SouthZEB WP3-Task2: Παραδοτέο D3.2. SouthZEB Εκπαιδευτικές Ενότητες. Προετοιμάσθηκε για: Project Officer EASME. Μάρτιος Αριθμός παραδοτέου

SouthZEB WP3-Task2: Παραδοτέο D3.2: SouthZEB Εκπαιδευτικές Ενότητες Προετοιμάσθηκε για: Project Officer EASME Μάρτιος 2017 Αριθμός παραδοτέου Παραδοτέο D3.2

Προετοιμάσθηκε από Όνομα Colin Sinclair Θέση BRE Υπογραφή Αποδοχή εκ μέρους του SouthZEB Όνομα Ιάκωβος Καλαϊτζόγλου Θέση Συντονιστής Ημερομηνία Μάρτιος 2017 Υπογραφή Αποποίηση Ευθυνών Την αποκλειστική ευθύνη για το περιεχόμενο αυτής της έκθεσης φέρουν οι συγγραφείς. Το παρόν έγγραφο δεν εκπροσωπεί απαραίτητα τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν ευθύνεται για την όποια χρήση των πληροφοριών που περιλαμβάνονται σε αυτό. Η αναφορά αυτή δημιουργήθηκε εκ μέρους του SouthZEB. Λαμβάνοντας αυτή την αναφορά και δρώντας με αυτό, ο πελάτης ή οποιοδήποτε τρίτο μέλος που εξαρτάται από αυτό δέχεται ότι κανένα άτομο δεν ευθύνεται προσωπικά για σύμβαση, ζημία ή παράβαση νομοθετικών καθηκόντων (περιλαμβανομένης της αμέλειας). Page 2 of 317

Περιεχόμενα 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 15 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ A ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ της ΕΝΟΤΗΤΑς 1: ΒΑΣΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 17 2 WP3 TASK 2 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 17 2.1 Προετοιμασία και παράδοση 17 2.2 Περίληψη της Ενότητας 1 Βασική Ενότητα 17 2.3 Σκοπός της εκπαίδευσης 18 2.4 Στόχοι εκμάθησης και αποτελέσματα 19 2.5 Κοινό εκμάθησης εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι προσόντα και εμπειρία20 3 ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 1 ΒΑΣΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 21 3.1 Κατανομή χρόνου της Ε1- Βασική Ενότητα 21 3.2 Υλικό ανάγνωσης μαθήματος 21 Πριν το σεμινάριο 22 Μετά το σεμινάριο 24 4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 1 ΒΑΣΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 27 4.1 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή και έννοια nzeb 30 Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 1 - Εισαγωγή 30 Περιεχόμενα του Κεφαλαίου 1 - Εισαγωγή 30 Περίληψη του Κεφαλαίου 1 30 Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 1 30 Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 1 31 4.2 Κεφάλαιο 2: Ευρωπαϊκές Οδηγίες και εθνική νομοθε 31 Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 2 31 Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 2 31 Περίληψη του Κεφαλαίου 2 32 Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 2 32 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 2 32 4.3 Κεφάλαιο 3: Βασικές αρχές φυσικής και κτιριακό κέλυφος 35 Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 3 35 Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 3 35 Περίληψη του Κεφαλαίου 3 36 Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 3 36 Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 3 36 4.4 Κεφάλαιο 4: Υλικά θερμομόνωσης και σύγχρονες τεχνολογικές τάσεις 37 Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 4 37 Περιεχόμενα Κεφαλαίου 4 37 Περίληψη του Κεφαλαίου 4 38 Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 4 38 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 4 38 4.5 Κεφάλαιο 5: Συστήματα HVAC σε κτίρια και βασικές έννοιες 39 Στόχοι εκμάθησης Κεφαλαίου 5 39 Περιεχόμενα του Κεφαλαίου 5 40 Περίληψη Κεφαλαίου 5 41 Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 5 42 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 5 42 4.6 Κεφάλαιο 6: Πρακτική: παράδειγμα σχεδιασμού nzeb 43 Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 6 43 Page 3 of 317

Περιεχόμενο Κεφαλαίου 6 43 Περίληψη Κεφαλαίου 6 44 Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 6 44 Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 6 45 5 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 47 6 ΣΧΟΛΙΑ ΑΠΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΕΣ (REVIEWERS) 48 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ B ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 2: ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 49 2 WP3 TASK 2 - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 49 2.1 Προετοιμασία και παράδοση 49 2.2 Γενικό Περίγραμμα της Ενότητας 2 Προχωρημένη Εκπαιδευτική Ενότητα 49 2.3 Σκοπός της εκπαίδευσης 50 2.4 Στόχοι και αποτελέσματα της μάθησης 51 2.5 Εμπλεκόμενοι στη μάθηση εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι προσόντα και εμπειρία 52 3 ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 2 ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 53 3.1 Κατανομή του Χρόνου της Εκπαιδευτικής Ενότητας 2 53 3.2 Εκπαιδευτικό υλικό μαθήματος 53 Πριν την τάξη 53 Μετά την τάξη 54 4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 2 ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 55 4.1 Μάθημα 1 ο : Εισαγωγή 59 Μαθησιακοί στόχοι του 1ου Μαθήματος 59 Περιεχόμενο του 1 ου Μαθήματος Εισαγωγή 59 Μαθησιακά αποτελέσματα του 1 ου Μαθήματος 60 Βιβλιογραφία του 1 ου Μαθήματος 60 4.2 Μάθημα 2ο: Βιοκλιματικός σχεδιασμός, παθητικά συστήματα θέρμανσης / ψύξης, κτίρια χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης 60 Μαθησιακοί στόχοι του 2ου Μαθήματος 60 Περιεχόμενο του 2 ου Μαθήματος 60 Μαθησιακά αποτελέσματα του 2 ου Μαθήματος 61 Βιβλιογραφία του 2 ου Μαθήματος 61 4.3 Μάθημα 3ο: Υλικά για πράσινα κτίρια, φυσικός εξαερισμός, χαμηλός συντελεστής εκπομπής 62 Μαθησιακοί στόχοι του 3ου Μαθήματος 62 Περιεχόμενο του 3 ου Μαθήματος 62 Μαθησιακά αποτελέσματα του 3 ου Μαθήματος 62 Βιβλιογραφία του 3 ου Μαθήματος 63 4.4 Μάθημα 4 ο : Παθητικά ηλιακά συστήματα 63 Μαθησιακοί στόχοι του 4 ου Μαθήματος 63 Περιεχόμενο του 4 ου Μαθήματος 64 Μαθησιακά αποτελέσματα του 4 ου μαθήματος 64 Βιβλιογραφία του 4 ου Μαθήματος 64 4.5 Μάθημα 5ο: Συστήματα θέρμανσης, αερισμού και κλιματισμού (HVAC) 65 Μαθησιακοί στόχοι 5ου Μαθήματος 65 Περιεχόμενο 5 ου Μαθήματος 65 Μαθησιακά αποτελέσματα του 5 ου Μαθήματος 66 Βιβλιογραφία του 5 ου Μαθήματος 66 4.6 Μάθημα 6ο: Ενεργειακοί έλεγχοι, διαδικασία θέσης σε λειτουργία 67 Page 4 of 317

Μαθησιακοί στόχοι του 6ου Μαθήματος 67 Περιεχόμενο του 6 ου Μαθήματος 67 Μαθησιακά αποτελέσματα του 6 ου Μαθήματος 67 Βιβλιογραφία του 6 ου Μαθήματος 68 4.7 Μάθημα 7ο: Όργανα για τη διενέργεια ενεργειακού ελέγχου και επαληθεύσεις69 Περιεχόμενο του 7 ου Μαθήματος 69 Μαθησιακά αποτελέσματα του 7 ου Μαθήματος 69 Βιβλιογραφία του 7 ου Μαθήματος 69 5 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 71 6 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΗ 72 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ C ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 3: ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΤΙΡΙΟΥ 73 2 WP3 TASK 2 - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 3 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 73 2.1 Περιγραφή της Ενότητας 3 73 2.2 Σκοπός της εκπαίδευσης 73 2.3 Στόχοι της μάθησης και αποτελέσματα 74 2.4 Εμπλεκόμενοι στη μάθηση εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι προσόντα και εμπειρία 76 3 ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 3 77 3.1 Εκπαιδευτικό Υλικό Μαθήματος 77 Πριν την τάξη 77 4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 3 82 4.1 Μάθημα 1ο: Εισαγωγή 82 Στόχος της μάθησης 82 Περιεχόμενο 82 4.2 Μάθημα 2ο: Θερμική μετάδοση / Συντελεστές Θερμοπερατότητας 83 Στόχος της μάθησης 83 Περιεχόμενο 83 4.3 Μάθημα 3ο: Θερμογέφυρες 84 Στόχος της μάθησης 84 Περιεχόμενο 85 4.4 Μάθημα 4ο: Αποτελέσματα 86 Στόχος της μάθησης 86 Περιεχόμενο 86 4.5 Μάθημα 5 ο : Απόδοση Δομής & Κτίρια σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης (nzebs) 87 Στόχος της μάθησης 87 Περιεχόμενο 87 4.6 Μάθημα 6ο: Στις Εγκαταστάσεις 88 Στόχος της μάθησης 88 Περιεχόμενο 88 4.7 Μάθημα 7ο: Θέτοντας σε λειτουργία ένα κτίριο 89 Στόχος της μάθησης 89 Περιεχόμενο 90 Page 5 of 317

4.8 Μάθημα 8ο: Τοπικά εγκεκριμένα Συστήματα Θερμικών Στοιχείων (και ανεξάρτητα διαπιστευμένα συστήματα) 90 Στόχος της μάθησης 90 Περιεχόμενο 91 5 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 92 6. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 93 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ D ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 4: ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΕΣΗ 94 2 WP3 TASK 2 - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 4 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΑΝΕΣΗΣ94 2.1 Προετοιμασία και παράδοση 94 2.2 Περίληψη της Ενότητας 4 Θερμική Άνεση 94 2.3 Σκοπός της εκπαίδευσης 95 2.4 Στόχοι εκμάθησης και αποτελέσματα 96 2.5 Κοινό εκμάθησης εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι προσόντα και εμπειρία97 3 ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 4 ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΕΣΗ 99 3.1 Κατανομή χρόνου της Ε4- Θερμική Άνεση 99 3.2 Υλικό ανάγνωσης του μαθήματος 100 Πριν το σεμινάριο 100 Μετά το σεμινάριο 103 4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 4 ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΕΣΗ 107 4.1 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 111 Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 1 - Εισαγωγή 111 Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 1 - Εισαγωγή 111 Περίληψη του Κεφαλαίου 1 111 Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 1 112 Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 1 112 4.2 Κεφάλαιο 2: Χαρακτηριστικά κτιρίου και απόδοση και συνθήκες θερμικής άνεσης 112 Στόχοι εκμάθηση του Κεφαλαίου 2 112 Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 2 113 Περίληψη του Κεφαλαίου 2 113 Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 2 114 Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 2 114 4.3 Κεφάλαιο 3: Κτιριακοί κανονισμοί και πρότυπα 114 Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 3 114 Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 3 114 Περίληψη του Κεφαλαίου 3 116 Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 3 117 Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 3 117 4.4 Κεφάλαιο 4: Έννοιες θερμικής άνεσης και παράγοντες που επηρεάζουν τη θερμική άνεση 117 Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 4 117 Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 4 118 Περίληψη του Κεφαλαίου 4 119 Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 4 119 Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 4 119 4.5 Κεφάλαιο 5: Θερμική άνεση και τοπική θερμική δυσφορία 120 Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 5 120 Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 5 120 Page 6 of 317

Περίληψη του Κεφαλαίου 5 121 Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 5 122 Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 5 122 4.6 Κεφάλαιο 6: Προγνωστικά Μοντέλα Θερμικής Άνεσης 124 Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 6 124 Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 6 124 Περίληψη του Κεφαλαίου 6 125 Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 6 126 Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 6 126 4.7 Κεφάλαιο 7: Αξιολόγηση Θερμικής Άνεσης 131 Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 7 131 Περιεχόμενου του Κεφαλαίου 7 132 Περίληψη του Κεφαλαίου 7 132 Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 7 132 Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 7 133 4.8 Κεφάλαιο 8: Παραδείγματα 134 Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 8 134 Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 8 134 Περίληψη του Κεφαλαίου 8 134 Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 8 134 Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 8 134 5 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 135 6 ΣΧΟΛΙΑ ΑΠΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΗ 136 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ E ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 5: ΤΟΠΙΚΟΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ & ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ 137 2 WP3 TASK 2 - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 5 - ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 137 2.1 Περίγραμμα της Ενότητας 5 137 2.2 Σκοπός της εκπαίδευσης 137 2.3 Μαθησιακοί στόχοι και τα αποτελέσματα 138 2.4 Μαθησιακό κοινό - εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους - προσόντα και εμπειρία139 3 ΔΟΜΗ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 5 140 3.1 Υλικό μαθημάτων 140 Πριν την τάξη 140 Μετά την τάξη 140 4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 5 144 4.1 Συνεδρία: NZEB τρέχουσα θέση 144 Στόχος εκμάθησης 144 Περιεχόμενο 144 Μαθησιακά αποτελέσματα 147 4.2 Συνεδρία: τοπική αρχιτεκτονική και ανάπτυξη στη χώρα 147 Στόχος εκμάθησης 147 Περιεχόμενα 147 Μαθησιακά αποτελέσματα 150 4.3 Συνεδρία: σχεδιασμός για nzeb 150 Page 7 of 317

Στόχοι μάθησης 150 Περιεχόμενο 150 Μαθησιακά αποτελέσματα 151 4.4 Συνεδρία: οικοδομικοί κανονισμοί 152 Στόχοι μάθησης 152 Περιεχόμενο 152 Μαθησιακά αποτελέσματα 155 4.5 Συνεδρία: Χώρα συγκεκριμένα θέματα χωρών 155 Στόχοι μάθησης 155 Περιεχόμενο 155 Μαθησιακά αποτελέσματα 157 4.6 Συνεδρία: Παραδείγματα nzeb στις περιοδείες της χώρας και της χώρας 158 Στόχοι μάθησης 158 Περιεχόμενο 158 Μαθησιακά αποτελέσματα 159 4.7 Συνεδρία: EPDB 159 Στόχοι μάθησης 159 Περιέχομενο 159 Μαθησιακά αποτελέσματα 161 4.8 Συνεδρία: Πλαίσιο Πιστοποίησης: Κανονισμοί Κατασκευής Προϊόντων 161 Στόχοι μάθησης 161 Περιεχόμενο 161 Πιστοποιημένοι SouthZEB Εκπαιδευτές 164 Πρόσβαση στο υλικό περιεχόμενο του μαθήματος 166 Αξιολόγηση 166 SouthZEB σχέδιο πιστοποίησης μέλους 167 Εν εξελίξει CPD μέλος 167 Συμπεριφορά μελών 167 Μαθησιακά αποτελέσματα 167 5 ΜΗΤΡΩΟ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 168 6 ΣΧΟΛΙΑ ΑΠΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΚΡΙΤΗ 169 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ F ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 6: ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ NZEB 170 1 WP3 TASK 2 - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 6 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΚΣΜΚΕ (NZEB) 170 2.1 Προετοιμασία και παράδοση 170 2.2 Περίγραμα Εκπαιδευτικής Ενότητας 6 Λογισμικά Σχεδιασμού και Προσομοίωσης ΚΣΜΚΕ 170 2.3 Σκοπός της εκπαίδευσης 170 Page 8 of 317

2.4 Μαθησιακοί στόχοι και αποτελέσματα 171 2.5 Κοινό εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι προσόντα και εμπειρία 172 3 ΔΟΜΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 6 ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΚΣΜΚΕ 174 3.1 Κατανομή χρόνου Ενότητας 6 Λογισμικά Σχεδιασμού και Ποροσμοίωσης ΚΣΜΚΕ 174 3.2 Υλικό μελέτης σεμιναρίου 174 4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΗΑΣ 6 ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΚΣΜΚΕ 176 4.1 Κεφάλαιο 1: Έναρξη Ενεργειακή Προσομοίωση Κτιρίου 178 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 1 - Εισαγωγή 178 Περιεχόμενα Κεφαλαίου 1 - Εισαγωγή Ενεργειακή προσομοίωση κτηρίου 178 Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 1 178 4.2 Κεφάλαιο 2: Κτήρια μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας 179 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 2 179 Περιεχόμενα Κεφαλαίου 2 179 Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 2 179 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 2 179 4.3 Κεφάλαιο 3: Βασική γεωμετρία - SketchUp 180 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 3 180 Περιεχόμενα Κεφαλαίου 3 180 Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 3 180 4.4 Κεφάλαιο 4: Δεδομένα Βασικού Μοντέλου - EnergyPlus 180 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου4 180 Περιεχόμενα Κεφαλαίου 4 181 Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 4 181 4.5 Κεφάλαιο 5: Σχεδιασμός συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού / Φυσικός Αερισμός 182 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 5 182 Περιεχόμενα Κεφαλαίου 5 182 Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 5 183 4.6 Κεφάλαιο 6: Συστήματα ΑΠΕ Μοντελοποίηση στο EnergyPlus 183 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 6 183 Περιεχόμενα Κεφαλαίου 6 183 Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 6 184 4.7 Κεφάλαιο 7: Έννοια ΚΜΚΕ / ανάλυση σεναρίων 184 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 7 184 Περιεχόμενα Κεφαλαίου 7 184 Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 7 185 5 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 186 6 ΣΧΟΛΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΗ 187 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ G ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 7: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΧΑΜΗΛΗΣ ΕΚΠΟΜΠΗΣ ΑΝΘΡΑΚΑ & ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΣ 192 2 WP3 TASK 2 - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 7 - ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 192 2.1 Περίγραμμα της Ενότητας 7 192 2.2 Σκοπός της εκπαίδευσης 192 2.3 Μαθησιακοί στόχοι και τα αποτελέσματα 193 2.4 Μαθησιακό κοινό - εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους - προσόντα και εμπειρία194 3 ΔΟΜΗ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 7 196 Page 9 of 317

3.1 Υλικό μαθημάτων 196 Πριν την τάξη 196 Κύπρος 197 Ελλάδα 197 Ιταλία 197 Πορτογαλία 198 Μετά την τάξη 198 Κύπρος 200 Ελλάδα 200 Ιταλία 201 Πορτογαλία 201 4.1 Ενότητα 1: Εισαγωγή 202 Στόχος εκμάθησης: 202 Περιεχόμενο 202 Μαθησιακά αποτελέσματα 203 4.2 Ενότητα 2: Φωτοβολταϊκά 204 Μαθησιακά αποτελέσματα 204 Περιεχόμενο 204 Μαθησιακά αποτελέσματα 206 4.3 Ενότητα 3: Μικρής κλίμακας άνεμος 207 Στόχοι μάθησης 207 Περιεχόμενο 207 Μαθησιακά αποτελέσματα 209 4.4 Ενότητα 4: Ηλιακά Θερμικά 209 Στόχοι μάθησης 209 Περιεχόμενο 210 Μαθησιακά αποτελέσματα 211 4.5 Ενότητα 5: Αποθήκευση Ενέργειας 212 Στόχοι μάθησης 212 Περιεχόμενο 212 Μαθησιακά αποτελέσματα 214 4.6 Ενότητα 6: Βέλτιστο κόστος 214 Στόχοι μάθησης 214 Περιεχόμενο 214 Μαθησιακά αποτελέσματα 216 4.7 Ενότητα 7: Έλεγχος κτιρίου και αυτοματισμός 216 Στόχοι μάθησης 216 Page 10 of 317

Περιεχόμενο 216 Μαθησιακά αποτελέσματα 218 5 ΜΗΤΡΩΟ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 219 5 ΣΧΟΛΙΑ ΑΠΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΚΡΙΤΗ 220 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ H ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 8: ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ 222 2 WP3 TASK 2 - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 8 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ «ΑΝΑΚΑΙΝΙΖΟΝΤΑΣ ΣΕ ΚΣΜΚΕ» 222 2.1 Προετοιμασία και παράδοση 222 2.2 Περίγραμα Εκπαιδευτικής Ενότητας 8 Ανακαινίζοντας σε ΚΣΜΚΕ (NZEB) 222 2.3 Σκοπός της εκπαίδευσης 223 2.4 Μαθησιακοί στόχοι και αποτελέσματα 225 2.5 Κοινό εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι προσόντα και εμπειρία 226 3 ΔΟΜΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 8 228 3.1 Κατανομή χρόνου Εκπαιδευτικής Ενότητας 8 Αναβαθμίζοντας σε ΚΣΜΚΕ228 3.2 Υλικό μελέτης σεμιναρίου 228 Πριν το σεμινάριο 229 Μετά το σεμινάριο 236 4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 8 242 4.1 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 245 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 1 245 Περιεχόμενα Κεφαλαίου 1 - Εισαγωγή 245 Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 1 246 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 1 246 4.2 Κεφάλαιο 2 247 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 2 247 Περιεχόμενα Κεφαλαίου 2 247 Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 2 248 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 2 248 4.3 Κεφάλαιο 3 251 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 3 251 Περιεχόμενα Κεφαλαίου 3 252 Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 3 252 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 3 253 4.4 Κεφάλαιο 4 256 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 4 256 Περιεχόμενα Κεφαλαίου 4 257 Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 4 257 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 4 258 4.5 Κεφάλαιο 5 260 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 5 260 Περιεχόμενα Κεφαλαίου 5 261 Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 5 261 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 5 261 4.6 Κεφάλαιο 6 264 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 6 264 Περιεχόμενα Κεφαλαίου 6 265 Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 6 265 Page 11 of 317

Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 6 265 4.7 Κεφάλαιο 7 267 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 7 267 Περιεχόμενα Κεφαλαίου 7 267 Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 7 267 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 7 268 4.8 Κεφάλαιο 8: Παραδείγματα 269 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 8 269 Περιεχόμενα Κεφαλαίου 8 269 Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 8 270 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 8 270 5 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 271 6 ΣΧΟΛΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΗ 272 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 9: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΠΕΔΙΟΥ 273 2 ΠΕ3 ΕΡΓΑΣΙΑ 2 ΕΚΑΠΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 9 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΠΕΔΙΟΥ 273 2.1 Προετοιμασία και παράδοση 273 2.2 Περίληψη Ενότητας 9 Διαχείριση Κατασκευής & Επίβλεψη Πεδίου 273 2.3 Στόχος της εκπαίδευσης 274 Ενώ ο σχεδιασμός μιας nzeb είναι ένα πρωταρχικής σημασίας για τη σωστή ενσωμάτωση των διάφορων τεχνολογιών και τον συντονισμό όλων των σχεδιαστών σε έναν κοινό στόχο, οι λειτουργικοί στόχοι του έργου δεν θα υλοποιηθούν ποτέ χωρίς την επαρκή διαχείριση κατασκευής και επίβλεψη πεδίου. 274 Στην πραγματικότητα, η επιτυχής εφαρμογή των εργαλείων σχεδιασμού, του εξοπλισμού υψηλής απόδοσης και των ολοκληρωμένων συστημάτων εξαρτάται από την εγκατάσταση. Οι κατασκευαστικές εταιρίες θα πρέπει να εκπαιδεύσουν τους υπαλλήλους τους στις νέες τεχνικές κατασκευής και τις διαδικασίες ελέγχου ποιότητας. Η εμπορική συνεργασία και συντονισμός κρίνονται αναγκαίες για την κάλυψη των αναγκών παροχής ενός τελικού προϊόντος για τον ιδιοκτήτη του κτιρίου και τον διαχειριστή που ανταποκρίνονται στους στόχους της τεχνολογίας nzeb. 274 2.4 Μαθησιακοί στόχοι και αποτελέσματα 274 2.5 Εμπλεκόμενοι στη μάθηση εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι προσόντα και εμπειρία 275 3 ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 9 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΠΕΔΙΟΥ276 3.1 Κατανομή του Χρόνου της Εκπαιδευτικής Ενότητας 2 - Διαχείριση Κατασκευής & Επίβλεψη Πεδίου 276 3.2 Εκπαιδευτικό υλικό 276 Πριν την τάξη 276 Μετά την τάξη 277 4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 9 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ 280 4.1 Κεφάλαιο 1: Μοντελοποίηση Κτιριακής Πληροφορίας 283 Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 1 283 Περιεχόμενα του Κεφαλαίου 1 283 Περίληψη του Κεφαλαίου 1 283 Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 1 283 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 1 283 4.2 Κεφάλαιο 2: Το κτιριακό κέλυφος 286 Page 12 of 317

Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 2 286 Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 2 287 Περίληψη του Κεφαλαίου 2 287 Αποτελέσματα εκμάθησης από το Κεφάλαιο 2 287 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 2 287 4.3 Κεφάλαιο 3: Μηχανολογικά, Ηλεκτρολογικά και Υδραυλικά Συστήματα 289 Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 3 289 Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 3 290 Περίληψη του Κεφαλαίου 3 290 Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 3 290 Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 3 290 4.4 Κεφάλαιο 4: Ανανεώσιμη Ενέργεια & Αποθήκευση Ενέργειας 292 Στόχοι εκμάθησης Κεφαλίου 4 292 Περιεχόμενο Κεφαλαίου 4 293 Περίληψη Κεφαλαίου 4 293 Αποτελέσματα εκμάθησης Κεφαλαίου 4 293 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 4 293 4.5 Κεφάλαιο 5: Συστήματα αυτοματισμού κτιρίων 297 Στόχοι μάθησης κεφαλαίου 5 297 Περιεχόμενο κεφαλαίου 5 297 Περίληψη Κεφαλαίου 5 298 Αποτελέσματα μάθησης κεφαλαίου 5 298 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 5 298 5 ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 299 6 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΑΛΥΤΕΣ 300 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ J ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 10: ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΡΑ301 2 WP3 TASK 2 - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 10 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 301 2.1 Περιγραφή της ενότητας 10 301 2.2 Σκοπός της εκπαίδευσης 301 2.3 Διδακτικοί στόχοι και αποτελέσματα 302 2.4 Εμπλεκόμενοι στη μάθηση εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι προσόντα και εμπειρία 303 3 ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 10 304 3.1 Εκπαιδευτικό υλικό μαθήματος 304 Πριν την τάξη 304 4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 10 308 4.1 Μάθημα 1 ο : Πλαίσιο και Υπόβαθρο 308 Μαθησιακός στόχος 308 Περιεχόμενο 308 Μαθησιακά αποτελέσματα 309 4.2 Μάθημα 2ο: Προγράμματα Χρηματοδότησης και παροχής Κινήτρων (ανά τύπο) (με αναφορά παραδειγμάτων) 309 Μαθησιακός στόχος 309 Περιεχόμενο 309 Προγράμματα Οικονομικών Κινήτρων 312 4.6 Μάθημα 3ο: Ειδικοί μηχανισμοί ανά χώρα 313 Page 13 of 317

Μαθησιακός στόχος 313 Περιεχόμενο 313 4.6 Μάθημα 6 ο : Συζήτηση 314 Μαθησιακό στόχος 314 5 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 315 6. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 316 Page 14 of 317

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Αναθεωρημένη Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση των κτιρίων (EPBD) ορίζει ότι όλα τα νέα κτίρια που κατασκευάζονται εντός της ΕΕ μετά το 2020 θα πρέπει να είναι σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας και μετά την 31 η Δεκεμβρίου 2018 όλα τα νέα κτίρια που στεγάζουν υπηρεσίες του δημόσιου τομέα και κτίρια ιδιοκτησίας υπηρεσιών του δημόσιου τομέα θα πρέπει να είναι κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας. Θεωρητικά, κάθε αρχιτέκτονας θα πρέπει να μπορεί να σχεδιάσει ένα κτίριο σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας (nzeb), ωστόσο πρακτικά αυτό απαιτεί συνεχή ενημέρωση των τεχνικών προτύπων και καινοτόμων πρακτικών. Τα διαρκή εκπαιδευτικά προγράμματα μπορούν να βοηθήσουν να ξεπεραστεί αυτό το πιθανό εμπόδιο. Επομένως, ο σκοπός του έργου SouthZEB είναι ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη εκπαιδευτικών ενοτήτων και αξιολόγησης για τους προαναφερόμενους επαγγελματίες, ενώ επικεντρώνεται κυρίως στη μεταφορά επιτυχημένων πρακτικών και γνώσης από τις πρωτοπόρες χώρες (όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστρία, η Γερμανία, και η Γαλλία) στις νότιες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι ενότητες στηρίζονται σε αναγνωρισμένα και επιτυχημένα επαγγελματικά μαθήματα και θα προσαρμοστούν στις ιδιαίτερες ανάγκες και κανονισμούς των συμμετεχουσών χωρών. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στις κατασκευαστικές παραδόσεις των συμμετεχουσών χωρών. Οι εκπαιδευτικές ενότητες θα αναπτυχθούν επίσης για την επίβλεψη και διαχείριση κατά τη διάρκεια της κατασκευής των κτιρίων nzeb, καθώς επίσης και για την εκπαίδευση των ατόμων που λαμβάνουν αποφάσεις στην προετοιμασία των κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων και άλλων κινήτρων για την προώθηση των κτιρίων nzeb. Τα καλύτερα παραδείγματα πρακτικής από επιτυχημένα προγράμματα στις πιο προηγμένες (σε αυτό το τομέα) χώρες της ΕΕ θα χρησιμοποιηθούν στα εκπαιδευτικά προγράμματα. Ένα σύνολο από 10 εκπαιδευτικές ενότητες θα αναπτυχθούν από το πρόγραμμα SouthZEB. Δέκα (10) διαγωνίσματα αξιολόγησης, ένα για κάθε μία από τις ανωτέρω εκπαιδευτικές ενότητες θα δημιουργηθούν. Οι στόχοι του προγράμματος περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: Τουλάχιστον 150 εκπαιδευτές θα εκπαιδευτούν για την παράδοση των εκπαιδευτικών ενοτήτων Τουλάχιστον 1500 επαγγελματίες (μηχανικοί, αρχιτέκτονες, υπάλληλοι του δήμου, άτομα που λαμβάνουν αποφάσεις) θα εκπαιδευτούν στα κτίρια nzeb Τουλάχιστον 400 επαγγελματίες θα εκπαιδευτούν απομακρυσμένα μέσω της πλατφόρμας απομακρυσμένης εκπαίδευσης (E-learning) (μέρους των 1500 που αναφέρθηκε προηγουμένως) Τουλάχιστον 3000 εγγραφές χρηστών στην πλατφόρμα μέχρι το τέλος του προγράμματος Τέσσερα (4) νέα χρηματοδοτικά προγράμματα και προγράμματα προώθησης για το σχεδιασμό των κτιρίων nzeb, ένα σε κάθε μία από τις συμμετέχουσες χώρες της Νότιας Ευρώπης (δηλαδή στην Ελλάδα, Κύπρο, Πορτογαλία και Νότια Ιταλία). Ένα σύνολο δέκα εκπαιδευτικών ενοτήτων αναπτύχθηκε από το πρόγραμμα SouthZEB. Δέκα διαγωνίσματα αξιολόγησης, ένα για κάθε εκπαιδευτική ενότητα, επίσης δημιουργήθηκε. Αναλυτικές περιγραφές για κάθε μία από τις δέκα ενότητες βρίσκονται στα παραρτήματα της αναφοράς ως ακολούθως: Παράρτημα A περιγραφή της Ενότητας 1: Βασική Ενότητα Παράρτημα B περιγραφή της Ενότητας 2: Advanced module Παράρτημα C περιγραφή της Ενότητας 3: Building thermal performance Page 15 of 317

Παράρτημα D περιγραφή της Ενότητας 4: Thermal comfort Παράρτημα E περιγραφή της Ενότητας 5: Local Architectural Regulations & Certification Framework Παράρτημα F περιγραφή της Ενότητας 6: NZEB Simulation & Design Software Παράρτημα G περιγραφή της Ενότητας 7: Low Carbon Technologies & Automation Παράρτημα H περιγραφή της Ενότητας 8: Retrofitting Παράρτημα I περιγραφή της Ενότητας 9: Construction Management & Field Supervision Παράρτημα J περιγραφή της Ενότητας 10: Funding & Incentives Page 16 of 317

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ A ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 1: ΒΑΣΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 WP3 TASK 2 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 2.1 Προετοιμασία και παράδοση Η προετοιμασία του εκπαιδευτικού υλικού έχει αναληφθεί από το ΤεΠαΚ (CUT) σε στενή συνεργασία με την υπόλοιπη κοινοπραξία (σύμφωνα με την Περιγραφή Εργασιών (Description of Work). Παρόλα αυτά, το ΤεΠαΚ (CUT) είναι υπεύθυνο για την ανάπτυξη όλων των κεφαλαίων της Ενότητας 1. Τα διαγωνίσματα αξιολόγησης προετοιμάζονται από το ΚΕΚ. Ο υπεύθυνος είναι ο Δρ. Πολύβιος Ελευθερίου, επίκουρος καθηγητής στο ΤεΠαΚ. Ο Δρ. Ελευθερίου έχει διδάξει βασική και προχωρημένη θερμοδυναμική, θερμική και ακουστική απόδοση των κτιρίων, συστήματα HVAC (θέρμανση κλιματισμός αερισμός), θερμικές απώλειες στα κτίρια και ενεργειακή μοντελοποίηση κτιρίων για περισσότερα από 25 χρόνια της δραστηριότητάς του στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (από την ίδρυσή του το 2004) και στο Ανώτερο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Κύπρου από το 1988, όπου και παρέδιδε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα, καθώς επίσης και επιστημονικές παρουσιάσεις. Θα βοηθηθεί ως απαιτείται από τον Φλουρή Ξενή, ο οποίος είναι διδακτορικός φοιτητής. Ο επίκουρος καθηγητής Ελευθερίου θα είναι επίσης υπεύθυνος για τον ποιοτικό έλεγχο του υλικού. Τοπικά ζητήματα θα καθοριστούν και το υλικό της ενότητας θα προετοιμασθεί από τους τοπικούς συνεργάτες σε κάθε χώρα στόχο. Κάθε προσπάθεια θα γίνει έτσι ώστε το περιεχόμενο να μην υπερβεί το 20% του συνολικού υλικού της ενότητας. Τα τοπικά θέματα προετοιμάζονται από τους αντίστοιχους συνεργάτες, ΤεΠαΚ και GARNET στην Κύπρο, ΚΕΚ και Πανεπιστήμιο Πατρών στην Ελλάδα, DTTN στην Ιταλία και Πανεπιστήμιο Minho και IST-ID στην Πορτογαλία. Η παράδοση του υλικού εκπαιδευτικών ενοτήτων στους εκπαιδευτές έχει αναληφθεί από κάθε χώρα από τους αντίστοιχους συνεργάτες (σύμφωνα με την Περιγραφή Εργασιών (Description of Work)), στην Κύπρο από το ΤεΠαΚ, στην Ελλάδα από το ΚΕΚ (Euro Training), στην Ιταλία από το DTTN και στην Πορτογαλία από το Πανεπιστήμιο Minho και IST-ID. Αργότερα, οι εκπαιδευτές θα παραδώσουν επίσης τις ενότητες στους εκπαιδευόμενους. 2.2 Περίληψη της Ενότητας 1 Βασική Ενότητα Η «Ενότητα 1» στοχεύει να παρουσιάσει στους μηχανικούς, αρχιτέκτονες, ελεγκτές κτιρίων, διαχειριστές στο χώρο της κατασκευής, επιθεωρητές κτιρίων, κυβερνητικούς αξιωματούχους και αξιωματούχους τοπικής αυτοδιοίκησης που σχετίζονται με τον κανονισμό της ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια τις βασικές έννοιες και τους κανονισμούς των κτιρίων, του κτιριακού κελύφους, τα ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα και συστήματα HVAC που χρησιμοποιούνται στα κτίρια, καθώς επίσης και την μεθοδολογία για την ενεργειακή εκτίμηση των κτιρίων και τις σημαντικές παραμέτρους και τις ελάχιστες απαιτήσεις που οδηγούν στην πιστοποίηση ενός κτιρίου σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας (nzeb). Δεδομένου ότι η Βασική Ενότητα και το υλικό της πρόκειται να απευθυνθούν σε μηχανικούς με πολυδιάστατο ιστορικό (αρχιτέκτονες, πολιτικοί μηχανικοί, μηχανολόγοι μηχανικοί, ηλεκτρολόγοι μηχανικοί, κτλ) και εμπειρία (από νέους απόφοιτους μέχρι επαγγελματίες με μεγάλη εμπειρία), είναι δομημένο με τέτοιο τρόπο ώστε να παρέχει μία εισαγωγή στη βασική νομοθεσία και στις έννοιες, ενώ ακολουθεί μια ομαλή μετάβαση σε πιο προχωρημένα θέματα που οδηγούν στην κατασκευή κτιρίων nzebs. Page 17 of 317

Αρχικά το υλικό της ενότητας επικεντρώνεται σε σχετικές Ευρωπαϊκές Οδηγίες (Αναθεωρημένη EPBD και RED) και στους τοπικούς κανονισμούς και νομοθεσία, τα οποία αποτελούν τις κινητήριες δυνάμεις για τα ορόσημα του 2019 και 2021 για τα κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας. Ακολουθεί ένα κεφάλαιο που σχετίζεται με το κτιριακό κέλυφος, παρουσιάζοντας τις βασικές έννοιες και δομές (τοίχους, δάπεδα, οροφές, παράθυρα, κτλ) και μηχανισμούς θερμικών απωλειών. Το επόμενο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στα υλικά θερμομόνωσης (από τα πιο κοινώς χρησιμοποιούμενα τώρα σε σύγχρονα υλικά και υλικά του μέλλοντος), ενώ ακολουθεί ένα κεφάλαιο για τα συστήματα HVAC, τα οποία θεωρούνται μεγάλης σημασίας στα νότια κλίματα. Τέλος, ένα πρακτικό παράδειγμα παρουσιάζεται στο σχεδιασμό ενός κτιρίου κατοικίας σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας. Η εκτιμώμενη διάρκεια της εκπαίδευσης είναι 20 ώρες, η οποία χωρίζεται σε προετοιμασία πριν το σεμινάριο, διάρκεια του σεμιναρίου, μελέτη μετά το σεμινάριο και τελικώς ένα διαγώνισμα αξιολόγησης. Αυτή η εκπαιδευτική ενότητα συντονίζεται, σχεδιάζεται και οργανώνεται από το ΤεΠαΚ, με τη συνεργασία των συνεργατών από κάθε χώρα στόχο (Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία και Πορτογαλία) για την ανάπτυξη του συγκεκριμένου εκπαιδευτικού υλικού που σχετίζεται με τοπικά ζητήματα και ιδιαιτερότητες. Ως αποτέλεσμα, η προσέγγιση μεταβάλλεται σε κάθε χώρα έτσι ώστε να επιτραπεί η υιοθέτηση των τοπικών κανονισμών και παραδόσεων. 2.3 Σκοπός της εκπαίδευσης Τα κτίρια είναι υπεύθυνα για περίπου το 40% της συνολικής ετήσιας κατανάλωσης ενέργειας στην Ευρώπη. Επιπλέον, σε νοικοκυριά στις αναπτυγμένες χώρες έχει καθιερωθεί να ξοδεύεται ελαφρώς παραπάνω από το ήμισυ των συνολικών ενεργειακών αναγκών (περίπου το 52%) σε θέρμανση χώρου και ψύξη. Λαμβάνοντας υπόψη μελέτες που δείχνουν ότι υπάρχει σημαντικός χώρος για βελτίωση στην ενεργειακή εξοικονόμηση στο κτιριακό τομέα εν γένει, μπορεί να γίνει αντιληπτό ότι ο κτιριακός τομέας θα αποτελέσει σημαντικό στοιχείο στην επίτευξη των ενεργειακών στόχων στην Ευρώπη το 2020 (20% μείωση στην χρήση της ενέργειας, 20% χρήση της ανανεώσιμης ενέργειας και 20% μείωση στην εκπομπή CO 2 ). Τα κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας (nzeb) θα τεθούν σε ισχύ από το 2019 (31 η Δεκεμβρίου 2018) και μετά, προσφέροντας ένα σημαντικό πλεονέκτημα προς αυτή την κατεύθυνση. Οι επαγγελματίες που σχετίζονται με τον τομέα του σχεδιασμού και της κατασκευής των κτιρίων θα χρειαστεί να εξοικειωθούν πλήρως με τον ορισμό και την έννοια του κτιρίου nzeb ώστε να μειώσουν τους κινδύνους του ακούσιου ανεπαρκούς σχεδιασμού και της χαμηλής ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου. Αυτοί οι κίνδυνοι περιλαμβάνουν την υπερβολική υγρασία (αδυναμία να διαφύγει στο κτιριακό κέλυφος), προβλήματα στη σύνδεση διαφορετικών υλικών, υπερβολικά ή ανεπαρκή συστήματα που οδηγούν σε αυξημένα κόστη κτλ. Η βασική διεπιστημονική γνώση είναι απαραίτητη ώστε επαγγελματίες με διαφορετικά ιστορικά να συνεργάζονται αρμονικά σε μία ομάδα με μοναδικό σκοπό το βέλτιστο σχεδιασμό και την κατασκευή ως προς τα τεχνικά και οικονομικά στοιχεία ενός κτιρίου nzeb. Ο σκοπός της εκπαίδευσης είναι να ενημερωθούν οι επαγγελματίες του κτιριακού τομέα και άλλοι ενδιαφερόμενοι για τις σχετικές Ευρωπαϊκές Οδηγίες και την υποχρεωτική νομοθεσία και κανονισμούς αναφορικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και η επίδειξη των βασικών εννοιών, φυσικής και τεχνικών και πώς αυτές εφαρμόζονται με απλά βήματα για το σχεδιασμό ενός κτιρίου σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης ενέργειας. Οι τομείς που θα καλυφθούν από αυτή την εκπαιδευτική ενότητα είναι οι ακόλουθοι: Εισαγωγή στην έννοια nzeb Ευρωπαϊκές Οδηγίες Τοπική νομοθεσία και κανονισμοί (διαφοροποίηση ανάμεσα στις χώρες στόχους) Το κτιριακό κέλυφος Page 18 of 317

Διαφορετικές κατασκευές του κτιριακού κελύφους Παράθυρα, συστήματα σκίασης και προσόψεις Υλικά θερμομόνωσης του παρόντος Υψηλής απόδοσης υλικά θερμομόνωσης (νέα και μελλοντικές τάσεις) Συστήματα HVAC (θέρμανσης κλιματισμού αερισμού) Παραδείγματα nzeb. 2.4 Στόχοι εκμάθησης και αποτελέσματα Οι στόχοι εκμάθησης προσδιορίζουν τη νέα γνώση, δεξιότητες και ικανότητες που ένας μαθητής θα πρέπει να επιτύχει αποκτώντας την εκπαιδευτική εμπειρία (μάθημα, σεμινάριο μέσω διαδικτύου (webinar), αυτοδιδασκαλία ή ομαδική δραστηριότητα). Η επίτευξη όλων των στόχων εκμάθησης θα έχει ως αποτέλεσμα την επιτυχημένη ολοκλήρωση της εκπαίδευσης και την κατάκτηση της εκπαιδευτικής εμπειρίας και εμπειριών ανάπτυξης. Ένας στόχος εκμάθησης είναι η δήλωση του τι θα μάθει ο εκπαιδευόμενος, τι θα καταλάβει ή τι θα είναι ικανός να κάνει ως αποτέλεσμα της ενασχόλησής του στην εκπαιδευτική διαδικασία. Καλώς ορισμένοι στόχοι εκμάθησης είναι σημαντικοί για να δημιουργηθεί ένα ισχυρό υπόβαθρο στην ανάπτυξη των εκπαιδευτικών ενοτήτων. Στόχοι εκμάθησης: Παροχή σαφήνειας για το σκοπό του μαθήματος, Καθοδήγηση της ανάπτυξης του κατάλληλου περιεχομένου, των μεθόδων και των υλικών από τον υπεύθυνο ανάπτυξης του προγράμματος έτσι ώστε να διευκολυνθεί η εκμάθηση και να ικανοποιηθούν οι εκπαιδευτικοί στόχοι, Καθιέρωση της ευθύνης ανάμεσα στον εκπαιδευόμενο και στον εκπαιδευτή, Βοήθεια στους εκπαιδευτές να αποσαφηνίσουν επακριβώς τι θέλουν από τους συμμετέχοντες να κάνουν μέχρι το τέλος της εκπαίδευσης. Αποτελεσματικοί στόχοι εκμάθησης έχουν αναπτυχθεί με την αρχή SMART: Συγκεκριμένος (Specific), Μετρήσιμος (Measurable), με γνώμονα τη Δράση (Action-oriented), Λογικός (Reasonable) και με περιορισμό στο χρόνο (Time bound). Οι στόχοι εκμάθησης της Ενότητας 1 είναι οι ακόλουθοι (συγκεκριμένοι): Να γίνει αντιληπτός ο ορισμός και η έννοια του κτιρίου nzeb και η εξοικείωση με σημαντικές παραμέτρους κτιρίου για την επίτευξη του προαναφερόμενου στόχου. Η εισαγωγή ή υπενθύμιση των βασικών γνώσεων αναφορικά με τις εφαρμογές της φυσικής στην ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων γενικότερα και των κτιρίων nzeb πιο συγκεκριμένα. Η εισαγωγή των υλικών θερμομόνωσης της τρέχουσας αγοράς και του κοντινού μέλλοντος και τα αντίστοιχα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του ενός έναντι του άλλου. Page 19 of 317

Η εξοικείωση με τις ποικίλες σημερινές τεχνικές κατασκευής του κτιριακού κελύφους και τα αντίστοιχα οφέλη και αστοχίες. Η εισαγωγή στα σύγχρονα και πιο αποδοτικά διαθέσιμα ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα που χρησιμοποιούνται στο σχεδιασμό των κτιρίων και στην κατασκευή. Η παρουσίαση των διαθέσιμων πηγών ανανεώσιμης ενέργειας για τα κτίρια nzeb, όσον αφορά στην τεχνολογία και το νομικό τους πλαίσιο και η παρουσίαση των ελάχιστων απαιτήσεων σε ΑΠΕ σε ένα κτίριο nzeb. Μετρήσιμο οι εκπαιδευόμενοι, αφού ολοκληρώσουν την ενότητα, δύνανται να αναγνωρίσουν τις σημαντικές παραμέτρους και τις απαιτήσεις που οδηγούν στο σχεδιασμό ενός κτιρίου σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας και στα οφέλη που προκύπτουν (οικονομικά και άλλα) στους ιδιοκτήτες, ενοικιαστές, διαχειριστές κτλ. Οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν επίσης να ακολουθήσουν ποικίλα μονοπάτια σχεδίασης που οδηγούν στο σχεδιασμό ενός κτιρίου nzeb χρησιμοποιώντας την πιο επαρκή μεθοδολογία. Δράση οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να διαχειρίζονται την ανάπτυξη ενός κτιρίου nzeb εντός της εργασίας τους, λαμβάνοντας υπόψη τις ποικίλες ιδιαιτερότητες και τις διαφορετικές δυνατότητες σε κάθε έργο υπό μελέτη (case study). Θα μπορούν επίσης να εξηγήσουν σε υποψήφιους πελάτες, συναδέλφους και άλλους ενδιαφερόμενους τα ζητήματα που σχετίζονται με το σχεδιασμό και την ανάπτυξη ενός κτιρίου nzeb. Λογικό οι διαφάνειες σε PowerPoint υποστηρίζονται από έγγραφα προς ανάγνωση που προτείνεται να μελετηθούν πριν και μετά την παρακολούθηση του μαθήματος και πρόσθετο υλικό παρουσιάζεται ως βιβλιογραφία σε κάθε κεφάλαιο. Η εκμάθηση είναι ανάλογη του στόχου. Περιορισμένο ως προς το χρόνο η εκμάθηση θα ολοκληρωθεί μετά την εκπαίδευση και την ολοκλήρωση του διαβάσματος του μαθήματος. 2.5 Κοινό εκμάθησης εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι προσόντα και εμπειρία Οι εκπαιδευτές και οι εκπαιδευόμενοι θα είναι αυτοί οι επαγγελματίες που σχετίζονται με το σχεδιασμό και την κατασκευή των κτιρίων, καθώς επίσης και αυτοί που σχετίζονται με το σύστημα της κτιριακής νομοθεσίας. Οι επαγγελματίες θα αποτελούνται από μηχανικούς, αρχιτέκτονες, ελεγκτές κτιρίων, διαχειριστές στον τόπο του έργου και επιθεωρητές κτιρίων. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι και της τοπικής αυτοδιοίκησης που σχετίζονται με τον κανονισμό της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων θα συμπεριληφθούν επίσης. Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να είναι μέλη ενός σχετικού κατασκευαστικού επιμελητηρίου / συλλόγου και να έχουν σημαντική εμπειρία, τουλάχιστον 5 χρόνια σε σχεδιασμό και κατασκευή κτιρίων, κατά προτίμηση σε ενεργειακά αποδοτικά κτίρια. Εμπειρία στην επίβλεψη προσωπικού και προηγούμενη εμπειρία στην εκπαίδευση και παράδοση μαθημάτων θα ήταν επίσης χρήσιμη. Οι εκπαιδευόμενοι θα αποτελούνται από τους επαγγελματίες του κτιριακού χώρου σύμφωνα με την ανωτέρω περιγραφή, αλλά με οποιοδήποτε αριθμό ετών εμπειρίας από απόφοιτους μέχρι και ανώτερα διευθυντικά στελέχη εταιρειών. Page 20 of 317

3 ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 1 ΒΑΣΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Η εκτιμώμενη διάρκεια της εκπαίδευσης είναι 20 ώρες. Η δομή της εκπαιδευτικής ενότητας είναι η εξής: Προετοιμασία περιλαμβάνεται μία εισαγωγή on-line και ανάγνωση του σχετικού υποβάθρου. Η διάρκεια είναι περίπου 4 ώρες. Εκπαίδευση εντός της τάξης περιλαμβάνεται η παράδοση από έναν εκπαιδευτή των βασικών στοιχείων της εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση πραγματοποιείται από τον εγκεκριμένο εκπαιδευτή σε υποενότητες που διαρκούν 2 ώρες. Η διάρκεια της εκπαίδευσης εντός της τάξης είναι περίπου 12 ώρες. Εκπαίδευση μετά το σεμινάριο και αυτοδιδασκαλία. Η εκπαίδευση θα περιλαμβάνει ανάγνωση on-line και όπου αυτό είναι δυνατό, παρουσίαση με βίντεο από πραγματικά παραδείγματα κτιρίων για να παρουσιασθεί η καλή και κακή πρακτική, καθώς επίσης και σύντομα διαγωνίσματα αυτόαξιολόγησης, που βασίζονται στο περιεχόμενο και στις λειτουργίες της πλατφόρμας απομακρυσμένης εκπαίδευσης (E-learning). Η διάρκεια αυτού του μέρους της εκπαίδευσης είναι περίπου 3 ώρες. Αξιολόγηση ικανοτήτων: αυτό θα παραδοθεί μέσω ενός γραπτού διαγωνίσματος μίας ώρας μετά την ολοκλήρωση της εκπαιδευτικής ενότητας και θα δομηθεί ως ένας συνδυασμός ερωτήσεων πολλαπλών επιλογών και ερωτήσεων υπολογισμού. 1 ώρα θα πρέπει αν διανεμηθεί για την ολοκλήρωση του διαγωνίσματος. 3.1 Κατανομή χρόνου της Ε1- Βασική Ενότητα Προβλέπεται να υπάρχουν 12 ώρες εκπαίδευσης εντός της τάξης, κατανεμημένες ανά κεφάλαιο όπως παρουσιάζεται στη συνέχεια και ένα διαγώνισμα 1 ώρας: Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή και έννοια του nzeb (0,5 ώρα) Κεφάλαιο 2 Ευρωπαϊκές Οδηγίες και εθνική νομοθεσία (3,0 ώρες) Κεφάλαιο 3 Βασικές αρχές φυσικής και το Κτιριακό Κέλυφος (2,0 ώρες) Κεφάλαιο 4 Υλικά θερμομόνωσης και τεχνολογικές τάσεις (2,5 ώρες) Κεφάλαιο 5 Συστήματα HVAC στα κτίρια και βασικές έννοιες (3,0 ώρες) Κεφάλαιο 6 Πρακτική: Παράδειγμα σχεδιασμού nzeb (1,0 ώρα) Διαγώνισμα (1,0 ώρα). 3.2 Υλικό ανάγνωσης μαθήματος Ένας αριθμός εγγράφων έχει υποδειχθεί ως απαιτούμενος (πριν το μάθημα και μετά το μάθημα) και πρόσθετο υλικό ανάγνωσης που σχετίζεται με την νομοθεσία, την πιστοποίηση των κτιρίων και σημαντικές παραμέτρους, Ευρωπαϊκές οδηγίες κτλ επισημαίνεται. Page 21 of 317

Πριν το σεμινάριο Ορισμοί nzeb, Πρότυπα για την Ενεργειακή Απόδοση των κτιρίων και βιβλιογραφία: EN ISO 13790:2008 Energy Performance of Buildings Calculation of energy use for space heating and cooling EN 15242:2006 Ventilation for buildings Calculation methods for the determination of air flow rates in buildings including infiltration NEN 2916:1998 Energy performance of non-residential buildings. Determination method 2010/31/EU Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (αναθεώρηση) 2009/28/EC Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Εθνικοί κτιριακοί κανονισμοί / πρότυπα σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων: Κύπρος Νόμοι N142(I)/2006 Ο περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων Νόμος του 2006 N30(I)/2009 - Ο περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2009 N210(I)/2012 - Ο περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2012. Διατάγματα και Κανονισμοί ΚΔΠ 164/2009 Οι περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Ενεργειακή Πιστοποίηση των Κτιρίων) Κανονισμοί του 2009 ΚΔΠ 39/2014 Οι περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Ενεργειακή Πιστοποίηση των Κτιρίων) Τροποποιητικοί Κανονισμοί του 2014 ΚΔΠ 412/2009 Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων) διάταγμα του 2009 ΚΔΠ 432/2013 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Απαιτήσεις Ελάχιστης ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 432/2013 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Προτάσεις για την βελτίωση της Ενεργειακής Απόδοσης των κτιρίων και το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης των κτιρίων) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 33/2015 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Μεθοδολογία Υπολογισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου) Διάταγμα του 2015 ΚΔΠ 429/2006 Οι περί Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων) Κανονισμοί του 2006 Page 22 of 317

ΚΔΠ 61/2014 Οι περί Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων) Τροποποιητικοί Κανονισμοί του 2014 ΚΔΠ 343/2013 το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Μεθοδολογία Υπολογισμού των Βέλτιστων από πλευράς Κόστους Επιπέδων Ελάχιστων Απαιτήσεων Ενεργειακής Απόδοσης) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 386/2013 Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Απαιτήσεις Νέων Τεχνικών Συστημάτων Κτιρίων που εγκαθίστανται σε υφιστάμενα κτίρια ή κτιριακές μονάδες και τεχνικών συστημάτων που αντικαθίστανται και αναβαθμίζονται) Διάταγμα 2013 ΚΔΠ 366/2013 Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Απαιτήσεις και Τεχνικά Χαρακτηριστικά που πρέπει να πληροί το κτίριο με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας) Διάταγμα του 2014 ΚΔΠ 163/2009 - Οι περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Επιθεώρηση Συστημάτων Κλιματισμού) Κανονισμοί του 2009 ΚΔΠ 413/2009 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Επιθεώρηση Συστημάτων Κλιματισμού) Διάταγμα ΚΔΠ 244/2015 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων(Ρύθμιση και Έλεγχος Συστημάτων Κλιματισμού Ονομαστικής Ισχύος Εξόδου Μεγαλύτερης των 20KW) Διάταγμα του 2015 ΚΔΠ 119/2011 - Οι περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Επιθεώρηση Συστημάτων Θέρμανσης με Λέβητες) Κανονισμοί του 2011 ΚΔΠ 148/2013 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων(Διαδικασία Επιθεωρήσεων Συστημάτων Θέρμανσης με Λέβητες Ονομαστικής Ισχύς από 20έως 100kW) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 149/2013 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Διαδικασία Επιθεωρήσεων Συστημάτων Θέρμανσης με Λέβητες Ονομαστικής Ισχύς μεγαλύτερης 100kW) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 244/2013 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων(Ρύθμιση και Έλεγχος Συστημάτων Θέρμανσης με Λέβητες Ονομαστικής Ισχύος Εξόδου Μεγαλύτερης των 20KW) Διάταγμα του 2013. Ελλάδα Ν. 3661/2008 Μέτρα για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων και άλλες διατάξεις. Ο Κανονισμός για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (KENAK) εκδόθηκε το 2010 (ΦΕΚ B 407/09-04- 2010), σύμφωνα με το Ν. 3661/2008 Τεχνικές Οδηγίες για την εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ μέσω του ΦΕΚ Β 1387-2010 και 1413-2012 Page 23 of 317

Ν. 3851/2010 Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλ λαγής και άλλες διατάξεις σε θέματα αρμοδιότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλι ματικής Αλλαγής Greek Law 4122/2013 Ενεργειακή Απόδοση Κτιρίων Εναρμόνιση με την Οδηγία 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις, το οποίο ενσωματώνει την Αναθεωρημένη Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (EPBD) 2010/31/EU Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (Ν. 4067/2012). Ιταλία Ιταλικό Διάταγμα 28/2011 ενσωματώνοντας την Οδηγία για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (RES) οι απαιτήσεις σχετικά με το μερίδιο της ανανεώσιμης ενέργειας για νέα κτίρια και ριζικές ανακαινίσεις αυξήθηκαν Ιταλικό Διάταγμα 192/2005 γενικό πλαίσιο για την ενσωμάτωση της Οδηγίας EPDB σε εθνικό επίπεδο, θέτοντας τις ελάχιστες απαιτήσεις για την ενεργειακή απόδοση και τους συντελεστές θερμοπερατότητας (U-values) για παράθυρα, τοίχους, δάπεδα και οροφές σε περίπτωση νέων κτιρίων και ριζικών ανακαινίσεων. Ιταλικό Προεδρικό Διάταγμα ν. 59 μεθοδολογίες υπολογισμού και ελάχιστες απαιτήσεις για την ενεργειακή απόδοση της ψύξης και των συστημάτων φωτισμού, ελάχιστες απαιτήσεις για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και των συστημάτων θέρμανσης. D.L. 63/2013 Disposizioni urgenti per il recepimento della Direttiva 2010/31/UE del Parlamento europeo e del Consiglio del 19 maggio 2010, sulla prestazione energetica nell'edilizia per la definizione delle procedure d'infrazione avviate dalla Commissione europea, nonche' altre disposizioni in materia di coesione sociale. (13G00107) (GU Serie Generale n.130 del 5-6-2013). Decreto Ministeriale 26/06/2015, Ministero dello Sviluppo Economico - Adeguamento del decreto del Ministro dello sviluppo economico, 26 giugno 2009 - Linee guida nazionali per la certificazione energetica degli edifici. Πορτογαλία Ενεργειακή Στρατηγική Πορτογαλίας (NES 2020) Νομοθεσία Θερμομόνωσης Κτιρίων Πορτογαλίας Διάταγμα-Νόμος 118/2013, Αναθεωρημένο από το Διάταγμα - Νόμο 68 -A/2015, Διάταγμα - Νόμος 194/2015, Διάταγμα - Νόμος 25/2016 και σχετικές Αποφάσεις και Εντολές. Εθνικό Σχέδιο Δράσης Ενεργειακής Απόδοσης (NEEAP) και Εθνικό Σχέδιο Δράσης Ανανεώσιμης Ενέργειας (NREAPs). Μετά το σεμινάριο Η μελέτη μετά το σεμινάριο περιλαμβάνει τα κάτωθι: ΠΕΑ εθνική μεθοδολογία, Λογισμικό παραγωγής ΠΕΑ, Page 24 of 317

Τεχνικές εκτίμησης, Λεπτομέρειες καλής πρακτικής. Η μελέτη μετά το σεμινάριο θα περιλαμβάνει επίσης προσδιορισμό καλών και κακών πρακτικών. Εθνική βιβλιογραφία και εκδόσεις στην ενεργειακή απόδοση και την πιστοποίηση των κτιρίων: Κύπρος Υπηρεσία Ενέργειας Κύπρου, Οδηγός Θερμομόνωσης, 2 η Έκδοση, 2009. Υπηρεσία Ενέργειας Κύπρου, Εθνική Μεθοδολογία για την Αξιολόγηση της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων, 2009. Υπηρεσία Ενέργειας Κύπρου, Οδηγός για Κτίρια Σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης, 2014. Ελλάδα Τεχνικές Οδηγίες για την εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ μέσω του ΦΕΚ Β 1387-2010 και 1413-2012 και πιο συγκεκριμένα οι τεχνικές οδηγίες της σειράς 20701 (20701-1, 20701-2, 20701-3, 20701-4 and 20701-5). Λογισμικό TEE-KENAK, μέσω του οποίου εκδίδονται τα ΠΕΑ. Παράδειγμα έκδοσης ΠΕΑ μέσω επιθεώρησης σε κατοικία. Το παράδειγμα παρέχεται από την ιστοσελίδα του ΤΕΕ και πιο συγκεκριμένα στο κάτωθι σύνδεσμο: http://portal.tee.gr/portal/page/portal/scientific_work/gr_energeias/kenak/casestudy-kenakmultihouse%20-%2014_05_2012-final.pdf Ιταλία Trabace Raffaele, La certificazione energetica, 2014 Wienke Uwe, L'edificio passivo. Standard, requisiti, esempi, 2002 Mazzucchelli E.S., Edifici ad energia quasi zero, 2013 Marcella Bonanomi, Claudia de Flumeri, Monica Lavagna, Edifici a consumo energetico zero. Orientamenti normativi, criteri progettuali ed esempi di Zero Energy e Zero Emission Buildings, 2012 Πορτογαλία Νομοθεσία κτιριακής θερμομόνωσης Πορτογαλίας Διάταγμα - Νόμος 118/2013, Αναθεωρημένο από το Διάταγμα - Νόμο 68 -A/2015, Διάταγμα - Νόμος 194/2015, Διάταγμα - Νόμος 25/2016 και σχετικές Αποφάσεις και Εντολές. ADENE Οδηγός Ενεργειακής Απόδοσης (Guia da eficiência energética) (http://www.adene.pt/parceiro/guia-de-eficiencia-energetica) Page 25 of 317

ADENE Αποδοτικές Οροφές Οδηγίες για την Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Ανακαίνιση του Κτιριακού Αποθέματος (Coberturas Eficientes - Guias para a Reabilitação Energético-Ambiental do Edificado) (http://www.adene.pt/parceiro/coberturas-eficientes-guias-para-reabilitacao-energeticoambiental-do-edificado) ADENE Μόνωση τοίχου 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoeseficiencia-energetica) ADENE Μόνωση Οροφής 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoeseficiencia-energetica) ADENE Σκίαση από τον ήλιο 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoeseficiencia-energetica) ADENE Συστήματα αερισμού 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoeseficiencia-energetica) ADENE Ηλιοθερμικά συστήματα 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoes-eficiencia-energetica) ADENE Τζάκια με ανάκτηση θερμότητας και θερμάστρες βραδείας καύσης (salamander stove) 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoes-eficiencia-energetica) ADENE Θερμοσίφωνες αερίου και λέβητες 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoes-eficiencia-energetica) ADENE Οικιακά συστήματα κλιματισμού 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoes-eficiencia-energetica) ADENE Φωτοβολταϊκά ηλιακά συστήματα 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoes-eficiencia-energetica). Page 26 of 317

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 1 ΒΑΣΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Αυτό το κεφάλαιο παρέχει το σχέδιο μαθήματος, συμπεριλαμβανομένου μίας περιγραφής των πεδίων και σημαντικών στοιχείων που θα καλυφθούν. Το περιεχόμενο της παρουσίασης θα διαχωριστεί σε 6 υποενότητες, οι οποίες θα διαρκέσουν σε ολόκληρο το μάθημα. Κάθε υποενότητα θα εισαχθεί από τον εκπαιδευτή και θα εξηγηθεί η σύνδεση με τους στόχους εκμάθησης και τα αποτελέσματα. Οι υποενότητες ποικίλουν σε χρόνο και περιεχόμενο. Το υλικό του μαθήματος θα παραδοθεί μέσω διαφανειών σε PowerPoint, οι οποίες είναι διαθέσιμες στους εκπαιδευόμενους. Οι εκπαιδευτές έχουν πρόσθετες σημειώσεις στις δικές τους διαφάνειες PowerPoint. Επιπροσθέτως, υπάρχει μία πρακτική υποενότητα για το σχεδιασμό ενός κτιρίου nzeb από την αρχή, εκπληρώνοντας όλες τις απαιτήσεις της πιστοποίησης (ΠΕΑ) για ένα νέο κτίριο που θα εφαρμοστεί για την έκδοση οικοδομικής άδειας. Οι υποενότητες περιγράφονται σε αυτό το κεφάλαιο, περιλαμβάνοντας τη συσχέτιση με τους στόχους και τα αποτελέσματα εκμάθησης. Τα έξι (6) κεφάλαια είναι τα ακόλουθα: Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή και η έννοια του κτιρίου nzeb (0,5 ώρες) προετοιμάστηκε από το ΤεΠαΚ 1. Εισαγωγή στα κτίρια nzeb 2. Καθορισμός λεπτομερειών κτιρίου και του κτιρίου σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας Κεφάλαιο 2 Ευρωπαϊκές Οδηγίες και Εθνική Νομοθεσία (3,0 ώρες) προετοιμασία από το ΤεΠαΚ 1. Οδηγίες EPBD (Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων) και RED (Προώθηση Ανανεώσιμης Ενέργειας) 2. Εθνική νομοθεσία, κτιριακοί κώδικες, κανονισμοί και οδηγίες (προετοιμάσθηκαν από τους συνεργάτες σε κάθε χώρα - στόχο) Κεφάλαιο 3 Βασικές γνώσεις φυσικής και κτιριακού κελύφους (2,0 ώρες) προετοιμάσθηκε από το ΤεΠαΚ 1. Βασικές γνώσεις φυσικής των Κτιρίων 2. Το Κτιριακό Κέλυφος 3. Μηχανισμοί θερμικών απωλειών Κεφάλαιο 4 Υλικά θερμομόνωσης και τεχνολογικές τάσεις (2,5 ώρες) προετοιμάσθηκε από το ΤεΠαΚ Page 27 of 317

1. Εισαγωγή στα υλικά θερμομόνωσης 2. Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα 3. Σύγχρονες τάσεις και αναδυόμενες τεχνολογίες 4. Τεχνικές κατασκευής θερμομόνωσης 5. Παραδείγματα βέλτιστων/κακών πρακτικών 6. Κίνδυνοι Κεφάλαιο 5 Συστήματα HVAC σε κτίρια και βασικές έννοιες (3,0 ώρες) προετοιμάσθηκε από το ΤεΠαΚ 1. Εισαγωγή στα συστήματα HVAC 2. Βασική θερμοδυναμική και ψυχρομετρία 3. Η ανθρώπινη ανάγκη πίσω από τη θέρμανση και τη ψύξη και οι ζώνες θερμικής άνεσης 4. Μονάδες HVAC και οι κατηγορίες τους 4.1 Συστήματα αέρα 4.2 Συστήματα νερού 4.3 Συνδυασμός συστημάτων (combi systems) 5. Μονάδες Ανάκτησης Θερμότητας και ανάγκες 6. Συστήματα παροχής αέρα 7. Ο ψυκτικός κύκλος 7.1 Ενέργεια και θερμοδυναμική του ψυκτικού κύκλου 7.2 Ψυκτικό μέσο, επιλογή, ιδιότητες κτλ 7.3 Μέρη του ψυκτικού κύκλου (εναλλάκτες θερμότητας, συμπιεστές, βαλβίδες εκτόνωσης, κτλ.) Κεφάλαιο 6 Πρακτική: παράδειγμα σχεδιασμού κτιρίου nzeb (1,0 ώρα) προετοιμάσθηκε από το ΤεΠαΚ 1. Παραδείγματα κτιρίων σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας 2. Κτίριο nzeb από την αρχή (σχεδιάζονται ένα κτίριο nzeb από την προσέγγιση των απαιτήσεων ΠΕΑ) Διαγώνισμα (1,0 ώρα) προετοιμάσθηκε από το ΤεΠαΚ (από ένα σύνολο ερωτήσεων που έχει προετοιμασθεί από το KEK) Γραπτό διαγώνισμα μίας ώρας. Για κάθε διαφάνεια του εγγράφου, στην ενότητα σημειώσεων, μία επεξήγηση του σκοπού της διαφάνειας και περαιτέρω σημειώσεις που σχετίζονται με τη διαφάνεια παρουσιάζονται. Αυτό χρησιμοποιείται για να βοηθήσει τον εκπαιδευτή να αναπτύξει περαιτέρω το θέμα ή να επισημάνει τα πιο σχετικά θέματα που πρέπει να αναφερθούν κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων (workshops) και των σεμιναρίων. Σε άλλες περιπτώσεις, όπου μόνο πίνακες και διαγράμματα παρουσιάζονται στις διαφάνειες, το τμήμα των σημειώσεων έχουν τα πιο σχετικά θέματα που πρέπει να αναφερθούν από τον εκπαιδευτή και η πηγή (παρουσιάζεται με μεγαλύτερη λεπτομέρεια σε σχέση με την διαφάνεια) της εικόνας ή του πίνακα επίσης παρατίθεται. Επομένως, εάν ο εκπαιδευτής θέλει να αναπτύξει περαιτέρω το περιεχόμενο της διαφάνειας, αυτός/αυτή μπορεί εύκολα να αναζητήσει το σχετικό έγγραφο (Error! Reference source not found.). Page 28 of 317

Εικόνα 1: Εικόνα μίας διαφάνειας στην οποία παρουσιάζονται οι σημειώσεις Στο τέλος κάθε κεφαλαίου μία λίστα από βιβλιογραφικές αναφορές παρουσιάζεται (Error! Reference source not found.). Οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να αναπτύξουν περαιτέρω την εκπαίδευσή τους μέσω της μελέτης των κειμένων που παρατίθενται. Εικόνα 2: Εικόνα μίας διαφάνειας που παρουσιάζεται η βιβλιογραφία του κεφαλαίου Page 29 of 317

4.1 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή και έννοια nzeb Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 1 - Εισαγωγή Οι στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 1 είναι οι ακόλουθοι: Να γίνει αντιληπτός ο ορισμός και η έννοια του κτιρίου nzeb. Να γίνει αντιληπτή η ιστορία και τα κίνητρα πίσω από το στόχο για τα κτίρια nzeb. Περιεχόμενα του Κεφαλαίου 1 - Εισαγωγή Το πρώτο κεφάλαιο της εκπαιδευτικής ενότητας παρουσιάζει τα ιστορικά στοιχεία που οδηγούν στο σχέδιο των κτιρίων nzeb, την Οδηγία EPBD και τον ορισμό nzeb: Εισαγωγή στο θέμα Έννοια και ορισμός του κτιρίου nzeb Εξέλιξη της κτιριακής χρήσης ενέργειας και στόχοι κτιριακής απόδοσης και κανονισμοί. Η παρουσίαση εξηγεί τον αντίκτυπο των κτιρίων στην ενεργειακή κατανάλωση σε αναπτυγμένες χώρες, παρουσιάζει μία ανασκόπηση των ποικίλων πεδίων ενδιαφέροντος κατά τη διάρκεια των ετών που σχετίζονται με την κατανάλωση ενέργειας στα κτίρια και την απόδοση και παρέχει τις οδηγίες και τους κανονισμούς που προέκυψαν και τέθηκαν σε ισχύ, οδηγώντας στην Αναθεωρημένη Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (EPBD recast) το 2010. Τελικά, παρουσιάζεται η έννοια και ο ορισμός του κτιρίου nzeb. To Κεφάλαιο 1 σχετίζεται με το παγκόσμιο περιβάλλον, επομένως δεν παρουσιάζεται καθόλου εθνικό περιεχόμενο. Η εκτιμώμενη διάρκεια του Κεφαλαίου 1 είναι 0,5 ώρα. Περίληψη του Κεφαλαίου 1 Τα κτίρια καταναλώνουν περίπου το 40% της συνολικής κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας στην ΕΕ. Υπάρχει υψηλό δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας αναφορικά με τα κτίρια. Κτίριο nzeb: ένα κτίριο με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας, δηλαδή ένα κτίριο με πολύ υψηλή ενεργειακή απόδοση η οποία ορίζεται σύμφωνα με το Παράρτημα Ι. (ο ορισμός της ΕΕ εντοπίζεται στην Αναθεωρημένη Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (EPBD recast)). Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 1 Τα αποτελέσματα του Κεφαλαίου 1 θα είναι τα ακόλουθα: Γνώση της έννοιας και του ορισμού του κτιρίου nzeb; Γνώση της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων εν γένει. Page 30 of 317

Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 1 2010/31/EU Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (αναθεωρημένη) 2009/28/EC Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την προώθηση και τη χρήση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές 406/2009/EC Απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί των προσπαθειών των κρατών μελών να μειώσουν τις οικείες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, ώστε να τηρηθούν οι δεσμεύσεις της Κοινότητας για μείωση των εκπομπών αυτών μέχρι το 2020 Επίσημο περιοδικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κλίμα, περιβάλλον, ενέργεια και μεταφορές, E28-29, 2013 2006/32/EC Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ενεργειακή απόδοση κατά την τελική χρήση και τις ενεργειακές υπηρεσίες. 4.2 Κεφάλαιο 2: Ευρωπαϊκές Οδηγίες και εθνική νομοθε Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 2 Οι στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 2 είναι οι ακόλουθοι: Η εξοικείωση και η εκμάθηση των Ευρωπαϊκών Οδηγιών, οι οποίες αποτελούν τις κινητήριες δυνάμεις για τα ορόσημα για τα κτίρια nzeb. Η εκμάθηση και η κατανόηση της τοπικής εθνικής νομοθεσίας και των κανονισμών σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Η κατανόηση και η ικανότητα να εφαρμοστεί όλη η σχετική εθνική νομοθεσία και οι κανονισμοί κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού, της κατασκευής και της λειτουργίας ενός κτιρίου nζεβ. Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 2 Το δεύτερο κεφάλαιο της εκπαιδευτικής ενότητας αποτελείται από τις δύο (2) πιο σχετικές Οδηγίες της ΕΕ που σχετίζονται με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων εν γένει και την έννοια nzeb πιο συγκεκριμένα, η Αναθεωρημένη Οδηγία EPBD 2010/31/EU (EPBD recast) και 2009/28/EC (RED). Πιο συγκεκριμένα, το κεφάλαιο 2 αποτελείται από τα ακόλουθα: Αναθεωρημένη Οδηγία EPBD (2010/31/EU) και οι γενικές απαιτήσεις της σε επίπεδο ΕΕ, Οδηγία RES (2009/28/EC) και οι γενικές απαιτήσεις της σε επίπεδο ΕΕ, Ενσωμάτωση των ανωτέρω οδηγιών της ΕΕ σε εθνικό επίπεδο σε κάθε χώρα στόχο και η επακόλουθη εθνική νομοθεσία και κανονισμοί. Το Κεφάλαιο 2 παρουσιάζει το γενικό πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Οδηγιών EPBD και RES και τις απαιτήσεις και τους στόχους για το 2020 που προκύπτουν από αυτές τις οδηγίες σε επίπεδο ΕΕ, καθώς επίσης και Page 31 of 317

πώς αυτές μεταφράζονται σε ατομικούς δείκτες απόδοσης για κάθε Χώρα Μέλος εν γένει και για τις τέσσερις (4) χώρες στόχους πιο συγκεκριμένα. Οι στόχοι για το 2020 στην κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας, στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και στη χρήση της ανανεώσιμης ενέργειας σε κάθε χώρα στόχο παρουσιάζονται παράλληλα με την εθνική νομοθεσία σχετικά με την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Πιο συγκεκριμένα, παρουσιάζεται η εθνική νομοθεσία σχετικά με την πιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, την επιθεώρηση και την απόδοση των συστημάτων θέρμανσης και ψύξης, τις ενεργειακές απαιτήσεις σε ανακαινίσεις μεγάλης κλίμακας του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος, την απόδοση των συστημάτων κτλ. Η εκτιμώμενη διάρκεια του Κεφαλαίου 2 είναι 3,0 ώρες. Περίληψη του Κεφαλαίου 2 H Αναθεωρημένη Οδηγία EPBD θέτει τον υποχρεωτικό στόχο για τα κτίρια nzeb για νέες κατασκευές ιδιοκτησίας ή που χρησιμοποιούνται από τον δημόσιο τομέα από την 31 η Δεκεμβρίου 2018 και εφεξής. H Αναθεωρημένη Οδηγία EPBD θέτει τον υποχρεωτικό στόχο για τα κτίρια nzeb για νέες κατασκευές ιδιοκτησίας ή που χρησιμοποιούνται από τον δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα από την 31 η Δεκεμβρίου 2020 και εφεξής. Κάθε χώρα μέλος απαιτείται να θέσει τις δικές της παραμέτρους με βάση τα επίπεδα βέλτιστου κόστους για να καθορίσει το κτίριο nzeb. Κάθε Χώρα Μέλος απαιτείται να επιτύχει συγκεκριμένους σημαντικούς δείκτες απόδοσης σχετικά με το βαθμό διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ισοζύγιο κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας από το 2020. Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 2 Τα αποτελέσματα από το Κεφάλαιο 2 θα είναι τα ακόλουθα: Γνώση των σχετικών Οδηγιών ΕΕ στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, Γνώση της εθνικής νομοθεσίας και κανονισμών σε κάθε χώρα στόχο που σχετίζεται με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, Ικανότητα να εφαρμόζουν την εθνική νομοθεσία και τους κανονισμούς κατά το σχεδιασμό, κατασκευή και λειτουργία ενός κτιρίου nzeb. Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 2 2010/31/EU Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (αναθεωρημένη) 2009/28/EC Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την προώθηση και τη χρήση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Page 32 of 317

Κύπρος Νόμοι N142(I)/2006 Ο περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων Νόμος του 2006 N30(I)/2009 - Ο περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2009 N210(I)/2012 - Ο περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2012 Διατάγματα και Κανονισμοί ΚΔΠ 164/2009 Οι περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Ενεργειακή Πιστοποίηση των Κτιρίων) Κανονισμοί του 2009 ΚΔΠ 39/2014 Οι περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Ενεργειακή Πιστοποίηση των Κτιρίων) Τροποποιητικοί Κανονισμοί του 2014 ΚΔΠ 412/2009 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων) διάταγμα του 2009 ΚΔΠ 432/2013 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Απαιτήσεις Ελάχιστης ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 432/2013 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Προτάσεις για την βελτίωση της Ενεργειακής Απόδοσης των κτιρίων και το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης των κτιρίων) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 33/2015 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Μεθοδολογία Υπολογισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου) Διάταγμα του 2015 ΚΔΠ 429/2006 Οι περί Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων) Κανονισμοί του 2006 ΚΔΠ 61/2014 Οι περί Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων) Τροποποιητικοί Κανονισμοί του 2014 ΚΔΠ 343/2013 το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Μεθοδολογία Υπολογισμού των Βέλτιστων από πλευράς Κόστους Επιπέδων Ελάχιστων Απαιτήσεων Ενεργειακής Απόδοσης) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 386/2013 Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Απαιτήσεις Νέων Τεχνικών Συστημάτων Κτιρίων που εγκαθίστανται σε υφιστάμενα κτίρια ή κτιριακές μονάδες και τεχνικών συστημάτων που αντικαθίστανται και αναβαθμίζονται) Διάταγμα 2013 ΚΔΠ 366/2013 Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Απαιτήσεις και Τεχνικά Χαρακτηριστικά που πρέπει να πληροί το κτίριο με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας) Διάταγμα του 2014 Page 33 of 317

ΚΔΠ 163/2009 - Οι περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Επιθεώρηση Συστημάτων Κλιματισμού) Κανονισμοί του 2009 ΚΔΠ 413/2009 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Επιθεώρηση Συστημάτων Κλιματισμού) Διάταγμα ΚΔΠ 244/2015 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων(Ρύθμιση και Έλεγχος Συστημάτων Κλιματισμού Ονομαστικής Ισχύος Εξόδου Μεγαλύτερης των 20KW) Διάταγμα του 2015 ΚΔΠ 119/2011 - Οι περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Επιθεώρηση Συστημάτων Θέρμανσης με Λέβητες) Κανονισμοί του 2011 ΚΔΠ 148/2013 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων(Διαδικασία Επιθεωρήσεων Συστημάτων Θέρμανσης με Λέβητες Ονομαστικής Ισχύς από 20έως 100kW) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 149/2013 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Διαδικασία Επιθεωρήσεων Συστημάτων Θέρμανσης με Λέβητες Ονομαστικής Ισχύς μεγαλύτερης 100kW) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 244/2013 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων(Ρύθμιση και Έλεγχος Συστημάτων Θέρμανσης με Λέβητες Ονομαστικής Ισχύος Εξόδου Μεγαλύτερης των 20KW) Διάταγμα του 2013. Ελλάδα Νόμος 3661/2008, που εκδόθηκε στις 19 Μαΐου 2008 Κανονισμός για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων, που εκδόθηκε το 2010 Η Αναθεωρημένη Οδηγία EPBD 2010/31/EU ενσωματώθηκε στην Ελληνική νομοθεσία μέσω του Ν. 4122/2013. Οι Τεχνικές Οδηγίες για την εφαρμογή του Κανονισμού για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων που εκδόθηκε από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΦΕΚ Β 1387-2010 και 1413-2012) Νέος Κτιριοδομικός Κανονισμός 4067/2012 Ν. 3851/2010. Ιταλία Ιταλικό Διάταγμα 28/2011 ενσωματώνοντας την Οδηγία για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (RES) οι απαιτήσεις σχετικά με το μερίδιο της ανανεώσιμης ενέργειας για νέα κτίρια και ριζικές ανακαινίσεις αυξήθηκαν Ιταλικό Διάταγμα 192/2005 γενικό πλαίσιο για την ενσωμάτωση της Οδηγίας EPDB σε εθνικό επίπεδο, θέτοντας τις ελάχιστες απαιτήσεις για την ενεργειακή απόδοση και τους συντελεστές θερμοπερατότητας Page 34 of 317

(U-values) για παράθυρα, τοίχους, δάπεδα και οροφές σε περίπτωση νέων κτιρίων και ριζικών ανακαινίσεων. Ιταλικό Προεδρικό Διάταγμα ν. 59 μεθοδολογίες υπολογισμού και ελάχιστες απαιτήσεις για την ενεργειακή απόδοση της ψύξης και των συστημάτων φωτισμού, ελάχιστες απαιτήσεις για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και των συστημάτων θέρμανσης. D.L. 63/2013 Disposizioni urgenti per il recepimento della Direttiva 2010/31/UE del Parlamento europeo e del Consiglio del 19 maggio 2010, sulla prestazione energetica nell'edilizia per la definizione delle procedure d'infrazione avviate dalla Commissione europea, nonche' altre disposizioni in materia di coesione sociale. (13G00107) (GU Serie Generale n.130 del 5-6-2013). Decreto Ministeriale 26/06/2015, Ministero dello Sviluppo Economico - Adeguamento del decreto del Ministro dello sviluppo economico, 26 giugno 2009 - Linee guida nazionali per la certificazione energetica degli edifici. Πορτογαλία Ενεργειακή Στρατηγική Πορτογαλίας (NES 2020) Νομοθεσία Θερμομόνωσης Κτιρίων Πορτογαλίας Διάταγμα-Νόμος 118/2013, Αναθεωρημένο από το Διάταγμα - Νόμο 68 -A/2015, Διάταγμα - Νόμος 194/2015, Διάταγμα - Νόμος 25/2016 και σχετικές Αποφάσεις και Εντολές. Εθνικό Σχέδιο Δράσης Ενεργειακής Απόδοσης (NEEAP) και Εθνικό Σχέδιο Δράσης Ανανεώσιμης Ενέργειας (NREAPs). 4.3 Κεφάλαιο 3: Βασικές αρχές φυσικής και κτιριακό κέλυφος Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 3 Οι στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 3 είναι οι κάτωθι: Η γνώση του ορισμού του κτιριακού κελύφους και η εξοικείωση με τα στοιχεία του κτιρίου που συνθέτουν το κέλυφός του. Η γνώση των βασικών μηχανισμών των θερμικών απωλειών και κερδών μέσω του κτιριακού κελύφους. Η εξοικείωση με τα συστήματα σκίασης και ο αντίκτυπός τους στις απώλειες και στα κέρδη ενέργειας σε ένα κτίριο. Η γνώση των κύριων κτιριακών στοιχείων και της συνεισφοράς τους στις απώλειες ενέργειας μέσω του κτιριακού κελύφους. Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 3 Το Κεφάλαιο 3 της εκπαιδευτικής ενότητας ασχολείται με τις βασικές αρχές φυσικής και τους μηχανισμούς θερμικών απωλειών/κερδών μέσω του κτιριακού κελύφους, συγκεκριμένα των ακόλουθων: Page 35 of 317

Ορισμός του κτιριακού κελύφους, Στοιχεία που συνθέτουν το κτιριακό κέλυφος, Μηχανισμοί θερμικών απωλειών και κερδών, Συστήματα σκίασης και ο αντίκτυπός τους στις απώλειες ενέργειας του κτιρίου, Συνεισφορά κάθε στοιχείου του κτιριακού κελύφους στο ισοζύγιο απωλειών ενέργειας του κτιρίου. Η παρουσίαση εξηγεί τον ορισμό του κτιριακού κελύφους και τα κτιριακά στοιχεία από τα οποία αυτό αποτελείται και οι κυρίαρχοι μηχανισμοί θερμικών απωλειών και κερδών παρουσιάζονται λεπτομερώς βάσει των κυρίαρχων θερμοκρασιών ανάμεσα στο εξωτερικό περιβάλλον και στο εσωτερικό του κτιρίου, καθώς επίσης και των θερμοκρασιών εσωτερικής και εξωτερικής επιφάνειας του κτιριακού κελύφους. Επιπροσθέτως, οι βασικές αρχές φυσικής των υαλοστασίων και των συστημάτων σκίασης παρουσιάζονται, πώς αυτά επιτρέπουν ή εμποδίζουν την ηλιακή ακτινοβολία και ο αντίκτυπός τους στη χρησιμοποίηση ή αποφυγή της παρεχόμενης ηλιακής ενέργειας. Η αναμενόμενη διάρκεια του Κεφαλαίου 3 είναι 2.0 ώρες. Περίληψη του Κεφαλαίου 3 Το κτιριακό κέλυφος αποτελείται από κάθε στοιχείο του κτιρίου που συνδέει τους θερμαινόμενους χώρους του κτιρίου με το εξωτερικό περιβάλλον ή με κάθε άλλη γειτονική κατασκευή. Τα κτίρια χάνουν περίπου το 35% της ενέργειάς τους από τους τοίχους, το 25% από την οροφή, το 15% από το έδαφος, το 10% από τα υαλοστάσια και το 15% από την διείσδυση αέρα. Τα συστήματα σκίασης βοηθούν στη χρησιμοποίηση της ηλιακής ενέργειας κατά τη διάρκεια του χειμώνα και εμποδίζουν την ανεπιθύμητη ηλιακή ακτινοβολία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 3 Τα αποτελέσματα από αυτό το κεφάλαιο σχετίζονται με τον ορισμό και τις βασικές αρχές του κτιριακού κελύφους. Οι εκπαιδευόμενοι θα μάθουν και θα κατανοήσουν τους κυρίαρχους μηχανισμούς των θερμικών απωλειών / κερδών μέσω του κτιριακού κελύφους και πώς αυτοί επηρεάζονται μέσω τροποποιήσεων στο σχεδιασμό και στην επιλογή των υλικών κατασκευής. Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 3 Pitts D, Sissom L., Schaum's Outline of Heat Transfer, 2nd Edition 2011 Cengel Y. Heat Transfer: A Practical Approach, 2nd Edition, 2002 Sissom and Pitts, Elements of Transport Phenomena, McGraw-Hill, 1972 Page 36 of 317

4.4 Κεφάλαιο 4: Υλικά θερμομόνωσης και σύγχρονες τεχνολογικές τάσεις Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 4 Οι στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 4 είναι οι ακόλουθοι: Η εξοικείωση με τα πιο κοινώς χρησιμοποιούμενα υλικά θερμομόνωσης και η γνώση των ιδιοτήτων και των χαρακτηριστικών τους. Η αντίληψη των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων κάθε υλικού θερμομόνωσης και η δυνατότητα σύγκρισης κάθε υλικού με άλλο. Η εξοικείωση με υλικά θερμομόνωσης τελευταίας τεχνολογίας και των ιδιοτήτων και χαρακτηριστικών τους. Η γνώση των σύγχρονων τεχνολογικών τάσεων και των υλικών θερμομόνωσης που επρόκειτο να αναπτυχθούν στο κοντινό μέλλον. Η εξοικείωση με σύγχρονες κατασκευαστικές τεχνικές σε σχέση με την εφαρμογή της θερμομόνωσης στα κτίρια και τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα σε κάθε ένα από αυτά. Περιεχόμενα Κεφαλαίου 4 Το Κεφάλαιο 4 της εκπαιδευτικής ενότητας ασχολείται με τα υλικά θερμομόνωσης, τις ιδιότητές και τα χαρακτηριστικά τους, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους, τις εφαρμογές τους, κτλ. Πιο συγκεκριμένα, το Κεφάλαιο 4 ασχολείται με τα ακόλουθα: Ορισμός του θερμομονωτικού υλικού Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα υλικά θερμομόνωσης του παρόντος o o o o Τύπος υλικών Ιδιότητες και χαρακτηριστικά Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα Σύγκριση Υλικά θερμομόνωσης τεχνολογίας αιχμής o o o o o Τύπος υλικών Διεργασίες κατασκευής Ιδιότητες και χαρακτηριστικά Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα Σύγκριση Τελευταίες τεχνολογίες στα υλικά θερμομόνωσης του μέλλοντος Κατασκευαστικές τεχνικές και εφαρμογές των υλικών θερμομόνωσης στα κτίρια Η εκτιμώμενη διάρκεια του Κεφαλαίου 4 είναι 2.5 ώρες. Το κεφάλαιο θα ξεκινήσει με την παρουσίαση του ορισμού του τι θεωρείται ότι είναι ένα υλικό θερμομόνωσης. Θα συνεχίσει παρουσιάζοντας τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα υλικά θερμομόνωσης, τις ιδιότητες (μηχανικές, θερμικές, αντίσταση σε νερό κτλ) και τα χαρακτηριστικά τους, τα πλεονεκτήματά τους και τα μειονεκτήματα και εν τέλει μία σύγκριση ανάμεσά τους και ποιος τύπος είναι κατάλληλος σε διάφορες εφαρμογές. Page 37 of 317

