Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 15 Φεβρουαρίου 2016 (OR. en) 6052/16 COEST 30 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου με ημερομηνία: 15 Φεβρουαρίου 2016 Αποδέκτης: Αντιπροσωπίες αριθ. προηγ. εγγρ.: 5946/16 COEST 22 Θέμα: ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗ ΛΕΥΚΟΡΩΣΙΑ Συμπεράσματα του Συμβουλίου Επισυνάπτονται για τις αντιπροσωπίες τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τη Λευκορωσία, όπως εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο (Εξωτερικές Υποθέσεις) στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 6052/16 ΔΑ/γπ 1 DG C 2A EL
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Συμπεράσματα του Συμβουλίου για τη Λευκορωσία Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, 15 Φεβρουαρίου 2016 1. Το Συμβούλιο, υπενθυμίζοντας τα συμπεράσματά του της 31ης Ιανουαρίου 2011, της 20ής Ιουνίου 2011, της 23ης Μαρτίου 2012 και της 15ης Οκτωβρίου 2012, τονίζει τη σημασία που αποδίδει στις σχέσεις με τη Δημοκρατία της Λευκορωσίας και τον λαό της. 2. Ταυτόχρονα, το Συμβούλιο εξακολουθεί να ανησυχεί για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λευκορωσία και υπενθυμίζει ότι οι σχέσεις ΕΕ-Λευκορωσίας θα πρέπει να βασίζονται σε κοινές αξίες, και κυρίως στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. 3. Το Συμβούλιο αναγνωρίζει τα μέτρα που έλαβε η Λευκορωσία τα τελευταία δύο έτη και τα οποία συνέβαλαν στη βελτίωση των σχέσεων ΕΕ-Λευκορωσίας, όπως την προορατική συμμετοχή της Λευκορωσίας στην Ανατολική Εταιρική Σχέση και στην ενδιάμεση φάση για θέματα εκσυγχρονισμού, την επανέναρξη του διαλόγου ΕΕ-Λευκορωσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την έναρξη διαπραγματεύσεων σχετικά με συμφωνίες για τη διευκόλυνση της έκδοσης θεωρήσεων και την επανεισδοχή καθώς και εταιρική σχέση κινητικότητας, την ενεργό επιδίωξη συνεργασίας όσον αφορά την εναρμόνιση των ψηφιακών αγορών και την υπογραφή διακανονισμού συνεργασίας για μηχανισμό έγκαιρης προειδοποίησης στον τομέα της ενέργειας. Το Συμβούλιο εκτιμά επίσης τον εποικοδομητικό ρόλο της Λευκορωσίας στην περιοχή. 4. Η αποφυλάκιση όλων των εναπομενόντων πολιτικών κρατουμένων στις 22 Αυγούστου 2015 ήταν ένα βήμα το οποίο η ΕΕ επεδίωκε από καιρό και είχε ζητήσει επανειλημμένα. Ανταποκρινόμενο στην αποφυλάκιση των κρατουμένων και στις προεδρικές εκλογές της 11ης Οκτωβρίου 2015 που πραγματοποιήθηκαν χωρίς βία, και λαμβάνοντας υπόψη τη συνολική κατάσταση των σχέσεων ΕΕ-Λευκορωσίας, το Συμβούλιο συμφώνησε τον Οκτώβριο του 2015 την τετράμηνη αναστολή των περισσότερων περιοριστικών μέτρων. Το Συμβούλιο αναγνωρίζει ότι υπάρχει δυνατότητα για να αναπτυχθούν οι σχέσεις ΕΕ- Λευκορωσίας σε θετικότερο πλαίσιο και ότι η πρόοδος σε διάφορους τομείς μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα μέσω ενισχυμένων διαύλων επικοινωνίας. 6052/16 ΔΑ/γπ 2
