Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων 2015/2223(INI) 21.10.2015 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την επίτευξη του στόχου κατά της φτώχειας υπό το πρίσμα των αυξανόμενων εξόδων των νοικοκυριών (2015/2223 (INI)) Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων Εισηγητής: Tamás Meszerics PR\1074959.doc PE569.633v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...10 PE569.633v01-00 2/2 PR\1074959.doc
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την επίτευξη του στόχου κατά της φτώχειας υπό το πρίσμα των αυξανόμενων εξόδων των νοικοκυριών (2015/2223(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και ιδίως το άρθρο 3, καθώς και τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και ιδίως το άρθρο 9, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 3ης Μαρτίου 2010, με τίτλο «Ευρώπη 2020: Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη» (COM(2010)2020), καθώς και το ψήφισμά του της 16ης Ιουνίου 2010 σχετικά με τη στρατηγική ΕΕ 2020 1, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 19ης Μαρτίου 2014, με τίτλο «Απολογισμός της στρατηγικής "Ευρώπη 2020" για μια έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη» (COM(2014)0130), έχοντας υπόψη την οδηγία 2012/27/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, για την ενεργειακή απόδοση, την τροποποίηση των οδηγιών 2009/125/ΕΚ και 2010/30/ΕΕ και την κατάργηση των οδηγιών 2004/8/ΕΚ και 2006/32/ΕΚ 2 και το σχετικό ψήφισμά του, της 15ης Δεκεμβρίου 2010, σχετικά με την αναθεώρηση του σχεδίου δράσης για την ενεργειακή απόδοση 3, έχοντας υπόψη την οδηγία αριθ. 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (αναδιατύπωση) 4, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1304/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και την κατάργηση του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1081/2006 του Συμβουλίου 5, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1301/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και για τη θέσπιση ειδικών διατάξεων σχετικά με τον στόχο «Επενδύσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση» και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006 6, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. αριθ. 1303/2013 του Ευρωπαϊκού 1 ΕΕ C 236 E της 12.8.2011, σ. 57. 2 ΕΕ L 315 της 14.11.2012. 3 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2010)0485. 4 ΕΕ L 153 της 18.6.2010, σ.13. 5 ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 470. 6 ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 289. PR\1074959.doc 3/3 PE569.633v01-00
Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 1, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 223/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαρτίου 2014, για το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους 2, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2015/1017 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Ιουνίου 2015, για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων, τον Ευρωπαϊκό Κόμβο Επενδυτικών Συμβουλών και την Ευρωπαϊκή Πύλη Επενδυτικών Έργων και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1291/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1316/2013 3, έχοντας υπόψη την απόφαση του Συμβουλίου σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών 4 και το νομοθετικό του ψήφισμα της 8ης Ιουλίου 2015 σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου όσον αφορά τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών 5, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 8ης Ιουλίου 2015 σχετικά με την Πρωτοβουλία για την πράσινη απασχόληση: αξιοποίηση των δυνατοτήτων της πράσινης οικονομίας για τη δημιουργία θέσεων εργασίας 6, έχοντας υπόψη το πιλοτικό έργο της Επιτροπής για την ανάπτυξη κοινής μεθοδολογίας για τους προϋπολογισμούς αναφοράς στην Ευρώπη, έχοντας υπόψη την τριμηνιαία επισκόπηση της Επιτροπής σχετικά με την εργασιακή και κοινωνική κατάσταση στην ΕΕ, του Σεπτεμβρίου του 2015 7, έχοντας υπόψη τη δέσμη μέτρων της Επιτροπής για τις κοινωνικές επενδύσεις της 20ής Φεβρουαρίου 2013, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο: «Ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού: ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για κοινωνική και εδαφική συνοχή» (COM(2010)0758), τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, τη γνωμοδότηση της Επιτροπής 1 ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 320. 2 ΕΕ L 72 της 12.3.2014, σ. 1. 3 ΕΕ L 169 της 1.7.2015, σ. 1. 4 Απόφαση (ΕΕ) 2015/... του Συμβουλίου της... σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών για το 2015, 11360/15 SOC 479 EMPL 316 ECOFIN 642 EDUC 236 JEUN 62, 21 Σεπτεμβρίου 2015. 5 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA-PROV(2015)0261. 6 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA-PROV(2015)0264. 7 http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langid=el&catid=89&newsid=2345&furthernews=yes. PE569.633v01-00 4/4 PR\1074959.doc
των Περιφερειών και το ψήφισμά του της 15ης Νοεμβρίου 2011 1 επί του θέματος, έχοντας υπόψη την κοινή γνώμη της Επιτροπής Κοινωνικής Προστασίας (SPC) και της Επιτροπής Απασχόλησης (EMCO) για την ενδιάμεση επανεξέταση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», της 3ης Οκτωβρίου 2014 2, έχοντας υπόψη την ετήσια έκθεση της Επιτροπής Κοινωνικής Προστασίας, της 15ης Φεβρουαρίου 2010, με τίτλο «Social situation in the European Union (2014)» (Κοινωνική κατάσταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2014)) 3, έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (A8-0000/2015), Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι μεταξύ 2008 και 2013 ο αριθμός των ατόμων που απειλούνταν από φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό στην ΕΕ27 αυξήθηκε από 117 εκατομμύρια σε 121 εκατομμύρια, εκ των οποίων τα άτομα που αντιμετώπιζαν σοβαρή υλική στέρηση αυξήθηκαν από 42 σε 45 εκατομμύρια, ενώ ο αριθμός των ατόμων που απειλούνταν από φτώχεια μετά τις κοινωνικές παροχές αυξήθηκε από 82 σε 86 εκατομμύρια λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξέλιξη αυτή έρχεται σε αντίθεση με τον στόχο της ΕΕ για μείωση της φτώχειας κατά 20 εκατομμύρια έως το 2020 Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη επαρκούς θέρμανσης έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία ενός ατόμου, ιδίως στα παιδιά και στους ηλικιωμένους Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η οδηγία 2012/27/ΕΕ καλεί τα κράτη μέλη να αναπτύξουν προγράμματα ευαισθητοποίησης και να ενημερώνουν και να συμβουλεύουν τα άτομα και τα νοικοκυριά σχετικά με την ενεργειακή απόδοση Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι μολονότι οι τιμές της αγοράς ενέργειας συγκλίνουν στην Ευρώπη, η αγοραστική δύναμη δεν συγκλίνει στον ίδιο βαθμό Βασικές συστάσεις Βάσει των συστάσεων που αναπτύσσονται στην παρούσα έκθεση πρωτοβουλίας: 1. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν ολοκληρωμένα πλαίσια για την καταπολέμηση της ενεργειακής ένδειας συνδέοντας στενότερα τις πολιτικές για την ενέργεια με τις πολιτικές για τη φτώχεια/κοινωνική ένταξη 2. καλεί τα κράτη μέλη να συμμετάσχουν σε ένα ευρωπαϊκό χειμερινό μορατόριουμ στην αποσύνδεση από τη θέρμανση, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι στη διάρκεια καθορισμένης χειμερινής περιόδου κανένα νοικοκυριό δεν θα αποκόβεται από την ενέργεια, ενώ όσα νοικοκυριά είναι αποκομμένα θα επανασυνδέονται με την ενέργεια 1 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2011)0495. 2 Κοινή γνώμη της Επιτροπής Απασχόλησης και της Επιτροπής Κοινωνικής Προστασίας προς το Συμβούλιο, Συμβούλιο της ΕΕ, 13809/14 SOC 662 EMPL 120 EDUC 297 ECOFIN 876, 3 Οκτωβρίου 2014. 3 http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catid=738&langid=el&pubid=7744&visible=0. PR\1074959.doc 5/5 PE569.633v01-00
που απαιτείται για τη θέρμανση, η οποία πρέπει να πληροί τα πρότυπα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) σχετικά με την επαρκή θερμοκρασία στις οικίες 3. καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει, στο πλαίσιο του ανακοινωθέντος κοινωνικού πυλώνα, οδηγία πλαίσιο της ΕΕ για το επαρκές ελάχιστο εισόδημα το 2016 4. καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν πιο αποτελεσματική και στοχευμένη χρήση των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ) από τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ενεργειακή ένδεια Πολιτικές της ΕΕ για την επίτευξη του στόχου καταπολέμησης της φτώχειας 5. θεωρεί λυπηρό το γεγονός ότι ο στόχος της στρατηγικής ΕΕ2020 για μείωση της φτώχειας στην Ευρώπη μέσω της εξόδου 20 εκατομμυρίων ανθρώπων από τη φτώχεια μοιάζει ακόμα πιο μακρινός από ό,τι όταν τέθηκε επαναλαμβάνει ότι μία από τις στοχευόμενες ομάδες είναι τα άτομα που αντιμετωπίζουν σοβαρή υλική στέρηση καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ανανεώσουν τη δέσμευσή τους στον στόχο για τη μείωση της φτώχειας: - θέτοντας σε προτεραιότητα το αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο και μειώνοντας τη φτώχεια, καθώς και διεξάγοντας σύνοδο κορυφής για το ζήτημα αυτό - αντιμετωπίζοντας με πιο ισορροπημένο τρόπο τόσο το εισόδημα όσο και τις δαπάνες των φτωχών νοικοκυριών - διασφαλίζοντας ότι τα κράτη μέλη παρέχουν σε όλους προσβάσιμη επαρκή εισοδηματική στήριξη, συμπεριλαμβανομένου ενός ελάχιστου εισοδήματος πάνω από το όριο της φτώχειας σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής - στοχεύοντας τις δαπάνες των νοικοκυριών προκειμένου τα δυσανάλογα υψηλότερα έξοδα, όπως οι ενεργειακές δαπάνες, να μπορέσουν να μειωθούν με βιώσιμο τρόπο - βάζοντας τέλος σε πολιτικές σε άλλους τομείς πολιτικής οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση της φτώχειας 6. ζητεί να υπάρξει σύσταση του Συμβουλίου παρόμοια με τις εγγυήσεις για τη νεολαία όσον αφορά την καταπολέμηση της φτώχειας, προκειμένου να τεθεί εκ νέου ο στόχος για τη φτώχεια 7. επικροτεί την πρόθεση της Επιτροπής να παρουσιάσει έναν νέο κοινωνικό πυλώνα υπενθυμίζει ότι προκειμένου να ανταποκρίνεται στο άρθρο 9 της ΣΛΕΕ, ο εν λόγω πυλώνας πρέπει να στοχεύει στον καθορισμό ευρωπαϊκού πλαισίου για ελάχιστο εισόδημα πάνω από το επίπεδο της φτώχειας, ακολουθώντας μια προσέγγιση της κοινωνικής πολιτικής που να βασίζεται στα δικαιώματα και βελτιώνοντας την εφαρμογή της υφιστάμενης κοινωνικής και εργατικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας κατά των διακρίσεων 8. επικροτεί την πρόθεση της Επιτροπής να στοχεύσει σε μια κοινωνική βαθμολόγηση ΑΑΑ για την Ένωση θεωρεί λυπηρό το γεγονός ότι η βαθμολόγηση αυτή είναι επί του παρόντος ανέφικτη λόγω της αυξανόμενης ανισότητας, της μεγάλης φτώχειας και του PE569.633v01-00 6/6 PR\1074959.doc