Εν συνεχεία, το κεφάλαιο συνεχίζει στην παρουσίαση υλικών θερμομόνωσης τεχνολογίας αιχμής, των ιδιοτήτων τους (μηχανικές, θερμικές ιδιότητες, αντίσταση σε φθορά κτλ) και χαρακτηριστικών τους, των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων τους και πώς αυτά συγκρίνονται με τα τυπικά υλικά θερμομόνωσης του παρόντος. Επίσης, οι αναδυόμενες τεχνολογίες των μελλοντικών υλικών θερμομόνωσης θα παρουσιαστούν και τι αναμένεται στο κοντινό μέλλον σε σχέση με τις ιδιότητες, τα χαρακτηριστικά και την απόδοση των υλικών θερμομόνωσης του κοντινού μέλλοντος θα ακολουθήσει. Εν τέλει, οι βασικές τεχνικές κατασκευής και οι εφαρμογές των υλικών θερμομόνωσης στα κτίρια παρουσιάζονται και μία σύγκριση παρέχεται στα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά τους, καθώς επίσης και ποια τεχνική είναι κατάλληλη σε σχέση με το επιθυμητό αποτέλεσμα σχεδιασμού. Περίληψη του Κεφαλαίου 4 Ένα υλικό θερμομόνωσης είναι κάθε υλικό με γραμμικό συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας λ 0.1 W/m 2 K. Τα υλικά θερμομόνωσης του παρόντος παρουσιάζουν γραμμικό συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας περίπου λ 0.03-0.04 W/m 2 K. Υλικά θερμομόνωσης τεχνολογίας αιχμής παρουσιάζουν γραμμικό συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας περίπου λ 0.005-0.015 W/m 2 K. Τα μελλοντικά υλικά θερμομόνωσης αναμένεται να έχουν γραμμικό συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας περίπου λ 0.001-0.004 W/m 2 K, καθώς επίσης αυξημένη ανθεκτικότητα και ελάχιστη αλλοίωση των ιδιοτήτων τους κατά τη διάρκεια της λειτουργικής ζωής τους. Σε περιπτώσεις όπου η θερμική μάζα είναι σημαντική και απαιτείται ελαχιστοποίηση των θερμογεφυρών, η θερμομόνωση εφαρμόζεται στο εξωτερικό μέρος του κτιριακού κελύφους. Σε περιπτώσεις όπου η γρήγορη απόκριση των συστημάτων θέρμανσης και ψύξης απαιτείται και οι χώροι δεν χρησιμοποιούνται για παρατεταμένες χρονικές περιόδους, η θερμομόνωση εφαρμόζεται στην εσωτερική πλευρά του κτιριακού κελύφους. Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 4 Τα αποτελέσματα αυτού του Κεφαλαίου για τους εκπαιδευόμενους θα είναι η εξοικείωσή τους με τα υλικά θερμομόνωσης που χρησιμοποιούνται κυρίως επί του παρόντος, καθώς επίσης και με τα υλικά θερμομόνωσης τεχνολογίας αιχμής και υλικά του κοντινού μέλλοντος. Οι εκπαιδευόμενοι θα γνωρίσουν και θα αντιληφθούν τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά κάθε υλικού θερμομόνωσης, θα μάθουν να συγκρίνουν διάφορα υλικά θερμομόνωσης και θα μπορούν να επιλέγουν το καταλληλότερο υλικό θερμομόνωσης για μια συγκεκριμένη κατασκευή. Εν τέλει, οι εκπαιδευόμενοι θα γνωρίσουν και θα αντιληφθούν τις ποικίλες τεχνικές κατασκευής και πώς τα υλικά θερμομόνωσης εφαρμόζονται στα κτίρια και θα είναι ικανοί να προτείνουν την καταλληλότερη τεχνική αναλόγως το επιθυμητό αποτέλεσμα σχεδιασμού. Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 4 Alam, M., Singh, H. and Limbachiya, M.C., 2011. Vacuum Insulation Panels (VIPs) for building construction industry A review of the contemporary developments and future directions. Applied Energy V88(11), pp. 3592-3602. Beatens, R., Jelle, B.P., Thue, J.V., Tenpierlk, M.J., Grynning, S., Uvslokk, S. and Gustavsen, A., 2010. Vacuum insulation panels for building applications: A review and beyond. Energy and Buildings V42(2), pp.147-172. Beatens, R., Jelle, B.P. and Gustavsen, A., 2010. Phase change materials for building applications: A stateof-the-art review. Energy and Buildings V42(9), pp.1361-1368. Page 38 of 317

Beatens, R., Jelle, B.P., Gustavsen, A. and Grynning, S., 2010. Gas-filled panels for building applications: A state-of-the-art review. Energy and Buildings V42(11), pp.1969-1975. Beatens, R., Jelle, B.P. and Gustavsen, A., 2011. Aerogel insulation for building applications: A state-ofthe-art review. Energy and Buildings V43(4), pp.761-769. Escudero, C., Martin, K., Erkoreka, A., Flores, I. and Sala J.M., 2013. Experimental thermal characterization of radiant barriers for building insulation. Energy and Buildings 59, pp. 62-72. Hall Matthew R., 2010. Materials for energy efficiency and thermal comfort in buildings. Woodhead Publishing (United Kingdom). Jelle, B.P., 2011. Traditional, state-of-the-art and future thermal building insulation materials and solutions Properties, requirements and possibilities. Energy and Buildings V43(10), pp.2549-2563. Papadopoulos, A.M., 2005. State of the art in thermal insulation materials and aims for future developments. Energy and Buildings V37(1), pp.77-86. Papadopoulos, A.M., Oxizidis, S. and Papathanasiou, L., 2008. Developing a new library of materials and structural elements for the simulative evaluation of buildings energy performance. Building and Environment V43(5), pp.710-719. ΟΔΗΓΟΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗΣ ΚΤΙΡΙΩΝ, Υπηρεσία Ενέργειας, Υπουργείο Εμπορίου Βιομηχανίας και Τουρισμού. ΤΕΧΝΙΚΗ ΟΔΗΓΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ, Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. 2425/86. Εγκαταστάσεις σε κτήρια: Στοιχεία υπολογισμού φορτίων κλιματισμού κτηριακών χώρων. Β Έκδοση, 1996. 4.5 Κεφάλαιο 5: Συστήματα HVAC σε κτίρια και βασικές έννοιες Στόχοι εκμάθησης Κεφαλαίου 5 Οι στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 5 είναι οι ακόλουθοι: Η παρουσίαση των απαιτήσεων του ανθρώπινου σώματος αναφορικά με την άνεση (θερμοκρασία, υγρασία, ακτινοβολία, ροή αέρα κτλ) Η παρουσίαση των βασικών απαιτήσεων θερμικής άνεσης που οδηγούν στην ανάγκη και χρήση συστημάτων HVAC. Η παρουσίαση του βασικού ενεργειακού ισοζυγίου όσον αφορά τους υπολογισμούς θερμικού φορτίου (για θέρμανση και ψύξη) Η παρουσίαση των πιο κοινών, καθώς επίσης και πιο αναπτυγμένων συστημάτων που χρησιμοποιούνται για τη ρύθμιση του εσωτερικού περιβάλλοντος στα κτίρια o o o o Συστήματα θέρμανσης και ψύξης Συστήματα παροχής αέρα Μονάδες ανάκτησης θερμότητας Πύργοι ψύξης Page 39 of 317

Η παρουσίαση των ποικίλων μερών και απαραίτητων/ κύριων βοηθητικών συστημάτων των συστημάτων HVAC Η παρουσίαση των βασικών στοιχείων στη χρήση των ψυκτικών υγρών και οι απαραίτητες προφυλάξεις στο χειρισμό τους Η παρουσίαση των βασικών στοιχείων στην επιλογή του καταλληλότερου συστήματος HVAC αναλόγως την εφαρμογή. Περιεχόμενα του Κεφαλαίου 5 Το Κεφάλαιο 5 ασχολείται με τη βασική ανθρώπινη ανάγκη σε σχέση με την ανθρώπινη δραστηριότητα και πιο συγκεκριμένα με το ακόλουθου: Βασική γνώση Ορισμοί και μετρήσεις της θερμοκρασίας, υγρασίας, ροής αέρα, ακτινοβολίας, ρουχισμού Ανθρώπινη άνεση και στατιστικές Βασικές ανθρώπινες ανάγκες Θέρμανση και Ψύξη Υπολογισμοί φορτίου ψύξης Υπολογισμοί φορτίου θέρμανσης Υπολογισμοί θερμικού φορτίου Υπολογισμοί σκίασης Βασικά σύγχρονα συστήματα Συστήματα αέρα Συστήματα αέρα/νερού Συστήματα νερού μόνο Ανεξάρτητα συστήματα Βασικά στοιχεία ψυχρομετρίας Διάγραμμα Υπολογισμοί Συστήματα παροχής αέρα Page 40 of 317

Διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 ) Οσμές Πλεονάζουσα υγρασία Καπνός Χημικά Συστήματα ανάκτησης ενέργειας Ενέργεια και βασικά στοιχεία θερμοδυναμικής Κύκλοι ψύξης Μέρη και συσκευές Μοντέρνα συστήματα και ψυκτικά υγρά Η εκτιμώμενη διάρκεια του Κεφαλαίου 5 είναι 3.0 ώρες. Το κεφάλαιο θα ξεκινήσει παρουσιάζοντας τον ορισμό της βασικής ανάγκης για άνεση και τι χρειάζεται για ένα άνετο περιβάλλον. Θα συνεχίσει παρουσιάζοντας τα πιο κοινά χρησιμοποιούμενα περιβάλλοντα, την ανθρώπινη δραστηριότητα και τις ανάγκες για μια τέτοια δραστηριότητα. Το κεφάλαιο για τους υπολογισμούς του θερμικού φορτίου θα συνεχίσει εξηγώντας το ψυκτικό φορτίο / φορτίο θέρμανσης και τρόπους για να επιτευχθεί η βέλτιστη απόδοση του συστήματος. Θα αναφερθούν τα βασικά της ψυχρομετρίας και η χρήση του ψυχρομετρικού χάρτη. Επιπλέον, θα παρουσιαστούν τα ποικίλα συστήματα παροχής αέρα μαζί με την ανάγκη για αυτά τα συστήματα, εξηγώντας τα επιτρεπτά όρια διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ), καπνού, οσμών και τα αντίστοιχα άνω όρια. Η εισαγωγή στα συστήματα ανάκτησης ενέργειας θα ακολουθήσει, εξηγώντας την εξοικονόμηση και τις βασικές τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται σήμερα. Η παρουσίαση θα λήξει με τα βασικά στοιχεία των νόμων ενέργειας και βασικών υπολογισμών. Παρουσιάζονται παραδείγματα φορτίων θέρμανσης και ψύξης. Περίληψη Κεφαλαίου 5 Υπάρχει μια βασική ανάγκη για θερμική άνεση που εξαρτάται από την ανθρώπινη δραστηριότητα στο δωμάτιο. Αυτό καθορίζεται από πρότυπα που πρέπει να ακολουθούνται. Τα πρότυπα παρέχουν τις περιβαλλοντικές συνθήκες και θα πρέπει κανείς να γνωρίζει πώς να πραγματοποιήσει τους υπολογισμούς για να διατηρήσεις αυτές τις παραμέτρους εντός των απαιτούμενων ορίων. Στη διάρκεια των υπολογισμών αυτών θα πρέπει κανείς να γνωρίζει τους βασικούς νόμους ενέργειας και ψυχρομετρίας. Τελικά, θα πρέπει να γνωρίζει τα διάφορα μηχανικά μέρη και τα οικονομικά τους στοιχεία ώστε να πάρει μία απόφαση για την απόδοσή τους έτσι ώστε να ικανοποιούνται οι απαραίτητες ανάγκες στο χώρο / σπίτι. Page 41 of 317

Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 5 Τα αποτελέσματα του κεφαλαίου για τους εκπαιδευόμενους θα είναι η εξοικείωσή τους με την ανάγκη της θερμικής άνεσης και των βασικών υπολογισμών για να επιτευχθεί αυτή η βασική ανάγκη. Στη διάρκεια θα χρειαστεί να θυμηθούν υπολογισμούς ενέργειας (φορτίο θέρμανσης και ψύξης) καθώς επίσης και υπολογισμούς ροής αέρα για να επιτευχθεί μία βιώσιμη λύση για ένα υγιεινό περιβάλλον. Τελικά, οι εκπαιδευόμενοι θα εισαχθούν στα πραγματικά μηχανικά συστήματα που χρειάζονται για να επιτύχουν τα ανωτέρω. Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 5 2016 ASHRAE Handbook-HVAC Systems and Equipment 2015 ASHRAE Handbook-HVAC Applications 2014 ASHRAE Handbook-Refrigeration 2013 ASHRAE Handbook-Fundamentals Standard 55-2013 -- Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy. CIBSE Guide B1: Heating, 2016 CIBSE Guide B2: Ventilation and ductwork, 2016 CIBSE Guide B3: Air conditioning and refrigeration, 2016 Faye C. McQuiston, Jerald D. Parker, and Jeffrey D. Spitler. Heating, Ventilating and Air Conditioning Analysis and Design, 6th edition. John Wiley & Sons. Faye C. McQuiston, Jerald D. Parker, and Jeffrey D. Spitler: Θέρμανση Αερισμός και Κλιματισμός - Σχεδιασμός και Ανάλυση. Επιμέλεια: Μιχάλης Βραχόπουλος. Εκδόσεις ΙΩΝ. Harry J. Sauer and Ronald H. Howell. Principles of Heating Ventilating and Air Conditioning: A Textbook supplement to the 1989 ASHRAE Handbook of Fundamentals. Landis & Gyr, Ed. J. Kurmann. E/50-010 1981: Ventilating and Air Conditioning, Introduction. R.K. McLaughlin, R. C. McLean, and W. J. Bonthron. Heating Services Design. Butterworths. Wilbert E. Stoecker and Jerold W. Jones. Refrigeration and Air Conditioning, 2nd edition. McGraw Hill. ΤΕΧΝΙΚΗ ΟΔΗΓΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ, Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. 2425/86. Εγκαταστάσεις σε κτήρια: Στοιχεία υπολογισμού φορτίων κλιματισμού κτηριακών χώρων. Β Έκδοση, 1996. D. R. Oughton, and S. L. Hodkinson. Faber and Kell's Heating and Air Conditioning of Buildings, 10th edition. Elsevier. Page 42 of 317

Jan F. Kreider, Peter S. Curtiss and Ari Rabl. Heating and Cooling of Buildings Design for Efficiency. CRC Press Taylor & Francis Group. T. D. Eastop & J. M. Gasiorek. Air Conditioning through Worked Examples. Longmans. Frank E. Beaty, Jr. Sourcebook of HVAC Specifications. McGraw Hill. Nils R. Grimm, Robert C. Rosaler. Handbook of HVAC Design. McGraw Hill. 4.6 Κεφάλαιο 6: Πρακτική: παράδειγμα σχεδιασμού nzeb Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 6 Οι στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 6 είναι οι ακόλουθοι: Η παρουσίαση βέλτιστων παραδειγμάτων πρακτικής στο σχεδιασμό και κατασκευή των κτιρίων σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας. Η εξοικείωση με σημαντικούς ορισμούς και παραμέτρους που οδηγούν σε ένα κτίριο nzeb βάσει μίας προσέγγισης πιστοποίησης της ενεργειακής απόδοσης. Ικανότητα για το σχεδιασμό και τη πιστοποίηση ενός κτιρίου για επίπεδο nzeb βάσει μίας προσέγγισης πιστοποίησης της ενεργειακής απόδοσης. Περιεχόμενο Κεφαλαίου 6 Σε αυτό το κεφάλαιο, τα διαφορετικά πρότυπα και οι μέθοδοι για την εκτίμηση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων παρουσιάζονται, καθώς επίσης και των διαθέσιμων εθνικών προγραμμάτων λογισμικού για την έκδοση ενός πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης (ΠΕΑ), ήτοι τα ακόλουθα: Ενεργειακή Απόδοση των κτιρίων o EN ISO 13790 Προγράμματα λογισμικού ΠΕΑ o o o o isbemcy (Κύπρος) TEE - KENAK (Ελλάδα) TerMus, Termolog EpiX, Namirial Termo, Mc4 Suite, Edilclima, Leto, DOCET (Ιταλία) Λογισμικό για την εφαρμογή της μεθοδολογίας όπως ορίζεται στον Κτιριακό Κανονισμό Θερμομόνωσης της Πορτογαλίας - Νόμος 118/2013, Αναθεωρημένος από το Νόμο 68 - A/2015, Νόμος 194/2015, Νόμος 25/2016 και σχετικές Αποφάσεις και Διαταγές (Πορτογαλία). Page 43 of 317

Αρχείο excel για την εφαρμογή της μεθοδολογίας όπως ορίζεται από το Θερμικό Κανονισμό της Πορτογαλίας για τα κτίρια κατοικίας (Folha de cálculo de apoia à aplicação do REH - Portugal) - FC_REH_XML (http://www.itecons.uc.pt/p3e/) Αρχείο excel για την εφαρμογή της μεθοδολογίας όπως ορίζεται από το Θερμικό Κανονισμό της Πορτογαλίας για λοιπά κτίρια (Folha de cálculo de apoia à aplicação do RECS - Portugal) - FC_DL118_2013_CDM_RECS (http://www.itecons.uc.pt/p3e/) Αρχείο excel για τον υπολογισμό της συγκέντρωσης διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) (Folha de cálculo para a determinação da concentração de CO 2 - Portugal) - CO2_Custos_MONOZONA (http://www.itecons.uc.pt/p3e/) Αρχείο excel για τον υπολογισμό φωτισμού και την ισχύ των συσκευών και τα προφίλ χρήσης (Folha de cálculo para a determinação da das potências de iluminação e equipamentos e estabelecimento de perfis de utilização - Portugal) - Levantamento_Equips_Ventil_Ilumin_Ocupacao (http://www.itecons.uc.pt/p3e/) Αρχείο excel για τον υπολογισμό του ρυθμού αερισμού σύμφωνα με το Θερμικό Κανονισμό της Πορτογαλίας (Folha de cálculo para a determinação da taxa de ventilação (Portugal) - Qventila_RECS and VENTILACAO_Rph (http://www.lnec.pt/pt/servicos/ferramentas/aplicacoes-informaticas/eficienciaenergetica/) Η διάρκεια του κεφαλαίου εκτιμάται σε 1.0 ώρα. Περίληψη Κεφαλαίου 6 Το Κεφάλαιο 6 επικεντρώνεται σε βέλτιστα παραδείγματα πρακτικής που σχετίζονται με κτίρια nzeb ή κτίρια με πολύ υψηλή ενεργειακή απόδοση, από τα οποία μπορεί κανείς να λάβει ιδέες και παραδείγματα που συμβάλουν στο σχεδιασμό και την κατασκευή ενός κτιρίου nzeb. To πρότυπο EN ISO 13790 παρουσιάζει τη μεθοδολογία για την εκτίμηση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και τις ενεργειακές απαιτήσεις για τη θέρμανση και ψύξη των χώρων. Αυτό αποτελεί τη βάση για όλες τις εθνικές μεθοδολογίες στα Μέλη Κράτη της ΕΕ για την αξιολόγηση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και την ακόλουθη πιστοποίηση. Το εθνικό λογισμικό που χρησιμοποιείται για την πιστοποίηση των κτιρίων θα παρουσιαστεί (isbemcy για Κύπρο, TEE KENAK για Ελλάδα, TerMus, Termolog EpiX, Namirial Termo, Mc4 Suite, Edilclima, Leto and DOCET για Ιταλία, FC_REH_XML, FC_DL118_2013_CDM_RECS, CO2_Custos_MONOZONA, Qventila_RECS, VENTILACAO_Rph και Levantamento_Equips_Ventil_Ilumin_Ocupacao για Πορτογαλία) και οι συμμετέχοντες θα εξοικειωθούν με το σχεδιασμό ενός κτιρίου nzeb ακολουθώντας μία προσέγγιση πιστοποίησης της ενεργειακής απόδοσης και θα ασχοληθούν με τις ελάχιστες απαιτήσεις (συντελεστές θερμοπερατότητας (U-values) των τοιχών και παραθύρων, συντελεστής απόδοσης συστημάτων HVAC, μέγιστη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας, εγκατάσταση ΑΠΕ) σε ένα κτίριο ώστε να επιτύχει επίπεδο nzeb. Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 6 Τα αποτελέσματα από αυτό το κεφάλαιο σχετίζονται με τα βέλτιστα παραδείγματα πρακτικής σε ήδη κατασκευασμένα κτίρια nzeb, καθώς επίσης και σε κτίρια με πολύ υψηλή ενεργειακή απόδοση, καθώς επίσης και η εξοικείωση με το σχεδιασμό και την πιστοποίηση κτιρίων nzeb. Page 44 of 317

Οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να εξηγούν και να ερμηνεύουν τα πρότυπα σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, που προσδιορίζουν τις σημαντικές παραμέτρους που οδηγούν σε ένα κτίριο nzeb από την προσέγγιση της πιστοποίησης. Οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να καταλαβαίνουν και να επικοινωνούν στους άλλους τις σημαντικές παραμέτρους καθορίζοντας ένα κτίριο nzeb σε εθνικό επίπεδο. Οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να σχεδιάζουν ένα κτίριο nzeb βάσει όλων των προαναφερόμενων παραμέτρων ακολουθώντας μία προσέγγιση πιστοποίησης της ενεργειακής απόδοσης. Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 6 ISO 13790:2008 Energy Performance of Buildings Calculation of energy use for space heating and cooling ISO 6946:2007 Building components and building elements Thermal resistance and thermal transmittance Calculation method Κύπρος Υπηρεσία Ενέργειας της Κύπρου, Οδηγός Θερμομόνωσης Κτιρίων, 2 nd έκδοση, 2009. Υπηρεσία Ενέργειας της Κύπρου, Εθνική μεθοδολογία για την Αξιολόγηση της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων, 2009. Υπηρεσία Ενέργειας της Κύπρου, Οδηγός για κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας, 2014. Ελλάδα Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (TEE), Τεχνικές Οδηγίες TEE: Αναλυτικές Εθνικές Προδιαγραφές Παραμέτρων για τον Υπολογισμό της Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων και την Έκδοση του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης", 2010 Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (TEE), Τεχνικές Οδηγίες TEE: "Θερμοφυσικές Ιδιότητες Δομικών Υλικών και Έλεγχος της Θερμομονωτικής Επάρκειας των Κτηρίων", 2010. Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (TEE), Τεχνικές Οδηγίες TEE: "Κλιματικά δεδομένα ελληνικών περιοχών", 2010 Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (TEE), Τεχνικές Οδηγίες TEE: "Οδηγίες και έντυπα ενεργειακών επιθεωρήσεων κτιρίων, λεβήτων και εγκαταστάσεων θέρμανσης και εγκαταστάσεων κλιματισμού.", 2010. Ιταλία Ινστιτούτο Παθητικού Κτιρίου, Edifici a energia quasi zero (NZEB). Il ruolo dei Comuni http://www.eerg.it/resource/pages/it/progetti_-_passreg/italy_passreg_sml.pdf Zinzi Michele, Fasano Gaetano, Agnoli Stefano (ENEA), Verso i Nearly Zero Energy Buildings in Italia, presentazione tenuta a Klimahouse Umbria 2013 Page 45 of 317

Sartori I., Napolitano A., Marszal A.J., Pless S.; Torcellini P.; Voss K., Criteria for Definition of Net Zero Energy Buildings. Proceedings of EuroSun 2010: International Conference on Solar Heating, Cooling and Building, Graz, Austria, 28 Settembre - 1 Ottobre 2010. Dall O Giuliano, NZEB: L edificio a energia quasi zero. Forum SACERT dell Energia, http://www.logical.it/pdf/made_2015/nzeb_edificio_energia_zero.pdf Πορτογαλία Κτιριακός Κανονισμός Θερμομόνωσης της Πορτογαλίας Νόμος 118/2013, Αναθεωρημένος από το Νόμο 68 -A/2015, Νόμος 194/2015, Νόμος 25/2016 και σχετικές Αποφάσεις και Διατάγματα. ADENE Οδηγός Ενεργειακής Απόδοσης (Guia da eficiência energética) (http://www.adene.pt/parceiro/guia-de-eficiencia-energetica) ADENE Αποδοτικές Οροφές Οδηγίες για την Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Ανακαίνιση του Κτιριακού Αποθέματος (Coberturas Eficientes - Guias para a Reabilitação Energético-Ambiental do Edificado) (http://www.adene.pt/parceiro/coberturas-eficientes-guias-para-reabilitacao-energeticoambiental-do-edificado) ADENE Μόνωση τοίχου 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoeseficiencia-energetica) ADENE Μόνωση Οροφής 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoeseficiencia-energetica) ADENE Σκίαση από τον ήλιο 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoeseficiencia-energetica) ADENE Συστήματα αερισμού 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoeseficiencia-energetica) ADENE - Ηλιοθερμικά συστήματα 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoes-eficiencia-energetica) ADENE Τζάκια με ανάκτηση θερμότητας και θερμάστρες βραδείας καύσης (salamander stove) 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoes-eficiencia-energetica) ADENE Θερμοσίφωνες αερίου και λέβητες 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoes-eficiencia-energetica) ADENE Οικιακά συστήματα κλιματισμού 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoes-eficiencia-energetica) ADENE Φωτοβολταϊκά ηλιακά συστήματα 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoes-eficiencia-energetica). Page 46 of 317

5 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Ο ακόλουθος πίνακας παρουσιάζει την καταγραφή κινδύνου, επισημαίνοντας τους αναμενόμενους κινδύνους, το επίπεδο κινδύνου και τα μέτρα ελέγχου για τη διαχείρισή τους. Κίνδυνος - περιγραφή Έλλειψη παράδοσης του εκπαιδευτικού υλικού από τους συνεργάτες και πολυπλοκότητα ανάπτυξης 4 μαθημάτων (ένα για κάθε χώρα). Ανεπαρκής παράδοση εκπαίδευσης εντός της τάξης από συνεργάτες των χωρών στόχου και εκπαιδευτές Επίπεδο κινδύνου Μεσαίο - Υψηλό Μεσαίο Δράση διαχείρισης κινδύνου Το ΤεΠαΚ θα συνδυάσει το υλικό που παρέχεται σε κάθε χώρα με το δικό του υλικό ώστε να δημιουργήσει τέσσερις (4) εκδόσεις για το μάθημα, μία για κάθε χώρα στόχο. Επισκόπηση του σχετικού υλικού που έχει αναπτυχθεί από τους συνεργάτες σε κάθε χώρα στόχο για τον προσδιορισμό πιθανών λαθών και μη ορθής πληροφόρησης. Θα πραγματοποιηθούν ειδικές τηλε-διασκέψεις για το WP3 σε περίπτωση σημαντικών αποκλίσεων. Δράση του Συντονιστή ως απαιτείται. Οι προηγμένες χώρες αναμένεται να βοηθήσουν τους συνεργάτες στις χώρες στόχους και τους εκπαιδευτές μέσω συνεδριών Ερωτήσεων Απαντήσεων με βιντεο-διάσκεψη έτσι ώστε να βελτιωθεί η αντίληψη και να συζητηθούν συχνές ερωτήσεις. Χαμηλά ποσοστά επιτυχίας Χαμηλό - Μεσαίο Το ΤεΠαΚ, ως πανεπιστήμιο, έχει εκτενή εμπειρία στην προετοιμασία διαγωνισμάτων και θα υποστηρίξει τους συνεργάτες σε τομείς όπου συγκεκριμένες ομάδες ερωτήσεων δεν έχουν προετοιμασθεί καλώς. Υπερβολικές διαφοροποιήσεις σε τοπικά θέματα Χαμηλό Το ΤεΠαΚ θα αναθεωρήσει το τοπικό υλικό και θα συμβουλέψει σε αλλαγές ως απαιτούνται. Page 47 of 317

6 ΣΧΟΛΙΑ ΑΠΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΕΣ (REVIEWERS) ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Εκπαιδευτική Ενότητα Ικανοποιεί τις ανάγκες του Παραρτήματος 1 Είναι αντίστοιχο της Έκθεσης σχεδίου της ενότητας Βασική Εκπαιδευτική ενότητα Κυρίως ναι Ναι. Υπάρχει μια σημαντική εστίαση στα συστήματα HVAC, το οποίο δεδομένης της ψύξης είναι αντιληπτό. Ωστόσο, θα ήταν χρήσιμο να συγκριθεί και πιθανώς να αναφέρει την Προχωρημένη Εκπαιδευτική Ενότητα και εάν υπάρχει ή όχι κάποια επικάλυψη. (NB Δεν έχω δει ακόμα την Προχωρημένη Εκπαιδευτική Ενότητα). Το ΤεΠαΚ και το DTTN να συζητήσουν τα συστήματα HVAC και στα δύο μαθήματα Γενική αξιολόγηση ποιότητας Πρόσθετα σχόλια Προτεινόμενες δράσεις Παρουσιάσεις με καλή ποιότητα. Στις περίπου 319 διαφάνειες που πρέπει να παραδοθούν σε 12 ώρες. Αυτό είναι περίπου 30 διαφάνειες την ώρα ή 1 διαφάνεια ανά 2 λεπτά. Το ΤεΠαΚ να συζητήσει το περιεχόμενο των συστημάτων HVAC με το DTTN. Το ΤεΠαΚ να ελέγξει την ποσότητα του υλικού και την παράδοσή του εντός 12 ωρών, ειδικά με τις ασκήσεις που περιλαμβάνονται. Το ΤεΠαΚ θα πρέπει να σκεφθεί το χρόνο της εκπαίδευσης, εάν πρόκειται να υπερβεί το χρονικό περιθώριο τότε συστήνεται να μειωθεί το περιεχόμενο. Σημείωση: Τα σχόλια του αξιολογητή (reviewer) που σχετίζονται με το υλικό της βασικής ενότητας, το περιεχόμενο και τον αριθμό των διαφανειών λήφθηκαν υπόψη και τροποποιήσεις πραγματοποιήθηκαν στην τελική έκδοση των παρουσιάσεων της Ενότητας. Page 48 of 317

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ B ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 2: ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 WP3 TASK 2 - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 2.1 Προετοιμασία και παράδοση Η προετοιμασία της ύλης του μαθήματος γίνεται από την τεχνολογική ομάδα Trentino (DTTN) σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Πάτρας (UPatras) και το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Κύπρου (CUT) (σύμφωνα με την Περιγραφή για την Εργασία). Το DTTN προετοιμάζει το κεφάλαιο 1, το κεφάλαιο 2, το κεφάλαιο 3 και το κεφάλαιο 7, το Πανεπιστήμιο της Πάτρας προετοιμάζει το κεφάλαιο 4 και το Πανεπιστήμιο της Κύπρου το κεφάλαιο 5 και 6. Οι εξετάσεις για την αξιολόγηση προετοιμάζονται από το ΚΕΚ. Το άτομο που είναι υπεύθυνο για την ανάπτυξη της εκπαιδευτικής ενότητας διασφαλίζοντας επίσης και τον έλεγχο για την ποιότητα είναι ο Eng. Francesco Gasperi, επικεφαλής του τεχνικού τμήματος στο Habitech, ο Eng. Thomas Miorin, επικεφαλής του Τμήματος Καινοτομίας στο Habitech και ο Dr. Micol Mattedi, συντονιστής των ευρωπαϊκών προγραμμάτων στο Habitech. Τα τοπικά ζητήματα και το υλικό των μαθημάτων προετοιμάζονται από τους εταίρους των χωρών στόχων στις οποίες λαμβάνουν χώρα. Σε κάθε περίπτωση, το περιεχόμενο δεν υπερβαίνει το 15% του μαθήματος. Όπου κρίνεται αναγκαίο, τα τοπικά ζητήματα προετοιμάζονται από τοπικούς συνεργάτες (Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (CUT), ΚΕΚ και Πανεπιστήμιο Πάτρας στην Ελλάδα, DTTN στην Ιταλία και, UMinho και IST-ID στην Πορτογαλία). Η παράδοση του υλικού των επιμορφωτικών μαθημάτων στους εκπαιδευτές διεξάγεται από τους αρμόδιους εταίρους (σύμφωνα με την Περιγραφή της Εργασίας), στην Κύπρο από το CUT, στην Ελλάδα από το ΚΕΚ, στην Ιταλία από το DTTN και στην Πορτογαλία από το UMINHO και το IST-ID. Στη συνέχεια, ακολουθεί παράδοση μαθημάτων από τους εκπαιδευτές στους εκπαιδευομένους. 2.2 Γενικό Περίγραμμα της Ενότητας 2 Προχωρημένη Εκπαιδευτική Ενότητα Η δεύτερη ενότητα στοχεύει στο να παρουσιάσει στους μηχανικούς, τους επόπτες κτιρίων, τους διαχειριστές των τοποθεσιών, τους ελεγκτές κτιρίων, τους εμπλεκόμενους υπαλλήλους της κυβέρνησης και των τοπικών αρχών, τις προηγμένες έννοιες για τον σχεδιασμό και την κατασκευή κτιρίων nzeb συμπεριλαμβανομένων των εννοιών της τεχνικής φυσικής (όπως η υγρασία, τα κατασκευαστικά υλικά και οι τεχνικές κατασκευής, ο εξαερισμός και η χρήση των πηγών ενέργειας). Παρουσιάζεται επίσης η παθητική χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (π.χ. τα παθητικά ηλιακά κέρδη). Αυτή η ενότητα εστιάζει στην ανάλυση διάφορων επιχειρημάτων για τον σχεδιασμό και την κατασκευή κτιρίων nzeb, συμπεριλαμβανομένης της εστίασης από τεχνικής άποψης- σε αρχές βιοκλιματικού σχεδιασμού, σε παθητικά συστήματα, οικοδομικά υλικά, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τεχνικές κατασκευής και μέτρησης, εξαερισμού, φυσικού φωτισμού και διαδικασίες ενεργειακού ελέγχου και θέσης σε λειτουργία. Η εκτιμώμενη διάρκεια της εκπαίδευσης είναι 16 έως 20 ώρες, η οποία διαιρείται σε: εισαγωγική προετοιμασία, κυρίως μάθημα, μελέτη μετά τη διεξαγωγή του μαθήματος και εξέταση. Η εκπαιδευτική ενότητα συντονίζεται, σχεδιάζεται και προγραμματίζεται από το DTTN με την ειδική συνεργασία του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου της Κύπρου και του Πανεπιστημίου της Πάτρας σε μερικά κεφάλαια και όλων των άλλων εταίρων όπου ζητείται. Page 49 of 317

2.3 Σκοπός της εκπαίδευσης Τα κτίρια είναι υπεύθυνα για περίπου 40% της ενεργειακής κατανάλωσης και περίπου 36% των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο πλαίσιο του οικοδομικού τομέα, οι βελτιώσεις στην ενεργειακή απάδοση παράλληλα με την αυξημένη χρήση των τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δημιουργούν σημαντικά μέτρα πολιτικής τα οποία είναι αναγκαία για να μειωθεί η ενεργειακή εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και οι συναφείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Με την υιοθέτηση της αναδιατυπωμένης οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (EPBD) το 2010 (Οδηγία 2010/31/ΕΕ), τα κράτη μέλη της ΕΕ αντιμετώπισαν νέες σκληρές προκλήσεις. Ανάμεσά τους βρίσκονται πρωτίστως, η κατεύθυνση προς τη δημιουργία και τη μετασκευή κτιρίων σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης έως το 2020 (2018 στην περίπτωση των δημόσιων κτιρίων), η εφαρμογή μεθοδολογίας βέλτιστου κόστους για τον καθορισμό των ελάχιστων απαιτήσεων τόσο για το κέλυφος όσο και για τα τεχνικά συστήματα των κτιρίων και η πειθαρχία σε ελέγχους εγκαταστάσεων. Οι επαγγελματίες που συμμετέχουν στον τομέα σχεδιασμού και κατασκευής του κτιρίου πρέπει να αναλύσουν διεξοδικότερα τον ορισμό και τις έννοιες για τα κτίρια nzeb προκειμένου να ξεκινήσουν με την κατασκευή και την εκ νέου οικοδόμησή του με βάση τις νέες έννοιες, ελαχιστοποιώντας τους απρόβλεπτους κινδύνους για τον κακό σχεδιασμό και την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (π.χ. υπερβολική υγρασία, αύξηση του κόστους λόγω αναποτελεσματικών συστημάτων). Στην ενότητα θα διδαχθούν τα σχεδιαστικά στοιχεία τόσο για τα κτίρια οικιστικής χρήσης όσο και για εκείνα μη οικιστικής χρήσης σε εύκρατο κλίμα: Να προσανατολίσουν το χτίσιμο του κτιρίου με τρόπο που η πρόσοψή του να κοιτά τον ισημερινό ( ή μερικές μοίρες προς την ανατολή για να απορροφά τις πρωινές ακτίνες του ήλιου), και την εγκατάσταση των δωματίων κατά είδος, των εσωτερικών πορτών και τοίχων, και του εξοπλισμού του σπιτιού. Να επεκτείνουν τις διαστάσεις του κτιρίου κατά μήκος του άξονα Ανατολής / Δύσης. Να χρησιμοποιούν παράθυρα κατάλληλου μεγέθους τα οποία το χειμώνα θα «βλέπουν» τον μεσημεριανό ήλιο και το καλοκαίρι και τη σκιά. Να ελαχιστοποιηθούν τα παράθυρα στις άλλες πλευρές, ειδικότερα τα δυτικά παράθυρα. Να στήνουν προεξοχές στεγών και στοιχεία σκίασης κατάλληλου μεγέθους προσαρμοσμένα στο γεωγραφικό πλάτος (π.χ. πέργκολες, περιφράξεις, παντζούρια, κ.λπ.). Να χρησιμοποιούν τη κατάλληλη ποσότητα και είδος μόνωσης (συμπεριλαμβανομένων των φραγμάτων ακτινοβολίας και της χύδην μόνωσης) για την ελαχιστοποίηση των υπερβολικών εποχιακών κερδών ή απωλειών θερμότητας. Να χρησιμοποιούν τη θερμική μάζα για να αποθηκεύουν την πλεονάζουσα ηλιακή ενέργεια κατά τη διάρκεια των χειμωνιάτικων ημερών (η οποία στη συνέχεια επανεκπέμπεται κατά τη διάρκεια της νύχτας). Να κατανοήσουν τα διάφορα κατασκευαστικά στοιχεία των συστημάτων θέρμανσης, ψύξης και κλιματισμού (HVAC) (τύποι, ανεμιστήρες, αγωγοί κ.λπ.). Να γνωρίσουν τα βασικά στοιχεία των ενεργειακών ελέγχων και της διαδικασίας θέσης σε λειτουργία ενός κτιρίου (ορισμός, φιλοσοφία πίσω από τη διαδικασία και παραδείγματα) Να εξοικειωθούν με τα όργανα που χρησιμοποιούνται για τη διενέργεια ενεργειακού ελέγχου και επαλήθευσης εστιάζοντας στα πρακτικά παραδείγματα και την σωστή χρήση των εργαλείων. Αυτή η ενότητα έπεται της βασικής ενότητας nzeb και ασχολείται με διάφορες έννοιες οι οποίες συνδέονται αυστηρά με τον σχεδιασμό και τον προγραμματισμό των κτιρίων nzeb. Page 50 of 317

2.4 Στόχοι και αποτελέσματα της μάθησης Οι εκπαιδευτικοί στόχοι διευκρινίζουν τις νέες γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες τις οποίες ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να αποκτήσει μετά την ολοκλήρωση της μαθησιακής εμπειρίας (σειρά μαθημάτων, διαδικτυακό σεμινάριο, αυτοεκμάθηση, ομαδική δραστηριότητα). Η εκπλήρωση όλων των μαθησιακών στόχων θα πρέπει να επιφέρει εκπλήρωση των συνολικών στόχων της εκπαίδευσης και ανάπτυξη εμπειριών. Ο μαθησιακός στόχος ορίζεται ως αυτό που εκπαιδευόμενος θα μάθει, θα κατανοήσει ή θα είναι σε θέση να επιτελεί ως αποτέλεσμα της συμμετοχής του στην μαθησιακή δραστηριότητα. Οι σαφείς και καλογραμμένοι μαθησιακοί στόχοι είναι ουσιώδεις για την οικοδόμηση ισχυρών θεμελίων στην ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού. Μαθησιακοί στόχοι: Παρέχουν σαφήνεια σχετικά με τον σκοπό των μαθημάτων. Καθοδηγούν τους σχεδιαστές τους προγράμματος σπουδών στην ανάπτυξη του κατάλληλου περιεχομένου, των μεθόδων και των υλικών προκειμένου να διευκολυνθεί η μάθηση και να εκπληρωθούν οι εκπαιδευτικοί στόχοι. Καθιερώνουν μια σχέση αμοιβαίας ευθύνης μεταξύ εκπαιδευομένου και εκπαιδευτή. Βοηθούν τους εκπαιδευτές να αρθρώσουν σωστά το μάθημα με τον πλέον κατάλληλο και επαγγελματικό τρόπο. Οι στόχοι της αποτελεσματικής μάθησης έχουν σχεδιαστεί με τη χρήση των αρχών SMART: Specific (Συγκεκριμένοι), Measurable (Μετρήσιμοι), Action-oriented (με κατεύθυνση τη Δράση), Reasonable (Λογικοί), and Time bound (Χρονικά δεσμευτικοί). Οι μαθησιακοί στόχοι της δεύτερης ενότητας συνοψίζονται ως εξής: Να συνεχίσει και να επανεξετάσει τις έννοιες της βασικής εκπαιδευτικής ενότητας σχετικά με τα κτίρια nzeb και τη σημασία τους για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ. Να κατανοήσουν οι εκπαιδευόμενοι την φιλοσοφία που διέπει τα κτίρια nzeb και τον σχεδιασμό nzeb κατά την εφαρμογή των οδηγιών της ΕΕ. Να μάθουν τις προηγμένες θεωρίες που διέπουν τα κτίρια nzeb: βιοκλιματικός σχεδιασμός, παθητικά συστήματα και υλικά για πράσινα κτίρια. Να εξοικειώσουν τους εκπαιδευομένους με τα συστήματα και τις τεχνικές για παθητικές λύσεις (παθητικά ηλιακά συστήματα, φυσικός φωτισμός, παθητικά συστήματα θέρμανσης / ψύξης). Να παρουσιάσουν τις διαθέσιμες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για τα κτίρια nzeb (κτίρια οικιστικά και μη) και τον τρόπο ενσωμάτωσής τους για την επίτευξη των προτύπων nzeb. Να κατανοήσουν, να αναγνωρίσουν και να εφαρμόσουν τις γνώσεις πέρα από τον σχεδιασμό ενός κτιρίου nzeb (αεροστεγανότητα, εξαερισμός και κίνηση της υγρασίας). Να μάθουν στρατηγικές ενεργειακών ελέγχων και πιστοποίησης ενεργειακής απόδοσης. Να εστιάσουν στη διαστασολόγηση των εγκαταστάσεων των κτιρίων nzeb. Να συμμετάσχουν σε ένα πρακτικό εργαστήριο για τα όργανα προκειμένου να πραγματοποιήσουν ενεργειακό έλεγχο και επαληθεύσεις. Page 51 of 317

Οι εκπαιδευόμενοι, ύστερα από την ολοκλήρωση των μαθημάτων θα είναι σε θέση να έχουν βελτιωμένες και βαθύτερες γνώσεις για τα πιο σημαντικά ζητήματα σχετικά με τα κτίρια nzeb, να διαχειρίζονται τις τεχνικές έννοιες και τις συγκεκριμένες πτυχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού, τις έννοιες της τεχνικής φυσικής (π.χ. υγρασία, οικοδομικά υλικά, εξαερισμός), την χρήση των ΑΠΕ (ανανεώσιμων πηγών ενέργειας) και την παθητική χρήση των ΑΠΕ (π.χ. παθητικά ηλιακά κέρδη). Η παρουσίαση PowerPoint υποστηρίζεται από ακριβή βιβλιογραφία: συνιστάται η μελέτη των εγγράφων πριν και μετά την παρακολούθηση των μαθημάτων και παρουσιάζεται επιπρόσθετο υλικό. 2.5 Εμπλεκόμενοι στη μάθηση εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι προσόντα και εμπειρία Οι εκπαιδευτές και οι εκπαιδευόμενοι θα είναι εκείνοι οι επαγγελματίες κτιρίων που θα αναλάβουν τον σχεδιασμό και την κατασκευή των κτιρίων όπως επίσης εκείνοι που θα εφαρμόζουν το σύστημα κανονισμού του κτιρίου. Στους επαγγελματίες θα περιλαμβάνονται οι αρχιτέκτονες, οι μηχανικοί, οι διαχειριστές τοποθεσίας και οι επαγγελματίες ελέγχου κτιρίων. Περιλαμβάνονται επίσης και οι υπάλληλοι της κυβέρνησης και των τοπικών αρχών που είναι αρμόδιοι για τον κανονισμό της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να ανήκουν σε επάγγελμα σχετικό με τον οικοδομικό τομέα και να έχουν μακρόχρονη εμπειρία στον σχεδιασμό και την κατασκευή κτιρίων, κατά προτίμηση των ενεργειακά αποδοτικών κτιρίων. Χρήσιμη κρίνεται η εμπειρία στην επίβλεψη προσωπικού όπως και η προηγούμενη εμπειρία στην παράδοση μαθημάτων. Στους εκπαιδευομένους περιλαμβάνονται οι επαγγελματίες του οικοδομικού τομέα όπως αναφέρθηκαν ανωτέρω, με σχετική εμπειρία ετών που ποικίλει από αποφοίτους έως και ανώτερους διευθυντές εταιριών. Page 52 of 317

3 ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 2 ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ εκτιμώμενη διάρκεια της εκπαίδευσης είναι 20 ώρες και η κύρια δομή των μαθημάτων ορίζεται ως εξής: Προετοιμασία η οποία περιλαμβάνει μια on-line εισαγωγή και μια ανάγνωση υποβάθρου. Επίσης, σύνοψη των βασικών περιεχομένων της κύριας ενότητας για να εξακριβωθεί η αφομοίωσή τους από τους εκπαιδευομένους (η κατά προσέγγιση διάρκεια είναι 1 ώρα) Εκπαίδευση στην τάξη η οποία περιλαμβάνει παράδοση από τον εκπαιδευτή των βασικών στοιχείων της εκπαίδευσης. Η παράδοση θα πραγματοποιηθεί από τον εγκεκριμένο εκπαιδευτή με διαίρεση των ενοτήτων σε μαθήματα 2 ή 3 ωρών για 10 έως 20 εκπαιδευομένους ανά μάθημα. Η προσεγγιστική διάρκεια της εκπαίδευσης εντός της τάξης (περιλαμβανομένων των εργαστηρίων) θα είναι περίπου 16 ώρες. Εκπαίδευση μετά την τάξη και αυτοεκμάθηση. Η εκπαίδευση θα περιλαμβάνει διαδικτυακή παροχή συμβουλών για τα περιεχόμενα της ηλεκτρονικής πλατφόρμας μάθησης και αυτόαξιολόγηση. Όποτε είναι δυνατόν θα παρέχονται κατατοπιστικά video και απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις για να διευκολυνθεί η εμπέδωση των διδασκόμενων θεμάτων. Η κατά προσέγγιση διάρκεια αυτού του μέρους της εκπαίδευσης θα είναι δύο ώρες. Αξιολόγηση ικανοτήτων: θα πραγματοποιηθεί μέσω μιας πραγματικής 1 ώρας γραπτής εξέτασης μετά την ολοκλήρωση των εκπαιδευτικών μαθημάτων η οποία θα είναι δομημένη με βάση έναν συνδυασμό ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής, μία σύντομη έκθεση και ερωτήσεις υπολογισμού. Η προβλεπόμενη διάρκεια για την ολοκλήρωση της εξέτασης είναι μία ώρα. 3.1 Κατανομή του Χρόνου της Εκπαιδευτικής Ενότητας 2 Προβλέπεται και είναι επιθυμητή η διεξαγωγή 16 ωρών εκπαίδευσης στην τάξη, οι οποίες κατανέμονται ως εξής: Μάθημα 1 ο Εισαγωγή: φιλοσοφία κτιρίων nzeb και πρακτικά ζητήματα που σχετίζονται με τον σχεδιασμό κτιρίων nzeb Μάθημα 2 ο Βιοκλιματικός σχεδιασμός, παθητικά συστήματα θέρμανσης / ψύξης, κτίρια χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης Μάθημα 3 ο Υλικά για πράσινα κτίρια, φυσικός αερισμός, χαμηλός συντελεστής εκπομπής, θερμομόνωση Μάθημα 4 ο Παθητικά ηλιακά συστήματα, φυσικός φωτισμός, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) Μάθημα 5 ο Συστήματα θέρμανσης, ψύξης και κλιματισμού (ΘΨΚ) Μάθημα 6 ο Ενεργειακοί έλεγχοι και διαδικασία θέσης σε λειτουργία Μάθημα 7 ο Όργανα για τη διενέργεια ενεργειακών ελέγχων και επαληθεύσεις Εξέταση. 3.2 Εκπαιδευτικό υλικό μαθήματος Μια σειρά από έγγραφα θεωρείται απαραίτητη (πριν και μετά το μάθημα) και προτείνεται επιπρόσθετο υλικό σχετικό με τη θερμική άνεση για ανάγνωση. Πριν την τάξη Richard Hyde, Bioclimatic Housing: Innovative Designs for Warm Climates, 2008 Page 53 of 317

Jarek Kurnitski (ed.), Cost Optimal and Nearly Zero-Energy Buildings (nzeb): Definitions, Calculation Principles and Case Studies, 2013. Mazzucchelli Sergio, Edifici a energia quasi zero. Materiali, tecnologie e strategie progettuali per involucri e impianti innovativi ad alte prestazioni, 2013 Iannaccone G., Imperadori M., Masera G., Smart-ECO Buildings Towards 2020/2030. Innovative Technologies for Resource Efficient Buildings, 2014 David Bainbridge, Ken Haggard, Passive Solar Architecture: Heating, Cooling, Ventilation, Daylighting and More Using Natural Flows, 2011 Michael J. Crosbie, Steven Winter, The Passive Solar Design and Construction Handbook, 1998 Robert McDowall, Fundamentals of HVAC Systems: SI Edition, 2007 Stella Papasavva, Vasilis Fthenakis, Life Cycle Analysis Tools for 'Green' Materials and Process Selection, Volume 895, 2014 Traci Rose Rider, Stacy Glass, Jessica McNaughton, Understanding Green Building Materials, 2011. Μετά την τάξη Η μελέτη μετά την τάξη περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Πρότυπα αξιολόγησης Λογισμικό αξιολόγησης Τεχνικές αξιολόγησης Πληροφορίες για βέλτιστες πρακτικές. Page 54 of 317

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 2 ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Αυτή η ενότητα περιγράφει το σχέδιο των μαθημάτων συμπεριλαμβανομένης της περιγραφής των περιοχών και των βασικών σημείων που θα καλυφθούν. Το περιεχόμενο παρουσίασης θα διαιρεθεί σε εφτά κύρια κεφάλαια που θα διδαχθούν καθ όλη τη διάρκεια των εκπαιδευτικών μαθημάτων. Ο εκπαιδευτής θα παρουσιάσει κάθε κεφάλαιο και θα εξηγήσει την σύνδεσή τους με τους στόχους και τα αποτελέσματα της μάθησης. Η διάρκεια κάθε κεφαλαίου ορίζεται με διαφορετικό τρόπο καθώς εξαρτάται από συγκεκριμένα τεχνικά περιεχόμενα του άλλου έτσι ώστε διαφέρει ως προς χρονοδιάγραμμα. Το υλικό του μαθήματος θα παραδοθεί μέσω διαφανειών παρουσίασης PowerPoint που θα τεθούν προς διάθεση των εκπαιδευομένων, οι οποίοι θα κρατούν πρόσθετες σημειώσεις στις διαφάνειες PowerPoint. Τα μαθήματα περιγράφονται σε αυτήν την ενότητα: Μάθημα 1 ο Εισαγωγή η οποία συντάχθηκε από το DTTN 1. Εισαγωγή στο θέμα 2. Φιλοσοφία nzeb και πρακτικά ζητήματα που σχετίζονται με τον σχεδιασμό κτιρίων nzeb 3. Βασικός ορισμός κτιρίου nzeb Μάθημα 2 ο Βιοκλιματικός σχεδιασμός, παθητικά συστήματα θέρμανσης / ψύξης, κτίρια χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης το οποίο σχεδιάστηκε από το DTTN 1. Βιοκλιματικός σχεδιασμός (αρχιτεκτονική, σχεδιασμός) 2. Ορισμός για τα παθητικά σπίτια και τη θερμική άνεση 3. Ηλιακά διαγράμματα 4. Συστήματα εξαερισμού 5. Τοίχοι trombe και τοίχοι νερού 6. Παραδείγματα passivhaus σε όλη την Ευρώπη Μάθημα 3 ο Υλικά για πράσινα κτίρια, φυσικός εξαερισμός, χαμηλός συντελεστής εκπομπής - συντάχθηκε από το DTTN 1. Υλικά για πράσινα κτίρια 1.1 Ανάλυση Κύκλου Ζωής (LCA) 1.2 Περιβαλλοντική Δήλωση Προϊόντος (EPD) 1.3 EMICODE 2. Αρχές φυσικού εξαερισμού 2.1 Πλευρικά τοιχώματα και ανοίγματα στην κορυφογραμμή 2.2 Κουρτίνες 2.3 Μόνωση Page 55 of 317

2.4 Θερμαντήρες 3. Γυαλί υψηλής ενεργειακής απόδοσης 3.1 Υαλοπίνακες (μονοί / διπλοί) Μάθημα 4 ο Παθητικά ηλιακά συστήματα- συντάχθηκε από το Πανεπιστήμιο της Πάτρας 1. Ορισμός και τύποι 1.2 Τοίχος Θερμικής Μάζας 1.3 Σύστημα με Λίμνη Οροφής 1.4 Εσωτερικά αίθρια 1.5 Συλλέκτες αέρα 1.6 Θερμοσίφωνες 1.7 Συλλέκτης με ενσωματωμένο σύστημα αποθήκευσης 1.8 Παθητικό ηλιακό σύστημα ψύξης 2. Φυσικός φωτισμός 2.1. Μήκη κύματος του φωτός 2.2. Σχεδιασμός για φως της ημέρας (φυσικό φωτισμός) 2.3. Τεχνικές / Συστήματα που χρησιμοποιούνται για ενίσχυση του φυσικού φωτισμού 3. Τεχνολογίες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας 3.1. Ηλιακά θερμικά συστήματα 3.2. Φωτοβολταϊκά συστήματα (για παραγωγή ενέργειας) 3.3. Αιολικό πάρκο μικρής κλίμακας 3.4. Λέβητες βιομάζας και Συμπαραγωγή Θερμότητας και Ηλεκτρισμού (CHP) 3.5. Γεωθερμικές αντλίες θερμότητας 3.6. Υβριδικά συστήματα Μάθημα 5 ο Συστήματα Θέρμανσης, Αερισμού και Κλιματισμού - προετοιμάστηκε από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Κύπρου 1. Εισαγωγή στα συστήματα Θέρμανσης, Αερισμού και Κλιματισμού (HVAC) 1.1. Θερμικές απώλειες / Θερμικό φορτίο 1.2. Τύποι Θέρμανσης, Αερισμού και Κλιματισμού (HVAC) 1.3. Κατασκευαστικά στοιχεία Συστήματος Θέρμανσης, Αερισμού και Κλιματισμού (HVAC) 1.4. Εξοπλισμός Συστήματος Διανομής Αέρα (HVAC) 1.5. Ανεμιστήρες Page 56 of 317

1.6. Αγωγοί Μάθημα 6 ο Ενεργειακοί έλεγχοι και διαδικασία θέσης σε λειτουργία - συντάχθηκε από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Κύπρου 1. Ενεργειακοί έλεγχοι & Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης 1.1. Βασικά στοιχεία 1.2. Μέτρηση / Εξοπλισμός 2. Θέτοντας σε εφαρμογή τα σχέδια nzeb 2.1 Ορισμοί, φιλοσοφία και διαδικασία 3. Εγκαταστάσεις κτιρίων nzeb βάσει διαστάσεων Μάθημα 7 ο Όργανα για τη διενέργεια ενεργειακού ελέγχου και επαληθεύσεις - συντάχθηκε από το DTTN 1. Ενεργειακός Έλεγχος 1.1 Όργανα ανάλυσης 1.2 Παράδειγμα λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος 1.3 Παράδειγμα λογαριασμού φυσικού αερίου 2. Χαρακτηριστικά του κτιρίου και των συστημάτων. Πώς λειτουργεί 3. Ανάλυση κόστους / οφέλους 4. Επιτόπιες μετρήσεις 5. Μετρικά όργανα ενεργειακού ελέγχου Εξέταση Γραπτή εξέταση Οι περισσότερες διαφάνειες, στο τμήμα με τις σημειώσεις, παραθέτουν μία επεξήγηση του ποιος είναι ο σκοπός της διαφάνειας και παρουσιάζονται και άλλες σημειώσεις σχετικές με το περιεχόμενο. Αυτό στοχεύει στο να βοηθήσει τον εκπαιδευτή να αναπτύξει περαιτέρω το θέμα ή να εντοπίσει τις πιο σημαντικές πτυχές οι οποίες πρέπει να αναφερθούν κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων και των εκπαιδευτικών σεμιναρίων. Σε άλλες περιπτώσεις παρουσιάζονται μόνο πίνακες και γραφήματα στις διαφάνειες, τα τμήματα με τις σημειώσεις επεξηγούν τις σχετικές πτυχές στις οποίες θα αναφερθεί ο εκπαιδευτής. Έτσι, αν ο εκπαιδευτής θελήσει να αναπτύξει περαιτέρω το περιεχόμενο της διαφάνειας μπορεί εύκολα να ανατρέξει στο έγγραφο. (Εικόνα 1). Page 57 of 317

Εικόνα 3: Στιγμιότυπο οθόνης που δείχνει δύο διαφάνειες με σημειώσεις Στο τέλος του μαθήματος παρουσιάζεται μια λίστα από βιβλιογραφικές αναφορές (Εικόνα 2), οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να επιμορφωθούν περαιτέρω μέσω της μελέτης των εγγράφων που παρατίθενται. Page 58 of 317

Εικόνα 4: Στιγμιότυπο οθόνης από μια διαφάνεια που δείχνει τη βιβλιογραφία του μαθήματος 4.1 Μάθημα 1 ο : Εισαγωγή Μαθησιακοί στόχοι του 1ου Μαθήματος Οι μαθησιακοί στόχοι του 1 ου μαθήματος περιγράφονται ως εξής: Να κάνουν μια εισαγωγή στο θέμα η οποία θα συνοψίζει τα βασικά περιεχόμενα που παρουσιάζονται στην βασική ενότητα. Να παραθέσουν τις βασικές πτυχές πίσω από την φιλοσοφία για τα κτίρια nzeb και το σχεδιασμό τους. Περιεχόμενο του 1 ου Μαθήματος Εισαγωγή Το πρώτο μάθημα της εκπαιδευτικής ενότητας απευθύνεται στα βασικά δομικά στοιχεία του κελύφους του κτιρίου, και πιο συγκεκριμένα στα εξής: Κάθετα και οριζόντια δομικά στοιχεία κτιρίων Πόρτες / παράθυρα και τζάμια Συστήματα σκίασης Μονωτικά υλικά Λίγες ακόμα διαφάνειες αναφέρονται στις βασικές έννοιες και ορισμούς ενός συστήματος HVAC (Θέρμανσης, Αερισμού και Κλιματισμού). Page 59 of 317

Μαθησιακά αποτελέσματα του 1 ου Μαθήματος Τα αποτελέσματα από το 1 ο Μάθημα ορίζονται ως εξής: Απόκτηση γνώσεων και επάρκειας για τις βασικές έννοιες της φιλοσοφίας nzeb. Απόκτηση γνώσεων για τα χαρακτηριστικά των κτιρίων nzeb. Απόκτηση γνώσεων σχετικά με τον ορισμό των συστημάτων HVAC (θέρμανσης, αερισμού και κλιματισμού) και τις βασικές έννοιες. Βιβλιογραφία του 1 ου Μαθήματος Kurnitski J., Buso T., Corgnati S.P., Derjanecz A., Litiu A., nzeb definitions in Europe, REHVA Journal March 2014 http://www.nezeh.eu/assets/media/pdf/rehva_nzeb_definitions_in_europe51.pdf Javad Khazaii, Energy-Efficient HVAC Design: An Essential Guide for Sustainable Building, 2014 Kuppaswamy Iyengar, Sustainable Architectural Design: An Overview, 2015 Ajla Aksamija, Sustainable Facades: Design Methods for High-Performance Building Envelopes, 2013 Alexander V. Dimitrov, Energy Modeling and Computations in the Building Envelope, 2015 Rossi Monica, L involucro come interfaccia architettonica: le relazioni con il contesto per un nuovo approccio alla tettonica, in Produzione dell architettura tra tecniche e progetto. Ricerca e innovazione per il territorio, a cura di Massimo Lauria, 2010 (available also in English language The envelope as an architectural interface: contextual relationship and new approach to tectonic culture of building, in Architectural Planning between build and design tecniques. Glocal oriented research and innovation, edited by Massimo Lauria, 2010). Busa Lucia, Tecnologie di involucro, in Tecnologia dell Architettura. Creatività e innovazione nella ricerca, a cura di Maria Antonetta Esposito, 2006 Lovell Jenny, Building Envelopes: An Integrated Approach, 2010 4.2 Μάθημα 2ο: Βιοκλιματικός σχεδιασμός, παθητικά συστήματα θέρμανσης / ψύξης, κτίρια χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης Μαθησιακοί στόχοι του 2ου Μαθήματος Οι μαθησιακοί στόχοι του 2 ου μαθήματος ορίζονται ως εξής: Απόκτηση γνώσεων σχετικά με τις αρχές και τις έννοιες του βιοκλιματικού σχεδιασμού. Απόκτηση γνώσεων για τον ορισμό συγκεκριμένων όρων και εννοιών που σχετίζονται με τα παθητικά συστήματα. Περιεχόμενο του 2 ου Μαθήματος Στο 2 ο Μάθημα εξηγούνται οι αρχές της έννοιας του βιοκλιματικού σχεδιασμού όπου αναλύονται γενικοί συλλογισμοί, στρατηγικές και βασικές έννοιες: συντελεστής σχήματος, ογκομετρική. Προσανατολισμός, ηλιακή έκθεση και προστασία, κατανομή του χώρου και περιβάλλον χώρος. Αναλύεται η έννοια του «παθητικού σπιτιού» σύμφωνα με τους ορισμούς του προτύπου που ιδρύθηκε το 1995 και μετά ακολουθεί η επαλήθευση των πτυχών της μεθόδου του Παθητικού Σχεδιασμού, που είναι το στοιχείο κλειδί για τα βιώσιμα κτίρια και συγκεκριμένα τα κτίρια nzeb. Page 60 of 317

Τα πιο σημαντικά στοιχεία βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής (γνωστά επίσης και ως «παθητικά συστήματα») που ορίζονται και επεξηγούνται είναι: Σύστημα Captor Σύστημα Αδράνειας (Inertia) Σύστημα εξαερισμού και επεξεργασίας αέρα Ο προσανατολισμός του κτιρίου που συνάδει με τον προσανατολισμό του ήλιου είναι επίσης μια σημαντική προϋπόθεση στην διαδικασία σχεδιασμού η οποία πρέπει να ληφθεί υπ όψιν όταν σχεδιάζουμε ένα κτίριο nzeb. Από αυτό το σημείο παρουσιάζεται αναλυτικά ένα συγκεκριμένο τμήμα με τα ηλιακά διαγράμματα και την χρήση τους. Δίνεται συγκεκριμένη έμφαση σε κάποια σημεία σχετικά με τα συστήματα εξαερισμού, του τοίχους Trombe και τους τοίχους Νερού. Τέλος, αναφέρεται ο ρόλος των πράσινων στεγών και της βλάστησης. Στο τέλος του μαθήματος ένα ειδικό τμήμα προορίζεται για τον ορισμό Passivhaus στην νότια Ευρώπη, παρουσιάζοντας μερικά παραδείγματα από την Πορτογαλία και την Ιταλία. Μαθησιακά αποτελέσματα του 2 ου Μαθήματος Τα αποτελέσματα του 2 ου Μαθήματος ορίζονται ως εξής: Απόκτηση γνώσεων σχετικά με τον ορισμό συγκεκριμένων εννοιών που συνδέονται με τα παθητικά συστήματα. Απόκτηση γνώσεων σχετικά με τις βασικές αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού. Βιβλιογραφία του 2 ου Μαθήματος A Green Vitruvius Principles and Practice of Sustainable Architectural Design, James & James Allard, Francis (editor): Natural Ventilation in buildings a design handbook James & James (Science Publishers) Ltd. UK 1998 Anderson, Bruce: Solar Energy: Fundamentals in Building Design, McGraw Hill Book Company, USA 1977 Aninik, David; Chiel, Boonstra; Mark, John: Handbook of Sustainable Building, James & James, London 1996 Auliciems, Andris; Szokolay, Steven V.: Thermal Comfort, PLEA Notes, note 3, 1997 Carotti, A, La Casa Passiva in Europa, Ed. Clup 2005 CIBSE: Energy Efficiency in buildings, CIBSE Guide F, The Chartered Institution of Building Services Engineers, London 2006 CIBSE: Environmental Design, CIBSE Guide A, The Chartered Institution of Building Services Engineers, London 2006 Gissen, David (Editor): Big & Green, Princeton Architectural Press, New York, 2002 Givoni, Baruch: Climate considerations in building and urban design, Van Nostrand Reinhols, New York, 1998 Givoni, Baruch: Passive and low energy cooling of buildings, John Wiley, New York, 1994 Page 61 of 317

Goulding, John R.; Lewis, J. Owen; Steemers, Theo C.: Energy in Architecture: the European Passive Solar Handbook, Commission of the European Communities, 1992 Liddament, Martin W.: A Guide to Energy Efficient Ventilation, International Energy Agency, AIVC, Oscar Fager Plc, 1996 Santamouris, M.; Asimakopoulis, D. (Editors): Passive Cooling of Buildings, James & James, London, 1996 Szokolay, Steven V.: Environmental Science Handbook, The Construction Press, Lancaster 1980 United Nations Development Programme, World Resources, World Resources Institute, Washington, 2000 - Valeria Vitale, Alessandra Vocaturo (2012), Applicazioni del diagramma solare, presentation Wienke, U.: L edificio Passivo, Standard, Requisiti, Esempi, Allinea 2002 Wright, David: Natural Solar Architecture: a passive primer, Van Nostrand Reinhold Company, New York, Cincinnati, Toronto, London, Melbourne, 1978 Passive Home Training Module for Architects and Planners Passive-On project 4.3 Μάθημα 3ο: Υλικά για πράσινα κτίρια, φυσικός εξαερισμός, χαμηλός συντελεστής εκπομπής Μαθησιακοί στόχοι του 3ου Μαθήματος Οι μαθησιακοί στόχοι του τρίτου μαθήματος ορίζονται ως εξής: Κατανόηση της έννοιας στη βάση της χρήσης των πράσινων υλικών Λεπτομερής κατανόηση του συστήματος ΑΚΖ (Ανάλυση του Κύκλου Ζωής) Απόκτηση γνώσεων για τις αρχές του φυσικού εξαερισμού και υαλοπίνακας υψηλής ενεργειακής απόδοσης Περιεχόμενο του 3 ου Μαθήματος Το τρίτο μάθημα της εκπαιδευτικής ενότητας ασχολείται με συγκεκριμένα περιεχόμενα που αναφέρονται σε: Υλικά για πράσινα κτίρια Αναλυτική παρουσίαση του συστήματος ΑΚΖ (Ανάλυση του Κύκλου Ζωής) Αρχή για τον φυσικό αερισμό o πλευρικά τοιχώματα, ανοίγματα κορυφογραμμής, κουρτίνες, μόνωση, θερμαντήρες Υαλοπίνακες υψηλής ενεργειακής απόδοσης (μονής και διπλής χρήσης) Μαθησιακά αποτελέσματα του 3 ου Μαθήματος Τα αποτελέσματα αυτής της ενότητας αφορούν στην κατανόηση της δυναμικότητας και του οφέλους που προκύπτει από την χρήση των υλικών για πράσινα κτίρια και την ΑΚΖ (Ανάλυση του Κύκλου Ζωής). Επιπλέον, η λεπτομερής περιγραφή της έννοιας του φυσικού εξαερισμού θεωρείται ιδιαίτερα χρήσιμη για μελλοντικούς επαγγελματίες σχεδιαστές. Page 62 of 317

Βιβλιογραφία του 3 ου Μαθήματος www.emicode.de http://wowenergy.blogspot.it VENT Dis. Course, Distant learning vocational training material for the promotion of the best practice ventilation energy performance in buildings, Module 1: Natural and Hybrid Ventilation Natural Ventilation in Buildings, Tony Rofail, NEERG seminar, 31 Aug 2006, Windtech Consultants Natural Ventilation capabilities and limitations (comfort and energy efficiency in domestic dwellings), ATA Melbourne Branch presentation, April 2008, Jim Lambert Rubini Luca, Bioedilizia, quaderni del manuale dell ingegnere, 2014 www.educationcenter.ppg.com www.lowenergyhouse.com. 4.4 Μάθημα 4 ο : Παθητικά ηλιακά συστήματα Μαθησιακοί στόχοι του 4 ου Μαθήματος Οι μαθησιακοί στόχοι του 4 ου Μαθήματος ορίζονται ως εξής: Να είναι σε θέση να κατανοήσουν την έννοια των παθητικών συστημάτων και ειδικότερα αυτήν των παθητικών ηλιακών συστημάτων και των εξής συναφών θεμάτων: o o o o o o o Τοίχος Θερμικής Μάζας Σύστημα με Λίμνη Οροφής Εσωτερικά αίθρια Συλλέκτες αέρα Θερμοσίφωνες Συλλέκτης με ενσωματωμένο σύστημα αποθήκευσης Παθητικό ηλιακό σύστημα ψύξης Να εξετάσουν την έννοια του φυσικού φωτισμού και ειδικότερα: o o o o Μήκη κύματος του φωτός Επιδράσεις του φωτός στο σώμα Φυσικό φως στο γραφείο, με έμφαση στον σχεδιασμό και τα συστήματα Τεχνικές που χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση του φυσικού φωτισμού (παράθυρα, φεγγίτες, ράφια φωτισμού, σωλήνες φωτισμού, πρισματικοί υαλοπίνακες κ.λπ.) Να παρουσιάσουν τις βασικές τεχνολογίες που αξιοποιούν τις ανανεώσιμες πηγές Page 63 of 317

Περιεχόμενο του 4 ου Μαθήματος Ως παθητικό ηλιακό σύστημα ορίζουμε την διαδικασία σχεδιασμού κατά την οποία τα παράθυρα, οι τοίχοι και τα πατώματα συλλέγουν, αποθηκεύουν και διανέμουν την ηλιακή ενέργεια με την μορφή θερμότητας τον χειμώνα και απορρίπτουν την ηλιακή θερμότητα το καλοκαίρι. Η χρήση του όρου «παθητικό» οφείλεται στο ότι αντίθετα με ενεργητικά ηλιακά συστήματα θέρμανσης, δεν περιλαμβάνουν τη χρήση μηχανικών και ηλεκτρικών συσκευών. Στα στοιχεία που πρέπει να εξεταστούν περιλαμβάνονται τα εξής: Το κλειδί για τον σχεδιασμό ενός κτιρίου παθητικού ηλιακού συστήματος είναι η μέγιστη αξιοποίηση του τοπικού κλίματος διενεργώντας μια ακριβή επιτόπια ανάλυση. εγκατάσταση παραθύρων και διαστάσεις, τύπος υαλοπίνακα, θερμομόνωση, θερμική μάζα, σκιάσεις, τεχνολογίες και χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας o o o o o o Ηλιακά θερμικά συστήματα Φωτοβολταϊκά συστήματα Αιολικό πάρκο μικρής κλίμακας Βιομάζα και λέβητες Γεωθερμικές αντλίες θερμότητας Υβριδικά συστήματα Μαθησιακά αποτελέσματα του 4 ου μαθήματος Τα μαθησιακό αποτέλεσμα αυτού του μαθήματος θα είναι η κατανόηση και απόκτηση γνώσεων σχετικά με τον ορισμό των δομικών στοιχείων ενός παθητικού ηλιακού συστήματος. Οι εκπαιδευόμενοι θα είναι σε θέση να περιγράφουν τις ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) και τη χρήση τους. Βιβλιογραφία του 4 ου Μαθήματος Sustainable Sources, (nd), Passive Solar Design, http://passivesolar.sustainablesources.com/ Wikipedia, (02.07.2014), Trombe wall, http://en.wikipedia.org/wiki/trombe_wall USC, Architecture Department, (nd), Isolated gain system, http://www.usc.edu/dept-00/dept/architecture- /mbs/tools/thermal/controls_passolar_isol.html Sustainability Williams, (nd), Passive Solar Design, http://sustainability.williams.edu/green-buildingbasics/passive-solar-design Wikipedia, (27.02.2015), Clerestory, http://en.wikipedia.org/wiki/clerestory Wikipedia, (11.02.2015), Skylight, http://en.wikipedia.org/wiki/skylight Page 64 of 317

Wikipedia, (25.09.2014), Architectural light self, http://en.wikipedia.org/wiki/architectural_light_shelf NREL, (July 2002), A Literature Review of the Effects of Natural Light on Building Occupants, http://www.nrel.gov/docs/fy02osti/30769.pdf IEA, (July 2000), Daylight in Buildings, Chapter 2, http://gaia.lbl.gov/iea21/documents/sourcebook- /hires/daylighting-c2.pdf IEA, (nd), Project Summary Report Daylight in Buildings, http://www.ecbcs.org/docs/- ECBCS_Annex_29_PSR.pdf M. Kroelinger, (Spring 2006), Advanced Side Lighting Techniques, https://faculty.unlv.edu/kroel/www- %20731%20spring%202006/Advanced%20Side%20Lighting%20Techniques.pdf M. Kroelinger, (Spring 2011), Advanced Side Lighting Techniques, http://www.public.asu.edu/~kroel/www- 558/Advanced%20Side%20Lighting%20Techniques.pdf Wikipedia, (13.12.2014), Lighting control system, http://en.wikipedia.org/wiki/lighting_control_system Wikipedia, (25.02.2015), Smart Glass, http://en.wikipedia.org/wiki/smart_glass S. Kalogirou, (10.02.2004), Solar thermal collectors and applications, http://www.ecaa.ntu.edu.tw/weifang/- ebook/heat%20pump/hp%20for%20desalination/solar%20thermal%20collectors%20and%20applications. pdf D. Jaehnig & C. Isaksson, (November-December 2006), Solar integration, http://www.swttechnologie.de/rew_06-6_jaehnig.pdf U.S. Department of Energy, (24.06.2012), Geothermal Heat Pumps, http://energy.gov/- energysaver/articles/geothermal-heat-pumps Sims, R., P. Mercado, W. Krewitt, F. van Hulle, (2011), Integration of Renewable Energy into Present and Future Energy Systems, http://srren.ipcc-wg3.de/report/ipcc_srren_ch08.pdf 4.5 Μάθημα 5ο: Συστήματα θέρμανσης, αερισμού και κλιματισμού (HVAC) Μαθησιακοί στόχοι 5ου Μαθήματος Οι μαθησιακοί στόχοι του 5 ου μαθήματος ορίζονται ως εξής: Κατανόηση των βασικών εννοιών των συστημάτων Θέρμανσης, Αερισμού και Κλιματισμού (HVAC) Δυνατότητα περιγραφής των βασικών στοιχείων των συστημάτων HVAC Δυνατότητα εστίασης στους ανεμιστήρες και στους αγωγούς των συστημάτων HVAC Δυνατότητα κατανόησης των διαφορών στις έννοιες θερμικών απωλειών και θερμικού φορτίου. Περιεχόμενο 5 ου Μαθήματος Το 5ο μάθημα αναλύει την έννοια των συστημάτων HVAC και ειδικότερα: Θερμικές απώλειες και θερμικό φορτίο Συστήματα θέρμανσης, αερισμού και κλιματισμού (HVAC) και τα συστατικά τους στοιχεία o Αερόψυκτοι ψύκτες Page 65 of 317

o Υδρόψυκτοι ψύκτες o Συστήματα διαχείρισης αέρα o Φίλτρα o Θερμαντήρες αγωγών o Μονάδες fan coil Εξοπλισμός συστημάτων διανομής αέρα HVAC Έμφαση στον σχεδιασμό ανεμιστήρων και αγωγών (κατασκευή και επιδόσεις) Αυτό το μάθημα περιγράφεται διεξοδικά μέσω της χρήσης πολλών παραδειγμάτων για τα κατασκευαστικά στοιχεία των συστημάτων HVAC. Μαθησιακά αποτελέσματα του 5 ου Μαθήματος Τα συστήματα HVAC είναι ένα σημαντικό μέρος των οικιστικών δομών όπως οι μονοκατοικίες, οι πολυκατοικίες ή τα ξενοδοχεία όπου η υγιής και ασφαλής κατάσταση των κτιρίων καθορίζεται με βάση την θερμοκρασία και την υγρασία, χρησιμοποιώντας καθαρό αέρα από το ύπαιθρο. Οι εκπαιδευόμενοι θα κατανοήσουν τις τρεις βασικές λειτουργίες της θέρμανσης, του αερισμού και του κλιματισμού οι οποίες είναι αλληλένδετες, ειδικά με την ανάγκη για παροχή θερμικής άνεσης και αποδεκτής ποιότητας εσωτερικού αέρα στα πλαίσια λογικού κόστους εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης. Τα συστήματα HVAC μπορούν να παράσχουν εξαερισμό, να μειώσουν τη διήθηση αέρα και να διατηρήσουν τις σχέσεις πίεσης μεταξύ των χώρων. Βιβλιογραφία του 5 ου Μαθήματος 2016 ASHRAE Handbook-HVAC Systems and Equipment 2015 ASHRAE Handbook-HVAC Applications 2014 ASHRAE Handbook-Refrigeration 2013 ASHRAE Handbook-Fundamentals Standard 55-2013 -- Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy. CIBSE Guide B1: Heating, 2016 CIBSE Guide B2: Ventilation and ductwork, 2016 CIBSE Guide B3: Air conditioning and refrigeration, 2016 Faye C. McQuiston, Jerald D. Parker, and Jeffrey D. Spitler. Heating, Ventilating and Air Conditioning Analysis and Design, 6th edition. John Wiley & Sons. Faye C. McQuiston, Jerald D. Parker, and Jeffrey D. Spitler: Θέρμανση Αερισμός και Κλιματισμός - Σχεδιασμός και Ανάλυση. Επιμέλεια: Μιχάλης Βραχόπουλος. Εκδόσεις ΙΩΝ. Harry J. Sauer and Ronald H. Howell. Principles of Heating Ventilating and Air Conditioning: A Textbook supplement to the 1989 ASHRAE Handbook of Fundamentals. Landis & Gyr, Ed. J. Kurmann. E/50-010 1981: Ventilating and Air Conditioning, Introduction. R.K. McLaughlin, R. C. McLean, and W. J. Bonthron. Heating Services Design. Butterworths. Wilbert E. Stoecker and Jerold W. Jones. Refrigeration and Air Conditioning, 2nd edition. McGraw Hill. Page 66 of 317

ΤΕΧΝΙΚΗ ΟΔΗΓΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ, Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. 2425/86. Εγκαταστάσεις σε κτήρια: Στοιχεία υπολογισμού φορτίων κλιματισμού κτηριακών χώρων. Β Έκδοση, 1996. D. R. Oughton, and S. L. Hodkinson. Faber and Kell's Heating and Air Conditioning of Buildings, 10th edition. Elsevier. Jan F. Kreider, Peter S. Curtiss and Ari Rabl. Heating and Cooling of Buildings Design for Efficiency. CRC Press Taylor & Francis Group. T. D. Eastop & J. M. Gasiorek. Air Conditioning through Worked Examples. Longmans. Frank E. Beaty, Jr. Sourcebook of HVAC Specifications. McGraw Hill. Nils R. Grimm, Robert C. Rosaler. Handbook of HVAC Design. McGraw Hill. 4.6 Μάθημα 6ο: Ενεργειακοί έλεγχοι, διαδικασία θέσης σε λειτουργία Μαθησιακοί στόχοι του 6ου Μαθήματος Οι μαθησιακοί στόχοι του έκτου μαθήματος περιγράφονται ως εξής: Δυνατότητα για κατανόηση της διαδικασίας του ενεργειακού ελέγχου, ειδικά σε ό, τι αφορά τους κανονισμούς και τις προδιαγραφές Δυνατότητα για προσδιορισμό των διαφορετικών στοιχείων της διαδικασίας ενός ενεργειακού ελέγχου Απόκτηση γνώσεων σχετικά με τον κατάλληλο εξοπλισμό προκειμένου να διενεργηθεί η επιθεώρηση Κατανόηση ότι η διαδικασία θέσης σε λειτουργία είναι ένα διαφορετικό στάδιο, συμπεριλαμβανομένων των οφελών και του κόστους Περιεχόμενο του 6 ου Μαθήματος Σ αυτό το μάθημα, θα δοθούν δύο ορισμοί: η διαδικασία του «ενεργειακού ελέγχου» και η «θέση σε λειτουργία», οι οποίοι και θα εξηγηθούν λεπτομερώς: Ο ενεργειακός έλεγχος είναι μια επιθεώρηση, έρευνα και ανάλυση των ροών ενέργειας για την εξοικονόμηση ενέργειας σε ένα κτίριο, διαδικασία ή σύστημα με σκοπό τη μείωση της ποσότητας διοχέτευσης ενέργειας στο σύστημα χωρίς να επηρεάζει αρνητικά την παραγωγή ενέργειας. o Ρόλος των Ενεργειακών Επιθεωρητών o Πεδίο εφαρμογής και στοιχεία της διαδικασίας o Γενικός εξοπλισμός Η διαδικασία θέσης σε λειτουργία στοχεύει στο να διασφαλίσει ότι όλα τα συστήματα και τα δομικά στοιχεία ενός κτιρίου ή μιας βιομηχανικής εγκατάστασης σχεδιάζονται, εγκαθίστανται, ελέγχονται, τίθενται σε λειτουργία και συντηρούνται σύμφωνα με τις λειτουργικές απαιτήσεις του ιδιοκτήτη ή του τελικού πελάτη. Μαθησιακά αποτελέσματα του 6 ου Μαθήματος Τα αποτελέσματα αυτού του μαθήματος αφορούν στις γνώσεις που θα αποκτηθούν από τις δύο αυτές θεμελιώδεις διαδικασίες. Οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει να έχουν κατανοήσει τα κύριες συνιστώσες ενός ενεργειακού ελέγχου, οι οποίες περιγράφονται ως εξής: Ανάλυση του κτιρίου και χρησιμότητα δεδομένων συμπεριλαμβανομένης της μελέτης για την εγκατάσταση εξοπλισμού και της ανάλυσης των λογαριασμών ενέργειας Page 67 of 317

Έρευνα των πραγματικών συνθηκών λειτουργίας Κατανόηση της συμπεριφοράς του κτιρίου και των αλληλεπιδράσεων με το καιρό, την πληρότητά του και τα προγράμματα λειτουργίας Επιλογή και αξιολόγηση των μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας Εκτίμηση του δυναμικού εξοικονόμησης ενέργειας Εντοπισμός των ζητημάτων και των αναγκών του πελάτη Οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει επίσης να έχουν κατανοήσει τη σημασία της διαδικασίας θέσης σε λειτουργία: πρόκειται για τη διαδικασία σχεδιασμού, καταγραφής, προγραμματισμού, ελέγχου, προσαρμογής και επαλήθευσης των συστημάτων. Στόχος είναι η βελτίωση της ποιότητας του σχεδίου εφιστώντας την προσοχή της ομάδας σχεδιασμού και οικοδόμησης στους στόχους του ιδιοκτήτη για ένα λειτουργικό και ενεργειακά αποδοτικό κτίριο. Βιβλιογραφία του 6 ου Μαθήματος Moncef Krarti, Energy Audit of Building Systems: An Engineering Approach, 2000 Frederick University, Energy Auditors Seminar Lecture notes, 2014 Cyprus Energy Agency, Energy Auditors Seminar Lecture notes, 2014 EN 16247-1:2012 Energy Audits Part 1: General Requirements EN 16247-2:2012 Energy Audits Part 2: Buildings EN 16247-3:2012 Energy Audits Part 3: Processes ISO 50002:2014. Energy audits -- Requirements with guidance for use ASHRAE. Procedures For Commercial Building Energy Audits. 2011. 2nd edition. ASHRAE. Canadian Industry Program for Energy Conservation. Energy Savings Toolbox An Energy Audit Manual and Tool (http://www.nrcan.gc.ca/sites/oee.nrcan.gc.ca/files/files/pdf/energy-audit-manual-and-tool.pdf) National Framework for Energy Efficiency (Australia), (December 2009), The Basics of Efficient Lighting, http://www.energyrating.gov.au/wp-content/uploads/2011/02/2009-ref-manual-lighting.pdf CWA 15693 Saving lifetimes of Energy Efficiency Improvement Measures in bottom-up calculations Albert Thumann and William J. Younger, Handbook of Energy Audits, 7th edition, 2008, Fairmont Press. Mikko Kantola Arto Saari, (2014),"Commissioning for nearly zero-energy building projects", Construction Innovation, Vol. 14 Iss 3 pp. 370 382 CSA Public Building Service, The building commissioning guide, 2005, Washington DC. BCA, Best Practices in Commissioning Existing Buildings. BCA, New Construction Building Commissioning Best Practice, 2011 Paul C. Tseng, Commissioning Sustainable Buildings, September 2005, ASHRAE Journal. ASHRAE, Commissioning Process for Buildings and Systems, 2012. Page 68 of 317

4.7 Μάθημα 7ο: Όργανα για τη διενέργεια ενεργειακού ελέγχου και επαληθεύσεις Μαθησιακοί στόχοι του 7ου Μαθήματος Οι μαθησιακοί στόχοι του έβδομου μαθήματος ορίζονται ως εξής: Διεξοδική ανάλυση των κατάλληλων οργάνων για τη διενέργεια ενεργειακού ελέγχου και επαληθεύσεων. Δυνατότητα ανάλυσης ενός λογαριασμού ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου (με τη χρήση παραδειγμάτων). Κατανόηση του πρακτικού παραδείγματος με συμπληρωμένους πίνακες σύμφωνα με το μοντέλο «Ενεργειακού Ελέγχου ASHRAE». Διεξαγωγή σωστής ανάλυσης κόστους και οφελών. Δυνατότητα προσδιορισμού των οργάνων διενέργειας ενεργειακού ελέγχου. Περιεχόμενο του 7 ου Μαθήματος Στο έβδομο μάθημα παρουσιάζεται μια επισκόπηση της διαδικασίας του ενεργειακού ελέγχου: Όργανα για την ανάλυση Παράδειγμα ενός λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος Παράδειγμα ενός λογαριασμού φυσικού αερίου Ανάλυση του κόστους και των οφελών Επιτόπια μέτρηση Εστίαση στα όργανα που χρησιμοποιούνται για τη διενέργεια του ενεργειακού ελέγχου Μαθησιακά αποτελέσματα του 7 ου Μαθήματος Τα αποτελέσματα αυτού του μαθήματος σχετίζονται με την κατανόηση της διαδικασίας του ενεργειακού ελέγχου όπου συγκεκριμένα, σκοπός της φάσης της επιτόπιας επίσκεψης είναι η επιθεώρηση του κτιρίου σε συνάρτηση με τους στόχους της διάγνωσης και η συλλογή δεδομένων από τις επιτόπιες επιθεωρήσεις για να βοηθηθούν οι αρχικές εκτιμήσεις. Οι εκπαιδευόμενοι θα δείξουν καλή κατανόηση των στοιχείων που παρουσιάστηκαν και πρέπει να είναι σε θέση να αναλύουν σωστά τα περιεχόμενα. Οι εκπαιδευόμενοι πρέπει να είναι σε θέση να εξηγούν την έννοια του ελέγχου της θερμικής άνεσης και των διαδικασιών μέτρησης. Βιβλιογραφία του 7 ου Μαθήματος Model for energy audits based on "Energy Audit ASHRAE Level I Application to case studies of LEED for existing buildings (LEED-EB: O & M): energy savings achieved and possibility 'of use of Energy Performance Contract (EPC) Energy Audit Protocol - Energy and Process Assessment Protocol Sonal Desai, Handbook of Energy Audit, 2015 Krarti Moncef, Energy Audit of Building Systems. An engineering approach, 2001 Page 69 of 317

Dall O Giuliano, Green Energy Audit of Buildings: A Guide for a Sustainable Energy Audit of Buildings, 2013 Y. P. Abbi, Shashank Jain, Handbook on Energy Audit and Environment Management, 2006 Mazzarella, Pierrà, Efficienza Energetica attraverso la Diagnosi e il Servizio Energia negli Edifici Linee Guida, 2013 www.pcra.org/ www.directindustry.com www.energygeckkd.blogspot.it/2013/02/energy-audit-instruments.html Energy Audit Instrumentation, presentation during the 35 th convention of the Association of Energy Engineers https://www.aeecenter.org/files/certification/international/si CEM Fast Track Online Workbook Files/Session 1/1-3 Instrumention SI CEMFastTrack 03 26 12.pdf Energy Audit Equipment, www.energyauditingblog.com/energy-audit-equipment/ Page 70 of 317

