατότητα ένταξης φόρτισης του έναντι ανταγωνιστών τους με 2

άλλους τύπους Μονάδων. Η διοικητικά επιβαλλόμενη μη ένταξηφόρτισή τους και η δεδομένη διοικητικά επιβαλλόμενη απώλεια κερδών είναι στρέβλωση προς όφελος ανταγωνιστών τους. Αυτό οδηγεί σε διοικητικά επιτρεπόμενη κερδοφορία διακριτά για κάθε τύπο μονάδας και οδηγεί τους επενδυτές σε μονομερή επιλογή επενδύσεων σε συγκεκριμένους τύπους Μονάδων, που στη συνέχεια περιορίζουν την ευελιξία ρυθμίσεων του Συστήματος και καθιστούν προβληματική τη διείσδυση των ΑΠΕ ή αυξάνουν τεχνητά το κόστος της διείσδυσης ΑΠΕ. Πρακτικά αυξάνουν το μακροχρόνιο κόστος Συστήματος και μεγαλώνουν την εξάρτηση της Αγοράς από εισαγόμενες μορφές πρωτογενούς ενέργειας (φυσικό αέριο και πετρέλαιο αντί ΑΠΕ). Σε καμία περίπτωση, δεν πρέπει η Οριακή Τιμή Συστήματος να μην αντανακλά την αύξηση κόστους Συστήματος για μοναδιαία αύξηση του προϊόντος (Φορτίου). Το υπάρχον λογισμικό του ΔΕΣΜΗΕ ελαχιστοποιεί το λειτουργικό κόστος Συστήματος αλλά αυτό το ποσό πρέπει να αποδίδεται στους παραγωγούς πλήρες κατά αναλογία με τον τρόπο συμμετοχής τους. 2. Αποζημίωση για το μεταβλητό κόστος λειτουργίας και τις επικουρικές υπηρεσίες: Πρόβλεψη για τουλάχιστον πλήρη αποζημίωση για το πλήρες κόστος Μονάδων που εντάσσονται ή και φορτίζονται με εντολές ΔΕΣΜΗΕ ανεξάρτητα από τον ΗΕΠ, με εποπτεία-έλεγχο για κατάχρησή της. Στον υπολογισμό του μεταβλητού κόστους Μονάδας να περιλαμβάνεται το κόστος του ελλείμματος δικαιωμάτων εκπομπής CO2 (εφόσον τα περισσότερα δικαιώματα ως και το 2012 έχουν εκχωρηθεί δωρεάν). Αυτό είναι το πραγματικό κόστος που υφίσταται ο παραγωγός σήμερα. Επισημαίνεται ότι κάθε παραγωγός θα μπορούσε να επιλέξει να μετακυλήσει στους προμηθευτές όχι μόνο το κόστος του ελλείμματος, αλλά το πλήρες κόστος εκπομπής CO2, αποσκοπώντας σε κέρδη που διεθνώς ονομάζονται «windfall profits». Κατά τη γνώμη μας το πλήρες κόστος CO2 δεν είναι σωστό να περιληφθεί στον υπολογισμό του ελάχιστου μεταβλητού κόστους, κατά πρώτο λόγο γιατί το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής CO2 δε θεσμοθετήθηκε για να κερδοσκοπήσουν οι παραγωγοί εμπορευόμενοι ένα προϊόν που τους δόθηκε δωρεάν και κατά δεύτερο λόγο γιατί κάτι τέτοιο θα επέβαλε μεγάλη αύξηση των τιμών Η/Ε (κατ αρχάς στη χονδρεμπορική αγορά, αναπόφευκτα όμως στη συνέχεια και στη λιανική) -από την οποία θα έκαναν υπερκέρδη οι παραγωγοί σε βάρος των 3