υψηλού κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς και της ολοένα και μικρότερης διαθεσιμότητας ποιοτικών και οικονομικά προσιτών κοινωνικών υπηρεσιών και υπηρεσιών υγείας και παροχής φροντίδας υπενθυμίζει ότι κοινωνική βαθμολόγηση ΑΑΑ πρέπει να βασίζεται στο άρθρο 9 της ΣΛΕΕ που στοχεύει σε υψηλό επίπεδο απασχόλησης, διασφάλιση της κατάλληλης κοινωνικής προστασίας, καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς και υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης, κατάρτισης και προστασίας της ανθρώπινης υγείας υπενθυμίζει ότι η επίτευξη κοινωνικού ΑΑΑ ως δείκτη αναφοράς απαιτεί την αξιολόγηση τόσο των πολιτικών που παρεμποδίζουν όσο και εκείνων που ευνοούν την επίτευξη του δείκτη αναφοράς θεωρεί λυπηρό το γεγονός ότι μέχρι στιγμής το ζήτημα αυτό δεν έχει εξεταστεί σε επίπεδο Ένωσης 9. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναπτύξουν, να εγκρίνουν και να εφαρμόσουν ένα πλαίσιο της ΕΕ για τη μείωση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού σύμφωνα με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020», το οποίο θα αποτελείται από συγκεκριμένα μέτρα και δράσεις, μεταξύ άλλων στον τομέα της ενεργειακής ένδειας Πόροι και εισόδημα των φτωχών νοικοκυριών 10. τονίζει ότι το αξιοπρεπές εισόδημα αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο προκειμένου να μπορεί κάποιος να ζει με αξιοπρέπεια υπενθυμίζει ότι το 16,7% του πληθυσμού στην ΕΕ28 το 2013 διέτρεχε κίνδυνο φτώχειας μετά τις κοινωνικές παροχές καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει το 2016, στο πλαίσιο του ανακοινωθέντος κοινωνικού πυλώνα, οδηγία πλαίσιο της ΕΕ για το επαρκές ελάχιστο εισόδημα 11. συνιστά η οδηγία πλαίσιο της ΕΕ για το ελάχιστο εισόδημα να διευκρινίζει ποια κριτήρια πρέπει να πληρούν τα συστήματα ελάχιστου εισοδήματος των κρατών μελών προκειμένου να απομακρύνουν τα άτομα από τη φτώχεια θεωρεί ότι το εν λόγω πλαίσιο πρέπει να βασίζεται στα δικαιώματα, να αντιμετωπίζει τα ζητήματα του επιπέδου εισοδήματος, της αποτελεσματικής και εύκολης πρόσβασης χωρίς διακρίσεις και της απορρόφησης πόρων, στοχεύοντας ιδίως τις ομάδες που επί του παρόντος αποκλείονται ή απειλούνται με αποκλεισμό από τα συστήματα ελάχιστου εισοδήματος 12. τονίζει ότι τα συστήματα ελάχιστου εισοδήματος πρέπει να αποτρέπουν και να απομακρύνουν τα νοικοκυριά από τη σοβαρή υλική στέρηση, καθώς και να παρέχουν τη δυνατότητα εισοδήματος πάνω από το όριο της φτώχειας υπενθυμίζει ότι το ελάχιστο εισόδημα αποτελεί βασικό μέσο για την υλοποίηση του άρθρου 9 της ΣΛΕΕ, το οποίο εγγυάται την επαρκή κοινωνική προστασία, καθώς και του θεμελιώδους δικαιώματος σε αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης, στη συμμετοχή στην κοινωνία και στην προστασία της ανθρώπινης υγείας Οικιακές δαπάνες των φτωχών νοικοκυριών 13. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν με πιο ισορροπημένο τρόπο τόσο το εισόδημα όσο και τις δαπάνες των φτωχών νοικοκυριών επισημαίνει τις ελλείψεις στην αντιμετώπιση των αυξανόμενων εξόδων των νοικοκυριών και θεωρεί ότι το έργο της Επιτροπής για έναν προϋπολογισμό αναφοράς αποτελεί βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση τονίζει ότι η μείωση των οικιακών δαπανών για τα φτωχά νοικοκυριά θα έχει θετικό αντίκτυπο στα ενδιαφερόμενα νοικοκυριά καθώς και στην τοπική, κυρίως, οικονομία και στην κοινωνική συνοχή PR\1074959.doc 7/7 PE569.633v01-00