5 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Ο ακόλουθος πίνακας περιγράφει τους κινδύνους αναφέροντας τους προβλεπόμενους κινδύνους, το επίπεδο κινδύνου και τα μέτρα ελέγχου για τη διαχείρισή τους. Περιγραφή κινδύνου Κακή παράδοση μαθήματος από τους εταίρους των χωρών στόχων και από τους εκπαιδευτές Μικρό ποσοστό επιτυχίας Υπερβολικές αποκλίσεις σε τοπικά ζητήματα Επίπεδο κινδύνου Μέτριο Χαμηλό- Μέτριο Χαμηλό Δράση για τη διαχείριση κινδύνου Το DTTN μπορεί να βοηθήσει τους εταίρους και τους εκπαιδευτές σε αυτή τη συγκεκριμένη εκπαιδευτική ενότητα μέσω συνεδρίων ερωταπαντήσεων οι οποίες θα πραγματοποιούνται μέσω skype ή οπτικών τηλεδιασκέψεων με σκοπό την βελτίωση των γνώσεων και την απάντηση σε συνήθεις ερωτήσεις. Το DTTN θα καταγράφει ποσοστά και θα τροποποιεί τα περιεχόμενα του μαθήματος για τη στήριξη σημείων για τα οποία οι συγκεκριμένες ομάδες δεν έχουν προετοιμαστεί καλά. Το DTTN θα επιθεωρήσει το τοπικό υλικό και θα προτείνει αλλαγές όπου απαιτείται. Page 71 of 317

6 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Εκπαιδευτική Ενότητα Ανταποκρίνεται στις ανάγκες του παραρτήματος 1 Συνάδει με το Σχέδιο Έκθεσης της Εκπαίδευσης Γενική αξιολόγηση της ποιότητας Πρόσθετα σχόλια Προτεινόμενες δράσεις Προχωρημένη εκπαιδευτική ενότητα Ναι, η ενότητα ανταποκρίνεται σε αυτές τις απαιτήσεις Ναι, τα μαθήματα που περιγράφονται συμφωνούν με το σχέδιο Η ενότητα αυτή καλύπτει ένα σημαντικό φάσμα θεμάτων και γι αυτό το λόγο ο βαθμός λεπτομέρειας φαίνεται να ποικίλει. Ωστόσο, η συνολική ποιότητα είναι καλή. Κανένα Αξιολόγηση των περιεχομένων των μαθημάτων έτσι ώστε να είναι παρουσιάζουν μεγαλύτερη συμμετρία. Έχουν γίνει ενημερώσεις στην ενότητα Έχουν γίνει ενημερώσεις στην ενότητα Σημείωση: Ελήφθησαν υπ όψιν οι παρατηρήσεις του αξιολογητή που σχετίζονται με την ύλη της βασικής ενότητας, τα περιεχόμενα και τον αριθμό των διαφανειών και έγιναν τροποποιήσεις στην τελική έκδοση των παρουσιάσεων της Ενότητας. Page 72 of 317

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ C ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 3: ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΤΙΡΙΟΥ 2 WP3 TASK 2 - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 3 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 2.1 Περιγραφή της Ενότητας 3 Η Ενότητα 3 εστιάζει στο ολοένα και σημαντικότερο θέμα της απόδοσης των κτιρίων. Παρουσιάζει τα προγράμματα οδήγησης και τα οφέλη που προκύπτουν από τη βελτίωση της απόδοσης των κτιρίων, ενώ παράλληλα επισημαίνει τους κινδύνους που μπορούν να προκύψουν από τον ανεπαρκή σχεδιασμό ή / και την κατασκευή κτιρίων. Εξετάζει επίσης τον τρόπο που η απόδοση των κτιρίων μπορεί να αξιολογηθεί συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών σχετικά με την αξιολόγηση και τον υπολογισμό της θερμικής απόδοσης. Αυτό ενισχύεται μέσω ενός αριθμού πρακτικών ασκήσεων για τη διαβεβαίωση ότι οι συμμετέχοντες έχουν μια βασική κατανόηση της θεωρίας που περιλαμβάνει τα βασικά ζητήματα απόδοσης των κτιρίων. Οι επιμέρους ενότητες θα περιλαμβάνουν: Περίληψη του θέματος Συντελεστές θερμοπερατότητας Θερμογέφυρες Επιπτώσεις από την δόμηση του κτιρίου Απόδοση κτιρίου και κτίρια μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης (ZEBs) Ζητήματα εγκαταστάσεων Έναρξη λειτουργίας οικοδομημάτων Ανεξάρτητα διαπιστευμένα σύνολα θερμικών στοιχείων Αυτή η εκπαιδευτική ενότητα έχει συντονιστεί, σχεδιαστεί και προγραμματιστεί από το BRE, με πρόσθετα στοιχεία από τις χώρες εταίρους (Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία και Πορτογαλία) για να εξασφαλίσει ότι το υλικό απευθύνεται σε θέματα και ανάγκες συναφή προς τη χώρα π.χ. τοπικές πολιτικές και διαδικασίες, επιτρέποντας πλήρη εξήγηση των τοπικών κανονισμών, των παραδόσεων και των ευκαιριών. Η εκτιμώμενη διάρκεια της εκπαίδευσης είναι 17 ώρες. Απευθύνεται στις ανάγκες των μηχανικών, των αρχιτεκτόνων, των εργολάβων και των εργαζομένων του δήμου. 2.2 Σκοπός της εκπαίδευσης Η βελτίωση της απόδοσης της δομής ενός κτιρίου είναι ένας βασικός παράγοντας που συμβάλλει στη δημιουργία πιο αποδοτικών κτιρίων, βοηθώντας στη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και της επακόλουθης παραγωγής βλαβερών εκπομπών. Σε εξίσου σημαντικό βαθμό μπορεί επίσης να επηρεάσει θετικά τον ένοικο ως προς τη θερμική άνεση, τη παραγωγικότητα και την υγεία. Σκοπός της εκπαίδευσης είναι να τονίσει την αυξανόμενη σημασία της ανάγκης να λαμβάνουμε υπόψιν την θερμική απόδοση στον σχεδιασμό και την κατασκευή του κτιρίου και να εισαγάγει τους συμμετέχοντες στις αρχές και τη θεωρία του σχεδιασμού δομικών ιστών, συμπεριλαμβανομένων των πρακτικών αξιολόγησης. Οι παρευρισκόμενοι θα είναι στη συνέχεια σε θέση να εφαρμόζουν τις γνώσεις στο επάγγελμά τους πράγμα που θα βελτιώσει τις γνώσεις τους σε θέματα που σχετίζονται με την απόδοση των δομών των κτιρίων και θα τους επιτρέψει να Page 73 of 317

χρησιμοποιήσουν αυτές τις γνώσεις για να δημιουργήσουν κτίρια πιο υγιή, βελτιωμένης ενεργειακής απόδοσης και καλύτερων επιδόσεων. Προκειμένου ένα κτίριο να φτάσει στο επίπεδο να θεωρηθεί ως κτίριο σχεδόν μηδενικής ενεργειακής απόδοσης χρειάζεται προσεκτική εξέταση της θερμικής του απόδοσης. Αυτό απαιτεί την κατανόηση των σχετικών κατασκευαστικών πρακτικών, των κανονισμών και της τεχνικής θεωρίας που αναφέρεται στη θερμική απόδοση. Αυτό περιλαμβάνει χωρίς να περιορίζεται σε αυτά: Τη σημασία των οικοδομικών κανονισμών ως κινητήρια δύναμη για την αλλαγή Την κατανόηση των εννοιών της θερμικής μετάδοσης (συντελεστές θερμοπερατότητας / U-values) και των θερμογεφυρών καθώς και του πώς αυτές σχετίζονται με την θερμική απόδοση Τις επιπτώσεις της ανεπαρκούς θερμικής απόδοσης των κτιρίων στο κόστος της ενέργειας, τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα, το εσωτερικό περιβάλλον, τις πιθανές δομικές βλάβες και την υγεία των ενοίκων Τη σημασία της διασφάλισης ότι η εκάστοτε θερμική απόδοση ενός κτιρίου πληροί τις προδιαγραφές σχεδιασμού Αυτή η εκπαιδευτική ενότητα θα καλύψει όλα αυτά τα θέματα και ακόμη περισσότερα για να εξασφαλίσει ότι ο εκπαιδευόμενος θα έχει στη διάθεσή του όλα τα εφόδια με τις απαραίτητες γνώσεις και την κατανόηση της θερμικής απόδοσης, τα οποία μετά μπορούν να μεταφραστούν στο πεδίο της ειδικότητάς τους και στο περαιτέρω κτιριακό περιβάλλον. Στα μαθησιακά αποτελέσματα και τα τμήματα με τα περιεχόμενα της ενότητας, αργότερα σε αυτό το έγγραφο θα αναλυθούν διεξοδικότερα τα στοιχεία που ο εκπαιδευόμενος θα διδαχθεί κατά τη διάρκεια του μαθήματος. 2.3 Στόχοι της μάθησης και αποτελέσματα Οι εκπαιδευτικοί στόχοι διευκρινίζουν τις νέες γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες που ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να αποκτήσει ύστερα από την ολοκλήρωση της μαθησιακής εμπειρίας, όπως μια σειρά διαδικτυακών μαθημάτων, αυτοδιδασκαλία ή ομαδική δραστηριότητα. Η ολοκλήρωση των μαθησιακών στόχων θα πρέπει να οδηγήσουν στην ολοκλήρωση του συνόλου των στόχων της εκπαίδευσης και στην ανάπτυξη εμπειρίας. Ως μαθησιακός στόχος ορίζεται αυτό που ο εκπαιδευόμενος θα μάθει, θα κατανοεί ή θα είναι σε θέση να κάνει ως αποτέλεσμα της συμμετοχής του στη διαδικασία της μάθησης. Η σωστή σύνταξη των μαθησιακών στόχων είναι καίριας σημασίας για την δημιουργία ισχυρών θεμελίων για την ανάπτυξη του εκπαιδευτικού υλικού. Οι μαθησιακοί στόχοι: Προσφέρουν σαφήνεια σχετικά με τον σκοπό του μαθήματος. Διέπουν την ανάπτυξη του κατάλληλου περιεχομένου, των μεθόδων και των υλικών των σχεδιαστών του αναλυτικού προγράμματος προκειμένου να διευκολυνθεί η μάθηση και να εκπληρωθούν οι εκπαιδευτικοί στόχοι. Εδραιώνουν αμοιβαία σχέση υποχρεωτικής λογοδοσίας μεταξύ του εκπαιδευόμενου και του καθοδηγητή. Βοηθούν τους εκπαιδευτές να αρθρώσουν με ακρίβεια αυτό που θέλουν να κάνουν οι συμμετέχοντες έως το τέλος της εκπαίδευσης. Page 74 of 317

Οι αποτελεσματικοί μαθησιακοί στόχοι αναπτύχθηκαν με τη χρήση των αρχών SMART: Specific (συγκεκριμένοι), Measurable (μετρήσιμοι), Action-oriented (προσανατολισμένοι στη δράση), Reasonable (λογικοί), και Time bound (χρονικά δεσμευτικοί). Οι μαθησιακοί στόχοι της Ενότητας 10 περιγράφονται παρακάτω (συγκεκριμένοι): Κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι βελτιώσεις στην απόδοση των δομών θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη κτιρίων σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης, την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και τους παγκόσμιους στόχους για τα αέρια των θερμοκηπίων. Κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι αλλαγές στους τοπικούς οικοδομικούς κανονισμούς και τους κώδικες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μοχλός για τους κατασκευαστές και τους σχεδιαστές στην εξέταση μιας περισσότερο λεπτομερούς θερμικής απόδοσης. Κατανόηση του ρόλου του υπολογισμού και της χρήσης των τιμών θερμικής μετάδοσης (συντελεστές θερμοπερατότητας / U-values) και της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και των εθνικών κανονισμών συμπεριλαμβανομένων των εθνικών πλαισίων των χωρών εταίρων, Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία και Πορτογαλία) όπως επίσης του τρόπου που συνδέονται με την θερμική απόδοση γενικότερα. Κατανόηση του ρόλου του υπολογισμού και της χρήσης των συντελεστών για τις θερμογέφυρες στην ικανοποίηση των απαιτήσεων της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και των οικοδομικών κανονισμών (συμπεριλαμβανομένων της Κύπρου, της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας) όπως επίσης η κατανόηση του τρόπου συσχέτισής τους με την θερμική απόδοση γενικότερα. Κατανόηση και η εξήγηση των επιπτώσεων της ανεπαρκούς θερμικής απόδοσης των κτιρίων στην ενεργειακή κατανάλωση, το κόστος λειτουργίας, τις εκπομπές άνθρακα, την ικανοποίηση των ενοίκων και την υγεία τους. Δυνατότητα προσδιορισμού των βασικών κινδύνων στους χώρους των εγκαταστάσεων που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τη βέλτιστη θερμική απόδοση σχετικά με την οικοδομησιμότητα και την κατασκευή. Κατανόηση του πού μπορεί να προκύψουν θερμογέφυρες, πώς να αναγνωρίσουμε τέτοιες περιοχές και πώς μπορούμε να εξετάσουμε και να προσδιορίσουμε μέτρα αποκατάστασης για στοιχεία πλημμελούς κατασκευής. Κατανόηση της σημασίας που φέρει η θέση σε λειτουργία για την διασφάλιση ότι το ο νέος οικοδομικός ιστός και τα συστήματα λειτουργούν σωστά και σύμφωνα με τις προδιαγραφές σχεδιασμού. Επίσης, οι εκπαιδευόμενοι θα κατανοήσουν και θα αναπτύξουν γνώσεις για τις διάφορες μεθόδους ελέγχου, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να επαληθευτούν οι αποκτηθείσες γνώσεις. Κατανόηση του ρόλου των τοπικών εγκεκριμένων συστημάτων θερμικών στοιχείων για τους τοπικούς οικοδομικούς κανονισμούς και για την καλύτερη απόδοση των κτιρίων. Επίσης, εισαγωγή ανεξάρτητου τρίτου μέρους στα ανεξάρτητα διαπιστευμένα συστήματα. Μετρήσιμοι Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος οι παρευρισκόμενοι θα είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τους παράγοντες οι οποίες επηρεάζουν την θερμική απόδοση και τον τρόπο με τον οποίο σχετίζονται για την επίτευξη κτιρίων μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης. Οι εκπαιδευόμενοι θα είναι σε θέση επίσης να εκτελούν υπολογισμούς για την θερμική μετάδοση (συντελεστές θερμοπερατότητας) και το θερμικό γεφύρωμα. Λογικοί Οι εκπαιδευόμενοι θα είναι σε θέση να υλοποιούν την ανάπτυξη κτιρίων σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης εντός του πλαισίου εργασίας τους, λαμβάνοντας υπόψιν τις προδιαγραφές της βέλτιστης Page 75 of 317

θερμικής απόδοσης. Επίσης θα είναι σε θέση να εξηγούν στους συναδέλφους τους και στα τρίτα μέρη τα διάφορα θέματα που σχετίζονται με την θερμική απόδοση. Χρονικά δεσμευτικοί Η διαδικασία της μάθησης θα ολοκληρωθεί μετά την εκπαίδευση και μετά το πέρας των μαθημάτων. 2.4 Εμπλεκόμενοι στη μάθηση εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι προσόντα και εμπειρία Οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει είναι εκείνοι οι επαγγελματίες που ασχολούνται με τον οικοδομικό τομέα, το σχεδιασμό και την κατασκευή των κτιρίων. Το ίδιο ισχύει και για εκείνους που εμπλέκονται στο σύστημα κανονισμού του κτιρίου ή επιθεώρησης κτιρίου. Για παράδειγμα, στα κατάλληλα επαγγέλματα περιλαμβάνονται οι αρχιτέκτονες, τεχνολόγοι πολιτικοί μηχανικοί, οι μηχανικοί (μηχανολόγοι μηχανικοί και πολιτικοί μηχανικοί), οι επόπτες κτιρίων, οι υπεύθυνοι εγκαταστάσεων, οι εργολάβοι και οι επαγγελματίες ελέγχου κτιρίων. Στον κανονισμό για τα κτίρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης θα συμπεριληφθούν επίσης οι υπάλληλοι της κυβέρνησης και των τοπικών αρχών. Οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να έχουν οποιοδήποτε αριθμό ετών εμπειρίας, από απόφοιτοι έως ανώτεροι διευθυντές εταιριών. Οι εκπαιδευτές θα είναι μέλη ενός σχετικού επαγγέλματος κατασκευής οι οποίοι θα έχουν εμπειρία τουλάχιστον πέντε ετών στην πρακτική σχεδιασμού και κατασκευής κτιρίων σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης συμπεριλαμβανομένης της εμπειρίας στα θέματα των μαθημάτων. Page 76 of 317

3 ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 3 Η δομή των εκπαιδευτικών σεμιναρίων, έχει ως εξής: Προετοιμασία που αφορά μια on-line εισαγωγή και ανάγνωση υποβάθρου, διάρκειας περίπου 4 ωρών. Εκπαίδευση με επίκεντρο την τάξη στην οποία περιλαμβάνεται παράδοση των βασικών συνιστωσών της εκπαίδευσης από έναν εκπαιδευτή. Η παράδοση κάθε μαθήματος θα αφορά 10 20 εκπαιδευομένους. Η εκπαίδευση της τάξης θα έχει διάρκεια περίπου 8 ωρών. Εκπαίδευση και αυτοεκμάθηση μετά την τάξη. Η εκπαίδευση θα γίνει μέσω on-line βίντεο πραγματικών κτιρίων προκειμένου να αναδειχθούν οι καλές και οι κακές πρακτικές. Η μέση διάρκεια αυτού του τμήματος της εκπαίδευσης είναι 5 ώρες. Οι συμμετέχοντες θα πρέπει επίσης να αφιερώσουν περίπου 2 ώρες στην προετοιμασία τους για την αξιολόγηση των ικανοτήτων τους. Η διάρκεια της εκπαίδευσης μετά την τάξη, την αυτοεκπαίδευσης και της προετοιμασίας του διαγωνίσματος είναι γιαυτό το λόγο περίπου 7 ώρες συνολικά. Αξιολόγηση ικανοτήτων η οποία θα πραγματοποιηθεί μέσω ενός γραπτού διαγωνίσματος που θα περιλαμβάνει μια εξέταση πολλαπλής επιλογής. Η διάρκεια της αξιολόγησης θα είναι 1 ώρα. 3.1 Εκπαιδευτικό Υλικό Μαθήματος Πριν την τάξη Διανέμεται υλικό σχετικό με το θερμικό γεφύρωμα και την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων σύμφωνα με την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων http://www.asiepi.eu/wp-4-thermal-bridges.html Schock Isokorb Λύσεις για να αποτραπεί η δημιουργία θερμογεφυρών (μέρος 1 & 2): http://www.schockus.com/upload/files/download/design_guide_schoeck_isokorb_solutions_to_prevent_thermal_bridging% 5B5752%5D.pdf?utm_campaign=Designguide+USA&utm_source=%2Fdesignguide&utm_mediu m=307 Η οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων: http://www.epbd-ca.eu/ Το Ίδρυμα Οικοδομικών Ερευνών (BRE) προετοίμασε ουσιαστικές σημειώσεις πριν την απόκτηση γνώσεων. Το υλικό θα περιλαμβάνει παρουσιάσεις PowerPoint που θα καλύπτει τα ακόλουθα: o o o Γενικές πληροφορίες Έννοια Αποτέλεσμα Ηνωμένο Βασίλειο: Ρυθμιστικά οχήματα και διαπιστευμένα συστήματα θερμικών στοιχείων: Υπουργείο Περιβάλλοντος, Κοινοτήτων και Τοπικής Αυτοδιοίκησης Αποδεκτά Κατασκευαστικά Χαρακτηριστικά Τμήμα Οικοδομικών Προτύπων της Σκοτίας Page 77 of 317

Διαπιστευμένα Κατασκευαστικά χαρακτηριστικά Ανεξάρτητα συστήματα θερμικών χαρακτηριστικών Ιστοσελίδα για τα Διαπιστευμένα Θερμικά Χαρακτηριστικά και το Σύστημα Προϊόντων του Ιδρύματος Οικοδομικών Ερευνών (BRE) Η σημασία των θερμικού γεφυρώματος" http://www.bre.co.uk/certifiedthermalproducts Διαπίστευμα για την Εξοικονόμηση Ενέργειας (Βελτιωμένα κατασκευαστικά χαρακτηριστικά: θερμογέφυρες και αεροστεγανότητα) CE302 Πηγή κατασκευαστικών στοιχείων http://www.constructivedetails.co.uk/resources/ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ Εθνικοί οικοδομικοί κανονισμοί / προδιαγραφές σχετικές με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων Καταχωρήσεις Κύπρος ΚΔΠ 33/2015 Διάταγμα 2015 σχετικά με τον Κανονισμό για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (Μεθοδολογία Αξιολόγησης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων). ΚΔΠ 366/2013 Διάταγμα 2014 σχετικά με τον Κανονισμό για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (Απαιτήσεις και Προδιαγραφές που πρέπει να πληρούνται από ένα Κτίριο nzeb). Υπηρεσία Ενέργειας της Κύπρου, «Οδηγός για την Θερμομόνωση», 2η έκδοση, 2009. Υπηρεσία Ενέργειας της Κύπρου, «Οδηγός για τα Κτίρια σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης», 2014. Ελλάδα Ελληνικός Νόμος 3851/2010 Επιταχύνοντας την Ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την Αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής και άλλοι Κανονισμοί που προβλέπονται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Ελληνικός Νόμος 3661/2008 Μέτρα για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων και άλλες προβλέψεις Κανονισμός για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ) ο οποίος εκδόθηκε το 2010 (ΦΕΚ Β 407 / 09-04-2010) με βάση τον Ελληνικό Νόμο 3661/2008 Τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ από το ΦΕΚ Β 1387-2010 και 1413-2012 Ελληνικός Νόμος 4122/2013 Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων Μεταφορά της Οδηγίας 2010/31/EU Italy Page 78 of 317

Günther Gantioler (2014), Manuale Ponti Termici (Xella Italia ed.) Rossella Esposti, Valentina Raisa (2009), Igrotermia e ponti termici, Tep Pagliaro Marco (2011), Risanamento energetico.sviluppo economico e sociale e risanamento ambientale, Maggioli editore Attilio Carotti (a cura di) (2014), Edifici a elevate prestazioni energetiche e acustiche. Energy Management, Wolters Kluwer Italia Kristian Fabbri, Cosimo Marinosci (2014), Ponti termici negli edifici. Valutazioni, calcolo, correzioni, interventi, Wolters Kluwer Italia Eugenio Lequaglie, Michele Miguidi (2013), Guida essenziale al Testo Unico dell'edilizia, Maggioli Editore Πορτογαλία Νομοθεσία της Πορτογαλίας για τη Θερμική Απόδοση των Κτιρίων: Διάταγμα Νόμου 118/2013, Διάταγμα Νόμου 68-A/2015, Διάταγμα Νόμου 194/2015, Διάταγμα Νόμου 251/2015, Διάταγμα Νόμου 28/2016 και σχετικές Αποφάσεις και Διατάγματα. Κατάλογος Λύσεων Αποδοτικής Κατασκευής διαθέσιμος στον σύνδεσμο: http://www.itecons.uc.pt/catalogosce Κατάλογος Γραμμικών Θερμογεφυρών διαθέσιμος στον σύνδεσμο: http://www.itecons.uc.pt/catalogoptl. Μετά την τάξη Τύποι για τον υπολογισμό του συντελεστή θερμοπερατότητας (Έκθεση του BRE BR IP 01/06 χρεωμένη έκδοση) EN ISO 10211 (διαθέσιμο από τους εθνικούς φορείς τυποποίησης) και λογισμικά εγχειρίδια θερμογεφυρών. FB 61 Μείωση του θερμικού γεφυρώματος στους κόμβους κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή μόνωσης συμπαγών τοίχων BR 262 Θερμομόνωση: αποφεύγοντας τους κινδύνους IP 4/13 - Προηγμένες τεχνολογίες θερμομόνωσης στο περιβάλλον του κτιρίου BR 497 - Τύποι για τον υπολογισμό της Γραμμικής Θερμικής Μετάδοσης και Συντελεστές Θερμοκρασίας EN ISO 6946 - Κτιριακά στοιχεία και συστατικά. Θερμική αντίσταση και θερμική μετάδοση Μέθοδοι υπολογισμού Page 79 of 317

Η μελέτη μετά την τάξη θα περιλαμβάνει επίσης μια παρουσίαση DVD/Video σχετικά με τις καλές και κακές πρακτικές, μέσω της επίδειξης μια σειράς κτιρίων (συμπεριλαμβανομένων της εγκατάστασης στη πράξη και της δοκιμής στην πράξη). Η μελέτη μετά την τάξη περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Πρότυπα αξιολόγησης Λογισμικό αξιολόγησης Πληροφορίες σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές Κύπρος ΚΔΠ 33/2015 - Διάταγμα 2015 σχετικά με τον Κανονισμό για την Ενεργειακή απόδοση των Κτιρίων (Μεθοδολογία για την Αξιολόγηση της Ενεργειακής Απόδοσης των κτιρίων) ΚΔΠ 366/2013 Διάταγμα 2014 σχετικά με τον Κανονισμό για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (Απαιτήσεις και Προδιαγραφές που πρέπει να πληρούνται από ένα Κτίριο nzeb) Υπηρεσία Ενέργειας της Κύπρου, «Οδηγός για την Θερμομόνωση», 2η έκδοση, 2009. Υπηρεσία Ενέργειας της Κύπρου, «Οδηγός για τα Κτίρια σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης», 2014. Ελλάδα Ελληνικός Νόμος 3851/2010 Επιταχύνοντας την Ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την Αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής και άλλοι Κανονισμοί που προβλέπονται από το Υπουργείο Περιβάλλοντας, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Ελληνικός Νόμος3661/2008 Μέτρα για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων και άλλες προβλέψεις Κανονισμός για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ) ο οποίος εκδόθηκε το 2010 (ΦΕΚ Β 407 / 09-04-2010) με βάση τον Ελληνικό Νόμο 3661/2008 Τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ από το ΦΕΚ Β 1387-2010 και 1413-2012 Ελληνικός Νόμος 4122/2013 Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων Μεταφορά της Οδηγίας 2010/31/EU Ιταλία Capolla Massimo (2013), La casa a consumo zero. Indicazioni e idee per progettare casa a produzione energetica, Maggioli editore Alessandro Greco, Enrico QUagliarini (a cura di) (2007), L involucro edilizio. Una progettazione complessa, Alinea editrice Attilio Carotti (a cura di) (2014), Edifici a elevate prestazioni energetiche e acustiche. Energy Management, Wolters Kluwer Italia Page 80 of 317

Cristina Benedetti (2015), Ponti Termici, Bolzano University Press Kristian Fabbri, Cosimo Marinosci (2015), Ponti termici negli edifici e nuove UNI/TS 11300. Calcolo, correzioni e interventi, Wolters Kluwer Italia Πορτογαλία Νομοθεσία της Πορτογαλίας για τη Θερμική Απόδοση των Κτιρίων: Διάταγμα Νόμου 118/2013, Διάταγμα Νόμου 68-A/2015, Διάταγμα Νόμου 194/2015, Διάταγμα Νόμου 251/2015, Διάταγμα Νόμου 28/2016 και σχετικές Αποφάσεις και Διατάγματα. Κατάλογος Λύσεων Αποδοτικής Κατασκευής διαθέσιμος στον σύνδεσμο: http://www.itecons.uc.pt/catalogosce Κατάλογος Γραμμικών Θερμογεφυρών διαθέσιμος στον σύνδεσμο: http://www.itecons.uc.pt/catalogoptl. Corvacho, Helena. Catálogo de pontes térmicas - Nota de Informação Técnica nº 3 do LFC. 1999. Oliveira, Rui Filipe Pereira. Construir segundo requisitos Passivhaus: modelação de pontes térmicas. Master Thesis,University of Aveiro. 2013. Available at: http://hdl.handle.net/10773/12904. Page 81 of 317

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 3 Αυτό το τμήμα περιέχει το σχέδιο του μαθήματος, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών και των βασικών σημείων που πρέπει να καλυφθούν. Η παρουσίαση του περιεχομένου θα χωριστεί σε οκτώ μαθήματα που θα πραγματοποιηθούν κατά την διάρκεια της ημέρας. Ο εκπαιδευτής θα παραδίδει κάθε μάθημα και θα εξηγεί τους στόχους και τα αποτελέσματα της μάθησης. Τα μαθήματα θα ποικίλουν ως προς την διάρκεια και το περιεχόμενο. Η ύλη των μαθημάτων θα παραδίδεται μέσω παρουσιάσεων PowerPoint, στις οποίες θα διατεθούν στους εκπαιδευομένους. Τα μαθήματα περιγράφονται στα ακόλουθα τμήματα στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι στόχοι και τα αποτελέσματα της μάθησης. 4.1 Μάθημα 1ο: Εισαγωγή Στόχος της μάθησης Να παρουσιάσει στους εκπαιδευομένους τους κύριους παράγοντες πίσω από τη βελτίωση της θερμικής απόδοσης των κτιρίων τόσο σε παγκόσμιο όσο και τοπικό επίπεδο. Να υπογραμμίσει τη σημασία της θερμικής απόδοσης για τον σχεδιασμό κτιρίων σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης. Περιεχόμενο Στο πρώτο μάθημα της εκπαιδευτικής ενότητας οι παρευρισκόμενοι θα μάθουν για τους κύριους παράγοντες που οδηγούν στη βελτίωση της θερμικής απόδοσης των κτιρίων τόσο σε παγκόσμιο και τοπικό πλαίσιο. Το μάθημα θα ξεκινήσει με μια σύντομη εισαγωγή για τη σημασία της υψηλής θερμικής απόδοσης των κτιρίων σε τοπικό επίπεδο. Αυτό περιλαμβάνει και μια παρατήρηση των σχετικών οικοδομικών κανονισμών και της κυβερνητικής πολιτικής στο πλαίσιο κάθε χώρας που έχει οδηγήσει σε μια ανάγκη για πιο λεπτομερή εξέταση της θερμικής απόδοσης. Οι εκπαιδευόμενοι θα διδαχθούν ότι η βελτίωση της θερμικής απόδοσης επιφέρει μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, και είναι απαραίτητη για την εκπλήρωση των κυβερνητικών ενεργειακών και των τοπικών περιβαλλοντικών στόχων της ΕΕ. Σε αυτό το μάθημα οι εκπαιδευόμενοι θα μάθουν επίσης για τα διαφορετικά οφέλη που μπορεί να επιφέρει η βελτίωση της θερμικής απόδοσης. Περιλαμβάνει επίσης την ενέργεια και τα περιβαλλοντικά οφέλη όπως επίσης τις βελτιώσεις στο εσωτερικό περιβάλλον που είναι απαραίτητες για την ικανοποίηση των ενοίκων και την εξασφάλιση της υγείας τους. Ο εκπαιδευτής θα εισαγάγει δύο εθελοντικές Μεθοδολογίες Περιβαλλοντικής Εκτίμησης BREEAM και LEED οι οποίες εφαρμόζονται σε πολλές χώρες στο κόσμο για τη βελτίωση της συνολικής απόδοσης των κτιρίων με τον καθορισμό αυστηρών κριτηρίων που καλύπτουν πολλές πτυχές όπως τα υλικά, τη μόνωση και την ενεργειακή απόδοση. Ο εκπαιδευτής θα εξηγήσει ότι, ανάμεσα σε άλλα κριτήρια αξιολόγησης, αυτές οι μεθοδολογίες προϋποθέτουν ότι τα κτίρια αυτά πρέπει να έχουν υψηλή θερμική απόδοση αν θέλουν να πετύχουν υψηλή βαθμολογία. Σε πολλές χώρες όπου χρησιμοποιούνται αυτές οι μεθοδολογίες, υπάρχουν στην πραγματικότητα ελάχιστα οικοδομικά πρότυπα που απαιτούν προσεκτική εξέταση της θερμικής απόδοσης. Θα πραγματοποιηθεί μια συζήτηση για τις Επιπτώσεις στην Κλιματική Αλλαγή από την οικοδόμηση και την λειτουργία των κτιρίων. Για παράδειγμα στο Ηνωμένο Βασίλειο, η κατασκευή και η λειτουργία των κτιρίων Page 82 of 317

και των πόλεων ευθύνεται περίπου για το 50% των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα του Ηνωμένου Βασιλείου επομένως αποτελεί σημαντικό παράγοντα συμβολής στην κλιματική αλλαγή. Η ίδια κατάσταση επικρατεί και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς επίσης θα παρουσιαστούν και τοπικά παραδείγματα. Μια τεράστια μείωση στις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα μπορεί να επιτευχθεί απλώς με την κατασκευή και την ανακαίνιση των κτιρίων μέσω της εφαρμογής πολύ υψηλότερων προτύπων μόνωσης και αεροστεγανότητας. Θα πραγματοποιηθεί επίσης μια συζήτηση με έμφαση στις διαφορές στις νομοθεσίες πολεοδομίας που υπάρχουν στις χώρες εταίρους, οι οποίες απαιτούν από τους σχεδιαστές κτιρίων να επιδείξουν συμμόρφωση με τις διάφορες πτυχές της θερμικής και της ενεργειακής απόδοσης. Αυτό θα περιλαμβάνει μια σύντομη εισαγωγή στους τοπικούς κανονισμούς (π.χ. στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι είτε το Μέρος L (Αγγλία & Ουαλία) είτε το Τμήμα 6 των Προτύπων για τα Κτίρια της Σκωτίας). Μαθησιακά Αποτελέσματα Τα αποτελέσματα από το μάθημα 1 θα έχουν εξής: Γνώση του τοπικού πλαισίου που περιβάλλει την θερμική απόδοση Γνώση των κύριων προγραμμάτων οδήγησης που απαιτούν προσεκτική εξέταση της θερμικής απόδοσης συμπεριλαμβανομένων αυτών του κανονισμού για τα κτίρια και της κυβερνητικής πολιτικής. Γνώση των κοινών εθελοντικών Μεθοδολογιών Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης όπως το BREEAM και το LEED και του τρόπου που αυτά τα συστήματα συμβάλλουν στην προώθηση και τη βελτίωση της συνολικής απόδοσης των κτιρίων. Γνώση των επιπτώσεων της κατασκευής και της λειτουργίας των κτιρίων στην κλιματική αλλαγή και του τρόπου που η βελτίωση της θερμικής απόδοσης μπορεί να μειώσει αυτά τα αποτελέσματα. 4.2 Μάθημα 2ο: Θερμική μετάδοση / Συντελεστές Θερμοπερατότητας Στόχος της μάθησης Οι στόχοι της μάθησης του μαθήματος 2 είναι ως εξής: Η κατανόηση του τί είναι οι συντελεστές θερμοπερατότητας και πώς σχετίζονται με τη ροή της θερμότητας μέσα και έξω από το κτίριο. Η κατανόηση της σημασίας των συντελεστών θερμοπερατότητας σε σχέση με τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και των εκπομπών άνθρακα. Η γνώση της θεωρίας των συντελεστών θερμοπερατότητας, οι τύποι που διέπουν τον υπολογισμό τους και η δυνατότητα πραγματοποίησης απλών υπολογισμών με αυτούς τους συντελεστές. Περιεχόμενο Το δεύτερο μάθημα θα εξετάσει την αρχή για τους συντελεστές θερμοπερατότητας και θα εξηγήσει γιατί η κατανόησή τους είναι σημαντική για τη θερμική απόδοση του κτιρίου. Page 83 of 317

Αυτό το μάθημα θα ξεκινήσει με έναν ορισμό για τον συντελεστή θερμοπερατότητας. Ο εκπαιδευτής θα εξηγήσει ότι ο συντελεστής θερμοπερατότητας είναι ένας παράγοντας μέτρησης της αποτελεσματικότητας ενός δομικού στοιχείου, όπως για παράδειγμα ενός τοίχου ή μιας οροφής στον περιορισμό της απώλειας θερμότητας. Ένας μικρός συντελεστής θερμοπερατότητας σημαίνει μικρότερα επίπεδα απώλειας θερμότητας από αυτό το συγκεκριμένο στοιχείο. Η προσεκτική εξέταση των συντελεστών θερμοπερατότητας των δομικών στοιχείων θα οδηγήσει σε υψηλότερη συνολική απόδοση των κτιρίων. Στη συνέχεια θα συζητηθεί η σημασία της θερμομόνωσης. Η θερμομόνωση λειτουργεί παρέχοντας αντίσταση στη ροή της θερμότητας, όπως η μικρή θερμική αγωγιμότητα, μειώνοντας τις τιμές των συντελεστών θερμοπερατότητας των μονωμένων δομικών στοιχείων, που σημαίνει επιβράδυνση της συνολικής θερμικής απώλειας από και προς το κτίριο. Ο εκπαιδευτής θα εξηγήσει κάποιες από τις διαφορετικές τεχνικές και υλικά μόνωσης που υπάρχουν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση των επιπέδων μόνωσης, και τον βαθμό συμβολής τους στη θερμική απόδοση. Θα δοθεί ορισμός για τη θερμική αντίσταση και του τρόπου που σχετίζεται με τις ιδιότητες των κατασκευαστικών υλικών και την ροή της θερμότητας. Επιπρόσθετα θα δοθεί ορισμός για την επιφανειακή αντίσταση, συγκεκριμένα πώς καθορίζονται οι τιμές της επιφανειακής αντίστασης και πώς πρέπει να χρησιμοποιούνται. Ο εκπαιδευτής θα παρουσιάσει τον τύπο της εξίσωσης για τον συντελεστή θερμοπερατότητας, μετά θα κάνει αριθμητικές πράξεις με τέτοιους συντελεστές και θα παρουσιάσει παραδείγματα εφαρμόζοντας τις κατάλληλες εξισώσεις, διαδικασίες και αρχές οι οποίες θα έχουν συζητηθεί προηγουμένως. Στα παραδείγματα περιλαμβάνονται η τοιχοποιία και η κατασκευή τοίχων ξύλινου πλαισίου. Θα αναφερθούν επίσης και άλλα τοπικά παραδείγματα. Ο εκπαιδευτής θα μιλήσει επίσης για το πώς η χρήση εφαρμογών λογισμικού (όπως U-value calculator του BRE) μπορεί να αναιρέσει την ανάγκη για χειρόγραφο υπολογισμό των συντελεστών θερμοπερατότητας, να μειώσει τα λάθη και να επιταχύνει τη διαδικασία υπολογισμού. Αποτελέσματα της μάθησης Τα αποτελέσματα από το δεύτερο μάθημα περιγράφονται ως εξής: Η κατανόηση του ορισμού του συντελεστή θερμοπερατότητας και του πώς σχετίζεται με την ροή της θερμότητας και τη θερμική απόδοση. Η κατανόηση της σχέσης μεταξύ θερμομόνωσης και συντελεστή θερμοπερατότητας Η κατανόηση μερικών κοινών υλικών μόνωσης και των ιδιοτήτων τους. Η κατανόηση των ορισμών τόσο της θερμικής όσο και της επιφανειακής αντίστασης Γνώση του τρόπου υπολογισμού των συντελεστών θερμικής απόδοσης μέσω της πραγματοποίησης κατάλληλων εξισώσεων και πράξεων. 4.3 Μάθημα 3ο: Θερμογέφυρες Στόχος της μάθησης Οι στόχοι της μάθησης από το τρίτο μάθημα περιγράφονται ως εξής: Κατανόηση του ορισμού των θερμογεφυρών και πώς αυτές σχετίζονται με τη θερμική απόδοση των κτιρίων Page 84 of 317

Δυνατότητα υπολογισμού των τιμών του θερμικού γεφυρώματος στη διακλάδωση διαφορετικών στοιχείων. Περιεχόμενο Το τρίτο μάθημα εξετάζει τις αρχές που διέπουν τις θερμογέφυρες και εξηγεί γιατί είναι σημαντικές όταν εξετάζουμε την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και πώς αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία καθώς οι κανονισμοί για τα κτίρια βελτιώνονται και καθώς μετακινούμαστε προς μια οικονομία με χαμηλά επίπεδα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Αυτό το μάθημα θα ξεκινήσει με έναν ορισμό για τις θερμογέφυρες και του πώς σχετίζονται με τους συντελεστές θερμοπερατότητας και την απώλεια θερμότητας. Ο εκπαιδευτής θα εξηγήσει ότι τα υψηλά επίπεδα θερμικού γεφυρώματος οδηγούν σε μεγαλύτερη θερμική απώλεια/κέρδος και ως εκ τούτου αυξάνουν τις ενεργειακές απαιτήσεις των κτιρίων. Μετά από αυτό θα συζητηθούν οι κύριοι λόγοι που εξηγούν γιατί οι θερμογέφυρες είναι σημαντικές. Ο εκπαιδευτής θα εξηγήσει ότι η νέα νομοθεσία και η καλύτερη γνώση για την ενέργεια οδηγούν σε αυξημένα επίπεδα μόνωσης και ως εκ τούτου σε υπολογισμό και αποκλεισμό της θερμικής απώλειας που οφείλεται σε θερμογέφυρες. Στο σημείο αυτό θα οριστούν δύο βασικές έννοιες - η γραμμική θερμική μετάδοση (συντελεστές Ψ) και ο παράγοντας της επιφανειακής θερμοκρασίας ο οποίος χρησιμοποιείται για τις εκτιμήσεις της συμπύκνωσης και των κινδύνων ανάπτυξης μούχλας. Η γραμμική θερμική μετάδοση θα συζητηθεί στη συνέχεια αναλυτικότερα και ο εκπαιδευτής θα εξηγήσει την θεωρία χρησιμοποιώντας τις σχετικές εξισώσεις. Θα εξηγηθεί ο συντελεστής θερμικής σύζευξης και η σχέση του με τη γραμμική θερμική μετάδοση και τους συντελεστές θερμοπερατότητας (U- values), μέσω ενός παραδείγματος τοιχοποιίας, καθιστώντας περισσότερο σαφείς τις έννοιες της θεωρίας. Επιπλέον, θα δοθεί μια διεξοδικότερη εξήγηση για τον προαναφερόμενο παράγοντα θερμοκρασίας ο οποίος χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση του κινδύνου συμπύκνωσης υδρατμών στην επιφάνεια και ανάπτυξης μυκήτων σε οποιοδήποτε δομικό στοιχείο. Θα παρουσιαστεί και θα αναλυθεί στη πράξη η εξίσωση για τον υπολογισμό της εν λόγω θερμοκρασίας. Ο εκπαιδευτής στη συνέχεια θα αναλύσει δύο σημαντικά έγγραφα αναφοράς αναγνωρισμένα από τις βιομηχανίες BR 497 Τύποι για τον Υπολογισμό της Γραμμικής Θερμικής Μετάδοσης και των Παραγόντων Θερμοκρασίας, και BR IP 1/06 Εκτίμηση της Επίδρασης των Θερμογεφυρών σε Συνδέσεις και γύρω από Ανοίγματα, τα οποία παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τις θερμογέφυρες. Θα γίνει παρουσίαση των λογισμικών εργαλείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μοντελοποίηση της μεταφοράς θερμότητας μέσα από δομικά στοιχεία συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης των θερμογεφυρών. Τα εν λόγω λογισμικά εργαλεία μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμα για τον καθορισμό της έκτασης των θερμογεφυρών μέσα στα κτίρια έτσι ώστε ανάλογα με τα αποτελέσματα να μπορούν να γίνουν προσαρμογές για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου. Επίσης κατά τη διάρκεια του μαθήματος οι εκπαιδευόμενοι θα κάνουν αριθμητικές πράξεις για τον υπολογισμό των συντελεστών Ψ και μέσα από την πρακτική εξάσκηση θα αποκτήσουν βαθιά κατανόηση των διαδικασιών αυτών. Θα παρουσιαστεί μια σειρά από διαφορετικά στοιχεία σύνδεσης με επισήμανση των θερμογεφυρών για το καθένα. Μαθησιακά αποτελέσματα Τα αποτελέσματα του τρίτου μαθήματος ορίζονται ως εξής: Κατανόηση του ορισμού των θερμογεφυρών και της σύνδεσής τους με τη ροή της θερμότητας και τη θερμική απόδοση. Page 85 of 317

Κατανόηση του γιατί είναι χρήσιμο να εξετάζουμε τα επίπεδα θερμογεφυρών όταν στοχεύουμε σε κτίρια nzeb. Γνώση των τρόπων υπολογισμού των συντελεστών Ψ της γραμμικής θερμικής γεφύρωσης. Κατανόηση του ορισμού του παράγοντα θερμοκρασίας καθώς επίσης και του τρόπου υπολογισμού και χρήσης του για να μας δείξει τα επίπεδα της συμπύκνωσης στην επιφάνεια και τον κίνδυνο για ανάπτυξη μούχλας. Γνώση των βασικών εγγράφων αναφοράς αναγνωρισμένων από τις βιομηχανίες BR 497 - Τύποι για τον Υπολογισμό της Γραμμικής Θερμικής Μετάδοσης και των Παραγόντων Θερμοκρασίας, και BR IP 1/06 Εκτίμηση της Επίδρασης των Θερμογεφυρών σε Συνδέσεις και γύρω από Ανοίγματα Απόκτηση γνώσεων σχετικά με τον σχεδιασμό μοντέλων λογισμικού τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσδιορίσουν τα επίπεδα της θερμικής γεφύρωσης που παρουσιάζουν τα δομικά στοιχεία. 4.4 Μάθημα 4ο: Αποτελέσματα Στόχος της μάθησης Να κατανοήσουν οι εκπαιδευόμενοι και να είναι σε θέση να περιγράψουν τα αποτελέσματα της κακής μόνωσης και τη κακής θερμικής απόδοσης των κτιρίων. Περιεχόμενο Στο τέταρτο μάθημα θα αναλυθούν οι πιθανές επιπτώσεις της κακής θερμικής απόδοσης των κτιρίων και η σχέση της με: Το εσωτερικό περιβάλλον υγρασία (συμπύκνωση υδρατμών εντός των δομικών στοιχείων ή επί των επιφανειών), ανάπτυξη μούχλας, ζημιές στα κτίρια Την υγεία αλλεργίες, ασθένειες, θάνατος Τις δαπάνες της θέρμανσης και της ψύξης αυξημένοι λογαριασμοί Τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα Αυτό το μάθημα θα ξεκινήσει με την γενική παρουσίαση των επιπτώσεων της ανεπαρκούς μόνωσης των κτιρίων συμπεριλαμβανομένων - του ελλιπούς εσωτερικού περιβάλλοντος, της χειροτέρευσης της υγείας, των αυξημένων λογαριασμών θέρμανσης που οδηγούν σε ένδεια καυσίμων και του αυξημένου ποσοστού εκπομπών CO2 από το κτιριακό περιβάλλον. Θα συζητηθούν οι επιπτώσεις της κακής θερμικής απόδοσης στην υγεία ανάμεσα στις οποίες: Αναπνευστικές ασθένειες που προκαλούνται από o o Την υγρασία Την ανάπτυξη μούχλας Αλλεργίες Μειωμένη παραγωγικότητα Page 86 of 317

Κακή ψυχική υγεία Το σύνδρομο του άρρωστου κτιρίου - μια κατάσταση που επηρεάζει τους χρήστες του κτιρίου π.χ. τους υπαλλήλους γραφείου, και συνήθως χαρακτηρίζεται από πονοκεφάλους και αναπνευστικά προβλήματα που αποδίδονται σε ανθυγιεινούς ή αγχωτικούς παράγοντες στο εργασιακό περιβάλλον, όπως ο ανεπαρκής εξαερισμός Μετά απ αυτό, οι έννοιες της συμπύκνωσης των υδρατμών τόσο εντός των δομικών στοιχείων όσο και επί των επιφανειών θα συζητηθούν διεξοδικότερα. Αυτό σχετίζεται με τα επίπεδα της υγρασίας μέσα στο δομικό στοιχείο (συμπύκνωση εντός των δομικών στοιχείων), όπως εντός ενός τοιχώματος κοιλότητας, καθώς και στην εσωτερική επιφάνεια ενός δομικού στοιχείου (επιφανειακή συμπύκνωση). Θα συζητηθούν τα πιθανά προβλήματα που συνδέονται με τέτοια θέματα όπως επίσης και οι διαθέσιμες στρατηγικές για τον περιορισμό τους. Μαθησιακά αποτελέσματα Τα αποτελέσματα του τέταρτου μαθήματος έχουν ως εξής: Γνώση των επιπτώσεων της ανεπαρκούς θερμικής απόδοσης των κτιρίων στην υγεία, το ενεργειακό κόστος και τις εκπομπές άνθρακα. Γνώση του τί σημαίνει ένδεια καυσίμων και γιατί είναι σημαντικό ζήτημα. Γνώση των εννοιών της συμπύκνωσης τόσο εντός των δομικών στοιχείων όσο και στην επιφάνειά τους και του τρόπου αποφυγής τους. 4.5 Μάθημα 5 ο : Απόδοση Δομής & Κτίρια σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης (nzebs) Στόχος της μάθησης Κατανόηση της σημασίας που έχει η υψηλή απόδοση της δομής για τη συνεισφορά στα κτίρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης και την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και τους παγκόσμιους στόχους για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Κατανόηση της σημασίας των κανονισμών των κτιρίων για την βελτίωση της απόδοσης της δομής ιδιαίτερα όσον αφορά τους συντελεστές θερμοπερατότητας, τις θερμογέφυρες και τα επίπεδα διείσδυσης αέρα. Η κατανόηση της σημασίας των ακριβών προδιαγραφών απόδοσης του κτιρίου μέσα από την προσομοίωση των κτιρίων και τα ακριβή εργαλεία ενεργειακής απόδοσης. Περιεχόμενο Το πέμπτο μάθημα θα εξετάσει την σχέση μεταξύ της απόδοσης της κτιριακής δομής και των κτιρίων σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης. Το μάθημα θα ξεκινήσει με έναν ορισμό για τα κτίρια σχεδόν μηδενικής απόδοσης όπως ορίζονται από την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, και ύστερα θα αναφερθούν μερικές βασικές πολιτικές και δράσεις που οι συμμετέχουσες χώρες της ΕΕ θα πρέπει να εφαρμόσουν όπως ορίζει η οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Αυτό θα περιλαμβάνει τις πολιτικές που σχετίζονται με τα πιστοποιητικά Page 87 of 317

ενεργειακής απόδοσης (EPCs), τα προγράμματα επιθεώρησης των συστημάτων θέρμανσης και ψύξης, τις ελάχιστες απαιτήσεις απόδοσης για τα κτίρια και τους μηχανισμούς χρηματοδότησης που σκοπεύουν στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Στη συνέχεια, ο εκπαιδευτής θα μιλήσει για σχετικούς τοπικούς κανονισμούς οι οποίοι μπορούν για παράδειγμα να ορίσουν τα ελάχιστα πρότυπα για την απόδοση της δομής που σχετίζονται με πρότυπα όπως οι συντελεστές θερμοπερατότητας, οι θερμογέφυρες και η αεροστεγανότητα. Επίσης, στο μάθημα αυτό θα εξηγηθεί ο ρόλος που παίζουν οι προδιαγραφές της δομής για τη προσομοίωση των κτιρίων και τα εργαλεία πρόβλεψης της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Ο εκπαιδευτής θα υπογραμμίσει γιατί η ακρίβεια είναι σημαντική για τα συγκεκριμένα θέματα όταν θέλουμε να εξάγουμε αξιόπιστα αποτελέσματα δεδομένων σε θέματα όπως η ενεργειακή κατανάλωση και οι εκπομπές άνθρακα καθώς και οι συνθήκες του εσωτερικού περιβάλλοντος. Το τελευταίο σκέλος του μαθήματος θα εξετάσει τα μοντέλα ενεργειακής αξιολόγησης όπως εφαρμόζονται στα πλαίσια κάθε χώρας και η χρήση τους ως μεθοδολογίες αξιολόγησης και σύγκρισης της ενέργειας και της περιβαλλοντικής απόδοσης των κτιρίων. Ο εκπαιδευτής θα επισημάνει τον τρόπο που αυτές οι μεθοδολογίες τηρούν την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Ακόμη, θα αναλύσει τις παραμέτρους που λαμβάνουν υπ όψιν οι εν λόγω μεθοδολογίες και τα διαφορετικά αποτελέσματα που παράγουν. Μαθησιακά αποτελέσματα Τα αποτελέσματα του πρώτου μαθήματος ορίζονται ως εξής: Εμβάθυνση των γνώσεων σχετικά με τις πολιτικές που σχετίζονται (άμεσα ή έμμεσα) με τα κτιριακά στοιχεία που η οδηγία επιβάλλει στις συμμετέχουσες χώρες της ΕΕ να θέσουν σε εφαρμογή. Κατανόηση του τρόπου που οι κανονισμοί των κτιρίων μπορούν να βελτιώσουν την απόδοση της δομής του κτιρίου υιοθετώντας τα ελάχιστα πρότυπα για θέματα όπως οι συντελεστές θερμοπερατότητας, οι θερμογέφυρες και τα επίπεδα αεροστεγανότητας. Κατανόηση της σχέσης μεταξύ της ακριβούς προδιαγραφής της κτιριακής δομής και της αξιόπιστης προσομοίωσης των κτιρίων με τα αποτελέσματα της ενεργειακής απόδοσης. Κατανόηση των τοπικών μεθοδολογιών υπολογισμού της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων όπως ορίζονται από τον κανονισμό και του τρόπου που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση και την σύγκριση της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων. 4.6 Μάθημα 6ο: Στις Εγκαταστάσεις Στόχος της μάθησης Κατανόηση των κινδύνων που προκύπτουν από την ελλιπή κατασκευή ή την κακοτεχνία σε σχέση με τη δομή και τη θερμική απόδοση του κτιριακού στοιχείου. Δυνατότητα για εξήγηση μερικών παραδειγμάτων βέλτιστων και κακών πρακτικών που επηρεάζουν τη θερμική απόδοση. Περιεχόμενο Page 88 of 317

Το έκτο μάθημα θα αναφερθεί σε μερικά κατασκευαστικά ζητήματα και κακές πρακτικές οι οποίες οδηγούν σε μειωμένη θερμική απόδοση. Στα θέματα που καλύπτονται περιλαμβάνονται η οικοδομησιμότητα, ο τρόπος και η ποιότητα κατασκευής. Το μάθημα θα ξεκινήσει με μια συζήτηση σχετικά με την οικοδομησιμότητα η οποία σημαίνει τον βαθμό που ένας σχεδιασμός κτιρίου διευκολύνει την κατασκευή του και τη χρήση του. Ο εκπαιδευτής θα συζητήσει τα ζητήματα που μπορεί να προκύπτουν από τη κακή οικοδομησιμότητα και πώς μπορούν να μειωθούν ή να αποτραπούν τέτοια αποτελέσματα. Στη συνέχεια θα γίνει συζήτηση σχετικά με τον τρόπο κατασκευής και τη σημασία της όσον αφορά την θερμική απόδοση. Ο εκπαιδευτής θα υπογραμμίσει ότι η κακή κατασκευή μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην θερμική απόδοση. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στα κατασκευαστικά λάθη όπως και η κακή εγκατάσταση της μόνωσης. Στο έκτο μάθημα θα συζητηθούν οι κίνδυνοι που σχετίζονται με το ελλιπές χτίσιμο ή την κακή κατασκευή. Αυτό περιλαμβάνει και τους κινδύνους που σχετίζονται με την παρουσία μικρών συντελεστών θερμοπερατότητας και εκτεταμένων θερμογεφυρών, ζητήματα που οφείλονται σε λάθη κατά την εγκατάσταση. Θα παρουσιαστεί υλικό θερμικής απεικόνισης που θα τονίζει τα αποτελέσματα των καλών και των κακών πρακτικών σε σχέση με τη μόνωση, τις θερμογέφυρες, την αεροστεγανότητα και τα επίπεδα των υαλοπινάκων. Θα χρησιμοποιηθεί επίσης υλικό χωρίς θερμική απεικόνιση για να τονιστούν άλλες κακές πρακτικές εγκατάστασης όπως η κακή εγκατάσταση της μόνωσης. Το μάθημα θα ολοκληρωθεί με μερικά παραδείγματα καλών και κακών πρακτικών της χώρας στην οποία η εκπαίδευση λαμβάνει χώρα, δηλαδή παραδείγματα από καλές και κακές τοπικές πρακτικές. Μαθησιακά αποτελέσματα Τα αποτελέσματα του έκτου μαθήματος περιγράφονται ως εξής: Κατανόηση των επιπτώσεων της κακής οικοδομησιμότητας και της κατασκευής στην θερμική απόδοση. Γνώση για μερικά από τα κοινά ζητήματα κατασκευής τα οποία θέτουν σε κίνδυνο την απόδοση της κτιριακής δομής. 4.7 Μάθημα 7ο: Θέτοντας σε λειτουργία ένα κτίριο Στόχος της μάθησης Κατανόηση της σημασίας που έχει η θέση σε λειτουργία ενός κτιρίου στην διασφάλιση ότι η νέα κτιριακή δομή λειτουργεί σωστά και σύμφωνα με τα πρότυπα σχεδιασμού. Δυνατότητα εξήγησης των διαφορετικών μεθόδων ελέγχου οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον καθορισμό του αν η κτιριακή δομή πληροί, υπερβαίνει ή δεν πληροί την προδιαγραφή σχεδιασμού. Κατανόηση του πώς οι μετρήσεις των συντελεστών της θερμοπερατότητας στους χώρους των εγκαταστάσεων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να εξακριβωθεί αν έχουν εφαρμοστεί οι οδηγίες για τον προσδιορισμό του συντελεστή θερμοπερατότητας. Page 89 of 317

Δυνατότητα εξήγησης του πώς η θερμογράφηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέθοδος επιτόπιας δοκιμής για την αξιολόγηση της απόδοσης της κτιριακής δομής. Περιεχόμενο Το έβδομο μάθημα θα εξετάσει την θέση σε λειτουργία της κτιριακής δομής, μια διαδικασία ζωτικής σημασίας για την διασφάλιση ότι η νέα κτιριακή δομή και τα συστήματα λειτουργούν σύμφωνα με την προδιαγραφή σχεδιασμού. Το μάθημα θα ξεκινήσει με μια συζήτηση για κάποιες από τις διάφορες μεθόδους ελέγχου οι οποίες μπορούν να εφαρμοστούν για να καθοριστεί εάν το κτίριο πληροί, υπερβαίνει ή δεν πληροί τις προδιαγραφές σχεδιασμού όπου περιλαμβάνονται τα εξής: Επιτόπια μέτρηση του συντελεστή θερμοπερατότητας Έλεγχος αεροστεγανότητας o Έλεγχος για καπνό προκειμένου να διερευνηθούν οι περιοχές υψηλής διαρροής Θερμική απεικόνιση o Εντοπισμός περιοχών με ανεπαρκή μόνωση, μετακίνηση αέρα και άλλες σημαντικές θερμογέφυρες Συνέχεια μόνωσης Σημαντικές θερμογέφυρες Περιοχές με διαφορές θερμότητας Περιοχές που επηρεάζονται από την υγρασία Διαρροή ή διείσδυση αέρα Μαθησιακά αποτελέσματα Τα αποτελέσματα από το έβδομο μάθημα ορίζονται ως εξής: Κατανόηση της σημασίας που έχει η σωστή θέση σε λειτουργία της κτιριακής δομής για τη διασφάλιση της βέλτιστης θερμικής απόδοσης Γνώση των διαφόρων μεθόδων ελέγχου για την διασφάλιση ότι η κτιριακή δομή πληροί τις προδιαγραφές σχεδιασμού. 4.8 Μάθημα 8ο: Τοπικά εγκεκριμένα Συστήματα Θερμικών Στοιχείων (και ανεξάρτητα διαπιστευμένα συστήματα) Στόχος της μάθησης Δυνατότητα για εξήγηση πώς τα τοπικά εγκεκριμένα συστήματα θερμικών στοιχείων διασφαλίζουν την εγκυρότητα της δηλωμένης θερμικής απόδοσης των στοιχείων σύνδεσης. Δυνατότητα για εξήγηση του τρόπου που τα τοπικά εγκεκριμένα θερμικά συστήματα διασφαλίζουν την εγκυρότητα των δηλωμένων. Page 90 of 317

Απόκτηση γνώσεων σχετικά με τα διαθέσιμα δικαιολογητικά έγγραφα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συμβολή στη κατανόηση και την αξιολόγηση των θερμογεφυρών. Κατανόηση των οφελών των ανεξάρτητα διαπιστευμένων προϊόντων πιστοποίησης από τρίτους (όπως το πιστοποιημένο καθεστώς της BRE για τα θερμικά στοιχεία και προϊόντα). Περιεχόμενο Το όγδοο μάθημα θα εξετάσει τα ανεξάρτητα / διαπιστευμένα τοπικά συστήματα θερμικών στοιχείων τα οποία παρέχουν εγκεκριμένη ή διαπιστευμένη θερμική απόδοση των στοιχείων για χρήση σε κανονιστικούς υπολογισμούς. Ο εκπαιδευτής θα ξεκινήσει το μάθημα εξηγώντας γιατί είναι απαραίτητα τέτοια συστήματα και πώς χρησιμοποιούνται για τη διασφάλιση της συνέπειας και της ακρίβειας στις τιμές της δηλωμένης θερμικής απόδοσης των στοιχείων σύνδεσης. Θα εξεταστεί επίσης η σημασία των συστημάτων πιστοποίησης από τρίτους στη διάρκεια της οποίας εξηγείται η σημασία της υψηλής ακρίβειας κατά την πρόβλεψη της θερμικής και ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Κατά τη διάρκεια του όγδοου μαθήματος ο εκπαιδευτής θα μιλήσει επίσης για τα διαθέσιμα πρότυπα και συμβάσεις συμπεριλαμβανομένης της BRE BR 497: Συμβάσεις για τον υπολογισμό της γραμμικής θερμικής μετάδοσης και των παραγόντων θερμοκρασίας, της BRE BR 443: Συμβάσεις για τον υπολογισμό του συντελεστή θερμοπερατότητας και της EN ISO 10211: Θερμογέφυρες στην κτιριακή δομή Ροές θερμότητας και επιφανειακές θερμοκρασίες Αναλυτικοί υπολογισμοί Στη συνέχεια ο εκπαιδευτής θα καλύψει μερικά από τα διαθέσιμα (ανεξάρτητα) έγγραφα έρευνας και καθοδήγησης συμπεριλαμβανομένων του BRE FB 61: Μείωση των θερμογεφυρών στα σημεία σύνδεσης κατά τη διάρκεια σχεδιασμού και εγκατάστασης μόνωσης για συμπαγή τοίχο, του BRE BR 262: Θερμομόνωση, αποφεύγοντας τους κινδύνους, και του BRE IP 4/13: προηγμένες τεχνολογίες θερμομόνωσης στο κτιριακό περιβάλλον. Ως παράδειγμα, ο εκπαιδευτής θα χρησιμοποιήσει το πιστοποιημένο σύστημα για τα θερμικά στοιχεία και τα προϊόντα του BRE και θα εξηγήσει για ποιόν λόγο και πώς αναπτύχθηκε, πώς αξιολογούνται τα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένου του τί είναι αυτό που τα καθιστά αξιόπιστα και πώς αυτό μπορεί τελικά να βοηθήσει στο να έχουμε κτίρια με καλύτερη απόδοση. Ο εκπαιδευτής θα παράσχει μια γενική εικόνα της διαδικασίας που ακολουθείται όταν γίνεται αίτηση για πιστοποίηση ενός προϊόντος στο πλαίσιο αυτού του συστήματος. Μαθησιακά αποτελέσματα Απόκτηση γνώσεων σχετικά με τα ανεξάρτητα / διαπιστευμένα τοπικά συστήματα θερμικών στοιχείων, τί ακριβώς είναι και για ποιόν λόγο τα εφαρμόζουμε. Απόκτηση γνώσεων για το συνοδευτικό έγγραφο του BRE το οποίο χρησιμοποιείται ως μέρος του συστήματος διασφαλίζοντας την αξιοπιστία του και την εγκυρότητά του. Απόκτηση γνώσεων για τα πιστοποιημένα στοιχεία και τα online προϊόντα του BRE, την ψηφιακή του πλατφόρμα και τα περιεχόμενά του. Page 91 of 317

5 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Ο ακόλουθος πίνακας περιγράφει τους κινδύνους, καθορίζοντας τους αναμενόμενους κινδύνους, το επίπεδο κινδύνου και τα μέτρα ελέγχου για διαχείριση των εν λόγω κινδύνων. Περιγραφή Κινδύνου Έλλειψη εκπαιδευτικού υλικού από τους εταίρους και δυσκολία στην ανάπτυξη κατάλληλου υλικού για κάθε χώρα Κακή παράδοση εκπαίδευσης στην τάξη από τους εταίρους της χώρας στόχου και τους εκπαιδευτές Επίπεδο Κινδύνου Υψηλό Μέτριο Δράση για τη διαχείριση του κινδύνου Το BRE και η χώρα εταίρος να συνδυάσει το υλικό που παρέχεται στη κάθε χώρα με το πρωτότυπο υλικό για τη δημιουργία τεσσάρων «τοπικών» εκδοχών των μαθημάτων. Να διεξαχθεί συνέδριο για τα εκπαιδευτικά σεμινάρια σε επόμενη συνάντηση των εταίρων με σκοπό να λυθούν τέτοια ζητήματα. Δράση συντονιστή όπως απαιτείται. Το BRE μπορεί να καθοδηγήσει τους εταίρους των χωρών στόχων και τους εκπαιδευτές μέσω συνεδρίων ερωταπαντήσεων οι οποίες θα πραγματοποιούνται μέσω οπτικών τηλεδιασκέψεων με σκοπό την βελτίωση των γνώσεων και την άμεση απάντηση σε συνήθεις ερωτήσεις. Μικρό ποσοστό επιτυχίας Χαμηλό - Μέτριο Το BRE και η χώρα εταίρος θα καταγράψουν τα ποσοστά και θα τροποποιήσουν το περιεχόμενο του μαθήματος για τη στήριξη των περιοχών που παρουσιάζουν συγκεκριμένα προβλήματα. Υπερβολικές αποκλίσεις σε τοπικά ζητήματα Χαμηλό Το BRE θα εξετάσει το τοπικό υλικό και θα παράσχει συμβουλές για τις αλλαγές που απαιτούνται. Page 92 of 317

6. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΡΑΣΗ Εκπαιδευτική Ενότητα Το θέμα ταιριάζει με την σχέδιο έκθεσης της εκπαίδευσης; - εξηγείστε τους λόγους Εάν υπάρχουν, ποιές ελλείψεις εντοπίζετε; εξηγήστε τους λόγους Γενική ποιότητα της αξιολόγησης παρακαλώ σχολιάστε Θερμική Απόδοση του Κελύφους του Κτιρίου Ναι, φαίνεται ότι τα περιεχόμενα της παρουσίασης PowerPoint ταιριάζουν απόλυτα Δεν εντοπίστηκαν ελλείψεις Η ποιότητα της παρουσίασης είναι καλή Πρόσθετα σχόλια Προτεινόμενες δράσεις για αυτή την ενότητα Παρακαλώ προσθέστε σχόλια για συγκεκριμένα τμήματα και διαφάνειες εδώ. Ίσως μια περαιτέρω έμφαση στη χρήση των υλικών θα ήταν χρήσιμη και θα συνέβαλε στην ενεργειακή απόδοση του κτιρίου Κανένα Το περιεχόμενο να προσαρμοστεί ώστε να ανταποκρίνεται στις παρατηρήσεις Page 93 of 317

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ D ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 4: ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΕΣΗ 2 WP3 TASK 2 - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 4 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΑΝΕΣΗΣ 2.1 Προετοιμασία και παράδοση Η προετοιμασία του εκπαιδευτικού υλικού έχει αναληφθεί από το Πανεπιστήμιο του Minho με τη συνεργασία του Πανεπιστήμιου της Πάτρας (σύμφωνα με την Περιγραφή Εργασιών). Το Πανεπιστήμιο της Πάτρας προετοιμάζει το Κεφάλαιο 1, Κεφάλαιο 2, Κεφάλαιο 3, Κεφάλαιο 4 και Κεφάλαιο 5 σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Minho. To Πανεπιστήμιο του Minho προετοιμάζει τα Κεφάλαιο 6, 7 και 8. Τα διαγωνίσματα προετοιμάζονται από το KEK. Υπεύθυνη είναι η Δρ. Manuela Almeida, επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Minho. H Δρ. Manuela Almeida έχει αναλάβει τη θερμική απόδοση των κτιρίων, τη θερμική και ακουστική απόδοση των κτιρίων, την ορθολογική χρήση της ενέργειας στα κτίρια, την διατήρηση και αποκατάσταση των κτιρίων και την ενεργειακή μοντελοποίηση για περισσότερα από 25 έτη δραστηριότητας στο Πανεπιστήμιο του Minho, όπου παρέδιδε εκπαίδευση για τη θερμική άνεση, καθώς επίσης και επιστημονικές παρουσιάσεις. Θα βοηθηθεί όπου απαιτείται από τη Δρ. Sandra Silva και τον Δρ. Luís Bragança της Ομάδας Βιώσιμης Κατασκευής (Sustainable Construction Group) του Πανεπιστημίου του Minho. Η Δρ. Manuela Almeida θα είναι επίσης υπεύθυνη για τον ποιοτικό έλεγχο του υλικού. Τα τοπικά ζητήματα καθορίζονται και το εκπαιδευτικό υλικό προετοιμάζεται από τους συνεργάτες στις χώρες στόχους. Το περιεχόμενο αυτό δεν υπερβαίνει το 15% της ενότητας. Τα τοπικά ζητήματα προετοιμάζονται από τους τοπικούς συνεργάτες, το ΤεΠαΚ στην Κύπρο, το ΚΕΚ και το Πανεπιστήμιο Πάτρας στην Ελλάδα, το DTTN στην Ιταλία και το Πανεπιστήμιο του Minho και το IST-ID στην Πορτογαλία. Η παράδοση του υλικού της εκπαιδευτικής ενότητας στους εκπαιδευτές έχει αναληφθεί από κάθε χώρα από τους αντίστοιχους συνεργάτες (σύμφωνα με την Περιγραφή Εργασιών), στην Κύπρο από το ΤεΠαΚ, στην Ελλάδα από το ΚΕΚ (Euro Training), στην Ιταλία από το DTTN και στην Πορτογαλία από το Πανεπιστήμιο του Minho και το IST-ID. Στη συνέχεια, οι εκπαιδευτές θα παραδώσουν επίσης τις ενότητες στους εκπαιδευόμενους. 2.2 Περίληψη της Ενότητας 4 Θερμική Άνεση Η ενότητα 4 στοχεύει να παρουσιάσει στους μηχανικούς, αρχιτέκτονες, ελεγκτές κτιρίων, διαχειριστές στο χώρο της κατασκευής, επιθεωρητές κτιρίων, κυβερνητικούς αξιωματούχους και αξιωματούχους τοπικής αυτοδιοίκησης που σχετίζονται με τον κανονισμό της ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια τις βασικές έννοιες της θερμικής άνεσης, τις μεθόδους αξιολόγησής της και τον τρόπο που η θερμική άνεση σχετίζεται και μπορεί να επιτευχθεί σε ενεργειακά αποδοτικά κτίρια και ιδιαίτερα στα κτίρια nzeb. Αυτή η ενότητα επικεντρώνεται στο θερμικό περιβάλλον των κτιρίων μέσω της παρουσίασης των εννοιών, της πειραματικής ανάλυσης και των πρακτικών ασκήσεων. Περιλαμβάνει κεφάλαια σε εφαρμοστέα πρότυπα, τον ορισμό της θερμικής άνεσης για ένα ανθρώπινο σώμα και πώς μπορεί να μοντελοποιηθεί, παράγοντες και αξίες που διαμορφώνουν την αντίληψη της θερμικής άνεσης, διαφορετικοί τρόποι για την αξιολόγηση της θερμικής άνεσης σύμφωνα με διεθνή πρότυπα, βέλτιστο εύρος τιμών για θερμική άνεση ανάλογα με το επίπεδο (κατηγορία) των απαιτήσεων του χώρου, τις προσδοκίες των χρηστών και την Page 94 of 317

προσαρμοστικότητα, προσαρμοστικά μοντέλα για τη θερμική άνεση, αποδεκτό εύρος θερμοκρασιών, μοντέλα θερμικής άνεσης και εύρος θερμοκρασιών και η επίδρασή τους στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, έλεγχος και μέτρηση θερμικής άνεσης. Η εκτιμώμενη διάρκεια της εκπαίδευσης είναι 20 ώρες, που διαχωρίζεται σε προετοιμασία πριν το μάθημα, μάθημα εντός της τάξης, μελέτη μετά το μάθημα και διαγώνισμα. Αυτή η εκπαιδευτική ενότητα συντονίζεται, σχεδιάζεται και οργανώνεται από το Πανεπιστήμιο του Minho, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Πάτρας, αλλά οι συνεργάτες από κάθε χώρα στόχο (Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία και Πορτογαλία) αναπτύσσουν το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό υλικό που σχετίζεται με τη δική τους χώρα. Ως αποτέλεσμα, η προσέγγιση αλλάζει ανάμεσα στις χώρες έτσι ώστε να επιτρέψει την σαφή εξήγηση των τοπικών κανονισμών και παραδόσεων. 2.3 Σκοπός της εκπαίδευσης Η σημασία της θερμικής άνεσης αυξάνεται καθώς οι άνθρωποι ξοδεύουν το 90% του χρόνου τους στο εσωτερικό των κτιρίων. Η θερμική άνεση είναι σημαντική για τη διασφάλιση των πιο ικανοποιητικών συνθηκών στους ανθρώπους για τις πολλαπλές δραστηριότητές τους εντός του κτιρίου. Η δημιουργία συνθηκών θερμικής άνεσης είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της υγείας των χρηστών, την ευεξία τους και την παραγωγικότητά τους. Ωστόσο, ο ορισμός του εύρους θερμοκρασιών για τη για τη θερμική άνεση σε ένα κτίριο έχει σημαντικό αντίκτυπο στη θερμική και ενεργειακή απόδοσή του, το οποίο είναι σε πολλές περιπτώσεις μία από τις αιτίες της υπερβολικής χρήσης της ενέργειας. Συχνά, παράγοντες όπως η ροή αέρα και η θερμοκρασία ακτινοβολίας αγνοούνται στο σχεδιασμό, οδηγώντας σε υψηλότερη χρήση ενέργειας και σε δυσαρέσκεια των χρηστών. Για το σχεδιασμό ενεργειακά αποδοτικών και άνετων κτιρίων είναι απαραίτητο να γνωρίζει κανείς και να αντιλαμβάνεται τα γεγονότα και τις παραμέτρους που επηρεάζουν τη θερμική άνεση, τις στρατηγικές για τη διασφάλιση των συνθηκών άνεσης, καθώς επίσης και την ανθρώπινη αντίληψη σε αυτό. Η διαδικασία του καθορισμού των κριτηρίων θερμικής άνεσης, μοντέλων και θερμοκρασιακού εύρους θα απαιτεί μία αξιολόγηση των τοπικών κλιματικών συνθηκών και τον καθορισμό στρατηγικών βιώσιμου σχεδιασμού για την άμβλυνση της θερμικής δυσφορίας καθώς επίσης και τον προσδιορισμό συστημάτων Θέρμανσης Κλιματισμού Αερισμού (HVAC) χαμηλής ενέργειας για τη βελτίωση της θερμικής άνεσης ελαχιστοποιώντας την κατανάλωση ενέργειας. Ο σκοπός αυτής της εκπαιδευτικής ενότητας είναι να ενημερώσει και αν παρουσιάσει σε επαγγελματίες και σε άλλους ενδιαφερόμενους την επίδραση της θερμικής άνεσης στην απόδοση των κτιρίων σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης. Αναφέρει τις παραμέτρους που επηρεάζουν τις συνθήκες θερμικής άνεσης, τις συνθήκες που είναι απαραίτητες για την επίτευξη της θερμικής άνεσης και πώς αυτές επηρεάζουν την ενεργειακή απόδοση των νέων και ριζικά ανακαινισμένων κτιρίων. Η εκπαίδευση αφορά στο πώς μπορεί να επιτευχθεί θερμική άνεση και πώς η αγνόησή της μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Διεθνή και εθνικά πρότυπα και μέθοδοι υπολογισμού επίσης εξηγούνται λεπτομερώς. Οι τομείς που θα καλυφθούν σε αυτή την εκπαιδευτική ενότητα είναι οι ακόλουθοι: Αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στη θερμική άνεση, Ορισμοί θερμικής άνεσης και κοινωνικοπολιτική αντίληψη του θέματος, Page 95 of 317

Σχέση της θερμικής άνεσης με την ανθρώπινη υγεία, την ευεξία και την παραγωγικότητα και τη ενεργειακή φτώχεια, Παράμετροι που επηρεάζουν τη θερμική άνεση, Συνθήκες απαραίτητες για την επίτευξη της θερμικής άνεσης, Προσαρμοστικότητα, Τοπική θερμική δυσφορία, Κτιριακοί κανονισμοί και πρότυπα που σχετίζονται με τη θερμική άνεση Προσαρμοστικά μοντέλα θερμικής άνεσης, Αντίκτυπος της κτιριακής δομής και φυσικός αερισμός στη θερμική άνεση και τη χρήση ενέργειας, Εύρος θερμοκρασιών που σχετίζονται με τη θερμική άνεση και τον αντίκτυπό τους στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, Εργαλεία προσομοίωσης, Περίληψη διεργασιών αξιολόγησης θερμικής άνεσης, Επίβλεψη και αξιολόγηση των συνθηκών θερμικής άνεσης, Παραδείγματα βέλτιστης πρακτικής. 2.4 Στόχοι εκμάθησης και αποτελέσματα Οι στόχοι εκμάθησης προσδιορίζουν τη νέα γνώση, τις ικανότητες και δυνατότητες που ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να επιτύχει από την ανάληψη της εκπαιδευτικής εμπειρίας (μάθημα, σεμινάριο μέσω Internet, αυτοδιδασκαλία ή ομαδική δραστηριότητα). Η πραγματοποίηση όλων των στόχων εκμάθησης θα έχει ως αποτέλεσμα την επίτευξη όλων των εκπαιδευτικών σκοπών της εκπαίδευσης και των εμπειριών ανάπτυξης. Ένας στόχος εκμάθησης είναι η δήλωση του τι θα μάθει ο εκπαιδευόμενος, θα αντιληφθεί ή θα είναι ικανός να κάνει ως αποτέλεσμα της ενασχόλησης σε μία διαδικασία μάθησης. Καλογραμμένοι στόχοι εκμάθησης είναι σημαντικοί για τη δημιουργία μιας ισχυρής βάσης στην ανάπτυξη του εκπαιδευτικού υλικού. Στόχοι εκμάθησης: Παρέχουν σαφήνεια σχετικά με το σκοπό του μαθήματος, Καθοδηγούν την ανάπτυξη του κατάλληλου περιεχομένου, των μεθόδων και του υλικού από τον υπεύθυνο ανάπτυξης του προγράμματος έτσι ώστε να διευκολύνουν την εκμάθηση και να πετύχουν τους στόχους της εκπαίδευσης, Καθιερώνουν υπευθυνότητα ανάμεσα στον εκπαιδευόμενο και στον εκπαιδευτή, Βοηθούν τους εκπαιδευτές να διευκρινίσουν ακριβώς αυτό που θέλουν να κάνουν οι συμμετέχοντες μέχρι το τέλος της εκπαίδευσης. Αποτελεσματικοί στόχοι εκμάθησης έχουν αναπτυχθεί με τη χρήση της αρχής SMART: Συγκεκριμένος (Specific), Μετρήσιμος (Measurable), με γνώμονα τη Δράση (Action-oriented), Λογικός (Reasonable) και με περιορισμό στο χρόνο (Time bound). Page 96 of 317

Οι στόχοι εκμάθησης της Ενότητας 4 είναι οι ακόλουθοι (συγκεκριμένοι): Να γίνει αντιληπτή η έννοια της θερμικής άνεσης καθώς επίσης και η σχέση της με την υγεία των χρηστών, την ευεξία και την παραγωγικότητα και η επίδρασή της στην επίτευξη ενεργειακά αποδοτικών κτιρίων, Να γίνει αντιληπτή η επίδραση του εύρους των θερμοκρασιών άνεσης στην ικανοποίηση των απαιτήσεων των κτιριακών κανονισμών, Να γίνουν αντιληπτές και να προσδιορισθούν οι παράμετροι που επηρεάζουν τις συνθήκες θερμικής άνεσης και τον τρόπο που επηρεάζουν τις αισθήσεις, Να γίνουν αντιληπτές οι διαφορετικές μεθοδολογίες που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση των συνθηκών θερμικής άνεσης, να αναγνωρισθούν οι πιο ικανοποιητικές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε κάθε περίπτωση και να εφαρμοστούν, Να γίνει αντιληπτό γιατί και πότε τοπική θερμική δυσφορία μπορεί να εμφανιστεί και να προσδιορισθούν οι τρόποι για την άμβλυνση του φαινομένου αυτού, Να προσδιορισθούν και να εφαρμοστούν στρατηγικές και τεχνικές επιτήρησης και αξιολόγησης για την αξιολόγηση της άνεσης των κτιρίων, Να δύναται να αναγνωρισθούν στο σημείο της εγκατάστασης σημαντικοί κίνδυνοι και να είναι αντιληπτές οι απαιτήσεις για πρακτική καλής κατασκευής για να διασφαλιστούν οι συνθήκες θερμικής άνεσης ενώ ελαχιστοποιείται η χρήση ενέργειας. Μετρήσιμο οι εκπαιδευόμενοι, μετά που θα ολοκληρώσουν το μάθημα, θα μπορούν να αναγνωρίζουν παραμέτρους που επηρεάζουν τις συνθήκες θερμικής άνεσης και τον αντίκτυπο που οι θερμικές συνθήκες ενός κτιρίου έχουν στην υγεία των χρηστών, την ευεξία και την παραγωγικότητα και πώς επηρεάζει την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου. Οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν επίσης να διεξάγουν πρόβλεψη θερμικής άνεσης, αξιολογήσεις και αναλύσεις χρησιμοποιώντας την καταλληλότερη μεθοδολογία. Δράση οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να ασχοληθούν με την ανάπτυξη κτιρίων nzeb εντός της δικής τους εργασίας, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες θερμικής άνεσης. Θα μπορούν επίσης να εξηγήσουν σε πελάτες, συναδέλφους και λοιπούς ενδιαφερόμενους τα θέματα που περιλαμβάνονται στη θερμική άνεση. Λογικό οι διαφάνειες PowerPoint υποστηρίζονται από έγγραφα προς ανάγνωση που προτείνεται να μελετηθούν πριν ή μετά την παρακολούθηση του μαθήματος και πρόσθετο υλικό παρουσιάζεται ως βιβλιογραφία σε κάθε κεφάλαιο. Η εκμάθηση που απαιτείται είναι ανάλογη του στόχου. Περιορισμένο ως προς το χρόνο η εκμάθηση θα ολοκληρωθεί μετά την εκπαίδευση και την ολοκλήρωση της ανάγνωσης του μαθήματος. 2.5 Κοινό εκμάθησης εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι προσόντα και εμπειρία Οι εκπαιδευτές και οι εκπαιδευόμενοι θα είναι εκείνοι οι επαγγελματίες κτιρίων που σχετίζονται με το σχεδιασμό και την κατασκευή των κτιρίων, καθώς επίσης και εκείνοι που σχετίζονται με το κτιριακό κανονιστικό σύστημα. Οι επαγγελματίες θα περιλαμβάνουν μηχανικούς, αρχιτέκτονες, επιβλέποντες κτιρίων διαχειριστές στον τόπο του έργου και επιθεωρητές κτιρίων. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι και της τοπικής αυτοδιοίκησης που σχετίζονται με τον κανονισμό της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων θα συμπεριληφθούν επίσης. Page 97 of 317

Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να είναι μέλη ενός σχετικού κατασκευαστικού επιμελητηρίου / συλλόγου και να έχουν σημαντική εμπειρία, τουλάχιστον 5 χρόνια σε σχεδιασμό και κατασκευή κτιρίων, κατά προτίμηση σε ενεργειακά αποδοτικά κτίρια. Εμπειρία στην επίβλεψη προσωπικού και προηγούμενη εμπειρία στην εκπαίδευση και παράδοση μαθημάτων θα ήταν επίσης χρήσιμη. Οι εκπαιδευόμενοι θα αποτελούνται από τους επαγγελματίες του κτιριακού χώρου σύμφωνα με την ανωτέρω περιγραφή, αλλά με οποιοδήποτε αριθμό ετών εμπειρίας από απόφοιτους μέχρι και ανώτερα διευθυντικά στελέχη εταιρειών. Page 98 of 317

3 ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 4 ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΕΣΗ Η εκτιμώμενη διάρκεια της εκπαίδευσης είναι 20 ώρες. Η δομή του μαθήματος είναι η ακόλουθη: Προετοιμασία περιλαμβάνεται μία εισαγωγή on-line και ανάγνωση του σχετικού υποβάθρου. Η διάρκεια είναι περίπου 3 ώρες. Εκπαίδευση εντός της τάξης περιλαμβάνεται η παράδοση από έναν εκπαιδευτή των βασικών στοιχείων της εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση πραγματοποιείται από τον εγκεκριμένο εκπαιδευτή σε περίπου 20 με 30 εκπαιδευόμενους σε κάθε κεφάλαιο. Η διάρκεια της εκπαίδευσης εντός της τάξης είναι περίπου 10 ώρες, Εκπαίδευση μετά το σεμινάριο και αυτοεκπαίδευση. Η εκπαίδευση θα περιλαμβάνει on-line ενασχόληση με το περιεχόμενο της πλατφόρμας απομακρυσμένης εκπαίδευσης και αυτοαξιολόγηση. Η διάρκεια αυτού του μέρους της εκπαίδευσης θα είναι περίπου 4 ώρες. Οι συμμετέχοντες πρέπει επίσης να αφιερώσουν περίπου 2 ώρες για την προετοιμασία τους για την αξιολόγηση των ικανοτήτων τους. Η διάρκεια της εκπαίδευσης μετά το σεμινάριο, της αυτοεκπαίδευσης και η προετοιμασία για το διαγώνισμα είναι γι αυτό το λόγο περίπου 6 ώρες συνολικά, Αξιολόγηση ικανοτήτων αυτό θα πραγματοποιηθεί μέσω ενός γραπτού διαγωνίσματος μίας ώρας που θα περιλαμβάνει ένα διαγώνισμα πολλαπλών επιλογών. Η αξιολόγηση θα διαρκέσει 1 ώρα. 3.1 Κατανομή χρόνου της Ε4- Θερμική Άνεση Προβλέπεται να υπάρχουν 10 ώρες εκπαίδευσης εντός της τάξης, κατανεμημένες ανά κεφάλαιο όπως παρουσιάζεται στη συνέχεια: Κεφάλαιο 1 - Εισαγωγή (0,5 ώρα) Κεφάλαιο 2 Χαρακτηριστικά κτιρίου και απόδοση και συνθήκες θερμικής άνεσης (0,5 ώρα) Κεφάλαιο 3 Κτιριακοί κανονισμοί και πρότυπα (1 ώρα) Κεφάλαιο 4 - Έννοιες θερμικής άνεσης και παράγοντες που επηρεάζουν τη θερμική άνεση (1,5 ώρα) Κεφάλαιο 5 Θερμική άνεση και τοπική θερμική δυσφορία (2 ώρες) Κεφάλαιο 6 Μοντέλα θερμικής άνεσης (1,5 ώρα) Κεφάλαιο 7 Αξιολόγηση θερμικής άνεσης (2,5 ώρες) Κεφάλαιο 8 - Παραδείγματα (0,5 ώρα) Διαγώνισμα (1 ώρα). Page 99 of 317

3.2 Υλικό ανάγνωσης του μαθήματος Ένας αριθμός εγγράφων υποδεικνύεται ως απαιτούμενα (πριν το μάθημα και μετά) και πρόσθετο υλικό ανάγνωσης που σχετίζεται με τη θερμική άνεση παρουσιάζεται. Πριν το σεμινάριο Ορισμοί θερμικής άνεσης, Βιβλιογραφία με πρότυπα θερμικής άνεσης: ASHRAE Standard 55-2004 Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy EN ISO 7730:2005 - Ergonomics of the thermal environment - Analytical determination and interpretation of thermal comfort using calculation of the PMV and PPD indices and local thermal comfort criteria EN 15251:2007 - Indoor environmental input parameters for design and assessment of energy performance of buildings addressing indoor air quality, thermal environment, lighting and acoustics Κεφάλαιο Θερμικής Άνεσης, Θεμελιώδη στοιχεία τόμος του εγχειριδίου της ASHRAE, Οδηγία 2009/72/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2009, σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενεργείας και για την κατάργηση της οδηγίας 2003/54/ΕΚ Bluyssen Philomena M. (2009). The Indoor Environment Handbook How to Make Buildings Healthy and Comfortable, Earthscan ltd (United Kingdom), ISBN-13: 9781844077878 Brager, G. S., de Dear, R. J. (1998). Thermal adaptation in the built environment: a literature review, Energy and Buildings 27 de Dear, R. and Brager, G.S., 1998. Developing an adaptive model of thermal comfort and preference. ASHRAE Trans., V.104(1a), pp. 145-167 Fanger, P.O., Thermal Comfort, Robert E. Krieger, Malabar, FL, 1982 Tham, K. W., Willem, H. C., Sekhar, S.C., Wyon, D. P., Wargocki, P. and Fanger, P. O. (2003) Temperature and ventilation effects on the work performance of office workers (study of a call center in the tropics), in Tham, K. W., Sekhar, S.C. and Cheong, D. (eds) Proceedings of Healthy Buildings 2003, Singapore, Stallion Press, vol 3, pp280-286 Εθνικοί κτιριακοί κανονισμοί / πρότυπα που σχετίζονται με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και τη θερμική άνεση: Κύπρος Νόμοι N142(I)/2006 Ο περί ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων Νόμος του 2006 Page 100 of 317

