ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 27.5.2014 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 0600/2013 του Horst Izykowski, γερμανικής ιθαγένειας, σχετικά με τους γερμανούς συνταξιούχους που κατοικούν στο εξωτερικό 1. Περίληψη της αναφοράς Ο αναφέρων επισημαίνει ότι οι γερμανοί συνταξιούχοι που κατοικούν στο εξωτερικό, υφίστανται διακρίσεις βάσει των γερμανικών νόμων φορολογίας εισοδήματος, δεδομένου ότι δεν είναι επιλέξιμοι της μεθόδου «splitting» που εφαρμόζεται στους συνταξιούχους που κατοικούν στη Γερμανία και, ως εκ τούτου, υφίστανται μεγαλύτερη φορολόγηση. Ο αναφέρων ζητεί την κατάργηση αυτής της διακριτικής μεταχείρισης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ζητεί την παρέμβαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. 2. Παραδεκτό Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 21 Νοεμβρίου 2013. Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 202, παράγραφος 6, του Κανονισμού). 3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 28 Φεβρουαρίου 2014 Κατ 'αρχάς, θα πρέπει να αναφερθεί ότι η αρχική αναφορά του Μαρτίου 2013 ήταν πολύ σύντομη (5 γραμμές), αναφέρει δε ότι οι συνταξιούχοι μη μόνιμοι κάτοικοι αντιμετωπίζονται λιγότερο ευνοϊκά, δεδομένου ότι δεν είναι επιλέξιμοι της μεθόδου «splitting» που εφαρμόζεται στους συνταξιούχους που κατοικούν στη Γερμανία. Για μια λεπτομερή εκτίμηση της κατάστασης του αιτούντος σχετικά με την εφαρμογή του δασμολογικού διαχωρισμού («splitting» ) που ισχύει για τους συζύγους, θα ήταν απαραίτητο να έχουμε κάποια περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της συζύγου του. Ούτε η αναφορά, ούτε οι πληροφορίες που παρείχε τον Δεκέμβριο του 2013 για την προσφυγή CM\1029829.doc PE530.003v02-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
ενώπιον του Φορολογικού Δικαστηρίου της Mecklenburg-Vorpommern δίνει κάποια διευκρίνιση σχετικά με την κατάσταση της συζύγου του, όπως για παράδειγμα σχετικά με την κατοικία, το συνολικό ποσό του εισοδήματος της, τις πηγές του εισοδήματος κτλ. Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή δεν μπορεί να προβεί σε περαιτέρω εκτίμηση σχετικά με την αναφορά. Ωστόσο, παρά τις περιορισμένες πληροφορίες, είναι πολύ πιθανό ότι ο αναφέρων επιθυμεί να εξεταστεί το θέμα της φορολόγησης των συντάξεων για τους μη μόνιμους κατοίκους που εφαρμόστηκε για τα φορολογικά έτη από το 2005 και μετά. Με βάση τις αποφάσεις του Ομοσπονδιακού Ελεγκτικού Συνεδρίου στην έκθεσή του για το 2009, οι γερμανικές φορολογικές αρχές αναδιοργάνωσαν την επιβολή της φορολόγησης των εν λόγω συνταξιούχων μη κατοίκων με την Εφορία Neu-Brandenburg 1. Κατά συνέπεια, οι συνταξιούχοι μη μόνιμοι κάτοικοι που λαμβάνουν σύνταξη από τη Γερμανία και κατοικούν σε μια χώρα, της οποίας η αντίστοιχη Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας με τη Γερμανία αποδίδει το δικαίωμα φορολόγησης των συντάξεων στη Γερμανία ως χώρα προέλευσης, όφειλαν να υποβάλουν δηλώσεις φόρου εισοδήματος από το 2005και εφεξής. Αν αυτό είναι το βασικό πρόβλημα, τότε η αναφορά δεν αποτελεί μεμονωμένη περίπτωση, αλλά αφορά σημαντικό αριθμό συνταξιούχων, οι οποίοι βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση, δηλαδή κατοικούν σε άλλη χώρα από τη Γερμανία, αλλά λαμβάνουν σύνταξη από γερμανικές πηγές. Αυτό μαρτυρείται από 5 αναφορές που είχαν προηγουμένως υποβληθεί για όμοια ή παρεμφερή θέματα (αναφορές αριθ. 6/2011, 1504/2012, 1385/2012, 1307/2012 και 313 /2012), με γραπτές κοινοβουλευτικές ερωτήσεις (E-013154/2013, E-007723/2012, E- 007787/2012, E-011553/2012, E-004935/2011, E-008317/2011) και ένα σημαντικό αριθμό καταγγελιών που υποβλήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ως εκ τούτου, οι υπηρεσίες της Επιτροπής είναι ήδη ενήμερες για τα ζητήματα αυτά. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, η Επιτροπή θα παραπέμψει τον αναφέροντα στις απαντήσεις της στις προαναφερθείσες αναφορές και κοινοβουλευτικές ερωτήσεις Συμπέρασμα Εν όψει των ανωτέρω, εκτός εάν οι υπηρεσίες της Επιτροπής λάβουν περαιτέρω πληροφορίες που να δείχνουν ότι το αντικείμενο της αναφοράς είναι διαφορετικό από τις αναφορές που αναφέρθηκαν παραπάνω, οι υπηρεσίες της Επιτροπής δεν βλέπουν τον λόγο για την περαιτέρω εξέταση της υπόθεσης. 4. Απάντηση της Επιτροπής (Αναθ.), που ελήφθη στις 27 Μαΐου 2014 Σε ηλεκτρονικό μήνυμα (e-mail) με ημερομηνία 31 Δεκεμβρίου 2013, ο αναφέρων παρέσχε συμπληρωματικές πληροφορίες σχετικά με τις ενέργειές του κατά των γερμανικών φορολογικών εκτιμήσεων, ενώπιον του Φορολογικού Δικαστηρίου της Mecklenburg- Vorpommern, που έχει καταχωρηθεί υπό τον αριθ. 1 K 297/13. Ως αντίδραση στις παρατηρήσεις της Επιτροπής της 27ης Φεβρουαρίου 2014, ο αναφέρων 1 http://www.bundesrechnungshof.de/de/veroeffentlichungen/bemerkungen-jahresberichte/2009/teil-iieinzelne-pruefungsergebnisse/allgemeine-finanzverwaltung/2009-bemerkungen-nr-41-gesetzliche-altersrentenvon-jaehrlich-3-4-mrd-euro-unterliegen-nicht-der-inlaendischen-besteuerung PE530.003v02-00 2/5 CM\1029829.doc
υπέβαλε μέσω e-mail στις 29 του Μαρτίου 2014 περαιτέρω πληροφορίες που έδωσαν μια σαφέστερη, αλλά ακόμη όχι ολοκληρωμένη άποψη της κατάστασής του. Στην πράξη, το σύνολο των εισοδημάτων του αναφέροντα προέρχεται από γερμανικές πηγές ωστόσο, ένα προφανώς σημαντικό μέρος των εισοδημάτων του αντιπροσωπεύεται από μία επαγγελματική σύνταξη. Η Σύμβαση για την Αποφυγή της Διπλής Φορολόγησης μεταξύ της Γερμανίας και της Αυστρίας αποδίδει τα φορολογικά δικαιώματα για τις επαγγελματικές συντάξεις στη χώρα της κατοικίας του φορολογούμενου, δηλαδή η γερμανική επαγγελματική σύνταξη από τον πρώην εργοδότη του στη Γερμανία λαμβάνεται υπόψη μόνο για την αυστριακή φορολογία εισοδήματος. Αυτή η κατανομή των φορολογικών δικαιωμάτων στην Αυστρία για τις επαγγελματικές συντάξεις έχει άμεση φορολογική συνέπεια για τον αναφέροντα, διότι δεν πληροί τις προϋποθέσεις σύμφωνα με το γερμανικό νόμο περί φόρου εισοδήματος (ITA) για να αντιμετωπίζεται ως φορολογούμενος κάτοικος ημεδαπής. Σύμφωνα με το σημείο 1 παρ. 3 του ΙΤΑ, αυτή η δυνατότητα είναι διαθέσιμη μόνο σε περιπτώσεις όπου είτε (α) τουλάχιστον το 90% του παγκόσμιου εισοδήματος του φορολογουμένου υπόκεινται στον γερμανικό φόρο εισοδήματος, είτε (β) το εισόδημά του που δεν υπόκεινται στον γερμανικό φόρο εισοδήματος δεν υπερβαίνει το γερμανικό βασικό επίδομα, το οποίο ορίστηκε σε 8.130 ευρώ για το έτος 2013 και σε 8.345 ευρώ για το έτος 2014. Σύμφωνα με τα στοιχεία που υποβλήθηκαν, ο αναφέρων δεν πληροί καμία από τις προϋποθέσεις αυτές. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τις γερμανικές φορολογικές διατάξεις σε ισχύ τότε, ο αναφέρων εξαιρείται από ορισμένες προσωπικές εκπτώσεις, όπως για παράδειγμα το βασικό επίδομα των 8.130 ευρώ για το 2013 και την από κοινού κατάθεση για τους συζύγους, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερη φορολογική επιβάρυνση. Ο αναφέρων ισχυρίζεται ότι υφίσταται διακρίσεις διότι κατά την άποψή του, κερδίζει σχεδόν το σύνολο του εισοδήματός του από γερμανικές πηγές, αλλά δεν επιτρέπεται να φορολογείται ως κάτοικος Γερμανίας και, συνεπώς, δεν μπορεί να επωφεληθεί από ορισμένες εκπτώσεις και απαλλαγές οι οποίες δεν είναι διαθέσιμες για τους μη κατοίκους. Δηλώνει επίσης ότι πληροί τις απαιτήσεις που καθορίζονται από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην υπόθεση C-279/93 Schumacker, δηλαδή ότι αποκτά το εισόδημά του πλήρως ή σχεδόν αποκλειστικά από τη Γερμανία. Οι παρατηρήσεις της Επιτροπής σχετικά με την αναφορά Παρά το γεγονός ότι οι αρχικές παρατηρήσεις της Επιτροπής πρέπει να τροποποιηθούν λόγω των συμπληρωματικών πληροφοριών που παρέχονται από τον αναφέροντα, η Επιτροπή εμμένει στη θέση της και δεν θα συνεχίσει περαιτέρω την υπόθεση αυτή. Οι λόγοι για αυτή την προσέγγιση εξηγούνται κατωτέρω. α) Περιορισμένη νομοθεσία της ΕΕ για την άμεση φορολόγηση Η νομοθεσία της ΕΕ έχει μόνο ένα περιορισμένο πεδίο εφαρμογής στον τομέα της άμεσης φορολογίας. Τα κράτη μέλη είναι σε μεγάλο βαθμό αρμόδια να σχεδιάσουν τα δικά τους φορολογικά συστήματα και να αποφασίσουν τι να φορολογήσουν, πότε, και με τι επιτόκιο. Ωστόσο, τα κράτη μέλη οφείλουν να τηρούν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από τη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Δεν επιτρέπεται να κάνουν διακρίσεις με βάση την ιθαγένεια ή την κατοικία έναντι των υπηκόων κάθε κράτους μέλους, CM\1029829.doc 3/5 PE530.003v02-00
συμπεριλαμβανομένων και των δικών τους, ή ενάντια σε όποιον ασκεί τις ελευθερίες που απορρέουν από τη ΣΛΕΕ. Ούτε μπορούν να εφαρμόζουν αδικαιολόγητους περιορισμούς σε αυτές τις ελευθερίες. β) Η Επιτροπή δεν ασχολείται με ατομικές περιπτώσεις Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν μπορεί να παρέμβει σε μεμονωμένες περιπτώσεις για να λύσει τα προβλήματα των φορολογουμένων ή να ενεργεί ως όργανο προσφυγής όσον αφορά τις εθνικές αποφάσεις οι υπηρεσίες μας δεν μπορούν να εκτιμήσουν τα πραγματικά περιστατικά σε αυτό το είδος των περιπτώσεων. Ο κατάλληλος τρόπος για να επιτευχθεί αποκατάσταση σε μια μεμονωμένη περίπτωση είναι να υποβληθεί διοικητική ένσταση. Η εκτίμηση των ειδικών γεγονότων και των περιστάσεων που περιβάλλουν την εφαρμογή του εθνικού δικαίου σε μια συγκεκριμένη κατάσταση είναι έργο της εθνικής διοίκησης και των εθνικών δικαστηρίων, τα οποία είναι κυρίως υπεύθυνα για τη διασφάλιση ότι οι αρχές των κρατών μελών συμμορφώνονται με το δίκαιο της ΕΕ, σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Όταν χρειάζεται, τα εθνικά δικαστήρια μπορούν να ζητήσουν από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως γ) Συγκρισιμότητα μεταξύ κατοίκων και μη κατοίκων Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης («το Δικαστήριο»), κατά πάγια νομολογία ότι, σε σχέση με τους άμεσους φόρους, η κατάσταση των κατοίκων και των μη κατοίκων δεν είναι γενικά συγκρίσιμα 1, διότι το εισόδημα στο έδαφος ενός κράτους ενός μη κάτοικου αποτελεί συχνότατα μέρος μόνον του συνολικού του εισοδήματος, το οποίο συγκεντρώνεται στον τόπο της κατοικίας του. Η προσωπική φοροδοτική ικανότητα του μη κατοίκου, που καθορίζεται από το σύνολο των εισοδημάτων του και από την προσωπική και οικογενειακή του κατάσταση, μπορεί να εκτιμηθεί ευκολότερα