Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 29 Νοεμβρίου 2016 (OR. en) Διοργανικοί φάκελοι: 2016/0231 (COD) 2016/0230 (COD) 14970/16 AGRI 640 CLIMA 163 ENV 744 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Προεδρία Ειδική Επιτροπή Γεωργίας / Συμβούλιο Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: 11483/16; 11494/16 Θέμα: Γεωργία και αλλαγή του κλίματος α) Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις δεσμευτικές ετήσιες μειώσεις των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τα κράτη μέλη από το 2021 έως το 2030 για μια ανθεκτική Ενεργειακή Ένωση και την τήρηση των δεσμεύσεων που απορρέουν από τη Συμφωνία του Παρισιού και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για μηχανισμό παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και άλλων πληροφοριών που αφορούν την κλιματική αλλαγή (πρώτη ανάγνωση) β) Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη συμπερίληψη των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και των απορροφήσεων από δραστηριότητες χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοπονίας εντός του πλαισίου για το κλίμα και την ενέργεια έως το 2030, καθώς και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για μηχανισμό παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και άλλων πληροφοριών που αφορούν την κλιματική αλλαγή (πρώτη ανάγνωση) - Ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τις γεωργικές πτυχές 14970/16 ΓΕΧ/νικ/ΔΛ 1
I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Κατά τη σύνοδό του στις 23 και 24 Οκτωβρίου 2014, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε επί του πλαισίου πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το κλίμα και την ενέργεια για το 2030 και ενέκρινε δεσμευτικό στόχο της ΕΕ για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στο έδαφός της κατά τουλάχιστον 40% έως το 2030 σε σύγκριση με το 1990 1. Στα συμπεράσματά του, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επισήμανε ότι ο στόχος θα επιτευχθεί συλλογικά από την ΕΕ κατά τον οικονομικά αποδοτικότερο τρόπο, οι δε μειώσεις τόσο στους εντός συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ της ΕΕ) τομείς όσο και στους εκτός ΣΕΔΕ τομείς θα πρέπει αντιστοίχως να ανέλθουν έως το 2030 στο 43% και στο 30% των επιπέδων του 2005. 2. Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου του 2014 περιέχεται επίσης συγκεκριμένη καθοδήγηση όσον αφορά τους τομείς που δεν καλύπτονται από το ΣΕΔΕ της ΕΕ, ιδίως σχετικά με τη μεθοδολογία που θα πρέπει να χρησιμοποιείται για τον καθορισμό των εθνικών στόχων μείωσης των εκπομπών για το 2030 και τη διαθεσιμότητα και τη χρήση μέσων ευελιξίας στο πλαίσιο των σχετικών τομέων. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα, η πολιτική βάσει της οποίας η χρήση της γης, η αλλαγή στη χρήση της γης και οι δασοκομικές δραστηριότητες (LULUCF) θα περιληφθούν στο πλαίσιο του 2030 για τον περιορισμό των αερίων του θερμοκηπίου, θα καθοριστεί μόλις το επιτρέψουν οι τεχνικές συνθήκες και, εν πάση περιπτώσει, πριν από το 2020. 3. Στις 20 Ιουλίου 2016 η Επιτροπή ενέκρινε δυο νομοθετικές προτάσεις σχετικά με τη συμβολή των τομέων εκτός ΣΕΔΕ στη συνολική προσπάθεια: πρόταση για τις δεσμευτικές ετήσιες μειώσεις των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τα κράτη μέλη από το 2021 έως το 2030 («κανονισμός περί επιμερισμού των προσπαθειών» που καλύπτει, π.