N30(I)/2009 - Ο περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2009 N210(I)/2012 - Ο περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2012 Διατάγματα και Κανονισμοί ΚΔΠ 164/2009 Οι περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Ενεργειακή Πιστοποίηση των Κτιρίων) Κανονισμοί του 2009 ΚΔΠ 39/2014 Οι περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Ενεργειακή Πιστοποίηση των Κτιρίων) (Τροποιητικοί) Κανονισμοί του 2014 ΚΔΠ 412/2009 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου) Διάταγμα του 2009 ΚΔΠ 432/2013 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Απαιτήσεις Ελάχιστης Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 432/2013 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Προτάσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 33/2015 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Μεθοδολογία Υπολογισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου) Διάταγμα του 2015 ΚΔΠ 429/2006 Οι περί Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων) Κανονισμοί του 2006 ΚΔΠ 61/2014 Οι περί Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων) Τροποποιητικοί Κανονισμοί του 2014 ΚΔΠ 343/2013 το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Μεθοδολογία Υπολογισμού των Βέλτιστων από πλευράς Κόστους Επιπέδων Ελάχιστων Απαιτήσεων Ενεργειακής Απόδοσης) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 386/2013 Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Απαιτήσεις Νέων Τεχνικών Συστημάτων Κτιρίων που εγκαθίστανται σε υφιστάμενα κτίρια ή κτιριακές μονάδες και τεχνικών συστημάτων που αντικαθίστανται και αναβαθμίζονται) Διάταγμα 2013 ΚΔΠ 366/2014 Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Απαιτήσεις και Τεχνικά Χαρακτηριστικά που πρέπει να πληροί το κτίριο με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας) Διάταγμα του 2014 Δεν υφίστανται υποχρεωτικοί Νόμοι ή Κανονισμοί στην Κύπρο για την απόδοση των κτιρίων αναφορικά με τη θερμική άνεση. Παρόλα αυτά, οι μηχανικοί χρησιμοποιούν το Πρότυπο ASHRAE 55 ή παρόμοιο όποτε απαιτείται να ασχοληθούν με αυτό. Ελλάδα Page 101 of 317

Ν. 3661/2008, που εκδόθηκε στις 19 Μαΐου του 2008 Κανονισμός για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (KENAK) που εκδόθηκε το 2010 (ΦΕΚ B 407/09-04-2010), σύμφωνα με το Ν. 3661/2008 Τεχνικές Οδηγίες για την εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ μέσω του ΦΕΚ Β 1387-2010 και 1413-2012 Ν. 4122/2013 «Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων Εναρμόνιση με την Οδηγία 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις» Ιταλία Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (2010). Οδηγία 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 19ης Μαΐου 2010 για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (αναδιατύπωση) UNI EN 15251:2007 - Indoor environmental input parameters for design and assessment of energy performance of buildings addressing indoor air quality, thermal environment, lighting and acoustics D.L. 63/2013 Disposizioni urgenti per il recepimento della Direttiva 2010/31/UE del Parlamento europeo e del Consiglio del 19 maggio 2010, sulla prestazione energetica nell'edilizia per la definizione delle procedure d'infrazione avviate dalla Commissione europea, nonche' altre disposizioni in materia di coesione sociale. (13G00107) (GU Serie Generale n.130 del 5-6-2013) ISTAT website www.istat.it UNI EN ISO 7730- Ergonomics of the thermal environment -- Analytical determination and interpretation of thermal comfort using calculation of the PMV and PPD indices and local thermal comfort criteria ASHRAE Standard 55:2013, Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy EN ISO 13791 - Thermal performance of buildings. Calculation of internal temperatures of a room in summer without mechanical cooling. General criteria and validation procedures EN ISO 13792 - Thermal performance of buildings. Calculation of internal temperatures of a room in summer without mechanical cooling. Simplified methods Πορτογαλία Διάταγμα - Νόμος 118/2003, σχετικές Αποφάσεις και Εντολές Σύστημα Ενεργειακής Πιστοποίησης της Πορτογαλίας, Κανονισμός για την ενεργειακή απόδοση των κατοικιών, Κανονισμός για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων γραφείων (θέτει την ελάχιστη ποιότητα του κελύφους και εσωτερικών θερμοκρασιών περιβάλλοντος αναφοράς για να διασφαλίσει τις συνθήκες για θερμική άνεση) Matias, L., 2010. Desenvolvimento de um modelo adaptativo para a definição das condições de conforto térmico em Portugal. Coleção Teses e Programas de Investigação LNEC, TPI 65. LNEC, Lisboa Βίντεο: Αρχές θερμικής Άνεσης: https://www.youtube.com/watch?v=azybdaujlrc (Aidan Hoggard) Page 102 of 317

Μετά το σεμινάριο Η μελέτη μετά το σεμινάριο περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Πρότυπα Αξιολόγησης, Λογισμικό αξιολόγησης, Τεχνικές αξιολόγησης, Λεπτομέρειες καλής πρακτικής. Βιβλιογραφία περί των συνθηκών υπολογισμού θερμικής άνεσης και μετρήσεων: ASHRAE Standard 55, Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy ISO 7243, Hot environments - Estimation of the heat stress on working man, based on the WBGT index (wet bulb globe temperature) ISO 7726, Ergonomics of the thermal environment - Instruments for measuring physical quantities EN ISO 7730:2005 - Ergonomics of the thermal environment - Analytical determination and interpretation of thermal comfort using calculation of the PMV and PPD indices and local thermal comfort criteria ISO 7933, Ergonomics of the thermal environment - Analytical determination and interpretation of heat stress using calculation of the predicted heat strain ISO 8996, Ergonomics of the thermal environment - Determination of metabolic rate ISO 9920, Ergonomics of the thermal environment - Estimation of the thermal insulation and evaporative resistance of a clothing ensemble ISO 9888, Evaluation of thermal strain by physiological measurements ISO 10551, Ergonomics of the thermal environment - Assessment of the influence of the thermal environment using subjective judgement scales ISO 11399, Ergonomics of the thermal environment - Principles and application of relevant International Standards ISO TR 11079, Ergonomics of the thermal environment - Analytical determination and interpretation of cold stress using calculation of the required clothing insulation (IREQ) and the assessment of local cooling effects EN ISO 12894, Ergonomics of the thermal environment Medical supervision of individuals exposed to extreme hot or cold environments ISO 13732-3, Ergonomics of the thermal environment Touching of cold surfaces Part 3. Ergonomics data and guidance for application Page 103 of 317

EN 14058, Protective clothing garments for protection against cool environments EN 15251, Indoor environmental input parameters for design and assessment of energy performance of buildings addressing indoor air quality, thermal environment, lighting and acoustics ISO 15265, Ergonomics of the thermal environment Risk assessment strategy for the prevention of stress and discomfort in thermal working conditions ISO 15743, Ergonomics of the thermal environment - cold workplaces - risk assessment and management EN 511, Specification for protective gloves against cold EN 563, Safety of machinery Temperatures of touchable surfaces Ergonomics data to establish temperature limit values for hot surfaces Thermal comfort software manuals: CBE Thermal Comfort Tool (http://comfort.cbe.berkeley.edu/; https://www.youtube.com/watch?v=s3kxjuukcaq; https://www.youtube.com/watch?v=owjimus-q8w; http://escholarship.org/uc/item/4db4q37h#page-1). Η μελέτη μετά το σεμινάριο θα περιλαμβάνει επίσης προσδιορισμό των καλών και κακών πρακτικών. Βιβλιογραφία εθνικών υπολογισμών θερμικής άνεσης και μετρήσεων: Κύπρος Δεν υπάρχει καμία εθνική μεθοδολογία που να έχει υιοθετηθεί για τον υπολογισμό της θερμικής άνεσης. Το πρότυπο ASHRAE 55 (ή παρόμοιο) χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις όπου χρειάζεται να γίνουν σχετικοί υπολογισμοί. Ελλάδα Κανονισμός για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων, που εκδόθηκε την 9η Απριλίου του 2010 Τεχνικές Οδηγίες για την εφαρμογή του KENAK μέσω του ΦΕΚ Β 1387-2010 και 1413-2012 Ιταλία EN 15251, Indoor environmental input parameters for design and assessment of energy performance of buildings addressing indoor air quality, thermal environment, lighting and acoustics EN ISO 7726 - Ergonomics of the thermal environment -- Instruments for measuring physical quantities EN ISO 7730 - Ergonomics of the thermal environment -- Analytical determination and interpretation of thermal comfort using calculation of the PMV and PPD indices and local thermal comfort criteria EN ISO 8996 - Ergonomics of the thermal environment -- Determination of metabolic rate Page 104 of 317

EN ISO 27243 - Hot environments. Estimation of the heat stress on working man, based on the WBGTindex (wet bulb globe temperature) EN ISO 9886 - Ergonomics -- Evaluation of thermal strain by physiological measurements EN ISO 9920 - Ergonomics of the thermal environment -- Estimation of thermal insulation and water vapour resistance of a clothing ensemble EN ISO 7933 - Ergonomics of the thermal environment -- Analytical determination and interpretation of heat stress using calculation of the predicted heat strain EN 13779 - Ventilation for non-residential buildings Performance requirements for ventilation and room-conditioning systems EN 12831 - Heating systems in buildings EN 15243 - Ventilation for buildings. Calculation of room temperatures and of load and energy for buildings with room conditioning systems EN ISO 13790 - Energy performance of buildings -- Calculation of energy use for space heating and cooling EN 15255 - Energy performance of buildings. Sensible room cooling load calculation. General criteria and validation procedures EN 15265 - Energy performance of buildings. Calculation of energy needs for space heating and cooling using dynamic methods. General criteria and validation procedures EN 15203 - Energy performance of buildings Overall energy use, CO 2 emissions and definition of energy ratings EN ISO 13791 - Thermal performance of buildings. Calculation of internal temperatures of a room in summer without mechanical cooling. General criteria and validation procedures EN ISO 13792 - Thermal performance of buildings. Calculation of internal temperatures of a room in summer without mechanical cooling. Simplified methods EN 15240 - Ventilation for buildings. Energy performance of buildings. Guidelines for inspection of airconditioning systems EN 15239 - Ventilation for buildings. Energy performance of buildings. Guidelines for inspection of ventilation systems EN 15378 - Heating systems in buildings. Inspection of boilers and heating systems EN 15217 - Energy performance of buildings. Methods for expressing energy performance and for energy certification of buildings Πορτογαλία Page 105 of 317

Matias, L., 2010. Desenvolvimento de um modelo adaptativo para a definição das condições de conforto térmico em Portugal. Coleção Teses e Programas de Investigação LNEC, TPI 65. LNEC, Lisboa Βίντεο: Προσομοίωση άνεσης ανθρώπου: https://www.youtube.com/watch?v=ki02jewwvyq (Guy Wallis) Page 106 of 317

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 4 ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΕΣΗ Αυτή η ενότητα παρέχει ένα σχέδιο μαθήματος, περιλαμβάνοντας μία περιγραφή των περιοχών και των σημαντικών στοιχείων που θα καλυφθούν. Το περιεχόμενο της παρουσίασης θα διαχωριστεί σε οκτώ κεφάλαια που θα αναλυθούν καθ όλη τη διάρκεια του μαθήματος. Η εισαγωγή σε κάθε κεφάλαιο θα πραγματοποιηθεί από τον εκπαιδευτή και θα εξηγηθεί η σχέση με τους στόχους εκμάθησης και τα αποτελέσματα. Τα κεφάλαια θα ποικίλουν σε διάρκεια και περιεχόμενο. Το υλικό του μαθήματος θα παραδοθεί μέσω διαφανειών PowerPoint, οι οποίες είναι διαθέσιμες στους εκπαιδευόμενους. Οι εκπαιδευτές θα έχουν πρόσθετες σημειώσεις διαθέσιμες στις διαφάνειες PowerPoint. Επιπρόσθετα, υπάρχει ένα κεφάλαιο πρακτικής με εργαλεία προσομοίωσης και ένα κεφάλαιο πρακτικής με εξοπλισμό. Τα κεφάλαια περιγράφονται σε αυτή την ενότητα, περιλαμβάνοντας τη συσχέτιση με τους στόχους και τα αποτελέσματα της εκμάθησης. Τα οκτώ κεφάλαια είναι τα ακόλουθα: Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή (0,5 ώρα) προετοιμάσθηκε από το Πανεπιστήμιο της Πάτρας 3. Εισαγωγή στο θέμα 4. Παγκόσμιο πλαίσιο 5. Αντίκτυπος κλιματικής αλλαγής Κεφάλαιο 2 Χαρακτηριστικά κτιρίου και απόδοση και συνθήκες θερμικής άνεσης (0,5 ώρα) προετοιμάσθηκε από το Πανεπιστήμιο της Πάτρας 3. Αντίκτυπος της δομής του κτιρίου στη θερμική άνεση και στη χρήση της ενέργειας 4. Εύρος θερμοκρασιών που σχετίζονται με τη θερμική άνεση και τον αντίκτυπό τους στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων 5. Σχέση της θερμικής άνεσης με την ανθρώπινη υγεία, την ευεξία και την παραγωγικότητα Κεφάλαιο 3 Κτιριακοί κανονισμοί και πρότυπα (1 ώρα) προετοιμάσθηκε από το Πανεπιστήμιο της Πάτρας 4. Κοινωνικοπολιτική αντίληψη του θέματος 5. Κτιριακοί κανονισμοί και πρότυπα που σχετίζονται με τη θερμική άνεση 6. Τρέχοντες κτιριακοί κανονισμοί και πρότυπα σε προηγμένες χώρες στον τομέα αυτό 7. Τοπικό πλαίσιο (να προετοιμασθεί από τους συνεργάτες σε κάθε χώρα στόχο) 8. Τοπικοί κανονισμοί και πρότυπα (να προετοιμασθεί από τους συνεργάτες σε κάθε χώρα στόχο) 9. Τοπικός αντίκτυπος / ζητήματα (να προετοιμασθεί από τους συνεργάτες σε κάθε χώρα στόχο) Κεφάλαιο 4 Έννοιες θερμικής άνεσης και παράγοντες που επηρεάζουν τη θερμική άνεση (1,5 ώρα) προετοιμάσθηκε από το Πανεπιστήμιο της Πάτρας 7. Ορισμός της Έννοιας της Θερμικής Άνεσης 8. Θερμορυθμιστικό σύστημα 9. Ισορροπία θερμότητας 3.1. Απώλεια αισθητής θερμότητας Page 107 of 317

3.2. Απώλεια θερμότητας μέσω εξάτμισης 10. Παράγοντες που επηρεάζουν τη θερμική άνεση 4.1. Ρυθμός μεταβολισμού 4.2. Θερμική αντίσταση του ρουχισμού μόνωση ρουχισμού 4.3. Θερμοκρασία αέρα 4.4. Λειτουργική θερμοκρασία 4.5. Ταχύτητα αέρα 4.6. Σχετική υγρασία Κεφάλαιο 5 Θερμική Άνεση και τοπική θερμική δυσφορία (2 ώρες) προετοιμάσθηκε από το Πανεπιστήμιο της Πάτρας 8. Προσαρμογή 1.1. Φυσιολογίας 1.2. Συμπεριφοράς 1.3. Ψυχολογική 9. Παγκόσμια θερμική άνεση 10. Τοπική θερμική άνεση / δυσφορία 3.1. Ασυμμετρία ακτινοβολίας 3.2. Ρεύμα αέρα 3.3. Θερμά ή κρύα δάπεδα 3.4. Διαφορές θερμοκρασίας αέρα σε κατακόρυφο άξονα 11. Επίδραση του φυσικού αερισμού στη θερμική άνεση 12. Ευαισθησία στη θερμότητα των ατόμων, φυλετικές και ηλικιακές διαφοροποιήσεις 13. Θερμική άνεση σε διαφορετικές περιοχές (να προετοιμασθεί από τους εταίρους στις χώρες στόχους) Κεφάλαιο 6 Μοντέλα θερμικής άνεσης (1,5 ώρα) προετοιμάσθηκε από το Πανεπιστήμιο του Minho 3. Προγνωστικά μοντέλα θερμικής άνεσης 1.1. EN ISO 7730 Μοντέλο PMV/PPD 1.2. Μοντέλο AHSRAE 55 1.3. Προσαρμοστικά μοντέλα θερμικής άνεσης (επίσης να προετοιμασθούν από τους εταίρους στις χώρες στόχους) Page 108 of 317

4. Εργαλεία προσομοίωσης Κεφάλαιο 7 Αξιολόγηση θερμικής άνεσης (2,5 ώρες) προετοιμάσθηκε από το Πανεπιστήμιο του Minho 1. Περίληψη των διαδικασιών αξιολόγησης της θερμικής άνεσης 2. Επιτήρηση και αξιολόγηση 2.1. Εμπειρική προσέγγιση (έρευνες) 2.2. Αναλυτική προσέγγιση 2.3. Μετρήσεις θερμικής άνεσης. Αισθητήρες και εξοπλισμός 2.4 Κεφάλαιο πρακτικής με εξοπλισμό Κεφάλαιο 8 - Παραδείγματα (0,5 ώρες) προετοιμάσθηκε από το Πανεπιστήμιο του Minho 1. Παραδείγματα βέλτιστης πρακτικής 2. Παραδείγματα τοπικής πρακτικής (να προετοιμασθεί από τους εταίρους στις χώρες στόχους) Διαγώνισμα Γραπτό διαγώνισμα μίας ώρας. Για κάθε διαφάνεια του εγγράφου, στον τομέα των σημειώσεων, παρουσιάζεται μία εξήγηση για τον σκοπό της διαφάνειες και περαιτέρω σημειώσεις που σχετίζονται με το περιεχόμενο. Αυτό προορίζεται να βοηθήσει των εκπαιδευτή να αναπτύξει περαιτέρω το θέμα ή να επισημάνει τα πιο σχετικά θέματα που πρέπει να αναφερθούν κατά τη διάρκεια των σεμιναρίων. Σε άλλες περιπτώσεις, όπου μόνο πίνακες και γραφήματα παρουσιάζονται στις διαφάνειες, ο τομέας των σημειώσεων περιλαμβάνει τα πιο σχετικά ζητήματα που πρέπει να αναφερθούν από τον εκπαιδευτή και την πηγή (παρουσιάζονται πιο λεπτομερώς σε σχέση με αυτή στη διαφάνεια) της εικόνας ή του πίνακα. Επομένως, εάν ο εκπαιδευτής επιθυμεί να αναπτύξει περαιτέρω το περιεχόμενο της διαφάνειας μπορεί εύκολα να αναζητήσει το σχετικό έγγραφο (Error! Reference source not found.). Page 109 of 317

Εικόνα 5: Εικόνα μίας διαφάνειας στην οποία παρουσιάζεται ο τομέας των σημειώσεων Στο τέλος κάθε κεφαλαίου μία λίστα βιβλιογραφικών αναφορών παρουσιάζεται (Error! Reference source not found.), οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να αναπτύξουν περαιτέρω την εκπαίδευσή τους μέσω της μελέτης των εγγράφων που παρουσιάζονται. Εικόνα 6: Εικόνα μιας διαφάνειας που παρουσιάζει την βιβλιογραφία του κεφαλαίου Page 110 of 317

4.1 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 1 - Εισαγωγή Οι στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 1 είναι οι ακόλουθοι: Να γίνει αντιληπτό με τι σχετίζεται η θερμική άνεση, η σημασία της στην ευεξία, υγεία και παραγωγικότητα του κάθε ατόμου και η σχέση της με το κτίριο nzeb. Να γίνει αντιληπτή η θερμοδυναμική και η επίδρασή της στη θερμική άνεση. Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 1 - Εισαγωγή Το πρώτο κεφάλαιο της εκπαιδευτικής ενότητας αφορά στις βασικές αρχές της θερμικής άνεσης και πιο συγκεκριμένα στα κάτωθι: Εισαγωγή στο θέμα Παγκόσμιο πλαίσιο Αντίκτυπος κλιματικής αλλαγής Η παρουσίαση εξηγεί ότι η αντίληψη της θερμικής άνεσης είναι υποκειμενική, αλλά είναι παγκόσμια και εφαρμόζει σε όλο τον κόσμο ακόμα και εάν οι συνθήκες για να επιτευχθεί ένα θερμικά άνετο περιβάλλον είναι διαφορετικές από τόπο σε τόπο. Σε αυτό το κεφάλαιο ο ορισμός της θερμικής άνεσης παρουσιάζεται συντόμως καθώς επίσης και οι βασικές έννοιες της θερμοδυναμικής και της ψυχρομετρίας που είναι βοηθητικές για να γίνει πλήρως αντιληπτή η έννοια της θερμικής άνεσης και πώς αυτή επιτυγχάνεται σε διαφορετικές συνθήκες. Επίσης, εξηγείται γιατί η θερμική άνεση έχει αποκτήσει ενδιαφέρον προσφάτως. Η σχέση ανάμεσα στη θερμική άνεση και τα κτίρια nzeb παρουσιάζεται μέσω της Αναθεωρημένης Οδηγίας 2010/31/ΕΕ για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (EPBD), θεωρώντας τις τοπικές συνθήκες και το εξωτερικό περιβάλλον. Το Άρθρο 1 της Αναθεωρημένης Οδηγίας EPBD ορίζει ότι ο στόχος της είναι «να προωθήσει την βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων εντός της Κοινότητας, λαμβάνοντας υπόψη τις εξωτερικές κλιματικές και τοπικές συνθήκες, καθώς επίσης και τις απαιτήσεις του εσωτερικού κλίματος και την αποτελεσματικότητα ως προς το κόστος». Καθώς τα κτίρια σχεδιάζονται και ανακαινίζονται ριζικά για μεγάλη χρονική διάρκεια, οι αλλαγές του κλίματος και ο αντίκτυπός τους στις συνθήκες θερμικής άνεσης επίσης παρουσιάζονται σε αυτό το κεφάλαιο. Το Κεφάλαιο 1 σχετίζεται με το παγκόσμιο πλαίσιο, επομένως κανένα εθνικό πλαίσιο δεν παρουσιάζεται. Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή η εκτιμώμενη διάρκεια είναι 0,5 ώρα. Περίληψη του Κεφαλαίου 1 Η θερμική άνεση είναι η κατάσταση του μυαλού που εκφράζει ικανοποίηση με το θερμικό περιβάλλον. Είναι εφαρμοστέο σε όλες τις τοποθεσίες. Page 111 of 317

Η θερμική άνεση πρέπει να επιτυγχάνεται λαμβάνοντας υπόψη περιβαλλοντικές ανησυχίες και ότι η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει πρωτοφανείς κλιματικές αλλαγές. Σχετίζεται με θερμοδυναμική και πιο συγκεκριμένα πώς να ρυθμιστεί η θερμοκρασία και η υγρασία σε ένα συγκεκριμένο κτιριακό χώρο δεδομένων των θερμικών φορτίων. Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 1 Τα αποτελέσματα του Κεφαλαίου 1 θα είναι τα ακόλουθα: Γνώση της Αναθεωρημένης Οδηγίας EPBD και της σχέσης μεταξύ της θερμικής άνεσης και των κτιρίων nzeb, Γνώση των βασικών αρχών θερμοδυναμικής και ψυχρομετρίας και του τρόπου που σχετίζονται με τη θερμική άνεση, Γνώση του τι είναι η θερμική άνεση και η σχέση της με την τοποθεσία του κτιρίου και το εξωτερικό κλίμα, Γνώση του πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη θερμική άνεση. Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 1 EN ISO 7730:2005 - Ergonomics of the thermal environment - Analytical determination and interpretation of thermal comfort using calculation of the PMV and PPD indices and local thermal comfort criteria Directive 2002/91/EC of the European Parliament and of the Council of 16 December 2002 on the energy performance of buildings. IDES-EDU. (17/04/2013). Lecture 2 Thermal Comfort. Retrieved from: http://www.ides-edu.eu/wpcontent/uploads/2013/04/2-thermal-comfort.pdf Wikipedia. (25/09/2016). Wet-bulb temperature. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/wetbulb_temperature Wikipedia. (12/09/2016). Humidity. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/humidity Wikipedia. (11/03/2016). Sensible heating. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/sensible_heat. 4.2 Κεφάλαιο 2: Χαρακτηριστικά κτιρίου και απόδοση και συνθήκες θερμικής άνεσης Στόχοι εκμάθηση του Κεφαλαίου 2 Οι στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 2 είναι οι ακόλουθοι: Page 112 of 317

Να γίνει αντιληπτό πώς τα χαρακτηριστικά του κτιρίου, επί παραδείγματι το κτιριακό κέλυφος επηρεάζουν την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου και την άνεση των χρηστών. Η ικανότητα προσδιορισμού του εύρους των θερμοκρασιών που σχετίζονται με τη θερμική άνεση και η εξήγηση του αντίκτυπού τους στην ενεργειακή απόδοση του κτιρίου. Να γίνει αντιληπτό και να εξηγηθεί η σχέση ανάμεσα στη θερμική άνεση, την ανθρώπινη υγεία και την παραγωγικότητα. Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 2 Το δεύτερο κεφάλαιο της εκπαιδευτικής ενότητας αφορά στο πώς τα κτιριακά χαρακτηριστικά επηρεάζουν τη θερμική άνεση και πιο συγκεκριμένα στα ακόλουθα: Αντίκτυπος της δομής του κτιρίου στη θερμική άνεση και στη χρήση της ενέργειας, Εύρος θερμοκρασιών που σχετίζεται με τη θερμική άνεση και τον αντίκτυπό τους στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, Σχέση της θερμικής άνεσης με την ανθρώπινη υγεία, ευεξία και παραγωγικότητα. Η παρουσίαση του Κεφαλαίου 2 εξηγεί πώς τα χαρακτηριστικά του κτιρίου, δηλαδή η θερμική αντίσταση του κελύφους, η θερμική αδράνεια / θερμική μάζα, αλλά επίσης το εμβαδό του υαλοστασίου και τα χαρακτηριστικά του και η σκίαση από τον ήλιο επηρεάζουν όχι μόνο την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων αλλά επίσης και τις συνθήκες θερμικής άνεσης. Επιπλέον, στο Κεφάλαιο 2 παρουσιάζεται η συσχέτιση των θερμικών απωλειών με την ενέργεια που χρειάζεται για να επιτευχθεί θερμική άνεση. Στο Κεφάλαιο 2, το εύρος των θερμοκρασιών που σχετίζεται με τη θερμική άνεση και ο αντίκτυπός τους στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων παρουσιάζεται και συζητείται. Η σχέση της θερμικής μάζας, της θερμικής υστέρησης και της θερμικής άνεσης παρουσιάζεται, καθώς επίσης και πώς η θερμική υστέρηση επηρεάζει τις παραδόσεις στις χώρες του προγράμματος SouthZEB (πολιτισμικά και κατασκευαστικές τεχνικές). Οι αντιλήψεις περί της θερμικής καταπόνησης και της δυσφορίας παρουσιάζονται και επίσης εξηγείται πώς αυτές επηρεάζουν την υγεία, την ευεξία και την παραγωγικότητα (στην εκπαίδευση και στην εργασία). Η αναμενόμενη διάρκεια του Κεφαλαίου 2 είναι 0,5 ώρα. Περίληψη του Κεφαλαίου 2 Οι τιμές θερμοπερατότητας (U values) σχετίζονται με την ποσότητα της ενέργειας που ανταλλάσσεται με το εξωτερικό περιβάλλον. Η αναλογία τοίχων προς παραθύρων παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην επίτευξη συνθηκών θερμικής άνεσης. Η θερμική μάζα καθορίζει τον τρόπου που οι εξωτερικές θερμικές αλλαγές επηρεάζουν το εσωτερικό περιβάλλον. Page 113 of 317

Οι τιμές θερμοπερατότητας (U values) και η θερμική μάζα επηρεάζει τη θερμική άνεση και την κατανάλωση ενέργειας. Η θερμική άνεση έχει μία θετική επίδραση στην υγεία, την ευεξία και την παραγωγικότητα. Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 2 Τα αποτελέσματα από το Κεφάλαιο 2 θα είναι ως ακολούθως: Γνώση του πώς τα χαρακτηριστικά ενός κτιρίου επηρεάζουν την απόδοση ενέργειάς του και τη θερμική άνεση των χρηστών του, Προσδιορισμός του εύρους των θερμοκρασιών που σχετίζονται με τη θερμική άνεση, Η ικανότητα να εξηγηθεί η σχέση ανάμεσα στη θερμική άνεση και την ανθρώπινη υγεία, ευεξία και παραγωγικότητα. Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 2 European project ThermCo. (May 2009). Thermal comfort in Buildings with Low-Energy Cooling. World Health Organization. (2012). Regional Office for Europe, Environmental burden of disease associated with inadequate housing. 4.3 Κεφάλαιο 3: Κτιριακοί κανονισμοί και πρότυπα Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 3 Οι στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 3 είναι οι κάτωθι: Να γίνει αντιληπτό το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της θερμικής άνεσης. Να γίνει αντιληπτή η ενεργειακή φτώχεια και πώς αυτή επηρεάζει την κοινωνία. Να γίνει αντιληπτός ο κοινωνικός αντίκτυπος της έλλειψης των συνθηκών θερμικής άνεσης. Να δύναται να προσδιορισθεί ο κτιριακός κανονισμός και τα πρότυπα που σχετίζονται με τη θερμική άνεση σε διεθνή και εθνικά επίπεδα. Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 3 Το Κεφάλαιο 3 της εκπαιδευτικής ενότητας ασχολείται με τον κτιριακό κανονισμό και τα πρότυπα και το τοπικό πλαίσιο και πιο συγκεκριμένα με τα κάτωθι: Κοινωνικοπολιτική αντίληψη του ζητήματος Κτιριακοί κανονισμοί και πρότυπα που σχετίζονται με τη θερμική άνεση Page 114 of 317

Υπάρχοντες κτιριακοί κανονισμοί και πρότυπα στις πρωτοπόρες χώρες Τοπικό πλαίσιο Τοπικοί κανονισμοί και πρότυπα Τοπικός αντίκτυπος / ζητήματα Η παρουσίαση εξηγεί ότι η ενεργειακή φτώχεια είναι ένα αυξανόμενο πρόβλημα στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα επηρεάζοντας ένα υψηλό αριθμό οικογενειών στις οποίες δεν δύναται να κλιματίζεται επαρκώς το σπίτι, οδηγώντας σε άβολες θερμικές συνθήκες. Σε αυτό το κεφάλαιο, οι κτιριακοί κανονισμοί σε Ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο παρουσιάζονται και διεξάγεται σχετική συζήτηση. Στο Κεφάλαιο 3 το τοπικό πλαίσιο αναφορικά με το κλίμα και τις κτιριακές παραδόσεις επίσης παρουσιάζεται. Η εκτιμώμενη διάρκεια του Κεφαλαίου 3 είναι 1,0 ώρα. Κύπρος Η πλειοψηφία των κτιρίων (περίπου το 85%) στην Κύπρο έχουν κατασκευαστεί πριν την επιβολή κάποιου νόμου που να σχετίζεται με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Επιπλέον, περίπου το 50% του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος δεν έχει καθόλου θερμομόνωση στο κτιριακό κέλυφος. Επομένως, τα περισσότερα από τα κτίρια στην Κύπρο παρουσιάζουν χαμηλή ποιότητα ως προς τις εσωτερικές συνθήκες (θερμοκρασία, υγρασία, αύξηση μούχλας λόγω υγροποίησης κτλ). Σε μία έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Κύπρου σημειώθηκε ότι μόνο το 35% του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος είναι εξοπλισμένο με κεντρικό σύστημα θέρμανσης (30% έχουν σύστημα που βασίζεται σε λέβητα, ενώ περίπου το 5% έχουν αντλία θερμότητας που έχει εγκατασταθεί ως πηγή παραγωγή θερμότητας). Επιπλέον, μόνο τα δύο τρίτα του συνολικού δαπέδου ενός κτιρίου κατοικίας θερμαίνεται κατά τη διάρκεια του χειμώνα και αυτό μόνο για λίγες ώρες μέσα στη μέρα (κατά μέσο όρο 3-5 ώρες την ημέρα κατά τη διάρκεια του απογεύματος και τις νυχτερινές ώρες). Επιπροσθέτως, το κυρίαρχο σύστημα ψύξης που εγκαθίσταται σε κτίρια κατοικιών είναι διαιρούμενου τύπου AC, το οποίο συνήθως εγκαθίσταται σε μερικά από τα δωμάτια (συνήθως στα υπνοδωμάτια) σε μία κατοικία και μόνο περίπου το ένα τρίτο του συνολικού εμβαδού της κατοικίας ψύχεται για λίγες ώρες την ημέρα. Παρά τα προαναφερόμενα και τη χαμηλή ενεργειακή απόδοση των κτιρίων στην Κύπρο αναφορικά με τις εσωτερικές θερμικές συνθήκες, δεν έχουν τεθεί σε ισχύ κανονισμοί που να σχετίζονται με τις εσωτερικές θερμοκρασίες και τις περιβαλλοντικές συνθήκες στα κτίρια. Ελλάδα Στην Ελλάδα περίπου το 26,1% του πληθυσμού έχει επηρεαστεί από την ενεργειακή φτώχεια, ενώ σύμφωνα με σχετική έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2012 περισσότερο από το 70% του στατιστικού δείγματος ανέφερε ότι δεν δύνανται να διατηρήσουν την οικία του ζεστή λόγω οικονομικών λόγων. Πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι οι ελληνικές κατοικίες καταναλώνουν την περισσότερη ενέργεια στην ΕΕ. Ο κύριος λόγος για αυτό είναι η δομή του κτιρίου, καθώς η πλειονότητα των κτιρίων έχουν κατασκευαστεί πριν την εφαρμογή του κανονισμού θερμομόνωσης των κτιρίων (περίπου το 1980). Ο Ελληνικός κανονισμός ωστόσο για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων, που εκδόθηκε στις 9 Απριλίου 2010 καθώς επίσης και οι λοιπές τεχνικές οδηγίες παρουσιάζουν τα όρια άνεσης ανά χρήση κτιρίου. Ιταλία Page 115 of 317

Η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2010/31/EΕ στην ενεργειακή απόδοση στα κτίρια εισάγει την έννοια των κτιρίων σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης (nzeb) έτσι ώστε να επιτευχθούν συγκεκριμένοι στόχοι απόδοσης. Εντωμεταξύ, επιτρέπει σε κάθε Κράτος Μέλος να προσδιορίσει τα απαραίτητα βήματα για την εφαρμογή και τη εξάπλωση αυτών των κτιρίων nzebs. Η Ιταλία έπρεπε να ενσωματώσει την Οδηγία στην εθνική νομοθεσία μέχρι την 9 η Ιουλίου 2012, θέτοντας και εφαρμόζοντας ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης για νέα και υφιστάμενα κτίρια και θεσπίζοντας την πιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι από το 2021 όλες οι νέες κατασκευές θα αποτελούν κτίρια σχεδόν μηδενικές ενεργειακής κατανάλωσης. Η ενσωμάτωση επιτεύχθηκε μετά από ένα έτος καθυστέρησης ως επείγον μέτρο εξαιτίας μιας διαδικασίας για παράβαση έναντι της Ιταλίας: στις 3 Αυγούστου του 2013 δημοσιεύθηκε ο Ν. 90 στην 'Gazzetta Ufficiale', ενώ έγινε εφαρμοστέος από την επόμενη ημέρα. Αργότερα μετατράπηκε στο Νομοθετικό Διάταγμα N.63 στις 4 Ιουνίου του 2013 παρέχοντας άμεσους κανόνες για την εφαρμογή της Οδηγίας 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 19 ης Μαΐου 2010 για την ενεργειακή απόδοση στην κατασκευαστική βιομηχανία ως απάντηση για τις διαδικασίες παράβασης που είχαν ξεκινήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (...). Παρόλο που στην Ιταλία δεν υπάρχει μονοσήμαντος ορισμός για τα κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας, υπάρχουν ορισμένα ενεργειακά αποδοτικά και παθητικά κτίρια. Για την ικανοποίηση των απαιτήσεων που εισήχθησαν από το Διάταγμα, είναι απαραίτητο για τις Δημόσιες Υπηρεσίες να καθορίσουν μία στρατηγική έτσι ώστε να επιτευχθούν οι αναφερόμενοι στόχοι και αυτό θα πρέπει να καθοριστεί σύντομα δεδομένης της αναφερόμενης προθεσμίας. Πορτογαλία Στην Πορτογαλία το 28% του πληθυσμού επηρεάζεται από την ενεργειακή φτώχεια και περισσότερο από το 20% του πληθυσμού δεν μπορεί να διατηρήσει επαρκώς θερμό το σπίτι για οικονομικούς λόγους και ζει σε κτίρια με προβλήματα υγρασίας (υγροποίηση και μούχλα). Ακόμη και σε ένα κλίμα που θεωρείται ήπιο, τα κτίρια στην Πορτογαλία δεν παρουσιάζουν συνθήκες θερμικής άνεσης, η θερμομόνωση στο κέλυφος είναι ανεπαρκής και τα κτίρια δεν έχουν συστήματα θέρμανσης και ψύξης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η πλειοψηφία του κτιριακού αποθέματος κατασκευάστηκε πριν την επιβολή των αρχικών κανονισμών θερμομόνωσης και η κτιριακή ανακαίνιση δεν είναι μία συνήθη πρακτική. Οι εσωτερικές θερμοκρασίες και ο ρυθμός αερισμού για το χειμώνα και το καλοκαίρι καθορίζονται στα πλαίσια του Πορτογαλικού κανονισμού θερμομόνωσης. Περίληψη του Κεφαλαίου 3 Η ενεργειακή φτώχεια είναι ένα αυξανόμενο πρόβλημα στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Οι συνέπειες της ενεργειακής φτώχειας περιλαμβάνουν μία περιορισμένη χρήση θέρμανσης, κρύα και με υγρασία σπίτια, χρέη σε λογαριασμούς κοινής ωφέλειας και μία μείωση σε δαπάνες νοικοκυριού σε άλλα σημαντικά αντικείμενα, θέματα υγείας σωματικά και ψυχικά (κατάθλιψη, άσθμα και καρδιοπάθειες). Συνδέσεις προτύπων που σχετίζονται με την Οδηγία EPBD, όπως το ΕN15251:2007 και EN ISO 7730:2005. Πλαίσιο EPBD και εθνικά πρότυπα και κανονισμοί στην Κύπρο, Ελλάδα, Ιταλία και Πορτογαλία. Page 116 of 317

Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 3 Τα αποτελέσματα από αυτό το κεφάλαιο σχετίζονται με κοινωνικά προβλήματα εξαιτίας της έλλειψης συνθηκών θερμικής άνεσης και της ενεργειακής φτώχειας. Οι εκπαιδευόμενοι θα κατανοήσουν τον κανονισμό και τα πρότυπα σε διεθνές και εθνικό επίπεδο. Οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν επίσης να αντιληφθούν και να επικοινωνήσουμε σε άλλους τις κτιριακές παραδόσεις και τα χαρακτηριστικά και τον τρόπο που επηρεάζουν τη θερμική άνεση στην Κύπρο, στην Ελλάδα, στην Ιταλία και στην Πορτογαλία. Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 3 Οδηγία 2009/72/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13 ης Ιουλίου 2009 σχετικά με κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και για την κατάργηση της Οδηγίας 2003/54/EΚ GOV.UK. (30/06/2016). Fuel poverty statistics. Ανακτήθηκε από https://www.gov.uk/government/collections/fuel-poverty-statistics EU Fuel Poverty Network. (2011). Working to raise awareness of fuel poverty across the EU. Ανακτήθηκε από http://fuelpoverty.eu/ E. Panas. (2012). Έρευνα για την ενεργειακή φτώχεια στην Ελλάδα. Ανακτήθηκε από http://library.tee.gr/digital/m2600/m2600_panas.pdf Greek Law 1568/85. Υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων. Fisk W.(n.d.). REVIEW OF HEALTH AND PRODUCTIVITY GAINS FROM BETTER IEQ, Proceedings of Healthy Buildings 2000 Vol. 4 Nicol, S., Roys, M., Davidson, M., Summers, C., Ormandy, D., Ambrose, P. (2010). Quantifying the Cost of Poor Housing. IHS BRE Press, Watford EN 15251:2007 Τεχνικές Οδηγίες για την εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ μέσω του ΦΕΚ Β 1387-2010 και 1413-2012 4.4 Κεφάλαιο 4: Έννοιες θερμικής άνεσης και παράγοντες που επηρεάζουν τη θερμική άνεση Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 4 Οι στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 4 είναι οι ακόλουθοι: Η δυνατότητα προσδιορισμού και επεξήγησης της έννοιας της θερμικής άνεσης και των ορισμών. Η αντίληψη και δυνατότητα εξήγησης πώς λειτουργεί το θερμορυθμιστικό σύστημα. Page 117 of 317

Η αντίληψη της ενεργειακής ισορροπίας του ανθρώπινου σώματος. Η δυνατότητα εξήγησης πώς η θερμότητα ανταλλάσσεται ανάμεσα στο ανθρώπινο σώμα και το περιβάλλον. Η δυνατότητα να προσδιορισθούν οι παράγοντες που επηρεάζουν τη θερμική άνεση και η αντίληψη πώς αυτοί επηρεάζουν τη θερμική άνεση. Η αντίληψη της εξάρτησης των στοιχείων που σχετίζονται με τη θερμική άνεση και συμπεριλαμβάνονται στην ανάλυση της θερμικής ισορροπίας μεταξύ του ατόμου και του θερμικού περιβάλλοντος Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 4 Το Κεφάλαιο 4 της εκπαιδευτικής ενότητας αφορά στον ορισμό της θερμικής άνεσης, το ανθρώπινο θερμορυθμιστικό σύστημα, την ισορροπία θερμότητας από το ανθρώπινο σώμα και τους παράγοντες που επηρεάζουν τη θερμική άνεση: Ορισμός της Έννοιας Θερμικής Άνεσης Θερμορυθμιστικό Σύστημα Ισορροπία θερμότητας o Απώλεια αισθητής θερμότητας o Απώλεια θερμότητας μέσω εξάτμισης Παράγοντες που επηρεάζουν τη θερμική άνεση o Ρυθμός μεταβολισμού o Θερμική αντίσταση ρουχισμού μόνωση ρουχισμού o Θερμοκρασία του αέρα o Λειτουργική θερμοκρασία o Ταχύτητα ανέμου o Σχετική υγρασία Η εκτιμώμενη διάρκεια του Κεφαλαίου 4 είναι 1,5 ώρα. Το κεφάλαιο θα ξεκινήσει με την παρουσίαση του ορισμού της έννοιας της θερμικής άνεσης. Το κεφάλαιο συνεχίζει με την εξήγηση στους εκπαιδευόμενους πώς το θερμορυθμιστικό σύστημα λειτουργεί και πώς η θερμότητα ανταλλάσσεται μεταξύ του ανθρώπινου σώματος και του περιβάλλοντος. Page 118 of 317

Το κύριο μέρος του κεφαλαίου θα περιλαμβάνει την παρουσίαση των παραγόντων που επηρεάζουν τη θερμική άνεση και πώς επηρεάζουν τη θερμική άνεση. Περίληψη του Κεφαλαίου 4 Οι άνθρωποι είναι ενδόθερμα και ομοιόθερμα ζώα και η θερμοκρασία τους διατηρείται εντός συγκεκριμένων ορίων από ένα περίπλοκο μηχανισμό που καλείται ομοιόσταση. Το ανθρώπινο σώμα ανταλλάσσει θερμότητα αισθητή και μέσω εξάτμισης. Η θερμική άνεση υπόκειται σε θερμική ισορροπία ανάμεσα στο μεταβολισμό, τη θερμότητα και την εργασία. Η θερμική άνεση είναι μια λειτουργία 6 αλληλοεξαρτώμενων παραμέτρων, δηλαδή του ρυθμού μεταβολισμού, της μόνωσης ρουχισμού, της θερμοκρασίας αέρα, της λειτουργικής θερμοκρασίας, της ταχύτητας του αέρα και της σχετικής υγρασίας. Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 4 Τα αποτελέσματα αυτού του κεφαλαίου για τους εκπαιδευόμενους θα είναι η κατανόηση της έννοιας θερμικής άνεσης και των ορισμών. Οι εκπαιδευόμενοι θα είναι ικανοί να αντιληφθούν πώς λειτουργεί το θερμορυθμιστικό σύστημα και πώς η θερμότητα ανταλλάσσεται μεταξύ του ανθρώπινου σώματος και του περιβάλλοντος. Οι εκπαιδευόμενοι επίσης θα μπορούν να προσδιορίσουν τους παράγοντες που επηρεάζουν τη θερμική άνεση και να καταλάβουν πώς αυτοί επηρεάζουν τη θερμική άνεση. Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 4 ISO 8996:2004, Ergonomics of the thermal environment -- Determination of metabolic rate ISO 7726:2003, Ergonomics of the thermal environment - Instruments for measuring physical quantities ISO 9920:2007, Ergonomics of the thermal environment - Estimation of the thermal insulation and evaporative resistance of a clothing ensemble N. Kondo, N. A.S. Taylor, M. Shibasaki, K. Aoki & A. M. Muhamed. (2009). Thermoregulatory adaptation in humans and its modifying factors. D. Goshayeshi, M. F. Shahidan, F. Khafi & E. Ehtesham. (September 2013). A review of researches about human thermal comfort in semi-outdoor spaces. J. Kim, R. de Dear, C. Candido, H. Zhang & E. Arens. (August 2013). Gender differences in office occupant perception of indoor environmental quality (IEQ). F. Nicol & M. Wilson. (May 2010). CRITIQUE OF CEN STANDARD EN15251: Indoor environmental input parameters for design and assessment of energy performance of buildings addressing indoor air quality, thermal environment, lighting and acoustics. Page 119 of 317

4.5 Κεφάλαιο 5: Θερμική άνεση και τοπική θερμική δυσφορία Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 5 Οι στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 5 είναι οι ακόλουθοι: Η δυνατότητα να προσδιορισθούν και να εξηγηθούν διαφορετικοί τρόπου προσαρμογής. Η αντίληψη και η εξήγηση της έννοιας της παγκόσμιας και τοπικής θερμικής άνεσης. Η εξήγηση των αιτιών της τοπικής θερμικής δυσφορίας. Η αντίληψη της επίδρασης του φυσικού αερισμού στη θερμική άνεση και στην τοπική θερμική δυσφορία. Η δυνατότητα να γίνουν αντιληπτές οι διαφοροποιήσεις στην έννοια της θερμικής άνεσης εξαιτίας της ευαισθησίας των ατόμων, φυλετικές και ηλικιακές, πολιτισμικές διαφοροποιήσεις και η προσαρμογή στις τοπικές συνθήκες. Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 5 Το Κεφάλαιο 5 ασχολείται με την έννοια της θερμικής άνεσης και της τοπικής θερμικής δυσφορίας και πιο συγκεκριμένα με τα κάτωθι: Προσαρμογή o Σωματική o Συμπεριφοράς o Ψυχολογική Παγκόσμια θερμική άνεση Τοπική θερμική άνεση / δυσφορία o Ασυμμετρία ακτινοβολίας o Ρεύμα αέρα o Θερμά ή ψυχρά δάπεδα o Διαφοροποιήσεις θερμοκρασίας αέρα σε κατακόρυφο άξονα Επίδραση του φυσικού αερισμού στη θερμική άνεση Θερμική ευαισθησία των ατόμων, φυλετικές και ηλικιακές διαφοροποιήσεις Θερμική άνεση σε διαφορετικές περιοχές (προετοιμάσθηκε από τους εταίρους στις χώρες στόχους) Page 120 of 317

Η εκτιμώμενη διάρκεια του Κεφαλαίου 5 είναι 2,0 ώρες. Το Κεφάλαιο θα ξεκινήσει παρουσιάζοντας τον ορισμό της προσαρμογής και το προσαρμοστικό μοντέλο της θερμικής άνεσης. Η έννοια της «προσαρμοστικής ευκαιρίας» παρουσιάζεται, η οποία αξιολογεί την πιθανότητα ανάπτυξης μίας συγκεκριμένης προσαρμοστικής δράσης (συμπεριφοράς, σωματική ή ψυχολογική) από το άτομο. Η σύγκριση του προσαρμοστικού μοντέλου RP-884 και του «στατικού» μοντέλου (που βασίζεται σε προβλέψεις PMV) που εφαρμόζεται για τα κτίρια με HVAC και για κτίρια με φυσικό αερισμό παρουσιάζεται στη συνέχεια. Τα τρία στοιχεία της προσαρμογής στο εσωτερικό περιβάλλον και τα είδη της δράσης που μπορούν να ληφθούν για την προσαρμογή στο εσωτερικό περιβάλλον, σύμφωνα με το προσαρμοστικό μοντέλο εξηγούνται. Οι παράμετροι κλιματισμού, η προσαρμογή συμπεριφοράς και η ψυχολογική προσαρμογή επίσης εξηγούνται σε αυτό το Κεφάλαιο καθώς επίσης και η ανάλυση των περιορισμών στον έλεγχο της θερμότητας. Στη συνέχεια παρουσιάζεται ο ορισμός της παγκόσμιας και της τοπικής άνεσης. Το κεφάλαιο προχωράει εξηγώντας στους εκπαιδευόμενους την επίδραση του φυσικού αερισμού στη θερμική άνεση και τη χρήση στρατηγικών φυσικού αερισμού για την επίτευξη της θερμικής άνεσης. Το κεφάλαιο περιλαμβάνει την παρουσίαση της επίδρασης της ηλικίας και του φύλου στο πώς γίνεται αντιληπτή η θερμική άνεση και την επίδραση των αλλαγών θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια του χρόνου. Το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με την παρουσίαση του εθνικού πλαισίου της θερμικής άνεσης στην Κύπρο, την Ελλάδα, την Ιταλία και Πορτογαλία. Περίληψη του Κεφαλαίου 5 Τα άτομα δεν δρουν παθητικά στις παραμέτρους του περιβάλλοντος. Η προσαρμογή μπορεί να ερμηνευτεί ως η βαθμιαία μείωση της αντίδρασης του οργανισμού σε επαναλαμβανόμενη προσομοίωση περιβάλλοντος. Η προσαρμογή περιλαμβάνει όλους τους φυσιολογικούς μηχανισμούς του εγκλιματισμού, καθώς επίσης και όλες τις διαδικασίες συμπεριφοράς και φυσιολογίας τις οποίες υφίστανται οι χρήστες των κτιρίων έτσι ώστε να βελτιώσουν την προσαρμογή του εσωτερικού κλίματος στις προσωπικές ή συλλογικές τους απαιτήσεις. Η «προσαρμοστική ευκαιρία» αξιολογεί τη δυνατότητα της ανάπτυξης μιας συγκεκριμένης προσαρμοστικής δράσης (συμπεριφοράς, φυσιολογικής ή ψυχολογικής) από το άτομο. Από πρακτικής άποψης αυτό χαρακτηρίζεται ως εξής: «εάν υπάρχει τέτοια αλλαγή που να δημιουργεί δυσφορία, οι άνθρωποι αντιδρούν ώστε να αποκαταστήσουν την άνεσή τους». Σε κτίρια με συστήματα HVAC, η θερμοκρασία άνεσης προσαρμόζεται στο μοντέλο του EN ISO 7730. Σε κτίρια χωρίς μηχανικά συστήματα, οι χρήστε προσαρμόζονται κατά τέτοιο τρόπο που δεν προβλέπεται από EN ISO 7730. Σε αυτά τα κτίρια τα προσαρμοστικά μοντέλα EN 15251 ή ASHRAE 55 είναι περισσότερο κατάλληλα. Υπάρχουν περιορισμοί στον έλεγχο της θερμότητας, όπως περιορισμοί εξαιτίας του κλίματος, οικονομίας, κοινωνικών εθίμων ή κανονισμών, εργασιών ή επαγγέλματος και σχεδιασμού. Page 121 of 317

Παράγοντες πέρα από τις βασικές αρχές φυσικής και φυσιολογίας αλληλεπιδρούν με την έννοια της θερμότητας. Αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν δημογραφικά στοιχεία (φύλο, ηλικία, οικονομική θέση), πλαίσιο (κτιριακός σχεδιασμός, κτιριακή λειτουργία, περίοδος, κλίμα, σημασιολογία, κοινωνικές συνθήκες) και γνώση (διάθεση, προτίμηση και προσδοκίες). Η τοπική δυσφορία περιλαμβάνει την έκθεση τμημάτων του σώματος σε συνθήκες θερμικά μη άνετες. Αυτό μπορεί να συμβαίνει εξαιτίας της ασυμμετρίας της θερμοκρασίας ακτινοβολίας, τις διαφοροποιήσεις της θερμοκρασίας του αέρα σε κατακόρυφο άξονα, το ρεύμα αέρα, τα θερμά ή ψυχρά δάπεδα. Ο φυσικός αερισμός κάνει το άτομο να νιώθει πιο άνετα θερμικά. Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 5 Τα αποτελέσματα από αυτό το κεφάλαιο σχετίζονται με την έννοια της προσαρμογής κατά ποιον τρόπο ένα άτομα μπορεί να προσαρμοστεί στις τοπικές συνθήκες. Οι εκπαιδευόμενοι θα αντιληφθούν την παγκόσμια και τοπική θερμική δυσφορία και τους παράγοντες που επηρεάζουν την επίτευξη της θερμικής άνεσης ακόμα και σε επαρκής θερμικής συνθήκες. Οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να καταλάβουν και να επικοινωνήσουν σε άλλους τον τρόπο με τον οποίο ο φυσικός αερισμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βελτιώσει τις συνθήκες θερμικής άνεσης και πώς, όταν δεν χρησιμοποιείται επαρκώς μπορεί να προκαλέσει τοπική θερμική δυσφορία. Οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να εξηγήσουν την επίδραση της ευαισθησίας στην θερμότητα, του φύλου, της ηλικίας, του βάρους, του πολιτισμού των ατόμων στην έννοια της θερμικής άνεσης. Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 5 ASHRAE Standard 55-2004 Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy Bluyssen Philomena M. (2009). The Indoor Environment Handbook How to Make Buildings Healthy and Comfortable, Earthscan ltd (United Kingdom), ISBN-13: 9781844077878 Brager, G. S., de Dear, R. J. (1998). Thermal adaptation in the built environment: a literature review, Energy and Buildings 27 Clements-Croome, D. (ed) (2006). Creating the Productive Workplace, E&FN Spon, Taylor & Francis Group, London/New York, Second edition. Ching & Adams (2003). Guide technique et pratique de la construction, p. 358-359. CIBSE: Guide A: Environmental design, ISBN: 1903287669 Directive 2009/72/EC of the European Parliament and of the Council of 13 July 2009 concerning common rules for the internal market in electricity and repealing Directive 2003/54/EC EN ISO 7730:2005 - Ergonomics of the thermal environment - Analytical determination and interpretation of thermal comfort using calculation of the PMV and PPD indices and local thermal comfort criteria Page 122 of 317

EN 15251:2007 - Indoor environmental input parameters for design and assessment of energy performance of buildings addressing indoor air quality, thermal environment, lighting and acoustics Jensen, K.L., Toftum, J., Friis-Hansen, P. (2008). A Bayesian Network Approach to the Evaluation of Building Design and its Consequences for Employee Performance and Operational Costs. Submitted to Building and Environment in December 2007 Kolarik, J., Olesen, B.W., Toftum, J. and Mattarolo, L. (2007). Thermal Comfort, Perceived Air Quality and Intensity of SBS Symptoms During Exposure to Moderate Operative Temperature Ramps. In proceedings of WellBeing Indoors-Clima 2007 conference, CD-ROM, Helsinki, Finland Kolarik, J., Toftum, J., Olesen, B.W. and Shitzer, A. (2008). Human subjects perception of indoor environment and their office work performance during exposures to moderate operative temperature ramps. 11th International Conference on Indoor Air Quality and Climate 2008, Copenhagen, Denmark Langkilde, G., Alexandersson, K., Wyon, D.P. and Fanger, P.O. (1973). Mental performance during slight cool or warm discomfort. Archives des Sciences Physiologiques, 27, 511-518 Niemelä, R., Hannula, M., Rautio, S., Reijula, K. and Railio, J. (2002) The effect of air temperature on labour productivity in call centres - a case study, Energy and Buildings, vol 34, pp759-764 Pepler, R.D., Warner, R.E. (1968). Temperature and learning: an experimental study. ASHRAE Transactions, Vol. 74, 211-219, American Society of Heating, Refrigerating and Air Conditioning Engineers, Atlanta, USA Seppänen, O. and Fisk W.J. (2005). Some quantitative relations between indoor environmental quality and work performance or health, In: Proceedings of Indoor Air 2005, Beijing, China, pp. 40-53. Tham, K. W., Willem, H. C., Sekhar, S.C., Wyon, D. P., Wargocki, P. and Fanger, P. O. (2003) Temperature and ventilation effects on the work performance of office workers (study of a call center in the tropics), in Tham, K. W., Sekhar, S.C. and Cheong, D. (eds) Proceedings of Healthy Buildings 2003, Singapore, Stallion Press, vol 3, pp280-286 Toftum, J., Wyon, D.P., Svanekjær, H., Lantner, A. (2005). Remote Performance Measurement (RPM) A new, internet-based method for the measurement of occupant performance in office buildings. Indoor Air 2005, 10th International Conference on Indoor Air Quality and Climate, 2-9 September, Beijing, China, vol. 1, pp. 357-361 Wargocki, P. and Wyon, D. P. (2006). Effects of HVAC on Student Performance, ASHRAE Journal, October, pp22-28 Wargocki P and Wyon, DP (2007a). The effects of outdoor air supply rate and supply air filter condition in classrooms on the performance of schoolwork by children (RP-1257), HVAC&R Research, 13(2), 165-191 Wargocki P and Wyon, DP (2007b). The effects of moderately raised classroom temperatures and classroom ventilation rate on the performance of schoolwork by children (RP-1257), HVAC&R Research, 13(2), 193-220 Page 123 of 317

Wyon, P.D. et al. (1971). Factors affecting the subjective tolerance of ambient temperature swings", In Salmark, H. (editor): 5th International Congress for Heating, ventilating and Air Conditioning, Copenhagen, vol. I, 87-107. Wyon, P.D. et al. (1973). The effects of ambient temperature swings on comfort, performance and behaviour, Arch. Sci. Physiol.; 1973, 27. A 441-A458. Wyon, P.D. et al. (1975). The Mental Performance of Subjects Clothed for Comfort at Two Different Air Temperatures, Ergonomics. vol. 18, no. 4, 359-374. Wyon, D.P. (1993). Healthy buildings and their impact on productivity. In proceedings of Indoor Air 1993, 6, pp. 153-161, Helsinki, Finland 4.6 Κεφάλαιο 6: Προγνωστικά Μοντέλα Θερμικής Άνεσης Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 6 Οι στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 6 είναι οι ακόλουθοι: Να μπορούν να προσδιορίζουν, εξηγούν και να ερμηνεύουν τα πρότυπα σε διεθνές και εθνικό επίπεδο που προσδιορίζουν τις συνθήκες που απαιτούνται για να διασφαλιστεί η θερμική άνεση και τα μοντέλα που κάθε ένα προσδιορίζει. Να μπορούν να προσδιορίσουν τα διαφορετικά μοντέλα θερμικής άνεσης και να κατανοήσουν και να εξηγήσουν πώς και πότε κάθε ένα θα πρέπει να εφαρμοστεί. Να εξηγηθούν οι συνθήκες που απαιτούνται για τη διασφάλιση συνθηκών θερμικής άνεσης. Να μπορεί να προσδιοριστεί η προβλεπόμενη μέση ψήφος (PMV) και το προβλεπόμενο ποσοστό των δυσαρεστημένων (PPD). Να δύναται να προσδιοριστούν οι κατηγορίες του θερμικού περιβάλλοντος και να καθοριστεί η βέλτιστη λειτουργική θερμοκρασία και το επιτρεπόμενο εύρος θερμοκρασιών ως συνάρτηση του ρουχισμού και της δραστηριότητας για κάθε μία από τις τρεις κατηγορίες θερμικού περιβάλλοντος. Να γίνει αντιληπτό πώς η περιοχή άνεσης της ASHRAE 55 καθορίζεται στα πλαίσια του εύρους των λειτουργικών θερμοκρασιών που παρέχει επιτρεπτές θερμικές περιβαλλοντικές συνθήκες ή στα πλαίσια του συνδυασμού της θερμότητας αέρα και της μέσης θερμοκρασίας ακτινοβολίας που οι άνθρωποι θεωρούν θερμικά αποδεκτά. Να δύναται να χρησιμοποιηθούν διαφορετικά εργαλεία προσομοίωσης θερμικής άνεσης. Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 6 Σε αυτό το κεφάλαιο, παρουσιάζονται τα διαφορετικά πρότυπα και οι μέθοδοι για την πρόβλεψη ή τον καθορισμό των συνθηκών που είναι απαραίτητες για την επίτευξη των συνθηκών θερμικής άνεσης, τα Page 124 of 317

προσαρμοστικά μοντέλα και μοντέλα σταθερής κατάστασης και τα μοντέλα για την αξιολόγηση της τοπικής θερμικής δυσφορίας, δηλαδή τα ακόλουθα: Προγνωστικά μοντέλα θερμικής άνεσης o EN ISO 7730 Μοντέλο PMV/PPD o Μοντέλο AHSRAE 55 o Μοντέλο EN 15251 o Προσαρμοστικά μοντέλα θερμικής άνεσης Εργαλεία προσομοίωσης Αυτό το κεφάλαιο δομείται με βάση τα πρότυπα που καθορίζουν τις απαιτούμενες ρυθμίσεις για την επίτευξη των συνθηκών θερμικής άνεσης. Τα πρότυπα EN ISO 77, ASRAE 55 και EN 15251, καθώς επίσης και τα εθνικά μοντέλα παρουσιάζονται. Το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με την παρουσίαση αρκετών εργαλείων προσομοίωσης θερμικής άνεσης. Η εκτιμώμενη διάρκεια του κεφαλαίου είναι 1,5 ώρα. Περίληψη του Κεφαλαίου 6 Το EN ISO 7730 παρουσιάζει μεθόδους για την πρόβλεψη της γενικότερης αίσθησης θερμότητας και το βαθμό δυσφορίας των ατόμων που εκτίθενται σε μέτρια θερμικά περιβάλλοντα, επίσης προσδιορίζει πώς να προβλέπεται το ποσοστό των δυσαρεστημένων λόγω των τοπικών παραμέτρων δυσφορίας. Το πρότυπο ASHRAE 55 προσδιορίζει τους συνδυασμούς των παραγόντων του εσωτερικού θερμικού περιβάλλοντος που παράγουν συνθήκες θερμικού περιβάλλοντος αποδεκτές στην πλειοψηφία των χρηστών μέσα στο χώρο. Χρησιμοποιείται για το σχεδιασμό, την παράδοση και τον έλεγχο των κτιρίων και άλλων κατειλημμένων χώρων και των συστημάτων HVAC τους και για την αξιολόγηση του θερμικού περιβάλλοντος. Το πρότυπο ASHRAE 55 παρουσιάζει τις απαιτούμενες συνθήκες για την επίτευξη της θερμικής άνεσης και παρουσιάζει μεθόδους για την πρόβλεψη της γενικότερης αίσθησης θερμότητας και βαθμού δυσφορίας των ατόμων που εκτίθενται σε μέτρια θερμικά περιβάλλοντα. Επίσης προσδιορίζει πώς να προβλεφθεί το ποσοστό των δυσαρεστημένων λόγω των τοπικών παραμέτρων δυσφορίας. Επιπλέον, παρουσιάζεται ένα προσαρμοστικό μοντέλο θερμικής άνεσης. Το πρότυπο EN 15251 είναι εφαρμοστέο κυρίως στα μη βιομηχανικά κτίρια όπου τα κριτήρια για το εσωτερικό περιβάλλον τίθενται από την κατάληψη από τους ανθρώπους και πού η παραγωγή ή η διεργασία δεν έχει σημαντικό αντίκτυπο στο εσωτερικό περιβάλλον. Το πρότυπο χωρίζει το εσωτερικό κλίμα σε διαφορετικές κατηγορίες και επίσης παρουσιάζει ένα προσαρμοστικό μοντέλο για την αξιολόγηση των συνθηκών θερμικής άνεσης ενός κτιρίου με φυσικό αερισμό. Τα εργαλεία θερμικής άνεσης παρουσιάζονται και συζητούνται. Page 125 of 317

Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 6 Τα αποτελέσματα από αυτό το κεφάλαιο σχετίζονται με την πρόβλεψη ή τον αναλυτικό προσδιορισμό της θερμικής αίσθησης για ολόκληρο το σώμα χρησιμοποιώντας: PMV (predicted mean vote / προβλεπόμενη μέση ψήφος), PPD (predicted percentage of dissatisfied / προβλεπόμενο ποσοστό δυσαρεστημένων), περιοχή άνεσης του προτύπου ASHRAE 55, προσαρμοστικά μοντέλα και κριτήρια τοπικής θερμικής άνεσης. Οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να εξηγούν και να ερμηνεύουν τα πρότυπα σε διεθνές και εθνικό επίπεδο που προσδιορίζουν τις συνθήκες που χρειάζονται ώστε να διασφαλιστεί η θερμική άνεση και τα μοντέλα που κάθε ένα καθορίζει. Οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να αντιληφθούν και να επικοινωνήσουν σε άλλους τα διαφορετικά μοντέλα θερμικής άνεσης και να καταλάβουν και να εξηγήσουν πώς και πότε κάθε ένα πρέπει να εφαρμοστεί. Οι εκπαιδευόμενοι θα αντιληφθούν τις κατηγορίες του θερμικού περιβάλλοντος και θα μπορούν να εξηγήσουν τις συνθήκες που χρειάζονται για να διασφαλιστούν συνθήκες θερμικής άνεσης. Οι εκπαιδευόμενοι θα έχουν την ευκαιρία θα παρουσιάσουν μέσω της χρήσης των εργαλείων προσομοίωσης τον τρόπο που οι παράμετροι επιδρούν στη θερμική άνεση χρησιμοποιώντας διαφορετικά προγνωστικά μοντέλα θερμικής άνεσης. Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 6 ASHRAE Standard 55, Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy ISO 7243, Hot environments - Estimation of the heat stress on working man, based on the WBGT index (wet bulb globe temperature) ISO 7726, Ergonomics of the thermal environment - Instruments for measuring physical quantities ISO 7730, Moderate thermal environments Determination of the PMV and PPD indices and specification of the conditions for thermal comfort ISO 7933, Ergonomics of the thermal environment - Analytical determination and interpretation of heat stress using calculation of the predicted heat strain ISO 8996, Ergonomics of the thermal environment - Determination of metabolic rate ISO 9920, Ergonomics of the thermal environment - Estimation of the thermal insulation and evaporative resistance of a clothing ensemble ISO 10551, Ergonomics of the thermal environment - Assessment of the influence of the thermal environment using subjective judgement scales ISO 11399, Ergonomics of the thermal environment - Principles and application of relevant International Standards Page 126 of 317

ISO TR 11079, Ergonomics of the thermal environment - Analytical determination and interpretation of cold stress using calculation of the required clothing insulation (IREQ) and the assessment of local cooling effects EN 15251, Indoor environmental input parameters for design and assessment of energy performance of buildings addressing indoor air quality, thermal environment, lighting and acoustics Anderson, I., Lundquist, G.R. and Proctor, D.F., Human perception of humidity under four controlled conditions. Achieves of Environmental Health 26, pp. 22-27,1973 Berglund, L.G. and Gonzalez, R.R., Application of Acceptable Temperature Drifts to Built Environments as a Mode of Energy Conservation, ASHRAE Transactions 84, pp. 110-121, 1978 Berglund, L.G. and Gonzalez, R.R., Occupant Acceptability of Eight Hour Long Temperature Ramps in the Summer at Low and High Humidities, ASHRAE Transactions 84, pp. 278-284, 1978 Berglund, L.G., Thermal Acceptability, ASHRAE Transactions 85, pp. 825-834, 1979 Berglund, L.G. and Fobelets, A.P.R., Subjective Human Response to Low-Level Air Current and Asymmetric Radiation, ASHRAE Transactions 93, pp. 497-523, 1987 Berglund, L.G., 1998. Comfort and Humidity. ASHRAE Journal, V.40(8) Berglund, L.G., 1989. Comfort criteria in a low-humidity environment. RP2732-10. Palo Alto, CA: Electric Power Research Institute Bluyssen Philomena M., 2009. The Indoor Environment Handbook How to Make Buildings Healthy and Comfortable, Earthscan ltd (United Kingdom) Brager, G.S. and de Dear, R., 1998. Thermal adaptation in the built environment: a literature review, Energy and Buildings 27 Brager, G.S. and de Dear, R., 2000. A standard for natural ventilation. ASHRAE Journal. V.42(10), pp. 21-27 Breunis, K. and de Groot, J.P., Relative Humidity of the Air and Ocular Discomfort in a Group of Susceptible Office Workers,Proceedings of the Fourth International Conference on Indoor Air Quality and Climate, 2: pp. 625-629, 1987 de Dear, R. and Brager, G.S., 1998. Developing an adaptive model of thermal comfort and preference. ASHRAE Trans., V.104(1a), pp. 145-167 Fanger, P.O., Ostergaard, J., Olesen, O. and Madsen, Th., Lund (1974): The effect on man s comfort of a uniform air flow from different directions, ASHRAE Transactions, vol. 80, 2, pp. 142-157 Fanger, P.O., Olesen B.W., Langkilde, G. and Banhidi, L., Comfort Limits for Heated Ceilings, ASHRAE Transactions 86, pp. 141-156, 1980 Fanger, P.O., Thermal Comfort, Robert E. Krieger, Malabar, FL, 1982 Page 127 of 317

Fanger, P.O., Ipsen, B.M., Langkilde, G., Olesen, B.W., Christensen, N.K. and Tanabe, S., 1985. Comfort limits for asymmetric thermal radiation. Energy and Buildings. V.8, pp. 225-226. Fanger, P.O. and Christensen, N.K., Perception of Draught in Ventilated Spaces, Ergonomics, 29: pp. 215-235, 1986 Fanger, P.O., Melikov, A.K., Hanzawa, H. and Ring, J., Air Turbulence and Sensation of Draught, Energy and Buildings, 12: pp. 21-39, 1988 Fountain, M., Arens, E., de Dear, R., Bauman, F. and Miura, K., (1994) Locally controlled air movement preferred in warm isothermal environments, ASHRAE Trans., vol. 100, part 2, pp. 937-952. Gagge, A.P., Nishi, Y. and Nevins, R.G., The Role of Clothing in Meeting FEA Energy Conservation Guidelines, ASHRAE Transactions 82, pp. 234-247, 1976 Gagge, A.P. and Nevins, R.G., Effect of Energy Conservation Guidelines on Comfort, Acceptability and Health, Final Report of Contract #CO-04-51891-00, Federal Energy Administration, 1976 Goldman, R.F., The Role of Clothing in Achieving Acceptability of Environmental Temperatures Between 65 F and 85 F (18 C and 30 C), Energy Conservation Strategies in Buildings, J.A.J. Stolwijk, (Ed.) Yale University Press, New Haven, 1978 Green, G.H., The Effect of Indoor Relative Humidity on Colds, ASHRAE Transactions 85, pp. 747-757, 1979 Griefahn, B., 1999. Bewertung von Zugluft am Arbeitsplatz. Fb 828, Schriftenreihe der Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin, Dortmund Griffiths, I.D. and McIntyre, D.A., Sensitivity to Temporal Variations in Thermal Conditions, Ergonomics, 17: pp. 99-507, 1974 Isoda, N., Tsuzuki, K. and Yoshioka, M., Importance of floor surface temperature in maintaining thermal comfort for people sitting directly on the floor. 10th ICEE pp. 821-824, Sept-2002, Fukuoka, Japan Jones, B.W., Hsieh, K. and Hashinaga, M., The Effect of Air Velocity on Thermal Comfort at Moderate Activity Levels, ASHRAE Transactions 92, Part 2B: pp. 761-769, 1986 Langkilde, G., Gunnarsen, L. and Mortensen, N., 1985. Comfort limits during infrared radiant heating of industrial spaces, Proceedings of CLIMA 2000, Copenhagen Laviana, J.E., Rohles, F.H. and Bullock, P.E., Humidity, Comfort and Contact Lenses, ASHRAE Transactions 94, pp. 3-11, 1988 McCullough, E.A. and Wyon, D.P., Insulation Characteristics of Winter and Summer Indoor Clothing, ASHRAE Transactions 89, pp. 614-633, 1983 McCullough, E.A., Jones, B.W. and Huck, J., A Comprehensive Data Base for Estimating Clothing Insulation, ASHRAE Transactions 92, pp. 29-47, 1985 McIntyre, D.A., Overhead Radiation and Comfort, The Building Services Engineer 44: pp. 226-232, 1976 Page 128 of 317

McIntyre, D.A., Preferred Air Speeds for Comfort in Warm Conditions, ASHRAE Transactions 84, pp. 264-277, 1978 McNall, P.E., Jr., Jaax, J., Rohles, F.H., Nevins, R.G. and Springer, W., Thermal Comfort (Thermally Neutral) Conditions for Three Levels of Activity, ASHRAE Transactions 73, (Part I): I.3.1-I.3.14, 1967 McNall, P.E., Jr. and Biddison, R.E., Thermal and Comfort Sensations of Sedentary Persons Exposed to Asymmetric Radiant Fields, ASHRAE Transactions 76, pp. 123-136, 1970 Nagano, K., Takaki, A., Hirakawa, M., Fujiwara, M. and Tochihara, Y., Thermal responses to temperature steps in summer. Kyushu Institute of Design, 2003 Nevins, R.G. and Feyerherm, A.M., Effect of Floor Surface Temperature on Comfort. Part IV: Cold Floors, ASHRAE Transactions 73(Part II): III.2.1 - III.2.8, 1967 Nevins, R.G., Michaels, K.B. and Feyerherm, A.M., The Effect of Floor Surface Temperature on Comfort. Part II: College Age Females, ASHRAE Transactions 70, pp. 37-43, 1964 Nevins, R.G. and McNall, P.E., Jr., ASHRAE Thermal Comfort Standards as Performance Criteria for Buildings, CIB Commission W 45 Symposium, Thermal Comfort and Moderate Heat Stress, Watford, U.K. 1972 (Published by HMSO London 1973) Nielsen, B., I. Oddershede, A. Torp and P.O. Fanger, Thermal Comfort During Continuous and Intermittent Work. Indoor Climate, P.O. Fanger and O. Valbjorn, eds., Danish Building Research Institute, Copenhagen, 1979, pp. 477-490 Nilsson, S.E. and Andersson, L., Contact Lens Wear in Dry Environments, ACTA Ophthalmologica 64, pp. 21-225, 1986 Olesen, S., Fanger, P.O., Jemsen, P.B. and Nielsen, O.J., Comfort limits for man exposed to asymmetric thermal radiation. Proc. of CIB Commission W45 (Human Requirements) Symposium: Thermal comfort and Moderate Heat Stress, Building Research Station, London, September 1971, HMSO, 1973, pp. 133-148 Olesen, B.W., Thermal Comfort Requirements for Floors, Proceedings of The Meeting of Commissions B1, B2, E1 of IIR, Belgrade, 1977, pp. 307-313 Olesen, B.W., Thermal Comfort Requirements for Floors Occupied by People with Bare Feet, ASHRAE Transactions 83, pp. 41-57, 1977 Olesen, B.W., Scholer, M. and Fanger, P.O., Discomfort Caused by Vertical Air Temperature Differences, Indoor Climate, P.O. Fanger and O. Valbjorn, eds., Danish Building Research Institute, Copenhagen, 1979 Olesen, B.W., A New and Simpler Method for Estimating the Thermal Insulation of a Clothing Ensemble, ASHRAE Transactions 92, pp. 478-492, 1985 Olesen, B.W., Sliwinska, E., Madsen, T.L. and Fanger, P.O., Effect of Body Posture and Activity on the Thermal Insulation of Clothing. Measurements by a Movable Thermal Manikin, ASHRAE Transactions 88, pp. 91-805, 1987 Rohles, F.H., Jr., Woods, J.E. and Nevins, R.G., The Influence of Clothing and Temperature on Sedentary Comfort, ASHRAE Transactions 79, pp. 71-80, 1973 Page 129 of 317

Rohles, F.H., Woods, J.E. and Nevins, R.G., The Effect of Air Speed and Temperature on the Thermal Sensations of Sedentary Man, ASHRAE Transactions 80, pp. 101-119, 1974 Rohles, F.H., Milliken, G.A., Skipton, D.E. and Krstic, I., Thermal Comfort During Cyclical Temperature Fluctuations, ASHRAE Transactions 86, pp. 125-140, 1980 Rohles, F.H., Konz, S.A. and Jones, B.W., Ceiling Fans as Extenders of the Summer Comfort Envelope, ASHRAE Transactions 89, pp. 245-263, 1983 Scheatzle, D.G., Wu, H. and Yellott, J., Extending The Summer Comfort Envelope with Ceiling Fans in Hot, Arid Climates,ASHRAE Transactions 95, Part 1, pp. 269-280, 1989 Sprague, C.H. and McNall, P.E., Jr., Effects of Fluctuating Temperature and Relative Humidity on the Thermal Sensation (Thermal Comfort) of Sedentary Subjects, ASHRAE Transactions 77, pp. 183-199, 1971 Tanabe, S., Kimura, K. and Hara, T., 1987. Thermal comfort requirements during the summer season in Japan. ASHRAE Transactions 93,(1): pp. 564-577. Tanabe, S., and Kimura, K., 1994. Effects of air temperature, humidity, and air movement on thermal comfort under hot and humid conditions. ashrae transactions, Vol. 100, part 2, p. 16 Toftum, J., Nielsen, R., 1996a. Draught sensitivity is influences by general thermal sensation. International Journal of Industrial Ergonomics, 18(4), pp. 295-305. Toftum, J., Nielsen, R., 1996b. Impact of metabolic rate on human response to air movements during work in cool environments.international Journal of Industrial Ergonomics, 18(4), pp. 307-316. Toftum, J., Zhou, G., Melikov, A., 1997. Airflow direction and human sensitivity to draught. Proceedings of CLIMA 2000, Brussels. Toftum, J., Melikov, A., Tynel, A., Bruzda, M. and Fanger, P.O. 2003. Human response to Air Movement - Evaluation of ASHRAE s Draft Criteria (RP-843). HVACR Research, vol. 9 no. 2, April 2003 Tsuzuki, K. and Ohfuku, T., Thermal comfort and thermoregulation in elderly compared to young people in Japanese winter season. National Institute of Advanced Industrial Science and Technology, Tsukuba, Japan. Wyon, D.P., Asgeirsdottir, Th., Kjerulf-Jensen, P., and Fanger, P.O., The Effects of Ambient Temperature Swings on Comfort, Performance and Behaviour, Arch. Sci. Physiol. 27, pp. 441-458, 1973 Κύπρος Οι ακόλουθοι νόμοι θέτουν τις ελάχιστες απαιτήσεις κελύφους, καθώς επίσης και του εξοπλισμού που θα εγκατασταθεί στα κτίρια. ΚΔΠ 432/2013 - Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Απαιτήσεις Ελάχιστης Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου) Διάταγμα του 2013, Page 130 of 317

ΚΔΠ 386/2013 Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Απαιτήσεις Νέων Τεχνικών Συστημάτων Κτιρίων που εγκαθίστανται σε υφιστάμενα κτίρια ή κτιριακές μονάδες και τεχνικών συστημάτων που αντικαθίστανται και αναβαθμίζονται) Διάταγμα 2013. ΚΔΠ 366/2014 Το περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Απαιτήσεις και Τεχνικά Χαρακτηριστικά που πρέπει να πληροί το κτίριο με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας) Διάταγμα του 2014). Παρόλα αυτά, οι προαναφερόμενοι νόμοι θέτουν τα ελάχιστα κριτήρια σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και κανένα δεν σχετίζεται με τις εσωτερικές συνθήκες θερμικής άνεσης. Ελλάδα Ν. 3661/2008, που εκδόθηκε στις 19 Μαΐου 2008 Κανονισμός για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων, εκδόθηκε στις 9 Απριλίου 2010 Ιταλία ASHRAE Standard 55:2013, Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy EN 15251, Indoor environmental input parameters for design and assessment of energy performance of buildings addressing indoor air quality, thermal environment, lighting and acoustics UNI EN ISO 7730, Moderate thermal environments Determination of the PMV and PPD indices and specification of the conditions for thermal comfort http://www.lumasenseinc.com/en/products/thermal-comfort/pmv-calculation/ http://www.ddcode.com/mobile/th/thermal-comfort-pmv-calculator.html Πορτογαλία Ν. 118/2003, σχετικές Αποφάσεις και Εντολές Σύστημα Ενεργειακής Πιστοποίησης της Πορτογαλίας, Κανονισμός για την ενεργειακή απόδοση των κατοικιών, Κανονισμός για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων γραφείων (θέτει την ελάχιστη ποιότητα του κελύφους και εσωτερικών θερμοκρασιών περιβάλλοντος αναφοράς για να διασφαλίσει τις συνθήκες για θερμική άνεση) Matias, L., 2010. Desenvolvimento de um modelo adaptativo para a definição das condições de conforto térmico em Portugal. Coleção Teses e Programas de Investigação LNEC, TPI 65. LNEC, Lisboa 4.7 Κεφάλαιο 7: Αξιολόγηση Θερμικής Άνεσης Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 7 Οι στόχοι εκμάθησης του κεφαλαίου 7 είναι οι ακόλουθοι: Να δύναται να προσδιορισθούν οι διαδικασίες αξιολόγησης θερμικής άνεσης. Να γίνει αντιληπτό και να εξηγηθεί πώς μπορούν οι συνθήκες θερμικής άνεσης να εποπτευθούν και να αξιολογηθούν. Page 131 of 317

Να προσδιορισθεί η πληροφορία και τα δεδομένα που πρέπει να παρασχεθούν πριν την εποπτεία και την αξιολόγηση των συνθηκών θερμικής άνεσης σε ένα χώρο και οι συνθήκες που θα πρέπει να ικανοποιούνται για την διεξαγωγή αυτής της έρευνας. Να εξηγηθούν οι διαδικασίες εποπτείας και μέτρησης της θερμικής άνεσης. Να εξηγηθούν οι προσεγγίσεις που μπορεί να ληφθούν για την αξιολόγηση της θερμικής άνεσης. Να δύναται να προσδιορισθούν οι συνθήκες και τα σημεία μέτρησης και τα απαιτούμενα των αισθητήρων που θα χρησιμοποιηθούν στην αξιολόγηση των συνθηκών θερμικής άνεσης, σύμφωνα με τα πρότυπα ΕN ISO 7730, ASHRAE 55 και EN 15251 και EN ISO 7726. Να δύναται να γίνουν αντιληπτές οι μέθοδοι για μακροχρόνια αξιολόγηση των γενικότερων συνθηκών θερμικής άνεσης, σύμφωνα με τα πρότυπα EN ISO 7730, ASHRAE 55 και EN 15251. Περιεχόμενου του Κεφαλαίου 7 Στο κεφάλαιο 7, με διάρκεια 2,5 ώρες, μία περίληψη των διαδικασιών αξιολόγησης θερμικής άνεσης παρουσιάζεται, καθώς επίσης και αρκετές μέθοδοι εποπτείας και αξιολόγησης: Περίληψη διαδικασιών αξιολόγησης θερμικής άνεσης Εποπτεία και αξιολόγηση o o o o Εμπειρική προσέγγιση (έρευνες) Αναλυτική προσέγγιση Μετρήσεις θερμικής άνεσης. Αισθητήρες και εξοπλισμός Κεφάλαιο πρακτικής με εξοπλισμό Περίληψη του Κεφαλαίου 7 Διαδικασίες αξιολόγησης θερμικής άνεσης Διαδικασίες εποπτείας και μέτρησης θερμικής άνεσης Συνθήκες μέτρησης, θέσεις μέτρησης και απαιτούμενα των αισθητήρων που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση των συνθηκών θερμικής άνεσης Μέθοδοι για μακροχρόνια αξιολόγηση των γενικότερων συνθηκών θερμικής άνεσης Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 7 Τα αποτελέσματα από αυτό το κεφάλαιο σχετίζονται με τα ελάχιστα χαρακτηριστικά των οργάνων μέτρησης φυσικών ποσοτήτων που χαρακτηρίζουν ένα περιβάλλον, καθώς επίσης και με τις μεθόδους για τη μέτρηση των φυσικών ποσοτήτων αυτού του περιβάλλοντος. Page 132 of 317

Οι εκπαιδευόμενοι θα αντιληφθούν το σύνολο των εγγράφων τεκμηρίωσης που πρέπει να συγκεντρωθεί κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας μίας έρευνας θερμικής άνεσης. Οι εκπαιδευόμενοι επίσης θα μπορούν να εξηγήσουν τις διαδικασίες εποπτείας και μέτρησης της θερμικής άνεσης, τις θέσεις μέτρησης και τα απαιτούμενα των αισθητήρων που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγησης των συνθηκών θερμικής άνεσης. Οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να αντιληφθούν και να επικοινωνήσουν σε άλλους τα αποτελέσματα της έρευνας θερμικής άνεσης. Οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να προετοιμάσουν και να διεξάγουν μία έρευνα για την αξιολόγηση των συνθηκών θερμικής άνεσης σε ένα χώρο. Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 7 ASHRAE Standard 55, Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy ISO 7243, Hot environments - Estimation of the heat stress on working man, based on the WBGT index (wet bulb globe temperature) ISO 7726, Ergonomics of the thermal environment - Instruments for measuring physical quantities ISO 7730, Moderate thermal environments Determination of the PMV and PPD indices and specification of the conditions for thermal comfort ISO 7933, Ergonomics of the thermal environment - Analytical determination and interpretation of heat stress using calculation of the predicted heat strain ISO 8996, Ergonomics of the thermal environment - Determination of metabolic rate ISO 9888, Evaluation of thermal strain by physiological measurements ISO 9920, Ergonomics of the thermal environment - Estimation of the thermal insulation and evaporative resistance of a clothing ensemble ISO 10551, Ergonomics of the thermal environment - Assessment of the influence of the thermal environment using subjective judgement scales ISO 11399, Ergonomics of the thermal environment - Principles and application of relevant International Standards ISO TR 11079, Ergonomics of the thermal environment - Analytical determination and interpretation of cold stress using calculation of the required clothing insulation (IREQ) and the assessment of local cooling effects EN ISO 12894, Ergonomics of the thermal environment Medical supervision of individuals exposed to extreme hot or cold environments ISO 13732-3, Ergonomics of the thermal environment Touching of cold surfaces Part 3. Ergonomics data and guidance for application Page 133 of 317

ISO 15265, Ergonomics of the thermal environment Risk assessment strategy for the prevention of stress and discomfort in thermal working conditions ISO 15743, Ergonomics of the thermal environment - cold workplaces - risk assessment and management EN 511, Specification for protective gloves against cold EN 563, Safety of machinery Temperatures of touchable surfaces Ergonomics data to establish temperature limit values for hot surfaces EN 14058, Protective clothing garments for protection against cool environments EN 15251, Indoor environmental input parameters for design and assessment of energy performance of buildings addressing indoor air quality, thermal environment, lighting and acoustics 4.8 Κεφάλαιο 8: Παραδείγματα Στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 8 Οι στόχοι εκμάθησης του Κεφαλαίου 8 είναι οι ακόλουθοι: Να δύναται να προσδιορισθούν και να εξηγηθούν παραδείγματα καλής πρακτικής των κτιρίων με επαρκείς συνθήκες θερμικής άνεσης Να δύναται να προσδιορισθούν οι τομείς που συμβάλουν στις συνθήκες θερμικής άνεσης. Περιεχόμενο του Κεφαλαίου 8 Το Κεφάλαιο 8 παρουσιάζει ένα σύνολο παραδειγμάτων καλής πρακτικής σε Ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, κτιρίων με στοιχεία και χαρακτηριστικά που βελτιώνουν τις συνθήκες θερμικής άνεσης των χρηστών. Το κεφάλαιο έχει μια εκτιμώμενη διάρκεια 0,5 ώρας. Περίληψη του Κεφαλαίου 8 Παραδείγματα κτιρίων βέλτιστων πρακτικών με επαρκείς συνθήκες θερμικής άνεσης. Τοπικά παραδείγματα κτιρίων με επαρκείς συνθήκες θερμικής άνεσης. Αποτελέσματα εκμάθησης του Κεφαλαίου 8 Τα αποτελέσματα από αυτό το κεφάλαιο σχετίζονται με τον προσδιορισμό πώς είναι δυνατό να βελτιωθούν τα χαρακτηριστικά των κτιρίων για την επίτευξη συνθηκών θερμικής άνεσης. Οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν επίσης να αντιληφθούν και να επικοινωνήσουν σε άλλους χαρακτηριστικά κτιρίων που συμβάλουν στην επίτευξη των συνθηκών θερμικής άνεσης. Βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 8 Annex 56 Shining Examples, available at: http://www.iea-annex56.org/index.aspx?menuid=4 Page 134 of 317

5 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Ο ακόλουθος πίνακας σημειώνει την καταγραφή κινδύνου, θέτοντας τους αναμενόμενους κινδύνους, το επίπεδο κινδύνου και μέτρα ελέγχου για τη διαχείριση αυτού του κινδύνου. Κίνδυνος - περιγραφή Έλλειψη παράδοσης του εκπαιδευτικού υλικού από τους εταίρους και πολυπλοκότητα ανάπτυξης τεσσάρων μαθημάτων (δηλαδή ένα για κάθε χώρα). Επίπεδο κινδύνου Υψηλό Δράση διαχείρισης κινδύνου Το Πανεπιστήμιο του Minho θα συνδυάσει το υλικό που παρέχεται σε κάθε χώρα με το δικό του υλικό για να δημιουργήσει τις τέσσερις εκδόσεις του μαθήματος, ένα για κάθε χώρα στόχο. Θα πραγματοποιηθούν συνεδρίες στα εκπαιδευτικά μαθήματα στο χώρο των εταίρων για την επίλυση ζητημάτων, θα πραγματοποιηθούν τηλεδιασκέψεις για το WP3 ως απαιτείται. Δράση του συντονιστή ως απαιτείται. Ανεπαρκής παράδοση εκπαίδευσης εντός της τάξης από τους εταίρους και τους εκπαιδευτές στις χώρες στόχους Μεσαίο Το Πανεπιστήμιο του Minho μπορεί να εκπαιδεύσει τους εταίρους και τους εκπαιδευτές μέσω συνεδριών ερωτήσεων - απαντήσεων Q&A μέσω βιντεο-διάσκεψης έτσι ώστε να βελτιωθεί η κατανόηση και να απαντηθούν συχνές ερωτήσεις. Χαμηλός ποσοστό επιτυχίας Χαμηλό - Μεσαίο Το Πανεπιστήμιο του Minho θα επιτηρεί τα ποσοστά και θα τροποποιήσει το περιεχόμενο του μαθήματος για να υποστηρίξει τομείς όπου συγκεκριμένες ομάδες ερωτήσεων δεν έχουν προετοιμαστεί καλώς. Υπερβολικές διαφορές στα τοπικά ζητήματα Χαμηλό Το Πανεπιστήμιο του Minho θα ανασκοπήσει το τοπικό υλικό και θα συμβουλεύσει σε αλλαγές όπου απαιτούνται. Page 135 of 317