προμηθευτών και τελικά, των καταναλωτών- το οποίο είναι αποφευκτέο στη σημερινή οικονομική συγκυρία. Επισημαίνεται ιδιαίτερα ο αθέμιτος ανταγωνισμός που υφίστανται οι μονάδες παραγωγής του Ελληνικού Συστήματος, από εισαγωγές Η/Ε που παράγεται από ρυπογόνες μονάδες του εξωτερικού, χωρίς να απαιτούνται από τους εισαγωγείς να προσκομίζουν αντίστοιχα πιστοποιητικά προέλευσης (πράσινης ενέργειας) και να επιβαρύνονται σχετικά εάν όχι, πράγμα που ισχύει για παραγωγούς του Ελληνικού Συστήματος που εξάγουν την ενέργειά τους στην Ιταλία. Πιστεύουμε πως επιβάλλεται να εφαρμοσθεί και στην Ελλάδα παρόμοιο σύστημα πράσινων πιστοποιητικών για τις εισαγωγές στην Ελλάδα, όπως επιβάλλεται στην Ιταλία για τις εισαγωγές από την Ελλάδα. Οι επικουρικές υπηρεσίες ως ορίζονται και αποτιμούνται τα τελευταία έτη, δεν αντανακλούν τον απαραίτητο τρόπο λειτουργίας πολλών μονάδων για την ασφαλή λειτουργία του συστήματος και το επί πλέον κόστος που δημιουργείται στις μονάδες παραγωγής. Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να εντάσσονται και να φορτίζονται προγραμματισμένα ή επιβεβλημένα από το ΔΕΣΜΗΕ Μονάδες Παραγωγής και να μην αποζημιώνονται για το πλήρες κόστος τους, σύμφωνα με τις δηλώσεις των τεχνικοοικονομικών τους στοιχείων, αφού συγχρόνως δεν μπορούν να αγνοήσουν τις εντολές του ΔΕΣΜΗΕ υπό την πρόβλεψη σχετικών προστίμων. Ο ΔΕΣΜΗΕ είναι υπεύθυνος για την ασφαλή και αποδοτική λειτουργία του συστήματος. Ο ΔΕΣΜΗΕ πρέπει να θεσπίσει κανόνες λειτουργίας που να διασφαλίζουν το σύστημα με τον πιο οικονομικό και αποδοτικό τρόπο. Η αποδοτικότητα και η οικονομία θυσιάζεται στο όνομα της ασφάλειας. Και οι δύο συνιστώσες δύνανται να συνυπάρχουν αν υπάρξουν οι κατάλληλοι κανόνες και οδηγίες στην κάθε βάρδια του ΔΕΣΜΗΕ 3. Αποζημίωσης από το Μηχανισμό Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος: Ύπαρξη ορίων με βάση τα σταθερά κόστη στο προαναφερθέν νόημα των ορίων. Η σταθερή τιμή των 35.000 /MW ετήσια δεν αντανακλά πλέον το σημερινό κόστος ισχύος και θα πρέπει να αναπροσαρμοσθεί. Δεν προτείνουμε την πλήρη ανάκτηση για όλα τα σταθερά κόστη μέσω της Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος, που θα καθιστούσε αδιάφορη την ανταγωνιστική 4

συμμετοχή στον ΗΕΠ, αλλά θεωρούμε επιβεβλημένη την αύξησή της τουλάχιστον στο επίπεδο των 50.000 /MW ετήσια. Η αποζημίωση για τη Διασφάλιση Επαρκούς Ισχύος, πρέπει να εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα των απαραίτητων για την ομαλή λειτουργία του Συστήματος Μονάδων, χωρίς να προσαυξάνει αναίτια το λειτουργικό κόστος του Συστήματος. Β) Τεχνικά όρια : Ελάχιστη Ποσότητα : το τεχνικό ελάχιστο της Μονάδας, όπως προσδιορίζεται από τις δηλώσεις των Μονάδων και καθορίζεται από τα κατασκευαστικά τους χαρακτηριστικά, αλλά και τις ενδεχόμενες