5. Στη συνάρτηση αυτή, το Συμβούλιο συμφωνεί ότι η ΕΕ δεν θα παρατείνει τα περιοριστικά μέτρα για 170 πρόσωπα και τρεις εταιρείες η καταχώριση των οποίων έχει επί του παρόντος ανασταλεί. Επιπροσθέτως, το Συμβούλιο συμφωνεί ότι το εμπάργκο όπλων και τα περιοριστικά μέτρα που αφορούν τα τέσσερα πρόσωπα που έχουν καταχωρισθεί σε συνδυασμό με τις ανεξιχνίαστες υποθέσεις εξαφανίσεων δύο πολιτικών της αντιπολίτευσης, ενός επιχειρηματία και ενός δημοσιογράφου, θα παραταθούν για περίοδο δώδεκα μηνών. 6. Ενόψει των βουλευτικών εκλογών στη Λευκορωσία το 2016, το Συμβούλιο παροτρύνει τις αρχές αυτής της χώρας να σημειώσουν ταχεία πρόοδο όσον αφορά τις συστάσεις της τελικής έκθεσης του ΟΑΣΕ/ODIHR σχετικά με τη διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών της 11ης Οκτωβρίου 2015, μεταξύ άλλων όσον αφορά το νομικό και το διαδικαστικό πλαίσιο. Το Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για την όλο και θετικότερη στάση της Λευκορωσίας για διάλογο και συνεργασία με τον ΟΑΣΕ/ODIHR. Το Συμβούλιο υπενθυμίζει τη σημασία που αποδίδει στις βελτιώσεις στον τομέα αυτό και στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου στη Λευκορωσία. 7. Το Συμβούλιο καταδικάζει την εφαρμογή της θανατικής ποινής στη Λευκορωσία και εκφράζει ιδίως τη λύπη του για τις δύο πρόσφατες αποφάσεις καταδίκης σε θάνατο, παροτρύνει δε τις αρχές της Λευκορωσίας να προβούν σε μορατόριουμ ως πρώτο βήμα προς την κατάργησή της. Το Συμβούλιο προσβλέπει σε προσεχείς εκδηλώσεις σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων και δημόσιες εκδηλώσεις σχετικά με τη θανατική ποινή που προβλέπονται για το 2016. Το Συμβούλιο επαναλαμβάνει την έκκλησή του για αποκατάσταση των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων πρώην πολιτικών κρατουμένων και τονίζει την ανάγκη να εξασφαλισθεί η ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι, μεταξύ άλλων με τη δυνατότητα καταχώρισης πολιτικών οργανώσεων και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Το Συμβούλιο υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η δραστήρια κοινωνία των πολιτών για την κοινωνική και οικονομική ευημερία μιας χώρας, και καλεί τις αρχές της Λευκορωσίας να επιτρέψουν την ευρύτερη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στις συζητήσεις σχετικά με την κυβερνητική πολιτική. Επιπλέον, το Συμβούλιο παροτρύνει τις αρχές της Λευκορωσίας να άρουν όλους τους φραγμούς που παρακωλύουν την ελευθερία και την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης, μεταξύ άλλων με την καταχώριση νέων μέσων ενημέρωσης και τη διαπίστευση δημοσιογράφων. Περαιτέρω, το Συμβούλιο καλεί τη Λευκορωσία να σεβασθεί τα δικαιώματα των ατόμων που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες. Στη συνάρτηση αυτή, το Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί την κατάσταση εκ του σύνεγγυς. 6052/16 ΔΑ/γπ 3
8. Το Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για την επανέναρξη του διαλόγου ΕΕ- Λευκορωσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα και προσβλέπει στον προσεχή γύρο, τον οποίο η Λευκορωσία προσφέρθηκε να διοργανώσει στο Μινσκ στα τέλη της άνοιξης. Τα προαναφερόμενα, καθώς και η συμμετοχή της Λευκορωσίας στην καθολική περιοδική εξέταση του 2015, αποτελούν θετικά βήματα και το Συμβούλιο παροτρύνει τις αρχές της Λευκορωσίας να συνεχίσουν τις εργασίες στους τομείς αυτούς, καλεί δε τη Λευκορωσία να το πράξει με συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών. Επίσης, η ΕΕ καλεί τη Λευκορωσία να δώσει συνέχεια στις συστάσεις των οργάνων που έχουν συσταθεί δυνάμει των συνθηκών των ΗΕ και να συνεργαστεί πλήρως με τις ειδικές διαδικασίες των ΗΕ - συμπεριλαμβανομένου του ειδικού εισηγητή για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λευκορωσία - και άλλους μηχανισμούς. Το Συμβούλιο ενθαρρύνει την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ Λευκορωσίας και Συμβουλίου της Ευρώπης με σκοπό να καταστεί τακτικό μέλος. Το Συμβούλιο επαναλαμβάνει ότι η ΕΕ είναι πρόθυμη να βοηθήσει τη Λευκορωσία να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της όσον αφορά τον εκδημοκρατισμό και τον πλήρη σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, και προσβλέπει στην προσεχή συζήτηση των θεμάτων αυτών σε διμερές επίπεδο. 