6 ΣΧΟΛΙΑ ΑΠΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΗ Εν γένει, οι παρουσιάσεις σε PPT για την Ενότητα 4 είναι καλά δομημένες και ορθώς οργανωμένες. Αποτελούν σημαντικά τμήματα εργασίας. Η Ενότητα 4 (Θερμική Άνεση) αποτελείται από 8 κεφάλαια και καλύπτει όλους τους τομείς της θερμικής άνεσης με ένα πολύ περιεκτικό και επεξηγηματικό τρόπο. Η ποσότητα του υλικού επαρκεί για το χρόνο που έχει δοθεί και η ποιότητα του περιεχομένου είναι υψηλή. Η παρουσίαση επίσης περιλαμβάνει έναν εκτενή κατάλογο βιβλιογραφίας. Επιπλέον των θεωρητικών ζητημάτων και αρχών, η παρουσίαση περιλαμβάνει δεδομένα και πληροφορίες που αφορούν στο τοπικό πλαίσιο και τις τοπικές συνθήκες και πρότυπα, όπως για παράδειγμα το Κεφάλαιο 3. Συστήνεται τουλάχιστον για αυτό το τμήμα της παρουσίασης (Κεφάλαιο 3), οι πηγές των πληροφοριών να αναφέρονται σαφώς είτε ως υποσημειώσεις είτε ως αναφορές. Σημείωση: Τα σχόλια του αξιολογητή που σχετίζεται με τις πληροφορίες του Κεφαλαίου 3 λαμβάνονται υπόψη και οι αναφορές που λείπουν περιλαμβάνονται στην τελική έκδοση των παρουσιάσεων των Ενοτήτων. Page 136 of 317

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ E ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 5: ΤΟΠΙΚΟΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ & ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ 2 WP3 TASK 2 - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 5 - ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 2.1 Περίγραμμα της Ενότητας 5 Η Ενότητα 5 έχει ως στόχο να παρουσιάσει στους αρχιτέκτονες, τους μηχανικούς και τους εργαζόμενους του δήμου τη προσέγγιση SouthZEB για τον έλεγχο και την πιστοποίηση του nzeb στις χώρες-στόχους. Η ενότητα παρουσιάζει την ειδική διάταξη που το SouthZEB έχει για τις παραδόσεις στις οικοδομές και τους κανονισμούς στην τοπική αρχιτεκτονική, καθώς και την αποδοχή των χρηστών των τεχνικών λύσεων για nzeb. Η ενότητα έχει βασιστεί σε διαφορετικό εκπαιδευτικό υλικό για κάθε χώρα-στόχο, μετά το κοινό πλαίσιο και τις κατευθύνσεις. Αυτή η εκπαιδευτική ενότητα έχει συντονιστεί, σχεδιαστεί και προγραμματιστεί από το BRE, αλλά και οι εταίροι από κάθε χώρα (Κύπρο, Ελλάδα, Ιταλία και Πορτογαλία) έχουν αναπτύξει το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό υλικό που σχετίζονται με την ίδια τους τη χώρα. Ως αποτέλεσμα οι αλλαγές προσέγγισης μεταξύ των χωρών, προκειμένου να καταστεί δυνατή στους τοπικούς κανονισμούς και τις παραδόσεις πρέπει να εξηγηθούν πλήρως. Η εκτιμώμενη διάρκεια της κατάρτισης είναι 30 ώρες. Απευθύνεται στις ανάγκες των μηχανικών, των αρχιτεκτόνων και των εργαζομένων του δήμου. 2.2 Σκοπός της εκπαίδευσης Ο σκοπός της εκπαίδευσης είναι να ενημερώσει τους επαγγελματίες και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς σχετικά με την ανάγκη για κτίρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας. Απευθύνεται στο πλαίσιο πιστοποίησης SouthZEB και πως η ανάπτυξη των προτύπων και της πιστοποίησης των επαγγελματιών είναι σημαντική σε σχέση με την κατασκευή νέων και την ανακαίνιση των υπάρχοντων κτιρίων. Η εκπαίδευση παρουσιάζει πώς η εφαρμογή nzeb θα μπορούσε να ξεπεράσει τα εμπόδια που τίθενται από ιδιαιτερότητες, όπως πολυκατοικίες, οι παραδοσιακοί οικισμοί, τα νησιά και διατηρητέων κτιρίων. Ορισμένα από τα θέματα που θα καλυφθούν είναι οι εξής: Οι τυπολογίες του κτιρίου σε καθεμία από τις τέσσερις χώρες-στόχους Η τρέχουσα κατάσταση του κτιριακού αποθέματος και τη δυνατότητα για nzeb εκ των υστέρων εξοπλισμού, με τις προκλήσεις και τα τεχνικά εμπόδια, τα παραδείγματα λύσεις που δίνονται Οι οικοδομικοί κανονισμοί σε κάθε χώρα που σχετίζονται με την κατασκευή νέων, θα δοθεί μια πλήρης εικόνα, με έμφαση στα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης - η εκπαίδευση θα καλύψει θέματα όπως η χρήση των εθνικών μεθόδων υπολογισμού και πιστοποίησης των προϊόντων Η μελλοντική κατεύθυνση των κανονισμών ενεργειακής απόδοσης στη χώρα, το πώς αυτά θα επιτευχθούν και πώς αυτές συνδέονται με το EPBD Η τοπική αρχιτεκτονική, με θέματα σχεδιασμού σε πόλεις και αγροτικές περιοχές και πώς αυτό επηρεάζει την παράδοση των nzeb στην εν λόγω χώρα Page 137 of 317

Οι προκλήσεις και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην επίτευξη nzeb - εφοδιαστική αλυσίδα, απομακρυσμένες, αγροτικές και νησιώτικες περιοχές, τη χρηματοδότηση, τις δεξιότητες (για το σχεδιασμό και την κατασκευή) και νομικά θέματα. 2.3 Μαθησιακοί στόχοι και τα αποτελέσματα Οι εκπαιδευτικοί στόχοι προσδιορίζουν τις νέες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να ολοκληρώσει από την ανάληψη μιας μαθησιακής εμπειρίας, όπως μια σειρά καθημάτων, σεμινάριο στο διαδίκτυο, μελέτη ή ομαδική δραστηριότητα. Επίτευξη όλων των στόχων μάθησης θα πρέπει να οδηγήσει στην ολοκλήρωση όλων των συνολικών στόχων των εμπειριών της κατάρτισης και της ανάπτυξης. Ένας στόχος της μάθησης είναι μια δήλωση για το τι ο μαθητής θα γνωρίζει, να κατανοεί, ή να είναι σε θέση να κάνει, ως αποτέλεσμα της ενασχόλησής τους με μια μαθησιακή δραστηριότητα. Ένας καλογραμμένος μαθησιακός στόχος είναι απαραίτητος για την οικοδόμηση ενός ισχυρού θεμέλιου για την ανάπτυξη του εκπαιδευτικού υλικού. Στόχοι μάθησης: Παροχή σαφήνειας σχετικά με το σκοπό του μαθήματος. Οδηγός για την ανάπτυξη των κατάλληλων περιεχόμενων, τις μεθόδους και τα υλικά από τον κύριο του έργου πρόγραμμα σπουδών, προκειμένου να διευκολύνουν τη μάθηση και την επίτευξη των στόχων της κατάρτισης. Καθιέρωση της υποχρέωσης λογοδοσίας μεταξύ του εκπαιδευόμενου και του εκπαιδευτή. Βοηθοί εκπαιδευτές παρουσιάζουν ακριβώς τι θέλουν οι συμμετέχοντες να κάνουν μέχρι το τέλος της εκπαίδευσης. Οι αποτελεσματικοί στόχοι μάθησης έχουν αναπτυχθεί χρησιμοποιώντας τις αρχές SMART: συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι, προσανατολισμένοι ως προς τη δράση, λογικοί, και δεσμευτικοί ως προς το χρόνο. Οι μαθησιακοί στόχοι της Ενότητας 5 έχουν ως εξής: Στόχος 5.1: Συγκεκριμένοι - να κατανοήσουν το πλαίσιο πιστοποίησης SouthZEB και πώς αυτό σχετίζεται με την παράδοση κτιρίων σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας σε κάθε μία από τις χώρες-στόχους. o Μετρήσιμοι - οι μαθητές είναι σε θέση να περιγράψουν το πλαίσιο SouthZEB, δείχνοντας κατανόηση των αρχών και τη σχέση με την ανάπτυξη nzeb στη δική τους χώρα και σε όλη την Ευρώπη. o Προσανατολισμένοι ως προς τη Δράση - εκπαιδευόμενοι θα ενταχθούν στο σύστημα πιστοποίησης SouthZEB την ολοκλήρωση της κατάρτισης. o Λογικοί - Οι διαφάνειες παρουσίασης υποστηρίζονται από ένα σύστημα εγγράφων καθοδήγησης που είναι διαθέσιμα μέσω του δικτυακού τόπου, η εκμάθηση που απαιτείται είναι ανάλογη με τον επιδιωκόμενο στόχο. o Δεσμευτικοί ως προς το χρόνο η μάθηση θα ολοκληρωθεί μετά την εκπαίδευση και την ολοκλήρωση των μαθημάτων φυσικά. Στόχος 5.2: Να κατανοήσουν τους οικοδομικούς κανονισμούς και πώς αυτά σχετίζονται με το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία των nzeb σε κάθε χώρα. o Μετρήσιμοι - οι μαθητές είναι σε θέση να περιγράψουν τη δική τους οικοδομικούς κανονισμούς που έχουν σημασία σε αυτόν τον τομέα και το σχέδιο της χώρας για την εφαρμογή των nzeb. o Προσανατολισμένοι ως προς τη Δράση - οι μαθητές θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν την υλοποίηση των αναπτυξιακών nzeb στο δικό τους έργο, επιτρέποντας τον προγραμματισμό για μελλοντικές εξελίξεις σε αυτό το επίπεδο. Page 138 of 317

o Λογικοί - Οι διαφάνειες παρουσίασης υποστηρίζονται από την εκμάθηση έγγραφα που διατίθενται μέσω του δικτυακού τόπου, η εκμάθηση που απαιτείται είναι ανάλογη με τον επιδιωκόμενο στόχο. o Δεσμευτικοί ως προς το χρόνο η μάθηση θα ολοκληρωθεί μετά την εκπαίδευση και την ολοκλήρωση των μαθημάτων φυσικά. Στόχος 5.3: Να κατανοήσουν και να είναι σε θέση να προσφέρουν λύσεις στις τεχνικές, πρακτικές και υλικοτεχνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει σε κάθε χώρα για την επίτευξη nzeb. o Μετρήσιμα - οι μαθητές είναι σε θέση να εξηγήσουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στη χώρα τους, το αντίκτυπο των οδηγιών της ΕΕ και πώς οι λύσεις θα μπορούσαν να προκύψουν στο πλαίσιο της αγοράς τους. o Δράση - οι μαθητές θα είναι σε θέση να εξηγήσουν στους πελάτες, τους συναδέλφους και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς τα θέματα που εμπλέκονται στο nzeb συμπεριλαμβανομένων θετικές και αρνητικές πτυχές. o Λογική - Οι διαφάνειες παρουσίασης υποστηρίζονται από την εκμάθηση έγγραφα που διατίθενται μέσω του δικτυακού τόπου, η εκμάθηση που απαιτείται είναι ανάλογη με τον επιδιωκόμενο στόχο. o Χρόνος- δέσμευσης η μάθηση θα ολοκληρωθεί μετά την εκπαίδευση και την ολοκλήρωση των μαθημάτων φυσικά. Στόχος 5.4: Για να είναι σε θέση να επικοινωνούν τα οφέλη του nzeb για κάθε χώρα. o Μετρήσιμα - οι μαθητές είναι σε θέση να εξηγήσουν τα οφέλη του nzeb μέσα στην ίδια τους τη χώρα. o Δράση - οι μαθητές θα είναι σε θέση να εξηγήσουν στους πελάτες, τους συναδέλφους και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς τα θέματα που εμπλέκονται στο nzeb συμπεριλαμβανομένων θετικές και αρνητικές πτυχές. o Λογική - Οι διαφάνειες παρουσίασης υποστηρίζονται από την εκμάθηση έγγραφα που διατίθενται μέσω του δικτυακού τόπου, η εκμάθηση που απαιτείται είναι ανάλογη με τον επιδιωκόμενο στόχο. o Χρόνος- δέσμευσης η μάθηση θα ολοκληρωθεί μετά την εκπαίδευση και την ολοκλήρωση των μαθημάτων φυσικά. 2.4 Μαθησιακό κοινό - εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους - προσόντα και εμπειρία Οι εκπαιδευτές και οι εκπαιδευόμενοι είναι αυτοί οι επαγγελματίες της οικοδομής που εμπλέκονται στο σχεδιασμό και την κατασκευή των κτιρίων, καθώς και εκείνων που εμπλέκονται στο σύστημα ρύθμισης κτιρίου. Τα επαγγέλματα περιλαμβάνουν αρχιτέκτονες, αρχιτεκτονικά τεχνολόγοι, μηχανικοί (μηχανική και δομική), επόπτες κτιρίων, διαχειριστές ιστοσελίδων, υπάλληλος έργων και τους επαγγελματίες ελέγχου κτιρίου. Επίσης περιλαμβάνονται κυβέρνηση και αξιωματούχοι των τοπικών αρχών που εμπλέκονται στη ρύθμιση της σχεδόν μηδενικής ενέργειας κτίρια. Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να είναι μέλη ενός σχετικού επαγγέλματος κατασκευής και έχουν εμπειρία τουλάχιστον 2,5 χρόνια, στην πράξη, στο σχεδιασμό και της κατασκευής του σχεδόν μηδενική κατανάλωσης ενέργειας κτίρια. Η εμπειρία της εποπτείας του προσωπικού και προηγούμενη εμπειρία στην παροχή κατάρτισης είναι επίσης χρήσιμα. Οι εκπαιδευόμενοι περιλαμβάνονται οι επαγγελματίες της οικοδομής που περιγράφονται παραπάνω, αλλά με οποιοδήποτε αριθμό των ετών εμπειρίας από την αποφοίτηση μέχρι σε ανώτερους διευθυντές της εταιρείας. Page 139 of 317

3 ΔΟΜΗ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 5 Η δομή της εκπαίδευσης, έχει ως εξής: Προετοιμασία - που βασίζεται σε μια διαδικτυακή εισαγωγή και ανάγνωση, η κατά προσέγγιση διάρκεια είναι 5 ώρες, 2 ώρες είναι στην προετοιμασία σχετικά με την πιστοποίηση και επαλήθευση, και τρεις ώρες για την τοπική αρχιτεκτονική και τους κανονισμούς. Εκπαίδευση στην τάξη - που αφορούν την παράδοση από έναν εκπαιδευτή από τα κύρια συστατικά της εκπαίδευσης. Η παράδοση δίνεται από τον εγκεκριμένο εκπαιδευτή μεταξύ 10 και 20 εκπαιδευόμενους σε κάθε συνεδρία. Η κατά προσέγγιση διάρκεια της εκπαίδευσης στην τάξη είναι 16 ώρες, αυτό είναι χωρισμένο σε 4 ώρες (0,5 ημέρες) στο πλαίσιο της πιστοποίησης, 8 ώρες στην τοπική αρχιτεκτονική και τους κανονισμούς (1 ημέρα) και 4 ώρες περιοδεία μελέτη ή τοπικές κτίρια nzeb. Εκπαίδευση και αυτο-μάθηση μετά την τάξη. Η προσέγγιση διάρκειας αυτού του τμήματος της εκπαίδευσης είναι 6 ώρες (2 ώρες για την πιστοποίηση και επαλήθευση, και 4 ώρες με την τοπική αρχιτεκτονική και τη ρύθμιση). Αξιολόγηση των Ικανοτήτων - αυτή παρέχεται μέσω αξιολόγησης στην τάξη και περιλαμβάνει ένα πολλαπλής επιλογής εξετάσεις. Η αξιολόγηση λαμβάνει μία ώρα για να ολοκληρωθεί. Η εξέταση χωρίζεται ως ένα 30% για την πιστοποίηση και επαλήθευση, και 70% στην τοπική αρχιτεκτονική και τους κανονισμούς. 3.1 Υλικό μαθημάτων Πριν την τάξη Μια σειρά από έγγραφα που παρέχονται σχετικά με την πιστοποίηση και επαλήθευση στο δομημένο περιβάλλον, ιδίως όσον αφορά τον σχεδιασμό και την κατασκευή του nzeb (BRE). Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή: http://unfccc.int/essential_background/convention/items/2627.php Κανονισμοί κατασκευαστικών προϊόντων και οδηγίες: http://ec.europa.eu/growth/sectors/construction/product-regulation/index_en.htm Σήμανση CE: http://ec.europa.eu/growth/single-market/ce-marking/index_en.htm Ευρωπαϊκή Τεχνική Έγκριση: http://www.eota.eu/en-gb/content/home/2/185/ Κανονισμοί Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων: http://www.epbd-ca.eu/ https://ec.europa.eu/energy/en/topics/energy-efficiency/buildings http://www.eceee.org/policy-areas/buildings/epbd_recast Θερμομόνωση: http://ec.europa.eu/environment/gpp/pdf/thermal_insulation_gpp_%20background_report.pdf http://www.ea-etics.eu/media;files/pdf/7/27.pdf Ενεργειακά αποδοτικές υπηρεσίες: http://www.roadmap2050.eu/attachments/files/energysavings2020- FullReport.pdf Μετά την τάξη Page 140 of 317

Οι ιδιαιτερότητες του συστήματος πιστοποίησης SouthZEB (BRE) και τη σχέση με την οικοδόμηση επαλήθευσης. Περαιτέρω ανάγνωση / DVD του τοπικής αρχιτεκτονικής κανονισμούς της χώρας έχει διατεθεί. Σε κάθε υλικό ανάγνωσης χώρα είναι διαθέσιμη στην τοπική αρχιτεκτονική, το σχεδιασμό και την κατασκευή τους κανονισμούς (τους άλλους εταίρους), όπως ορίζεται στον πίνακα 3.1. Κύπρος Εγκύκλιος 3/2008 (Υπουργείο Εσωτερικών) - Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων για τα οποία δεν απαιτείται άδεια σχεδιασμού Εντολή 2/2006 (Υπουργείο Εσωτερικών) - Χωρική κατανομή και τοποθέτηση των εξελίξεων που σχετίζονται με την παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας 101 (Ι) / 2006 - Από την περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμου Κ.Δ.Π. 429/2006 - Στα Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων) Κανονισμοί του 2006 Κ.Δ.Π. 61/2014 - σχετικά με τους κανονισμούς του 2014 περί Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων) (Τροποποιητικός) Εντολή 1/2014 - Η χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας που σχετίζονται με τις εξελίξεις κτίριο 240 (Ι) / 2002 - για την διατηρητέων κτιρίων νόμο Εγχειρίδιο για διατηρητέα κτίρια (Υπουργείο Εσωτερικών) 2000, ISBN 978-9963-38-587-4 Διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του Κύπρος (Υπουργείο Εσωτερικών), ISBN 978-9963- 33-0362-2 Ελλάδα Κατευθυντήριες γραμμές που πρέπει να ακολουθούνται κατά την κατασκευή / επιθεώρησης του νέων κτιρίων κατασκευής και πλήρως ανακαινισμένα κτίρια. Οι κατευθυντήριες γραμμές που εκδόθηκαν από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδα: http://portal.tee.gr/portal/page/portal/teetkm/drasthriothtes/s EMINARIA/ Ελληνικό Νόμο 4067/2012 Κτίριο νομοθεσία: http://www.ypeka.gr/linkclick.aspx?fileticket=5nruklgll8e%3d& tabid=506&language=el-gr Γενικός ορισμός του έννοιας nzeb, σύμφωνα με την αναδιατύπωση ΟΕΕΚ Directive.Greek Νόμου 4122/2013: https://www.buildingcert.gr/n4122_2013.pdf Το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) έχει δημοσιεύσει τα σχετικά έγγραφα: http://www.cres.gr/services/istos.chtm?prnbr=25338&locale=el Σχετικό υλικό από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: http://www.opengov.gr/minenv/wpcontent/uploads/downloads/2012/04/energeiakos-sxediasmos.pdf Αναλυτικές παράμετροι για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και την έκδοση του πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΤΟΤΕΕ): http://portal.tee.gr/portal/page/portal/tptee/totee/totee-20701-1- Final-%D4%C5%C5-2nd.pdf Ιταλία ISTAT, Report 2004 Elaboration and estimation from CRESME on data from ISTAT Censimento 2001 and Families survey 2012 www.cresme.it www.enea.it Πορτογαλία Έρευνα για την κατανάλωση ενέργειας της Πορτογαλίας στον οικιακό τομέα (2010): https://www.ine.pt/ngt_server/attachfileu.jsp?look_parentboui=127 226940&att_display=n&att_download=y Οι προβλέψεις της ζήτησης ενεργειακών υπηρεσιών για κτίρια κατοικιών: Insights από μια μεθοδολογία bottom-up: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/s03605442120072 07 Θερμική κριτήρια άνεση και το σχεδιασμό των Page 141 of 317

www.acs.enea.it/provvedimenti/ ENERDATA Italy energy report, August 2014 update Corrado V., Ballarini I., Corgnati S.P., Building Typology Brochure Italy EPISCOPE Project (Luglio 2014) La sostenibilità energetica ed ambientale del Palazzo Italia di EXPO 2015: analisi di un edificio nzeb presentation by prof. Ing. Livio de Santoli, http://www.kyotoclub.org/docs/milano_080514_de Santoli.pdf Rapporto Legambiente 2015 «Innovazione e semplificazione in edilizia: verso il regolamento edilizio unico» www.legambiente.it D. Lgs. 63-4 Giugno, 2013 D. Lgs 192/05 e D. Lgs 311/06 D.P.R. 59/2009 DM Linee Guida CE 26/06/2009 D.L. 63/13 Legge 90/13 Legge 164/2014 GSE Rapporto statistico Energia da Fonti Rinnovabili in Italia 2013 http://www.res-legal.eu/search-bycountry/italy/tools-list/c/italy/s/rese/t/promotion/sum/152/lpid/151 Affermative Integrated Energy Design Action «AIDA» Guida dei migliori casi studio: Storie di κτιρίων: Οι εργασίες πεδίου στην Πορτογαλία: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/s09601481090010 74 Επανεξέταση ψύξης ενεργειακών αναγκών των κτιρίων κατοικιών στην Πορτογαλία υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/s03787788140019 60 Εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα της αντλίας θερμότητας πηγή-εδάφους και τις δυνατότητες πρωτογενούς μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας για τη θέρμανση των κτιρίων στην Ευρώπη, τα αποτελέσματα μιας μελέτης περίπτωσης στην Πορτογαλία: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/s13640321150012 27 Χαρακτηρισμός της θερμικής απόδοσης και ονομαστική απόκλιση της θέρμανσης του αποθέματος κατοικιών κτιρίου χρησιμοποιώντας τις ΟΕΕΚ που προέρχονται από τις βάσεις δεδομένων: Η περίπτωση της Πορτογαλίας ηπειρωτική: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/s03787788130076 15 Η χρήση του Attached-ηλιακούς χώρους στη μετασκευή Σχεδιασμός: Η Περίπτωση του Κτιρίων Κατοικιών στην Πορτογαλία: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/s18766102140042 4X Ενέργεια και οικονομική ανάλυση ενός ολοκληρωμένου ηλιακού συστήματος ψύξης απορρόφηση και θέρμανση σε διαφορετικούς τύπους κτιρίων και κλίματα: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/s03062619080022 49 Πορτογαλικά λαϊκή αρχιτεκτονική: η συμβολή του δημώδους υλικά και ο σχεδιασμός προσεγγίσεων για την αειφόρο δόμηση: http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/00038628.2014.97401 9 Ενέργεια και οικονομική ανάλυση ενός ολοκληρωμένου ηλιακού συστήματος ψύξης απορρόφηση και θέρμανση σε διαφορετικούς τύπους κτιρίων και κλίματα: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/s03062619080022 49 Το δυναμικό του παραδοσιακού υλικού για την αειφόρο σχεδιασμό των κτιρίων: http://repositorium.sdum.uminho.pt/handle/1822/26013 Οι nzeb στο εγγύς μέλλον - Επισκόπηση των ορισμών και των οδηγιών προς τα υπάρχοντα σχέδια για την αύξηση του nzeb: http://hdl.handle.net/10400.9/2283 Ελαττώματα και προβλήματα υγρασίας σε κτίρια από Page 142 of 317

successo, 2013 www.aidaproject.eu το ιστορικό κέντρο των πόλεων: μια μελέτη περίπτωσης στην Πορτογαλία: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/s03601323050001 56 Η ημερήσια και ωριαία κατανάλωση ενέργειας και Προβλέψεων φορτίου, με χρήση τεχνητών νευρωνικών Μέθοδος Δίκτυο: Μια μελέτη περίπτωσης χρησιμοποιώντας ένα σύνολο από 93 νοικοκυριά στην Πορτογαλία: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/s18766102140341 46 Solar XXI: Ένα κτίριο πορτογαλικά Γραφείο προς Net Zero-Energy Building: http://hdl.handle.net/10400.9/1542 Βιώσιμη αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας στην Πορτογαλία: Μια επισκόπηση: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/s09601481090006 03 Πίνακας 3.1: Τα σχετικά έγγραφα εκπαίδευσης ανά χώρα Page 143 of 317

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 5 Αυτή η ενότητα παρέχει το σχέδιο μαθήματος, συμπεριλαμβανομένης της περιγραφής των περιοχών και τα βασικά σημεία που πρέπει να καλυφθούν. Το περιεχόμενο παρουσίασης έχει χωριστεί σε δύο ημέρες. Κάθε συνεδρία παρουσιαζέται από τον εκπαιδευτή και εξηγείται η σύνδεση με τους στόχους και τα μαθησιακά αποτελέσματα. Οι συνεδρίες διαφέρουν ως προς το χρονοδιάγραμμα και το περιεχόμενο. Το υλικό των μαθημάτων παραδίδεται μέσω διαφάνειες παρουσίασης, τα οποία τίθενται στη διάθεση των εκπαιδευομένων. Την Ημέρα 1 το μάθημα θα περιλαμβάνει μισή ημέρα για την πιστοποίηση και επαλήθευση, νέα κατασκευή / μετασκευή και η στέγαση και εμπορικές επιλογές θα πρέπει να διερευνηθούν ως προς το πώς μπορούν να αποδείξουν την πραγματοποίηση του nzeb. Την Ημέρα 2 η εκπαίδευση θα είναι στην τάξη βασίζεται και θα επικεντρωθεί στην τοπική αρχιτεκτονική και τους κανονισμούς. Οι συνεδρίες που περιγράφονται σε αυτή την ενότητα, συμπεριλαμβανομένων συνάφεια με τους στόχους και τα μαθησιακά αποτελέσματα. 4.1 Συνεδρία: NZEB τρέχουσα θέση Στόχος εκμάθησης Για να κατανοήσουμε τις οικοδομικούς κανονισμούς και πώς αυτά σχετίζονται με το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία των nzeb σε κάθε χώρα. Περιεχόμενο Η πρώτη συνεδρία της εκπαιδευτικής ενότητας θα ασχοληθεί με την τρέχουσα θέση σχετικά με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας, και ιδίως τα εξής: Ευρωπαϊκή Ένωση Χώρα προορισμού (Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία και Πορτογαλία). Παγκόσμια, της ΕΕ και των εθνικών προγραμμάτων οδήγησης Την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Η έρευνα εξηγεί τη Σύμβαση Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) είναι μια διεθνής περιβαλλοντική συνθήκη που διαπραγματεύτηκε στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη (UNCED), ανεπίσημα γνωστό ως τη Σύνοδο Κορυφής της Γης, που πραγματοποιήθηκε στο Ρίο ντε Τζανέιρο από τις 3-14 Ιουνίου 1992. Ο στόχος της συνθήκης είναι η «σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα σε ένα επίπεδο που θα απέτρεπε επικίνδυνη ανθρωπογενή παρεμβολή στο κλιματικό σύστημα». Η αύξηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και τα μέτρα που λαμβάνονται για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα επιτρέψει τη συμμόρφωση με το πρωτόκολλο του Κιότο στη Σύμβαση Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC), εκτός από την τιμώντας μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις, συμπεριλαμβανομένων: Διατήρηση της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από 2 C, Μείωση, από το 2020, οι συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 20% κάτω από τα επίπεδα του 1990? και κατά 30% σε περίπτωση διεθνούς συμφωνίας. Page 144 of 317

Η αναδιατύπωση της οδηγίας 2010/31 / ΕΕ για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (EPBD) απαιτεί από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν τις ελάχιστες ενεργειακές απαιτήσεις οι οποίες είναι τουλάχιστον «καλύτερο κόστος». Ο EPBD απαιτεί επίσης από τα κράτη μέλη να επανεξετάσουν τα ενεργειακά πρότυπά τους οικοδομικούς κανονισμούς σε χρονικά διαστήματα όχι λιγότερο από 5 χρόνια. Πιο συγκεκριμένα, το άρθρο 9 της οδηγίας προβλέπει μια απαίτηση για «σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας» τα νέα κτίρια από το τέλος του 2018 (δημόσιος τομέας) και το 2020 (όλες οι νέες κατασκευές). Η οδηγία 2009/28 / ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Απριλίου 2009 σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και την τροποποίηση και τη συνακόλουθη κατάργηση των οδηγιών 2001/77 / ΕΚ και 2003/30 / ΕΚ. Η παρούσα οδηγία θέτει δεσμευτικούς στόχους για τα κράτη μέλη, έτσι ώστε η ΕΕ στο σύνολό της θα φτάσει σε ένα ποσοστό 20% της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας μέχρι το 2020 και μερίδιο 10% των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ειδικά στον τομέα των μεταφορών. Το υψηλό επίπεδο της κατανάλωσης ενέργειας και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε κτίρια στην Ευρώπη είναι ένας προφανής τομέας να στοχεύσει για τον προσδιορισμό του δυναμικού και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Ενώ έχει ήδη σημαντικές προσπάθειες για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια, σημαντικές δυνατότητες εξακολουθούν να παραμένουν, όπως διαπιστώθηκε από την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την πρόταση για την αναδιατύπωση του EPBD. Η εθνική νομοθεσία παρατίθεται στον πίνακα 4.1. Κύπρος N142 (I) / 2006 - Από την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων Νόμος του 2006 N30 (I) / 2009 - Από την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2009 N210 (I) / 2012 - Από την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2012 ΚΔΠ 164/2009 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Ενεργειακή Πιστοποίηση των Κτιρίων) Regultions 2009 ΚΔΠ 39/2014 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Ενεργειακή Πιστοποίηση των Κτιρίων) (Τροποποιητικός) Regultions 2014 ΚΔΠ 412/2009 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων) Διάταγμα του 2009 Ελλάδα Ελληνική Νομοθεσία 3851/2010 «Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) για να Deal με την αλλαγή του κλίματος και άλλων κανονισμών Θέματα υπό Αρχή του ελληνικού Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής" Ελληνική Νομοθεσία 3661/2008 «Μέτρα για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων και άλλες διατάξεις» Κανονισμού για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ) που εκδόθηκε το 2010 (ΦΕΚ Δελτίο Β '407 / 09-04-2010), με βάση το Ελληνικό Δίκαιο 3661/2008 Τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ μέσω ΦΕΚ Δελτίο Β '1387-2010 και 1413-2012 Ελληνική Νομοθεσία 4122/2013 "Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων - Μεταφορά της οδηγίας 2010/31 / ΕΕ" ΚΔΠ 432/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Ελάχιστες Προδιαγραφές για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 432/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Συστάσεις για τη Βελτίωση της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων και Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 33/2015 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Μεθοδολογία για την αξιολόγηση Ενέργειας των Κτιρίων) Διάταγμα του 2015 ΚΔΠ 164/2009 - Οι περί Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Page 145 of 317

Απόδοση των Κτιρίων) Κανονισμοί του 2009 ΚΔΠ 61/2014 - Οι περί Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων) (Τροποποιητικοί) Κανονισμοί του 2014 ΚΔΠ 343/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Μεθοδολογία για τον υπολογισμό του βέλτιστου κόστους ελάχιστων απαιτήσεων για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 386/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Απαιτήσεις για τη Νέα Building Systems Τεχνική εγκαθίστανται σε υφιστάμενα κτίρια ή κτιριακές μονάδες και τεχνικά συστήματα που αντικαθίστανται ή αναβαθμίζονται) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 366/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Απαιτήσεις και Προδιαγραφές που πρέπει να πληρούνται από το εγγύς Zero Energy Building - nzeb) Διάταγμα του 2014 ΚΔΠ 163/2009 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (ψύξης Επιθεώρηση Συστημάτων) Κανονισμοί του 2009 ΚΔΠ 413/2009 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (ψύξης Επιθεώρηση Συστημάτων) Διάταγμα ΚΔΠ 244/2015 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (ρύθμιση και τον έλεγχο των συστημάτων της ονομαστικής ισχύος εξόδου μεγαλύτερης ψύξης από 20 kw) Διάταγμα ΚΔΠ 119/2011 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Επιθεώρηση του λέβητα με βάση Συστήματα Θέρμανσης) Κανονισμοί του 2011 ΚΔΠ 148/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Διαδικασία επιθεώρησης των συστημάτων θέρμανσης είναι εξοπλισμένα με ένα λέβητα ονομαστικής ισχύος μεταξύ 20 kw και 100 kw) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 149/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Διαδικασία επιθεώρησης των συστημάτων θέρμανσης είναι εξοπλισμένα με ένα λέβητα της ονομαστικής ισχύος μεγαλύτερης των 100 kw) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 244/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (ρύθμιση και τον έλεγχο των συστημάτων θέρμανσης είναι εξοπλισμένα με ένα λέβητα της ονομαστικής ισχύος εξόδου άνω των 20 kw) Διάταγμα του 2013 Ιταλία ISTAT, Report 2004 EPBD recast 2010/31 / UE Πορτογαλία Νομοθετικό διάταγμα 118/2013 Νομοθετικό διάταγμα 78/2006 Page 146 of 317

D. Lgs. 63-4 Giugno, 2013 D. Lgs 192/05 e D. Lgs 311/06 Νομοθετικό διάταγμα 79/2006 Νομοθετικό διάταγμα 80/2006 D.P.R. 59/2009 DM Linee Guida CE 26/06/2009 D.L. 63/13 Legge 90/13 Legge 164/2014 Πίνακας 4.1: Σχετική εθνικούς κανονισμούς που καλύπτονται σε συνεδρία 1 Μαθησιακά αποτελέσματα Τα αποτελέσματα από την 1η συνεδρία θα είναι ως εξής: o Γνώση του οικοδομικών κανονισμών που έχουν σημασία σε αυτόν τον τομέα και το σχέδιο της χώρας για την εφαρμογή του nzeb, o Οι μαθητές που είναι εκ νέου σε θέση να αντιμετωπίσουν την υλοποίηση των αναπτυξιακών nzeb στο δικό τους έργο, και θα επιτρέψουν το σχεδιασμό για τις μελλοντικές εξελίξεις σε αυτό το επίπεδο. o Εκπαίδευση των διαφάνειων παρουσίασης που υποστηρίζονται από την εκμάθηση έγγραφων που διατίθενται μέσω του δικτυακού τόπου, η εκμάθηση που απαιτείται είναι ανάλογη με τον επιδιωκόμενο στόχο. o Η μάθηση θα ολοκληρωθεί μετά την εκπαίδευση και την ολοκλήρωση της ανάγνωσης φυσικά, από την τάξη με το μέσο όρο συμπλήρωση τεσσάρων εβδομάδων. 4.2 Συνεδρία: τοπική αρχιτεκτονική και ανάπτυξη στη χώρα Στόχος εκμάθησης Για να κατανοήσουμε τους οικοδομικούς κανονισμούς και πώς αυτοί σχετίζονται με το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία των nzeb σε κάθε χώρα. Περιεχόμενα Η ενεργειακή απόδοση των κτιρίων στη χώρα-στόχο καλύπτονται σε αυτή τη σύνοδο. Περιλαμβάνει νέα κτίρια και περιλαμβάνει ιστορικά / διατηρητέα κτίρια, την ανάπτυξη του τύπων κτιρίων μέσω των 20ου και του 21ου αιώνα, δίνοντας παραδείγματα της τυπολογίας και της ενεργειακής τους απόδοσης. Η συνεδρία ξεκινά με το να απευθύνεται στους μαθητές να κατανόησουν την ανάπτυξη του κτιρίου και την αρχιτεκτονική της χώρας-στόχου, συμπεριλαμβανομένης της τρέχουσας κατάστασης και μελλοντική ανάπτυξη που απαιτείται για nzeb, συμπεριλαμβανομένων των οφελών του nzeb στη χώρα-στόχο. Η σύνοδος αντιμετωπίζει το κτίριο τυπολογία στη χώρα-στόχο (βλέπε πίνακα 4.2), με τον αριθμό των κτιρίων και των γνωστών δεδομένων σχετικά με τις επιδόσεις που προκύπτουν. Κύπρος Ελλάδα Page 147 of 317

Υπάρχουν λίγο περισσότερο από 500000 κτίρια σήμερα στην Κύπρος Περίπου 430.000 μονάδες έχουν κατασκευαστεί για οικιακούς σκοπούς Μετά την οικονομική κρίση, οι περίπου 5.000 άδειες που εκδίδονται κάθε χρόνο για κτίρια κατοικιών και λιγότερο από 1000 για μη οικιστικά κτίρια Περίπου το 80% του σημερινού κτιριακού αποθέματος σε Κύπρος έχει χτιστεί πριν από το 2006, έτσι πριν από την επιβολή οποιασδήποτε νομοθεσίας και των κανονισμών που σχετίζονται με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων 9 από τα 10 νέα κτίρια που προορίζονται για κατοικία 65% των κτιρίων βρίσκονται σε αστικές περιοχές, ενώ το υπόλοιπο 35% βρίσκονται σε αγροτικές περιοχές. Σχεδόν το 85% του οικιστικών κτιρίων είναι μονοκατοικίες, μεζονέτες ή μονοκατοικίες που βρίσκονται σε μεγάλα οικιστικά συγκροτήματα. Τυπολογία του κτιριακού αποθέματος: Κατηγορία Α (1919-1945) Κλάση Β1 (1946-1960) Κλάση Β2 (1961-1980) Κατηγορία Γ (1981-1990) Κατηγορία Δ (1991-2010) Class E (2010-σήμερα) Για κάθε κατηγορία είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της κατασκευής που παρέχονται με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, καθώς και τις καινοτομίες του κάθε περιόδου (π.χ. η χρήση των ανελκυστήρων κατά τη διάρκεια της περιόδου που καλύπτεται σε κτίρια της κατηγορίας Α). Η αρχιτεκτονική ρύθμιση και την ανάπτυξή της μέσα από τα χρόνια εστιάζοντας στα υλικά κατασκευής των κτιρίων παρουσιάζεται επίσης, φθάνοντας την τρέχουσα κατάσταση και την ισχύουσα νομοθεσία σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. 15% του κτιρίων κατοικιών είναι πολυκατοικίες κτίρια με ένα σημαντικό αριθμό διαμερισμάτων <1950: το παραδοσιακό με το συνήθως 2-3 δωμάτια, φτιαγμένα από πέτρα ή πηλό / σανό τοιχοποιία τοίχους με δίρριχτη στέγη πήλινα κεραμίδια και μόνο προς τέρψιν τζάκι που χρησιμοποιείται για θέρμανση και το μαγείρεμα. 1950-1960: τα πρώτα νεοκλασικά κτίρια εμφανίζονται στα κέντρα των πόλεων με ένα ή δύο ορόφους. 1960-1970: τα πρώτα πολυώροφα κτίρια υπό κατασκευή. 1970-2000s: Multi-διώροφα κτίρια για εμπορικούς όσο και οικιστικούς σκοπούς στα κέντρα των πόλεων. 2000-σήμερα: Μοντέρνα αρχιτεκτονική εμπορικά κτίρια και οργανωμένες συγκροτήματα κατοικιών που προορίζονται για βίλες διακοπών. Ιταλία ENERDATA Italy energy report, August 2014 update Πορτογαλία 30,5 εκατομμύρια κτίρια όλω ή εν μέρει διατίθενται για τη στέγαση Page 148 of 317

Elaboration and estimation from CRESME on data from ISTAT Censimento 2001 and Families survey 2012 www.cresme.it Distribution of the primary energy used for sector, in Mtep (Source: ENEA, 2009 www.enea.it) ENEA, Energy Report 2008Corrado V., Ballarini I., Corgnati S.P., Building Typology Brochure Italy EPISCOPE Project (Luglio 2014) La sostenibilità energetica ed ambientale del Palazzo Italia di EXPO 2015: analisi di un edificio nzeb presentation by prof. Ing. Livio de Santoli, http://www.kyotoclub.org/docs/milano_080514_desantoli.pdf 87% μίας κατοικίας και πολλών οικογενειών 1.034.000 κατοικιών κτίρια που κατασκευάστηκαν κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες Περίπου.180,000 μη οικιστικά κτίρια κατασκευάστηκαν κατά την ίδια περίοδο Περίπου 300 με 400.000, μη οικιστικά κτίρια έχει αυξηθεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες 80% των πορτογαλικών κτίρια έχουν ανάγκες θέρμανσης αναφοράς> 100 kwh / m2 έτος. Giornata di Studio su Tecnologie, tecniche impiantistiche e mercato del fotovoltaico, BIPV, verso la Zero Energy House Πίνακας 4.2: Σχετικά στοιχεία κτιρίου (συνοπτικά) καλύπτονται στη συνεδρία 2 Η σύνοδος διδάσκει για το πλαίσιο της χώρας-στόχου οι τύποι κτιρίου έχουν αλλάξει, συμπεριλαμβανομένων των εξής: Τα ποσοστά αναπλήρωσης Θέματα Βιομηχανίας Θέματα ιδιοκτησίας. Για κάθε χώρα το κτίριο, τυπολογία και απόδοση, απευθύνεται από την εποχή (π.χ. προ-1919, μετά το 1945, κλπ) η συνεδρία εξετάζει τις ακόλουθες πτυχές: Τύποι Ενεργειακή απόδοση Παραδείγματα καλής πρακτικής της αναβάθμισης. Η προπόνηση χρησιμοποιεί παραδείγματα από πάνω των τύπων κτιρίων, που καθορίζει την ανάπτυξη στα πρότυπα της ενέργειας, για τα εξής: Βελτιωμένη μόνωσης παράθυρου / πόρτας / υαλοπινάκων, διαφορετικούς τύπους υλικών (καρέ / γυαλί, κλπ). Ανάπτυξη και εφαρμογή του μονωτικών υλικών στη χώρα Βελτιώσεις στις υπηρεσίες ενέργειας, θέρμανση, ψύξη, φωτισμό και άλλοι Βελτιώσεις στα πρότυπα της οροφής, δαπέδου και τοίχου Εισαγωγή των λύσεων ανανεώσιμης ενέργειας. Οι εκπαιδευτές εξηγούν τις αλλαγές ενεργειακής απόδοσης και πόσο καλά αυτό έχει βελτιωθεί τον τελευταίο αιώνα. Παραδείγματα παρέχονται για διαφορετικούς τύπους κτιρίων διαφόρων εποχών και συζητείται η πρακτικότητα της βελτίωσης των υφιστάμενων κτιρίων να φθάσουν τα τρέχοντα πρότυπα. Page 149 of 317

Μαθησιακά αποτελέσματα Οι εκπαιδευόμενοι θα είναι σε θέση να επεξεργαστούν τα ακόλουθα: Περιγράψτε τα οφέλη για τη χώρα-στόχο του nzebs Τρέχουσα κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας σε σχέση με: o μείωση της χρήσης πόρων - ενέργειας o Μειωμένο κόστος λειτουργίας o Βελτιωμένο δομημένο περιβάλλον. 4.3 Συνεδρία: σχεδιασμός για nzeb Στόχοι μάθησης Να κατανοήσουν και να είναι σε θέση να προσφέρει λύσεις στις τεχνικές, πρακτικές και υλικοτεχνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει σε κάθε χώρα για την επίτευξη nzeb. Για να είναι σε θέση να επικοινωνούν τα οφέλη του nzeb για κάθε χώρα. Περιεχόμενο Σε αυτή τη συνεδρίαση οι μαθητές θα πρέπει να διδάσκονται να κατανοήσουν τη διαδικασία σχεδιασμού που σχετίζονται με nzeb στη χώρα-στόχο. Ορίζονται από τη πολεοδομική νομοθεσία και τους κανονισμούς που είναι σχετικές με τα νέα κτίρια και για την ανακαίνιση των υπαρχόντων κτιρίων. Η συνεδρία περιλαμβάνει το πώς το σύστημα σχεδιασμού χορηγείται στη χώρα-στόχο, π.χ. μέσω των τοπικών αρχών ή / και άλλους φορείς. Καλύπτεται ο βαθμός στον οποίο η πολιτική έχει αποκεντρωθεί στις πόλεις / δήμους και πώς αυτό επιδρά στο nzeb για την ανάπτυξη νέων και ανακαίνιση των υπαρχόντων κτιρίων. Ο πίνακας 4.3 καλύπτει τα κύρια θέματα σχεδιασμού που επηρεάζεται το nzeb σε κάθε χώρα. Οι χώρες-στόχοι θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι διατίθενται δεδομένα καλής ποιότητας, συμπεριλαμβανομένων: Τα κλιματικά δεδομένα να ταιριάζουν με την ελάχιστη ποιότητα που ορίζεται στο πρότυπο EN, ιδανικά σε ένα πλέγμα μερικών χιλιομέτρων χώρου και τόσο με βάση πρόσφατες μετρήσεις και προβλέψεις για τη μελλοντική εξέλιξη του καιρού, όπως π.χ. διαθέσιμο στο Ηνωμένο Βασίλειο από CIBSE, Τα δεδομένα κόστους για δομικά στοιχεία, ρητώς και σαφώς συσχετίζονται με τη σωματική και την χαρακτηριστική τους απόδοση, ανάλυση των πιθανών τεχνολογιών και το κόστος εξέλιξης των κύριων συνιστώσων. Προς το παρόν τα στοιχεία αυτά, σε πολλές περιπτώσεις είναι δύσκολη η πρόσβαση για τους φορείς χάραξης πολιτικής, σχεδιαστές, κ.λπ. Κύπρος Ελλάδα Η ισχύουσα νομοθεσία παρουσιάζεται επιμένοντας στα σημεία όπου αναφέρεται το σχεδιασμό για την nzeb και τα κίνητρα που παρέχονται για την κατασκευή κτηρίων χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης. Εμπόδια για την εφαρμογή nzeb, με επίκεντρο τη νομοθεσία, η έλλειψη τεχνικών γνώσεων και τη διαθεσιμότητα του νέων Page 150 of 317

τεχνολογιών και των ευκαιριών κόστους / χρηματοδότησης. Στην ενότητα αυτή οι περιορισμοί που θέτει η νομοθεσία σε ιστορικά κτίρια και παραδοσιακούς οικισμούς που παρουσιάζονται, παρέχοντας επίσης συγκεκριμένα παραδείγματα. Παραδείγματα παρέχονται επίσης για τα εμπόδια που αναφέρονται για την καλύτερη κατανόηση. Οι ευκαιρίες για την εφαρμογή των nzebs περιγράφονται. Οι ευκαιρίες αφορούν κυρίως στο κλίμα της χώρας, ο τομέας του ηλιακών θερμικών συστημάτων, η διαθεσιμότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τα κίνητρα που πρέπει να παρέχονται σύμφωνα με τον κανονισμό νέο κτίριο. Ιταλία D.L. 63/2013 GSE Rapporto statistico Energia da Fonti Rinnovabili in Italia 2013 http://www.res-legal.eu/search-by-country/italy/toolslist/c/italy/s/res-e/t/promotion/sum/152/lpid/151 Πορτογαλία Εθνική Ενεργειακή Απόδοση σχέδια δράσης Εθνικά Σχέδια Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Νομοθετικό διάταγμα 118/2013 (περιλαμβάνει κανονισμούς για την Πολυκατοικία Ενεργειακής Απόδοσης και των κανονισμών για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων Εμπορίου και Υπηρεσιών). Πίνακας 4.3: Σχετικές σχεδιασμού σε χώρες-στόχοι που καλύπτονται στη συνεδρία 3 Η εκπαίδευση εξετάζει τα σχετικά σχεδιασμού εμπόδια στην ανάπτυξη nzeb. Αντιμετωπίζει την αναβάθμιση των ιστορικών κτιρίων / πολιτιστική κληρονομιά και τους κανόνες σχετικά με τις αλλαγές στο εξωτερικό κέλυφος και την εμφάνιση. Η συνεδρία απευθύνεται σε άλλα εμπόδια για μεγάλα κτίρια, και θεωρεί ότι τα ζητήματα των δεξιοτήτων, το σχεδιασμό και την κατασκευή, μπορεί να συγκρατήσουν τον στόχο ανακαίνισης του nzeb στη χώρα. Τα εμπόδια περιλαμβάνουν τα εξής σε κάθε χώρα: Ανακαινίσεις Πολυκατοικιών Διαθεσιμότητα των καλών συστημάτων Κόστος / προσιτότητα Αντοχή και επιδόσεις θέματα Δεξιότητες - το σχεδιασμό και την ποιότητα κατασκευής. Σε νέες κατασκευαστικές καταστάσεις τα ζητήματα σχεδιασμού που σχετίζονται με την ανάπτυξη νέων κατασκευής καλύπτονται. Τα νέα κατασκευής κατοικίες, πολυκατοικίες και μονοκατοικίες, και εμπορικά και δημόσια κτίρια καλύπτονται. Μερικά από τα ζητήματα σχεδιασμού που προκύπτουν περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: Διαμερίσματα - χώρος για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Ενιαία οικογενειακές μονάδες - ανανεώσιμες επίδομα, ταρίφες, κ.λπ. Εμπόδια για το σχεδιασμό και την κατασκευή, παράδοση θέματα παράδοσης ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. Μαθησιακά αποτελέσματα Page 151 of 317

Τα αποτελέσματα από αυτή τη σύνοδο που σχετίζονται με τις απαιτήσεις σχεδιασμού για nzeb. Οι εκπαιδευόμενοι θα είναι σε θέση να κατανοούν και να επικοινωνούν με τους άλλους τα κύρια θέματα στη χώρα τους που σχετίζονται με nzeb. Η θέληση ιδίως δείχνουν μια κατανόηση της μετασκευής υφιστάμενων κτιρίων, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου σχεδιασμού επηρεάζει βελτιώσεις στο ύφασμα, τις υπηρεσίες και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Θα γίνει κατανοητό οι απαιτήσεις σχεδιασμού για νέες κατασκευές και ενδεχόμενα εμπόδια. 4.4 Συνεδρία: οικοδομικοί κανονισμοί Στόχοι μάθησης Να κατανοήσουν και να είναι σε θέση να προσφέρει λύσεις στις τεχνικές, πρακτικές και υλικοτεχνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει σε κάθε χώρα για την επίτευξη nzeb. Για να είναι σε θέση να επικοινωνούν τα οφέλη του nzeb για κάθε χώρα. Περιεχόμενο Η επισκόπηση της κατάστασης της χώρας και τις ιδιαιτερότητες των κανονισμών ενέργειας κτιρίου (και μάλιστα άλλους κανονισμούς). Η συνεδρία θα αρχίσει εξηγώντας την ιστορία των οικοδομικών κανονισμών στη χώρα-στόχο, ζητήματα όπως όταν έκανε το σύγχρονο οικοδομικό κανονισμό (μπορεί να ονομάζεται κώδικες ή πρότυπα, καθώς και) στη χώρα και τι εξελίξεις έχουν λάβει χώρα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το κτίριο (Σκωτία) Δράση 1959 ήταν η πρώτη νομοθεσία που επέτρεψε τους κανονισμούς και τα σχετικά πρότυπα (υπήρχε μια μορφή συστήματος πριν, αλλά δεν είναι μέρος της νομοθεσίας), η νομοθεσία ήταν στη θέση του μέχρι το 2003, όταν ψηφίστηκε ένας νέος νόμος, αυτό άλλαξε ριζικά το σύστημα. Σημειώστε ότι στη ρύθμιση των κτιρίων του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ένα αποκεντρωμένο θέμα για την κυβέρνηση της Σκωτίας, στην πραγματικότητα, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει τώρα συνολικά τέσσερις οικοδομικούς κανονισμούς. Στη Σκωτία ο νόμος του 1959 υποστηρίχθηκε από τους κανονισμούς για την κάλυψη της υγείας & ασφάλειας αρχικά, με την πάροδο του χρόνου προστέθηκε η ενεργειακή απόδοση, της προσβασιμότητας και της βιωσιμότητας. Οι κανονισμοί της ενέργειας ήρθαν στις αρχές της δεκαετίας του '70 κατά τη στιγμή της πετρελαϊκής κρίσης. Ο Πίνακας 4.4 συνοψίζει το σύστημα ρύθμισης κτιρίου σε κάθε μία από τις χώρες-στόχοι. Κύπρος Γενική Νομοθεσία και Κανονισμούς για Κτίρια 101 (Ι) / 2006 - Από την περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμο του 2006 19 (Ι) / 2016 - για τη ρύθμιση των Οδών και Οικοδομών (Τροποποιητικός) Νόμος του 2016 Σχετικά με το καθεστώς Οδών και Οικοδομών του 1954 έως 2003 Κ.Δ.Π. 479/2011 - σχετικά με τους κανονισμούς του 2011 περί Οδών και Οικοδομών (Τροποποιητικός) Κ.Δ.Π. 144/2013 - σχετικά με τους κανονισμούς του 2013 περί Οδών και Οικοδομών (Τροποποιητικός) Κ.Δ.Π. 111/2006 - Στα Οδών και Οικοδομών (Μηχανολογικές και Ελλάδα Η ιστορική εξέλιξη του κανονισμού κατασκευή παρέχεται από το 1828 μέχρι τις μέρες μας. Βασική πληροφορία παρουσιάζεται για κάθε νομοθεσία. Η ισχύουσα νομοθεσία περιγράφεται και τα κύρια ζητήματα που παρουσιάζονται ιδιαίτερα στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης και η διαδικασία που ακολουθήθηκε για την κατασκευή του κτιρίου. Ο αντίκτυπος της οδηγίας EPBD στην ελληνική νομοθεσία αναφέρεται. Οι κανονισμοί ενέργειας από το 1979 παρουσιάζονται επίσης, καθώς και τα κύρια χαρακτηριστικά τους. Για τον ισχύοντα κανονισμό (ΚΕΝΑΚ), τα θέματα που ανέφερε κυρίως αναφέρεται στα ΚΠΑ, η μεθοδολογία που πρέπει να ακολουθηθεί για την Page 152 of 317

Ηλεκτρολογικές Εγκαταστάσεις) Κανονισμοί του 2006 Στις Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμων του 1972 έως 2016 Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων Νόμων και Κανονισμών N142 (I) / 2006 - Από την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων Νόμος του 2006 N30 (I) / 2009 - Από την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2009 έκδοσή τους και των ενεργειακών επιθεωρητών (κατηγορίες, τις ευθύνες). Τα εμπόδια στο σχεδιασμό nzebs με την τρέχουσα μεθοδολογία παρουσιάζονται και οι τροποποιήσεις στην τρέχουσα κατάσταση που αναφέρεται. Συναφείς νομικές πράξεις που επηρεάζουν την εφαρμογή του nzebs παρουσιάζεται (Νέο Οικοδομικός Κανονισμός (Ελληνικό Δίκαιο 4067/2012). N210 (I) / 2012 - Από την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2012 ΚΔΠ 164/2009 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Ενεργειακή Πιστοποίηση των Κτιρίων) Κανονισμοί του 2009 ΚΔΠ 39/2014 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Ενεργειακή Πιστοποίηση των Κτιρίων) (Τροποποιητικός) Regultions 2014 ΚΔΠ 412/2009 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων) Διάταγμα του 2009 ΚΔΠ 432/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Ελάχιστες Προδιαγραφές για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 432/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Συστάσεις για τη Βελτίωση της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων και Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 33/2015 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Μεθοδολογία για την αξιολόγηση Ενέργειας των Κτιρίων) Διάταγμα του 2015 ΚΔΠ 164/2009 - Οι περί Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων) Κανονισμοί του 2009 ΚΔΠ 61/2014 - Οι περί Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων) (Τροποποιητικοί) Κανονισμοί του 2014 ΚΔΠ 343/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Μεθοδολογία για τον υπολογισμό του βέλτιστου κόστους ελάχιστων απαιτήσεων για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 386/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Απαιτήσεις για τη Νέα Building Systems Τεχνική εγκαθίστανται σε υφιστάμενα κτίρια ή κτιριακές μονάδες και τεχνικά συστήματα που αντικαθίστανται ή αναβαθμίζονται) Διάταγμα του 2013 Page 153 of 317

ΚΔΠ 366/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Απαιτήσεις και Προδιαγραφές που πρέπει να πληρούνται από το εγγύς Zero Energy Building - nzeb) Διάταγμα του 2014 ΚΔΠ 163/2009 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (ψύξης Επιθεώρηση Συστημάτων) Κανονισμοί του 2009 ΚΔΠ 413/2009 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (ψύξης Επιθεώρηση Συστημάτων) Διάταγμα ΚΔΠ 244/2015 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (ρύθμιση και τον έλεγχο των συστημάτων της ονομαστικής ισχύος εξόδου μεγαλύτερης ψύξης από 20 kw) Διάταγμα ΚΔΠ 119/2011 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Επιθεώρηση του λέβητα με βάση Συστήματα Θέρμανσης) Κανονισμοί του 2011 ΚΔΠ 148/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Διαδικασία επιθεώρησης των συστημάτων θέρμανσης είναι εξοπλισμένα με ένα λέβητα ονομαστικής ισχύος μεταξύ 20 kw και 100 kw) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 149/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Διαδικασία επιθεώρησης των συστημάτων θέρμανσης είναι εξοπλισμένα με ένα λέβητα της ονομαστικής ισχύος μεγαλύτερης των 100 kw) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 244/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (ρύθμιση και τον έλεγχο των συστημάτων θέρμανσης είναι εξοπλισμένα με ένα λέβητα της ονομαστικής ισχύος εξόδου άνω των 20 kw) Διάταγμα του 2013 Ιταλία Legge 164/2014 Direttiva EPBD 2002/91/EU Direttiva EPBD recast 2010/31/EU Πορτογαλία Νομοθετικό διάταγμα 118/2013 Νομοθετικό διάταγμα 68 -A / 2015 Νομοθετικό διάταγμα 194/2015 D. Lgs 192/2005 e D.Lgs 311/2006 D.P.R. 59/2009 DM Linee Guida CE 26/06/2009 D.L. 63/2013 Legge 90/2013 Πίνακας 4.4: Σχετική ρύθμιση σε χώρες-στόχους που καλύπτονται στη συνεδρία 4 Page 154 of 317

Η σύνοδος πηγαίνει για να εξηγήσει στους μαθητές τι αλλαγές έχουν επιφέρει στη χώρα-στόχο για οικοδομικούς κανονισμούς αφού εισήχθησαν το ΟΕΕΚ και άλλες σχετικές οδηγίες της ΕΕ. Το μέλλον των οικοδομικών κανονισμών θα πρέπει επίσης να συζητηθεί. Το κύριο μέρος της συνεδρίασης θα περιλαμβάνει τα ακόλουθα, εξηγώντας με ένα μη τεχνικό τρόπο τους κανονισμούς της ενέργειας και τις συναφείς κατευθύνσεις: Τα πρότυπα / απόδοσης που απαιτούνται για την επίτευξη nzeb στη χώρα. Πώς τα σχέδια αξιολογούνται για nzeb με την οικοδομικές αρχές κανονισμούς Πώς αξιολογούνται σε εξέλιξη και ολοκληρωμένα κτίρια, π.χ. οπτικό έλεγχο, την πιστοποίηση, μετά τον έλεγχο των κατασκευών (αεροστεγανότητα, θερμικής απεικόνισης, κλπ). Οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες των σχεδιαστών και κατασκευαστών, και οι αρχές των οικοδομικών κανονισμών. Η εθνική μεθοδολογία υπολογισμού, πώς είναι που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή του κανονισμού στη χώρα-στόχο, ποια είναι τα μοντέλα για τη στέγαση και μη οικιστικά κτίρια, στο Ηνωμένο Βασίλειο εγκεκριμένο λογισμικό μόνο μπορούν να χρησιμοποιηθούν για σκοπούς ελέγχου της συμμόρφωσης Τι πρέπει να αναπτύξει στον οικοδομικό κανονισμό, προκειμένου να βοηθήσει τους προγραμματιστές με nzeb, κ.λπ. Η σύνοδος στη συνέχεια θα ασχοληθεί με ό, τι άλλη νομοθεσία και τους κανονισμούς της χώρας στόχο να επηρεάσουν την υλοποίηση του nzebs. Για παράδειγμα, ειδικούς κανονισμούς της ΕΟΠ, από μόνοι τους δεν απαιτούν nzeb, αλλά η αξιολόγηση EPC πρέπει πλέον να χρησιμοποιείται στις συναλλαγές ακινήτων σε πώληση / ενοικίαση και διαφημίζονται. Σε ορισμένες χώρες, η νομοθεσία περί Κλιματικής Αλλαγής σύντομα θα απαιτούν από τα υπάρχοντα μη οικιακά κτίρια να πρέπει να έχουν τα μέτρα αποδοτικής βελτίωσης να λαμβάνονται για πώληση ή ενοικίαση. Μαθησιακά αποτελέσματα Τα αποτελέσματα αυτής της συνόδου για τους μαθητές θα είναι η κατανόηση του συστήματος ρύθμισης κτίριο, τους ισχύοντες κανονισμούς της ενέργειας, τι απόδοση αναμένεται για την ενέργεια στο παρόν και στο μέλλον, πώς οι κανονισμοί θα επηρεάσουν την ανάπτυξη του nzeb συμπεριλαμβανομένων νέων κατασκευών και αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιρίων. 4.5 Συνεδρία: Χώρα συγκεκριμένα θέματα χωρών Στόχοι μάθησης Να κατανοήσουν και να είναι σε θέση να προσφέρει λύσεις στις τεχνικές, πρακτικές και υλικοτεχνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει σε κάθε χώρα για την επίτευξη nzeb. Για να είναι σε θέση να επικοινωνούν τα οφέλη του nzeb για κάθε χώρα. Περιεχόμενο Το περιεχόμενο αυτής της ενότητας έχει ως στόχο να οδηγήσει στην επίτευξη nzebs σε καθεμία από τις χώρες-στόχοι σύμφωνα με τις απαιτήσεις του EPBD. Ζητήματα όπως περιγράφεται σε αυτή την ενότητα θα πρέπει να διδάσκονται σε αυτή την ενότητα. Το άρθρο 2 ορίζει ένα κτίριο σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας, όπως «σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας κτιρίου» νοείται ένα κτίριο που έχει μια πολύ υψηλή ενεργειακή απόδοση, όπως Page 155 of 317

καθορίζεται σύμφωνα με το παράρτημα Ι πρέπει να καλυφθεί. Η σχεδόν μηδενική ή πολύ χαμηλή ποσότητα ενέργειας που απαιτείται σε πολύ σημαντικό βαθμό από την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που παράγεται στις εγκαταστάσεις του ή σε κοντινή απόσταση». Σύμφωνα με το παράρτημα Ι, άρθρο 1, «Η ενεργειακή απόδοση ενός κτιρίου προσδιορίζεται βάσει της υπολογιζόμενης ή της πραγματικής ετήσιας ενέργειας που καταναλώνεται για να καλυφθούν οι διάφορες ανάγκες που συνδέονται με τη συνήθη χρήση και περιλαμβάνουν τις θέρμανσης ενεργειακών αναγκών και την ψύξη των ενεργειακών αναγκών (ενέργεια που απαιτείται για να αποφευχθεί η υπερθέρμανση) για να διατηρηθούν οι επιθυμητές συνθήκες θερμοκρασίας του κτιρίου και οι οικιακές ανάγκες ζεστού νερού. Μέσα σε αυτές τις προτάσεις, υπάρχουν αρκετοί όροι που χρειάζονται περαιτέρω διευκρίνιση, την ερμηνεία και την ανάπτυξη. Αυτό είναι ένα από τα βασικά καθήκοντα του εν λόγω έργου, αφιερωμένη στην υποστήριξη της Επιτροπής στη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής του παρόντος κανονισμού που να ταιριάζει με τους γενικούς στόχους της ενέργειας και το κλίμα της ΕΕ. Τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να καταρτίσουν εθνικά σχέδια για την αύξηση του αριθμού των σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας. Τα εθνικά σχέδια περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τις λεπτομέρειες της εφαρμογής του κράτους μέλους, στην πράξη, του ορισμού της σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας, γεγονός που αντανακλά τις εθνικές, περιφερειακές ή τοπικές τους συνθήκες, τους ενδιάμεσους στόχους για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων από το 2015, καθώς και τυχόν πολιτικές και οικονομικά ή άλλα μέτρα για την προώθηση σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας των κτιρίων. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα εθνικά σχέδια και μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2012 και εν συνεχεία ανά τριετία δημοσιεύει έκθεση σχετικά με την πρόοδο των κρατών μελών όσον αφορά την αύξηση του αριθμού των σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας. Χρήση του κλίματος και των φυσικών πόρων στη χώρα στόχο, η εξάρτηση ή με άλλο τρόπο από τα ορυκτά καύσιμα και το δυναμικό στην εξουσία συγκομιδή από τον ήλιο ή άλλων φυσικών πόρων θα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Τα ζητήματα αυτά μπορεί να περιλαμβάνει ορισμένα πολύ εντοπισμένη παραδείγματα, π.χ. υδροηλεκτρική ενέργεια μπορεί να είναι δυνατό σε πιο ορεινές περιοχές, αλλά όχι τόσο στις χαμηλότερες βρίσκεται τοπογραφία. Το δυναμικό σε κάθε χώρα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Η τοπική παράδοση των δομικών υλικών και τις επιδόσεις τους, μαζί με τυχόν κινδύνους που προκύπτουν από τη χρήση τους θα πρέπει να αντιμετωπιστούν από τις ενότητες κατάρτισης. Το δυναμικό σε κάθε χώρα για μεγαλύτερη ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση των υλικών θα πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσα από παραδείγματα. Ο αντίκτυπος στην ενσωματωμένη ενέργεια και τον άνθρακα της χρήσης και των πόρων υλικά θα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Ο πίνακας 4.5 συνοψίζει τα συγκεκριμένα ζητήματα χώρα που καλύπτονται σε κάθε μία από τις χώρεςστόχους. Κύπρος Ελλάδα Υπάρχει ένα μεγάλο ενδιαφέρον για τη μείωση της ενέργειας που καταναλώνεται για τη θέρμανση. (, Θέρμανση κατοίκου χρειάζεται ποσοστό είναι περίπου 70% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας) Λόγω του μεσογειακού κλίματος, οι ενεργειακές ανάγκες είναι μεγαλύτερες για το καλοκαίρι ψύξη από θέρμανση το χειμώνα. Η Ελλάδα έχει ένα πολύ μεγάλο αριθμό αιτήσεων του ενεργητικών ηλιακών συστημάτων. Ιn τελευταία χρόνια (2009-2013), τα Φ / Β συστήματα έχουν εξαπλωθεί ταχύτατα στην Ελλάδα, αλλά τώρα μόνο το 1,5% της εν λόγω αγοράς είναι ενεργή. Η δεύτερη πιο σημαντική πηγή ενέργειας στην Ελλάδα είναι η Page 156 of 317

αιολική ενέργεια 2,4% του συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από βιομάζα και τα βιοκαύσιμα, προέρχεται σήμερα από χώρους υγειονομικής ταφής και εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων των αστικών λυμάτων Στην Ελλάδα, η υδροηλεκτρική ενέργεια καλύπτει περίπου το 8,3% των ενεργειακών αναγκών σε ηλεκτρική ενέργεια. Σήμερα υπάρχει μικρό ενδιαφέρον στη γεωθερμική ενέργεια και τα νέα οικολογικά δομικά υλικά Στην Ελλάδα, υπάρχουν διάφορα λογισμικά που χρησιμοποιούνται από τους μηχανικούς που σχεδιάζουν nzeb Ιταλία Rapporto Legambiente 2015 «Innovazione e semplificazione in edilizia: verso il regolamento edilizio unico» Πορτογαλία Οι περισσότερες από τις κατοικίες κτιριακού αποθέματος πριν από την πρώτη πορτογαλική θερμική ρύθμιση η θερμομόνωση του κελύφους είναι ανεπαρκείς 50% των κατοικιών είναι από πριν από το 1990, αναδεικνύοντας την προοπτική ότι τα κτίρια αυτά έχουν για την ανανέωση της ενεργειακής απόδοσης Κεραμικά πλακάκια στέγες και συγκεκριμένη δομή και κούφια τούβλα στους τοίχους για τα κύρια κτίρια Ηλιακή θέρμανση νερού χρήσης εφαρμόζεται ευρέως μετά το 2009 και των συστημάτων θέρμανσης (λέβητες αερίου) μετά το 2000 Πορτογαλία κτίριο Uvalue γενικά υψηλότερο από ψυχρότερες χώρες το κλίμα Η πορτογαλική ηπειρωτική κλίμα (γεωγραφικό πλάτος κυμαίνεται 37-42 Βόρεια), σύμφωνα με Koppen-Geiger ταξινόμηση, είναι ταξινομείται ως Μεσογείου, CSA στο νότο (hotsummer) και CSB στα βόρεια (ζεστό καλοκαίρι) Οι πιο πετυχημένους συνδυασμούς για ετήσια μείωση της ενεργειακής ζήτησης έχουν κοινό νότιο προσανατολισμό, πλήρως ενσωματωμένη διαμόρφωση sunspace, φυσικό αερισμό του sunspace και την εσωτερική συσκευές σκίασης με υψηλή ανακλαστικότητα. Πίνακας 4.5: ειδικά θέματα που αφορούν τη χώρα που καλύπτονται σε συνεδρία 5 Μαθησιακά αποτελέσματα Page 157 of 317

Τα θέματα και οι παράγοντες που θα επιτρέψει στη χώρα στόχο να κινηθούν προς μια κατάσταση όπου υλοποιείται nzebs. Οι εκπαιδευόμενοι θα έχουν την ευκαιρία να αποδείξει μέσα από την αξιολόγηση της κατανόησης των ειδικών θεμάτων της χώρας που έχουν αντίκτυπο στην ενεργειακή απόδοση. 4.6 Συνεδρία: Παραδείγματα nzeb στις περιοδείες της χώρας και της χώρας Στόχοι μάθησης Να κατανοήσουν και να είναι σε θέση να προσφέρει λύσεις στις τεχνικές, πρακτικές και υλικοτεχνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει σε κάθε χώρα για την επίτευξη nzeb. Για να είναι σε θέση να επικοινωνούν τα οφέλη του nzeb για κάθε χώρα. Περιεχόμενο Σε αυτό το μέρος της εκπαιδευτικής ενότητας για κάθε παραδείγμα χώρας θα δοθεί ορθών πρακτικών σε σχέση με nzeb σχεδιασμό και την κατασκευή στο εσωτερικό της χώρας-στόχου. Τα υλικά που περιλαμβάνουν τα ακόλουθα για κάθε παράδειγμα: Μια περιγραφή του σχεδιασμού του κτιρίου (εγχώριες στέγαση και μη εγχώρια εμπορικά και δημόσια κτίρια δίνονται). Οι οδηγοί για τη δημιουργία του κτιρίου nzeb και τα αναμενόμενα οφέλη για τους χρήστες του πελάτη και την οικοδόμηση θα συζητηθούν. Μια συζήτηση της διαδικασίας και κατά πόσον το σχεδιασμό ή δεν ήταν διαφορετική και η δέσμευση που απαιτείται από τους διάφορους παράγοντες - σχεδιαστές, εργολάβους, κλπ, σε σύγκριση με τις πιο παραδοσιακές μορφές της κατασκευής. Θα δοθεί μια περιγραφή των κτιρίων υφάσματα, υπηρεσίες, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η τεχνολογία χαμηλών εκπομπών άνθρακα που χρησιμοποιείται. Αυτό περιγράφεται στο πλαίσιο του κτιρίου, αλλά και την κατάσταση της χώρας. Τι απόδοση nzeb ορίστηκε, πόσο πολύ καλύτερα από τις ελάχιστες εθνικές απαιτήσεις, πώς έγινε αυτό κινείται στο πλαίσιο του έργου. Τα μέτρα και τα μοντέλα που χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της κατάστασης nzeb περιγράφεται. Η συνεδρία περιλαμβάνει επίσης την πιστοποίηση και τα πιστοποιητικά που αποδεικνύουν πώς και τι το κτίριο επιτευχθεί, δηλαδή την απόδειξη της ιδιότητας του nzeb του. Οποιαδήποτε αξιολόγηση μετά την κατασκευή περιλαμβάνεται επίσης στο πλαίσιο αυτής της συνόδου. Η συνεδρία θα περιλαμβάνει σχεδιαγράμματα και κατασκευαστικά σχέδια, καθώς και λεπτομέρειες όπως γραμμικές θερμογέφυρες και κέλυφος U-τιμών. Οι προδιαγραφές του κέλυφους και των υπηρεσιών θα πρέπει επίσης να αντιμετωπιστούν. Οποιεσδήποτε αλλαγές στο σχεδιασμό που έχουν προκύψει στο πλαίσιο του έργου θα πρέπει επίσης να περιγραφεί και πώς αυτές επηρεάζονται από την αναμενόμενη απόδοση. Ο Πίνακας 4.6 συνοψίζει τα συγκεκριμένα παραδείγματα χωρών που καλύπτονται σε κάθε μία από τις χώρες-στόχους. Κύπρος Νέο Δημαρχείο Λευκωσίας: www.buildup.eu/cases Ελλάδα ΚΕΛΥΦΟΣ Επεμβάσεις στο κέλυφος του κτιρίου κατασκευή -Actual φάκελο (π.χ. χρήση Θερμομόνωση για τους Page 158 of 317

τοίχους / οροφής / δαπέδου, η χρήση του διπλά τζάμια, και η χρήση του σκίασης) ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Επεμβάσεις στα συστήματα για τη θέρμανση χώρων και ζεστού νερού ΑΠΕ -Ενσωμάτωση των συστημάτων ΑΠΕ και τεχνικών (φωτοβολταϊκά, ηλιακούς συλλέκτες, κλπ) Ιταλία Affermative Integrated Energy Design Action «AIDA» Guida dei migliori casi studio: Storie di successo, 2013 www.aidaproject.eu Πορτογαλία SolarXXI κτίριο Πίνακας 4.6: συγκεκριμένα παραδείγματα Σχετικές χώρα που καλύπτεται σε σύνοδο 6 Μαθησιακά αποτελέσματα Οι συμμετέχοντες θα έχουν μάθει τι κάνει ένα nzeb στη χώρα. Παραδείγματα θα δοθούν του το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία των κατοικιών και μη οικιστικά κτίρια. 4.7 Συνεδρία: EPDB Στόχοι μάθησης Να κατανοήσουν τη σημασία της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (EPBD) για την ανάπτυξη της nzeb κτιρίων στην Ευρώπη. Για να μάθετε για τους τομείς που καλύπτονται από τον EPBD και να κατανοήσουν πώς αυτά έχουν μεταφερθεί στην εθνική νομοθεσία και τις απαιτήσεις. Περιέχομενο Η μονάδα καλύπτει ένα φάσμα θεμάτων, ως ακολούθως: Οι λόγοι για τους οποίους η EPBD έχει τεθεί σε ισχύ, τα μεγαλύτερα ζητήματα εικόνα της κλιματικής αλλαγής και της αποδοτικότητας των πόρων. Η ιστορία του EPBD, συμπεριλαμβανομένης της αρχικής έκδοσης, και την αναδιατύπωση της EPBD. Όπως της 31ης Δεκεμβρίου του 2020 τα νέα κτίρια στην ΕΕ θα πρέπει να καταναλώνουν «σχεδόν μηδενική» ενέργεια και η ενέργεια θα είναι «σε πολύ μεγάλο βαθμό» από ανανεώσιμες πηγές. Οι δημόσιες αρχές που ιδιοκτήτης ή καταλαμβάνουν ένα νέο κτίριο θα πρέπει να δώσουν το παράδειγμα με την κατασκευή, την αγορά ή την ενοικίαση αυτών των «κτιρίων σχεδόν μηδενικής ενέργειας», όπως της 31 Δεκέμβρη 2018 Άρθρο 1: Προωθεί τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, λαμβάνοντας υπόψη τις εξωτερικές κλιματολογικές και τις τοπικές συνθήκες, καθώς και απαιτήσεις των εσωτερικών χώρων του κλίματος και την σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας. Page 159 of 317

Άρθρο 2: υπάρχουν 19 ορισμούς που δίδονται, παραδείγματος χάριν για την κατασκευή, σημαίνει μια στεγασμένη κατασκευή με τοίχους για την οποία χρησιμοποιείται ενέργεια προς ρύθμιση των εσωτερικών κλιματικών συνθηκών. Άρθρο 3: υιοθέτηση μιας μεθοδολογίας για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Άρθρο 4: καθορισμός των ελάχιστων απαιτήσεων ενεργειακής απόδοσης. Άρθρο 5: Υπολογισμός των βέλτιστων από πλευράς κόστους επιπέδων των ελάχιστων απαιτήσεων ενεργειακής απόδοσης. Άρθρο 6: Για τα νέα κτίρια, τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι, πριν από την έναρξη της κατασκευής, η τεχνική, περιβαλλοντική και οικονομική σκοπιμότητα εγκατάστασης εναλλακτικών συστημάτων υψηλής απόδοσης. Άρθρο 7: Για εκ των υστέρων εξοπλισμού, απαιτήσεις πρέπει να εφαρμόζονται στο ανακαινισμένο κτίριο ή κτίριο μονάδα, ως σύνολο, επιπρόσθετα ή εναλλακτικά, μπορεί να εφαρμοστεί απαιτήσεις σε ανακαινισμένα δομικά στοιχεία. Άρθρο 8: καθορίζεται σύστημα απαιτήσεων για νέα, αντικατάσταση και αναβάθμιση των τεχνικών συστημάτων κτιρίου και πρέπει να εφαρμόζονται στο βαθμό που αυτό είναι τεχνικά, λειτουργικά και οικονομικά εφικτό Άρθρο 9: Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε: από 31 Δεκεμβρίου 2020, όλα τα νέα κτίρια είναι σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας των κτιρίων? και μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2018 τα νέα κτίρια που στεγάζουν ανήκουν σε δημόσιες αρχές είναι σχεδόν κτίρια μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας. Άρθρο 10: Τα κράτη μέλη καταρτίζουν, μέχρι τις 30 Ιουνίου του 2011, έναν κατάλογο των υφιστάμενων και, ενδεχομένως, τα προτεινόμενα μέτρα και τα μέσα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των οικονομικής φύσεως, εκτός από εκείνες που απαιτούνται από την παρούσα οδηγία, οι οποίες προωθούν τους στόχους της παρούσας οδηγίας. Το άρθρο 11, 12 και 13: Το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης, μια απαίτηση που μπορεί να περιλαμβάνει πρόσθετες πληροφορίες όπως η ετήσια κατανάλωση ενέργειας για μη οικιστικά κτίρια και το ποσοστό της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στη συνολική κατανάλωση ενέργειας. Το άρθρο 13 αφορά την πτυχή της εμφάνισης του EPC. Άρθρο 14: Τα κράτη μέλη θεσπίζουν τα αναγκαία μέτρα για την καθιέρωση τακτικής επιθεώρησης των προσιτών τμημάτων συστημάτων που χρησιμοποιούνται για τη θέρμανση κτιρίων, όπως οι μονάδες παραγωγής θερμότητας, το σύστημα ελέγχου και η αντλία (-ες) κυκλοφορίας, με λέβητες ωφέλιμης ονομαστικής ισχύος για σκοπούς θέρμανσης χώρου άνω των 20 kw? περιλαμβάνει αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του λέβητα και των διαστάσεών του λέβητα σε σχέση με τις απαιτήσεις θέρμανσης του κτιρίου. Το άρθρο 15 και 16: αναγκαία μέτρα για την καθιέρωση τακτικής επιθεώρησης των προσβάσιμων τμημάτων των συστημάτων κλιματισμού ωφέλιμης ονομαστικής ισχύος μεγαλύτερης των 12 kw και την υποβολή εκθέσεων. Το άρθρο 17 και 18: Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε η πιστοποίηση ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και η επιθεώρηση των συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού διεξάγονται με ανεξάρτητο τρόπο από ειδικευμένους ή / και διαπιστευμένους εμπειρογνώμονες, είτε σε αυτοαπασχολούμενους ικανότητας ή υπαλλήλους δημόσιων φορέων ή ιδιωτικών επιχειρήσεων. Άρθρο 19: Η Επιτροπή, επικουρούμενη από την επιτροπή που έχει συσταθεί βάσει του άρθρου 26, αξιολογεί την οδηγία έως την 1η Ιανουαρίου 2017 το αργότερο, υπό το φως της εμπειρίας που έχει αποκτηθεί και την πρόοδο που σημειώθηκε κατά την εφαρμογή της και, εφόσον απαιτείται, υποβάλλει προτάσεις. Page 160 of 317

Άρθρο 20: Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για την ενημέρωση των ιδιοκτητών και των ενοικιαστών των κτιρίων ή κτιριακών μονάδων των διαφόρων μεθόδων και πρακτικών που συμβάλλουν στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Άρθρο 21: Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε να παρέχεται καθοδήγηση και κατάρτιση που διατίθενται για τους υπεύθυνους για την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας. Μαθησιακά αποτελέσματα Τα μαθησιακά αποτελέσματα αποτελούν μια λεπτομερή κατανόηση του EPBD και τη γνώση του περιεχομένου της. Οι εκπαιδευόμενοι θα κατανοήσουν τη σημασία της οδηγίας και γιατί έχει τεθεί σε ύπαρξη. Οι στόχοι και οι επιπτώσεις στο σχεδιασμό και την κατασκευή θα γίνει κατανοητό. 4.8 Συνεδρία: Πλαίσιο Πιστοποίησης: Κανονισμοί Κατασκευής Προϊόντων Στόχοι μάθησης Να κατανοήσουν το Πλαίσιο Πιστοποίησης της SouthZEB. Να έχουν επαρκείς γνώσεις για την επικοινωνία του συστήματος πιστοποίησης και την αξία του για τους μελλοντικούς χρήστες του σχεδιασμού της ενέργειας και κατασκευαστικές υπηρεσίες. Περιεχόμενο Το πλαίσιο εφαρμόζεται στα ακόλουθα: Νέα κατασκευή οικιακών κτιρίων οποιουδήποτε τύπου χτίζονται σε κοντά σε πρότυπο κτίριο μηδενικής ενέργειας Υφιστάμενα οικιακά κτίρια οποιουδήποτε τύπου που υποβάλλονται σε μια σχεδόν μηδενική ενεργειακή ανακαίνιση Νέα κατασκευή μη οικιακών κτιρίων οποιουδήποτε τύπου χτισμένο σε μια σχεδόν τυπική κτίριο μηδενικής ενέργειας Υφιστάμενες μη οικιακά κτίρια οποιουδήποτε τύπου που υποβάλλονται σε μια σχεδόν μηδενική ενεργειακή ανακαίνιση. Το πλαίσιο πιστοποίησης είναι ανοιχτό σε όποιον επιθυμεί να γίνει μέλος του συστήματος SouthZEB και ο οποίος έχει τα κατάλληλα προσόντα και εμπειρία. Προσόντα που αποκτήθηκαν σε άλλα μέρη της Ευρώπης και αλλού, μπορεί να σχετίζονται με την ιδιότητα του μέλους. Τα μέλη θα είναι οι ακόλουθοι επαγγελματίες: Οι αρχιτέκτονες και αρχιτεκτονικά τεχνολόγοι Μηχανικοί κτιρίων και τους επιστήμονες Υπηρεσίες οικοδόμησης και επισκευής (ηλεκτρικές, μηχανικές) Πολιτικοί και κατασκευαστικοί μηχανικοί Page 161 of 317

Εκτιμητές (κτίριο, ποσότητα) Σχεδιαστές Τοπική αρχή και την αρχή της στέγασης διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων Διευκόλυνση και την ιδιοκτησία των διαχειριστών Χρηματοδοτήσεις των κατασκευαστικών και επαγγελματίες λογιστές. Οι ελάχιστες απαιτήσεις για την ιδιότητα μέλους είναι οι εξής: Κατάλληλο ακαδημαϊκό τίτλο σπουδών, προκειμένου να αντιμετωπίσει επαρκώς τις πτυχές που αφορούν το σχεδιασμό και την κατασκευή των κτιρίων Σχετική επαγγελματική άδεια Στην περίπτωση των εκπαιδευτών που αναμένεται να έχει ελάχιστη 2,5 χρόνια σχετικής εμπειρίας, ενώ στην περίπτωση των ασκούμενων δεν απαιτείται καμία εμπειρία. Αξιολόγηση της καταλληλότητας του αιτούντος να συμμετάσχει στο σύστημα με βάση την ικανοποιητική υποβολή πληροφοριών και αντιπαραβάλλονται με τις ανωτέρω απαιτήσεις. Αρχική εκτίμηση θα αναληφθούν μέσω της πύλης, εάν δεν είναι εγγεγραμμένος τότε ο υποψήφιος δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός πάνω στο σύστημα κατάρτισης και πιστοποίησης. Και άλλες πρόσθετες πληροφορίες μπορούν να ζητηθούν από τους αιτούντες ανάλογα με την περίπτωση. Τα πιστοποιητικά SouthZEB ισχύουν από την ημερομηνία έκδοσής του και συντηρούνται και διατηρούνται σε ισχύ και υπόκεινται σε συνεχή συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις για τη διατήρηση της πιστοποίησης, αλλά παραμένουν στην κυριότητα των εταίρων. Οι λεπτομέρειες των επιτυχόντων υποψηφίων που πραγματοποιήθηκε στο Σχέδιο Εγγραφή SouthZEB. Η διαδικασία υποβολής αιτήσεων ένταξης παρατίθεται στο σχήμα 4.1. Το χρονοδιάγραμμα του έργου SouthZEB καλύπτει την περίοδο 2015-2020, συμπεριλαμβανομένων τόσο των εκπαιδευτών και εκπαιδευομένων μελών. Κατά την περίοδο μετά το 2016 η πρωτοβουλία SouthZEB είναι η ευθύνη των εθνικών εταίρων σε συνεργασία με τις εθνικούς ενδιαφερόμενους. Page 162 of 317

Βήμα 1: Συμπλήρωση και υποβολή αίτησης για να ενταχθεί στο σύστημα SouthZEB και παροχή μαθημάτων κατάρτισης Βήμα 2: Απόφαση σχετικά με την αποδοχή του υποψηφίου για την κατάρτιση Απόρριψη αίτησης και ενημέρωσ η αιτούντα Αποδοχή αίτησης και ενημέρωση ανάγκες κατάρτισης Βήμα 3: Αιτών εισέρχεται SouthZEB Εκπαίδευση Πακέτο Ενότητα, όπως απαιτείται Ολοκλήρωση εκπαίδευσης Δείτε λεπτομέρειες κατάρτισης, ισχύουν ξεχωριστές χρεώσεις Βήμα 4: Αιτών συμπληρώνει πακέτα αξιολόγησης για κάθε ενότητα κατάρτισης Βήμα 5: Αποδοχή Αιτών σχετικά με το καθεστώς SouthZEB την ολοκλήρωση των τεσσάρων μαθημάτων - στοιχεία που αναφέρονται στη βάση δεδομένων ως λίστα Βήμα 6: Ανανέωση λίστας και την αξιολόγηση του CPD (πέραν της περιόδου του τρέχοντος προγράμματος) Βήμα 7: Περαιτέρω πορεία κατάρτισης που πραγματοποιούνται κατά περίπτωση Το κλειδί για την επιτυχία και την πρόσληψη κλίμακα του έργου SouthZEB είναι η δυνατότητα να παραδώσει σταθερά υψηλά πρότυπα εκπαίδευσης μέσω του δικτύου εκπαιδευτή. Σχήμα 4.2 παρατίθεται ένα απλοποιημένο πλαίσιο, όπου η εκπαιδευτική ενότητα έχει παραδοθεί από έναν εκπαιδευτή SouthZEB και οι πολλαπλές εκπαιδευόμενους στη συνέχεια εκπαιδεύονται. Η πρόθεση είναι να αυξηθεί η ικανότητα Page 163 of 317

του τομέα των κατασκευών στις τέσσερις χώρες-στόχους για να σχεδιάσει, να κατασκευάσει και να λειτουργήσει κοντά στο μηδέν κτιρίων. Ανάπτυξη Εκπαιδευτικών Ενοτήτων Διαπιστευμένος Εκπαιδευτής (SouthZEB) Επαγγελματίας Εκπαιδευμένος (Ασκούμενος) Σχήμα 4.2: Αύξηση της παραγωγικής ικανότητας μέσω των «Πιστοποιημένων Εκπαιδευτών» Πιστοποιημένοι SouthZEB Εκπαιδευτές Επαγγελματίας Εκπαιδευμένος (Ασκούμενος) ) Προκειμένου να διασφαλιστεί ένα σταθερά υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης σε όλο το πρόγραμμα SouthZEB όλες οι πιστοποιημένοι εκπαιδευτές πρέπει να πληρούν τις ελάχιστες απαιτήσεις επάρκειας. Οι εκπαιδευτές SouthZEB θα απαιτήσoυν το ακόλουθο επίπεδο ικανοτήτων: Ένα προσόν επιπέδου πτυχίο σε σχετικό γνωστό αντικείμενο και πιο συγκεκριμένα ο συμμετέχων θα πρέπει να είναι επιλέξιμος στο σχεδιασμό και την κατασκευή του κτιρίου, ισοδύναμα προσόντα ή εμπειρία μπορεί να θεωρηθεί κατά την κρίση του διευθυντή SouthZEB (Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων EQF Επίπεδο 4). πείρα τουλάχιστον δύο και μισό έτη σε ένα περιβάλλον κατασκευής, αν και εθνικές προοπτικές θα είναι επίσης εφαρμόσιμες και ως εκ τούτου το χρονικό διάστημα θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως οδηγός. Η ιδιότητα του μέλους του σχετικού επαγγελματικού οργανισμού. Επαγγελματίας Εκπαιδευμένος (Ασκούμενος) Κατά την περίοδο του έργου SouthZEB η αξιολόγηση της καταλληλότητας του υποψηφίου θα είναι μέσω ενός αυτο-ελέγχου. Οι υποψήφιοι θα εισάγουν τα στοιχεία τους στην πύλη, εφ 'όσον τα πεδία δεδομένων είναι κατάλληλα συμπληρωμένα, τότε η υποψηφιότητά τους θα γίνονται δεκτές. Εικόνα 4.3 παρέχει μια επισκόπηση της διαδικασίας διαπίστευση έναν εκπαιδευτή SouthZEB. Οι εκπαιδευτές SouthZEB μπορούν να εκπαιδευτούν και πιστοποιηθούν για να παραδώσουν ένα ή περισσότερα από τα μαθήματα κατάρτισης SouthZEB. Δεν είναι απαραίτητο να συμπληρώσουν όλα τα δέκα μαθήματα, αλλά τουλάχιστον τα τέσσερα μαθήματα που έχουν προσδιοριστεί ως απαραίτητα, ώστε να γίνει κάποιος εκπαιδευτής SouthZEB. Ο εκπαιδευτής θα ολοκληρώσει το πρόγραμμα κατάρτισης, συμπεριλαμβανομένου του υλικού προ-τάξης, την εκπαίδευση στην τάξη και την κατάρτιση μετα-τάξης. Page 164 of 317