κατά καιρούς βλάβες ή ανωμαλίες τμημάτων τους. Στερείται νοήματος η διοικητικά οριζόμενη επιβολή ελάχιστου ορίου ποσότητας προσφοράς, αγνοώντας τα τεχνικά χαρακτηριστικά των υπαρχουσών και υπό κατασκευήν Μονάδων. Τέτοια επιβολή θα έχει νόημα μονάχα για αδειοδότηση νέων Μονάδων ως μήνυμα στην Αγορά για τις νέες επενδύσεις. ΠΡΟΤΑΣΗ Τεσσάρων αδιάσπαστων, μη διαχωρίσιμων προτάσεων πακέτο 1. Τα διοικητικά επιβαλλόμενα κάτω όρια να προσδιορίζονται από το Οριακό κόστος ή και τα τεχνικά τους ελάχιστα (όπως εμφανίζεται στο ακόλουθο διάγραμμα), τα δε άνω όρια να ορίζονται διοικητικά. Πρακτικά αυτό αποτελεί αύξηση δυνατοτήτων προσφορών από τις Μονάδες, με απαγόρευση των προσφορών επί ζημία τους. 2. Να υπάρχει πλήρης αποζημίωση κόστους των Μονάδων για την όποια ένταξη-φόρτιση τους εντέλλεται (επιβεβλημένες λειτουργίες και επικουρικές υπηρεσίες) από το ΔΕΣΜΗΕ και να ελέγχεται. 3. Ίσοι όροι για τον ανταγωνισμό από Εισαγωγές δυνατότητας Εξαγωγών (πράσινα πιστοποιητικά για Εισαγωγείς). 4. Αναθεώρηση των τιμών ΑΔΙ ώστε να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα όλων των απαραίτητων για την ομαλή λειτουργία του Συστήματος Μονάδων, ώστε να αποτραπεί τώρα και στο μέλλον η στενότητα Διαθέσιμης Ισχύος που θα οδηγήσει στη δραματική μείωση του κοινωνικού οφέλους. 5

Καμπύλες Κόστους 26,00 25,00 Μεταβλητό Κόστος Ο.Κ. + CO 2 24,00 /Mwh 23,00 22,00 Ελάχιστο Μεταβλητό Κόστος 21,00 20,00 Οριακό Κόστος 19,00 18,00 140 160 180 200 220 240 260 280 Mw Ορ.Κόστος 6

(β) Τα κίνητρα ή/και αντικίνητρα που επιβάλλονται στους Συμμετέχοντες, επακριβών Προσφορών Έγχυσης.. Επισημαίνεται ιδιαίτερα το νόημα της ακρίβειας όταν αφορά προβλέψεις για μέλλοντα χρόνο (ΗΕΠ), που φυσικά δεν είναι το ίδιο με την ακρίβεια μιας μέτρησης υπαρκτού-απολογιστικού μεγέθους. Η αντιμετώπιση στοχαστικών μεγεθών με ντετερμινιστικούς αλγορίθμους είναι εγγενές πρόβλημα σε μοντέλα βελτιστοποίησης όπως αυτό που λειτουργεί και προβλέπεται από το ρυθμιστικό πλαίσιο. Επίσης είναι πρακτικά αδύνατον να ταυτισθεί ο προγραμματισμός με ντετερμινιστικούς αλγορίθμους με την πραγματική λειτουργία Συστήματος σε μέλλοντα χρόνο. Η Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας περιέχει πλήθος στοχαστικών μεγεθών με μικρή ή πολύ μεγάλη τυπική απόκλιση (παραγωγή ΑΠΕ). Αυτά αντανακλούν και την ανάληψη κινδύνου (ρίσκου) από την επιχειρηματική δραστηριότητα σε αυτή, δηλαδή την απόκλιση ανάμεσα στα ex-ante και ex-post μεγέθη. Έτσι, όσο η στοχαστικότητα του Συστήματος αυξάνει (ένταξη ΑΠΕ) εύλογο είναι ότι η απόκλιση θα μεγαλώνει. Ελαχιστοποίηση του ρίσκου