ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 1
1. Ενίσχυση της ελκυστικότητας του αγροτικού χώρου μέσω βελτίωσης του ανθρώπινου δυναμικού και της ποιότητας ζωής i. Παροχή και βελτίωσης βασικών υπηρεσιών για την οικονομία και τον αγροτικό πληθυσμό που σχετίζονται με την ποιότητα της ζωής των κατοίκων της υπαίθρου. ii. Δημιουργία ή βελτίωση υποδομών μικρής κλίμακας. iii. Προστασία του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος μέσω της εισαγωγής ήπιων αναπτυξιακών δράσεων σε όλα τα επίπεδα. iv. Διατήρηση και αναβάθμιση της πολιτισμικής κληρονομιάς καθώς και της αισθητικής αναβάθμισης του φυσικού τοπίου και των οικισμών. v. Συντονισμένη και συνεκτική στήριξη της τοπικής ανάπτυξης από όλα τα ταμεία διαχείρισης της Ε.Ε. 2
2. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και στήριξη της επιχειρηματικότητας στις αγροτικές περιοχές i. Προώθηση και εφαρμογή καινοτόμων πρακτικών, δράσεων κατάρτισης, δια βίου μάθησης και συμβουλευτικών υπηρεσιών, για τη βελτίωση των οικονομικών και περιβαλλοντικών επιδόσεων των μικρών και μικρομεσαίωνεπιχειρήσεων (ΜΜΕ) των αγροτικών περιοχών, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων που σχετίζονται με τη συγκομιδή, εμπορία και μεταποίηση δασικών προϊόντων. ii. Ενίσχυση ολοκληρωμένων δράσεων τουρισμού που να συνδέονται με την τοπική οικονομία, αξιοποιώντας τα συγκριτικά φυσικά, κοινωνικά και πολιτισμικά πλεονεκτήματα των περιοχών. iii. Ενίσχυση μορφών συνεργασίας και δικτύωσης για την προώθηση των τοπικών προϊόντων. iv. Ανάπτυξη και διευκόλυνση της πρόσβασης και της χρήσης τεχνολογιών, πληροφορικήςκαι επικοινωνιών (ΤΠΕ) στις αγροτικές περιοχές με έμφαση στην υποστήριξη των επιχειρήσεων αγροδιατροφικού και αγροτουριστικού τομέα. v. Προώθηση ίσων ευκαιριών σε νέους, γυναίκες και ειδικές ομάδες πληθυσμού. vi. Συντονισμένη και συνεκτική στήριξη της τοπικής ανάπτυξης από όλα τα ταμεία διαχείρισης της Ε.Ε. 3
3. Διατήρηση, αποκατάσταση και ενίσχυση των οικοσυστημάτων που εξαρτώνται από τη γεωργία και τη δασοπονία i. Διατήρηση, ενίσχυση και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας αγροτικών, ημιφυσικών, φυσικών οικοσυστημάτων, τοπίων καθώς και των γενετικών πόρων, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τη χωρική ταυτότητα τους. ii. Εφαρμογή καλλιεργητικών πρακτικών που προστατεύουν τους φυσικούς πόρους και τα οικοσυστήματα με απόδοση της προστιθέμενης αξίας, μέσω της πιστοποίησης, της δικτύωσης και της σύνδεσης της παραγωγής με την αγορά. iii. Προστασία, διατήρηση και αποκατάσταση των εδαφικών και υδατικών πόρων στις γεωργικές περιοχές και στους βοσκότοπους με βάση τα υδατικά και εδαφικά χαρακτηριστικά τους. iv. Προστασία, διατήρηση και αποκατάσταση των εδαφικών και υδατικών πόρων στα δάση και δασικές εκτάσεις με βάση την καταγραφή των ανάγκες ενίσχυσης των αντίστοιχων προστατευτικών λειτουργιών κατά περίπτωση. v. Ορθολογική διαχείριση των εδαφοϋδατικών πόρων, με δράσεις υποστήριξης τιμολογιακής πολιτικής για αγροτική χρήση, κυρίως με εφαρμογή γεωργοπεριβαλλοντικών δράσεων και με κατασκευή έργων υποδομής. vi. Εγκατάσταση δικτύου στοχευμένης παρακολούθησης της ποσότητας και ποιότητας των υπογείων, επιφανειακών νερών και μετεωρολογικών παραμέτρων. vii. Ορθολογική διαχείριση με χρήση νέων τεχνολογιών, εφαρμογή καινοτόμων λύσεων (γεωργίας ακριβείας), κατάρτισης και δράσεων περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. 4
4. Αποδοτικότητα των πόρων, οικονομία με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή i. Αξιοποίηση βιομάζας, υπολειμμάτων και υποπροϊόντων των γεωργικών και κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων και της μεταποίησης των προϊόντων που παράγονται, με σκοπό την παραγωγή ενέργειας και εισροών στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα. ii. Αξιοποίηση και ορθολογική χρήση της δασικής βιομάζας και των υπολειμμάτων υλοτομίας. iii. Πρόληψη και αποκατάσταση δασών και δασικών εκτάσεων από φυσικές καταστροφές (πυρκαγιές, ασθένειες, έντομα, κα). iv. Προσαρμογή της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, της δασοπονίας και της χρήσης των φυσικών πόρων σε ξηροθερμικό περιβάλλον, λόγω της κλιματικής αλλαγής v. Αξιοποίηση των δυνατοτήτων της γεωργίας στη μείωση των εκπομπών/δέσμευση αερίων του φαινόμενου του θερμοκηπίου. vi. Μείωση των εισροών (νερό, λίπασμα, φυτοπροστατευτικά) στις γεωργικές εκτάσεις. vii. Αποδοτική χρήση των υδατικών πόρων κυρίως με ορθολογικό προγραμματισμό των αρδεύσεων, με εκσυγχρονισμό και βελτίωση των υποδομών, έργα τεχνητού εμπλουτισμού και αξιοποίηση των μη συμβατικών υδατικών πόρων. viii. Διαχείριση εδαφικού οικοσυστήματος για μείωση διοξειδίου του άνθρακα ix. Αειφορική διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων. x. Προώθηση δράσεων καινοτομίας, κατάρτισης και ενημέρωσης για την αποδοτικότερη χρήση των πόρων, το μετριασμό των επιπτώσεωντης κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν, την προστασία από τις πυρκαγιές, τις πλημμύρες και τη διάβρωση του εδάφους. 5