Επίσης οι εκπαιδευτές SouthZEB, θα πρέπει να συμπληρώσουν την εκπαίδευση του εκπαιδευτή μαθήματα, η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της πύλης. Με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης (εξέταση) για κάθε ενότητα και την επίτευξη ενός κατάλληλου βαθμού επιτυχίας ο εκπαιδευτής SouthZEB θα λάβει ένα πιστοποιητικό SouthZEB εκπαιδευτή. Ο εκπαιδευτής στη συνέχεια θα είναι διαθέσιμος για να παραδώσει την εκπαίδευση. Ένας εκπαιδευτής θα είναι μέλος της SouthZEB για περίοδο όχι μικρότερη από την περίοδο του έργου SouthZEB που χρηματοδοτούνται. Ελάχιστα ακαδημαϊκά προσόντα - πλήρης εφαρμογή να ενταχθούν SouthZEB Ολοκλήρωση της εκπαιδευτικής ενότητας SouthZEB Ολοκλήρωση των σχετικών «εκπαίδευση εκπαιδευτών» μαθήματα Ολοκλήρωση των εξετάσεων «πιστοποιημένος εκπαιδευτής» Διαπιστευμένος SouthZEB εκπαιδευτής Παράδοση των ενοτήτων κατάρτισης SouthZEB στους εκπαιδευόμενους Σχήμα 4.3: Διαδικασία Πιστοποίησης SouthZEB Εκπαιδευτών Page 165 of 317

Μια πλατφόρμα ηλεκτρονικής μάθησης για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση χρησιμοποιώντας τις ανεπτυγμένες ενότητες που θα είναι διαθέσιμες, στη πύλη SouthZEB. Αυτό δίνει τη δυνατότητα εξ αποστάσεως και εξ αποστάσεως εκπαίδευση για ένα μεγάλο μέρος του περιεχομένου των μαθημάτων στην ευκολία του εκπαιδευόμενου, με εξαίρεση τα πρακτικά εργαστήρια. Στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής πύλης, ένα εικονικό φόρουμ είναι επίσης προσβάσιμο για να ενεργοποιήσετε συλλογική συζήτηση με την οικοδόμηση επαγγελματίες, αρχές, φορείς πιστοποίησης, επαγγελματίες εκπαιδευτές και ερευνητές από όλη την Ευρώπη. Το φόρουμ επιτρέπει στους χρήστες να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους μέσω είδωλα. Στο φόρουμ, οι χρήστες μπορούν να συναντηθούν, να ανταλλάξουν εμπειρίες και να συμμετέχουν σε ομαδικές δραστηριότητες. Πρόσβαση στο υλικό περιεχόμενο του μαθήματος Το περιεχόμενο των μαθημάτων SouthZEB θα είναι προσβάσιμο στους εκπαιδευόμενους που εγγράφονται για να παρακολουθήσουν μια εκπαιδευτική ενότητα. Παρουσιάζεται στην κατάλληλη γλώσσα και τη μορφή για τους υποψήφιους εκπαιδευόμενους. Για να αποκτήσουν πρόσβαση, οι εκπαιδευόμενοι πρέπει να υποβάλλονται σε μια ηλεκτρονική διαδικασία εγγραφής, η οποία θα περιλαμβάνει την παροχή των παρακάτω σχετικές πληροφορίες: Ονομα Εταιρία / αποκλειστική ιδιότητα επαγγελματία (κατά περίπτωση) Διεύθυνση Διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Τηλέφωνο Προσόντα Επαγγελματικές ενώσεις (περιλαμβανομένης και της εγγραφής και τον αριθμό μέλους) Η αποδοχή του κώδικα συστήματος συμπεριφοράς. Αξιολόγηση Για κάθε μία από τις ενότητες κατάρτισης θα υπάρξει μια αρχική και μια τελική αξιολόγηση για τους εκπαιδευόμενους διευθύνεται από εθνικούς εταίρους. Η αρχική αξιολόγηση θα πραγματοποιηθεί μέσω της διαδικτυακής πύλης SouthZEB, όπου οι υποψήφιοι θα έχουν πρόσβαση σε δοκιμασία και να σκοράρει μετά από την εγγραφή τους. Οι τελικές εξετάσεις αξιολόγησης θα πραγματοποιηθούν με την ολοκλήρωση όλων των στοιχείων του μαθήματος. Η τελική αξιολόγηση θα πρέπει να βασίζεται σε 100 ερωτήσεις ανά ενότητα που πρέπει να συμπληρωθεί από τον υποψήφιο. Η τελική αξιολόγηση δεν θα είναι εξ αποστάσεως διαθέσιμες, και όλες οι αξιολογήσεις θα πραγματοποιηθούν υπό συνθήκες εξετάσεων, ως εξής: Οι υποψήφιοι να παρέχουν απόδειξη της ταυτότητας τους (διαβατήριο, εθνική ταυτότητα, την οδήγηση φωτογραφία άδεια) Καμία επικοινωνία με τυχόν άλλους υποψηφίους με οποιονδήποτε τρόπο κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης Page 166 of 317

Όλες οι εξετάσεις αξιολόγησης θα είναι ανεξάρτητη από τις άλλες Όλες οι εξετάσεις αξιολόγησης θα είναι εντός ενός καθορισμένου χρονικού διαστήματος (που πρέπει να ληφθούν το αργότερο 28 ημέρες μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος στην τάξη). Η αξιολόγηση θα περιλαμβάνει ένα επιπλέον σύνολο των ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής. Ένας συμφωνημένος βαθμός επιτυχίας θα ισχύει για όλες τις τελικές εκτιμήσεις εκπαιδευτική ενότητα. SouthZEB σχέδιο πιστοποίησης μέλους Οι SouthZEB αιτούντες οι οποίοι είναι επιλέξιμοι για να ενταχθούν στο πρόγραμμα θα γίνουν μέλη με βάση την ολοκλήρωση των τουλάχιστον τεσσάρων ενοτήτων εκπαίδευσης και των αξιολογήσεων (αυτό πρέπει να περιλαμβάνει το βασικό μάθημα - Ενότητα 1 και την προηγμένη ενότητα - ενότητα 2). Το πιστοποιητικό θα αναφέρει τις ενότητες κατάρτισης που έχουν ολοκληρωθεί και τις ημερομηνίες κατά τις οποίες είχαν ολοκληρωθεί και μπορεί να ενημερωθεί καθώς προστίθενται επιπλέον μαθήματα. Το πιστοποιητικό θα ισχύει για χρονικό διάστημα τουλάχιστον κατά τη διάρκεια του έργου SouthZEB. Εν εξελίξει CPD μέλος Όλοι οι πιστοποιημένοι εκπαιδευόμενοι SouthZEB θα πρέπει να αναλάβουν σχετική επιμόρφωση CPD και να διατηρήσουν ένα αρχείο. Τα μέλη θα τηρούν αρχείο όλων των καταρτίσεων CPD που αναλαμβάνονται στην πύλη. Το χρονοδιάγραμμα για CPD είναι μια πενταετή περίοδο. Οι απαιτήσεις της Οδηγίας σχετίζονται με τις νέες τεχνολογίες, τα ζητήματα νομοθεσίας και των ευρωπαϊκών οδηγιών. Συμπεριφορά μελών Ως προϋπόθεση της διατήρησης των μελών και στέκεται ως «Πιστοποιημένο μέλος SouthZEB», όλα τα μέλη πρέπει να προβεί σε όλες τις δραστηριότητες που σχετίζονται με SouthZEB σε νομικό, ηθικό και υπεύθυνο τρόπο. Μαθησιακά αποτελέσματα Τα μαθησιακά αποτελέσματα are.to διασφαλιστεί ότι SouthZEB μέλη είναι πλήρως εξοικειωμένος με το Πλαίσιο Πιστοποίησης, ότι κατανοούν τα κριτήρια εισόδου, τις διαδικασίες διαδικασία υποβολής αιτήσεων και τις απαιτήσεις για την κατάρτιση και την αξιολόγηση της επάρκειας. Θέματα όπως η ανανέωση και η συμπεριφορά των μελών των μελών είναι επίσης να γίνει κατανοητό. Page 167 of 317

5 ΜΗΤΡΩΟ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει το μητρώο κινδύνων, που καθορίζει τους αναμενόμενους κινδύνους, το επίπεδο κινδύνου και τα μέτρα ελέγχου για τη διαχείριση του κινδύνου αυτού. Κίνδυνος - περιγραφή Έλλειψη παράδοσης του εκπαιδευτικού υλικού από τους εταίρους και την πολυπλοκότητα της ανάπτυξης τέσσερα μαθήματα (δηλαδή ένα για κάθε χώρα). Κακή παράδοση της εκπαίδευσης στην τάξη από τους εταίρους της χώρας-στόχου και των εκπαιδευτών Επίπεδο κινδύνου Υψηλό Μέτριο Κακό ποσοστό επιτυχίας Χαμηλό - Μέτριο Υπερβολικές διαφορές σε τοπικά θέματα Χαμηλό Δράση για τη διαχείριση κινδύνου BRE να συνδυάσει το υλικό που παρέχεται σε κάθε χώρα με το δικό της υλικό σχετικά με την πιστοποίηση για να δημιουργήσετε τέσσερις εκδόσεις του μαθήματος. Παροχή συνεδρίων για μαθήματα κατάρτισης κατά την επόμενη συνάντηση των εταίρων για την επίλυση τυχόν προβλημάτων, διαθέτουν ειδική τηλεδιάσκεψη για WP3, όπου απαιτείται. Συντονιστή δράση, όπου απαιτείται. BRE μπορεί να προπονεί τους εταίρους στις χώρες-στόχους και τους εκπαιδευτές μέσω των Ε & A συνεδρίων με τηλεδιάσκεψη, προκειμένου να βελτιωθεί η κατανόηση και να αντιμετωπίσουν τις συχνές ερωτήσεις. BRE θα παρακολουθεί τις τιμές και να τροποποιήσει το περιεχόμενο των μαθημάτων για υποστήριξη περιοχών όπου συγκεκριμένες ομάδες ερωτήσεων δεν είναι καλά προετοιμασμένοι. BRE θα επανεξετάσει το τοπικό υλικό και συμβουλεύσει σχετικά με τις αλλαγές που απαιτούνται. Page 168 of 317

6 ΣΧΟΛΙΑ ΑΠΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΚΡΙΤΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Εκπαιδευτική Ενότητα Ενότητα προσομοίωσης Έχει καλύψει τις ανάγκες Ναι, κυρίως του παραρτήματος 1; Μήπως αυτό συνάδει με το Δοκίμιο Κατάρτισης Σχεδίου; Ακολουθεί το σχέδιο που παρουσιάζεται σε τέσσερις διαλέξεις και θέματα. Γενική αξιολόγηση ποιότητας Περαιτέρω σχόλια Προτεινόμενες ενέργειες Η συνολική ποιότητα είναι καλή. Εθνικό πλαίσιο που θα προστεθεί. Κανένα Σημασία των εθνικών κανονισμών που πρέπει να ληφθούν υπόψη από τους εταίρους της Νότιας Ευρώπης. Τα μέτρα που λαμβάνονται για να συμπεριλάβει τα εθνικά θέματα Περαιτέρω περιεχόμενο τοπικού χαρακτήρα αναπτύχθηκε και πρόσθεσε. Page 169 of 317

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ F ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 6: ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ NZEB 1 WP3 TASK 2 - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 6 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΚΣΜΚΕ (NZEB) 2.1 Προετοιμασία και παράδοση Η ευθύνη για την ετοιμασία του υλικού της εκπαιδευτικής ενότητας 6 εναπόκειται στο IST-ID. Οι εξετάσεις ετοιμάζονται από το KEK. Οι τοπικές ιδιαιτερότητες και το σχετικό εκπαιδευτικό υλικό θα καθοριστούν και ετοιμαστούν από τους συνεργάτες στις χώρες στόχους. Στην πιο κάτω ενότητα καθορίζονται οι τοπικές ιδιαιτερότητες για τις οποίες οι συνεργάτες στις χώρες στόχους θα πρέπει να ετοιμάσουν το σχετικό υλικό. Η παράδοση του υλικού των εκπαιδευτικών ενοτήτων στους εκπαιδευτές σε κάθε χώρα στόχο θα διεκπεραιωθεί από τους υπεύθυνους τοπικούς συνεργάτες στις χώρες στόχους: από το ΤΕΠΑΚ στην Κύπρο, από το ΚΕΚ (Euro Training) στην Ελλάδα, από το DTTN στην Ιταλία και από τους UMINHO και IST- ID στην Πορτογαλία. 2.2 Περίγραμα Εκπαιδευτικής Ενότητας 6 Λογισμικά Σχεδιασμού και Προσομοίωσης ΚΣΜΚΕ Η εκπαιδευτική ενότητα 6 θα παρουσιάσει στους συμμετέχοντες (μηχανικούς, αρχιτέκτονες και τεχνικούς κτηρίων) εργαλεία λογισμικών προγραμμάτων για το σχεδιασμό και προσομοίωση ενεργειακά αποδοτικών κτηρίων και ΚΣΜΚΕ. Τα λογισμικά ενεργειακής προσομοίωσης κτηρίων παρέχουν τη δυνατότητα αξιολόγησης μέτρων ενεργειακής αναβάθμισης κτηρίων προβλέποντας την ενεργειακή συμπερισφορά των κτηρίων υπό δεδομένες κλιματικές παραμέτρους και προφίλ χρήσης. Τα εργαλεία αυτά βοηθούν στην πρόβλεψη της ενεργειακής κατανάλωσης των κτηρίων και στη σύγκριση διαφορετικών σχεδιαστικών λύσεων (θερμομόνωση κελύφους, προηγμένα υαλοστάσια, φυσικός αερισμός, παθητικές λύσεις, συστήματα θέρμανσης και κλιματισμού υψηλής ενεργειακής απόδοσης, κλπ.). Η εκτιμώμενη διάρκεια της εκπαιδευτικής ενότητας είναι 30 ώρες, χωριζόμενη σε προπαρασκευαστική μελέτη, παράδοση στην τάξη, μελέτη με το πέρας τη παράδοσης και εξέταση. 2.3 Σκοπός της εκπαίδευσης Σκοπός της παρούσης εκπαιδευτικής ενότητας είναι η παρουσίαση λογισμικών σχεδιασμού και προσομοίωσης ΚΣΜΚΕ και η εξάσκηση των συμμετεχόντων με ένα από αυτά. Τα εργαλεία ενεργειακής μοντελοποίησης δίνουν τη δυνατότητα της καλύτερης αξιολόγησης των διαφόρων μέτρων ενεργειακής εξοικονόμησης. Εν συντομία, η προσομοίωση ενός κτηρίου είναι η διαδικασία κατά την οποία κατασκευάζεται ένα εικονικό αντίγραφο του κτηρίου με τη χρήση ενός υπολογιστή. Το κτήριο αναπαρίσταται λαμβάνοντας υπόψη το κέλυφος του, τα εγκατεστημένα συστήματα, τα όποια εσωτερικά φορτία και τα όποια άλλα στοιχεία και χαρακτηριστικά που επηρεάζουν τη θερμική συμπεριφορά του κτηρίου και την ενεργειακή του κατανάλωση. Η προσομοίωση τρέχει εξετάζοντας το κτήριο με δεδομένες τις καιρικές συνθήκες για ένα οροσμένο χρονικό διάστημα. Επομένως, η ενεργειακή προσομοίωση κτηρίου μπορεί να Page 170 of 317

οριστεί ως το μέσο με το οποίο μπορεί να γίνει ποσοτική πρόβλεψη της ενεργειακής κατανάλωσης ενός κτηρίου υπό ένα καθορισμένο σύνολο παραμέτρων και δεδομένων εισόδου. Όσον αφορά τα ΚΣΜΚΕ, η ενεργειακή προσομοίωση μπορεί να βοηθήσει στην ανάλυση και διάκριση μεταξύ των καλύτερων σχεδιαστικών, τεχνικών και αρχιτεκτονικών επιλογών, καθώς επίσης, και διαφόρων προφίλ χρήσης για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης του κτηρίου ή τη βελτίωση της άνεσης των χρηστών του κτηρίου. Έτσι, η παρούσα εκπαιδευτική ενότητα έχει ως στόχο να ενημερώσει και να παρουσιάσει στους διάφορους επαγγελματίες, και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, τα διαθέσιμα εργαλεία ενεργειακής προσομείωσης, την ευελιξία και την ικανότητα τους να προβλέψουν και να συγκρίνουν τις διάφορες σχεδιαστικές επιλογές αναφορικά με την ενεργειακή κατανάλωση ενός κτηρίου προς την επίτευξη ΚΣΜΚΕ. Η εκπαιδευτική ενότητα απευθύνεται στη χρήση εργαλείων προσομοίωσης για την εξιολόγηση της επίδρασης των διαφόρων σχεδιαστικών επιλογών στην ενεργειακή κατανάλωση ενός κτηρίου. Τα θέματα που θα καλυφθούν στην εν λόγω εκπαιδευτική ενότητα είναι τα ακόλουθα: επισκόπηση της ενεργειακής προσομοίωσης κτηρίων σχεδιαστική προσέγγιση ΚΣΜΚΕ, στρατηγικές και παραδείγματα σχεδιαμός και καθορισμός του κτηρίου και των λοιπών δεδομένων του μοντέλου που απαιτούνται για την προσομοίωση σνεργειακή προσομοίωση κτηρίου και σχεδιασμός συστημάτων θέρμανσης και ψύξης, φυσικού αερισμού, σκιάστρων και έκθεσης στων ήλιο, θερμομόνωσης, παραθύρων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. σενάρια και ανάλυση αποτελεσμάτω. 2.4 Μαθησιακοί στόχοι και αποτελέσματα Οι μαθησιακοί στόχοι καθορίζουν τις νέες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που πρέπει να αποκομίσει ο εκπαιδευόμενος μέσω μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας (σεμινάριο, διαδικτυακό σεμινάριο, ατομική μελέτη ή ομαδική δραστηριότητα). Η επίτευξη όλων των μαθησιακών στόχων θα πρέπει να οδηγήσει στην επίτευξη όλων των εκπαιδευτικών σκοπών και εμπειριών ανάπτυξης της κατάρτισης. Ένας μαθησιακός στόχος αποτελεί μια δήλωση του τι θα μάθει, καταλαμβαίνει ή θα μπορεί να κάνει ο εκπαιδευόμενος, ως αποτέλεσμα της ενασχόλησης του με μια μαθησιακή δραστηριότητα. Η ορθή καταγραφή των μαθησιακών στόχων είναι απαραίτητη για τη θέσπιση ισχυρών θεμελίων για την ανάπτυξη του εκπαιδευτικού υλικού. Μαθησιακοί στόχοι: παροχή σαφήνειας ως προς το σκοπό του σεμιναρίου; Καθοδήγηση στην ανάπτυξη του κατάλληλου περιεχομένου, μεθόδων και υλικού από τον υπεύθυνο ανάπτυξης του σεμιναρίου ούτως ώστε να διευκολύνεται η μάθηση και να επιτευχθούν οι στόχοι εκπαίδευσης; Καθιέρωση της υποχρέωσης λογοδοσίας μεταξύ του συμμετέχοντα και του εκπαιδευτή; Page 171 of 317

Παροχή βοήθειας στους εκπαιδευτές στην ακριβή διατύπωση των απαιτήσεων τους για το τι θα κάνουν οι εκπαιδευόμενοι μέχρι το τέλος του εκπαιδευτικού σεμιναρίου. Έχουν αναπτυχθεί αποτελεσματικοί μαθησιακοί στόχοι χρησιμοποιώντας τις αρχές SMART: Συγκεκριμένος, Μετρήσιμος, με γνώμονα τη Δράση, Λογικός και Χρονικά Περιορισμένος (Specific, Measurable, Actionoriented, Reasonable, and Time bound). Οι μαθησιακοί στόχοι της Εκπαιδευτικής Ενότητας 6 είναι οι ακόλουθοι (συγκεκριμένοι): Η κατανόηση των πλεονεκτημάτων από τη χρήση της ενεργειακής μοντελοποίησης κτηρίου στην ανάλυση των διαφόρων μέτρων ενεργειακής αποδοτικότητας. Η κατανόηση των κυρίων διαφορών μεταξύ των λογισμικών ενεργειακής προσομοίωσης που θα παρουσιαστούν, δηλαδή τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά τους. Η κατανόηση του καθορισμού μιας θερμικής ζώνης για ένα συγκεκριμένο κτήριο λαμβάνοντας υπόψη διάφορα κριτήρια. Ο καθορισμός της γεωμετρίας του κτηρίου, των κατασκευαστικών λύσεων και των σκιάστρων στο λογισμικό μοντελοποίησης. Η εξέταση των εσωτερικών θερμικών κερδών όπως κέρδη από εξοπλισμό, φωτισμό ή ύπαρξη ανθρώπων στο χώρο. Η κατανόηση στον καθορισμό του μέτρου του ακούσιου ή εκούσιου αερισμού και των συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού. Η κατανόηση συγκεκριμένων δεδομένων εισαγωγής στο λογισμικό προσομοίωσης, όπως τα χρονοδιαγράμματα χρήσης, η περίοδος προσομοίωσης, η διαστασιολόγηση ζωνών, κλπ. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων της προσομοίωσης και η σύγκριση διαφόρων μέτρων ενεργειακής αποδοτικότητας για ΚΣΜΚΕ. Μετρήσιμο οι συμμετέχοντες, με την ολοκλήρωση του σεμιναρίου, είναι σε θέση να διεξάγουν, μέσω λογισμικού ανοικτού κώδικα, μια προσομοίωση κτηρίου για το σχεδιασμό ενεργειακά αποδοτικών κτηρίων, να καθορίσουν διάφορα σενάρια και να αναλύσουν τα απότελέσματα. Δράση οι συμμετέχοντες θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν το σχεδιασμό και ανάπτυξη ΚΣΜΚΕ σα πλαίσια της εργασίας τους, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες θερμικής άνεσης. Θα είναι σε θέση επίσης να εξηγήσουν στους συναδέλφους τους, τους πελάτες τους και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς τα ζητήματα που προκύπτουν από τη χρήση λογισμικών σχεδιαμού και ενεργειακής προσομοίωσης ΚΣΜΚΕ. Λογικό οι διαφάνειες σε PowerPoint υποστηριζονται από επιπρόσθετο υλικό μελέτης το οποίο συνίσταται πριν και μετά την παρακολούθηση του σεμιναρίου. Επιπρόσθετο υλικό παρουσιάζεται ως βιβλιογραφία κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου η απαιτούμενη γνώση είναι ανάλογη των επιδιωκόμενων στόχων. Χρονικά περιορισμένο η εκμάθηση θα ολοκληρωθεί με το πέρας του σεμιναρίου και μελέτης του σχετικού υλικού. 2.5 Κοινό εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι προσόντα και εμπειρία Οι εκπαιδευτές και οι εκπαιδευόμενοι θα είναι οι επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα των κατασκευών και ασχολούνται με τον σχεδιασμό και την κατασκευή κτηρίων, καθώς επίσης, και οι Page 172 of 317

επαγγελματίες που δραστηριοπoιούνται στον τομέα των κανονισμών ρύθμισης του τομέα των κατασκευών. Τα επαγγέλματα ενδιαφέροντος περιλαμβάνουν μηχανικούς, αρχιτέκτονες, πιστάτες/επιβλέποντες κτηρίων, υπεύθνους εργοταξίου και ελεγκτές κτηρίων. Λειτουργοί του δημοσίου και των τοπικών αρχών οι οποίοι δραστηριοποιούνται στη ρύθμιση της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων επίσης θα περιλαμβάνονται. Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να είναι μέλη του οικείου επαγγελματικού σώματος, να έχουν εκτενή επαγγελματική εμπειρία και τουλάχιστον πενταετή πρακτική εμπειρία στο σχεδιασμό και κατασκευή κτηρίων, κατά προτίμηση ενεργειακά αποδοτικών κτηρίων. Εμπειρία στην επίβλεψη και διαχείριση ανθρωπίνου δυναμικού και προηγούμενη εκπαιδευτική εμπειρία θα ήταν επίσης χρήσιμη ΟΙ εκπαιδευόμενοι θα αποτελούνται από τους επαγγελματίες του τομέα των κατασκευών που αναφέρονται πιο πάνω με εξαίρεση την απαιτούμενη επαγγελματική εμπειρία από νέους απόφοιτους μέχρι ανώτερα διευθυντικά στελέχη. Page 173 of 317

3 ΔΟΜΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 6 ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΚΣΜΚΕ Η εκτιμώμενη διάρκεια του σεμιναρίου είναι 30 ώρες. Η δομή του σεμιναρίου είναι ως ακολούθως: Προετοιμασία περιλαμβάνει διαδικτυακή εισαγωγή μέσω της πλατφόρμας και μελέτη προπαρασκευαστικού υλικού; η εκτιμώμενη διάρκεια είναι 3 ώρες; Εκπαίδευση στην τάξη περιλαμβάνει την παράδοση των κύριων στοιχείων του εκπαιδευτικού υλικού από κάποιον εκπαιδευτή. Η παράδοση του υλικού θα γίνεται από εγγεκριμένο εκπαιδευτή σε 10-20 εκπαιδευόμενους κάθε φορά. Η εκτιμώμενη διάρκεια της παράδοσης στην τάξη είναι 16 ώρες, αποτελούμενη από 4 διαλέξεις των τεσσάρων ωρών η κάθε μια; Εκπαίδευση συνεχιζόμενης κατάρτισης με το πέρας της παράδοσης στην τάξη, ατομική μελέτη και προετοιμασία για την εξέταση. Το κομμάτι αυτό της εκπαιδευσης περιλαμβάνει μελέτη του περιεχομένου της πλατφόρμας διαδικτυακής μάθησης και αυτο-αξιολόγηση. Η εκτιμώμενη διάρκεια αυτού του μέρους της εκπαίδευσης θα είναι 8 ώρες. Οι συμμετέχοντες θα χρειαστεί να αφιερώσουν 2 ώρες περίπου για να προετοιμαστούν για την εξέταση αξιολόγησης. Έτσι, ο χρόνος εκπαίδευσης μετά το πέρας της παράδοσης στην τάξη που περιλαμβάνει ατομική μελέτη και προετοιμασία για την εξέταση είναι περίπου 10 ώρες; Εξέταση ικανότητας αυτή θα πραγματοποιείται μέσω γραπτής εξέτασης αξιολόγησης με ερωτήσεις ποαλλαπλής επιλογής. Η εξέταση θα έχει διάρκεια μιας ώρας. 3.1 Κατανομή χρόνου Ενότητας 6 Λογισμικά Σχεδιασμού και Ποροσμοίωσης ΚΣΜΚΕ Προβλέπονται 16 ώρες παράδοσης στην τάξη, οι οποίες κατανέμονται ανά ενότητα ως ακολούθως: Κεφάλαιο 1 - Εισαγωγή Ενεργειακή προσομοίωση κτηρίων (2.0 ώρες) Κεφάλαιο 2 Κτήρια μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας (2.0 ώρες) Κεφάλαιο 3 - Εισαγωγή / Βασική Γεωμετρία (SketchUp) (2.0 ώρες) Session 4 Δεδομένα Βασικού Μοντέλου - EnergyPlus (2.0 ώρες) Κεφάλαιο 5 Σχεδιασμός συστημάτων Θέρμανσης και Ψύξης / Φυσικός Αερισμός (4.0 ώρες) Κεφάλαιο 6 Συστήματα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας Μοντελοποίηση στο EnergyPlus (4.0 ώρες) Εξέταση (1.0 ώρα). 3.2 Υλικό μελέτης σεμιναρίου Υποδεικνύεται μια σειρά εγγράφων σαν απαραίτητα (για ανάνωση πριν και μετά το πέρας του σεμιναρίου), καθώς επίσης, και επισημαίνεται επιπρόσθετο υλικό ανάγνωσης αναφορικά με την ενεργειακή προσομοίωση ΚΣΜΚΕ: Page 174 of 317

Clarke, J. A. (2001). Energy simulation in building design, second edition, Butterworth Heinemann, Great Britain. Waltz, J. P. (2000). Computerized Building Energy Simulation Handbook, The Fairmont Press, Inc. Jan L.M. Hensen, Roberto Lamberts (2011). Building Performance Simulation for Design and Operation. Routledge. J. Waltz (2000), Computerized Building Energy Simulation Handbook, Lilburn, Fairmont Press. Chris P. Underwood, Francis W. H. Yik, (2004) Modeling Methods for Energy in Buildings, Ed. Blackwell ATECYR (2008), Guía Técnica de Procedimientos y Aspectos de la Simulación de Instalaciones Térmicas en Edificios, Madrid, 2008 A.M. Malkawi, G. Augenbroe, (2004) Advanced Building Simulation, New York, Spon Press. University of California (2010) Getting Started with EnergyPlus - Essential Information You Need about Running EnergyPlus : http://web.stanford.edu/class/cee243/labs/eplustutorial.pdf EnergyPlus Manuals: https://energyplus.net/documentation SketchUp Video Tutorials: http://www.sketchup.com/learn/videos/58?playlist=58 OpenStudio Tutorials (video and text): http://nrel.github.io/openstudio-user-documentation/ Page 175 of 317

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΗΑΣ 6 ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΚΣΜΚΕ Αυτή η ενότητα παρέχει το οργανόγραμμα της ύλης του σεμιναρίου, περιλαμβανομένης της περιγραφής των κύριων θεματικών περιοχών και σημείων που θα καλυφθούν. Η ύλη του σεμιναρίου έχει χωριστεί σε εφτά κεφάλαια. Κάθε κεφάλαιο παρουσιάζεται από τον εκπαιδευτή και επεξηγείται η διασύνδεσή του με τους μαθησιακούς στόχους και αποτελέσματα. Τα κεφάλαια διαφέρουν όσον αφορά το περιεχόμενο και έκταση χρόνου. Το υλικό του σεμιναρίου θα παρουσιαστεί στους εκπαιδευόμενους μέσω διαφανειών σε Power Point και προβολής του λογισμικού και της διεπαφής χρήσης του. Επιπρόσθετα, υπαρχουν πρακτικές ασκήσεις που απαιτούν τη χρήση λογισμικών προγραμμάτων σχεδιασμού και προσομοίωσης. Τα κεφάλαια παρουσιάζονται στην παρούσα ενότητα, συμπεριλαμβανομένης της συνάφειας με τους στόχους και τα μαθησιακά αποτελέσματα. Το περιεχόμενο της ύλης χωρίζεται ως ακολούθως: Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή Ενεργειακή προσομοίωση κτηρίου (2.0 ώρες) 6. Επισκόπηση της προσομοίωσης κτηρίου 7. EnergyPlus: δομή και προσέγγιση 8. EnergyPlus: διαχωρισμός σε ζώνες 9. Βασικά για τη διεξαγωγή προσομοιώσεων Κεφάλαιο 2 Κτήρια Μηδενικής Κατανάλωσης Ενέργειας (2.0 ώρες) 6. Έννοια ΚΜΚΕ 7. Τι ορίζεται ως μηδενική ενεργειακη κατανάλωση? 8. Σύνολα λύσεων 9. Σχεδιαστική προσέγγιση και στρατηγικές 10. Οδηγός σχεδιαστικής ιεραρχίας και σύνολα λύσεων 11. Περίπτωση μελέτης ΚΜΚΕ Κεφάλαιο 3 Βασική Γεωμετρία- SketchUp (2.0 ώρες) 10. Εισαγωγή στη διεπαφή χρήστη 11. Δημιουργία μοντέλου δημιουργία κτηρίων και όγκων 12. Δημιουργία, διαγραφή, μετακίνηση και αντιγραφή αντικειμένων και άλλων γεωμετρικών χαρακτηριστικών 13. Εργαλεία περιστροφής, έκτασης, μετακίνησης επιφάνειας και κατασκευής ευθείας 14. καθορισμός γεωμετρίας στέγης 15. Σχεδιασμός διαμερισμάτων και διαχωρισμός σε ζώνες, τύποι ζωνών και προτόκολλα διαχωρισμού σε ζώνες 16. Προσθήκη σκιάστρων και τροποποιήσης γειτνίασης μέσω γεωμετρικών όγκων Κεφάλαιο 4 Βασικά δεδομένα μοντέλου EnergyPlus (2.0 ώρες) 11. Επισκόπηση των των καρτέλων δεδομένων μοντέλου και κληρονομικότητα δεδομένων Page 176 of 317

12. Απαιτήσεις προσομοίωσης 13. Αρχεία εισόδου και εξόδου EnergyPlus 14. Παράμετροι προσομοίωσης 15. Τοποθεσία, Κλίμα, Αρχείο Καιρού 16. Χρονοδιαγράμματα 17. Ορισμός ιδιοτήτων υλικών 18. Στοιχεία δημιουργίας επιφανειών 19. Γενική δομή του λογισμικού EnergyPlus και βασική διεπιφάνεια χρήστη 20. Γεωμετρία του κτηρίου προς προσομοίωση 21. Προσομοίωση συστημάτων σκίασης 22. Εσωτερικά φορτία 23. Αερισμός Ζωνών 24. Παραδείγματα. Κεφάλαιο 5 Σχεδιασμός συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού, Φυσικός αερισμός (4.0 ώρες) 14. Σχεδιασμός συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού 15. Συστήματα HVAC 16. Δεδομένα HVAC (θέρμανση, ψύξη, αερισμός) 17. Πρότυπα HVAC 18. Σύστημα ιδανικού φορτίου 19. Έλεγχος ζωνών 20. Εξοπλισμός και διασύνδεση 21. Ρύθμιση και λειτουργία προσομοίωσης 22. Ανάλυση αποτελεσμάτων προσομοίωσης 23. Παραδείγματα 24. Αερισμός 25. Περιγραφή εφαρμοζόμενου μοντέλου στο EnergyPlus 26. Εξαερισμός μετατόπισης 27. Ροή αέρα σε ζωνες 28. Δίκτυο ροής αέρα 29. Χρονοδιάγραμμα αερισμού και διείσδυσης αέρα 30. Υπολογισμός αερισμού 31. Ανάλυση αποτελεσμάτων προσομοίωσης 32. Παραδείγματα. Κεφάλαιο 6 Συστήματα ΑΠΕ (2.0 ώρες) 3. Μοντελοποίηση σε EnergyPlus 4. Διαστασιολόγηση ΦΒ 5. Διαστασιολόγηση ανεμογεννητριών 6. Ισοζύγιο ενέργειας παραγωγής/ζήτησης. Κεφάλαιο 7 Ένοια ΚΜΚΕ / ανάλυση σεναρίων (2.0 ώρες) 3. Φυσικός Αερισμός 4. Προσανατολισμός Κτηρίου 5. Θερμομόνωση 6. Κουφώματα 7. Συστήματα ΑΠΕ 8. Ισοζύγιο Ενέργειας Σύγκριση περιπτώσεων. Εξέταση Page 177 of 317

Γραπτή εξέταση διάρκειας μιας ώρας. 4.1 Κεφάλαιο 1: Έναρξη Ενεργειακή Προσομοίωση Κτιρίου Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 1 - Εισαγωγή Οι μαθησιακοί στόχοι του Κεφαλαίου 1 είναι οι ακόλουθοι: Η κατανόηση της προσομοίωσης κτηρίου και των μοντέλων που χρησιμοποιούνται. η κατανόηση της δομής του λογισμικού EnergyPlus και το είδος των αποδιδόμενων αποτελεσμάτων. Περιεχόμενα Κεφαλαίου 1 - Εισαγωγή Ενεργειακή προσομοίωση κτηρίου Το πρώτο κεφάλαιο του εκπαιδευτικού σεμιναρίου αντιμετωπίζει τα βασικά της ενεργειακής προσομοίωσης κτηρίου ως ακολούθως: Επισκόπηση προσομοίωσης κτηρίου Μοντέλα προσομοίωση κτηρίου EnergyPlus: δομή και προσέγγιση EnergyPlus: διαχωρισμός ζωνών Βασικά ενεργιακής προσομοίωσης Παραδείγματα χρήσης του λογισμικού EnergyPlus. Παρουσιάζονται τα μοντέλα που χρησιμοποιούνται και το λογισμικό EnergyPlus. Έγινε επιλογή του λογισμικού EnergyPlus για το εκπαιδευτικό σεμινάριο λόγω της φύσης του ως λογισμικό ανοικτού κώδικα και της ευέλικτης και ανοικτής πρόσβασης πλατφόρμας προσομοίωσης του. Στο κεφάλαιο αυτό επεξηγείται η μεθοδολογία διαχωρισμού σε θερμικές ζώνες και παρουσιάζονται πρακτικά παραδείγματα χρήσης του λογισμικού EnergyPlus. Το κεφάλαιο κλείνει τονίζοντας τη σημασία ανάγνωσης του εγχειριδίου χρήσης του λογισμικού EnergyPlus. Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή η εκτιμώμενη διάρκεια είναι 2.0 ώρες. Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 1 Τα μαθησιακά αποτελέσματα του Κεφαλαίου 1 είναι τα ακόλουθα: Γνώση των αρχών και μοντέλων που υποστηρίζουν μια ενεργειακή προσομοίωση κτηρίου; Γνώση των βασικών προσομοίωσης στο λογισμικό EnergyPlus. Page 178 of 317

4.2 Κεφάλαιο 2: Κτήρια μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 2 Οι μαθησιακοί στόχοι του Κεφαλαίου 2 είναι οι ακόλουθοι: Η κατανόηση των συνόλων λύσεων, σχεδιαστικών προσεγγίσεων και στρατηγικών για το σχεδιασμό ΚΜΚΕ. Περιεχόμενα Κεφαλαίου 2 Το δεύτερο κεφάλαιο του παρόντος σεμιναρίου αντιμετωπίζει το κτήριο: Έννοια ΚΜΚΕ Τι ορίζεται ως μηδενική κατανάλωση ενέργειας? Σύνολα Λύσεων Σχεδιαστική προσέγγιση και στρατηγικές Οδηγός σχεδιαστικής ιεραρχίας και Σύνολα Λύσεων Περίπτωση μελέτης ΚΜΚΕ. Το Κεφάλαιο 2 παρουσιάζει μερικά παραδείγματα ΚΜΚΕ ενισχύοντας παράλληλα την έννοια των ΚΜΚΕ και τα σύνολα λύσεων ΚΜΚΕ. Εξηγούνται οι εξωτερικοί παράγοντες (όπως το κλίμα, η τοποθεσία, το πλαίσο και το μικροκλίμα) και η σχεδιαστική προσέγγιση και στρατηγικές για ΚΜΚΕ (όπως ο παθητικός σχεδιασμός, ενεργειακή αποδοτικότητα και λύσεις ΑΠΕ). Στο τέλος παρουσιάζεται μια μελέτη βιωσιμότητας για κατοικίες μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης στη νότια Ευρώπη, που τροφοδοτούνται με ηλιακή ενέργεια. Η εκτιμώμενη διάρκεια του Κεφαλαίου 2 είναι 2.0 ώρες. Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 2 Τα μαθησιακά αποτελέσματα του Κερφαλαίου 2 είναι τα πιο κάτω: Γνώση της σχεδιαστικής προσέγγισης και στρατηγικών για ΚΜΚΕ στη νότια Ευρώπη. Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 2 G Carrilho da Graca, A Augusto, M Lerer (2012), Solar powered net zero energy houses for southern Europe: Feasibility study, Solar Energy, Vol. 86, pp. 634-646: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/s0038092x1100418x Page 179 of 317

4.3 Κεφάλαιο 3: Βασική γεωμετρία - SketchUp Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 3 Οι μαθησιακοί στόχοι του Κεφαλαίου 3 είναι οι ακόλουθοι: Η κατανόηση του καθορισμού της βασικής γεωμετρίας μέσω των λογισμικών SketchUp και EnergyPlus. Περιεχόμενα Κεφαλαίου 3 Το Κεφάλαιο 3 του παρόντος εκπαιδευτικού σεμιναρίου αντιμετωπίζει τον καθορισμό της βασικής γεωμετρίας μέσω των λογισμικών προσομοίωσης και πιο συγκεκριμένα: Εισαγωγή στη διεπαφή χρήστη Δημιουργία μοντέλου δημιουργία κτηρίων και όγκων Δημιουργία, διαγραφή, μετακίνηση και αντιγραφή αντικειμένων και άλλων γεωμετρικών χαρακτηριστικών Εργαλεία περιστροφής, έκτασης, μετακίνησης επιφάνειας και κατασκευής ευθείας Καθορισμός γεωμετρίας στέγης Σχεδιασμός διαμερισμάτων και διαχωρισμός σε ζώνες, τύποι ζωνών και πρωτόκολλα διαχωρισμού σε ζώνες Προσθήκη σκιάστρων και τροποποιήσης γειτνίασης μέσω γεωμετρικών όγκων. Η παρουσίαση εξηγεί τη διαδικασία δημιουργίας καινούριου μοντέλου που καθορίζει τη βασική γεωμετρία του κτηρίου. Στο Κεφάλαιο αυτό οι συμμετέχοντες έχουν πρακτική επαφή με το λογισμικό και ακολουθούν την επεξηγόμενη διαδικασία μέσω του δικού τους υπολογιστή. Η εκτιμώμενη διάρκεια του Κεφαλαίου 3 είναι 2.0 ώρες. Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 3 Τα μαθησιακά αποτελέσματα του Κεφαλαίου 3 είναι τα ακόλουθα: Γνώση του καθορισμού της γεωμετρίας κτηρίου στα λογισμικά ενεργειακής προσομοίωσης. 4.4 Κεφάλαιο 4: Δεδομένα Βασικού Μοντέλου - EnergyPlus Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου4 Οι μαθησιακοί στόχοι του Κεφαλαίου 4 είναι οι ακόλουθοι: Η ικανότητα προσδιορισμού και επεξήγησης των δεδομένων που απαιτούνται για τη δημιουργία μοντέλου στο λογισμικό EnergyPlus. Page 180 of 317

Ο προσιορισμός και κατανόηση των δεδομένων εισόδου και εξόδου στην ενεργειακή προσομοίωση καθώς επίσης, και των παραμέτρων προσομοίωσης. Περιεχόμενα Κεφαλαίου 4 Το Κεφάλαιο 4 του παρόντος εκπαιδευτικού σεμιναρίου αντιμετωπίζει τον καθορισμό των βασικών δεδομένων μοντέλου στο λογισμικό προσομοίωσης και πιο συσγκεκριμένα τα ακόλουθα: Επισκόπηση των των καρτέλων δεδομένων μοντέλου και κληρονομικότητα δεδομένων Απαιτήσεις προσομοίωσης Αρχεία εισόδου και εξόδου EnergyPlus Παράμετροι προσομοίωσης Τοποθεσία, Κλίμα, Αρχείο Καιρού Χρονοδιαγράμματα Ορισμός ιδιοτήτων υλικών Στοιχεία δημιουργίας επιφανειών Γενική δομή του λογισμικού EnergyPlus και βασική διεπιφάνεια χρήστη Γεωμετρία του κτηρίου προς προσομοίωση Προσομοίωση συστημάτων σκίασης Εσωτερικά φορτία Αερισμός Ζωνών Παραδείγματα. Η παρουσίαση επεξηγεί λεπτομερώς τη διαδικασία καθορισμού των δεδομένων μοντέλου σε ένα λογισμικό προσομοίωσης. Παρουσιάζονται επίσης πρακτικά παραδείγματα προσομοιώσεων. Στο Κεφάλαιο αυτό οι συμμετέχοντες έχουν πρακτική επαφή με το λογισμικό και ακολουθούν την επεξηγόμενη διαδικασία μέσω του δικού τους υπολογιστή. Η εκτιμώμενη διάρκεια του Κεφαλαίου 4 είναι 2.0 ώρες. Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 4 Τα μαθησιακά αποτελέσματα του Κερφαλαίου 4 είναι τα ακόλουθα: Page 181 of 317

Γνώση των δεδομένων καθορισμού μοντέλου στα λογισμικά ενεργειακής προσομοίωσης. 4.5 Κεφάλαιο 5: Σχεδιασμός συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού / Φυσικός Αερισμός Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 5 Οι μαθησιακοί στόχοι του Κεφαλαίου 5 είναι ο καθορισμός των συστημάτων θέρμανσης, κλιματισμού, εξαερισμού και φυσικού αερισμού στα λογισμικά προσομοίωσης και συγκεκριμένα οι ακόλουθοι: Η ικανότητα προσδιαορισμού και καθορισμού των συστημάτων θέρμανσης, κλιματισμού, εξαερισμού και φυσικού αερισμού στο μοντέλο προσομοίωσης. Περιεχόμενα Κεφαλαίου 5 Το Κεφάλαιο 5 θα αντιμετωπίσει τα συστήματα σχεδιαμού θέρμανσης, κλιματισμού και φυσικού αερισμού στα λογισμικά προσομοίωσης και συγκεκριμένα τα ακόλουθα: Σχειδασμός συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού o Συστήματα HVAC o Δεδομένα HVAC (θέρμανση, ψύξη, αερισμός) o Πρότυπα HVAC o Σύστημα ιδανικού φορτίου o Έλεγχος ζωνών o Εξοπλισμός και διασύνδεση o Ρύθμιση και λειτουργία προσομοίωσης o Ανάλυση αποτελεσμάτων προσομοίωσης o Παραδείγματα Εξαερισμός o Περιγραφή εφαρμοζόμενου μοντέλου στο EnergyPlus o Εξαερισμός μετατόπισης o Ροή αέρα σε ζωνες Page 182 of 317

o Δίκτυο ροής αέρα o Χρονοδιάγραμμα αερισμού και διείσδυσης αέρα o Υπολογισμός αερισμού o Ανάλυση αποτελεσμάτων προσομοίωσης o Παραδείγματα Η παρουσίαση επεξηγεί λεπτομερώς τη διαδικασία καθορισμού των συστημάτων θέρμανσης, κλιματισμού, εξαερισμού και φυσικού αερισμού στο μοντέλο προσομοίωσης. Παρουσιάζονται επίσης πρακτικά παραδείγματα προσομοιώσεων. Στο Κεφάλαιο αυτό οι συμμετέχοντες έχουν πρακτική επαφή με το λογισμικό και ακολουθούν την επεξηγόμενη διαδικασία μέσω του δικού τους υπολογιστή. Η εκτιμώμενη διάρκεια του Κεφαλαίου 5 είναι 4.0 ώρες. Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 5 Τα μαθησιακά αποτελέσματα του Κεφαλαίου 5 είναι τα ακόλουθα: Γνώση του καθορισμού των συστημάτων θέρμανσης, κλιματισμού, εξαερισμού και φυσικού αερισμού στο μοντέλο στα λογισμικά ενεργειακής προσομοίωσης. 4.6 Κεφάλαιο 6: Συστήματα ΑΠΕ Μοντελοποίηση στο EnergyPlus Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 6 ΟΙ μαθησιακοί στόχοι του Κεφαλαίου 6 είναι οι ακόλουθοι: Η κατανόηση της διαδιακασίας διαστασιολόγησης φωτοβολταϊκών συστημάτων και ανεμογεννητριών μεσω του λογισμικού EnergyPlus και ανάλυση των αποτελεσμάτων. Περιεχόμενα Κεφαλαίου 6 Το Κεφάλαιο 6 αντιμετωπίζει τα συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, το σχεδιασμό και προσομοίωση τους μέσω του λογισμικού EnergyPlus, και συγκεκριμένα τα ακόλουθα: Μοντελοποίηση στο λογισμικό EnergyPlus Διαστασιολόγηση ΦΒ Διαστασιολόγηση ανεμογεννητριών Ισοζύγιο ενέργειας παραγωγής/ζήτησης. Page 183 of 317

Η παρουσίαση επεξηγεί λεπτομερώς τη διαδικασία καθορισμού και μοντελοποίησης των συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ειδικότερα των φωτοβολταϊκών συστημάτων και ανεμογεννητριών, μέσω του λογισμικού EnergyPlus. Παρουσιάζονται επίσης πρακτικά παραδείγματα προσομοιώσεων. Στο Κεφάλαιο αυτό οι συμμετέχοντες έχουν πρακτική επαφή με το λογισμικό και ακολουθούν την επεξηγόμενη διαδικασία μέσω του δικού τους υπολογιστή. Η εκτιμώμενη διάρκεια του Κεφαλαίου 6 είναι 2.0 ώρες. Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 6 Τα μαθησιακά αποτελέσματα του Κεφαλαίου 6 είναι τα ακόλουθα: Γνώση της μοντελοποίησης βασικών συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ειδικότερα των φωτοβολταϊκών και ανεμογεννητριών, μέσω του λογσιμκού EnergyPlus και ανάλυση αποτελεσμάτων. 4.7 Κεφάλαιο 7: Έννοια ΚΜΚΕ / ανάλυση σεναρίων Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 7 Οι μαθησιακοί στόχοι του Κεφαλαίου 7 είναι οι ακόλουθοι: Η δυνατότητα κατανόησης και επεξήγησης των διαφόρων σεναρίων ανάλυσης αναφορικά με το φυσικό αερισμό, προσανατολισμό κτηρίου, θερμομόνωση, παράθυρα και συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Περιεχόμενα Κεφαλαίου 7 Το Κεφάλαιο 7 αντιμετωπίζει τις έννοιες ΚΜΚΕ και των σχετικών σεναρίων προσομοίωσης μέσω του λογισμικού EnergyPlus, και συγκεκριμένα τα ακόλουθα: Φυσικός Αερισμός Προσανατολισμός Κτηρίου Θερμομόνωση Παράθυρα Συστήματα ΑΠΕ Ισοζύγιο Ενέργειας Σύγκριση περιπτώσεων. Η παρουσίαση εξηγεί τη διαδικασία καθορισμού των διαφόρων σεναρίων ανάλυσης που σχετίζονται με τις έννοιες του ΚΜΚΕ στο λογισμικό προσομοίωσης. Παρουσιάζονται επίσης πρακτικά παραδείγματα προσομοιώσεων. Στο Κεφάλαιο αυτό οι συμμετέχοντες έχουν πρακτική επαφή με το λογισμικό και ακολουθούν την επεξηγόμενη διαδικασία μέσω του δικού τους υπολογιστή. Η εκτιμώμενη διάρκεια του Κεφαλαίου 7 είναι 2.0 ώρες. Page 184 of 317

Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 7 Τα μαθησιακά αποτελέσματα του Κεφαλαίου 7 είναι τα ακόλουθα: Γνώση και κατανόηση της δημιουργίας διαφορετικών σεναρίων αναφορικά με έννοιες ΚΜΚΕ μέσω του λογισμικού EnergyPlus. Page 185 of 317

5 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Ο ακόλουθος πίνακας παρουσιάζει τι μητρώο κινδύνων, καθορίζοντας τους αναμενόμενους κινδύνους, το επιπεδο κινδύνου και τα μέτρα ελέγχου και διαχείρισης αυτών. Κίνδυνος Περιγραφή Έλλειψη παράδοσης του εκπαιδευτικού υλικού από τους εταίρους και πολυπλοκότητα διαδικασίας ανάπτυξης τεσσάρων εκπαιδευτικών σεμιναρίων (ένα για κάθε χώρα στόχο). Επίπεδο Κινδύνου Ψηλό Διαχείριση κινδύνου Το IST θα πρέπει να συνδυάσει το υλικό που θα προμηθεύσει η κάθε χώρα μαζί με το υλικό που έχει συλλέξει για τη δημιουργία 4 εκδόσεων της εκπαιδευτικής ενότητας, μια για κάθε χώρα στόχο. Διεξαγωγή συνεδριάσεων μεταξύ συνεργατών για τα εκπαιδευτικά σεμινάρια για την επίλυση τυχών προβλημάτων; διεξαγωγή ειδικών τηλεσυνεδριάσεων για τη ΔΕ3 όπως αυτό απαιτείται. Κακής ποιότητας παράδοση του εκπαιδευτικού υλικού στην τάξη από τους εταίρους της χώρας-στόχου και των εκπαιδευτών Χαμηλό ποσοστό επιτυχίας στις εξετάσεις Υπερβολική διαφορά στις τοπικές ιδιαιτερότητες κάθε χώρας Μέτριο Χαμηλό - Μέτριο Χαμηλό Απαιτείται ανάληψη δράσης από το συντονιστή του προγράμματος. Το IST μπορεί να καθοδηγήσει τους εταίρους και εκπαιδευτές στις χώρες στόχους μέσω τηλεδιασκέψεων ερωτήσεων και απαντήσεων (Q&A) με στόχο τη βελτίωση της κατανόησης και της ικανότητας αντιμετώπισης των συχνών ερωτήσεων. Το IST θα παρακολουθεί τα ποσοστά επιτυχίας και θα τροποποεί το περιεχόμενο του εκπαιδευτικού σεμιναρίου για να υποστηρίξει τις θεματικές περιοχές όπου δεν έχουν ετοιμαστεί κατάλληλες ερωτήσεις. Το IST θα εξετάσει το τοπικό υλικό και θα συστήσει αλλαγές όπου είναι απαραίτητο Page 186 of 317

6 ΣΧΟΛΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΗ Εκπαιδευτική Ενότητα Ταιριάζει το θεμα με την περιγραφή εξηγήστε τους λόγους Εκπαιδευτική Ενότητα 6 λογισμικά σχεδιασμού και προσομοίωσης. Μερικώς για τους ακόλουθους λόγοςυ. Οι μαθησιακοί στόχοι δεν υποστηρίζονται από το υλικό που παρουσιάζεται στις διαφάνειες. Το προηγούμενο υπονοεί τη μετάδοση βασικής γνώσης που σχετίζεται με το «γιατί και πως» της μοντελοποίησης και προσομοίωσης, ενώ οι διαφάνειες αυθαίρετ περιγράφουν τη δημιουργία μοντέλου μικτής ανάλυσης και τις διαδικασίες υπολογισμών στο Energy Plus (δεν υπονοείται ότι το EnergyPlus δεν πρέπει να είναι το εργαλείο που θα παρουσιαστεί). Απάντηση: θα γίνει εισαγωγή καινούριων διαφανειών προς διευκρίνηση του «γιατί και πως» της προσομοίωσης. Επιλέξαμε το EnergyPlus λόγω της φύσης του ως λογισμικό ανοικτού κώδικα (σε συνδυασμό με το OpenStudio έχουμε ένα ευέλικτο και δωρεάν λογισμικό προσομοίωσης). Στην περίληψη αναφέρεται ότι «η εκαπιδευτική ενότητα θα περιλαμβάνει ασκήσεις σε διαφορετικά εργαλεία προσομοίωσης», ενώ παρουσιάζεται μόνο ένα εργαλείο, το Energy Plus. Παρόλο που το EcoTect αναφέρεται στην περίληψη, δεν περιλαμβάνεται στις διαφάνειες (σε κάθε περίπτωση, το Ecotect δεν έιναι εργαλείο προσομοίωσης). Απάντηση: Το Ecotect δεν είναι πλέον διαθέσιμο. Για το λόγο αυτό το εν λόγω λογισμικό εξαιρέθηκε. Υπάρχει μια ακατάλληλη διασύνδεση μεταξύ της αξιολόγησης της απόδοσης των ΚΣΜΚΕ και των χαρακτηριστικών λειτουργίας των εργαλείων προσομοίωσης θα πρέπει να γίνει ένας δαχωρισμός ούτως ώστε η αξιολόγηση απόδοσης να είναι ανεξάρτητη του εργαλείου προσομοίωσης που χρησιμοποιείται. Απάντηση: θα βελτιώσουμε το διαχωρισμό των εννοιών στις αναθεωρημένες διαφάνειες. Θα συνιστούσατε την εν λόγω εκπαιδευτική ενότητα στα πλαίσια του SouthZEB εξηγήστε τους λόγους Παρόλο που το υλικό αποτελεί μια χρήσιμη εισαγωγή στη χρήση του λογισμικού EnergyPlus, δεν αποτελεί πρόοδο στην τέχνη της προσομοίωσης όπως αυτή εφαρμόζεται σε κτήρια χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας. Το υλικό, ως παρουσιάζεται, είναι διαθέσιμο σε υφιστάμενα υλικά εκμάθησης και διδασκαλίας. Απάντηση: Μπορείτε σας παρακαλώ να υποδείξετε κάποιο έτοιμο πακέτο το οποίο να είναι καλύτερο από το υλικό που έχει αναπτυχθεί και να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αυτό το σκοπό? Γενική αξιολόγηση ποιότητας παρακαλώ σχολιάστε Με βάση το υλικό που παρουσιάζεται αποκλειστικά στις διαφάνειες, το σεμινάριο δε φαίνεται να είναι υψηλης ποιότητας. Φαίνεται ως μια συλλογή τεχνικών εννοιών που λήφθηκαν από διάφορες δημοσιεύσεις και εγχειρίδια, με μικρή προσπάθεια σχεδιασμού ενός καινούριου υλικού διδασκαλίας και εκμάθησης, που αντιμετωπίζει την περίληψη του. Αναγνωρίζεται ότι η ποιότητα μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά λόγω της επίδρασης του εκπαιδευτή. Αν ισχύει αυτό, τότε η εν λόγω επίδραση θα πρέπει να αποτυπωθεί στη Page 187 of 317

μορφή επιπρόσθετων σημειώσεων μαθήματος. Απάντηση: θα βελτιώσουμε το υλικό στην αναθεώρηση των σημειώσεων και διαλέξεων. Περεταίρω σχόλια Προσομοίωση είναι η διαδικασία υποβολής του μοντέλου ενός κτηρίου στις πολύπλοκες επιδράσεις τις οποίες θα υποβληθεί στην πράξη, ούτως ώστε να διασφαλιστεί η αξιόπιστη λειτουργία του μετά την ανέγερση του. Δεν είναι μια μέθοδος πρόβλεψης της απόδοσης του. Το προτεινόμενο υλικό αποτελεί περισσότερο μια διαδικασία υπολογισμών μηχανικής και ίσως θα έπρεπε να ονομαστεί ως τέτοιο. Απάντηση: λαμβάνοτας υπόψη τη σύντομη διάρκεια του σεμιναρίου αποφασίμε μια προεία άμεσης προσέγγισης στν απόδοση. Αισθανόμαστε ότι αυτή είναι μια αποτελεσματική προσέγγιση. Είναι σημαντικό όπως αναφερθεί ξεκάθαρα ο ιδανικός στόχος μιας προσομοίωσης όλοι οι τομείς αντιμετωπίζονται δυναμικά βάσει χρονικά μεταβαλλόμενων παραμέτρων μοντέλου και στη συνέχεια να γίνει περιγραφή των περιορισμών συγκεκριμένου λογισμικού ως προς αυτό το στόχο. Απάντηση: ο κύριος περιορισμός στην περίπτωση μας είναι η ορθή αναπαράσταση του ενεργειακού προφίλ κατανάλωσης του χρήστη και όχι η προσομοίωση καθαυτή. Θα πρέπει να το θυμόμαστε αυτό και να συζητηθεί στην τάξη ούτως ώστε οι εκπαιδευόμενοι να μην βασίζονται τυφλά στα αποτελέσματα της προσομοίωσης. Προτεινόμενες δράσεις για τη συγκεκριμένη εκπαιδευτική ενότητα Διαχωρίστε το υλικό που σχετίζεται με την μοντελοποίηση και προσομοίωση των ΚΣΜΚΕ με το υλικό που σχετίζεται με τη χρήση του εργαλείου προσομοίωσης EnergyPlus. Όσον αφορά το πρώτο κομμάτι, τα σημαντικά θέματα είναι η λεπτομέρεια του μοντέλου, η διασφάλιση ποιότητας του μοντέλου, ηαναπαράσταση θερμοδυναικών διεργασιών, η ενσωματωμένη αξιολόγηση απόδοσης, τα κριτήρια απόδοσης, η εξέλιξη του σχεδιασμού μέσω βελτιώσεων του μοντέλου με επαναληπτική διαδικασία, και η αλλαγή στη χρησιμοποιούμενη μεθοδολογία εργασίας. Όσον αφορά το δεύτερο, τα σημαντικά ζητήματα είναι ο τρόπος προσπέλασης στα χαρακτηριστικά του λογισμικού για την ανάληψη μιας ολοκληρωμένης αξιολόγησης απόδοσης και πως μπορούν να υπερκεραστούν οι οποιεσδήποτε ελλείψεις του λογισμικού (π.χ. μέσω ανάλυσης ευαισθησίας) σε διαφορετική περίπτωση η διαδικασία δεν αποτελεί προσομοίωση και δεν θα πρέπει να τιτλοφορείται ως τέτοια. Απάντηση: θα γίνει διαχωρισμός των εννοιών στο σεμινάριο. Θέλουμε να έχουμε μια πρακτική προσέγγιση στο θέμα της προσομοίωσης. Παρακαλώ προσθέστε σχόλια για συγκεκριμένες ενότητες και διαφάνειες εδώ. ΟΙ διαφάνειες που αφορούν στη δομή και θεωρία του EnergyPlus είναι συγκεχιμένες αφού παρουσιάζουν ανεξήγητη πολυπλοκότητα (π.χ. 1 η διάλεξη, διαφάνειες 15 & 16), ανάκατες έννοιες δυναμικής και σταθερής κατάστασης λειτουργίας (π.χ. 1 η διάλεξη, διαφάνειες 30-34), και καλύπτουν ήδη γνωστά θέματα (π.χ. ισοζύγιο ενέργειας επιφάνειας), ανώ αγνούν σημαντικά νέα ζητήματα (π.χ. διαχείριση ζήτησης, αντιστοιχία ζήτησης/προσφοράς και ποιότητα φορτίου). Υπάρχουν αρκετές διαφάνειες, π.χ. 1 η διάλεξη διαφάνεια 30, που περιέχουν αχρείαστο περιεχόμενο: γιατί χρησιμοποιείται ένα τυπικό πάτωμα, γιατί Page 188 of 317

αναπαριστάται ο διαχωρισμός ζωνών σε ένα ανοιχτό χώρο, που είναι όλα τα υπόλοιπα αντικείμενα, κλπ? Το υλικό της 2ης διάλεξης είναι μερικώς μη χρήσιμο, διότι απλώς επαναλαμβάνει τα χαρακτηριστικά του EnergyPlus χωρίς σχόλιο για το πού αυτά είναι κατάλληλα ή ακατάλληλα. Το υλικό της 3 ης διάλεξης δεν είναι πλήρως χρήσιμο αφού δεν περιγράφει πλήρως τη μοντελοποίηση συστημάτων θέρμανσης, κλιματισμού και εξαερισμού και τη διασύνδεσή τους με το κτήριο, υπονοεί σταθερή κατάσταση λειτουργίας και αντιμετωπίζει σηματικά φαινόμενα με υποτυπώση τρόπο (π.χ. ροή ρευστών και ηλεκτρικής ισχύως). Περεταίρω, τα παοτελέσματα παρουσιάζονται μερικώς και δεν υπάρχει διασύνδεση τους με το πως μια τέτοια πληροφορία μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην απόφαση σχεδιαστικής προσέγγισης). Το υλικό της 3 ης διάλεξης δεν είναι πλήρως χρήσιμο αφού αντιμετωπίζει τα ενσωματωμένα συστήματα ΑΠΕ με υποτυπώση τρόπο, ενώ αγνοεί σημαντικά ζητήματα όπως αντιστοιχία φορτίου, ρύθμιση τάσης, ποιότητα ισχύος και λειτουργικό κόστος. Επίσης υπονοεί μια διαδικασία μοντελοποίησης η οποία βασίζεται στο ότι η διαστασιολόγηση των συστημάτων είναι ήδη γνωστή. Απάντηση: Όπως σε κάθε σεμινάριο, οι διαφάνειες αποτελούν τη βάσει της διάλεξης και δεν μεταφέρουν την πλήρη εικόνα. Θα προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα ζητήματα στην αναθεώρηση του υλικού. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΕΤΑΙΡΩ ΣΧΟΛΙΑ Εκπαιδευτική ενότητα Αξιολόγηση γενικής ποιότητας Λογισμικά σχεδιασμού και προσομοίωσης ΚΣΜΚΕ (Υπεύθυνος Εργασίας: IST ID) Περιεκτικές παρουσιάσεις καλής πιότητας. Γενικά Σχόλια Σύθμφωνα με το οργανόγραμμα της εκπαιδευτικής ενότητας -> το λογισμικό ECOTECT δεν παρουσιάζεται στις διαφάνειεςprogram is not presented in the slides. Παρόλα αυτά, αναγνωρίζεται ότι δεν υπάρχει επαρκής χρόνος για την εις βάθος ανάλυση του Ecotect βάσει του συνολικού χρόνου διδασκαλίας στην τάξη. Θα πρέπει να διευκρινιστεί κατά πόσο θα διεξαχθεί και ημερίδα, όπως δηλώνεται στη Συμφωνία Χρηματοδοτησης. Απάντηση: Το ECOTECT δεν είναι πλεόν διαθέσιμο για το κοινό, έτσι αναγκαστήκαμε να βρούμε εναλλακτική επιλογή λογισμικού προσομοίωσης. Σύμφωνα με το Παράρτημα I (Συμφωνία Χρηματοδότησης) -> το περιεχόμενο Page 189 of 317

Προτεινόμενες δράσεις Ειδικά σχόλια επί του περιεχομένου του σεμιναρίου Οποιοδήποτε άλλο σχόλιο πληρεί τις απιτήσεις που τέθηκαν. Παράλληλα εργαστήρια όπου οι ασκήσεις που παρουσιάζονται στις διαφάνειες θα εκτελούνται σε πραγματικό χρόνο στο λογισμικό (αν δεν έχει ήδη προβλεφθεί). Ίσως θα ήταν χρήσιμη η προσθήκη περίπου 5 διαφανειών για την παρουσίαση του ECOTECT (ή κάποιου άλλου λογισμικού όπως το TRNSYS), τα βασικά χαρακτηριστικά του και ίσως οι βασικές διαφορές του με το EnergyPlus. Απάντηση: θα προσθέσουμε διαφάνειες στις οποίες θα γίνεται αναφορά σε άλλα λογισμικά προσομοίωσης. Ο χρόνος εκπαίδευσης στην τάξη που παρουσιάζεται στο οργανόγραμμα θα πρέπει να τηρηθεί. Η ταυτόχρονη εκτέλεση των εργασιών που παρουσιάζονται σε πραγματικό χρόνο στο λογισμικό ενέχει τον κίνδυνο μη τήρησης του εν λόγω χρονοδιαγράμματος. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΕΤΑΙΡΩ ΣΧΟΛΙΑ Εκπαιδευτική Ενότητα Ικανοποιεί τις ανάγκες του Παραρτήματος 1 Συνάδει με το οργανόγραμμα του σεμιναρίου Σεμινάριο Προσομοίωσης Ναι, κυρίως Ακολουθεί το πλάνο που καθορίστηκε σε 4 διαλέξεις και 7 κύρια κεφάλαια. Δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσο η 4 η διάλεξη ακολουθεί το αρχικό πλάνο, κάτι που πρέπει να διευκρινιστεί. Αξιολόγηση γενικής ποιότητας Απάντηση: Θα αναθεωρήσουμε την 4 η διάλεξη. Η γενική ποιότητα είναι καλή. Η παρουσιάσεις βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε απεικόνιση της οθόνης του υπολογισμού κατ τη Πως διασφαλίζεται η επάρκεια των εκπαιδευτών, θα χρειαστούν άδεια χρήσης του λογισμικού, υπάρχει Page 190 of 317

λειτουργία του λογσιμικού και αυτό με τη σειρά του υπονοεί ότι ο εκπαιδευτής έχει βαθεία γνώση του μοντέλου. Δεν υπάρχουν σημειώσεις στις διαφάνειες, αλλά η ανάγκη καλής γνώσης του EnergyPlus μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι εις βάρος των εκπαιδευτών/εκπαιδευομένων. Απάντηση: Βασιζόμαστε στο λογισμικό OpenStudio ως τη βασική διεπιφάνεια χρήστη. Τα χαρακτηριστικά του EnergyPlus θα συζητηθούν στον ελάχιστο δυνατό βαθμό. κάποιο κόστος για αυτή; Αάντηση: Δεν υπάρχει κάποιο κόστος για τα εργαλεία που θα χρησιμοποιηθούν στο σεμινάριο. Αυτά παρέχονται δωρεάν. Θα προσθέσουμε κάποια διαφάνεια προς επεξήγηση αυτού. Περεταίρω σχόλια Η εκπαίδευση βασίζεται στη χρήση του λογισμικού Energy Plus. Είναι απαραίτητη η αναφορά στο λογισμικό από όλες τις διαφάνεις που κάνουν κάτι τέτοιο ή κάποια θέματα είναι πιο γενικά ούτως ώστε να μπορει να αφαιρεθεί η αναφορά στο λογισμικό EnergyPlus. Προτεινόμενες δράσεις To organ;ogramma thw ekpaideytik;hw En;othtaw den anaf;eretai sygkekrim;ena sto λογισμικό EnergyPlus ή κάποιο άλλο λογισμικό. Απάντηση: για να γίνει το σεμινάριο πιο αποτελεσματικό διαλέξαμε ένα λογισμικό εργαλείο στο οποίο οι εκπαιδευόμενο ιθα μπορούν να διεξάγουν προσομοίωσης με ένα συνεπή τρόπο. Με το που θα μάθουν το εν λόγω εργαλείο μπορούν εύκολα να μεταπηδήσουν σε κάποιο άλλο. Σκεφθείτε τρόπους με τους οποίους μπορούν να αφαιρεθούν διάφορες αναφορές στο λογισμικό Energy Plus. Αναφέρτε και άλλα λογισμικά και τα πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα τους. Απάντηση: θα προσθέσουμε διαφάνειες που παρουσιάζουν και άλλα λογισμικά προσομοίωσης. Είναι χρήσιμη η αναφορά στην EPBD. Απάντηση: Έτσι νομίζουμε, δεδομένης της σημασίας που δίνει στα ΚΣΜΚΕ. Page 191 of 317

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ G ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 7: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΧΑΜΗΛΗΣ ΕΚΠΟΜΠΗΣ ΑΝΘΡΑΚΑ & ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΣ 2 WP3 TASK 2 - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 7 - ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 2.1 Περίγραμμα της Ενότητας 7 Ενότητα 7 έχει ως στόχο να παρουσιάσει στους σχεδιαστές, προγραμματιστές, σχεδιαστές και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής (π.χ. αρχιτέκτονες, μηχανικοί, και οι εργαζόμενοι δήμου), το φάσμα των τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα ζωτικής σημασίας για να βοηθήσει την επίτευξη ZEBs. Η ενότητα περιλαμβάνει μια επισκόπηση των διαφόρων συστημάτων χαμηλών εκπομπών άνθρακα προσαρμοσμένη στις χώρες-στόχους και επισημαίνει βασικά θέματα σχεδιασμού, εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης, καθώς και την εισαγωγή πώς να αξιολογούν την οικονομική απόδοση και την αποτελεσματικότητα του κόστους των διαφόρων συστημάτων. Η ενότητα εισάγει επίσης τα συστήματα αυτοματισμού κτιρίου, ο σκοπός τους και η ταξινόμηση και εξηγεί τη σημασία τους για την εξασφάλιση της επιτυχούς ολοκλήρωσης και λειτουργίας των τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα και την οικοδόμηση ενεργειακών συστημάτων. Η μονάδα εισάγει επίσης την έννοια μιας μεθοδολογίας αξιολόγησης βέλτιστου κόστους και τα κριτήρια για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και σχεδιαστές να λάβουν υπόψη το παγκόσμιο κόστος ζωής των κτιρίων για τη διαμόρφωση ενεργειακού σχεδιασμού και των επιδόσεων τους. Η μέθοδος υπολογισμού του συνολικού κόστους "EN 15459: Ενεργειακή απόδοση των κτιρίων - διαδικασία οικονομικής αξιολόγησης για τα ενεργειακά συστήματα σε κτίρια» εισάγεται επίσης. Αυτή η εκπαιδευτική ενότητα έχει συντονισμένη, σχεδιαστεί και προγραμματιστεί από BRE, αλλά και οι εταίροι από κάθε χώρα (Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία και Πορτογαλία) έχουν αναθεωρήσει ή / και να αναπτύξουν ειδικό υλικό κατάρτισης σε σχέση με τη δική τους χώρα. Ως αποτέλεσμα, η προσέγγιση αλλάζει μεταξύ των χωρών, προκειμένου να καταστεί δυνατή σε τοπικούς κανονισμούς, τις παραδόσεις και τις ευκαιρίες που πρέπει να εξηγηθεί πλήρως. Η εκτιμώμενη διάρκεια της κατάρτισης είναι 20 ώρες. Είναι αντιμετώπιση των αναγκών των μηχανικών, αρχιτέκτονα, οι προγραμματιστές κτίριο και οι εργαζόμενοι δήμου. 2.2 Σκοπός της εκπαίδευσης Ο σκοπός της εκπαίδευσης είναι να ενημερώσει τους επαγγελματίες κτιρίου και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με την ανάγκη για μια αποτελεσματική ενεργειακή στρατηγική για το εγγύς Zero Energy Building σχεδιασμό, και να εισαγάγει μια σειρά από τεχνολογίες και έννοιες που αυτοί οι επαγγελματίες πρέπει να εξετάσουν ή / και να γνωρίζει. Η εκπαίδευση αντιμετωπίζει επίσης βασικά ζητήματα σχεδιασμού, την εγκατάσταση, τον έλεγχο, τη λειτουργία και τα ζητήματα συντήρησης που σχετίζονται με τις τεχνολογίες κοινή χαμηλών εκπομπών άνθρακα και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως συνήθως χρησιμοποιείται σε κτίρια nzeb, δεδομένου ότι μια nzeb είναι ένα πολύ χαμηλό κτίριο ενέργειας που ισορροπεί χαμηλή κατανάλωση ενέργειας από το χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που παράγεται στο χώρο. Επίσης η εκπαίδευση εισάγει και τονίζει την εξέλιξη των συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας ως ένα σημαντικό μηχανισμό για να συμβάλουν στις nzeb λύσεις. Επίσης η εκπαίδευση τονίζει την εισαγωγή μιας σειράς τεχνολογιών καθώς και την ανάγκη για την οικοδόμηση επαγγελματιών να κατανοήσουν τις αρχές για την αξιολόγηση και σύγκριση των σχετικών αυτών πλεονεκτημάτων (δυνητικά ανταγωνιστικές) τεχνολογίες για να εξασφαλιστεί ότι μια σχεδιαστική ολοκληρωμένη λύση, δωρεάν, και φιλική προς το χρήστη μπορεί να παραδοθεί η οποία πληροί τις κανονιστικές απαιτήσεις, ικανοποιεί τις απαιτήσεις των χρηστών και είναι οικονομικά αποτελεσματική στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του κτιρίου. Μια σειρά από πρακτικές ασκήσεις επιτρέπει στους Page 192 of 317

εκπαιδευόμενους να αξιολογήσουν μεμονωμένες τεχνολογίες όσον αφορά την ενέργεια, το κόστος και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα επιπτώσεις. Η εκπαίδευση αναπτύσσει περαιτέρω την έννοια του κόστους και τη σημασία του σχεδιασμού nzeb με αντάλλαγμα για όλη την απόδοση της ζωής, με την εισαγωγή της έννοιας της σχέσης βέλτιστου-κόστους και η μέθοδος υπολογισμού του συνολικού κόστους "EN 15459: Ενεργειακή απόδοση των κτιρίων - διαδικασία οικονομικής αξιολόγησης για τα ενεργειακά συστήματα στα κτίρια". Επιπλέον, δεδομένου ότι το nzeb είναι πιθανό να έχει ένα υψηλό επίπεδο ενεργειακής απόδοσης η εκπαίδευση καλύπτει επίσης το εξίσου σημαντικό θέμα του αυτοματισμού και ελέγχου κτιρίων. Το τμήμα αυτό τονίζει τη σημασία της ύπαρξης αποτελεσματικού ελέγχου για να διασφαλιστεί ότι οι ενεργειακές απαιτήσεις διατηρούνται και ελέγχονται, σύμφωνα με τις αρχές σχεδιασμού επιτρέποντας έτσι τις χαμηλές εκπομπές άνθρακα και τις τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την αποτελεσματική κάλυψη της υπόλοιπης ζήτησης ενέργειας. 2.3 Μαθησιακοί στόχοι και τα αποτελέσματα Οι εκπαιδευτικοί στόχοι προσδιορίζουν τις νέες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να ολοκληρώσει από την ανάληψη μιας μαθησιακής εμπειρίας, όπως της σειράς μαθημάτων, σεμινάριο στο διαδίκτυο, μελέτη ή ομαδική δραστηριότητα. Επίτευξη όλων των στόχων μάθησης θα πρέπει να οδηγήσει στην ολοκλήρωση όλων των συνολικών στόχων των εμπειριών της κατάρτισης και της ανάπτυξης. Ένας στόχος της μάθησης είναι μια δήλωση για το τι ο μαθητής θα γνωρίζει, να κατανοεί, ή να είναι σε θέση να κάνει, ως αποτέλεσμα της ενασχόλησής του με μια μαθησιακή δραστηριότητα. Είναι απαραίτητο να είναι καλογραμμένο οι μαθησιακοί στόχοι για την οικοδόμηση ενός ισχυρού θεμέλιου για την ανάπτυξη του εκπαιδευτικού υλικού. Στόχοι μάθησης: Παροχή σαφήνειας σχετικά με το σκοπό του μαθήματος. Οδηγός για την ανάπτυξη των κατάλληλων περιεχόμενων, τις μεθόδους και τα υλικά από τον κύριο του έργου πρόγραμμα σπουδών, προκειμένου να διευκολύνουν τη μάθηση και την επίτευξη των στόχων της κατάρτισης. Καθιέρωση της λογοδοσίας μεταξύ του εκπαιδευόμενου και του εκπαιδευτή. Να βοηθήσει τους εκπαιδευτές να αρθρώσουν ακριβώς τι θέλουν οι συμμετέχοντες να κάνουν μέχρι το τέλος της εκπαίδευσης. Οι αποτελεσματικοί στόχοι της μάθησης έχουν αναπτυχθεί χρησιμοποιώντας τις αρχές SMART: συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι, προσανατολισμένος στη δράση, λογικές, και ώρα δεσμεύονται. Οι μαθησιακοί στόχοι της Ενότητας 7 είναι οι εξής: Στόχος 7.1: Ειδικές - να κατανοήσουν τη σημασία των τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, συμβάλλοντας σε ένα σχεδόν κτίριο μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας και να είναι σε θέση να προσφέρει τις κατάλληλες λύσεις, ενώ εξετάζει τα βασικά ζητήματα του σχεδιασμού, εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης των διαφόρων τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα, και δωρεάν συστήματα, προσαρμοσμένη στις χώρες-στόχους (π.χ. φωτοβολταϊκά, μικρής κλίμακας ανεμογεννήτριες, ηλιακά θερμικά και αντλία θερμότητας / ψύξης, αποθήκευσης ενέργειας). o Μετρήσιμα - οι μαθητές είναι σε θέση να περιγράψει διάφορες τεχνολογίες χαμηλών άνθρακα και ενεργειακά συστήματα δείχνουν κατανόηση των αρχών τους και σε σχέση με τη σχέση τους με την ανάπτυξη nzeb στη χώρα τους και σε άλλες τοποθεσίες σε όλη την Ευρώπη. o Δράση - οι μαθητές θα πρέπει να ισχύουν και να συστήσουν / εφαρμόσουν τις κατάλληλες συμβουλές σχεδιασμό ενεργειακού συστήματος για μια δεδομένη τοποθεσία, τοποθεσία, το σχεδιασμό των κτιρίων / χρήση τους, μετά την ολοκλήρωση της κατάρτισης. Page 193 of 317

o Λογική - Οι διαφάνειες παρουσίασης υποστηρίζονται από την εκμάθηση εγγράφων που διατίθενται μέσω του δικτυακού τόπου, η εκμάθηση απαιτείται να είναι ανάλογη με τον επιδιωκόμενο στόχο. o Χρόνος-δέσμευση - μάθησης θα ολοκληρωθεί μετά την εκπαίδευση και την ολοκλήρωση της ανάγνωσης φυσικά. Στόχος 5.2: Για να κατανοήσουμε την έννοια του κόστους ζωής, το βέλτιστο-κόστος και τη φύση της οικοδόμησης συστήματος πληροφοριών που απαιτούνται για την αξιολόγηση ενός κτιρίου, σύμφωνα με το πρότυπο EN 15459. o Μετρήσιμα - οι μαθητές είναι σε θέση να περιγράψουν τα θέματα που επηρεάζουν το κόστος ζωής, την έννοια του βέλτιστου κόστους, τη φύση των υπολογισμών που στηρίζουν το EN 15459 παγκόσμια μεθοδολογία υπολογισμού του κόστους και τα είδη των πληροφοριών που συνήθως απαιτούνται για να διευκολυνθεί μια τέτοια εκτίμηση. o Δράση - οι μαθητές θα είναι σε θέση να εφαρμόσουν τη συνειδητοποίηση της σημασίας ολόκληρου του κόστους κύκλου ζωής κατά την εργασία τους, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να εξετάσουν και να μειώσουν τις επιπτώσεις των μελλοντικών εξελίξεων. o Λογική - Οι διαφάνειες παρουσίασης υποστηρίζονται από την εκμάθηση εγγράφων που διατίθενται μέσω του δικτυακού τόπου, η εκμάθηση απαιτείται να είναι ανάλογη με τον επιδιωκόμενο στόχο. o Χρόνος-δέσμευση η μάθηση θα ολοκληρωθεί μετά την εκπαίδευση και την ολοκλήρωση των μαθημάτων φυσικά. Στόχος 5.3: Για να κατανοήσουμε τη σημασία της παρακολούθησης, κτίριο αυτοματισμού, ελέγχου και βελτιστοποίησης όσον αφορά την παροχή αποτελεσματικών nzeb. o Μετρήσιμα - οι μαθητές είναι σε θέση να εξηγήσουν την ανάγκη για αποτελεσματικό έλεγχο της κατασκευής ενεργειακών συστημάτων, και τις βασικές έννοιες ελέγχου / επιλογές για φορτία ενέργειας κοινό κτίριο συμπεριλαμβανομένης της ταξινόμησης του συστήματος ελέγχου, όπως ορίζεται στο EN 15232: 2012 - Ενεργειακή απόδοση των κτιρίων - Επιπτώσεις του κτιρίου αυτοματισμού, ελέγχου και διαχείρισης κτιρίου. o Δράση - οι μαθητές θα είναι σε θέση να εφαρμόσουν την ευαισθητοποίηση της οικοδόμησης συστημάτων αυτοματοποίησης στο δικό τους έργο, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να εξετάσουν την παροχή ικανοποιητικών εσωτερικού περιβάλλοντος για τους επιβάτες με τη σημασία της αποτελεσματικής χρήσης της ενέργειας μέσα στα nzeb o Λογική - Οι διαφάνειες παρουσίασης υποστηρίζονται από την εκμάθηση έγγραφα που διατίθενται μέσω του δικτυακού τόπου, η εκμάθηση απαιτείται να είναι ανάλογη με τον επιδιωκόμενο στόχο. o Χρόνος-δέσμευση η μάθηση θα ολοκληρωθεί μετά την εκπαίδευση και την ολοκλήρωση των μαθημάτων φυσικά. 2.4 Μαθησιακό κοινό - εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους - προσόντα και εμπειρία Οι εκπαιδευτές και οι εκπαιδευόμενοι είναι αυτοί οι επαγγελματίες της οικοδομής που εμπλέκονται στο σχεδιασμό και την κατασκευή των κτιρίων, καθώς και εκείνων που εμπλέκονται στο σύστημα ρύθμισης κτιρίου. Επαγγέλματα περιλαμβάνουν αρχιτέκτονες, αρχιτεκτονικά τεχνολόγοι, μηχανικοί (μηχανική και δομική), επόπτες κτιρίων, διαχειριστές ιστοσελίδων, υπάλληλος έργων και τους επαγγελματίες ελέγχου κτιρίου. Κυβέρνηση και αξιωματούχοι των τοπικών αρχών που εμπλέκονται στη ρύθμιση της σχεδόν μηδενικής ενέργειας κτίρια περιλαμβάνονται επίσης. Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να είναι μέλη ενός σχετικού επαγγέλματος κατασκευής και να έχουν εμπειρία τουλάχιστον 2,5 χρόνια, στην πράξη, στο σχεδιασμό και στην κατασκευή του σχεδόν μηδενικής Page 194 of 317

κατανάλωσης ενέργειας. Η εμπειρία της εποπτείας του προσωπικού και προηγούμενη εμπειρία στην παροχή κατάρτισης είναι επίσης χρήσιμα. Οι εκπαιδευόμενοι περιλαμβάνονται οι επαγγελματίες της οικοδομής που περιγράφονται παραπάνω, αλλά με οποιοδήποτε αριθμό των ετών εμπειρίας από την αποφοίτηση μέσα σε ανώτερους διευθυντές της εταιρείας. Page 195 of 317

3 ΔΟΜΗ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 7 Η δομή της εκπαίδευσης, έχει ως εξής: Προετοιμασία - που βασίζεται σε μια εισαγωγή και ανάγνωση, η κατά προσέγγιση διάρκεια είναι 3 ώρες, αποτελούμενη από 2 ώρες προετοιμασίας σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα, και 0,5 ώρες στους δύο ελέγχους και ολόκληρο το κόστος ζωής. Εκπαίδευση στην τάξη - που αφορά την παράδοση από έναν εκπαιδευτή από τα κύρια συστατικά της εκπαίδευσης. Η παράδοση δίνεται από τον εγκεκριμένο εκπαιδευτή μεταξύ 10 και 20 εκπαιδευόμενους σε κάθε συνεδρία. Η κατά προσέγγιση διάρκεια της εκπαίδευσης στην τάξη είναι 12 ώρες, αυτό είναι χωρισμένο ως 8 ώρες (1 ημέρα) για την ενεργειακή στρατηγική, οι τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα και τις πτυχές αποθήκευσης ενέργειας, 2 ώρες (0,25 ημέρες) στο βέλτιστο κόστος και EN 15232: 2012 και σε 2 ώρες (0,25 ημέρες) σχετικά με την αυτοματοποίηση των κτιρίων και το κόστος διάρκειας ζωής. Η εκπαίδευση στην τάξη, ανά τμήμα, έχει ως εξής: o Ενότητα 1 - Εισαγωγή (0,5 ώρες) o Ενότητα 2 - Φωτοβολταϊκά (2 ώρες) o Ενότητα 3 - Μικρής Κλίμακας Wind (2 ώρες) o Ενότητα 4 - Solar Thermal (2 ώρες) o Ενότητα 5 - Αποθήκευση Ενέργειας (1,5 ώρες) o Ενότητα 6 - βέλτιστου κόστους και EN15459 (2 ώρες) o Ενότητα 7 - Κτίριο ελέγχου και αυτοματισμού (2 ώρες) Πριν την τάξη, με βάση την κατάρτιση και την αυτο-μάθηση. Η εκπαίδευση και η αυτο-μάθηση θα περιλαμβάνει επισκόπηση του υλικού στην τάξη, επιπλέον ανάγνωση σχετικά με τα θέματα που καλύπτονται από το περιεχόμενο της μονάδας και την ολοκλήρωση μιας σειράς δικαιολογητικών ασκήσεις (δηλαδή παραδείγματα για τους μαθητές να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα του κόστους των διαφόρων τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας). Η διάρκεια προσέγγισης αυτού του μέρους της κατάρτισης είναι 5 ώρες (3,5 ώρες σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα, και 0,75 ώρες με δύο χειριστήρια και το κόστος ζωής αξιολόγησης Αρμοδιότητα -. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της αξιολόγησης στην τάξη και περιλαμβάνει ένα πολλαπλής επιλογής εξετάσεις. 2 ώρες έχουν διατεθεί για την προετοιμασία και την αξιολόγηση. Η αξιολόγηση λαμβάνει μία ώρα για να ολοκληρωθεί. Η εξέταση περιλαμβάνει ερωτήσεις από όλα τα διάφορα θέματα που απαρτίζουν την ενότητα, με τις ερωτήσεις να αντιπροσωπεύουν περίπου το ποσοστό διάσπασης του περιεχομένου του κάθε θέματος σε σχέση με το σύνολο της ενότητας. 3.1 Υλικό μαθημάτων Πριν την τάξη Μια σειρά από έγγραφα παρέχονται ως μια εισαγωγή στις τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με βάση τους ελέγχους και τα ζητήματα του κόστους κύκλου ζωής, ως εξής: Τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας: Page 196 of 317