συμμετεχόντων, δηλαδή πρακτικά συμβολαιοποίηση του (ντετερμινιστικού) ΗΕΠ δεν συμβαδίζει με την ελαχιστοποίηση κόστους Συστήματος σε πραγματική Λειτουργία πράγμα που αντίκειται και στο πνεύμα των Οδηγιών της ΕΕ. Συμβιβασμός ανάμεσα στην ελαχιστοποίηση ρίσκου και τη βελτιστοποίηση λειτουργίας Συστήματος σε πραγματικό χρόνο, θα αποτελούσε ένας στοχαστικός ΗΕΠ και εκκαθάριση αποκλίσεων μετά τη βελτιστοποιημένη πραγματική λειτουργία Συστήματος (ακαδημαϊκό μοντέλο). Ή εναλλακτικά, η ενημέρωση της Αγοράς ex-ante με έναν στοχαστικό ΗΕΠ και η εκκαθάρισή της ex-post (παραπλήσιο με το υπάρχον Σύστημα). Ή εναλλακτικά, η πρόβλεψη συμμετοχής διμερών συμβολαίων στον ΗΕΠ με την εκκαθάριση αποκλίσεων ex-post (το πλέον σύνηθες σύστημα αγορών). 7

Αυτά όμως αποτελούν δομικές αλλαγές του Συστήματος, ίσως όμως απαραίτητες για την εξάλειψη των υπαρχουσών στρεβλώσεων και όχι την απλή υποκατάστασή τους. Για κάθε Μονάδα της ΔΕΗ και ιδιαίτερα για τις Λιγνιτικές δηλώνονται καθημερινά στο ΔΕΣΜΗΕ οι τιμές της καθαρής ελάχιστης και μέγιστης ικανότητας παραγωγής (MWnet). Η καθημερινή επαναδήλωση προσβλέπει στην πλέον αξιόπιστη και ομαλή λειτουργία του Συστήματος. Στο γενικό πλαίσιο συμμόρφωσης με τον ΚΔΣ η ΔΕΗ έχει καταθέσει την ΓΔΠ/2309/06.04.2009 αίτηση εξαίρεσης για ορισμένες Μονάδες και για ορισμένα από τα άρθρα του. Πέρα από τις γενικές απαιτήσεις του ΚΔΣ και για τις περισσότερες λιγνιτικές Μονάδες της ΔΕΗ η τιμή του τεχνικού ελάχιστου που δηλώνεται δεν απέχει σημαντικά από το όριο του 50% που θέτει ο ΚΔΣ. Ειδικά για τη δυνατότητα επίτευξης των Τεχνικών Ελαχίστων αναφέρουμε ότι: Η λειτουργία στο 50% της ονομαστικής ισχύος, πρακτικά απαιτεί τη λειτουργία της Μονάδας με 4 μύλους για χειρότερο καύσιμο ή 3 μύλους για καλό καύσιμο, αντί των 7 έως 5 μύλων στο πλήρες φορτίο. O αριθμός των μύλων που απαιτείται να είναι σε λειτουργία για την επίτευξη του ελάχιστου φορτίου καθορίζεται από τον κατασκευαστή βάση της ελάχιστης επιβεβλημένης φόρτισης του κάθε μύλου την ελάχιστη απαιτούμενη παροχή Υ/Θ και θερμοκρασία τροφοδοτικού για την ασφαλή λειτουργία του λέβητα. Όλα τα παραπάνω όμως επηρεάζονται από την ποιότητα του καυσίμου και από την κατάσταση της Μονάδας (καθαρότητα λέβητα συντήρηση μύλων). Λόγω της γενικής υποβάθμισης της ποιότητας του λιγνίτη στο σύνολο των Μονάδων το ελάχιστο φορτίο επιτυγχάνεται με λειτουργία 4 ή και παραπάνω μύλων. Ειδικά κατά τη λειτουργία στο τεχνικό ελάχιστο έξοδος ενός μύλου συνεπάγεται και κράτηση του λέβητα γιατί δεν υπάρχει αρκετός χρόνος για εκκίνηση εφεδρικού. Εκ των πραγμάτων λοιπόν η λειτουργία με περιορισμένο