14. υπενθυμίζει ότι τα φτωχά νοικοκυριά δαπανούν το μεγαλύτερο μερίδιο του εισοδήματός τους στη στέγαση, στους λογαριασμούς κοινής ωφελείας και σε τρόφιμα τονίζει ότι μία διάσταση των οικιακών δαπανών των φτωχών νοικοκυριών, και συγκεκριμένα το κόστος της ενέργειας και το συναφές ζήτημα της ενεργειακής ένδειας, δεν έχει αξιολογηθεί ενδελεχώς σε επίπεδο Ένωσης καλεί την Επιτροπή να βελτιώσει την εσωτερική συνεργασία προκειμένου να συνδεθούν καλύτερα η ενεργειακή πολιτική και η πολιτική για τη φτώχεια 15. τονίζει ότι μέχρι στιγμής δεν υφίσταται ορισμός της ενεργειακής ένδειας σε επίπεδο Ένωσης και, ως εκ τούτου, είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αξιολογηθούν ορθά η σοβαρότητα, τα αίτια και οι επιπτώσεις της ενεργειακής ένδειας των φτωχών νοικοκυριών στην Ένωση καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει μαζί με τους ενδιαφερόμενους φορείς έναν κοινό ορισμό της ενεργειακής ένδειας, ο οποίος θα πρέπει να αξιολογεί τουλάχιστον τα ακόλουθα στοιχεία: το πεδίο εφαρμογής, τη δυσκολία για ένα νοικοκυριό να αποκτήσει πρόσβαση σε βασική ενέργεια, την οικονομική προσιτότητα και το μερίδιο στα συνολικά έξοδα των νοικοκυριών, τον αντίκτυπο στις βασικές ανάγκες των νοικοκυριών, όπως η θέρμανση, η ψύξη, το μαγείρεμα, ο φωτισμός και οι μεταφορές 16. τονίζει ότι υφίστανται επιπτώσεις εγκλωβισμού όσον αφορά την ενεργειακή ένδεια, καθώς τα φτωχά νοικοκυριά δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στην αρχική προκαταβολική επένδυση που απαιτείται για την καταπολέμηση της ενεργειακής ένδειας Στόχευση της χρηματοδότησης στην ενεργειακή ένδεια - κατάσταση τριπλού κέρδους 17. υπενθυμίζει ότι η στόχευση της χρηματοδότησης της Ένωσης στη μείωση του ενεργειακού κόστους για τα φτωχά νοικοκυριά μέσω επενδύσεων στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή στην ενεργειακή απόδοση έχει πολλαπλά θετικά αποτελέσματα: σε επίπεδο νοικοκυριών, βελτιώνει τις συνθήκες διαβίωσης και την υγεία των ενδιαφερόμενων, ενώ παράλληλα μειώνει τα έξοδα των νοικοκυριών και, ως εκ τούτου, προσφέρει οικονομική ανακούφιση στις φτωχές οικογένειες σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, η χρηματοδότηση ενισχύει τις τοπικές επενδύσεις σε επίπεδο Ένωσης, συμβάλλει στη μείωση της φτώχειας, στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και στη μείωση των ενεργειακών εκπομπών 18. χαιρετίζει το γεγονός ότι η στόχευση των εξόδων των νοικοκυριών που σχετίζονται με την ενέργεια, μέσω της στήριξης των επενδύσεων στην ενεργειακή απόδοση και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, έχει προγραμματιστεί και, ως εκ τούτου, είναι καταρχήν εφικτή στο πλαίσιο των ΕΔΕΤ για την περίοδο 2014-2020 19. τονίζει ότι οι ενδιαφερόμενοι φορείς έχουν εντοπίσει δύο μείζονα εμπόδια στη στόχευση της ενεργειακής ένδειας μέσω των ΕΔΕΤ: το πρώτο εμπόδιο σχετίζεται με το μέγεθος του έργου, καθώς οι μικρότεροι δικαιούχοι βρίσκουν απέναντί τους ταμεία που προορίζονται για έργα μεγαλύτερης κλίμακας, όπως το Ταμείο Συνοχής δεύτερον, τα επιχειρησιακά προγράμματα δεν αξιοποιούν πλήρως την επιλογή να προσανατολίσουν τα ΕΔΕΤ προς την ενεργειακή ένδεια 20. υπενθυμίζει ότι η στόχευση δικαιούχων που εργάζονται με φτωχά νοικοκυριά ή ανήκουν σε αυτά απαιτεί ορισμένες προϋποθέσεις, οι οποίες πληρούνται ικανοποιητικά PE569.633v01-00 8/8 PR\1074959.doc