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας - μια επισκόπηση της τεχνολογίας (δημοσίευση Carbon Trust CTV010): https://www.carbontrust.com/media/7379/ctv010_-_renewable_energy_sources.pdf Κτιριακοί Έλεγχοι και Αυτοματισμοί: Οι κτιριακοί ελέγχοι - μια επισκόπηση της τεχνολογίας (δημοσίευση Carbon Trust CTV032): https://www.carbontrust.com/media/7375/ctv032_building_controls.pdf Κύκλος Ζωής βέλτιστο κόστος / Κόστος: Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων κανονισμών: http://www.epbd-ca.eu/ https://ec.europa.eu/energy/en/topics/energy-efficiency/buildings http://www.eceee.org/policy-areas/buildings/epbd_recast IEE-CENSE, χαρτί Πληροφοριών (P160) σε EN 15459 - διαδικασία οικονομικής αξιολόγησης για τα ενεργειακά συστήματα σε κτίρια: http://www.buildup.eu/en/practices/publications/information-paper-en- 15459-economic-evaluation-procedure-energy-systems Εθνική οικοδομικούς κανονισμούς / προδιαγραφές σχετικές με την αξιολόγηση της ενέργειας, των τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα, οι έλεγχοι κτίριο, οι υπολογισμοί της συμμόρφωσης και την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Κύπρος ΚΔΠ 33/2015 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Μεθοδολογία για την αξιολόγηση Ενέργειας των Κτιρίων) Διάταγμα του 2015 ΚΔΠ 343/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Μεθοδολογία για τον υπολογισμό του βέλτιστου κόστους ελάχιστων απαιτήσεων για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 386/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Απαιτήσεις για τη Νέα Building Systems Τεχνική εγκαθίστανται σε υφιστάμενα κτίρια ή κτιριακές μονάδες και τεχνικά συστήματα που αντικαθίστανται ή αναβαθμίζονται) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 366/2013 - Την Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Απαιτήσεις και Προδιαγραφές που πρέπει να πληρούνται από το εγγύς Zero Energy Building - nzeb) Διάταγμα του 2014 Υπηρεσία Ενέργειας Κύπρος, «Οδηγός για κοντά μηδενικής ενέργειας Κτίρια», το 2014. Ελλάδα Ελληνικό Νόμο 3661/2008, που εκδόθηκε από την 19η Μαΐου, 2008 Κανονισμός για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ) που εκδόθηκε το 2010 (ΦΕΚ Δελτίο Β '407 / 09-04-2010), με βάση το Ελληνικό Δίκαιο 3661/2008 Τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ μέσω ΦΕΚ Δελτίο Β '1387-2010 και 1413-2012 Ελληνική Νομοθεσία 4122/2013 "Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων - Μεταφορά της οδηγίας 2010/31 / ΕΕ Ιταλία Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (2010). Οδηγία 2010/31 / ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Μαΐου 2010, για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (αναδιατύπωση). Page 197 of 317

UNI EN 15251: 2007 - Εσωτερική περιβαλλοντικών παραμέτρων εισόδου για το σχεδιασμό και την αξιολόγηση του ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων αντιμετώπιση της ποιότητας του αέρα εσωτερικών χώρων, θερμικό περιβάλλον, το φωτισμό και την ακουστική D.L. 63/2013 Disposizioni urgenti per il recepimento della Direttiva 2010/31 / UE del Parlamento Europeo e del Consiglio del 19 maggio 2010, sulla prestazione Energetica nell'edilizia per la definizione delle διαδικασία d'infrazione avviate dalla Commissione europea, nonche «altre disposizioni στην materia di coesione sociale. (13G00107) (GU Serie Generale n.130 del 06/05/2013) Δελτίο J. W., Κοστολόγηση Κύκλου Ζωής για την κατασκευή, το 2003 Utica G., La Stima Sintetica del costo di COSTRUZIONE, 2011 Πορτογαλία Aelenei L, Gonçalves H, "από την ηλιακή Σχεδιασμός Κτιρίων για Net Zero Energy Κτίρια: Απόδοση Insights ενός κτιρίου γραφείων" (2014): http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/s1876610214004020 Ηλιακά θερμικά συστήματα: http://www.painelsolartermico.com/sistemas-solares-termicos/ Συλλέκτες κενού: http://www.newhome.com.br/htmls/ekohome/solar/t%c3%a9rmico/coletortubvac.htm Η χρήση των ηλιακών συλλεκτών για θέρμανση νερού στον οικιακό τομέα: http://www.aguaquentesolar.com/publicacoes/9/domestico.pdf Solar XXI κτίριο: http://www.lneg.pt/download/4078/brochurasolarxxi_dezembro2005.pdf Τεχνολογία φωτοβολταϊκών: http://paginas.fe.up.pt/~ee03096/index_ficheiros/page830.htm Μετά την τάξη Παρέχεται ή γίνεται αναφορά σε περαιτέρω μελέτη σχετικά με τις διάφορες πτυχές και τα εργαλεία αξιολόγησης, το οποίο εισήχθη κατά τη διάρκεια της ενότητας, και πρόσθετες αναφορές για περαιτέρω λεπτομερή μελέτη. Αυτό περιλαμβάνει: Δημοσίευση Εξοικονόμησης Ενέργειας του Ηνωμένου Βασιλείου Εμπιστοσύνη "72 CE", Εγκατάσταση μικρά συστήματα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τον άνεμο - καθοδήγηση για τους εγκαταστάτες και οι εργολήπτες: https://tools.energysavingtrust.org.uk/scotland/generating-energy/information-forinstallers/installing-small-wind-powered-electricity-generating-systems-ce72 Δημοσίευση Εξοικονόμησης Ενέργειας του Ηνωμένου Βασιλείου Εμπιστοσύνη "CE 131", Ηλιακά συστήματα θέρμανσης νερού - καθοδήγηση για επαγγελματίες: http://tools.energysavingtrust.org.uk/publications2/housing-professionals/microgeneration- Renewables/Solar-water-heating-systems-guidance-for-professionals-conventional-indirect-models-2006- edition Ηνωμένο Βασίλειο, DTi, Οδηγός για την εγκατάσταση Φωτοβολταϊκών σε κτίρια, δεύτερη έκδοση: https://www.bre.co.uk/filelibrary/pdf/rpts/guide_to_the_installation_of_pv_systems_2nd_edition.pdf Page 198 of 317

Δημοσίευση UK Carbon Trust, CTC738 - Μικρής κλίμακας ιδέες Πολιτική αιολικής ενέργειας και πρακτική καθοδήγηση: https://www.carbontrust.com/media/77248/ctc738_small-scale_wind_energy.pdf Δημοσίευση UK Carbon Trust, CTG038 - μια θέση κάτω από τον ήλιο - Διδάγματα από κτίρια χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα με φωτοβολταϊκά παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας: https://www.carbontrust.com/media/81357/ctg038-a-place-in-the-sun-photovoltaic-electricity-generation.pdf Συνδέσεις που παρέχονται: 2002: Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (EPBD), (οδηγία 2002/91 / ΕΚ, ΟΕΕΚ) 2010: αναδιατύπωση ΟΕΕΚ, (οδηγία 2010/31 / ΕΕ) Σύστημα Πιστοποίησης του Ηνωμένου Βασιλείου, μικρής κλίμακας (συμπεριλαμβανομένων του σχεδιασμού, εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης πρότυπα): http://www.microgenerationcertification.org/ Ευρωπαϊκή Επιτροπή PVGIS - Ευρωπαϊκό χάρτες και εργαλεία ηλιακή πόρων: http://re.jrc.ec.europa.eu/pvgis/countries/countries-europe.htm Πρόσθετο αναφερόμενο υλικό IEE, Τεχνολογίας χάρτη πορείας για την ηλιακή φωτοβολταϊκή ενέργεια - 2014 edition: https://www.iea.org/publications/freepublications/publication/technologyroadmapsolarphotovoltaicenergy _2014edition.pdf IET, Κώδικας Πρακτικής για Διασυνδεδεμένα Φωτοβολταϊκά Συστήματα: http://www.theiet.org/resources/standards/pvcop.cfm?utm_source=redirect&utm_medium=any&utm_campaign=solar-pv Ευρωπαϊκή Ένωση Αιολικής Ενέργειας (EWEA): http://www.ewea.org/ Κτίριο-mounted μικρο-ανεμογεννήτριες σε πολυώροφα και εμπορικά κτίρια, BRE Εμπιστοσύνη έκθεση 22: http://www.brebookshop.com/details.jsp?id=325406 Μικρο-ανεμογεννήτριες σε αστικά περιβάλλοντα - αξιολόγηση, BRE Εμπιστοσύνη έκθεση FB17: http://www.brebookshop.com/details.jsp?id=287572 Μικρο-ανεμογεννήτριες σε ψηλά κτίρια, BRE Βίβλος Πληροφορίες 1/10: http://www.brebookshop.com/details.jsp?id=325256 Στατικά και δυναμικά φορτία ανέμου σε ανεμογεννήτριες microwind κτίριο-mounted, BRE Πληροφορίες χαρτιού 14/12: http://www.brebookshop.com/details.jsp?id=326949 BS EN 12975 -Ηλιακός παραμέτρους θερμική συλλέκτη Page 199 of 317

(ΙΕΑ) Ενεργειακή Απόδοση Εκτίμηση (ηλιακά θερμικά συστήματα) Global Solar Council - Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας ηλιακή θέρμανση και ψύξη Πρόγραμμα (IEASHC) Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Βιομηχανίας Φωτοβολταϊκών (EPIA) (Solar PV) Ευρωπαϊκή Solar Thermal Ομοσπονδία Βιομηχανίας (ESTIF) (ηλιακή θερμική) EN 15459: 2007 «Ενεργειακή απόδοση των κτιρίων - Διαδικασία οικονομικής αξιολόγησης για τα ενεργειακά συστήματα σε κτίρια" EU Roadmap for moving to a competitive low carbon economy in 2050 (COM, 2011a) Η Επιτροπή κόστους Βέλτιστου Κατ 'εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΚ, 2012a) CIBSE TM38 Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στα Κτίρια: http://www.cibse.org/knowledge/knowledgeitems/detail?id=a0q20000008i7emaac BS EN 15232: 2012 Ενεργειακή απόδοση των κτιρίων - Επιπτώσεις της Αυτοματισμοί Κτιρίων, ελέγχου και διαχείρισης κτιρίου BRE IP 1/14 - Η κατανόηση των επιλογών για την οικοδόμηση των ελέγχων. Bracknell, IHS BRE Press, 2014. BRE IP 2/14 - Λειτουργικά BEMS - Ένας πρακτικός οδηγός για την οικοδόμηση συστημάτων ενεργειακής διαχείρισης. Bracknell, IHS BRE Press, 2014. Σε κάθε χώρα υλικό σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα, οι έλεγχοι κτιρίου και την απόδοση ολόκληρης της ζωής ανάγνωση, έχει διατεθεί όπως ορίζεται κατωτέρω: Κύπρος Duffie, J. A., Beckman, W. Α ηλιακή τεχνολογία του θερμικών διεργασιών. Wiley. 2013. Καλογήρου, Σ Ηλιακή ενέργεια μηχανικής: διαδικασίες και συστήματα. Elsevier. 2014. Υπηρεσία Κύπρος Ενέργειας, "Τεχνικός Οδηγός για Ηλιακά Συστήματα", 2009. ISO 50001: 2011, Συστήματα διαχείρισης ενέργειας - Απαιτήσεις και καθοδήγηση για τη χρήση. CYS EN 15232: 2012, για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Επιπτώσεις της Αυτοματισμοί Κτιρίων, ελέγχου και διαχείρισης κτιρίου. Ελλάδα Page 200 of 317

ΑΠΕ διάδοσης του έργου. (Ν.Ο.). Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας σε οικισμούς. Ανακτήθηκε από http://www.cres.gr/kape/education/2.res%20brochure_eng_locked.pdf Φ Τοπάλη. (Ν.Ο.). Εξοικονόμηση ενέργειας σε εγκαταστάσεις φωτισμού εσωτερικών χώρων. Ανακτήθηκε από http://library.tee.gr/digital/m2414/m2414_topalis.pdf Σ Πάγκαλος. (Ν.Ο.). Κτιριακός αυτοματισμός. Μια εισαγωγή στις τεχνολογίες του «έξυπνου σπιτιού». Ανακτήθηκε από https://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=26&cad=rja&uact=8&ved=0ahukewivyblvbhpahvkobqkhvaycgo4fbawcdmwbq&url=http%3a%2f%2fusers.sch.gr%2fdimitro%2fpagkalo s%2520- Exipna%2520spitia.doc&usg=AFQjCNHDrH4fVBUIM5Ifzwg5iJiLjGbx9A&bvm=bv.134052249,d.d24 Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας. (Ν.Ο.). 4.6 ΕΞΕ στις Εγκ / σεις Θέρμανσης - Αερισμού - Κλιματισμού. Ανακτήθηκε από http://library.tee.gr/digital/dkr/dkr_m432/dkr_m432_kef4c.pdf Ιταλία Implementing the Energy Performance of Building Directive (EPBD), http://www.epbdca.eu/outcomes/-2011-2015/ca3-book-2016-a-web.pdf Sanfilippo M., Prestazione energetica degli edifici. Legislazione, requisiti, attestato, procedure di calcolo, 2014 Raimondo L., Mutani G., Massaia C., La procedura di certificazione della prestazione energetica: dal sopralluogo all A.P.E. Concetti base per saper riconoscere il sistema edificio-impianto; il calcolo delle prestazioni energetiche; la definizione degli interventi di riqualificazione; il calcolo degli onorari; schede con suggerimenti operativi e soluzioni ai problemi più frequenti; esempi di redazione degli attestati e modulistica., 2014 Carotti Attilio, Edifici a elevate p restazioni energetiche e acustiche. Energy management, 2014 Iannone F., Quaranta G.G., Impianti solari fotovoltaici. Aspetti progettuali, criteri di scelta, problematiche installative di gestione e manutenzione, esempi di documentazione di progetto, 2013 Caffarelli A., de Simone G., Principi di progettazione dei sistemi solari fotovoltaici, 2010 Caffarelli A., de Simone G., Principi di progettazione dei sistemi solari eolici, 2010 UNI EN 15459:2008 - Prestazione energetica degli edifici - Procedura di valutazione economica dei sistemi energetici degli edifici Πορτογαλία Ηλιακά θερμικά συστήματα: http://www.adene.pt/sites/default/files/documentos/10see-06-sist-st.pdf Τα ηλιακά φωτοβολταϊκά συστήματα: http://www.adene.pt/sites/default/files/documentos/10see-10-sistfotovoltaico.pdf Page 201 of 317

4 Περιεχόμενο της Ενότητας 7 Αυτή η ενότητα παρέχει το σχέδιο μαθήματος, συμπεριλαμβανομένης της περιγραφής των περιοχών και τα βασικά σημεία που πρέπει να καλυφθούν. Το περιεχόμενο παρουσίασης έχει χωριστεί σε ενάμισι ημέρες. Κάθε συνεδρία εισάγεται από τον εκπαιδευτή και η σύνδεση με τους στόχους και τα μαθησιακά αποτελέσματα εξηγούνται. Οι συνεδρίες διαφέρουν ως προς το χρονοδιάγραμμα και το περιεχόμενο. Το υλικό των μαθημάτων παραδίδεται μέσω διαφανειών παρουσίασης, τα οποία τίθενται στη διάθεση των εκπαιδευομένων. Την Ημέρα 1 το μάθημα θα περιλαμβάνει μία μέρα, εκπαίδευση στην τάξη, την εισαγωγή σε μια σειρά τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και την υποστήριξη των μηχανισμών αποθήκευσης ενέργειας καίριας σημασίας για το σχεδιασμό και τη λειτουργία nzeb. Την Ημέρα 2, μια επιπλέον μισή ημέρα, εκπαίδευση στην τάξη, η εκπαίδευση θα επικεντρωθεί στην έννοια της πλήρους απόδοσης των κτιρίων (και της αξιολόγησής της), καθώς και έλεγχο του ενεργειακού συστήματος του κτιρίου και αυτοματισμού.. Οι συνεδρίες που περιγράφονται σε αυτό το ενότητες που ακολουθούν, συμπεριλαμβανομένων συνάφεια με τους στόχους και τα μαθησιακά αποτελέσματα. 4.1 Ενότητα 1: Εισαγωγή Στόχος εκμάθησης: Να εισάγει τους συμμετέχοντες στην σημασία των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της ενεργειακής απόδοσης και της τεχνολογίας χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο πλαίσιο του παροχής nzeb. Για να επιστήσει την προσοχή στην ανάγκη για ένα αποτελεσματικό, στο συγκεκριμένο χώρο, την ενεργειακή στρατηγική για το σχεδιασμό nzeb κτιρίου. Περιεχόμενο Συνεδρία 1 παρέχει μια εισαγωγή στην EPBD2 και τις προκλήσεις που θέτει για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Ο ορισμός του nzeb από το άρθρο EPBD2 υποβάλλεται στη συνέχεια υπογραμμίζει τον ρόλο των εισαγωγών που μια αποτελεσματική στρατηγική ενέργειας, της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας πρέπει να διαδραματίσουν. Πιο συγκεκριμένα, η εκπαιδευτική ενότητα ασχολείται με τα ακόλουθα: Η συνεδρία ξεκινά με μια εισαγωγή για την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων (ΟΕΕΚ) (2002) και μια ανακεφαλαίωση της αρχικής απαίτησης για τα κράτη μέλη να θεσπίσουν συστήματα ενέργειας πιστοποιήσεις. Προχωρεί στη συνέχεια να εισαχθεί η ενεργειακή απόδοση των κτηρίων (αναδιατύπωση) (ΟΕΕΚ 2) (2010), η εξέλιξη της αρχικής ΟΕΕΚ, η οποία εισήγαγε δύσκολες νέες προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων ότι: Νέες και εκ των υστέρων κτίριο για nzeb από 2020 (3018 για τα δημόσια κτίρια) Μια βέλτιστη από πλευράς κόστους μεθοδολογία πρέπει να εφαρμοστεί από κάθε κράτη μέλη, για να καθοριστούν οι ελάχιστες απαιτήσεις για τα δύο συστήματα κέλυφος και ενέργειας των κτιρίων. Για να αντιμετωπίσει το ερώτημα "Τι είναι nzeb;", το άρθρο 2 ορισμός nzeb EPBD2 παρουσιάζεται, όπως ορίζεται παρακάτω, καθώς και τόνισε τη σημασία των τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αποτελεσματική ενεργειακή στρατηγική στη συνέχεια. [..] σχεδόν κτίριο μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας» νοείται ένα κτίριο που έχει μια πολύ υψηλή ενεργειακή απόδοση [..]. Η σχεδόν μηδενική ή πολύ χαμηλή ποσότητα ενέργειας που απαιτείται θα πρέπει Page 202 of 317

να καλύπτεται σε πολύ σημαντικό βαθμό από την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές η οποία παράγεται επί τόπου ή κοντά.[..] Η γενική ιδέα του nzeb στη συνέχεια εισάγεται και εξηγείται ότι η απόδοση έρχεται πρώτη, και τελευταίο οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Επιπλέον, η ακόλουθη ιεραρχία ανάπτυξη ενεργειακής στρατηγικής συζητείται, συγκεκριμένα: 1. Μείωση φορτίου - μέσω παθητικού σχεδιασμού 2. Η αποδοτικότητα του συστήματος - πληρούν υπόλοιπα φορτία όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα 3. Αναγεννητικά συστήματα - χρησιμοποιούν την ενέργεια των αποβλήτων 4. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας - παράγουν ενέργεια επί τόπου / κοντινή απόσταση από κατάλληλες πηγές 5. (Ενεργοποίηση διαχείρισης ενέργειας για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική και μακράς διαρκείας, λειτουργία) Επισημαίνεται ότι η ενότητα 7 (αυτή η ενότητα) επικεντρώνεται κυρίως στο σημείο 4 - Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας που μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη NZEB. Στη συνέχεια απευθύνεται στη ενεργειακή στρατηγική nzeb (στο επίπεδο του χώρου), και η σημασία της έγκαιρης εξέτασης της στο συγκεκριμένο χώρο, την ενεργειακή στρατηγική (που μεγιστοποιεί τις ευκαιρίες στο χώρο και το οποίο είναι συμπληρωματική σε προτεινόμενο σχεδιασμό των κτιρίων και χρήσης) συζητείται. Τα ακόλουθα θέματα που επισημαίνονται: διάταξη και το σχήμα χώρου (π.χ. παθητικό ηλιακό σχεδιασμό, στρατηγικές επιλογές εξαερισμού), της ηλιακής πρόσβασης (π.χ. δυνατότητα γενιάς PV, ανάγκη για σκίαση, θάμπωμα), τις συνθήκες του εδάφους (π.χ. για το δυναμικό για την ψύξη του εδάφους), διαθέσιμη αιολική πόρων (ψύξη, η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, φυσικό εξαερισμό Η nzeb ενεργειακή στρατηγική (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) στη συνέχεια απευθύνεται και η έννοια των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας εισάγεται και το γεγονός ότι πολλές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πρέπει να εξεταστούν / επιλέγονται με βάση την επίγνωση της μια σειρά παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων: o ενέργειας ιστοσελίδας απαιτήσεις, περιορισμούς χώρου, Αποτελεσματικότητα του κόστους, δυναμικό / άνθρακα εξοικονόμησης ενέργειας; Ποια καύσιμα εκτοπίζονται; Συμπεριφορά σε κίνδυνο; Διαφημιστική αξία π.χ. σχολεία, Αλλαγή οικονομικού / τοπίο της επιδότησης. Η ενότητα τονίζει CIBSE τεχνικό σημείωμα 38 (TM38) - ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που προέρχονται για κτίρια - ως ένα εργαλείο και πηγή ανεξάρτητης ενημέρωσης που μπορούν να βοηθήσουν στην επιλογή των κατάλληλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αναφέρει επίσης και άλλα υποστηρικτικά εργαλεία αξιολόγησης και αποφάσεων συμπεριλαμβανομένων το αμερικανικό Υπουργείο Ενέργειας, NREL, ASHRAE, RETScreen, κ.λπ. Η ενεργειακή στρατηγική nzeb (εκτίμηση επιλογή) τότε απευθύνεται και η έννοια της επιχείρησης μια άσκηση αξιολόγησης επιλογής τονίζεται να καταστεί δυνατή η σύγκριση μεταξύ των διαφόρων τεχνικά εφικτές λύσεις, ως μέσο για την παροχή μιας διαδρομής ελέγχου για την αποτελεσματική ανάπτυξη της αειφόρου ενεργειακής στρατηγικής. Η σύνοδος καταλήγει τονίζοντας τις τεχνολογίες και έννοιες που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν στις συνεδριάσεις που ακολουθούν. Μαθησιακά αποτελέσματα Τα αποτελέσματα από την 1η συνεδρία θα είναι ως εξής: o Η γνώση της ύπαρξης μιας νομοθετικής απαίτησης για nzeb. Page 203 of 317

o Η γνώση του ορισμού ΟΕΕΚ του NZEB και η αναφορά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. o Η γνώση και η συνειδητοποίηση ότι η μείωση της ζήτησης, την αποτελεσματικότητα, και το αναγεννητικό σύστημα θα πρέπει να εφαρμοστεί πριν από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. o Η γνώση και η συνειδητοποίηση ότι μια καλά επινόηση ενεργειακής στρατηγικής είναι απαραίτητη για την επίτευξη ενός επιτυχούς nzeb. 4.2 Ενότητα 2: Φωτοβολταϊκά Μαθησιακά αποτελέσματα Να εισάγει τους συμμετέχοντες στην έννοια της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω συστημάτων φωτοβολταϊκών (PV). Για να κατανοήσουν τη θεωρία για το πώς η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται και τους παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγή και τη διαθεσιμότητα και το μέγεθος των ηλιακών πόρων. Να παρουσιάσει τους διαφορετικούς τύπους φωτοβολταϊκών πλαισίων, να συζητήσουν σχετικά πλεονεκτήματα τους και παρουσιάζουν την διαφορετική κατάταξη (εξελίσσεται) φωτοβολταϊκών συστημάτων (π.χ. κτίριο τοποθετείται PV / κτίριο ολοκληρωμένα φωτοβολταϊκά). Να εισάγει μέσω του υπολογισμού της ενεργειακής απόδοσης / δημιουργίας δυναμικού των φωτοβολταϊκών συστημάτων και, συνεπώς, την αξιολόγηση της ενέργειας, άνθρακα και τον αντίκτυπο του κόστους. Να εισάγει βασικά ζητήματα σχεδιασμού, εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης. Περιεχόμενο Η σύνοδος περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Εισαγωγή στην τεχνολογία / επισκόπηση των κοινών τύπων συστημάτων: Η συνεδρία ξεκινά με την παροχή μια σύντομη επισκόπηση της παγκόσμιας αγοράς φωτοβολταϊκών, τονίζοντας ότι ο κόσμος έχει προσθέσει περισσότερα δυναμικότητας φωτοβολταϊκής ενέργειας στην 2010-2014 σε σχέση με τα προηγούμενα 40 χρόνια και ότι οι τιμές των φωτοβολταϊκών μονάδων έχουν διαιρείται με 5 και συνολικές τιμές φωτοβολταϊκής εγκατάστασης έχουν μειωθεί κατά ένα τρίτο τα τελευταία 6 χρόνια, στις περισσότερες παγκόσμιες αγορές (πηγή: Διεθνής οργανισμός ενέργειας). Πηγή / θεωρία Η σύνοδος παρουσιάζει μια σύντομη ιστορία των φωτοβολταϊκών καθώς και τονίζοντας το μέγεθος της ηλιακής ενέργειας που είναι διαθέσιμη στη γη, συμπεριλαμβανομένης μιας σύγκρισης σε μέγεθος σε σχέση με τα ορυκτά και πυρηνικά καύσιμα και άλλες ανανεώσιμες μορφές ενέργειας. Το σύστημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φωτοβολταϊκά γραφικών πληροφοριών (PVGIS) παρουσιάζεται ως μια αξιόπιστη πηγή των ηλιακών χαρτών πόρων για τις ευρωπαϊκές χώρες. Εποχιακές διακυμάνσεις στην ηλιακή πρόσβαση τονίζεται από την άποψη των επιπτώσεων του γεωγραφικού πλάτους και εικόνες παραδείγματα παρουσιάζονται επίσης να αναδείξουν τις επιπτώσεις της φωτοβολταϊκής γεννήτριας προσανατολισμό και κλίση για την αποτελεσματικότητα της παραγωγής φωτοβολταϊκών (για μια συγκεκριμένη θέση). Εισάγεται η θεωρία πίσω από το πώς φωτοβολταϊκές μονάδες παράγουν ισχύ. Εξαρτήματα των συστήματων Εισάγονται οι τύποι φωτοβολταϊκών μονάδων (μονοκρυσταλλικά, πολυκρυσταλλικά και άμορφα). Καθοδήγηση σχετικά με τη σχετική αποτελεσματικότητα τους, την αντοχή (έτη), τις εφαρμογές, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα συζητείται. Page 204 of 317

Ταξινομήσεις των συστημάτων Ο τρόπος με τον οποίο οι φωτοβολταϊκές μονάδες και φωτοβολταϊκά συστήματα ταξινομούνται και αξιολόγησης συζητείται. Αυτό περιλαμβάνει μια εξήγηση του όρου "αιχμής ισχύς" και πώς αυτό σχετίζεται με την απόδοση των φωτοβολταϊκών μονάδων δοκιμάζεται κάτω από "κανονικές συνθήκες δοκιμής (STC)". Οι προϋποθέσεις που ορίζονται για τις δοκιμές STC επισημαίνονται επίσης, έτσι ώστε οι συμμετέχοντες να κατανοήσουν ότι η Ισχύς μέγιστης απόδοσης των μονάδων ποικίλλουν ως αποτέλεσμα της ηλιακής ακτινοβολίας, η θερμοκρασία του αέρα και η πυκνότητα μάζας του αέρα. Μερικά τοπικά παραδείγματα παρέχονται για να ενισχυθεί το τυπικό δυναμικό παραγωγής ενέργειας μιας μονάδας αιχμής 1 κιλοβάτ σε διαφορετικές ευρωπαϊκές τοποθεσίες. Οι συνεδρίες συνεχίζεται με την εισαγωγή διαφορετικές ταξινομήσεις, και παρουσιάζοντας μερικά παραδείγματα, των φωτοβολταϊκών συστημάτων, συμπεριλαμβανομένων: Κτίριο Εφαρμοσμένη PV (BAPV), Ολοκληρωμένα φωτοβολταϊκά Κτίρια (BIPV), ως τους δύο κύριους τύπους εφαρμογών ενέργειας που αφορούν κτίρια για τα φωτοβολταϊκά. Η έννοια των BIPV επεκτείνεται περαιτέρω για να επισημάνετε ένα αριθμό τύπων υπο-προϊόντων και τη δημιουργία εφαρμογών (π.χ. στέγες, παράθυρα, εναέρια τζάμια, προσόψεις, σκίαστρα κλπ). Σχεδιασμός, εγκατάσταση, λειτουργία και συντήρηση: Τα θεμελιώδη ζητήματα σχεδιασμού επισημαίνεται όπως οι ανάγκες για την έγκαιρη εξέταση των BIPV στη διαδικασία σχεδιασμού και, επίσης, η ανάγκη για αποτελεσματικό εξαερισμό για να εξασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή αποδοτικότητα των μονάδων, καθώς και την ανάγκη να εξισορροπήσει τις προτιμήσεις λειτουργικότητα, το κόστος, την καταλληλότητα ιστοσελίδα, ο πελάτης, τα κλπ Περαιτέρω παραδείγματα BIPV παρουσιάζονται. Η σημασία του συντονισμού της ομάδας σχεδιασμού, καθώς και η έκταση των συναλλαγών για τους οποίους η ένταξη ενός φωτοβολταϊκού συστήματος μπορεί να έχει επιπτώσεις στην, επίσης, τονίζεται Τα θέματα διαμόρφωσης / σχεδιασμό του συστήματος καλύπτονται στη συνέχεια. Αυτό περιλαμβάνει μια επισκόπηση του διασυνδεδεμένου φωτοβολταϊκού συστήματος (μονά και 3 συστήματα φάση). Τα γραφικά και τα ηλεκτρικά σχηματικά διαγράμματα που χρησιμοποιούνται για να τονιστούν τα βασικά στοιχεία και σημαντικά ζητήματα του σχεδιασμού (π.χ. συστήματα ασφαλείας). Εξέταση βασικού σχεδιασμού, όπως η σκίαση, επιφάνειας της στέγης, προσανατολισμός / κλίση, γωνία ήλιο, την τοποθέτηση, διαρθρωτικές σχεδιασμό, τη θέρμανση, την πρόσβαση, τη διαδικασία σύνδεσης με το δίκτυο, τη μέτρηση και την έγκριση του σχεδιασμού / τοπικούς περιορισμούς, επισημαίνονται και συζητούνται. Τα θέματα λειτουργίας και συντήρησης στη συνέχεια εισήγαγε επίσης. Το φωτοβολταϊκό πρότυπο και καθοδήγηση εισάγονται με σκοπό την παροχή παρευρισκομένων με την κατάλληλη αναφορά στο βασικό έγγραφο και τις απαιτήσεις των βέλτιστων πρακτικών. Ο κώδικας IET Πρακτικής για διασυνδεδεμένα εγκαταστημένα φωτοβολταϊκά τονίζεται. Ενεργειακής Απόδοσης: Ένα μέσο με μη αυτόματο τρόπο την εκτίμηση της απόδοσης ενός φωτοβολταϊκού συστήματος εισάγεται. Οι συμμετέχοντες εισάγονται σε μια εξίσωση για την εκτίμηση πιθανών παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκά συστήματα. Οι μεταβλητές στην εξίσωση που συζητήθηκαν προκειμένου να μπορέσουν οι συμμετέχοντες να κατανοήσουν τις μεταβλητές και πώς αυτές μπορούν να επηρεάσουν την συνολική ετήσια παραγωγή ενέργειας, καθώς και να κατανοήσουν τις πληροφορίες που χρειάζονται για την αναγνώριση / συλλογή / απόκτηση προκειμένου να διευκολυνθεί η αξιολόγηση. Οι συμμετέχοντες ενθαρρύνονται επίσης ότι η μέθοδος που βασίζεται εξίσωση είναι μόνο μια προσέγγιση μεθόδου και ότι πιο λεπτομερείς μεθόδους υπολογισμού είναι διαθέσιμα (π.χ. PV λογισμικό σχεδιασμού). Ένα εργάστηκε παράδειγμα του υπολογισμού παρουσιάζεται. Ένα παράδειγμα αξιολόγησης του κόστους παρέχεται επίσης με σκοπό να παρέχει παρευρισκόμενους με μια διαδικασία παράδειγμα που μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα του κόστους ενός φωτοβολταϊκού συστήματος. Αυτό περιλαμβάνει την εξέταση των αποφεύγεται το κόστος της ενέργειας, τα έσοδα από τα οποία εξάγονται ενέργειας και τα έσοδα από τυχόν οικονομικά κίνητρα για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας. Οικονομικά κίνητρα για φωτοβολταϊκά παραγόμενης ενέργειας (π.χ. feed-in-τιμολόγια) συζητούνται κατά περίπτωση σε συγκεκριμένες χώρες. Ένας απλός υπολογισμός αποπληρωμής Στη συνέχεια παρουσιάζονται επίσης. Page 205 of 317

Το εργαλείο Κοινό Ερευνητικό Συμβούλιο PVGIS της ΕΕ (δείτε την παρακάτω εικόνα) (http://re.jrc.ec.europa.eu/pvgis/apps4/pvest.php) παρουσιάζεται ως ένα ισχυρό μέσο για την απόκτηση εκτιμήσεις ηλιακής ακτινοβολίας, καθώς και παρέχοντας ένα εργαλείο για να υπολογιστεί το δυναμικό παραγωγής ενέργειας σύμφωνα με τις εξισώσεις που παρουσιάζονται νωρίτερα. Εικόνα 1: Το εργαλείο Κοινό ΕΕ Συμβούλιο Έρευνας PVGIS Περαιτέρω πληροφορίες: Υπογραμμίζονται στη συνέχεια άλλες πηγές πληροφοριών σχετικά με τα φωτοβολταϊκά συστήματα συμπεριλαμβανομένης το συμβούλιο παγκόσμιας ηλιακής, ο Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Βιομηχανίας Φωτοβολταϊκών (EPIA), καθώς και άλλων, ειδικών για κάθε χώρα, PV εμπόριο φορείς, ενώσεις και οργανισμούς. Ασκήσεις: Το υλικό παρουσίασης συμπληρώνεται με ένα μικρό αριθμό ερωτήσεων και πρακτικό υλικό άσκησης για τους συμμετέχοντες να εφαρμόσουν τη νέα μάθηση, μεταξύ των οποίων δύο σενάρια που απαιτούν οι συμμετέχοντες να πραγματοποιούν υπολογισμούς για να εκτιμήσει την παραγωγή ενέργειας, πραγματοποιούν ένα υπολογισμούς αποπληρωμής και να εξετάσουν και να συζητήσουν βασικά θέματα επηρεάζουν PV σκοπιμότητας.. Μαθησιακά αποτελέσματα Τα αποτελέσματα από τη ενότητα 2 θα είναι ως εξής: Η γνώση σχετικά με το πώς λειτουργούν τα φωτοβολταϊκά συστήματα και τα είδη των συστημάτων διαθέσιμα, συμπεριλαμβανομένων συνειδητοποίηση των πλεονεκτημάτων / μειονεκτημάτων των διαφόρων τύπων του συστήματος. Η γνώση και η συνειδητοποίηση πόρων της διαθέσιμης ηλιακής και την τοπική και παγκόσμιο δυναμικό για την παραγωγή φωτοβολταϊκών συμπεριλαμβανομένης της ευαισθητοποίησης των Page 206 of 317

βασικών μεθόδων υπολογισμού της ενεργειακής απόδοσης, και των διαθέσιμων πόρων τους χάρτες, το σχεδιασμό και την αξιολόγηση εργαλεία για να βοηθήσει στην αξιολόγηση των φωτοβολταϊκών σκοπιμότητας, καθώς και της ενέργειας του συστήματος, του άνθρακα και επίπτωση στο κόστος. Να αποκτήσουν γνώσεις σε σχέση με τα βασικά ζητήματα του σχεδιασμού, εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης, επιτρέποντας έτσι τους μαθητές να εφαρμόσουν αυτές τις γνώσεις κατάλληλα στο επάγγελμά τους. 4.3 Ενότητα 3: Μικρής κλίμακας άνεμος Στόχοι μάθησης Να εισάγει τους συμμετέχοντες στην έννοια της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω της (μικρής κλίμακας δηλαδή ισοδυναμεί με διάμετρο ρότορα <16m, ή μέγιστη βαθμολογία ~ 50kW) Συστήματα παραγωγής ανεμογεννητριών (WTG). Για να κατανοήσουν τη θεωρία για το πώς η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται και τους παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγή και τη διαθεσιμότητα και το μέγεθος των πόρων του ανέμου. Να παρουσιάσει τους διαφορετικούς τύπους, κλίμακες και ταξινόμηση των γεννητριών αιολικής ενέργειας (ανεμογεννήτριας), συζητούν την καταλληλότητά τους για διαφορετικές εφαρμογές, χωροθέτηση τους και τις απαιτήσεις υγείας και ασφάλειας και τα σχετικά πλεονεκτήματα / μειονεκτήματα. Για να επισημάνετε στους μαθητές πώς να αξιολογεί τοποθεσίες για την καταλληλότητα για ανεμογεννήτριες και να αξιολογούν τις δυνατότητές τους την ενέργεια, τον άνθρακα και τον αντίκτυπο του κόστους. Να εισάγει βασικά ζητήματα σχεδιασμού, εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης των διαφόρων τύπων του συστήματος ανεμογεννήτριας. Περιεχόμενο Η σύνοδος περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Εισαγωγή στην τεχνολογία / επισκόπηση των κοινών τύπων συστημάτων: Η ενότητα ξεκινά με την επισήμανση ότι η ηλεκτροπαραγωγή της αιολικής οδηγείται από ανανεώσιμες πηγές που τελικά οδηγείται από την ηλιακή ενέργεια. Η σύνοδος συνεχίζεται με την εισαγωγή των κύριων τύπων των δομημένων συστημάτων παραγωγής ανεμογεννητριών που σχετίζονται με το περιβάλλον, και τις εφαρμογές τους. Αυτό περιλαμβάνει διασυνδεδεμένα συστήματα (εφαρμογές παροχή ηλεκτρικού ρεύματος), stand-alone Απευθείας Συνδεδεμένο σύστημα (π.χ. ιστορικά για τη θέρμανση ή εφαρμογές άντλησης), ή αυτόνομα συστήματα μπαταρίας (για εφαρμογές ηλεκτρικής τροφοδοσίας). Ταξινομήσεις των συστημάτων Η σειρά των διεθνών προτύπων επικεντρώθηκε στις τεχνικές πτυχές της απόδοσης και πιστοποίηση WTG εισάγεται, EN 61400. Επισημαίνεται ότι το πρότυπο έχει υπό αναθεώρηση από τον Οκτώβριο του 2014. Επιπλέον, τα ακόλουθα μέρη είναι ειδικά επισημαίνονται: BS EN 61400-1: 2005 + A1: 2010 - Ανεμογεννήτριες - Απαιτήσεις σχεδιασμού Οι συμμετέχοντες ενημερώνονται ότι το Μέρος 1 παρέχει πρότυπο για πολλές πτυχές του κύκλου ζωής της ανεμογεννήτριας, ότι ισχύει για όλα τα μεγέθη της ανεμογεννήτριας, και ότι καθορίζει τις ελάχιστες απαιτήσεις σχεδιασμού, συμπεριλαμβανομένων: Δομική ακεραιότητα, Ελέγχου και προστατευτικές λειτουργίες, Μέτρα για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των ανθρώπων, Κριτήρια για την αξιόπιστη λειτουργία Page 207 of 317

και την επιβίωση της ανεμογεννήτριας, σε σχέση με τις συνθήκες λειτουργίας για μια συγκεκριμένη κατηγορία site, Βασικές απαιτήσεις σχεδιασμού για την ασφαλή λειτουργία, την επιθεώρηση και συντήρηση. Επιπλέον, το υλικό γράφει ότι "EN 61400-2: 2014 - Ανεμογεννήτριες. απαιτήσεις σχεδιασμού για μικρές ανεμογεννήτριες "εφαρμόζεται ειδικώς σε" μικρές "WTGs, και ότι αυτές ορίζονται ως έχουσες επιφάνεια σάρωσης <200m2 (που ισοδυναμεί με διάμετρο ρότορα <16m, ή μέγιστη βαθμολογία ~ 50kW). Αυτή είναι η κλίμακα της ανεμογεννήτριας που είναι πιο πιθανό ότι θα είναι ενδιαφέρον για nzeb. Η σύνοδος τονίζει ότι το τυπικό μέρος 2 καλύπτει την ασφάλεια, τη διασφάλιση της ποιότητας και της ακεραιότητας της μηχανικής, μέσω του σχεδιασμού, τον έλεγχο, την εγκατάσταση και τη λειτουργία των μικρών WTGs. Η σύνοδος εισήγαγε «σύστημα πιστοποίησης σε μικρή κλίμακα» της βρετανικής κυβέρνησης και τόνισε ότι η Ανανεώσιμες Ηνωμένο Βασίλειο (UK εμπόριο σώμα του ανέμου) ορίζουν τις πολύ μικρές άνεμος, όπως ανεμογεννήτριας σύμφωνα με 3.5kW (που ισοδυναμεί με διάμετρο ρότορα ~ 4m), η οποία συνήθως περιλαμβάνει κτίριο τοποθετείται ανεμογεννήτρια, η οποία μπορεί να είναι ενδιαφέρον να nzebs. Εξαρτήματα των συστημάτων Τα βασικά συστατικά (πύργος, θεμέλιο, ατράκτου, πτερύγια, ουρά, κλπ) και ορισμοί (ύψος του κόμβου, διάμετρο ρότορα, σάρωση χώρου, κλπ) ενός συστήματος ανεμογεννητριών παρουσιάζεται (χρησιμοποιώντας έναν πύργο τοποθετημένο, οριζόντιο άξονα στρόβιλο ως παράδειγμα) έτσι ώστε οι συμμετέχοντες μπορούν να αφομοιωθούν με τη βασική ορολογία ανεμογεννητριών. Πόροι Μια μέση ετήσια ταχύτητα του ανέμου χάρτη της Ευρώπης παρουσιάζεται για να δείξει τη μεταβλητότητα των πόρων αιολικής ενέργειας σε όλη την Ευρώπη. Τα δεδομένα του χάρτη και υποστήριξης χρησιμοποιείται για να εξηγηθεί επίσης η σημασία του ύψος του κόμβου για την ταχύτητα του ανέμου. Γενικά, οι ελάχιστες, μικρής κλίμακας απαιτήσεις ταχύτητας ανεμογεννήτριας του ανέμου αναφέρονται και συζητούνται. Οι συμμετέχοντες γνωρίζουν ότι επιπλέον, υψηλότερη ανάλυση, τα δεδομένα ταχύτητας του ανέμου είναι συνήθως διαθέσιμα και ενώ αυτό εξηγείται στην τοπική χώρα, το βρετανικό Υπουργείο κυβέρνηση της Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, NOABL άνεμο βάση δεδομένων ταχύτητας (http://tools.decc.gov.uk/en/windspeed/default.aspx) (το οποίο παρέχει η μέση ταχύτητα του ανέμου για ένα τετράγωνο πλέγμα 1 χιλιόμετρο προσκομίζοντας ένα μετα / zip-code) χρησιμοποιείται για να δείξει ένα παράδειγμα. Σχεδιασμός, εγκατάσταση, λειτουργία και συντήρηση: Τα βασικά θέματα σχεδίασης, στη συνέχεια, παρουσιάζονται μεταξύ των οποίων: εκτιμήσεις χώρου: γενικές απαιτήσεις ορθών πρακτικών σχετικά με τις ελάχιστες αποστάσεις σε σημαντικές κοντινά εμπόδια που παρουσιάζονται, καθώς και οδηγίες από το σύστημα του Ηνωμένου Βασιλείου MCS σχετικά με την έκταση των ανάντη και κατάντη ζώνων απόφραξη, και τον πιθανό αντίκτυπο (μείωση) για την ενεργειακή απόδοση από μικρής κλίμακας WTGs λόγω εμπόδια εντός αυτών των ζωνών. Τρεμόπαιγμα σκιάς εισάγεται και (σημερινή έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο) παρουσιάζεται καθοδήγηση στις ζώνες σκιάς τρεμόπαιγμα (σε σχέση με τη θέση του στροβίλου) ως γενικές πληροφορίες. Σύνδεση με το δίκτυο / Ισοζύγιο χώρου: οι διάφορες ισορροπίες των συστημάτων των φυτών για διασυνδεδεμένα WTGs παρουσιάζεται και συζητείται πλήρης, με φωτογραφίες και σχηματικά διαγράμματα. Στατική μελέτη / απαιτήσεις τοποθέτησης - αναγνωρίστηκε ως βασικό θέμα το σχεδιασμό που σχετίζονται με την ασφάλεια. Άλλα ζητήματα π.χ. απαιτήσεις σχεδιασμού, ακουστική περιορισμούς, τη σημασία της αποτελεσματικής λειτουργίας και συντήρησης ώστε να εξασφαλίζεται μακροζωία και μακροπρόθεσμη ασφάλεια της λειτουργίας. Ενεργειακής Απόδοσης: Page 208 of 317

Παρουσιάζεται η εξίσωση που διέπει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από WTGs (Ισχύς = ½ x x A x v3 (W ή kw)) και συζήτησαν, μεταξύ των οποίων το πιο σημαντικό ότι η δύναμη μεταβάλλεται ως ακτίνα στο τετράγωνο, και ότι η δύναμη μεταβάλλεται ως κυβικό της ταχύτητας. Αυτή η εκ νέου επιβολή έτσι ώστε οι συμμετέχοντες να κατανοήσουν την επίδραση των βασικών μεταβλητών που επηρεάζουν το δυναμικό αιολικής ενέργειας παραγωγή ενέργειας. Η σύνοδος εισάγει επίσης την έννοια του Betz δικαίου (μια αρχή ότι δεν είναι όλα της ενέργειας μπορεί να συλληφθεί από τον άνεμο, αλλά μάλλον ένα θεωρητικό μέγιστο # 60% (Betz όριο) είναι διαθέσιμη. Η έννοια του συντελεστή απόδοσης εισάγεται στη συνέχεια και οι παρευρισκόμενοι ενημέρωσε ότι στον πραγματικό κόσμο σύλληψη είναι πιθανό να είναι της τάξης του 30-40% της συνολικής ισχύος στον άνεμο. Περαιτέρω πληροφορίες: Περαιτέρω πηγές πληροφοριών σχετικά με τα συστήματα ανεμογεννήτριας στη συνέχεια παρουσιάζονται συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (EWEA), καθώς και άλλων, συγκεκριμένη χώρα, τα πρότυπα καθοδήγηση ανεμογεννητριών ή έγγραφα, το εμπόριο οργάνων, ενώσεις και οργανισμούς. Επίσης παρουσιάζονται πρόσθετες πηγές πληροφορίες και τα δημοσιεύματα για τις πολύ μικρές και οικοδόμηση τοποθέτησης ανεμογεννήτριας. Ασκήσεις: Το υλικό παρουσίασης συμπληρώνεται με ένα μικρό αριθμό ερωτήσεων και πρακτική άσκηση (συμπεριλαμβανομένων υπολογισμών) για τους συμμετέχοντες να εφαρμόσουν τις νέες τους μάθησης σε θέματα που σχετίζονται με την ενεργειακή απόδοση των ανεμογεννητριών και να συζητήσουν βασικά θέματα που επηρεάζουν WTG σκοπιμότητας. Μαθησιακά αποτελέσματα Τα αποτελέσματα από τη ενότητα 2 θα είναι ως εξής: Γνώση σχετικά με τους διάφορους τύπους των μικρών (<50kW) γεννητριών αιολικής ενέργειας συστήματα (ανεμογεννήτριας) και την ευαισθητοποίηση των βασικών παραγόντων που επηρεάζουν το δυναμικό παραγωγής και, συνεπώς, τουρμπίνα καταλληλότητας για την παροχή ενέργειας στο κτίριο. Γνώση σχετικά με τους διάφορους τύπους, κλίμακες και ταξινόμηση των WTGs και την ευαισθητοποίηση της καταλληλότητάς τους για διαφορετικές εφαρμογές, χωροθέτηση και τις απαιτήσεις υγείας και ασφάλειας και τα σχετικά πλεονεκτήματα / μειονεκτήματα. Η γνώση για το πώς να αξιολογεί τοποθεσίες για την καταλληλότητα για WTGs και να αξιολογούν τις δυνατότητές τους στην ενέργεια, στον άνθρακα και τον αντίκτυπο του κόστους. Γνώση των βασικών σχεδιασμό, την εγκατάσταση, τη λειτουργία και τη συντήρηση εκτιμήσεις του WTGs 4.4 Ενότητα 4: Ηλιακά Θερμικά Στόχοι μάθησης Να εισάγει τους συμμετέχοντες στην έννοια της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω θερμικών ηλιακών συστημάτων (STh) και να κατανοήσουν πώς σύλληψη συλλέκτες, και να μεταφέρει την ενέργεια στην οικοδόμηση ενεργειακών συστημάτων. Εισάγετε τη διαθεσιμότητα και το μέγεθος του ηλιακών πόρων και να κατανοήσουν τους παράγοντες που επηρεάζουν τη σύλληψη της ενέργειας και τη χρήση των κτιρίων. Να παρουσιάσει τους διαφορετικούς τύπους πάνελ, να συζητήσουν σχετικά πλεονεκτήματα τους και να παρουσιάσουν κοινά σχέδια και διαμορφώσεις. Page 209 of 317

Να εισάγει μέσα υπολογισμού της ενεργειακής απόδοσης / δυνατότητες των συστημάτων και, συνεπώς, την αξιολόγηση της ενέργειας, άνθρακα και τον αντίκτυπο του κόστους. Να εισάγει βασικά ζητήματα σχεδιασμού, εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης. Περιεχόμενο Η ενότητα περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Εισαγωγή στην τεχνολογία συστατικά / συστήματος Οι συνεδρίες ξεκινά παρέχοντας μια εισαγωγή στην ηλιακή θερμική τεχνολογία, εξηγώντας ότι οι συλλέκτες χρησιμοποιούνται για να απορροφούν την ηλιακή ακτινοβολία με την ενέργεια που συνήθως χρησιμοποιείται για τη θέρμανση του νερού. Διαθέσιμη ηλιακή πόρων εισάγεται, καθώς και τα βασικά στοιχεία του συστήματος που συνήθως συνθέτουν μια θερμικών ηλιακών συστημάτων (συλλέκτης, κύλινδρος ζεστού νερού, αντλία, τιμές, ελεγκτής, βοηθητική πηγή θερμότητας, κλπ). Η σημασία του συλλέκτη προσανατολισμό και την κλίση εισάγεται. Οι δύο διαφορετικοί τύποι του συλλέκτη εισάγεται (επίπεδου συλλέκτη και εκκενώθηκαν συλλέκτη σωλήνα) και κάθε συζητείται με περισσότερη λεπτομέρεια, ώστε οι συμμετέχοντες να κατανοήσουν τις διαφορές μεταξύ των δύο συστατικών όσον αφορά το σχεδιασμό, τη λειτουργία, την αποτελεσματικότητα και το κόστος τους, έτσι ώστε οι συμμετέχοντες μπορούν να αφομοιωθούν με το κλειδί ορολογία ανεμογεννητριών και παράγοντες που επηρεάζουν τη σκοπιμότητά τους. Επισκόπηση των κοινών οικιακών ειδών σύστημα ζεστού νερού Η έννοια των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων συστημάτων εισάγεται, και οι παρευρισκόμενοι Εισάγονται επίσης με τις έννοιες των διαφόρων εγχώριων ειδών σχεδιασμού του συστήματος ζεστού νερού χρήσης (συμπεριλαμβανομένων αεριζόμενα, μη αεριζόμενο / πίεση) επιλογές και διάφορα αποθήκευσης ζεστού νερού (π.χ. δίδυμα κύλινδροι πηνίο, κύλινδροι προθέρμανσης, άμεση εισαγωγή καλοριφέρ) σε σχέση με την ενσωμάτωσή τους με ηλιακά θερμικά συστήματα. Σχεδιασμός, εγκατάσταση, λειτουργία και συντήρηση: Πιο λεπτομερείς οδηγίες στη συνέχεια παρουσιάζονται στην κοινή έμμεση συστήματα ζεστού νερού με δύο μονά (ηλιακά) πηνία κυλίνδρου. Η καθοδήγηση αυτή περιλαμβάνει τονίζοντας την ανάγκη για έλεγχο της θερμοκρασίας αποτελεσματική απόκλιση στο ηλιακό σύστημα για να βεβαιωθεί ότι λειτουργεί αποτελεσματικά. Βασικά θέματα που σχετίζονται με την ασφάλεια σχετικά με ηλιακό σχεδιασμό θερμικών συστημάτων, και ειδικότερα συστήματα ζεστού νερού υπό πίεση, τονίζεται. Τα βασικά θέματα σχεδίασης, στη συνέχεια, παρουσιάζονται μεταξύ των οποίων: Ηλιακός όγκος - το υλικό που εισάγει την έννοια του αφιερωμένο ηλιακή τον όγκο και τη σημασία της παρουσιάζεται. Έλεγχος θερμοκρασίας - συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι τα συστήματα θα πρέπει να υπερβαίνουν το 60 βαθμούς Κελσίου, ώστε να μπορούν να λιμνάζουν και ότι πρέπει, επομένως, να υπάρχει κατάλληλη προστασία του συστήματος. Επίσης ότι άλλα στοιχεία του συστήματος πρέπει να είναι κατάλληλα σχεδιασμένα για τις υψηλές θερμοκρασίες και πιέσεις που ενδέχεται να παρουσιάσουν τους σύστημα. Η έννοια της διαφορετικής λειτουργίας ελέγχου της θερμοκρασίας για να είναι δυνατή η αυτόματη μεταφορά ενέργειας όταν οι συνθήκες του συστήματος είναι σωστές. Την προστασία της θερμοκρασίας από την ανάπτυξη των βακτηρίων λεγιονέλλα, όπου τα συστήματα δεν φτάνουν τακτικά 60 βαθμούς Κελσίου. Page 210 of 317

Εξέταση διαστασιολόγησης του συστήματος και να αναφερθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο Chartered Institute of Building Services Μηχανικών εγχώρια κατευθυντήριες γραμμές ζεστό κατανάλωση νερού. Θέματα Συλλέκτης τοποθέτηση και προσοχή, συμπεριλαμβανομένων του σχεδιασμού, την αντοχή και την ανάγκη για διαρθρωτικές αξιολόγηση.] Θέματα εγκατάστασης, συμπεριλαμβανομένων ανάγκη για υψηλή μόνωση θερμοκρασία, κατάλληλη ονομαστική θερμοκρασία σε σωληνώσεις, στηρίξεις, μέθοδοι αρμολόγησης, κλπ.; παρουσία των συσκευών ασφαλείας, κ.λπ. Λειτουργία και εξέταση συντήρηση, συμπεριλαμβανομένων των τυπικών ελέγχων για να εκτελέσει. Ενεργειακής Απόδοσης: Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας σημαίνει εκτίμησης της απόδοσης ενός ηλιακού θερμικού συστήματος εισάγεται στη συνέχεια. Οι μεταβλητές στην εξίσωση που συζητήθηκαν προκειμένου να μπορέσουν οι συμμετέχοντες να κατανοήσουν τις μεταβλητές και πώς αυτές μπορούν να επηρεάσουν την συνολική ετήσια παραγωγή ενέργειας, καθώς και να κατανοήσουν τις πληροφορίες που χρειάζονται για την αναγνώριση / συλλογή / απόκτηση προκειμένου να διευκολυνθεί η αξιολόγηση. Οι συμμετέχοντες ενθαρρύνονται επίσης ότι η μέθοδος που βασίζεται εξίσωση είναι μόνο μια προσέγγιση μεθόδου και ότι πιο λεπτομερείς μέθοδοι υπολογισμού είναι διαθέσιμες. Ένα εργάστηκε παράδειγμα του υπολογισμού παρουσιάζεται. Ένα παράδειγμα αξιολόγησης του κόστους παρέχεται επίσης με σκοπό να παρέχει παρευρισκόμενους με μια διαδικασία παράδειγμα που μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα του κόστους ενός ηλιακού θερμικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένης έναν απλό υπολογισμό αποπληρωμής. Πόροι Το εργαλείο Κοινό Ερευνητικό Συμβούλιο PVGIS ΕΕ (http://re.jrc.ec.europa.eu/pvgis/apps4/pvest.php) παρουσιάζεται ως ένα ισχυρό μέσο για την απόκτηση δεδομένα ηλιακής ακτινοβολίας για την εισαγωγή στην εξίσωση εκτίμησης παραγωγής ενέργειας ΙΕΑ. Περαιτέρω πληροφορίες: Άλλες πηγές πληροφοριών σχετικά με τα φωτοβολταϊκά συστήματα στη συνέχεια υπογραμμίζονται συμπεριλαμβανομένης της ολικής ηλιακής Συμβούλιο, το Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας Ηλιακή Θέρμανση και Ψύξη Πρόγραμμα (IEASHC), την Ευρωπαϊκή ηλιακής θερμικής Ομοσπονδία Βιομηχανίας (ESTIF). Ασκήσεις: Το υλικό παρουσίαση συμπληρώνεται με πρακτική εξάσκηση για τους συμμετέχοντες να εφαρμόσουν τις νέες μεθόδους μάθησης, σύμφωνα με την οποία οι συμμετέχοντες πρέπει να πραγματοποιούν υπολογισμούς για να εκτιμήσει την παραγωγή ενέργειας, και να πραγματοποιήσει μια αξιολόγηση της ενέργειας, του κόστους και του άνθρακα εξοικονόμηση για τον συμψηφισμό διαφόρων καυσίμων, καθώς και ένα υπολογισμούς αποπληρωμής. Μια πρόσθετη άσκηση παρουσιάζεται να μπορέσουν οι συμμετέχοντες να εξετάσουν και να συζητήσουν σημαντικά θέματα που επηρεάζουν την ηλιακή θερμική σκοπιμότητας. Μαθησιακά αποτελέσματα Τα αποτελέσματα από την Ενότητα 4 θα έχει ως εξής: Η γνώση σχετικά με το πώς λειτουργούν τα συστήματα και οι τύποι του συστημάτων είναι διαθέσιμα, συμπεριλαμβανομένων συνειδητοποίηση των πλεονεκτημάτων / μειονεκτημάτων των διαφόρων τύπων του συστήματος και σχέδια. Η γνώση και η συνειδητοποίηση της διαθέσιμης ηλιακής πόρων και το τοπικό και παγκόσμιο δυναμικό που διατίθενται για την ενεργειακή σύλληψη συμπεριλαμβανομένης της ευαισθητοποίησης των βασικών μεθόδων ενεργειακής απόδοσης υπολογισμού και διαθέσιμους χάρτες των πόρων, το σχεδιασμό και Page 211 of 317

εργαλεία αξιολόγησης για να βοηθήσει στην αξιολόγηση δτη σκοπιμότητας, καθώς και της ενέργειας του συστήματος, του άνθρακα και επίπτωση στο κόστος. Να αποκτήσουν γνώσεις σε σχέση με τα βασικά ζητήματα του σχεδιασμού, εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης, επιτρέποντας έτσι τους μαθητές να εφαρμόσουν αυτές τις γνώσεις κατάλληλα στο επάγγελμά τους. 4.5 Ενότητα 5: Αποθήκευση Ενέργειας Στόχοι μάθησης Να εισάγει τους συμμετέχοντες στο σημαντικό ρόλο από ό, τι την αποθήκευση ενέργειας έχει να διαδραματίσει στην προσφορά / αντιστοίχιση της ζήτησης, και ιδίως στην περίπτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας παράγεται επί τόπου, όπως στην περίπτωση του nzeb. Να παρέχει μια επισκόπηση υψηλού επιπέδου του διαφόρων λύσεων και των συναφών τεχνικών, για την αντιμετώπιση θεμάτων της προσφοράς / αντιστοίχιση της ζήτησης και να εισαγάγει τα βασικά είδη ηλεκτρικών στηλών, και να συζητήσουν βασικά θέματα που επηρεάζουν την απόδοση της μπαταρίας, την ασφάλεια και τη χρήση, και να εισαγάγει βασικός παράγοντας που επηρεάζει την τεχνολογία της μπαταρίας επιλογή. Να εισάγει κοινές λύσεις αποθήκευσης της μπαταρίας για τα κτίρια και να συζητήσουν το σχεδιασμό και τη λειτουργία των σκέψεων, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης των μη ορυκτά καύσιμα μέσα αποθήκευσης (δηλαδή τα υλικά αλλαγής φάσης) και άλλες μορφές αποθήκευσης ενέργειας, π.χ. εκτροπείς εξουσία. Να εισάγει αντλίες θερμότητας εδάφους πηγή (και την έννοια του χαμηλής ποιότητας θερμότητα / δροσιά που είναι διαθέσιμες στο έδαφος) και τη δυνατότητα για εφαρμογές ψύξης και / ή εποχιακή αποθήκευση ενέργειας. Περιεχόμενο Η σύνοδος αντιμετωπίζει το εξής: Προκλήσεις Η σύνοδος αυτή καθορίζει τις κύριες προκλήσεις και τονίζει ενεργειακό σύστημα πώς αποθήκευσης ενέργειας μπορεί να βοηθήσει να δώσει λύση σε αυτά τα ζητήματα. Οι προκλήσεις που συζητούνται περιλαμβάνουν σκαμπανεβάσματα στη ζήτηση, η μέγιστη ζήτηση, την ανθεκτικότητα του δικτύου και την ασφάλεια, η μεταβλητότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (και τη σχετική μη προβλεψιμότητα τους). Μερικά παραδείγματα χρησιμοποιούνται για να απεικονίσουν το ενδεχόμενο ότι η τεχνολογία αποθήκευσης ενέργειας πρέπει να διαδραματίσει (π.χ. η διαφορά ανάμεσα σε ένα τυπικό μη εγχώριων προφίλ ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας και τη διαθεσιμότητα της ηλιακής πόρων (σε βόρεια περιοχή ημισφαίριο)? και ένα παράδειγμα της διακύμανσης βραχυπρόθεσμα μεταβλητότητα στην εθνική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 8 ωρών). Ορισμένες λύσεις Ένας αριθμός των πιθανών λύσεων για τα παραπάνω θέματα έχουν ενταχθεί. Οι πιθανές λύσεις που αναφέρονται περιλαμβάνουν: διαχείριση της ζήτησης, διεθνή διασυνδεσιμότητα, δίκτυο ή / και αποθήκευσης ενέργειας επίπεδο κτιρίου. Είναι εξήγησε ότι η τεχνολογία αποθήκευσης ενέργειας μπορούν να προσφέρουν δυνατότητες να βοηθήσει με κάλυψη φορτίου αιχμής, μετατόπιση του φορτίου και της τάσης και σταθεροποίηση της συχνότητας. Τύποι αποθήκευσης Page 212 of 317

Μια σειρά από συστήματα αποθήκευσης καυσίμου που βασίζονται σε μη ορυκτά είναι οι εισηγμένες για πληροφορίες / πληρότητα, μεταξύ των οποίων: χημικά διαλύματα (μπαταρίες, υδρογόνο), ηλεκτρομαγνητικών / ηλεκτροστατική, μέθοδοι αποθήκευσης θερμότητας (έδαφος, νερό, θερμικές μηχανές), μηχανικά αποθήκευσης βασίζεται (άντληση νερού, σφόνδυλοι, πεπιεσμένου αέρα). Η σύνοδος επικεντρώνεται στην τεχνολογία αποθήκευσης της μπαταρίας βασίζεται στο πλαίσιο των κτιρίων. Κύριες τεχνολογίες μπαταρίας Μια σύγκριση των κύριων τύπων μπαταριών συνέχεια παρουσιάζονται. Αυτό περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των διαφόρων τύπων, σε σχέση με τη λήξη τους και τις κύριες εφαρμογές. Πώς συμπεριφέρονται οι μπαταρίες (κυρίως Li-ion) Σε αυτό το μέρος των πληροφοριών συνεδρίας παρουσιάζεται σε σχέση με τη φύση των απωλειών κύκλου φόρτισης / αποφόρτισης των μπαταριών αντίκτυπο στην διάρκεια της ζωής του κύκλου ως αποτέλεσμα του βάθους της εκφόρτισης της μπαταρίας ανά κύκλο, και τις επιπτώσεις θερμική καταπόνηση. Παράγοντες για την επιλογή της τεχνολογίας Σε αυτό το μέρος της συνεδρίας τονίζεται στους παρευρισκόμενους ότι η κατανόηση των παραπάνω παραγόντων είναι απαραίτητη για τη σωστή σχεδίαση των συστημάτων μπαταριών, και ότι τα βασικά χαρακτηριστικά που επηρεάζουν κατάλληλη αντιστοίχιση της τεχνολογίας των μπαταριών σε μια εφαρμογή περιλαμβάνει εξέταση των: δύναμη, την ικανότητα, ενεργειακή πυκνότητα, εναλλάσσονται ζωή, αυτοεκφόρτιση ποσοστό, την αξιοπιστία, για λόγους ασφάλειας, κλπ τα μειονεκτήματα της μπαταρίας συζητούνται επίσης (συμπεριλαμβανομένων των δυνητικά επικίνδυνων, μη βιώσιμο, περιορισμένη διάρκεια ζωής, σπάταλη λόγω της αναποτελεσματικότητας). Παραδείγματα: Μια σειρά από σύντομα παραδείγματα στη συνέχεια παρουσιάζονται να αποδείξουν τις δυνατότητες για εφαρμογές αποθήκευσης της μπαταρίας στο σχεδιασμό των κτιρίων. Τα παραδείγματα περιλαμβάνουν: Σύστημα Αυτόνομο ΦΒ με DC αποθήκευση της μπαταρίας Διασυνδεδεμένα συστήματα αποθήκευσης (DC σε συνδυασμό ή εναλλασσόμενου ρεύματος σε συνδυασμό αποθήκευσης (και μια σύγκριση μεταξύ των δύο)). Πρόσθετες πληροφορίες παρουσιάζονται σε νέα προϊόντα, όπως αντιστροφείς να ενεργοποιήσουν την αποθήκευση, ή μετατροπείς συσκευασμένα με τον ελεγκτή φόρτισης και αποθήκευσης της μπαταρίας. Οικονομικά αποδοτικών λύσεων για τη μη αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας εισάγεται επίσης (συμπεριλαμβανομένης της αλλαγής κατεύθυνσης ρεύματος, όπου η περίσσεια γενιά μπορεί να εκτραπεί για να κύλινδροι ζεστού νερού, ενδοδαπέδια θέρμανση, πετσετοθήκες, υλικό αλλαγής φάσης, κλπ). Κάνοντας χρήση της αποθήκευσης ενέργειας σε ηλεκτρικά οχήματα (οχήματα με κτίριο, V2b) αναφέρεται επίσης εν συντομία ως πιθανή εφαρμογή μελλοντική αποθήκευση ενέργειας. Αντλίες θερμότητας επίγειας πηγής Την ενέργεια χαμηλού βαθμού αποθηκεύεται στο έδαφος συζητείται επίσης και η έννοια της επίγειας πηγής αντλιών θερμότητας / ψύξης εισάγεται. Λεπτομέρειες παρουσιάζονται από την τυπική διαφορά μεταξύ της θερμοκρασίας του αέρα, και οι θερμοκρασίες του εδάφους σε διάφορα βάθη, και ότι τούτο προσφέρει επίσης τη δυνατότητα για την ψύξη, καθώς και θέρμανση, των κτηρίων. Η έννοια του συντελεστή απόδοσης των κύκλων αντλιών / ψύξης θερμότητας εισάγεται. Τα θέματα που αφορούν το υψηλό κόστος εγκατάστασης συζητηθεί, ωστόσο κλίματα απαιτούν τόσο τη θέρμανση και την ψύξη κατά τη διάρκεια ενός Page 213 of 317

έτους επισημαίνονται ως πιο ελπιδοφόρο, επειδή αποφέρουν οφέλη τόσο κατά τη διάρκεια του χειμώνα και το καλοκαίρι. Μαθησιακά αποτελέσματα Τα αποτελέσματα από τη ενότητα 5 θα είναι ως εξής: Η γνώση και η συνειδητοποίηση του ρόλου της αποθήκευσης ενέργειας μπορεί να διαδραματίσει συμβάλλοντας στην επίτευξη στο nzeb και ευαισθητοποίησης του διαφόρων λύσεων (κτήριο επίπεδο) αποθήκευσης ενέργειας συμπεριλαμβανομένης της μπαταρίας, η αλλαγή φάσης και εκτροπή τεχνολογίες. Ευαισθητοποίηση των βασικών τύπων των ηλεκτρικών στηλών και γνώση των βασικών θεμάτων που επηρεάζουν το σχεδιασμό της μπαταρίας, την επιλογή και την απόδοση. 4.6 Ενότητα 6: Βέλτιστο κόστος Στόχοι μάθησης Να εισάγει τους συμμετέχοντες στους μακροπρόθεσμους στόχους διοξειδίου του άνθρακα από την ΕΕ. Για να επισημάνετε ότι οι βασικές απαιτήσεις της αναδιατύπωσης Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (EPBD, 2010/31 / ΕΕ) σε σχέση με το νέο σχεδιασμό των κτιρίων. Καθιέρωση τις έννοιες της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας και κόστους-βέλτιστη. Καθιέρωση της μεθόδου της πλήρους υπολογισμού του κόστους: EN15459: 2007 - Ενεργειακή απόδοση των κτιρίων - Διαδικασία οικονομικής αξιολόγησης για τα ενεργειακά συστήματα σε κτίρια και τις βασικές έννοιες και τη μεθοδολογία της. Περιεχόμενο Η σύνοδος αντιμετωπίζει το εξής: Πλαίσιο και Υπόβαθρο Η συνεδρία ξεκινά με την επισήμανση στους συμμετέχοντες των μακροπρόθεσμων στόχων διοξειδίου του άνθρακα από την ΕΕ και τον οδικό χάρτη της ΕΕ για τη μετάβαση σε μια ανταγωνιστική οικονομία χαμηλών επιπέδων ανθρακούχων εκπομπών το 2050 (COM, 2011a), η οποία προσδιορίζει το δυναμικό μείωσης των εκπομπών CO₂ από 88% έως 91% μέχρι το 2050 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 (για τους οικιακούς και των υπηρεσιών). Ο ρόλος ότι η βελτίωση της κατασκευής και χρήσης των κτιρίων μπορεί να παίξει - αν το κόστος ζωής θεωρείται όχι απλώς αρχικό κόστος κεφαλαίου - τονίζεται επίσης. ΟΕΕΚ Αναδιατύπωση Page 214 of 317

Η αναδιατύπωση Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (EPBD, 2010/31 / ΕΕ) και στη συνέχεια συζητήθηκε, συμπεριλαμβανομένης της απαίτησης για τα ευρωπαϊκά κράτη μέλη: την εισαγωγή ελάχιστων απαιτήσεων ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, δομικών στοιχείων και των τεχνικών συστημάτων κτιρίων και στο ορίσετε αυτές ότι οι απαιτήσεις βασίζονται σε βέλτιστα από πλευράς κόστους μεθοδολογία η οποία θα λαμβάνει υπόψη το κόστος ζωής του κτιρίου (δηλαδή επενδύσεις, λειτουργία, συντήρηση, διάθεση και την εξοικονόμηση ενεργειακού κόστους των κτιρίων). κατασκευάστε μόνο σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας από το 2020 και μετά. Η παρουσίαση αναδεικνύει την κατ 'εξουσιοδότηση κανονισμού της Επιτροπής Κόστους-Βέλτιστου και τονίζει ότι οι οδηγίες προς τα κράτη μέλη παρέχει ένα πολύ μεγάλο βαθμό ευελιξίας κατά την επιλογή των δεδομένων εισόδου για τον υπολογισμό καθώς και την επιλογή των κτιρίων αναφοράς. Οι συμμετέχοντες εισάγονται στην ακόλουθη (Ευρωπαϊκή Επιτροπή) τον ορισμό του «βέλτιστου κόστους επίπεδο»: «Το επίπεδο ενεργειακής απόδοσης που οδηγεί στο χαμηλότερο κόστος κατά τη διάρκεια του εκτιμώμενου οικονομικού κύκλου ζωής.» «Τα κράτη μέλη θα καθορίσουν αυτό το επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη μια σειρά από δαπάνες, συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων, συντήρησης, του κόστους λειτουργίας και την εξοικονόμηση ενέργειας." Επιπλέον, τονίζεται ότι η ΟΕΕΚ απαιτεί από τα μέλη κράτη να υποβάλει έκθεση σχετικά με τη σύγκριση μεταξύ των απαιτήσεων ελάχιστης ενεργειακής απόδοσης και των υπολογιζόμενων επιπέδων βέλτιστου κόστους, και εξηγεί τι πρέπει να εξετάσει η σύγκριση αυτή. Κόστος Αποτελεσματικότητα & Βέλτιστο κόστος Οι συνεδρίες συνεχίζει από τότε την εισαγωγή και εξηγώντας τους (που σχετίζονται, αλλά διαφορετικά) έννοιες της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας και βέλτιστο-κόστος (και οι δύο οι μακροοικονομικές και μικροοικονομικές προοπτικές). Μια απλουστευμένη επισκόπηση της διαδικασίας για την εφαρμογή της αξιολόγησης του κόστους βέλτιστη παρουσιάζεται επίσης. Επιπλέον, οι βασικές μελλοντικές επιπτώσεις που θα έχει κόστος βέλτιστη στον κλάδο των κατασκευών τονίζεται συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών κενό, κενό ενεργειακής απόδοσης και περιβαλλοντικής χάσμα μεταξύ των επιπέδων βέλτιστου κόστους και τις απαιτήσεις επιδόσεων nzeb (2020). EN15459: 2007 - Διαδικασία οικονομικής αξιολόγησης για τα ενεργειακά συστήματα σε κτίρια Η μέθοδος υπολογισμού του κόστους παγκόσμια εισάγεται και τονίζεται ότι η μέθοδος αξιολόγησης μπορεί να χρησιμοποιηθεί, εν όλω ή εν μέρει, για τους ακόλουθους σκοπούς: να εξετάσει την οικονομική σκοπιμότητα των επιλογών εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια να συγκρίνουν τις διάφορες λύσεις των επιλογών εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια να αξιολογήσει την οικονομική απόδοση ενός συνολικού σχεδιασμού του κτιρίου να εκτιμήσει τις επιπτώσεις των πιθανών μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας σε ένα υπάρχον σύστημα θέρμανσης, από την οικονομική υπολογισμός του κόστους της χρήσης ενέργειας με και χωρίς το μέτρο της διατήρησης της ενέργειας. Οι συνεδρίες συνεχίζουν να συμβουλεύουν τους συμμετέχοντες του πεδίου εφαρμογής του προτύπου (δηλαδή τα κτίρια και τα συστήματά του) και συζητώντας αποδεκτή διάρκεια υπολογισμού (π.χ. κτίριο ζωές 10-25/30 ετών), καθώς και μια επισκόπηση του περιεχομένου του προτύπου και την μεθοδολογία αξιολόγησης. Μια σειρά από σχηματικές παραστάσεις και διαγράμματα ροής χρησιμοποιούνται για να Page 215 of 317

υποστηρίξουν την κλίση (π.χ. ένα σχηματικό από EN15459 δείχνει τις οργανώσεις του δαπανών (επενδύσεις και λειτουργία) σχετικά με τα διάφορα συστήματα δομικών στοιχείων και της ενέργειας. Οι έννοιες αναφορά των «τελική αξία» και «ετήσιο κόστος "εισάγονται επίσης. Άσκηση: Το υλικό παρουσίασης συμπληρώνεται με πρακτική εξάσκηση, όπου οι συμμετέχοντες εφαρμόζουν μια ολόκληρη εκτίμηση ζωή σε ένα φωτοβολταϊκό σύστημα, προκειμένου να εξοικειωθούν με την έννοια της ολόκληρη την εκτίμηση του κόστους ζωής. Οι συμμετέχοντες ενθαρρύνονται επίσης ότι οι λεπτομέρειες εργάστηκε παραδείγματα (που αναλαμβάνονται σύμφωνα με EN15459 είναι διαθέσιμη εντός του EN 15459 standard). Μαθησιακά αποτελέσματα Τα αποτελέσματα από τη Σύνοδο 6 θα είναι ως εξής: Γνώση του μεγέθους της ευκαιρίας για την εξοικονόμηση του άνθρακα που μπορεί να πραγματοποιηθεί με την εξέταση του κόστους ζωής (δηλαδή την κατασκευή, λειτουργία, συντήρηση και διάθεση) του κτιρίων και όχι απλώς αρχικό κόστος κεφαλαίου του κατασκευής. Κατανόηση της διαφοράς μεταξύ κόστους-αποτελεσματικότητας και βέλτιστου-κόστους και να κατανοήσουν τις επιπτώσεις της σχέσης κόστους-βέλτιστη σχετικά με το μέλλον του σχεδιασμού του κτιρίου. Να αποκτήσουν γνώσεις και την ευαισθητοποίηση της μεθόδου της πλήρους υπολογισμού του κόστους (EN15459: 2007) και τις βασικές έννοιες και τη μεθοδολογία υπολογισμού. 4.7 Ενότητα 7: Έλεγχος κτιρίου και αυτοματισμός Στόχοι μάθησης Να εισάγει τους συμμετέχοντες στην ανάγκη για τη διαχείριση της κατανάλωσης ενέργειας στην nzeb μέσω του αποτελεσματικού ελέγχου της κατασκευής ενεργειακών συστημάτων. Επιπλέον, για την εισαγωγή πλήκτρο ελέγχου έννοιες / επιλογές για ενεργειακά φορτία κοινή κτιρίου. Να εισάγει την κατάταξη του συστήματος ελέγχου, όπως ορίζεται στο EN 15232: 2012 - Ενεργειακή απόδοση των κτιρίων - Επιπτώσεις της Αυτοματισμοί Κτιρίων, ελέγχου και διαχείρισης κτιρίου.. Περιεχόμενο Η σύνοδος αντιμετωπίζει το εξής: Εισαγωγή στην ανάγκη ελέγχου: Η συνεδρία ξεκινά με την επισήμανση τους λόγους για τους οποίους θα πρέπει να διαχειριστεί την ενέργεια. Ένας αριθμός των οδηγών των επιχειρήσεων επισημαίνονται όπως η αύξηση του κόστους της ενέργειας, πράσινα διαπιστευτήρια, την ασφάλεια του εφοδιασμού, η νομοθετική οδηγών, κτλ Επισημαίνεται επίσης ότι η κατανάλωση ενέργειας της ζωής στα κτίρια είναι σημαντική ενέργεια μπορεί να αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% του κόστους λειτουργίας της ( ένα κτίριο κατά τη διάρκεια ζωής του) και έτσι εξηγείται ότι οι έλεγχοι που απαιτούνται για τη διαχείριση της αποτελεσματικής χρήσης της ενέργειας και ότι αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στο πλαίσιο της nzeb. Οι έλεγχοι κτίριο ενέργειας τότε εισάγεται ως (αυτόνομες μονάδες ή πλήρους ελέγχου κτιρίων και διαχείρισης) συστήματα έχουν σχεδιαστεί για να προσφέρουν ένα άνετο κλίμα για την κατασκευή τους επιβαίνοντες, εξασφαλίζοντας παράλληλα τη χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας, και ότι μπορούν να διαχειρίζονται ένα ευρύ φάσμα της οικοδόμησης συστημάτων ενέργειας ( τα παραδείγματα που παρέχονται). Page 216 of 317

Η σύνοδος συνεχίζεται με τη συζήτηση λόγους για τους οποίους θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε τα στοιχεία ελέγχου κτιρίου (ο καλός έλεγχος είναι ουσιαστικής σημασίας για τη βελτιστοποίηση των επιπέδων των υπηρεσιών, άνεσης και ασφάλειας σε ένα ενεργειακά αποδοτικό τρόπο) και μια σειρά από οφέλη από καλά σχεδιασμένες και εγκατεστημένες οι έλεγχοι αναφέρονται και εξηγούνται. BS EN 15232: 2012 Ενεργειακή απόδοση των κτιρίων - Επιπτώσεις της Αυτοματισμοί Κτιρίων, ελέγχου και διαχείρισης κτιρίου Το παραπάνω πρότυπο εισάγεται και εξήγησε ότι παρέχει ένα μέσο ταξινόμησης των διαφόρων πολυπλοκότητα των συστημάτων ελέγχου κτιρίων (δηλαδή το σύστημα κατηγορίας A απόδοση = υψηλής ενέργειας, μέσω της κλάσης D = σύστημα μη ενεργειακή απόδοση). Οι ορισμοί του αυτοματισμού κτιρίου και συστημάτων ελέγχου (BACS) και των τεχνικών συστημάτων διαχείρισης κτιρίων (ΤΒΜ) εξήγησε. Ένα απλοποιημένο παράδειγμα στη συνέχεια χρησιμοποιείται για να επιδείξει τα συστήματα ταξινόμησης κατά EN 15232. Έλεγχοι εντός Οικοδομικών Κανονισμών (νέα κατασκευή) Ελάχιστες απαιτήσεις ελέγχου, στο πλαίσιο των τοπικών οικοδομικών κανονισμών, στη συνέχεια συζητείται. Επισημαίνεται ότι οι κανονισμοί συνήθως ορίζουν μια βασική λειτουργικότητα που απαιτείται για να λειτουργήσει ένα νέο κτίριο, αλλά όχι απαραίτητα με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Ο αποτελεσματικός σχεδιασμός της nzeb πρέπει να υπερβαίνουν σημαντικά τις ελάχιστες κανονιστικές απαιτήσεις. Βασικά στοιχεία ελέγχου / είδη ελέγχου Οι συμμετέχοντες εισάγονται στις βασικές αρχές της θεωρίας ελέγχου, π.χ. η έννοια των αισθητήρων, ενεργοποιητών / ελεγχόμενη συσκευή και έναν ελεγκτή. Η έννοια του ανοικτού βρόχου ή κλειστού βρόχου ελέγχου εισάγεται επίσης και τα οφέλη της αποδοτικότητας του κλειστού βρόχου εξηγείται. Οι διάφοροι τύποι ελέγχου και στη συνέχεια συζητήθηκε (π.χ. on / off, αναλογική, PID), μαζί με τη σημασία της ύπαρξης αποτελεσματικού ελέγχου "Ρυθμίσεις", προκειμένου να εξασφαλίσουν την απόδοση της αποδοχής από την άποψη της άνεσης και της ενεργειακής απόδοσης. Εισάγονται συνήθης (άτομο / stand-alone) τύποι κτιρίων ελέγχου του ενεργειακού συστήματος και οι λειτουργίες συνέχεια και εξηγείται με παραδείγματα, όπως: Βέλτιστο ξεκίνημα /παύση, αλληλουχίας, αποζημίωσης καιρικών συνθηκών, Απαίτηση ελέγχου ή έλεγχο της ζώνης, βελτιστοποίηση φορτίου Λέβητα, ελέγχου πληρότητας, Μεταβλητοί ελέγχοί και τους συνδιασμένους ελέγχους. Τεχνικά συστήματα διαχείρισης κτιρίων (ΤΒΜ) / Κτίριο αυτοματισμού και ελέγχου (BACS) Συστήματα / πολλαπλών-ελέγχων συστημάτων εισάγονται συμπεριλαμβανομένης και της διαφοράς μεταξύ του ΤΒΜ και τα συστήματα ελέγχου BACS. Εξηγείται στους παρευρισκόμενους ότι ΤΒΜ ελέγχει και παρακολουθεί συστήματα όπως φωτισμού και HVAC, προκειμένου να αντιμετωπίσει συγκεκριμένα τη χρήση της ενέργειας, ωστόσο δεν ενσωματώνουν όλα τα μέρη του κτιρίου ως BACS έχει δηλαδή μια BACSC μπορεί να ελέγξει χώρο, καθώς και άλλα σύστημα όπως η ασφάλεια, πυροπροστασία, κλπ. Βασικά θέματα που σχετίζονται με σχεδιασμό ΤΒΜ και BACS εισάγονται και συζητούνται, μεταξύ των οποίων: το υψηλότερο κόστος αλλά πρόσθετη αξία στα οφέλη από το σύστημα, πρέπει να συνεργαστεί με τους επιβαίνοντες στο στάδιο του σχεδιασμού και να έχουν ένα συντονισμένο σχεδιασμό, τη σημασία της αποτελεσματικής εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία, τη λειτουργία και την κατάρτιση των εργατών, τη συνεχή συντήρηση. Περίληψη των σημαντικών εκτιμήσεων Η ενότητα ολοκληρώνεται συνοψίζοντας μια σειρά από σημαντικά ζητήματα κατά την αξιολόγηση, το σχεδιασμό ή την εφαρμογή των συστημάτων ελέγχου, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης να: Κατανόηση στα πρότυπα πληρότητας, τα χρονοδιαγράμματα και την πυκνότητα και τη στρατηγική εξυπηρέτησης, Αναλάβουν "μηχανική αξία» για να ενημερώσει τις προδιαγραφές, αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας κάθε πρόσθετη λειτουργικότητα, στοχεύουν στην διαχρονικότητα του σχεδιασμού, να εξετάσει τις συνδέσεις με συστήματα παρακολούθησης και στόχευση, ενεργοποιήσετε την αναφορά της διαχείρισης, αναλάβει αποτελεσματική θέση σε λειτουργία, εκπαίδευση και συντήρηση. Page 217 of 317

Μαθησιακά αποτελέσματα Τα αποτελέσματα από τη Σύνοδο 7 θα είναι ως εξής: Η γνώση σχετικά με την ανάγκη για τη διαχείριση της κατανάλωσης ενέργειας στο nzeb μέσω του αποτελεσματικού ελέγχου της κατασκευής ενεργειακών συστημάτων. Γνώση των βασικών εννοιών ελέγχου / επιλογές για ενεργειακά φορτία κοινή κτιρίου. Οι εκπαιδευόμενοι θα είναι σε θέση να εφαρμόσουν την ευαισθητοποίηση της οικοδόμησης συστημάτων αυτοματοποίησης στο δικό τους έργο, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να εξετάσουν την παροχή ικανοποιητικών εσωτερικού περιβάλλοντος για τους επιβάτες με τη σημασία της αποτελεσματικής χρήσης της ενέργειας μέσα στο nzeb. Ευαισθητοποίηση του διαφορετικών ταξινομήσεων και την πολυπλοκότητα του συστήματος ελέγχου (συμπεριλαμβανομένων των τεχνικών συστημάτων διαχείρισης κτιρίων (ΤΒΜ) και Αυτοματισμοί κτιρίων Σύστημα Ελέγχου (BACS)) ευθυγραμμισμένο με το πρότυπο EN 15232: 2012 - Ενεργειακή απόδοση των κτιρίων - Επιπτώσεις της Αυτοματισμοί Κτιρίων, ελέγχου και Κτίριο διαχείριση, πρότυπο.. Page 218 of 317

5 ΜΗΤΡΩΟ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει το μητρώο κινδύνων, που καθορίζει τους αναμενόμενους κινδύνους, το επίπεδο κινδύνου και τα μέτρα ελέγχου για τη διαχείριση του κινδύνου αυτού. Κίνδυνος - περιγραφή Έλλειψη παράδοσης του εκπαιδευτικού υλικού από τους εταίρους και την πολυπλοκότητα της ανάπτυξης τέσσερα μαθήματα (δηλαδή ένα για κάθε χώρα). Κακή παράδοση της εκπαίδευσης στην τάξη από τους εταίρους της χώρας-στόχου και των εκπαιδευτών Επίπεδο κινδύνου Υψηλό Μέτριο Κακό ποσοστό επιτυχίας Χαμηλό - Μέτριο Υπερβολικές διαφορές σε τοπικά θέματα Χαμηλό Δράση για τη διαχείριση κινδύνου BRE να συνδυάσει το υλικό που παρέχεται σε κάθε χώρα με το δικό της υλικό σχετικά με την πιστοποίηση για να δημιουργήσετε τέσσερις εκδόσεις του μαθήματος. Παροχή συνεδρίων για μαθήματα κατάρτισης κατά την επόμενη συνάντηση των εταίρων για την επίλυση τυχόν προβλημάτων, διαθέτουν ειδική τηλεδιάσκεψη για WP3, όπου απαιτείται. Δράση συντονιστή, όπου απαιτείται. BRE μπορεί να προπονεί τους εταίρους στις χώρες-στόχους και τους εκπαιδευτές μέσω των Ε & A συνεδρίων με τηλεδιάσκεψη, προκειμένου να βελτιωθεί η κατανόηση και να αντιμετωπίσουν τις συχνές ερωτήσεις. BRE θα παρακολουθεί τις τιμές και να τροποποιήσει το περιεχόμενο των μαθημάτων για υποστήριξη περιοχών όπου συγκεκριμένες ομάδες ερωτήσεων δεν είναι καλά προετοιμασμένοι. BRE θα επανεξετάσει το τοπικό υλικό και συμβουλεύσει σχετικά με τις αλλαγές που απαιτούνται. Page 219 of 317