αριθμό μύλων εμπεριέχει τον κίνδυνο της απώλειας της Μονάδας από το δίκτυο. Θα πρέπει ακόμη να σημειωθεί ότι κατά τους χειμερινούς μήνες πολλές από τις λιγνιτικές Μονάδες παρέχουν τηλεθέρμανση και συνεπώς το τεχνικό ελάχιστο φορτίο είναι μεγαλύτερο από το δηλωθέν. Ειδικά για τη δυνατότητα επίτευξης του μέγιστου φορτίου αναφέρουμε ότι: Το μέγιστο φορτίο που μπορεί να αποδώσει μια λιγνιτική Μονάδα επίσης δηλώνεται σε καθημερινή βάση. Στη δήλωση αυτή συνεκτιμόνται περιορισμοί τεχνικής φύσης στο βαθμό που είναι εκ των προτέρων γνωστοί (απώλεια μύλων, Π/Θ, κλπ). 8

Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να γίνει εκ των προτέρων και με ασφάλεια πρόβλεψη της ποιότητας του τροφοδοτούμενου λιγνίτη. Ιδιαίτερα στους Σταθμούς που δεν έχουν τη διαχείριση της αυλής τους οι διακυμάνσεις στην ποιότητα του καυσίμου είναι μεγάλες και στο βαθμό που είναι δυνατό διορθώνονται με την απαιτούμενη καθυστέρηση λόγω της χωρητικότητας των σιλό και στο βαθμό που είναι αυτό δυνατό (διαθεσιμότητα αποθετών- απολιπτών κ.λπ) Για τη διευκόλυνση της λειτουργίας του Συστήματος μπορεί να εξεταστεί η διαφοροποίηση της φόρτισης των Μονάδων από την προβλεπόμενη απαιτώντας την αναγκαία ισχύ από το Σύνολο του Σταθμού και όχι από την κάθε Μονάδα χωριστά. Σε ότι αφορά τις προγραμματισμένες Συντηρήσεις έχει γίνει σημαντική προσπάθεια με καλά αποτελέσματα για την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων. Προφανώς ποτέ δεν μπορούν να εξαλειφθούν οι βλάβες ο χρόνος αποκατάστασης των οποίων δεν είναι δυνατό πάντοτε να καθορίζεται με ακρίβεια καθώς συμβάλουν παράγοντες που εξαρτώνται κυρίως από τη διαθεσιμότητα εργολάβων και ανταλλακτικών. Θα ήταν πάντως σκόπιμο σε κάθε μεγάλη και προγραμματισμένη συντήρηση να συμπεριλαμβάνεται ένα διάστημα (1 ημέρα) προ της κράτησης για υλοποίηση απαραίτητων ελέγχων με τη Μονάδα να μπορεί να λειτουργήσει ως μη κατανεμόμενη και επίσης ένα διάστημα (2 ημερών) μετά το πέρας της συντήρησης για εκτέλεση απαιτούμενων δοκιμών επίσης με το ίδιο καθεστώς. ΠΡΟΤΑΣΗ Η ύπαρξη προστίμων να επιβάλλεται σε περιπτώσεις παραβατικών συμπεριφορών (ψευδείς δηλώσεις, μη συμμόρφωση σε εντολές κλπ), αλλά δεν μπορεί να επιβάλλεται σε περιπτώσεις ανωτέρας βιας πχ forced outage 9