στο πλαίσιο των ΕΔΕΤ, αλλά πληρούνται σε μικρότερο βαθμό σε μεγαλύτερα ταμεία, όπως το ΕΤΠΑ 21. καλεί ως εκ τούτου τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να διευκολύνουν τη χρήση μηχανισμών διασταυρούμενης χρηματοδότησης, ιδίως μεταξύ του ΕΚΤ και του ΕΤΠΑ, όσον αφορά τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή ενεργειακής απόδοσης που στοχεύουν στα νοικοκυριά που βρίσκονται σε ενεργειακή ένδεια τονίζει τα πολλαπλά οφέλη των πολυταμειακών προγραμμάτων για την αντιμετώπιση οριζόντιων ζητημάτων που αφορούν, μεταξύ άλλων, την ενεργειακή ένδεια Σύνδεση των κοινωνικών στόχων και της ενεργειακής πολιτικής 22. χαιρετίζει το γεγονός ότι η νομοθεσία για την ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική αναγνωρίζει τους κοινωνικούς στόχους στις πολιτικές ενεργειακής απόδοσης θεωρεί λυπηρό το γεγονός ότι οι συναφείς διατάξεις της οδηγίας 2012/27/ΕΕ για τη στόχευση των νοικοκυριών που πλήττονται από ενεργειακή ένδεια και της κοινωνικής κατοικίας (άρθρο 7 παράγραφος 7) δεν αξιοποιούνται πλήρως από τα κράτη μέλη καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει, στην αναθεώρηση και στην εκτίμηση αντικτύπου της δέσμης μέτρων για την ενεργειακή απόδοση, την εφαρμογή και τη χρήση του άρθρου 7 παράγραφος 7 και του άρθρου 5 παράγραφος 7 καλεί επίσης την Επιτροπή να εξετάσει, βάσει της εν λόγω αξιολόγησης, το ενδεχόμενο να ενισχύσει το άρθρο 7, ιδίως την παράγραφο 7, προκειμένου τα κράτη μέλη να υποχρεούνται να συμπεριλάβουν απαιτήσεις που περιέχουν κοινωνικούς στόχους στους μηχανισμούς υποχρέωσης ενεργειακής απόδοσης 23. καλεί τα κράτη μέλη να μην απαλλάσσουν τις ενεργοβόρες βιομηχανίες από φόρους αλλά να χρησιμοποιούν τα έσοδα αυτά για τη λήψη μέτρων που ωφελούν τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, συμπεριλαμβανομένων στοχευμένων μέτρων για την ενεργειακή απόδοση και χρηματοδότησης των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, που μπορούν με τη σειρά τους να μειώσουν την επιβάρυνση του κόστους εργασίας θεωρεί ότι ένας τέτοιου είδους μηχανισμός αντιστάθμισης μπορεί να αποτελέσει αναπόσπαστο στοιχείο μιας κοινωνικά δίκαιης μετατόπισης της φορολογίας, όπως προτείνει η Επιτροπή στις τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση 24. καλεί τα κράτη μέλη να συμμετάσχουν σε ένα ευρωπαϊκό χειμερινό μορατόριουμ στην αποσύνδεση από τη θέρμανση, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι στη διάρκεια καθορισμένης χειμερινής περιόδου κανένα νοικοκυριό δεν θα αποκόβεται από την ενέργεια, ενώ όσα νοικοκυριά είναι αποκομμένα θα επανασυνδέονται με την ενέργεια που απαιτείται για τη θέρμανση, η οποία πρέπει να πληροί τα πρότυπα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) σχετικά με την επαρκή θερμοκρασία στις οικίες επισημαίνει ότι το εν λόγω μορατόριουμ αποσκοπεί στη μείωση της υπερβολικής θνησιμότητας στη διάρκεια του χειμώνα, στηρίζοντας τις πλέον ευπαθείς ομάδες, ιδίως τα μικρά παιδιά, τους ηλικιωμένους και τα άτομα που πάσχουν από μόνιμη ασθένεια ή αναπηρία, προκειμένου να προστατευθεί η υγεία και η ευημερία τους 25. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή. PR\1074959.doc 9/9 PE569.633v01-00