χ., τις εκπομπές CO 2 από τις μεταφορές, τη θέρμανση κτιρίων, τις εκπομπές από τη γεωργία και τα απόβλητα εκτός CO 2 ) 2 και πρόταση σχετικά με τη συμπερίληψη των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και των απορροφήσεων από δραστηριότητες χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοπονίας εντός του πλαισίου για το κλίμα και την ενέργεια έως το 2030 («κανονισμός LULUCF») 3. Με βάση το κανονιστικό αυτό πλαίσιο, θα εναπόκειται στα κράτη μέλη να σχεδιάσουν τα πλέον κατάλληλα μέτρα για την επίτευξη των εθνικών τους στόχων. Οι δύο νέες προτάσεις, σε συνδυασμό με την πρόταση για την αναθεώρηση του ΣΕΔΕ της ΕΕ, έχουν ως στόχο να εξασφαλιστούν η επίτευξη του συνολικού στόχου της ΕΕ όσον αφορά τις μειώσεις των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έως το 2030 και η τήρηση των δεσμεύσεων της ΕΕ και των κρατών μελών, όπως απορρέουν από τη Συμφωνία του Παρισιού 4. 1 2 3 4 Έγγρ. EUCO 169/14. Έγγρ. 11483/16 + ADD 1 + ADD 2 + ADD 3. Έγγρ. 11494/16 + ADD 1 + ADD 2 + ADD 3. Έγγρ. 12256/16 ADD 1. 14970/16 ΓΕΧ/νικ/ΔΛ 2
4. Στην πρόταση κανονισμού περί επιμερισμού των προσπαθειών (ESR) καθορίζονται οι εθνικοί στόχοι μείωσης που βασίζονται στο σχετικό κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ, ενώ οι στόχοι των κρατών μελών που έχουν κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ άνω του μέσου όρου της ΕΕ προσαρμόζονται περαιτέρω, ώστε να αντικατοπτρίζουν τη σχέση κόστους/αποτελεσματικότητας εντός της εν λόγω ομάδας. Η πρόταση διατηρεί τις υφιστάμενες δυνατότητες ευελιξίας (τραπεζική αποταμίευση και δανεισμός, μεταβιβάσεις μεταξύ των κρατών μελών). Προτείνει επίσης δύο νέες δυνατότητες ευελιξίας: περιορισμένη χρήση καθαρών απορροφήσεων από ορισμένες λογιστικές κατηγορίες LULUCF για τη συμμόρφωση προς τους στόχους στους τομείς του ESR και δυνατότητα για ορισμένα κράτη μέλη να ακυρώσουν ένα περιορισμένο ποσοστό δικαιωμάτων ΣΕΔΕ της ΕΕ, προκειμένου να μπορέσουν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους δυνάμει του ESR. 5. Στόχος της πρότασης κανονισμού LULUCF, που βασίζεται στους υφιστάμενους πανενωσιακούς λογιστικούς κανόνες, όπως ορίζονται στην απόφαση αριθ. 529/2013/ΕΕ, είναι να καθορίσει τον τρόπο συμπερίληψης του τομέα LULUCF στο πλαίσιο πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια για το 2030. Βάσει αυτής της πρότασης, τα κράτη μέλη οφείλουν να εξασφαλίζουν ότι οι καταγεγραμμένες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και οι απορροφήσεις βρίσκονται σε ισορροπία και ότι συνολικά ο τομέας LULUCF δεν παράγει καθαρές εκπομπές («κανόνας της μη επιβάρυνσης»). Προβλέπονται διάφορες δυνατότητες ευελιξίας προκειμένου τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν τη συμμόρφωση προς τον κανόνα αυτόν: η δυνατότητα χρήσης πλεονασματικών δικαιωμάτων από τον ESR, με την αντιστάθμιση των εκπομπών από μία κατηγορία γης με απορροφήσεις από άλλη αντίστοιχη κατηγορία, τη σώρευση καθαρών απορροφήσεων κατά την περίοδο 2021-2030 και την εμπορία πλεονασματικών απορροφήσεων μεταξύ των κρατών μελών. Στην πρόταση εισάγεται επίσης μια νέα ενωσιακή διαδικασία διακυβέρνησης σχετικά με την παρακολούθηση των επιπέδων αναφοράς για τη διαχείριση των δασικών εκτάσεων. II. ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 6. Η Επιτροπή υπέβαλε τις προτάσεις της στην Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων (ΕΜΑ) και την Ομάδα «Περιβάλλον» στις 20 Ιουλίου 2016. Ακολούθησε λεπτομερέστερη παρουσίαση των αξιολογήσεων επιπτώσεων και των νομοθετικών προτάσεων κατά τις συνεδριάσεις της Ομάδας «Περιβάλλον» στις 14 και 20 Σεπτεμβρίου 2016. Η Επιτροπή απάντησε στις ερωτήσεις των αντιπροσωπιών κατά τη συνεδρίαση της Ομάδας στις 29 Σεπτεμβρίου 2016. 14970/16 ΓΕΧ/νικ/ΔΛ 3