9. Το Συμβούλιο επαναλαμβάνει τη σαφή προσήλωσή του στην ενίσχυση των σχέσεων της ΕΕ με τον λαό και την κοινωνία των πολιτών της Λευκορωσίας. Η ΕΕ αποδίδει μεγάλη σημασία στην ενίσχυση των διαπροσωπικών επαφών με τη Λευκορωσία, που πρέπει να ενθαρρυνθούν μέσω προγραμμάτων όπως το Erasmus +, και προσβλέπει στην ταχεία ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων και την υπογραφή της συμφωνίας για την απλούστευση της έκδοσης θεωρήσεων, της συμφωνίας επανεισδοχής και της εταιρικής σχέσης κινητικότητας. 10. Το Συμβούλιο επιβεβαιώνει εκ νέου ότι οι σχέσεις καλής γειτονίας και η περιφερειακή συνεργασία αποτελούν σημαντικά στοιχεία για την ενίσχυση της συνεργασίας ΕΕ- Λευκορωσίας. Υπενθυμίζοντας τα συμπεράσματά του της 20ής Ιουλίου 2015 σχετικά με την ενεργειακή διπλωματία, το Συμβούλιο επαναλαμβάνει ότι είναι σημαντικό να εξασφαλισθεί η πυρηνική ασφάλεια πέραν των συνόρων της ΕΕ και καλεί τη Λευκορωσία να συνεργασθεί εποικοδομητικά, στη συνάρτηση αυτή, με τις συναφείς διεθνείς αρχές. 6052/16 ΔΑ/γπ 4
11. Το Συμβούλιο παραμένει ανοικτό στην περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων ΕΕ-Λευκορωσίας και στη λήψη περαιτέρω μέτρων για την ενίσχυση των πολιτικών σχέσεων και της τομεακής συνεργασίας στο κατάλληλο πλαίσιο. Το Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόθεση της Επιτροπής να ξεκινήσει συνεργασία αδελφοποίησης με τη Λευκορωσία κατά το τρέχον έτος. Υπογραμμίζει τη σημασία της αναθεώρησης της ΕΠΓ και σημειώνει ότι η Λευκορωσία αποτελεί καλή περίπτωση για την εφαρμογή διαφοροποιημένης προσέγγισης. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο αποφάσισε να επισπεύσει την εφαρμογή μέτρων με στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας ΕΕ-Λευκορωσίας σε ορισμένους οικονομικούς και εμπορικούς τομείς και τομείς σχετικούς με την παροχή βοήθειας, με στόχο τον εκσυγχρονισμό της Λευκορωσίας και της οικονομίας της και προς όφελος του πληθυσμού της χώρας, μεταξύ άλλων με την προοπτική της προσχώρησης στον ΠΟΕ και σε συνεργασία με διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, ιδίως την ΕΤΕπ και την ΕΤΑΑ σύμφωνα με τις αντίστοιχες εντολές τους. Επίσης, το Συμβούλιο προτρέπει τη Λευκορωσία να επιταχύνει τις ιδιαίτερα αναγκαίες οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Η λήψη συγκεκριμένων μέτρων από τη Λευκορωσία για τον σεβασμό των οικουμενικών θεμελιωδών ελευθεριών, του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα εξακολουθήσει να έχει καίρια σημασία για τη διαμόρφωση της μελλοντικής πολιτικής της ΕΕ έναντι της Λευκορωσίας. 12. Το Συμβούλιο θα συνεχίσει να ασχολείται με τις εργασίες της Ομάδας Συντονισμού ΕΕ- Λευκορωσίας σε συνέχεια της ενδιάμεσης φάσης όσον αφορά τον εκσυγχρονισμό, μεταξύ άλλων με θεματολόγιο που περιλαμβάνει ζητήματα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, και προσβλέπει στη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών. 6052/16 ΔΑ/γπ 5