5. Προώθηση της μεταφοράς γνώσεων και της καινοτομίας στη γεωργία, την κτηνοτροφία, τη δασοπονία και τις αγροτικές περιοχές i. Ενίσχυση των δεσμών μεταξύ της εφαρμοσμένης και προσανατολισμένης έρευνας και των πραγματικών αναγκών των αγροτών και του αγροδιατροφικού συστήματος, μέσω δημιουργίας συνδετικών κρίκων και δικτύωσης όλων των εμπλεκόμενων φορέων. ii. Στήριξη διαφόρων μορφών συνεργασίας για την ταχύτερη και ευρύτερη μεταφορά και ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων στην πράξη, όπως είναι οι Ευρωπαϊκές Συμπράξεις Καινοτομίας (ΕΣΚ), οι συσπειρώσεις και τα δίκτυα, οι συλλογικές μορφές οργάνωσης, καθώς και μέσω της προώθησης πιλοτικών έργων, για τον έλεγχο της εμπορικής εφαρμογής των τεχνολογιών και των πρακτικών. iii. Βελτίωση στοχευμένων, έγκυρων, διαρκώς επικαιροποιημένων γνώσεων και δεξιοτήτων, μέσω δράσεων κατάρτισης και ενημέρωσης, που θα λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των αγροτών, της αγοράς, του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου και θα δημιουργούν μία κουλτούρα αγροτικής καινοτομικής επιχειρηματικότητας. iv. Στήριξη συστήματος παροχής συμβουλών στους αγρότες και τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) στις αγροτικές περιοχές, που θα τους βοηθούν να βελτιώνουν τις οικονομικές και περιβαλλοντικές τους επιδόσεις και θα τους ευαισθητοποιούν σε θέματα καινοτομίας. v. Προώθηση δράσεων για την ενίσχυση των τεχνικών και οικονομικών δυνατοτήτων των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) στις αγροτικές περιοχές. Ενίσχυση της πρόσβασης και της χρήσης των τεχνολογιών πληροφορικής και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) στις αγροτικές περιοχές. 6
6. Βελτίωση της οργάνωσης της αλυσίδας τροφίμων i. Ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης και του μεριδίου των παραγωγών στην αλυσίδα τροφίμων μέσω στήριξης συστημάτων ποιότητας ή/και μέσω προώθησης οριζόντιων και κάθετων μορφών συνεργασίας ii. Στήριξη των βραχείων αλυσίδων εφοδιασμού, των εναλλακτικών μορφών τους και των τοπικών αγορών. iii. Διασφάλιση και σταθεροποίηση του αγροτικού εισοδήματος, προσφέροντας νέες δυνατότητες για την αντιμετώπιση της έντονης μεταβλητότητας των αγορών των αγροτικών προϊόντων, των αυξανόμενων περιβαλλοντικών κινδύνων ως συνέπεια της αλλαγής του κλίματος, καθώς επίσης και των διατροφικών κρίσεων. 7. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας i. Στήριξη της παραγωγής ασφαλών αγροτικών προϊόντων και τροφίμων με συγκριτικά πλεονεκτήματα, όπως προϊόντα ποιοτικά, επώνυμα, τοπικά και με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. ii. Υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων της εφαρμοσμένης και προσανατολισμένης έρευνας στην αγροτική παραγωγή. 7
iii. Αειφορική χρήση των φυσικών πόρων (συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας) και αποδοτική χρήση των λοιπών αγροτικών εισροών, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας. iv. Ενίσχυση της παραγωγής σε τομείς όπου η αυτάρκεια δεν είναι ικανοποιητική, στοχεύοντας κυρίως τόσο στην άρση της αρνητικής σχέσης ζωικής προς φυτική παραγωγή όσο και στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων ζωικής παραγωγής. v. Αύξηση της προστιθέμενης αξίας των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, με έμφαση στη μεταποίηση, τυποποίηση και την πιστοποίηση του προϊόντος και της μεθόδου παραγωγής του και τη διαφοροποίηση προς καινοτόμα προϊόντα. vi. Αξιοποίηση και βελτίωση εγχώριου γενετικού υλικού. vii. Βελτίωση της ηλικιακής σύνθεσης του αγροτικού πληθυσμού. viii. Αναδιάρθρωση του αγροτικού τομέα με έμφαση στην ενίσχυση της βιωσιμότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας. ix. Προώθηση της αγροτικής επιχειρηματικότητας, με έμφαση στη βελτίωση των ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, μέσω της δια βίου μάθησης, της επαγγελματικής κατάρτισης στη γεωργία, της παροχής εξειδικευμένων συμβουλών και της χρήσης τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ). 8