Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΕΥΧΡΗΣΤΙΑΣ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΩΝ ΤΟΠΩΝ Κωνσταντίνα Βασιλοπούλου, PhD Department of Computation, UMIST
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ 1. Η Σημασία της Ευχρηστίας στο Σχεδιασμό Διεπιφάνειας Χρήστη Συστήματος 2. Τεχνικές Αξιολόγησης - Διεπιφάνεια Χρήστη Διαδικτυακών Τόπων Λιανικής Πώλησης 3. Επιστημονικές περιοχές και θέματα Ανάπτυξης
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ (1) Η Σημασία Ευχρηστίας στο Σχεδιασμό Διεπιφάνειας Χρήστη Συστήματος Προβλήματα σχεδιασμού διεπιφάνειας χρήστη συστήματος. Επικοινωνία Ανθρώπου Υπολογιστή. Σχεδίαση συστήματος. Διεπιφάνεια χρηστή συστήματος. Μετρήσιμοι δείκτες Ευχρηστίας. Χαρακτηριστικά κατηγοριοποίησης: Τεχνικές Αξιολόγησης Ευχρηστίας.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΙΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΧΡΗΣΤΗ Αποτελέσματα ερευνών: Γύρω στο 70% του κώδικα που γράφεται στις μέρες μας αφορά τη διεπιφάνεια χρήστη συστήματος (Aβούρης, 2000). Διευθυντές επιχειρήσεων ανάπτυξης προγραμμάτων λογισμικού πιστεύουν πως η ευχρηστία δεν αποτελεί κύριο παράγοντα στο σχεδιασμό πληροφοριακών συστημάτων ενώ αρχές που διέπουν την ευχρηστία αποτελούν καταλυτικό παράγοντα αποδοχής και χρήσης της τεχνολογίας από τους τελικούς χρήστες των προγραμμάτων αυτών (Morris and Dillon, 1996). Σχεδιαστές εμπορικών (off-the-shelf) προϊόντων δεν λαμβάνουν υπόψη τους τις ανάγκες των χρηστών (Maguire, and Graham, 1998)
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ Συστατικά Στοιχεία Πεδίου Άνθρωπος Υπολογιστής Κοινωνική διάσταση Μελέτη των συστατικών στοιχείων μέσω παραδειγμάτωνκαιπεριπτώσεωνγιατηνανάπτυξη Τεχνικών αξιολόγησης Στόχος: η σχεδίαση εύχρηστων διαδραστικών συστημάτων
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΔΙΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Ανθρωποκεντρικό μοντέλο ανάπτυξης σχεδιασμού Ησχεδίασηεστιάζεται στους χρήστες και τις εργασίες τους Στόχοι: Πρωτότυπο Αξιολόγηση Επαναληπτική διαδικασία που να επιτρέπει τη βαθμιαία βελτίωση των χαρακτηριστικών διεπιφάνειας. Να καταγραφεί και να μετρηθεί η αντίδραση των χρηστών ώστε να γίνουν κατανοητά από τους σχεδιαστές τα κοινωνικά και γνωστικά χαρακτηριστικά τους. Σχεδιασμός
ΔΙΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΧΡΗΣΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Αρχές Ευχρηστίας (ISO,1995) ευχρηστία αποτελεσματικότητα αποδοτικότητα ικανοποίηση Σύστημα χρήστης σενάρια εξοπλισμός περιβάλλον
ΕΥΧΡΗΣΤΙΑ Αποτελεσματικότητα: Η ικανότητα του συστήματος να φέρει εις πέρας επιτυχώς τις λειτουργίες και στόχους. Αποδοτικότητα: Η ικανότητα του συστήματος να εκτελέσει γρήγορα και με σωστή χρήση των πόρων του συστήματος. Ικανοποίηση: Την υποκειμενική αίσθηση του χρήστη.
ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΥΧΡΗΣΤΙΑΣ Ευκολία και ταχύτητα εκμάθησης από νέους χρήστες. Υψηλή απόδοση εκτέλεσης λειτουργιών από πεπειραμένους χρήστες. Δυνατότητα διατήρησης ικανότητας χρήσης από νέους χρήστες μετά από πάροδο χρόνου. Μικρός αριθμός εσφαλμένων χειρισμών και εύκολος τρόπος ανάνηψης. Υποκειμενική ικανοποίηση. [Πηγή: Nielsen, J. (1993)].
XAΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ: ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΥΧΡΗΣΤΙΑΣ Χαρακτηριστικά κατηγοριοποίησης Βασιζόμενα σε Χρήστες ή Αξιολογητές (userbased) Βασιζόμενα σε χρήση Εργαστηρίου ή Εργασιακού Χώρου Αναλυτικές μέθοδοι: Ευρετική αξιολόγηση Πειραματικές μέθοδοι: Μέτρηση απόδοσης Πρωτόκολλο ομιλούντων υποκειμένων Μέθοδοι καταγραφής υποκειμένων Διερευνητικές μέθοδοι: Συνεντεύξεις υποκείμενων Συμπλήρωση ερωτηματολόγιων Παρατήρηση πεδίου (παρατήρηση χρηστών στο φυσικό τους χώρο)
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ (2) Τεχνικές Αξιολόγησης -Διεπιφάνεια Χρήστη Διαδικτυακών Τόπων Λιανικής Πώλησης Σχεδιασμός διεπιφάνειας χρήστη ιστοσελίδων Πρόβλημα στόχος Δυσκολίες χαρακτηριστικά κατηγοριοποίησης Τεχνικές αξιολόγησης Θεωρητικό πλαίσιο Εμπειρικές έρευνες Κανόνες ευχρηστίας διεπιφανειών χρήστη ιστοσελίδας λιανικής πώλησης Επιστημονικές περιοχές και θέματα Ανάπτυξης
Στάδια Δημιουργίας ενός Διαδικτυακού Τόπου (Fleming, 1998) ΣΤΑΔΙΟ 6 Συντήρηση ΣΤΑΔΙΟ 5 Ολοκλήρωση ΣΤΑΔΙΟ 1 Προσδιορισμός Ανάγκης Κύκλος Ανάπτυξης Ιστοπέδου ΣΤΑΔΙΟ 4 Ανάπτυξη Πρωτοτύπου και Αξιολόγηση ΣΤΑΔΙΟ 2 Συλλογή Πληροφοριών ΣΤΑΔΙΟ 3 Ορισμός Επιχειρησιακού Στόχου
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΧΡΗΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΩΝ ΤΟΠΩΝ Αποτελέσματα Ερευνών Κακή οργάνωση Μηχανισμού Αναζήτησης. Φτωχή Αρχιτεκτονική πληροφοριών. Χαμηλή ταχύτητα ανταπόκρισης. Πολύπλοκη ορολογία. Μη οργανωμένη πλοήγηση δυσκολία εύρεσης συγκεκριμένων προϊόντων και πληροφοριών. Ψηλές τιμές κόστους αποστολής μη προσδιορισμένο από την ιστοσελίδα από την αρχή. [Πηγές: Hurst, M. (2000). Bizrate (Shop.org, 2000), Marsico and Levialdi (2004), Ivory and Megraw (2005), Chen and Macredie (2005)]
ΠΡΟΒΛΗΜΑ - ΣΤΟΧΟΣ Πρόβλημα: Τεχνικές αξιολόγησης ως τώρα δεν λαμβάνουν υπόψη τους τις ανάγκες του χρήστη. Στόχος: Ανάπτυξη Τεχνικής Αξιολόγησης η οποίαναλαμβάνειυπόψητηςτα χαρακτηριστικά του χρήστη ως καταναλωτή διαδικτυακών τόπων λιανικής πώλησης και όχι ως χρήστη πληροφοριακών συστημάτων.
ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ, ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Δυσκολίες που Αντιμετωπίζουν οι Σχεδιαστές: Οργανωσιακή Πίεση Υψηλός αριθμός σχεδίασης ιστοσελίδων. Γεωγραφική απόσταση. Κόστος και περιπλοκότητα των τεχνικών. usability (Hartson, et al. Χαρακτηριστικά Κατηγοριοποίησης Τεχνικών Ευχρηστίας για Ιστοσελίδες: Γρήγορη απόδοση - Rapid usability - (Laskowski and Downey, 1997). Απομονωμένη - Remote 1996). Αυτοματοποιημένη - Automated usability Laskowski and Downey, (1997).
ΔΙΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΧΡΗΣΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Αρχές Ευχρηστίας (ISO,1995) ευχρηστία αποτελεσματικότητα αποδοτικότητα ικανοποίηση Σύστημα χρήστης σενάρια εξοπλισμός περιβάλλον
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Ευρετική (Heuristic). Οδηγίες Σχεδιασμού (Guidelines). Λίστες Σχεδιασμού (Checklists) - Web Static Analyzer Tool, (WebSAT). A Static Analyser Tool. Online archive available at: [zing.ncsl.nist.gov/webmet/sat/websat-process.html]. Ταξινόμηση Καρτών [Card Sorting (Fuccella, 1997); Web Category Analysis Tool (WebCAT)]. Online archive available at: [http://zing.ncsl.nist.gov/webtools/webcat/overview.html] Ανάλυση Κίνησης από Log Files. Ερωτηματολόγια.