7. Οι υπουργοί Περιβάλλοντος πραγματοποίησαν συζήτηση προσανατολισμού σχετικά με τις προτάσεις κατά τη σύνοδο του Συμβουλίου (Περιβάλλον) στις 17 Οκτωβρίου 2016 5. Η Ομάδα «Περιβάλλον» συνέχισε τις εργασίες της στις 27 Οκτωβρίου. Στις 28 Οκτωβρίου 2016, στην ΕΜΑ πραγματοποιήθηκε ανταλλαγή απόψεων σχετικά με την αξιολόγηση επιπτώσεων των νομοθετικών προτάσεων 6. Η Ομάδα «Περιβάλλον» συνέχισε τις εργασίες της στις 24, 25 και 29 Νοεμβρίου. 8. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διόρισε τον κ. Gerben-Jan Gerbrandy (ALDE, ΚΧ) εισηγητή για την πρόταση κανονισμού ESR και τον κ. Norbert Lins (EPP, ΓΕ) εισηγητή για την πρόταση κανονισμού LULUCF. 9. Στις 25 Αυγούστου 2016 το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής και της Επιτροπής των Περιφερειών και για τις δύο προτάσεις. 10. Το Συμβούλιο «Γεωργία και Αλιεία», στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την COP21, προέβη σε ανταλλαγή απόψεων για την κλιματολογικά έξυπνη γεωργία στις 22 Οκτωβρίου 2015 7 και ο Πρόεδρος του Συμβουλίου «Γεωργία και Αλιεία» απηύθυνε επιστολή στον Πρόεδρο του Συμβουλίου «Περιβάλλον» συνοψίζοντας τα αποτελέσματα της συζήτησης 8. Στις 17 Μαΐου 2016, οι υπουργοί Γεωργίας προέβησαν σε ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τη γεωργία και το κλίμα 9. Κατά τη συνεδρίαση αυτή, οι Επίτροποι Hogan και Arias Cañete παρουσίασαν επίσης την πορεία των εργασιών για την εφαρμογή της Συμφωνίας του Παρισιού, εστιάζοντας σε μελλοντικές προτάσεις LULUCF και ESR. 11. Παρόλο που το Συμβούλιο «Περιβάλλον» ηγείται της διαδικασίας, η Προεδρία θεωρεί ότι οι δύο προτάσεις μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στους γεωργούς και τους δασοκαλλιεργητές και, ως εκ τούτου, υπάρχει ενδιαφέρον από την πλευρά του Συμβουλίου «Γεωργία και Αλιεία» για τη συζήτηση των πτυχών των προτάσεων που αφορούν τη γεωργία. 12. Με βάση τα παραπάνω, οι υπουργοί Γεωργίας καλούνται να συμμετάσχουν σε ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τις γεωργικές πτυχές των δύο προτάσεων κατά τη σύνοδο του Συμβουλίου «Γεωργία και Αλιεία» στις 12-13 Δεκεμβρίου 2016. Η Προεδρία συνέταξε δύο ερωτήματα που θα κατευθύνουν τη συζήτηση. 5 6 7 8 9 Έγγρ. 12696/16. Έγγρ. 13911/16. Έγγρ. 12693/15. Έγγρ. 14086/15. Έγγρ. 8772/16. 14970/16 ΓΕΧ/νικ/ΔΛ 4
13. Η Ειδική Επιτροπή Γεωργίας καλείται να λάβει υπό σημείωση τα ερωτήματα που παρουσιάζονται κατωτέρω και να τα διαβιβάσει στο Συμβούλιο. III. ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥΣ Στο πλαίσιο αυτό και για τη διευκόλυνση της ανταλλαγής απόψεων για τις γεωργικές πτυχές των προτεινόμενων κανονισμών LULUCF και ESR, η Προεδρία καλεί το Συμβούλιο «Γεωργία και Αλιεία» να εξετάσει τα ακόλουθα ερωτήματα: 1) Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου του 2014 αναφέρεται ότι θα πρέπει να αναγνωριστούν οι πολλαπλοί στόχοι του τομέα της γεωργίας και της χρήσης της γης, με το χαμηλότερο δυναμικό μετριασμού που έχουν. Πιστεύουν οι υπουργοί Γεωργίας ότι η καθοδήγηση αυτή έχει αναγνωριστεί επαρκώς από την Επιτροπή στην πρόταση κανονισμού LULUCF; 2) Σε ό,τι αφορά την τήρηση των δεσμεύσεων στους τομείς εκτός ΣΕΔΕ, επαρκούν οι δυνατότητες ευελιξίας που προβλέπονται στους προτεινόμενους κανονισμούς ESR και LULUCF από την άποψη της γεωργίας και τη χρήση της γης; 14970/16 ΓΕΧ/νικ/ΔΛ 5