στον τόπο όπου έχει το κέντρο των προσωπικών και περιουσιακών του συμφερόντων, που σε γενικές γραμμές είναι ο τόπος όπου έχει τη συνήθη διαμονή του 2. Κατά συνέπεια, το γεγονός ότι ένα κράτος μέλος δεν επιτρέπει στον μη κάτοικο ορισμένων πλεονεκτημάτων τα οποία παρέχει στον κάτοικο ημεδαπής, δεν είναι, κατά κανόνα, δυσμενής διάκριση, ενόψει των αντικειμενικών διαφορών μεταξύ κατοίκων και μη κατοίκων, τόσο από την άποψη της πηγής του εισοδήματος όσο και από εκείνη των προσωπικών τους φοροδοτικών ικανοτήτων ή της προσωπικής και οικογενειακής τους κατάστασης 3. Επιπλέον, το Δικαστήριο έχει κατ' επανάληψη επιβεβαιώσει ότι το όριο του 90% που προβλέπεται από το γερμανικό δίκαιο για την επιβολή ίδιας φορολογικής μεταχείρισης των κατοίκων φορολογικών και μη-κατοίκων είναι σύμφωνο με το κοινοτικό δίκαιο 4. δ) Εξάλειψη της διπλής φορολογίας - Κατανομή των Φορολογικών Δικαιωμάτων μεταξύ των κρατών μελών σε μια Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, ενώ η εξάλειψη της διπλής φορολογίας και τα συναφή προβλήματα μπορεί να είναι μια απαραίτητη προϋπόθεση για την ομαλή λειτουργία της ενιαίας αγοράς, όμως ελλείψει μέτρων ενοποιήσεως ή εναρμονίσεως της ΕΕ, τα κράτη μέλη διατηρούν την αρμοδιότητα να ορίζουν, συμβατικώς ή μονομερώς, τα κριτήρια κατανομής της φορολογικής τους αρμοδιότητας, ιδίως με στόχο την εξάλειψη της διπλής φορολογίας 5. Τα κράτη μέλη ασκούν τις εξουσίες αυτές, συνάπτοντας συμβάσεις διπλής φορολογίας που οι PE530.003v02-00 4/5 CM\1029829.doc
αρμόδιες αρχές τους εφαρμόζουν σε περιπτώσεις με διασυνοριακό χαρακτήρα. Στη σύμβαση τους για την αποφυγή της διπλής φορολογίας, η Αυστρία και η Γερμανία συμφώνησαν να αποδίδουν τα φορολογικά δικαιώματα για τις επαγγελματικές συντάξεις στο κράτος κατοικίας (βλ. άρθρο 18 παρ. 1 της Σύμβασης). Σε αντίθεση, τα φορολογικά δικαιώματα για τις πληρωμές από τη δημόσια κοινωνική ασφάλιση ανήκουν στη χώρα στην οποία βρίσκεται η δημόσια κοινωνική ασφάλιση (βλ. άρθρο 18 παρ. 2 της Σύμβασης). Συνέπεια της συμφωνίας μεταξύ Γερμανίας και Αυστρίας να αποδίδονται τα φορολογικά δικαιώματα για τις επαγγελματικές συντάξεις στη χώρα της κατοικίας, είναι ότι ο αναφέρων δεν πληροί τις προϋποθέσεις για να αντιμετωπίζεται ως φορολογούμενος κάτοικος ημεδαπής. Ωστόσο, η συνέπεια αυτή είναι συμβατή με το κοινοτικό δίκαιο. Αυτή η κατάσταση δεν είναι ικανοποιητική για τον αναφέροντα, καθώς σύμφωνα με τις δικές του απόψεις λαμβάνει σχεδόν το σύνολο των εισοδημάτων του στη Γερμανία, αλλά πληροφορείται ότι αυτό δεν συμβαίνει κατά το γερμανικό φορολογικό δίκαιο, δεδομένου ότι η επαγγελματική του σύνταξη στην πραγματικότητα φορολογείται στην Αυστρία. Ωστόσο, όπως εξηγήθηκε παραπάνω, η μεταχείριση αυτή είναι σύμφωνη με το κοινοτικό δίκαιο, όπως επιβεβαιώνεται από την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου. Συμπέρασμα Εν όψει των ανωτέρω, η Επιτροπή δεν προτίθεται να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει κατά της Γερμανίας όσον αφορά τα ζητήματα που έθεσε ο αναφέρων. 1 Υπόθεση C-383/05 Talotta, παράγραφος 19. 2 Βλ. υποθέσεις C-279/93 Schumacker, παράγραφος 32 και C-169/03 Wallentin, παράγραφος 15. 3 Υποθέσεις C-279/93 Schumacker, παράγραφος 34 και C-391/97 Gschwind, παράγραφος 23. 4 Βλ. υπόθεση C-346/04 Conijn, παράγραφος 16 και C-329/05 Meindl, παράγραφοι 29-31. 5 Βλ. υπόθεση C-336/96 Gilly, παράγραφοι 24 και 30. CM\1029829.doc 5/5 PE530.003v02-00