(γ) Μέτρα που σχετίζονται με τη διαχείριση των Υδάτινων Πόρων (πρόταση της ΔΕΗ) Η ΔΕΗ, όπως και κάθε διαχειριστής υδροηλεκτρικών, διαχειρίζεται τους υδάτινους πόρους για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με σταθερή στρατηγική απαράλλαχτη από ενάρξεως λειτουργίας των ΥΗΣ στο Σύστημα, με βάση την αρχή υδροθερμικής συνεργασίας για την επίτευξη της μέγιστης εξοικονόμησης χρήσης καυσίμων από θερμικές μονάδες ή μείωση του κόστους του Συστήματος παραγωγής. Με καθαρά οικονομικά κριτήρια η βελτιστοποίηση της χρήσης υδάτινων πόρων για παραγωγή Η/Ε είναι η μεγιστοποίηση της αξίας τους, που ισούται με το κόστος των θερμικών μονάδων των οποίων η παραγωγή τους υποκαθίσταται από τους ΥΗΣ. Η παράβαση αυτών των αρχών βλάπτει σημαντικά την εθνική οικονομία Παρά ταύτα όμως το θεωρητικό βέλτιστο της υδροθερμικής συνεργασίας δεν μπορεί να επιτευχθεί λόγω των τεχνικών περιορισμών των εγκαταστάσεων των ΥΗΣ. Δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί μεγαλύτερη ισχύς από την εγκατεστημένη, δεν μπορεί να παραχθεί μακροχρόνια περισσότερη ενέργεια από τις αντίστοιχες εισροές, τα χρονικά διαστήματα αιχμών φορτίου και αιχμών εισροών δεν ταυτίζονται, η χωρητικότητα των ταμιευτήρων είναι δεδομένη, υπάρχουν αλληλεξαρτήσεις ροών στους ΥΗΣ ενός ποταμού, περιορισμοί παροχετευτικότητας της κοίτης κατάντη των ΥΗΣ, κλπ. Προτεραιότητα όμως έχει η ασφάλεια των εγκαταστάσεων των ΥΗΣ (φράγματα), αλλά και για την ασφάλεια των κατάντι περιοχών (αντιπλημμυρική προστασία). Επί πλέον η χρήση των ΥΗΣ δεν αποσκοπεί μόνο στη βελτίωση δεικτών της Ηλεκτρικής Οικονομίας (πολύ περισσότερο στην ικανοποίηση κερδοσκοπικών συμφερόντων μιας μόνον κατηγορίας από τους συμμετέχοντες στην Αγορά Η/Ε), αλλά της Οικονομίας γενικότερα. Οι εγκαταστάσεις των ΥΗΣ είναι πολλαπλών χρήσεων πέραν της παραγωγής Η/Ε, δηλαδή ύδρευσης, άρδευσης, εκπλήρωσης οικολογικών υποχρεώσεων, κλπ, όπου καθοριστικής σημασίας είναι οι ανάγκες που εκφράζονται από τις καθ ύλη αρμόδιες Διευθύνσεις Υδάτων των Περιφερειών. 10

Πολύ σημαντικό είναι επίσης το γεγονός πως λόγω της μακροχρόνιας σταθερότητας της χρήσης των ΥΗΣ (η συνολική Η/Ε που θα παραχθεί από τους ΥΗΣ μακροχρόνια είναι ανάλογη των εισροών στους ταμιευτήρες τους), ουδόλως επηρεάζει τις μακροχρόνιες αποδόσεις επενδύσεων θερμικών μονάδων. Δηλαδή αν και περιοδικά η χρήση των ΥΗΣ μεταβάλλεται λόγω της περιοδικής μεταβολής των υδρολογικών συνθηκών (εισροές), επειδή οι περίοδοι μεταβολών είναι 6ετούς- 8ετούς διάρκειας, αυτό σημαίνει πως τη μειωμένη φόρτιση θερμικών μονάδων ένα υγρό έτος, θα ακολουθήσει αυξημένη φόρτιση θερμικών μονάδων ένα ξηρό έτος σε 3-4 έτη και ο κύκλος αυτός θα επαναληφθεί 2 με 3 φορές κατά το χρονικό διάστημα απόσβεσης μιας θερμικής μονάδας. Δηλαδή ο επιχειρηματικός κίνδυνος που αντιμετωπίζει ένας σοβαρός επενδυτής θερμικής μονάδας από τη χρήση ΥΗΣ, είναι αμελητέος ως μηδενικός. Τα υποχρεωτικά νερά ορίζονται σε επίπεδο ημέρας ή εβδομάδας και η κατανομή τους ώρα-ώρα γίνεται με βάση το κριτήριο της μεγιστοποίησης της αξίας τους (και αντίστοιχα της ελαχιστοποίησης του κόστους λειτουργίας του Συστήματος) σύμφωνα με όσα προβλέπονται στον ΚΔΣΣΗΕ. Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι η διαχείριση των σταθμών των ταμιευτήρων των ΥΗΣ είναι ένα στοχαστικό πρόβλημα (εφόσον οι εισροές αποτελούν στοχαστικό μέγεθος) με σημαντικούς κινδύνους, τόσο υπερχείλισης όσο και εξάντλησης των υδατικών αποθεμάτων, με καταστρεπτικές συνέπειες τόσο προς τη μια όσο και προς την άλλη κατεύθυνση. Απλή στατιστική ανάλυση δείχνει ότι την τελευταία 10ετία, από το 2001 ως και το 2010, το 2001, 2002, 2007 και 2008 ήταν ξηρά έτη, 2003 και 2004 ήταν μέτρια έτη και 2005, 2006, 2009 και 2010 (ως σήμερα) ήταν υγρά έτη. Όλοι οι παραγωγοί ιδιαίτερα δε η ΔΕΗ- είναι εκτεθειμένοι στις οικονομικές συνέπειες της στοχαστικότητας των εισροών: τα ξηρά έτη επιβαρύνεται οικονομικά η ΔΕΗ και αυξάνεται η κερδοφορία των ανεξάρτητων παραγωγών και αντίστροφα για τα υγρά έτη. Οι διακυμάνσεις της υδραυλικότητας προκαλούν διακυμάνσεις της κερδοφορίας από έτος σε έτος, οι οποίες όμως εξισορροπούνται σε βάθος χρόνου (10ετίας και άνω). Συνεπώς, δεν είναι σωστό να αλλάξει με ρυθμιστικές διατάξεις ο τρόπος διαχείρισης των ΥΗΣ για να μειωθεί η επίδραση της υδραυλικότητας στην ημερήσια κερδοφορία των παραγωγών Η/Ε, γιατί όπως προαναφέρθηκε αυτό συνεπάγεται πολλούς κινδύνους. Πολύ δε περισσότερο χωρίς την πρόβλεψη εγγυήσεων, ή ρητρών για την περίπτωση που κάποιος από τους κινδύνους επαληθευτεί, αφήνοντας μονομερώς στη ΔΕΗ το βάρος των οικονομικών ή άλλων ζημιών που θα προκληθούν. 11

Αντιθέτως, είναι σκόπιμο όλοι οι παραγωγοί να εφαρμόσουν οικονομικά εργαλεία διεθνώς γνωστά και χρησιμοποιούμενα, όπως weather derivatives, για να μειώσουν την επίδραση του καιρού (υδραυλικότητα, θερμοκρασία κλπ) στην βραχυχρόνια κερδοφορία τους. Τέλος, επισημαίνεται ιδιαίτερα ότι από την αρχή του έτους λεπτομερή στοιχεία πρόβλεψης λειτουργίας των ΥΗΣ αναρτώνται στην ιστοσελίδα του ΔΕΣΜΗΕ. Τα στοιχεία αυτά καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες ενημέρωσης των συμμετεχόντων στην αγορά. ΠΡΟΤΑΣΗ Διατήρηση του υπάρχοντος ρυθμιστικού πλαισίου, όμως: Χρειάζεται τα υπάρχοντα όρια στις οικονομικές προσφορές των ΥΗΣ να αναθεωρούνται συχνότερα από τις αρμόδιες Αρχές για να αντανακλούν τις εκάστοτε αντικειμενικές συνθήκες. Οι επιβεβλημένες οικονομικές προσφορές των ΥΗΣ, επί πλέον των υποχρεωτικών, δεν μπορεί να αποκλείουν τη βέλτιστη χρήση τους όπως ορίσθηκε παραπάνω. 12