[Πηγές: Davis, F.(1989); Lindquist, (1974); Spiller and Lohse (1998).] ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Ορισμός Ευχρηστίας Αποτελεσματικότητα Αποδοτικότητα Ικανοποίηση Μοντέλο Αποδοχής Τεχνολογίας (Technology Acceptance Model) Χρησιμότητα Στοιχεία Σχεδιασμού Διεπιφάνειας Ικανοποίηση Μελλοντική Τάση Αγοράς Πραγματική Χρήση Συστήματος Ευκολία Χρήσης Λιανικό Εμπόριο
ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 1η Εμπειρική Έρευνα - εξέταση αξιοπιστίας των προτεινόμενων παραμέτρων αξιολόγησης ιστοσελίδων και νέου τρόπου μέτρησης ευχρηστίας: μελλοντική τάση αγοράς. 2η Εμπειρική Έρευνα - εξέταση αξιοπιστίας των προτεινόμενων παραμέτρων αξιολόγησης διαδικτυακών τόπων λιανικής πώλησης. 3η Εμπειρική Έρευνα - μελέτη πρακτικής εφαρμογής χρησιμοποιώντας την προτεινόμενη τεχνική σε μία συγκεκριμένη Επιχείρηση.
ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΥΧΡΗΣΤΙΑΣ ΔΙΕΠΙΦΑΝΕΙΩΝ ΧΡΗΣΤΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΠΩΛΗΣΗΣ Παράμετροι Αξιολόγησης Ευχρηστίας Υποστήριξη Πλοήγησης (Navigation) Υψηλή ταχύτητα ανταπόκρισης(accessibility) Ατμόσφαιρα (Store Atmosphere) Ποιοτικό Περιεχόμενο Επίκαιρο περιεχόμενο (Merchandise and Content) Ξεκάθαρη πολιτική επιχείρησης όσον αφορά πωλήσεις και εγγραφές (Clarity on policies) Ξεκάθαρος Στόχος Ιστοσελίδας (Clarity of Purpose) Ομοιομορφία (Consistency) Κίνητρα Κουπόνια (Promotions) Ευκολία Αγοράς (Product Purchasing) Μεγάλη Επιλογή προϊόντων (Product Selection ) Μελλοντική Τάση Αγοράς
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Αδυναμία των προσωρινών Τεχνικών Αξιολόγησης Ευχρηστίας να αξιολογούν τις ανάγκες του Χρήστη ως Καταναλωτή. Καλύτερος τρόπος μέτρησης ευχρηστίας: μελλοντική τάση αγοράς (future intention to purchase) - ικανοποίηση (satisfaction). Εστίαση στις ανάγκες χρηστών- καταναλωτών και σε χαρακτηριστικά ευχρηστίας Λιανικού Εμπορίου: αποτελεσματικότερη μέτρηση ευχρηστίας διεπιφάνειας χρήστη και διαδικτυακών τόπων λιανικής πώλησης.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (1) Ερευνητικά θέματα ανάπτυξης Ηλεκτρονικό Εμπόριο: Κατηγοριοποίηση Τεχνικών Αξιολόγησης σύμφωνα με το στόχο τουδιαδικτυακούτόπου. Διακριτοί κανόνες ευχρηστίας για διαφορετικούς τύπους διαδικτυακών τόπων. Τυποποίηση βασικών κανόνων ευχρηστίας για διαδικτυακούς τόπους. Επιστημονικές Περιοχές Τεχνολογία ευχρηστίας και τεχνικές αξιολόγησης με στόχοτοσχεδιασμόεύχρηστωνσυστημάτων διεπιφάνειας χρήστη συστήματος: Ψηφιακής Τηλεόρασης Εκπαίδευσης από απόσταση
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (2) Ενσωμάτωση ανθρωποκεντρικού μοντέλου στο σχεδιασμό καινοτομικών εφαρμογών με στόχο την ισότιμη συμμετοχή χρηστών ποικίλων κοινωνικών και γνωστικών επιπέδων (Damodaran, 2001; Maguire, 2001; Stephanidis, 2000).
ΕΥΧΡΗΣΤΙΑ: ΟΧΙ ΕΝΑ ΑΚΟΜΗ ΣΗΜΕΙΟ ΣΤΗ ΛΙΣΤΑ!!!