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η έκθεση πρωτοβουλίας στοχεύει στην οικοδόμηση γεφυρών μεταξύ της κοινωνικής πολιτικής και της ενεργειακής πολιτικής στον ευρωπαϊκό διάλογο, τονίζοντας ότι η ΕΕ απομακρύνεται περισσότερο από τον στόχο της στρατηγικής ΕΕ2020 για την καταπολέμηση της φτώχειας, ενώ η ΕΕ διαθέτει αναξιοποίητο δυναμικό όσον αφορά τη μείωση του μειζόνων οικιακών εξόδων των φτωχών νοικοκυριών μέσωτης στόχευσης των υφιστάμενων έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ενεργειακής απόδοσης στα νοικοκυριά που βρίσκονται σε ενεργειακή ένδεια. Η εκπλήρωση του στόχου της στρατηγικής ΕΕ2020 για την καταπολέμηση της φτώχειας, καθώς και των στόχων για την ενεργειακή απόδοση, τις εκπομπές και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, απαιτεί από πολυάριθμους φορείς να προβούν σε περαιτέρω βήματα με τη βοήθεια διαφόρων μέσων αλλά προς την ίδια κατεύθυνση. Η ανακοίνωση της Επιτροπής 1 κάνει το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση του ευρωπαϊκού πυλώνα των κοινωνικών δικαιωμάτων «για την ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης της Ευρώπης μέσω της υιοθέτησης ολοκληρωμένης προσέγγισης, του εκσυγχρονισμού της υφιστάμενης νομοθεσίας και της εξέτασης νέων μέτρων με σκοπό την επίτευξη μεγαλύτερης σύγκλισης με την πάροδο του χρόνου». Η αύξηση της κοινωνικής δέσμευσης της ΕΕ αποτελεί μακρά ανεκπλήρωτη πολιτική υπόσχεση και, ως εκ τούτου, με τη θέσπιση πλαισίου ελάχιστου εισοδήματος και την περαιτέρω βελτίωση των κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων και της νομοθεσίας κατά των διακρίσεων, η ΕΕ μπορεί να επιτύχει το επόμενο επίπεδο ολοκλήρωσης. Η αύξηση του εισοδήματος των φτωχών νοικοκυριών αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία για μια επιτυχή στρατηγική «Ευρώπη 2020» και για την καταπολέμηση της φτώχειας για δύο λόγους: Η ανισότητα στην ΕΕ αυξάνεται από τότε που ξέσπασε η κρίση και ακόμα και σήμερα ένας στους έξι Ευρωπαίους πολίτες ζει σε συνθήκες φτώχειας ή διατρέχει κίνδυνο φτώχειας. Το ελάχιστο εισόδημα αποτελεί το βασικό μέσο που πρέπει να θεσπιστεί στην ΕΕ στη βάση του άρθρου 9 της ΣΛΕΕ 2, προκειμένου να υλοποιηθεί το θεμελιώδες δικαίωμα σε αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης Ένας δεύτερος πυλώνας για την καταπολέμηση της φτώχειας, ιδίως της ακραίας φτώχειας, είναι η αποτελεσματική μείωση των εξόδων των νοικοκυριών μέσω της καλύτερης στόχευσης των διαφόρων ταμείων στα πλέον ευάλωτα νοικοκυριά και της εξάλειψης των εμποδίων στην αποτελεσματική απορρόφηση των πόρων. Η στρατηγική «Ευρώπη 2020» 3 θέτει τον στόχο του 20% κατανάλωσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και της αύξησης της ενεργειακής απόδοσης κατά 20% έως το 2020, καθώς και της μείωσης κατά 20% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (σε σύγκριση με το 1990) έως το 2020. Η καλύτερη στόχευση των ταμείων της ΕΕ στα νοικοκυριά που πλήττονται από ενεργειακή ένδεια μας φέρνει πιο κοντά και σε αυτούς τους στόχους. Η πρωτοβουλία εισάγει την έννοια ενός ευρωπαϊκού χειμερινού μορατόριουμ στην αποσύνδεση της θέρμανσης, το οποίο προστατεύει τα νοικοκυριά που στερούνται ήδη ενέργειας ή κινδυνεύουν από αποσύνδεση της υπηρεσίας λόγω καθυστερήσεων στην πληρωμή των λογαριασμών κοινής ωφελείας. 1 Δελτίο Τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 6ης Οκτωβρίου 2015, ΙΡ-15-5763. 2 Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2012/C 326/01). 3 Ευρώπη 2020 http://ec.europa.eu/europe2020/index_el.htm PE569.633v01-00 10/10 PR\1074959.doc