5 ΣΧΟΛΙΑ ΑΠΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΚΡΙΤΗ ΕΙΔΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΗ Εκπαιδευτική Ενότητα Ενότητα 7 - χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα τεχνολογίες και αυτοματισμού Μήπως ταιριάζει με το θέμα της περιγραφής - να εξηγήσει τους λόγους Θα συνιστούσες αυτό το πρόγραμμα κατάρτισης για χρήση σε SZEB - εξήγηση λόγων Γενική αξιολόγηση της ποιότητας - παρακαλώ σχόλιο περαιτέρω σχόλια - Προτεινόμενες δράσεις για αυτήν την ενότητα Παρακαλώ σχολιάστε σε συγκεκριμένα τμήματα και διαφάνειες εδώ. Υπάρχουν ενδείξεις για μια καλή αντιστοιχία με τους στόχους της μονάδας σύντομη και μάθηση: τα κύρια (αλλά όχι όλες) τις τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα που καλύπτονται, μια μέθοδος σύγκριση κόστους περιγράφεται, και ο ρόλος του κτιρίου ελέγχου και αυτοματισμού έχει καταρτιστεί. Αυτό είπε, πολλές από τις διαφάνειες προσφέρουν μόνο κουκκίδες χωρίς λεπτομέρειες σχετικά με τις έννοιες και τις διαδικασίες που πρέπει να μεταδίδεται, υποθέτω ότι αυτά είναι ένα έργο σε εξέλιξη. Ναι, μετά την τελική φινέτσα και την ένταξη του λείπουν υλικά, όπως περιγράφεται παρακάτω. Καλό εισαγωγικό υλικό, αλλά με μια τάση προς την αισιόδοξη αποδόσεις απόδοση. Η ενότητα θα επωφεληθεί από την ένταξη των προειδοποιητικών δηλώσεων σχετικά με το μεταβαλλόμενο φορολογικό τοπίο και την αποτυχία πολλών συστημάτων για να παραδώσει στην πράξη, επειδή είχαν ανάρμοστα σχεδιαστεί την πρώτη φορά. Προσθήκη υλικού για να ολοκληρωθεί η εικόνα και να προτείνει μια προσέγγιση σχεδιασμού που μπορούν να φιλοξενήσουν την πολυπλοκότητα ενός αποτελεσματικού σχεδιασμού nzeb (νέο υλικό θα μπορούσε είτε να τοποθετηθεί εδώ ούτε περιλαμβάνονται από τη σύνδεση με άλλες μονάδες). 7-1_εισαγωγή: Η σημασία των παθητικών ηλιακών μέτρων τονίζεται, αλλά πουθενά δεν εξηγείται. Ορισμένες τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα αναφέρονται επίσης (π.χ. αντλίες θερμότητας και λέβητες βιομάζας), αλλά δεν απευθύνεται στη συνέχεια. 7-2_φωτοβολταϊκά: Κυρίως ΟΚ, αλλά έρχεται ολόκληρο ως μια δουλειά πωλήσεων για φωτοβολταϊκά στην απουσία οποιασδήποτε κάλυψης από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην πράξη και το γεγονός ότι η επιδότηση είναι η κινητήρια δύναμη των πωλήσεων. 7-3_μικρής κλίμακας του ανέμου: Θα πρέπει να περιλαμβάνει υλικό για τις αρνητικές πτυχές των ανεμογεννητριών (αποτυχία να παραδώσει στη μικρή κλίμακα, η κακός ισοψηφισμός της ζήτησης, μη-τετριμμένο μέγεθος απαίτηση κλπ). 7-4_ηλιακή θερμική: Είναι αυτό το μέρος για να θέσει τις αντλίες θερμότητας πηγής αέρα; 7-5_αποθήκευση: Κυρίως επικεντρώνεται στην αποθήκευση της μπαταρίας, τι γίνεται με την αποθήκευση θερμότητας, όπως ενεργοποιημένη από τις κβαντικές συσκευές θέρμανσης του Περισσότερες λεπτομέρειες προστίθενται σε διαφάνειες για την ολοκλήρωση Ολοκληρώθηκε Ολοκληρώθηκαν τροποποιήσεις Περαιτέρω αλλαγές που έγιναν στο υλικό για την αντιμετώπιση των παρατηρήσεων Page 220 of 317

έργου SSE NINES ή παραδίδονται από επαναφορτιζόμενη θερμική καταστήματα PCM; 7-6_ βέλτιστο κόστος: Επιτυχής εισάγει τις βασικές έννοιες της EN15459, αλλά θα πρέπει επίσης να διευκρινιστεί η μέθοδος υπολογισμού και να δώσει πρακτικές συμβουλές για τη χρήση του στην πράξη. 7-7_έλεγχοι κτιρίου: Οι καλές βασικά θέματα κάλυψης, αλλά οι αναδυόμενες, όπως η διαχείριση της ζήτησης, η ανταπόκριση ζήτησης και ενεργό έλεγχο του δικτύου λείπει. Page 221 of 317

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ H ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 8: ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ 2 WP3 TASK 2 - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 8 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ «ΑΝΑΚΑΙΝΙΖΟΝΤΑΣ ΣΕ ΚΣΜΚΕ» 2.1 Προετοιμασία και παράδοση Η ευθυνη για την ετοιμασία του υλικού της εκπαιδευτικής ενότητας 8 εναπόκειται στη πανεπιστήμιο του Minho (UMinho) με τη συνεργασία του πανεπιστημίου Πατρών και του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ) (σύμφωνα με την Περιγραφή Εργασιών). Το πανεπιστήμιο Πατρών ετοιμάζει το Κεφάλαιο 1, το Κεφάλαιο 2 και το Κεφάλαιο 7, το πανεπιστήμιο Minho ετοιμάζει το Κεφάλαιο 3, το Κεφάλαιο 5, το Κεφάλαιο 6 και το Κεφάλαιο 8, ενώ το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου ετοιμάζει το Κεφάλαιο 4. Τα εξετεστικά δοκίμια ετοιμάζονται από το ΚΕΚ. Υπεύθυνος επικεφαλής της όλης διαδικασίας είναι η Δρ. Manuela Almeida, Αν. Καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο του Minho. Η Δρ. Manuela Almeida ασχολείται με την θερμική απόδοση των κτηρίων, την ορθολογική χρήση ενέργειας σε κτήρια, την αποκατάσταση και εξοικονόμηση ενέργειας στα κτήρια και την ενεργειακή μοντελοποίηση κτηρίων, για περισσότερο από 25 χρόνια δραστηριότητας στο πανεπιστήμιο του Minho, συμμετέχοντας και συντονίζοντας έναν σημαντικό αριθμό εθνικών και διεθνών ερευνητικών προγραμμάτων στον τομέα της ενεργειακής αποδοτικότητας και της ενεργειακής αναβάθμισης κτηρίων. Θα έχει σε βοήθεια, όπου απαιτείται, τη Δρ. Sandra Silva και τον Δρ. Luis Braganca, της ομάδας Βιώσιμων Κατασκευών (Sustainable Construction Group), του πανεπιστημίου του Minho. Η Δρ. Manuela Almeida είναι επίσης υπεύθυνη για τον έλεγχο ποιοότητας του υπό ανάπτυξη υλικού. Τα ζητήματα τοπικών ιδιαιτεροτήτων καθορίζονται και το αντίστοιχο υλικό προετοιμάζεται από τους συνεργάτες στις χώρες στόχους. Το εν λόγω υλικό δεν υπερβαίνει το 15% του περιεχομένου της εκπαιδευτικής ενότητας. Στην πιο κάτω ενότητα καθορίζονται οι τοπικές ιδιαιτερότητες για τις οποίες οι συνεργάτες στις χώρες στόχους έχουν ετοιμάσει το σχετικό υλικό. Η παράδοση του υλικού των εκπαιδευτικών ενοτήτων στους εκπαιδευτές σε κάθε χώρα στόχο θα διεκπεραιωθεί από τους υπεύθυνους τοπικούς συνεργάτες στις χώρες στόχους: από το ΤΕΠΑΚ στην Κύπρο, από το ΚΕΚ (Euro Training) στην Ελλάδα, από το DTTN στην Ιταλία και από τους UMINHO και IST- ID στην Πορτογαλία. 2.2 Περίγραμα Εκπαιδευτικής Ενότητας 8 Ανακαινίζοντας σε ΚΣΜΚΕ (NZEB) Η Εκπαιδευτική Ενότητα 8 στοχεύει στο να παρουσιάσει στους μηχανικούς, αρχιτέκτονες, επιβλέποντες κτηρίων, υπεύθυνους εργοταξίων, επιθεωρητές κτηρίων και λειτουργούς του Δημοσίου και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ρύθμισης της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων, τους τρόπου με τους οποίους μπορεί κανείς να αναβαθμίσει ενεργειακά το υφιστάμενο κτηριακό απόθεμα σε επίπεδα ΚΣΜΚΕ, λαμβάνοντας υπόψη τόσο την ενεργειακή αποδοτικότητα όσο και την ποιότητα των συνθηκών άνεσης στο εσωτερικό του κτηρίου.. Η υφιστάμενη Εκπαιδευτική Ενότητα συγκεντρώνεται στην αντιμετώπιση του υφιστάμενου κτηριακού αποθέματος και της δυνατότητας ενεργειακής αναβάθμισης του σε επίπεδα ΚΣΜΚΕ. Επιπλεόν στόχοι της Page 222 of 317

υφιστάμενης Εκπαιδευτικής Ενότητας αποτελούν οι τεχνικές ενεργειακής επιθεώρησης και αξιολόγησης κτηρίων και οι βέλτιστες τεχνο-οικονομικές λύσεις ενεργειακής αναβάθμισης σε επίπεδα ΚΣΜΚΕ. Η εκπαιδευτική Ενότητα 8 περιλαμβάνει κεφάλαια σχετικά με τις ισχύουσες Οδηγίες, κανονισμούς και πρότυπα, την έννοια και τον ορισμό του ΚΣΜΚΕ, στρατηγικές ΚΣΜΚΕ, υφιστάμενες και αναδυόμενες λύσεις ενεργειακής αναβάθμισης, ενσωμάτωσης ΑΠΕ σε υφιστάμενα κτήρια ή ολόκληρες γειτονιές, λύσεις ενεργειακής αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ, τεχνοοικονομική βελτιστοποίηση για ΚΣΜΚΕ, μεθοδολογία αξιολόγισης των τεχνο-οικονομικά βέλτιστων λύσεων ενεργειακής αναβάθμισης, πακέτα ενεργειακής αναβάθμισης βέλτιστου κόστους, Module 8 includes sessions on applicable directives, regulations and standards; the concept and definition of nzeb; nzeb strategies; existing and emergent renovation solutions; integration of renewable energy sources in existing buildings and/or neighbourhoods; renovation solutions towards nzeb; cost optimality for nzeb; methodology to asses cost optimal renovation solutions; cost optimal renovation packages; προσδοκίες χρηστών και αποδοχή εκ μέρους τους των μέτρων ενεργειακής αναβάθμισης, παράλληλα ωφέλη από τις εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης κτηρίων, διαθέσιμα εργαλεία για την υποστήριξη εργασιών αναβάθμισης αποτελεσματικού κόστους, ενεργειακούς ελέγχους, βέλτστες πρακτικές και παραδείγματα. Η εκτιμώμενη διάρκεια της Εκαιδευτικής Ενότητας είναι 40 ώρες, χωρισμένη σε προετοιμασία πριν την παράδοση της ύλης, παράδοση στην τάξη, μελέτη μετά την παράδοση της ύλης και εξέταση. Η παρούσα Εκπαιδευτική Ενότητα συντονίζεται, σχεδιάζεται και οργανώνεται από από το Πανεπιστήμιο του Minho, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, αλλά και τους συνεργάτες από κάθε χώρα (Κύπρο, Ελλάδα, Ιταλία και Πορτογαλία), οι οποίοι ανέπτυξαν το υλικό που σχετίζεται με ιδιαιτερότητες σε εθνικό επίπεδο. Ως αποτέλεσμα, η προσέγγιση αλλάζει σε κάθε χώρα ούτως ώστε να επιτρέψει την σαφή εξήγηση των τοπικών κανονισμών και παραδόσεων. 2.3 Σκοπός της εκπαίδευσης Η μείωση των εκπομπών άνθρακα και η μείωση της χρήσης ενέργειας αποτελούν σημαντικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης, αύξησης του κόστους ενέργειας και μετριασμού της κλιματικής αλλαγής. Όντας υπεύθυνος για το 40% της κατανάλωσης ενέργειας και το 32% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ο τομέας των κτηρίων αποτελεί ένα σημαντικό πυλώνα για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Επομένως, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων αποτελεί ένα σημαντικό μέρος των ενεργειακών στόχων της ΕΕ για το 2020 και το 2030, καθώς και του οδικού χάρτη για τη μετάβαση σε μια ανταγωνιστική οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα το 2050. Ωστόσο, για την επίτευξη των πιο πάνω στόχων είναι καθίσταται αναγκαία η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος, λόγω του μεγάλου μεγέθους του και της κακής ενεργειακής απόδοσης του, καθώς και λόγω του μικρού ρυθμού κατασκευής νέων κτιρίων σε όλη την Ευρώπη, το οποίο καθιστά την επικέντρωση της δράστηριότητας μόνο στα νέα κτίρια ανεπαρκή. Η ενεργειακή αναβάθμιση σε ΚΣΜΚΕ αποτελεί πλέον στόχο των Ευρωπαϊκών χωρών, διασφαλίζοντας όμως παράλληλα ότι κάτι τέτοιο είναι και οικονομικά αποδοτικό σε βάση κύκλου ζωής. Η ανακαίνιση υφιστάμενων κτηρίων αποτελεί ευκαιρία βελτίωσης και της ενεργειακής τους απόδοσης, μια ευκαιρία που συχνά παραμένει ανεκμετάλλευτη. Αυτό συμβαίνει λόγω του ψηλότερου αρχικού κόστους αλλά και της έλλεψης τεχνογνωσίας και επίγνωσης (από τους ιδιοκτήτες, ένοικους και ενδιαφερόμενους φορείς) αναφορικά με την αποτελεσματικότητα του κόστους των μέτρων ενεργειακής αναβάθμισης, ειδικότερα αν αυτά αξιολογηθούν σε βάση κύκλου ζωής. Για την επίτευξη του στόχου απόδοσης σε επίπεδο ΚΣΜΚΕ είναι αναγκαία η μείωση των ενεργειακών αναγκών μέσω παθητικών λύσεων (βελτίωση επιπέδου θερμομόνωσης, βελτιστοποίηση ηλιακών κερδών, χρήση συστηματων εξωτερικής σκίασης και νυχτερινού αερισμούμ κλπ.), επιλογής αποδοτικών συστημάτων και συσκευών (οικιακές συσκευές, συστήματα φωτισμού, θέρμανσης, ψύξης και αερισμού) και επι τόπου παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας για την περεταίρω μείωση της απομένουσας χαμηλής Page 223 of 317

κατανάλωσης ενέργειας από συμβατικές πηγές. Τα ηλιοθερμικά συστήματα, φωτοβολταϊκά συστήματα, συστήματα γεωθερμίας και συστήματα βιομάζας αποτελούν τα πλεόν συνήθη χρησιμοποιούμενα συστήματα ΑΠΕ στα κτήρια. Παρόλα αυτά, για την αποδοτική ενεργειακή αναβάθμιση του κτηριακού αποθέματος χρειάζεται η προσέγγιση του κόστους σε βάση κύκλου ζωής, όπου θα προσδιορίζονται οι βέλτιστες οικονομικά λύσεις. Έτσι, είναι σημαντικό να έλθει σε γνώση των τεχνικών, ενδιαφορέμενων φορέων και ιδιοκτητών οι προκλησεις που συνοδεύουν την ενεργειακή αναβάθμιση ενός κτηρίου σε επίπεδα ΚΣΜΚΕ και ποιες είναι οι πλέον κατάλληλες τεχνικές και λύσεις αναβάθμισης. Σκοπός της Εκπαιδευτικής Ενότητας είναι η ενημέρωση των επαγγελματιών του κλάδου και άλλων ενδιαφερόμενων φορέων για την ανάγκη ενεργειακής αναβάθμισης του κτηριακού αποθέματος σε επίπεδα ΚΣΜΚΕ. Αντιμετωπίζει τους κανονισμούς, πρότυπα, αρχιτεκτονικές παραδόσεις και τοπικό πλαίσιο στις χώρες στόχους που σχετίζεται με την ενεργειακή αναβάθμιση σε επίπεδα ΚΣΜΚΕ. Το σεμινάριο καλύπτει τον τρόπο επίτευξης των επιπέδων ΚΣΜΚΕ μέσω εργασιών αναβάθμισης, τις στρατηγικές και λύσεις (ενεργητικές και παθητικές) αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ και την ενσωμάτωση συστημάτων ΑΠΕ. Παρουσιάζονται επίση η μεθοδολογία βέλτιστου κόστους και αξιολόγησης κόστους βάσει κύκλου ζωής, οι προσδοκίες των ενοίκων και η αποδοχή των μέτρων ενεργειακής αναβάθμισης εκ μέρους τους, τα παράλληλα ωφέλη που προκύπτουν από μια διαδικασία ενεργειακής αναβάθμισης και οι κύριοι οδηγοί παράγοντες και εμπόδια ούτως ώστε να γίνει αντιληπτή η προστιθέμενη αξία μιας ενεργειακής αναβάθμισης σε επίπεδα ΚΣΜΚΕ. Παρουσιάζονται επίσης τα εργαλεία υποστήριξης εύρεσης των πιο οικονομικά αποδοτικών λύσεων εργασιών ενεργειακής αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ, οι στόχοι, οι στρατηγικές και τεχνικές, η ακολοθούμενη μεθοδολογία και ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται στους ενεργειακούς ελέγχους. Τα θέματα τα οποία θα καλυφθούν στην παρούσα εκπαιδευτική ενότητα είναι τα ακόλουθα: Ορισμός της έννοιας του ΚΣΜΚΕ στην ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίου; Ευρωπαϊκές Οδηγίες, Κτηριακοί Κανονισμοί, εθνικά και διεθνή πρότυπα που σχετίζονται με τν αναβάθμιση κτηρίων; Αρχιτεκτονικές παραδόσεις,τοπικό περιεχόμενο και τοπικά ζητήματα/επιδράσεις; Στρατηγικές αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ; Παθητικές και ενεργητικές λύσεις αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ; Ενσωμάτωση συστημάτων ΑΠΕ; Εφαρμογή μεθοδολογία βέλτιστου κόστους στην αναβάθμιση κτηρίων; Αξιολόγηση κόστους βάσει κύκλου ζωής; Οικονομικά βέλτιστες λύσεις αναβάθμισης που συνάδουν με τις τοπικές ιδιαιτερότητες; Προσδοκίες ενοίκων και εκ μέρους τους αποδοχή των μέτρων ενεργειακής αναβάθμισης; Παράλληλα οφέλη που σχετίζονται με τη διαδικασία αναβάθμισης; Οδηγοί παράγοντες και εμπόδια που σχετίζονται με τις εργασίες αναβάθμισης; Εργαλεία υποστήριξης ευρέσεως των οικονομικά αποδοτικών εργασιών αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ; Page 224 of 317

Ενεργειακοί Ελέγχοι. Στόχοι, στρατηγικές και τεχνικές, ακολουθούμενη μεθοδολογία, χρησιμοποιούμενος εξοπλισμός; Βέλτιστες πρακτικές στις εργασίες αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ. 2.4 Μαθησιακοί στόχοι και αποτελέσματα Οι μαθησιακοί στόχοι καθορίζουν τις νέες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που πρέπει να αποκομίσει ο εκπαιδευόμενος μέσω μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας (σεμινάριο, διαδικτυακό σεμινάριο, ατομική μελέτη ή ομαδική δραστηριότητα). Η επίτευξη όλων των μαθησιακών στόχων θα πρέπει να οδηγήσει στην επίτευξη όλων των εκπαιδευτικών σκοπών και εμπειριών ανάπτυξης της κατάρτισης. Ένας μαθησιακός στόχος αποτελεί μια δήλωση του τι θα μάθει, καταλαμβαίνει ή θα μπορεί να κάνει ο εκπαιδευόμενος, ως αποτέλεσμα της ενασχόλησης του με μια μαθησιακή δραστηριότητα. Η ορθή καταγραφή των μαθησιακών στόχων είναι απαραίτητη για τη θέσπιση ισχυρών θεμελίων για την ανάπτυξη του εκπαιδευτικού υλικού. Μαθησιακοί στόχοι: παροχή σαφήνειας ως προς το σκοπό του σεμιναρίου; Καθοδήγηση στην ανάπτυξη του κατάλληλου περιεχομένου, μεθόδων και υλικού από τον υπεύθυνο ανάπτυξης του σεμιναρίου ούτως ώστε να διευκολύνεται η μάθηση και να επιτευχθούν οι στόχοι εκπαίδευσης; Καθιέρωση της υποχρέωσης λογοδοσίας μεταξύ του συμμετέχοντα και του εκπαιδευτή; Παροχή βοήθειας στους εκπαιδευτές στην ακριβή διατύπωση των απαιτήσεων τους για το τι θα κάνουν οι εκπαιδευόμενοι μέχρι το τέλος του εκπαιδευτικού σεμιναρίου. Έχουν αναπτυχθεί αποτελεσματικοί μαθησιακοί στόχοι χρησιμοποιώντας τις αρχές SMART: Συγκεκριμένος, Μετρήσιμος, με γνώμονα τη Δράση, Λογικός και Χρονικά Περιορισμένος (Specific, Measurable, Actionoriented, Reasonable, and Time bound). Οι μαθησιακοί στόχοι της Εκπαιδευτικής Ενότητας 8 είναι οι ακόλουθοι (συγκεκριμένοι): Η κατανόηση της ένοιας του ΚΣΜΚΕ, η σημασία της στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ και η συνάφεια με τους ενδιαφερόμενους φορείς; Η κατανόηση της έννοιας του ΚΣΜΚΕ στα πλαίσια της αναβάθμισης κτηρίων και η σχέση της με τους στόχους της ΕΕ και τις απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών Οδηγιών και των εθνικών κτηριακών κανονισμών στην επίτευξη των επιπέδων ΚΣΜΚΕ; Ο προσδιορισμός των στρατηγικών αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ; Η κατανόηση και εφαρμογή της μεθοδολογίας βέλτιστου κόστους στην αναβάθμιση κτηρίων; Ο καθορισμός των λύσεων βέλτιστου κόστους στην αναβάθμιση σε ΚΣΜΚΕ; Page 225 of 317

Η κατανόηση της διαφοράς μεταξύ των λύσεων ενεργειακής αναβάθμισης βέλτιστου κόστους και λύσεων ενεργειακής αναβάθμισης σε κτήριο μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας; Η κατανόηση και προσδιορισμός των προσδοκιών των ενοίκων και η εκ μέρους τους αποδοχή των μέτρων ενεργειακής αναβάθμισης, καθώς επίσης, και τα παράλληλα οφέλη που σχετίζονται με τη διαδικασία αναβάθμισης; Η κατανόηση των οδηγών παραγόντων και εμποδίων που σχετίζονται με τις εργασίες αναβάθμισης; Ο προσδιορισμός και χρήση των διαθέσιμων εργαλείων υποστήριξης της ευρέσεως των πλέο ν ποτελεσματικών από πλευράς κόστους εργασιών αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ; Η κατανόηση, προσδιοριμσός και εφαρμογή ταν απαραίτιτων στρατηγικών διενέργειας ενεργειακών ελέγχων; Ο προσδιορισμός των βέλτιστων πρακτικών στις εργασίες αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ. Μετρήσιμο οι συμμετέχοντες, με την ολοκλήρωση του σεμιναρίου, είναι σε θέση να καθορίσουν και εφαρμόσουν σε υφιστάμενα κτήρια στρατηγικές και λύσεις αναβάθμισης βέλτιστου κόστους, βασιζόμενες σε ανάλυση κύκλου ζωής. Οι συμμετέχοντες θα είναι σε θέση να κατανοήσουν και να εξηγήσουν σε τρίτους τους οδηγούς παράγοντες και εμπόδια που σχετίζονται με τις εργασίες αναβάθμισης, τις προσδοκίες των ενοίκων και την εκ μέρους τους αποδοχή των μέτρων ενεργειακής αναβάθμισης, καθώς επίσης, και τα παράλληλα οφέλη που σχετίζονται με τη διαδικασία αναβάθμισης. Οι συμμετέχοντες θα είναι επίσης σε θέση να διεξάγουν ενεργειακούς ελέγχους και να χρησιμοποιήσουν εργαλεία προσομοίωσης προς υποστήριξη των αποτελεσματικότερων από πλευράς κόστους λύσεων προς αναβάθμιση σε ΚΣΜΚΕ. Δράση learners will be able to address the implementation of nzeb retrofit within their own work, taking into consideration life cycle costs, cost optimal solutions, users expectations and users acceptance, addressing the drivers and barriers associated to renovation works. Learners will also be able to perform energy audits and use simulation tools to support cost-effective renovation strategies. They will also be able to explain to clients, colleagues and other stakeholders the issues involved in retrofitting towards nzeb. Λογικό οι διαφάνειες σε PowerPoint υποστηριζονται από επιπρόσθετο υλικό μελέτης το οποίο συνίσταται πριν και μετά την παρακολούθηση του σεμιναρίου. Επιπρόσθετο υλικό παρουσιάζεται ως βιβλιογραφία κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου η απαιτούμενη γνώση είναι ανάλογη των επιδιωκόμενων στόχων. Χρονικά Περιορισμένο η εκμάθηση θα ολοκληρωθεί με το πέρας του σεμιναρίου και μελέτης του σχετικού υλικού. 2.5 Κοινό εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι προσόντα και εμπειρία Οι εκπαιδευτές και οι εκπαιδευόμενοι θα είναι οι επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα των κατασκευών και ασχολούνται με τον σχεδιασμό και την κατασκευή κτηρίων, καθώς επίσης, και οι επαγγελματίες που δραστηριοοπιούνται στον τομέα των κανονισμών ρύθμισης του τομέα των κατασκευών. Τα επαγγέλματα ενδιαφέροντος περιλαμβάνουν μηχανικούς, αρχιτέκτονες, πιστάτες/επιβλέποντες κτηρίων, υπεύθνους εργοταξίου και ελεγκτές κτηρίων. Λειτουργοί του δημοσίου και των τοπικών αρχών οι οποίοι δραστηριοποιούνται στη ρύθμιση της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων επίσης θα περιλαμβάνονται. Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να είναι μέλη του οικείου επαγγελματικού σώματος, να έχουν εκτενή επαγγελματική εμπειρία και τουλάχιστον πενταετή πρακτική εμπειρία στο σχεδιασμό και κατασκευή Page 226 of 317

κτηρίων, κατά προτίμηση ενεργειακά αποδοτικών κτηρίων. Εμπειρία στην επίβλεψη και διαχείριση ανθρωπίνου δυναμικού και προηγούμενη εκπαιδευτική εμπειρία θα ήταν επίσης χρήσιμη ΟΙ εκπαιδευόμενοι θα αποτελούνται από τους επαγγελματίες του τομέα των κατασκευών που αναφέρονται πιο πάνω με εξαίρεση την απαιτούμενη επαγγελματική εμπειρία από νέους απόφοιτους μέχρι ανώτερα διευθυντικά στελέχη. Page 227 of 317

3 ΔΟΜΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 8 Η εκτιμώμενη διάρκεια του σεμιναρίου είναι 40 ώρες. Η δομή του σεμιναρίου είναι ως ακολούθως: Προετοιμασία περιλαμβάνει διαδικτυακή εισαγωγή μέσω της πλατφόρμας και μελέτη προπαρασκευαστικού υλικού η εκτιμώμενη διάρκεια είναι 6 ώρες. Εκπαίδευση στην τάξη περιλαμβάνει την παράδοση των κύριων στοιχείων του εκπαιδευτικού υλικού από κάποιον εκπαιδευτή. Η παράδοση του υλικού θα γίνεατι από εγγεκριμένο εκπαιδευτή σε 20-30 εκπαιδευόμενους κάθε φορά. Η εκτιμώμενη διάρκεια της παράδοσης στην τάξη είναι 20 ώρες. Εκπαίδευση συνεχιζόμενης κατάρτισης με το πέρας της παράδοσης στην τάξη, ατομική μελέτη και προετοιμασία για την εξέταση. Το κομμάτι αυτό της εκπαιδευσης περιλαμβάνει μελέτη του περιεχομένου της πλατφόρμας διαδικτυακής μάθησης και αυτο-αξιολόγηση. Η εκτιμώμενη διάρκεια αυτού του μέρους της εκπαίδευσης θα είναι 11 ώρες. Οι συμμετέχοντες θα χρειαστεί να αφιερώσουν 2 ώρες περίπου για να προετοιμαστούν για την εξέταση αξιολόγησης. Έτσι, ο χρόνος εκπαίδευσης μετά το πέρας της παράδοσης στην τάξη που περιλαμβάνει ατομική μελέτη και προετοιμασία για την εξέταση είναι περίπου 13 ώρες. Εξέταση ικανότητας αυτή θα πραγματοποιείται μέσω γραπτής εξέτασης αξιολόγησης με ερωτήσεις ποαλλαπλής επιλογής. Η εξέταση θα έχει διάρκεια μιας ώρας. 3.1 Κατανομή χρόνου Εκπαιδευτικής Ενότητας 8 Αναβαθμίζοντας σε ΚΣΜΚΕ Προβλέπονται 16 ώρες παράδοσης στην τάξη, οι οποίες κατανέμονται ανά ενότητα ως ακολούθως: Κεφάλαιο 1 Ορισμός της έννοιας ΚΣΜΚΕ (1.0 ώρα) Κεφάλαιο 2 Κτήριο (2.0 ώρες) Κεφάλαιο 3. Πρότυπα, Κτηριακοί Κανονισμοί και τοπικές Αρχιτεκτονικές Παραδόσεις (4.0 ώρες) Κεφάλαιο 4 Στρατηγικές, τεχνικές, λύσεις και υλικά για ΚΣΜΚΕ (2.0 ώρες) Κεφάλαιο 5 Προσδοκίες ενοίκων και εκ μέρους τους αποδοχή των μέτρων ενεργειακής αναβάθμισης, οδηγοί παράγοντες, εμπόδια και παράλληλα οφέλη που σχετίζονται με την διαδικασία αναβάθμισης (2.0 ώρες) Κεφάλαιο 6 Εργαλεία υποστήριξης εργασιών αναβάθμισης αποτελεσματικού κόστους προς ΚΣΜΚΕ (3.0 ώρες) Κεφάλαιο 7 Πρακτική Εξάσκηση (3.0 ώρες) Κεφάλαιο 8 - Παραδείγματα (3.0 ώρες) Εξέταση (1.0 ώρα). 3.2 Υλικό μελέτης σεμιναρίου Υποδεικνύεται μια σειρά εγγράφων σαν απαραίτητα (για ανάνωση πριν και μετά το πέρας του σεμιναρίου), καθώς επίσης, και επισημαίνεται επιπρόσθετο υλικό ανάγνωσης αναφορικά με την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων και την ανακαίνιση/αναβάθμιση κτηρίων. Το υλικό που ετοιμάστηκε από το Πανεπιστήμιο του Minho περιλαμβάνει παρουσιάσεις σε Power Point που καλύπτουν τα ακόλουθα: Ευρωπαϊκές Οδηγίες και Εθνική Νομοθεσία; Page 228 of 317

Εθνικά και Διεθνή Πρότυπα (EN, ISO, κλπ.); Έννοια της αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ; Σχεδιαστικό πλαίσιο επίτευξης επιπέδων ΚΣΜΚΕ σε υφιστάμενα κτήρια; Κριτήρια παρακολούθησης της αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ; Στρατηγικές αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ Παραδείγματα κτήριων που αναβαθμίστηκαν σε κτήρια ψηλής ενεργειακής απόδοσης; Παραδείγματα. Πριν το σεμινάριο Το υλικό που θα πρέπει να μελετηθεί πριν την παρακολούθηση του σεμιναρίου περιλαμβάνει θέματα ενεργειακής αποδοτικότητας, επιστημονικές δημοσιεύσεις που σχετίζονται με ΚΣΜΚΕ, την Ευρωπαϊκή Οδηγία περι της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων, την αναδιατυπωμένη Ευρωπαϊκή Οδηγία περι της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων, εθνικά πρότυπα και κανονισμούς κτηρίων που σχετίζονται με την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων, Pre-classroom study will include energy efficiency issues, nzeb related scientific papers, the Energy Performance of Buildings Directive, the recast of the Energy Performance of Buildings Directive, national building regulations/standards relevant to energy performance of buildings, τον Κανονισμό της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (EU) No 244/2012. Προτεινόμενη βιβλιογραφία για μελέτη πριν την παρακολούθηση της Εκπαιδευτικής Ενότητας 8: European Commission (2002). Directive 2002/91/EC of the European Parliament and of the Council of 16 December 2002 on the energy performance of buildings (EPBD). European Parliament and the Council of the EU (2009a): Directive 2009/28/EC of the European Parliament and of the Council of 23 April 2009 on the promotion of the use of energy from renewable sources and amending and subsequently repealing Directives 2001/77/EC and 2003/30/EC (RED 2009) European Parliament and the Council of the EU (2009b): Directive 2009/72/EC of the European Parliament and of the Council of 13 July 2009 concerning common rules for the internal market in electricity and repealing Directive 2003/54/EC European Council for an Energy Efficient Economy - ECEEE (2009): Net zero energy buildings: definitions, issues and experience. Published by ECEEE, Brussels European Parliament and the Council of the European Parliament (2010). Directive 2010/31/EU of the European Parliament and of the Council of 19 May 2010 on the energy performance of buildings (recast). European Commission (2011). A Roadmap for moving to a competitive low carbon economy in 2050. European Parliament and the Council of the European Parliament (2012). Directive 2012/27/EU of the European Parliament and of the Council of 25 October 2012 on energy efficiency, amending Directives 2009/125/EC and 2010/30/EU and repealing Directives 2004/8/EC and 2006/32/EC Page 229 of 317

European Commission (2012a). Commission Delegated Regulation (EU) No 244/2012 of 16 January 2012 supplementing Directive 2010/31/EU of European Parliament and of the Council on the energy performance of buildings by establishing a comparative methodology framework for calculating cost optimal levels of minimum energy performance requirements for buildings and building elements. Official Journal of the European Union L81/18. European Commission (2012b). Guidelines accompanying the Commission Delegated Regulation (EU) Nº244/2012 of 16 January 2012, supplementing Directive 2010/31/EU of the European Parliament and of the Council on the energy performance of buildings. Official Journal of the European Union C115/1. Energy Programs Consortium (2013). Multifamily energy Efficiency Reported Barriers and Emerging Practices. Washington, DC European Commission - IP/14/54 22/01/2014 (2014) 2030 Climate and Energy Goals for a Competitive, Secure and Low-carbon EU Economy. European Commission (2014) Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions - A policy framework for climate and energy in the period from 2020 to 2030. Brussels, 22/1/2014 (available at: http://ec.europa.eu/clima/policies/2030/documentation_en.htm). EN 15242:2007 - Ventilation for buildings. Calculation methods for the determination of air flow rates in buildings including infiltration EN 15450:2007 - Heating systems in buildings. Design of heat pump heating systems. CR 1752 - Ventilation for buildings Design criteria for the indoor environment BPIE, (2011), Europe s Buildings under the Microscope. (http://www.europeanclimate.org/documents/lr_%20cbc_study.pdf) BPIE (2013). Implementing the Cost-Optimal Methodology in EU Countries Lessons learned from three case studies ISBN: 9789491143083 BPIE, 2013. A Guide to Developing Strategies for Building Energy Renovation - Delivering the Energy Efficiency Directive Article 4 requirements on long term strategies for mobilising investment in renovation of national building stocks BPIE, (May 2014), Alleviating Fuel Poverty in the EU Investing in Home Renovation, a Sustainable and Inclusive Solution (http://bpie.eu/uploads/lib/document/attachment/60/bpie_fuel_poverty_may2014.pdf) BPIE (2016). 2016 Implementing the Energy Performance of Buildings Directive (EPBD). (http://www.epbd-ca.eu/ca-outcomes/2011-2015) IEA, (2013), Transition to Sustainable Buildings Strategies and Opportunities to 2050, http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/building2013_free.pdf Almeida M. G., Dias N., Ferreira M., and Rodrigues A., "Co-Benefits in Building Retrofit Methodology proposal, tool development and a case-study demonstration", B13 Graz - International Conference on Page 230 of 317

Sustainable Buildings - Construction Products and Technologies, Verlag der Technischen Universität Graz, pp. 25-28, 2013. Almeida M. G., Ferreira M. Benefits from energy related building renovation beyond costs, energy and emissions, 6 th International Building Physics Conference, IBPC 2015, doi:10.1016/j.egypro.2015.11.199, 2015 Baetens, Ruben. 2013. 9 - High performance thermal insulation materials for buildings. Nanotechnology in Eco-Efficient Construction, pp. 188 206. Beillan, Véronique; Battaglini, Elena; Huber, Andreas & Mayer, Ines. 2011. Barriers and drivers to energy-efficient renovation in the residential sector. Empirical findings from five European countries. ECEEE 2011 SUMMER STUDY. Energy efficiency first: The foundation of a low-carbon society. Blomsterberg, Åke & Pedersen Eja. Tenants Acceptance or Rejection of Major Energy Renovation of Block of Flats IEA Annex 56. 6th International Building Physics Conference, IBPC 2015. Energy Procedia 00 (2015) 000 000. Bornehag C-G., Blomqvist G., Gyntelberg F., Järvholm B., Malmberg P., Nordvall L., Nielsen A., Pershagen G., Sundell J. (2001a) Dampness in Buldings and Health - Nordic interdisciplinary Review of the scientific evidence on associations between exposure to dampness in buildings and health effects (NORDDAMP). Indoor Air. 11. pp. 72-86. Charalambous, P.G., Maidment, G.G., Kalogirou, S.A., Yiakoumetti, K., 2007. Photovoltaic Thermal (PV/T) Collectors: A Review, Applied Thermal Engineering, Vol. 27, No. 2-3, pp. 275-286. COST Action TU1205. 2015. Overview of BISTS state of the art, models and application. Crawley, D.B.; Hand, J.W.; Kummert, M. & Griffith, B.T.. Contrasting the Capabilities of Building Energy Performance Simulation Programs. 2005. Ferreira M., Almeida M. G., Ana R., and Monteiro da Silva S., "Comparing cost-optimal and net-zero energy targets in building retrofit", Building Research & Information, doi:10.1080/09613218.2014.975412, 2014. Ferreira et al. Comparing cost-optimal and net-zero energy targets in building retrofit, Building Research & Information; 2014. Florides, G. and Kalogirou, S., 2007. Ground Heat Exchangers: A Review of Systems, Models and Applications, Renewable Energy, Vol. 32, No. 15, pp. 2461-2478. Gireesh et al., 2010. Owners perception on the adoption of building envelope energy efficiency measures in Swedish detached houses. Applied Energy, 97 (2010), pp. 2411 2419 Häkkinen, Tarja & Belloni, Kaisa, 2011. Barriers and drivers for sustainable building. Building Research & Information, 39-3, pp 239-255. doi: 10.1080/09613218.2011.561948 Heffner, Grayson & Nina Campbell, 2011. Evaluating the co-benefits of low-income energy-efficiency programmes. Results of the Dublin Workshop, 27-28 January 2011 (IEA). Page 231 of 317

Hischier, R. Weidema, B. et al, (2010) Implementation of Life cycle Impact Assessment Methods, ecoinvent centre. Jelle, Bjørn Petter. 2011. Traditional, state-of-the-art and future thermal building insulation materials and solutions Properties, requirements and possibilities. Energy and Buildings V.43(10), pp.2549-2563. Kalnæs, Simen Edsjø & Jelle, Bjørn Petter. 2015. Phase change materials and products for building applications: A state-of-the-art review and future research opportunities. Energy and Buildings. V94, pp. 150 176. Kalogirou, SA. 2004. Solar thermal collectors and applications. Progress in energy and combustion science 30 (3), 231-295. Kalogirou, S.A., 2009. Thermal Performance, Economic and Environmental Life Cycle Analysis of Thermosiphon Solar Water Heaters, Solar Energy, Vol. 83, No. 1, pp. 39-48. Kurnitski, J. (2013), Technical definition for nearly zero energy buildings, http://www.rehva.eu/publications-and-resources/hvac-journal/2013/032013/technical-definition-fornearly-zero-energy-buildings-full-lenght-version/ Lamnatou, C., Chemisana, D. Mateus, R. Almeida, M.G. Silva. SM.. 2015. Review and perspectives on Life Cycle Analysis of solar technologies with emphasis on building-integrated solar thermal systems. Renewable Energy 75, 833-846. Marszal, A.J. et al., Zero Energy Building A review of definitions and calculation methodologies, Energy Buildings (2011), doi:10.1016/j.enbuild.2010.12.022 Matthew R. Hall, 2010. Materials for energy efficiency and thermal comfort in buildings. Woodhead Publishing, UK. Mills and Rosenfeld, 1996. Consumer non-energy benefits as a motivation for making energy efficiency improvements. Energy, 21 (1996), pp. 707 720 Mohammad S. Al-Homoud, 2005. Performance characteristics and practical applications of common building thermal insulation materials. Building and Environment. V40(3), pp 353 366. Papadopoulos, A.M. 2005. State of the art in thermal insulation materials and aims for future developments. Energy and Buildings V.37(1), pp.77-86. Persson, Johannes & Grönkvist, Stefan, 2015. Drivers for and barriers to low-energy buildings in Sweden. Journal of Cleaner Production. Volume 109, 16 December 2015, Pages 296 304 (Special Issue: Toward a Regenerative Sustainability Paradigm for the Built Environment: from vision to reality). doi:10.1016/j.jclepro.2014.09.094 Spyridon Karytsas, Helen Theodoropoulou. Public awareness and willingness to adopt ground source heat pumps for domestic heating and cooling. Renewable and Sustainable Energy Reviews. Volume 34, June 2014, Pages 49 57 Stephen Berry, David Whaley, Kathryn Davidson, Wasim Saman. Near zero energy homes What do users think? Energy Policy. Volume 73, October 2014, Pages 127 137 Page 232 of 317

Strand, R K, M. J Witte, and R J Liesen, Resources for the Teaching of Building Energy Simulation, Proceedings, SimBuild 2004, IBPSA-USA National Conference, Boulder, CO, August 2004. Εθνικά πρότυπα και κανονισμοί κτηρίων που σχετίζονται με την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων και την ανακαίνιση/αναβάθμιση των κτηρίων: Κύπρος Νομοθεσία N142(I)/2006 Ο περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων Νόμος του 2006 N30(I)/2009 - Ο περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2009 N210(I)/2012 - Ο περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2012 Διατάγματα & Κανονισμοί ΚΔΠ 164/2009 Οι περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Ενεργειακή Πιστοποίηση Κτηρίων) Κανονισμοί του 2009 ΚΔΠ 39/2014 Οι περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Ενεργειακή Πιστοποίηση Κτηρίων) (Τροποποιητικοί) Κανονισμοί του 2014 ΚΔΠ 412/2009 Το περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων) Διάταγμα του 2009 ΚΔΠ 432/2013 - Το περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Απαιτήσεις Ελάχιστης Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίου) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 432/2013 - Το περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Συστάσεις για τη Βελτίωση της Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίου και Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίου) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 33/2015 - Το περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Μεθοδολογία Υπολογισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίου) Διάταγμα του 2015 ΚΔΠ 164/2009 Οι περί Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Απόδοση Κτηρίων) Κανονισμοί του 2009 ΚΔΠ 61/2014 Οι περί Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Απόδοση Κτηρίων) (Τροποποιητικοί) Κανονισμοί του 2014 ΚΔΠ 343/2013 Το περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Μεθοδολογία Υπολογισμού των Βέλτιστων από πλευράς Κόστους Επιπέδων Ελάχιστων Απαιτήσεων Ενεργειακής Απόδοσης) Διάταγμα του 2013 Page 233 of 317

ΚΔΠ 386/2013 Το περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Απαιτήσεις Νέων Τεχνικών Συστημάτων Κτηρίων που εγκαθίστανται σε υφιστάμενα κτήρια ή κτηριακές μονάδες και τεχνικών συστημάτων που αντικαθίστανται και αναβαθμίζονται) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 366/2013 Το περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Απαιτήσεις και Τεχνικά Χαρακτηριστικά που πρέπει να πληροί το κτήριο με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας) Διάταγμα του 2014 Σχετική βιβλιογραφία που καλύπτει το κλίμα (η/και παρόμοιο) της Κύρπου και τοπικά εθνικά/ζητήματα Xeni F., Eleftheriou P., Michaelides I., Philimis P., Hadjigiannis S. and Stylianou A., In situ U-value measurements in today s Cypriot Houses Fokaides, P.A., Maxoulis, C.N., Panayiotou, G.P.,Neophytou, M.K.-A.,Kalogirou, S.A., Comparison between measured and calculated energy performance for dwellings in a summer dominant environment Panayiotou, G.P., Kalogirou, S.A., Florides, G.A., (...),Symeou, A., Georgakis, G., The characteristics and the energy behaviour of the residential building stock of Cyprus in view of Directive 2002/91/EC Kylili, A., Fokaides, P.A.,Lopez Jimenez, P.A., Key Performance Indicators (KPIs) approach in buildings renovation for the sustainability of the built environment: A review Chrysostomou, C., Kylili, A.,Nicolaides, D., Fokaides, P.A., Life Cycle Assessment of concrete manufacturing in small isolated states: the case of Cyprus Fokaides, P.A.,Papadopoulos, A.M., Cost-optimal insulation thickness in dry and mesothermal climates: Existing models and their improvement Antoniadou, P., Giama, E.,Boemi, S.-N., (...),Santamouris, M.,Papadopoulos, A.M., Integrated evaluation of the performance of composite cool thermal insulation materials Slini, T., Giama, E.,Papadopoulos, A.M., The impact of economic recession on domestic energy consumption Santamouris, M., Paravantis, J.A., Founda, D., (...),Matthiessen, A., Servou, E., Financial crisis and energy consumption: A household survey in Greece Anastaselos, D., Oxizidis, S.,Papadopoulos, A.M., Energy, environmental and economic optimization of thermal insulation solutions by means of an integrated decision support system Ελλάδα Decree Laws: Ελληνικός Νόμος 3661/2008 «Μέτρα για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων και άλλες προβλέψεις», ο οποίος ενσωματώνει την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2002/91/ΕΚ Page 234 of 317

Ελληνικός Νόμος «Νέοι Κτηριακοί Κανονισμοί της Ελλάδας για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτηρίων» Ελληνικός Νόμος 4067/2012 «Νέοι Κτηριακοί Κανονισμοί της Ελλάδας» Ελληνικός Νόμος 4122/2013 «Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων Μεταφορά της Οδηγίας 2010/31/ΕΕ» Εθνικό Σχέδιο Δράσης που εκδόθηκε το Δεκέμβριο του 2014 και αναφέρρεται στο άρθρο 24 της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2010/31/ΕΕ Ιταλία European Parliament and the Council of the European Parliament (2010). Directive 2010/31/EU of the European Parliament and of the Council of 19 May 2010 on the energy performance of buildings (recast). EN 15603/2008 - Energy performance of buildings. Overall energy use and definition of energy ratings Mazzucchelli E.S. (2013), Edifici ad energia quasi zero Maggioli Editore (2015), Progettare e riqualificare per l'efficienza energetica Maggioli Editore (2012), Comfort estivo e risparmio energetico in architettura Fabrizio Cumo, Umberto Di Matteo, Valentina Sforzini (2013), Sistemi Tecnologici per Edifici a Energia quasi zero Milardi Martino (2015), L'edificio risorsa: Caratteri e indicatori di eco-efficienza in edilizia Bonanomi Marcella; De Flumeri Claudia; Lavagna Monica (2012), Edifici a consumo energetico zero. Orientamenti normativi, criteri progettuali ed esempi di zero energy e zero emission buildings Graziano Salvalai (2015), 2020. Edifici ad energia quasi zero (nzeb) Pennisi, V (2013), Modellazione energetica in regime dinamico: la parola ai software ENERGY PLUS. Presentazione disponibile: www.gbcitalia.org Gorgone Jonathan G.; Messina Giuseppe; Russo Fabrizio (2015), Progettare e riqualificare le pareti per l'efficienza energetica. Chiusure verticali opache e trasparenti http://www.onjob21.com/2013/10/manuale-energyplus-e-relativi-sotware.html Πορτογαλία Νομοθεσία της Πορτογαλίας για τη Θερμική Απόδοση των Κτιρίων: Διάταγμα Νόμου 118/2013, Διάταγμα Νόμου 68-A/2015, Διάταγμα Νόμου 194/2015, Διάταγμα Νόμου 251/2015, Διάταγμα Νόμου 28/2016 και σχετικές Αποφάσεις και Διατάγματα. Page 235 of 317

Almeida M. G., Ferreira M., and Pereira M., "Cost optimal building renovation with a net zero energy target for the Portuguese single-family building stock built before 1960", SB13 Portugal International Conference on Sustainable Building contribution to achieve the EU 20-20-20 targets, Printed by Multicomp, pp. 3-10, 2013. Almeida M. G., Rodrigues A., and Ferreira M., "Cost optimality and nzeb target in the renovation of Portuguese building stock - Rainha Dona Leonor neighborhood case study", SB13 Portugal International Conference on Sustainable Building contribution to achieve the EU 20-20-20 targets., Printed by Multicomp, pp. 35-42, 2013. Almeida M. G., Rodrigues A., and Ferreira M., "Cost optimal levels for envelope components in residential building renovation Rainha Dona Leonor neighbourhood case study", SB13 Graz - International Conference on Sustainable Buildings - Construction Products and Technologies, Verlag der Technischen Universität Graz, pp. 571-578, 2013. Daniel Aelenei, Hugo de Azevedo Leal, Laura Aelenei. The Use of Attached-sunspaces in Retrofitting Design: The Case of Residential Buildings in Portugal. Energy Procedia. Volume 48, 2014, Pages 1436 1441. Proceedings of the 2nd International Conference on Solar Heating and Cooling for Buildings and Industry (SHC 2013) Fernandes, Jorge; Mateus, Ricardo; Bragança, Luís & Correia da Silva, José Júlio. Portuguese vernacular architecture: the contribution of vernacular materials and design approaches for sustainable construction. Architectural Science Review Lourenço, Paulo B.; Luso, Eduarda & Almeida, Manuela G.. Defects and moisture problems in buildings from historical city centres: a case study in Portugal. Building and Environment. Volume 41, Issue 2, February 2006, Pages 223 234 Oliveira Panão, Marta J.N.. Revisiting cooling energy requirements of residential buildings in Portugal in light of climate change. Energy and Buildings. Volume 76, June 2014, Pages 354 362 Μετά το σεμινάριο Το υλικό που θα πρέπει να μελετηθεί μετά την παρακολούθηση του σεμιναρίου θα περιλαμβάνει εμβάθυνση των εγγράφων που αναφέρονται στην ενότητα του υλικού μελέτης πριν την παρακολούθηση του σεμιναρίου και λεπτομερή μελέτη των συμβάσεων υπολογισμών για ΚΣΜΚΕ (πρότυπα, εθνικοί κανονισμοί, ο Κανονισμός της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ΕΕ) Αρ. 244/2012). Το υλικό που θα πρέπει να μελετηθεί μετά την παρακολούθηση του σεμιναρίου περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Πρότυπα; Εργαλεία; Τεχνικές; Παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών. Η βιβλιογραφία για μελέτη μετά το πέρας της Εκπαιδευτικής Ενότητας 8 είναι η ακόλουθη: ASHRAE. Procedures For Commercial Building Energy Audits. 2011. 2nd edition. ASHRAE. Page 236 of 317

CWA 15693 Saving lifetimes of Energy Efficiency Improvement Measures in bottom-up calculations ISO 50002:2014. Energy audits -- Requirements with guidance for use IEA EBC Annex 56 "Cost effective energy and carbon emissions optimization in building renovation"; http://www.iea-annex56.org/. IEA. Spreading the net - The Multiple Benefits of Energy Efficiency Improvements; 2012. OCDE. The forgotten Benefits of Climate Change Mitigation: Innovation, Technological Leapfrogging, Employment, and Sustainable Development; 2003. OCDE/ IEA. Capturing the Multiple Benefits of Energy Efficiency; 2014. Attari et al., 2010. Public perceptions of energy consumption and savings. Proc. Natl. Acad. Sci., 107 (37) (2010) Baetens, Ruben; Jelle, Bjørn Petter; Thue, Jan Vincent; Tenpierik, Martin J.; Grynning, Steinar; Uvsløkk, Sivert & Gustavsen, Arild. 2010. Vacuum insulation panels for building applications: A review and beyond. Energy and Buildings. V42(2), pp 147 172. Baetens, Ruben; Jelle, Bjørn Petter & Gustavsen, Arild. 2011. Aerogel insulation for building applications: A state-of-the-art review. Energy and Buildings. V43(4), pp. 761 769. Bond, 2011. Barriers and drivers to green buildings in Australia and New Zealand. J. Prop. Invest. Finance, 29 (4/5) (2011), pp. 494 509 Carvalho, Anabela Duarte. Mendrinos, Dimitris and Almeida, Anibal T. De. Ground source heat pump carbon emissions and primary energy reduction potential for heating in buildings in Europe results of a case study in Portugal. Renewable and Sustainable Energy Reviews. Volume 45, May 2015, Pages 755 768 Crawley, D.B.; Hand, J.W.; Kummert, M. & Griffith, B.T.. Contrasting the Capabilities of Building Energy Performance Simulation Programs. 2005. Kalogirou, S. and Tripanagnostopoulos, Y., 2006. Hybrid PV/T Solar Systems for Domestic Hot Water and Electricity Production, Energy Conversion and Management, Vol. 47, No. 18-19, pp. 3368-3382. Kalogirou, S., 2007. Solar Energy for Domestic Heating and Cooling and Hot Water Production, International Journal of Energy, Environment and Economics, Vol. 14, No. 3/4, pp. 289-339. Kalogirou, S., 2007. Recent Patents in Solar Energy Collectors and Applications, Recent Patents in Engineering, Vol. 1, No. 1, pp. 23-33. Kalogirou, S. and Tripanagnostopoulos, Y., 2007. Industrial Application of PV/T Solar Energy Systems, Applied Thermal Engineering, Vol. 27, No. 8-9, pp. 1259-1270. Kalogirou, S., 2008. Recent Patents in Absorption Cooling Systems, Recent Patents on Mechanical Engineering, Vol. 1, Nº. 1, pp. 58-64. Page 237 of 317

Ketikidis, C. Christidou, M. Dallas, P. Grammelis P. & Fallas, Y. 2013, Regional Profile of the Biomass Sector in Greece, http://www.powerpellet.gr/files/biomass_report_greece.pdf Mariamou, S. 2014, Evaluation of investments in RES and optimization of motives using 2-level programming, http://artemis-new.cslab.ece.ntua.gr:8080/jspui/bitstream/123456789/6924/1/dt2014-0077.pdf Papadopoulos, A.M. Oxizidis, S. & Papathanasiou, L. 2008. Developing a new library of materials and structural elements for the simulative evaluation of buildings energy performance. Building and Environment V.43(5), pp.710-719. Reddy, 1991. Barriers to improvements in energy efficiency. Energy Policy, 16 (1991), pp. 953 961 RES-H POLICY, (2009), Policy development for improving RES-H/C penetration in European Member States, http://www.res-h-policy.eu/res-h_policy_market-report-gr_(d3)_english.pdf Risholt, Birgit & Berker, Thomas, 2013. Success for energy efficient renovation of dwellings - Learning from private homeowners. Energy Policy. 61, pp 1022 1030. Souliotis, M., Tripanagnostoloulos, Y., Kalogirou, S., 2010. Thermosiphonic Hybrid PV/T Solar Systems, Polska Energetyka Sloneczna, No. 1, pp. 28-31. Urge-Vorsatz D, Novikova A, Sharmina M. Counting good: quantifying the co-benefits of improved efficiency in buildings; 2009. Zeynep Ülker, Deniz Sanli, Can Erkey, 2014. Chapter 8 Applications of Aerogels and Their Composites in Energy-Related Technologies. Supercritical Fluid Technology for Energy and Environmental Applications, pp. 157 180. Canadian Industry Program for Energy Conservation. Energy Savings Toolbox An Energy Audit Manual and Tool (http://www.nrcan.gc.ca/sites/oee.nrcan.gc.ca/files/files/pdf/energy-audit-manual-andtool.pdf) National Framework for Energy Efficiency (Australia), (December 2009), The Basics of Efficient Lighting, http://www.energyrating.gov.au/wp-content/uploads/2011/02/2009-ref-manual-lighting.pdf Ιστοσελίδες που περιέχουν σημαντικές πληροφορίες: http://www.bpie.eu/eu_buildings_under_microscope.html#.vuebeppiog4 http://bpie.eu/pub_principles_for_n_zeb.html#.vueb85piog4 http://iet.jrc.ec.europa.eu/energyefficiency/system/tdf/eur26888_buildingreport_online.pdf?file=1&type=n ode&id=9069 http://www.buildup.eu/publications/38183 http://www.entranze.enerdata.eu/share-of-dwellings-built-before-1980-in-total-stock.html http://buildupskills.eu/sites/default/files/status_quo_report_october_2012.pdf Page 238 of 317

http://www.ecofys.com/files/files/bpie_ecofys_2012_implementing_nzeb_in_bulgaria.pdf http://bpie.eu/documents/bpie/developing_building_renovation_strategies.pdf https://ec.europa.eu/energy/en/topics/energy-efficiency/buildings/nearly-zero-energy-buildings http://bpie.eu/documents/bpie/developing_building_renovation_strategies.pdf Εθνικά πρότυπα και κανονισμοί που σχετίζονται με την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων και τη θερμική άνεση: Κύπρος Νομοθεσία N142(I)/2006 Ο περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων Νόμος του 2006 N30(I)/2009 - Ο περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2009 N210(I)/2012 - Ο περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2012 Διατάγματα & Κανονισμοί ΚΔΠ 164/2009 Οι περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Ενεργειακή Πιστοποίηση Κτηρίων) Κανονισμοί του 2009 ΚΔΠ 39/2014 Οι περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Ενεργειακή Πιστοποίηση Κτηρίων) (Τροποποιητικοί) Κανονισμοί του 2014 ΚΔΠ 412/2009 Το περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων) Διάταγμα του 2009 ΚΔΠ 432/2013 - Το περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Απαιτήσεις Ελάχιστης Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίου) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 432/2013 - Το περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Συστάσεις για τη Βελτίωση της Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίου και Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίου) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 33/2015 - Το περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Μεθοδολογία Υπολογισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίου) Διάταγμα του 2015 ΚΔΠ 164/2009 Οι περί Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Απόδοση Κτηρίων) Κανονισμοί του 2009 ΚΔΠ 61/2014 Οι περί Οδών και Οικοδομών (Ενεργειακή Απόδοση Κτηρίων) (Τροποποιητικοί) Κανονισμοί του 2014 Page 239 of 317

ΚΔΠ 343/2013 Το περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Μεθοδολογία Υπολογισμού των Βέλτιστων από πλευράς Κόστους Επιπέδων Ελάχιστων Απαιτήσεων Ενεργειακής Απόδοσης) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 386/2013 Το περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Απαιτήσεις Νέων Τεχνικών Συστημάτων Κτηρίων που εγκαθίστανται σε υφιστάμενα κτήρια ή κτηριακές μονάδες και τεχνικών συστημάτων που αντικαθίστανται και αναβαθμίζονται) Διάταγμα του 2013 ΚΔΠ 366/2013 Το περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (Απαιτήσεις και Τεχνικά Χαρακτηριστικά που πρέπει να πληροί το κτήριο με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας) Διάταγμα του 2014 Ελλάδα Ελληνικός Νόμος «Νέοι Ελληνικοί Κανονισμοί για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτηρίων» Ελληνικός Νόμος 4122/2013 «Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων Εναρμόνιση με την Οδηγία 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις» Τεχνικές Οδηγίες για την εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ μέσω του ΦΕΚ Β 1387-2010 και 1413-2012. Ιταλία Corrado V., Ballarini I., Corgnati S.P., Building Typology Brochure Italy EPISCOPE Project (Luglio 2014) Massimo Caceffo, Günther Gantioler (2012), Realizzare un sogno. Vivere in un edificio energy plus Som Sagar Shrestha (2006), Empirical Validation of Building Energy Simulation Software: EnergyPlus Daniel D. Chiras (2012), The Solar House. Passive solar heating and cooling Adriana S. Sferra (2015), Ultima chiamata: uscita 2020. La scadenza europea per la sostenibilità ambientale S. Ferrari, V. Zanotto (2012), Analisi e valutazioni energetico ambientali di un edifici-tipo riqualificato secondo il target nzeb, Politecnico di Milano, Dip.to BEST per ENEA http://www.enea.it/it/ricerca_sviluppo/documenti/ricerca-di-sistema-elettrico/risparmio-energia-settorecivile/2011/108-rds-pdf. Πορτογαλία Νομοθεσία κτιριακής θερμομόνωσης Πορτογαλίας Διάταγμα - Νόμος 118/2013, Αναθεωρημένο από το Διάταγμα - Νόμο 68 -A/2015, Διάταγμα - Νόμος 194/2015, Διάταγμα - Νόμος 25/2016 και σχετικές Αποφάσεις και Εντολές. Almeida M. G., Rodrigues A., and Ferreira M., "Cost optimality and nzeb target in the renovation of Portuguese building stock - Rainha Dona Leonor neighborhood case study", Portugal SB13 - Contribution of Sustainable Building to Meet EU 20-20-20 Targets, pp. 35 42, 2013. Page 240 of 317

Almeida M. G., Ferreira M., and Rodrigues A., "Reabilitação Energética do Parque Residencial Metodologia para determinação de soluções de custo ótimo", Revista Materiais de Construção, Agosto de 2013, vol. N.º 165, pp. 44-50, 2013. Gouveia, João Pedro; Fortes, Patrícia& Seixas, Júlia. Projections of energy services demand for residential buildings: Insights from a bottom-up methodology. Energy. Volume 47, Issue 1, November 2012, Pages 430 442. Asia-Pacific Forum on Renewable Energy 2011 Magalhães, Sara M.C. & Leal, Vítor M.S.. Characterization of thermal performance and nominal heating gap of the residential building stock using the EPBD-derived databases: The case of Portugal mainland. Energy and Buildings. Volume 70, February 2014, Pages 167 179 Page 241 of 317

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 8 Αυτή η ενότητα παρέχει το οργανόγραμμα της ύλης του σεμιναρίου, περιλαμβανομένης της περιγραφής των κύριων θεματικών περιοχών και σημείων που θα καλυφθούν. Η ύλη του σεμιναρίου έχει χωριστεί σε οκτώ κεφάλαια, τα οποία θα παρουσιαστούν καθόλη τη διάρκεια του σεμιναρίου. Κάθε κεφάλαιο παρουσιάζεται από τον εκπαιδευτή και επεξηγείται η διασύνδεσή του με τους μαθησιακούς στόχους και αποτελέσματα. Τα κεφάλαια διαφέρουν όσον αφορά το περιεχόμενο και έκταση χρόνου. Το υλικό του σεμιναρίου θα παρουσιαστεί στους εκπαιδευόμενους μέσω διαφανειών σε Power Point, οι οποίες διατίθενται στη γλώσσα της κάθε χώρας στόχου. Επιπρόσθετα, υπαρχεί ένα κεφάλαιο πρακτικής εξάσκήσης με εργαλεία προσομοίωσης και παραδείγματα όπου παρουσιάζονται οι βέλτιστες πρακτικές σε υφιστάμενα κτήρια που αναβαθμίστηκαν σε ΚΣΜΚΕ. Τα κεφάλαια παρουσιάζονται στην παρούσα ενότητα, συμπεριλαμβανομένης της συνάφειας με τους στόχους και τα μαθησιακά αποτελέσματα. Το περιεχόμενο της ύλης χωρίζεται στα οκτώ κεφάλαια ως ακολούθως: Κεφάλαιο 1 (1.0h) ετοιμάστηκε από το Πανεπιστήμιο Πατρών o o o o Έννοια και ορισμός του ΚΣΜΚΕ Διεθνές πλαίσιο κοινωνική και πολιτική κατανόηση του θέματος Η έννοια του ΚΣΜΚΕ στην ανακαίνιση/αναβάθμιση κτηρίου. Κεφάλαιο 2 (2.0 ώρες) ετοιμάστηκε από το Πανεπιστήμιο Πατρών o o o Ευρωπαϊκές Οδηγίες, εθνικά και διεθνή πρότυπα και κανονισμοί κτηρίων που σχετίζονται με το θέμα (σε συνεργασία με τους συνεργάτες στις χώρες στόχους) Αρχιτεκτονικές πραδόσεις και τοπικό πλαίσιο (σε συνεργασία με τους συνεργάτες στις χώρες στόχους); Εθνικά ζητήματα/επιδράσεις (σε συνεργασία με τους συνεργάτες στις χώρες στόχους). Κεφάλαιο 3 (4.0 ώρες) ετοιμάστηκε από το Πανεπιστήμιο του Minho σε συνεργασία με το ΤΕΠΑΚ στην ενότητα που αφορά την ενσωμάτωση συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας o o o Στρατηγικές αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ Παθητικές και ενεργητικές λύσεις αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ Ενσωμάτωση συστημάτων ΑΠΕ διάφορες δυνατότητες σύμφωνα με τις ανάγκες του κτηρίο υκαι τη διαθεσιμότητα πόρων (σε συνεργασία με τους συνεργάτες στις χώρες στόχους). Κεφάλαιο 4 (2.0 ώρες) ετοιμάστηκε από το ΤΕΠΑΚ o o Εφαρμογή μεθοδολογίας βέλτιστου κόστους στην ανακαίνιση/αναβάθμιση κτηρίων Αξιολόγηση αναλυσης κύκλου ζωής Page 242 of 317

o o o Προσδιορισμός των λύσεων ανακαίνισης/αναβάθμισης βέλτιστου κόστους Διαφορές μεταξύ των λύσεων βέλτιστου κόστους και των λύσεων αμναβάθμισης σε επίπεδο μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας Λύσεις ανακαίνισης/αναβάθισης βέλτιστου κόστους σύμφωνα με το τοπικό πλαίσιο (σε συνεργασία με τους συνεργάτες στις χώρες στόχους). Κεφάλαιο 5 (2.0 ώρες) ετοιμάστηκε από το Πανεπιστήμιο του Minho o o o o Προσδοκίες ενοίκων και εκ μέρους τους αποδοχή των μέτρων ενεργειακής αναβάθμισης Παράλληλα οφέλη που σχετίζονται με τη διαδικασία ενεργειακής αναβάθμισης Οδηγοί παράγοντες και εμπόδια που σχετίζονται με τις εργασίες αναβάθμισης Τοπικό πλαίσιο (σε συνεργασία με τους συνεργάτες στις χώρες στόχους) Κεφάλαιο 6 (3.0 ώρες) ετοιμάστηκε από το Πανεπιστήμιο του Minho o o Εργαλεία υποστήριξης ευρέσεως λύσεων βέλτιστου κόστους για εργασίες αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ Ενότητα πρακτικής. Κεφάλαιο 7 (3.0 ώρες) ετοιμάστηκε από το Πανεπιστήμιο Πατρών o o o o o Ενεργειακοί Έλεγχοι. Στόχοι, στρατηγικές και τεχνικές Ακολουθούμενη μεδοδολογία στους ενεργειακούς ελέγχους Παράμετροι για μέτρηση Χρησιμοποιούμενος εξοπλισμός Ενότητα πρακτικής. Κεφάλαιο 8 (3.0 ώρες) ετοιμάστηκε από το Πανεπιστήμιο του Minho o o o Βέλτιστες πρακτικές σις εργασίες αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ Παρουσίαση σχετικών παραδειγμάτων Τοπικά παραδείγματα εξάσκησης (σε συνεργασία με τους συνεργάτες στις χώρες στόχους). Εξέταση (1.0 ώρα) ετοιμάστηκε από το KEK o Γραπτή εξέταση διάρκειας μιας ώρας. Σε κάθε διαφάνεια της παρουσίασης, στην ενότητα των σημειώσεων, παρουσιάζεται η επεξήγηση του σκοπού της διαφάνειας καθώς επίσης και περεταίρω σχόλια που σχετίζονται με το παρουσιαζόμενο περιεχόμενο. Αυτό σκοπεύει στο να βοηθήσει τον εκπαιδευτή στο να αναλύσει περεταίρο το θέμα που παρουσιάζει και να επισημάνει τα κύρια σημεία ενδιαφέροντος τα οποία πρέπει να αναφερθούν κατά τη διάρκεια των ημερίδων/εργαστηρίων των εκαπιδευτών και των εκπαιδευτικών σεμιναρίων. Στις διαφάνειες Page 243 of 317

οπου παρουσιάζεται μόνο ένας πίνακας ή γραφική παράσταση, στον τομέα των σημειώσεων διαφάνειας περιέχονται τα κύρια ζητήματα που θα πρέπει να θίξει ο εκπαιδευτής σχολιάζοντας το θέμα, καθώς επίσης, και η πηγή βιβλιογραφίας (όπου γίνεται ενδελεχής παρουσίαση του ζητήματος) του πίνακα ή της γραφικής παράστασης. Έτσι, στην περίπτωση που ο εκπαιδευτής θέλει να εμβαθύνει στο θέμα που παρουσιάζεται στη διαφάνεια να έχει εύκολη πρόσβαση στις απαραίτητες πληροφορίες και υλικό (Εικόνα 10). Εικόνα 7: Στιγμιότυπο διαφάνειας στην οποία απεικονίζονται και οι σχετικές σημειώσεις Στο τέλος του κάθε Κεφαλαίου παρουσιάζεται η σχετική βιβλιογραφία (Εικόνα 11). Οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να εμβαθύνουν στο θέμα που παρουσιάζεται μέσω μελέτης του υλικού που παρατίθεται. Page 244 of 317

Εικόνα 8: Στιγμιότυπο διαφάνειας στην οποία παρατίθεται η σχετική βιβλιογραφία του Κεφαλαίου 4.1 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 1 Οι μαθησιακοί στόχοι του Κεφαλάιου 1 είναι οι ακόλουθοι: Η κατανόηση της έννοιας του ΚΣΜΚΕ και η εφαρμογή της στην ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων, καθώς επίσης, και οι διάφορες προσεγγίσεις στην έννοια του ΚΣΜΚΕ; Ο προσδιορισμός και ο χαρακτηρισμός του Ευρωπαϊκού κτηριακού αποθέματος και η ενεργειακή του κατανάλωση; Η κατανόηση της κοινωνικής και πολιτικής αντίληψης στην ενεργειακή αναβάθμιση σε ΚΣΜΚΕ; Η κατανόηση του θέματος της ενεργειακής φτώχειας και η ικανότητα παροχής λύσεων στις τεχνικές, πρακτικές και κοινωνικές προκλήσεις που αυτή συνεπάγεται; Η ικανότητα επικοινωνίας του οφέλους τηε ενεργειακής αναβάθμισης κτηρίων σε ΚΣΜΚΕ. Περιεχόμενα Κεφαλαίου 1 - Εισαγωγή Το 1 ο Κεφάλαιο της εκπαιδευτικής ενότητας, με εκτιμώμενη διάρκεια μιας ώρας, θα καλύψει την έννοια και ορισμό του ΚΣΜΚΕ στα πλαίσια της ενεργειακής αναβάθμισης, και συγκεκριμένα τα ακόλουθα: Έννοια και ορισμός του ΚΣΜΚΕ; Διεθνές πλαίσιο; Page 245 of 317

Κοινωνική και πολιτική αντίληψη του θέματος; Η έννοια του ΚΣΜΚΕ στην ανακαίνιση/αναβάθμιση κτηρίου. Η παρουσίαση εξηγεί την έννοια και ορισμό του ΚΣΜΚΕ, σύμφωνακ με την αναδιατυπωμένη Ευρωπαϊκή Οδηγία (2010/31/ΕΕ). Σε αυτό το Κεφάλαιο, αφού σεν υπάρχει ένας κοινός ορισμός αναφορικα με το ΚΣΜΚΕ, παρουσιάζονται οι διάφορες προσεγγίσεις (λαμβάνοντας υπόψη: την ποσότητα και την ποιότητα ενέργειας, τις διαφορετικές προσεγγίσεις στο χρονικό διάστημα που χρησιμοποιείται για τους υπολογισμούς, τους διαφορετικούς τύπους ενέργειας που χρησιμοποιείται, τις επιλογής προμήθειας ανανεώσιμης ενέργειας). Το Κεφάλαιο συνεχίζει με την παρουσίαση του διεθνές πλαισίου αναφορικά με το κτηριακό απόθεμα, των χαρακτηριστικών του και της ενεργειακής κατανάλωσής του για να τονιστεί η σημασία της ενεργειακής αναβάθμισης κτηρίων σε παγκόσμια πλαίσια. Το Κεφάλαιο προχωρά παρουσιάζοντας την κοινωνική και πολιτική αντίληψη αναφορικά με την ενεργειακή αναβάθμιση σε ΚΣΜΚΕ, το πρόβλημα της ενεργειακής φτώχειας στην Ευρώπη και τη συνεισφορά των ΚΣΜΚΕ στον μετριασμό αυτού, την ποιότητα ζωής των πληθυσμών και την εξοικονόμηση ενέργειας. Παρουσιάζονται επίσης τα οφέλη της ενεργειακής αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ προς την υγεία, την ευεξία, την εξοικονόμηση ενέργειας και την αποτίμηση της ενεργειακής φτώχειας. Το Κεφάλαιο κλείνει παραθέτοντας τη σχετική βιβλιογραφία προς τους εκπαιδευόμενους. Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 1 Τα μαθησιακά αποτελέσματα του Κεφαλαίου 1 είναι τα ακόλουθα: Γνώση της έννοιας του ΚΣΜΚΕ που εφαρμόζεται στην ανακαίνιση/αναβάθμιση κτηρίων και τις διαφορετικές προσεγγίσεις προς την έννεοια του ΚΣΜΚΕ; Γνώση των χαρακτηριστικών του Ευρωπαϊκού Κτηριακού αποθέματος και της ενεργειακής του κατανάλωσης; Γνώση της κοινωνικής και πολιτικής αντίληψης αναφορικά με την αναβάθμιση σε ΚΣΜΚΕ; Οι συμμετέχοντες θα είναι σε θέση να προσφέρουν λύσεις αναφορικά με τις τεχνικές, πρακτικές και κοινωνικές προκλήσεις που πηγάζουν από την ενεργειακή φτώχεια; Οι συμμετέχοντες θα είναι σε θέση να επικοινωνήσουν τα οφέλη προς το κοινωνικό σύνολο που πηγάζουν από την ενεργειακή αναβάθμιση σε ΚΣΜΚΕ; Οι συμμετέχοντες θα είναι σε θέση να περιγράψουν τα οφέλη της ενεργειακής αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ στις χώρες στόχους. Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 1 A.J. Marszal, et al., Zero Energy Building A review of definitions and calculation methodologies, Energy Buildings (2011), doi:10.1016/j.enbuild.2010.12.022 J. Kurnitski, (2013), Technical definition for nearly zero energy buildings, http://www.rehva.eu/publications-and-resources/hvac-journal/2013/032013/technical-definition-fornearly-zero-energy-buildings-full-lenght-version/ Page 246 of 317

BPIE, (2011), Europe s Buildings under the Microscope, http://www.europeanclimate.org/documents/lr_%20cbc_study.pdf Asia Business Council, (2007), Building Energy Efficiency, http://www.iisbeportugal.org/documentos/beebook.pdf IEA, (2013), Transition to Sustainable Buildings Strategies and Opportunities to 2050, http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/building2013_free.pdf V. Kitio, (2013), Promoting Energy efficiency in Buildings in East Africa, http://www.unep.org/sbci/pdfs/promotingeebeastafrica.pdf BPIE, (May 2014), Alleviating Fuel Poverty in the EU Investing in Home Renovation, a Sustainable and Inclusive Solution, http://bpie.eu/uploads/lib/document/attachment/60/bpie_fuel_poverty_may2014.pdf 4.2 Κεφάλαιο 2 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 2 Οι μαθησιακοί στόχοι του Κεφαλάιου 2 είναι οι ακόλουθοι: Η κατανόηση του ορισμού του ΚΣΜΚΕ και της αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ, σύμφωνα με την αναδιατυπωμένη Ευρωπαϊκή Οδηγία περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων και την Οδηγία Ενεργειακής Αποδοτικότητας 2012/27/ΕΕ; Ο προσδιορισμός των σχετικών προτύπων και της νομοθεσίας σε Ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο; Η κατανόηση των τοπικών αρχιτεκτονικών παραδόσεων, εθνικό πλαίσιο και νομοθεσία αναφορικά με την ανακαίνιση/αναβάθμιση κτηρίων και της ενεργειακής αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ. Η κατανόηση και η ικανότητα επεξήγησης της επίδρασης και του οφέλους της ενεργειακής αναβάθμισης προς το κοινωνικό σύνολο και τη χώρα. Περιεχόμενα Κεφαλαίου 2 Το δεύτερο κεφάλαιο της εκπαιδευτικής ενότητας, με εκτιμώμενη διάρκεια 2.0 ωρών, καλύπτει τα ακόλουθα: Ευρωπαϊκές Οδηγίες, εθνικά και διεθνή πρότυπα και κανονισμοί κτηρίων που σχετίζονται με το θέμα; Αρχιτεκτονικές πραδόσεις και τοπικό πλαίσιο; Εθνικά ζητήματα/επιδράσεις. Η παρουσίαση του Κεφαλαίου ξεκινά με τον ορισμό του ΚΣΜΚΕ και της ενεργειακής αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ, σύφωνα με την αναδιατυπωμένη Ευρωπαϊκή Οδηγία περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων και την Οδηγία Ενεργειακής ΑΠοδοτικότητας 2012/27/ΕΕ, καθώς επίσης, και των διεθνών προτύπων που σχετίζονται με το θέμα. Η παρουσίαση συνεχίζει με το τοπικό πλαίσιο (εθνική νομοθεσία, αρχιτεκτονικές παραδόσεις και χαρακτηρισμός κτηριακού αποθέματος), το εθνικό σχέδιο δράσης για την προώθηση των ΚΣΜΚΕ και τα οφέλη μια ενεργειακής αναβάθμισης. Page 247 of 317

Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 2 Τα μαθησιακά αποτελέσματα του Κεφαλαίου 2 είναι τα ακόλουθα: γνώση ορισμού του ΚΣΜΚΕ και της αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ, σύμφωνα με την αναδιατυπωμένη Ευρωπαϊκή Οδηγία περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων και την Οδηγία Ενεργειακής Αποδοτικότητας 2012/27/ΕΕ; γνώση των σχετικών προτύπων και της νομοθεσίας σε Ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο; γνώση των τοπικών αρχιτεκτονικών παραδόσεων, εθνικό πλαίσιο και νομοθεσία αναφορικά με την ανακαίνιση/αναβάθμιση κτηρίων και της ενεργειακής αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ. γνώση και ικανότητα επεξήγησης της επίδρασης και του οφέλους της ενεργειακής αναβάθμισης προς το κοινωνικό σύνολο και τη χώρα. Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 2 Anabela Duarte Carvalho, Dimitris Mendrinos, Anibal T. De Almeida. Ground source heat pump carbon emissions and primary energy reduction potential for heating in buildings in Europe results of a case study in Portugal. Renewable and Sustainable Energy Reviews. Volume 45, May 2015, Pages 755 768 Filipe Rodrigues, Carlos Cardeira, J.M.F. Calado. The Daily and Hourly Energy Consumption and Load Forecasting Using Artificial Neural Network Method: A Case Study Using a Set of 93 Households in Portugal. Energy Procedia. Volume 62, 2014, Pages 220 229. 6th International Conference on Sustainability in Energy and Buildings, SEB-14 Manuel Correia Guedes, Luís Matias, Carlos Pina Santos. Thermal comfort criteria and building design: Field work in Portugal. Renewable Energy. Volume 34, Issue 11, November 2009, Pages 2357 2361 Stephen Berry, David Whaley, Kathryn Davidson, Wasim Saman. Near zero energy homes What do users think? Energy Policy. Volume 73, October 2014, Pages 127 137 Spyridon Karytsas, Helen Theodoropoulou. Public awareness and willingness to adopt ground source heat pumps for domestic heating and cooling. Renewable and Sustainable Energy Reviews. Volume 34, June 2014, Pages 49 57 Tiago Mateus, Armando C. Oliveira. Energy and economic analysis of an integrated solar absorption cooling and heating system in different building types and climates. Applied Energy. Volume 86, Issue 6, June 2009, Pages 949 957. Websites with relevant information: http://www.bpie.eu/eu_buildings_under_microscope.html#.vuebeppiog4 http://bpie.eu/pub_principles_for_n_zeb.html#.vueb85piog4 http://iet.jrc.ec.europa.eu/energyefficiency/system/tdf/eur26888_buildingreport_online.pdf?file=1&type=n ode&id=9069 http://www.buildup.eu/publications/38183 Page 248 of 317

http://www.entranze.enerdata.eu/share-of-dwellings-built-before-1980-in-total-stock.html http://buildupskills.eu/sites/default/files/status_quo_report_october_2012.pdf http://www.ecofys.com/files/files/bpie_ecofys_2012_implementing_nzeb_in_bulgaria.pdf http://bpie.eu/documents/bpie/developing_building_renovation_strategies.pdf https://ec.europa.eu/energy/en/topics/energy-efficiency/buildings/nearly-zero-energy-buildings http://bpie.eu/documents/bpie/developing_building_renovation_strategies.pdf. Κύπρος Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου, Κατανάλωση Ενέργειας στα νοικοκυριά Fokaides, P.A., Christoforou, E.A.,Kalogirou, S.A., Legislation driven scenarios based on recent construction advancements towards the achievement of nearly zero energy dwellings in the southern European country of Cyprus. Ελλάδα Management and Development Consulting, (March 2010), JESSICA Instruments for Energy Efficiency in Greece Evaluation Study Final Report, http://www.jessicafund.gr/wp-content/uploads/jessicainstruments-for-energy-efficiency-in-greece-en.pdf Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία, (2013), Έρευνα στην κατανάλωση ενέργειας των νοικοκυριών κατά τα έτη 2011-2012, (http://www.statistics.gr/portal/page/portal/esye/bucket/a0805/pressreleases/a0805_sfa40_ DT_5Y_00_2012_01_F_GR.pdf) Ελληνικός Νόμος 4067/2012 «Οι νέοι Ελληνικοί Κανονισμοί Κτηρίων» Ελληνικός Νόμος «Νέοι Κτηριακοί Κανονισμοί της Ελλάδας για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτηρίων» Ελληνικός Νόμος 3661/2008 «Μέτρα για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων και άλλες προβλέψεις», ο οποίος ενσωματώνει την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2002/91/ΕΚ» Ελληνικός Νόμος 4122/2013 «Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων Μεταφορά της Οδηγίας 2010/31/ΕΕ» Εθνικό Σχέδιο Δράσης που εκδόθηκε το Δεκέμβριο του 2014 και αναφέρρεται στο άρθρο 24 της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2010/31/ΕΕ. Ιταλία European Parliament and the Council of the European Parliament (2010). Directive 2010/31/EU of the European Parliament and of the Council of 19 May 2010 on the energy performance of buildings (recast). Page 249 of 317

Directive 2012/27/EU of the European Parliament and of the Council of 25 October 2012 on energy efficiency, amending Directives 2009/125/EC and 2010/30/EU and repealing Directives 2004/8/EC and 2006/32/EC EN 15450 - Heating systems in buildings. Design of heat pump heating systems EN 15242 - Ventilation for buildings. Calculation methods for the determination of air flow rates in buildings including infiltration EN 15459 - Energy performance of buildings. Economic evaluation procedure for energy systems in buildings CR 1752 - Ventilation for buildings. Design criteria for the indoor environment Legge 376/1976 - Norme per il contenimento del consumo energetico per usi termici negli edifici. DM 10/1977 - Determinazione del costo di costruzione di nuovi edifici Legge 10/1991 - Norme per l'attuazione del Piano energetico nazionale in materia di uso nazionale dell'energia, di risparmio energetico e di sviluppo delle fonti rinnovabili di energia DPR 26 Agosto 1993, n.412 - Regolamento recante norme per la progettazione, l'installazione, l'esercizio e la manutenzione degli impianti termici degli edifici ai fini del contenimento dei consumi di energia, in attuazione dell'art. 4, comma 4, della L. 9 gennaio 1991, n. 10 D.Lgs. 19 agosto 2005, n.192 - Attuazione della direttiva 2002/91/CE relativa al rendimento energetico nell edilizia. D.Lgs. 30 maggio 2008, n.115 - Attuazione della direttiva 2006/32/CE relativa all'efficienza degli usi finali dell'energia e i servizi energetici e abrogazione della direttiva 93/76/CEE DPR 2 aprile 2009, N.59 - Regolamento di attuazione dell'articolo 4, comma 1, lettere a) e b), del decreto legislativo 19agosto 2005, n. 192, concernente attuazione della direttiva 2002/91/CE sul rendimento energetico in edilizia Decreto Ministeriale 26/6/2009 Ministero dello Sviluppo Economico - Linee guida nazionali per la certificazione energetica degli edifici D. Lgs. 63/2013 - Disposizioni urgenti per il recepimento della Direttiva 2010/31/UE del Parlamento europeo e del Consiglio del 19 maggio 2010, sulla prestazione energetica nell'edilizia per la definizione delle procedure d'infrazione avviate dalla Commissione europea, nonche' altre disposizioni in materia di coesione sociale. D. Lgs. 90/2013 - Disposizioni urgenti per il recepimento della Direttiva 2010/31/UE del Parlamento europeo e del Consiglio del 19 maggio 2010, sulla prestazione energetica nell'edilizia per la definizione delle procedure d'infrazione avviate dalla Commissione europea, nonché altre disposizioni in materia di coesione sociale D. Lgs. 28/2001 - Attuazione della direttiva 2009/28/CE sulla promozione dell'uso dell'energia da fonti rinnovabili, recante modifica e successiva abrogazione delle direttive 2001/77/CE e 2003/30/CE Page 250 of 317

Corrado V., Ballarini I., Corgnati S.P., Building Typology Brochure Italy EPISCOPE Project (Luglio 2014) De Santoli L., Brinnovabili ed efficienza energetica negli edific: obiettivi e prospettive Università La Sapienza. Πορτογαλία Νομοθεσία της Πορτογαλίας για τη Θερμική Απόδοση των Κτιρίων: Διάταγμα Νόμου 118/2013, Διάταγμα Νόμου 68-A/2015, Διάταγμα Νόμου 194/2015, Διάταγμα Νόμου 251/2015, Διάταγμα Νόμου 28/2016 και σχετικές Αποφάσεις και Διατάγματα. Aelenei, Daniel; Azevedo Leal; Hugo de & Aelenei, Laura. The Use of Attached-sunspaces in Retrofitting Design: The Case of Residential Buildings in Portugal. Energy Procedia. Volume 48, 2014, Pages 1436 1441. Proceedings of the 2nd International Conference on Solar Heating and Cooling for Buildings and Industry (SHC 2013) Fernandes, Jorge; Mateus, Ricardo; Bragança, Luís & Correia da Silva, José Júlio. Portuguese vernacular architecture: the contribution of vernacular materials and design approaches for sustainable construction. Architectural Science Review Lourenço, Paulo B.; Luso, Eduarda & Almeida, Manuela G.. Defects and moisture problems in buildings from historical city centres: a case study in Portugal. Building and Environment. Volume 41, Issue 2, February 2006, Pages 223 234 Oliveira Panão, Marta J.N.. Revisiting cooling energy requirements of residential buildings in Portugal in light of climate change. Energy and Buildings. Volume 76, June 2014, Pages 354 362 Gouveia, João Pedro; Fortes, Patrícia& Seixas, Júlia. Projections of energy services demand for residential buildings: Insights from a bottom-up methodology. Energy. Volume 47, Issue 1, November 2012, Pages 430 442. Asia-Pacific Forum on Renewable Energy 2011 Magalhães, Sara M.C. & Leal, Vítor M.S.. Characterization of thermal performance and nominal heating gap of the residential building stock using the EPBD-derived databases: The case of Portugal mainland. Energy and Buildings. Volume 70, February 2014, Pages 167 179 4.3 Κεφάλαιο 3 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 3 Οι μαθησιακοί στόχοι του Κεφαλάιου 3 είναι οι ακόλουθοι: η ικανότητα χαρακτηρισμού του κτηρίου και η συγκέντρωση των απαραίτητων πληροφοριών για τον καταρτισμό ενός σχεδίου ενεργειακής αναβάθμισης; Η ικανότητα προσδιορισμού των τρόπων επίτευξης επιπέδων ΚΣΜΚΕ; Η κατανόηση και η ικανότητα παροχής λύσεων για αντιμετώπιση των τεχνικών και πρακτικών προκλήσεων που συνοδεύουν την ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων σε ΚΣΜΚΕ; Page 251 of 317

Ο προσδιορισμός και επεξήγηση των παθητικών και ενεργητικών λύσεων για αναβάθμιση σε ΚΣΜΚΕ; Ο προσδιορισμός των διαφόρων συστημάτων ΑΠΕ; Η κατανόηση και επεξήγηση των διαφόρων αναγκών και λύσεων για ενσωμάτωση των συστημάτων ΑΠΕ, σύμφωνα με τις ανάγκες του κτηρίου και τη σιαθεσιμότητα πόρων. Περιεχόμενα Κεφαλαίου 3 Το Κεφάλαιο 3, με εκτιμώμενη διάρκεια 3.0 ωρών, καλύπτει τα ακόλουθα: Στρατηγικές αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ; Παθητικές και ενεργητικές λύσεις αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ; Ενσωμάτωση συστημάτων ΑΠΕ διάφορες δυνατότητες σύμφωνα με τις ανάγκες του κτηρίο υκαι τη διαθεσιμότητα πόρων; Εθνικό πλαίσιο. Το Κεφάλαιο 3 ξεκινά με την παρουσίαση των ενδεικνυόμενων πληροφοριών που θα πρέπει να συγκεντρωθούν για τον καταρτισμό του πλάνου ενεργειακής αναβάθμισης. Ακολούθως επεξηγεί πως επιτυγχάνονται τα επίπεδα ΚΣΜΚΕ στις εργασίες αναβάθμισης και τις διαφορές στη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και εκπομπών άνθρακα μέσω ενεργειακά αποδοτικών μέτρων και μέτρων ενεργειακής αποδοτικότητας σε συστήματα θέρμανσης, κλιματισμού και αερισμού κτηρίων και συστήματα φωτισμού. Το Κεφάλαιο συνεχίζει με την παρουσίαση των μέτρων ενεργειακής αποδοτικότητας που σχετίζονται με το κέλυφος του κτηρίου (μέτρα για τη μείωση των ενεργειακών αναγκών σε θέρμανση και ψύξη) και των μέτρων ενεργειακής αποδοτικότητας των συστημάτων θέρμανσης, κλιματισμού και μηχανικού αερισμού κτηρίων και συστημάτων φωτισμού. Οι διάφορες διαθέσιμες τεχνολογίες, τεχνικές, υλικά και συστήματα, καθώς επίσης, και τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά τους παρουσιάζονται και συζητούνται. Στη συνέχεια γίνεται παρουσίαση και συζήτηση των παθητικών (θερμομόνωση, φυσικός φωτισμός, ηλιακά κέρδη, αεροστεγανότητα, φυσικός αερισμός, συστήματα σκίασης, ηλιακές και αιολικές καμινάδες) και ενεργητικών (συστήματα ΑΠΕ: ηλιοθερμικά και φωτοβολταϊκά συστήματα, αιολική ενέργεια, υδροηλεκτρική ενέργεια, βιομάζα, συστήματα θέρμανσης κλιματισμού και μηχανικού αερισμού, συστήματα παρακολούθησης και αυτομάτου ελέγχου) στρατηγικών ενεργειακής αναβάθμισης και των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων τους. Παρουσιάζονται επίσης διάφορα παραδείγματα των πιο πάνω συστημάτων. Το κεφάλαιο κλείνει με την παρουσίαση του εθνικού πλαισίου. Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 3 Τα μαθησιακά αποτελέσματα του Κεφαλαίου 3 σχετίζονται με τις απαιτήσεις προγραμματισμού των εργασιών ενεργειακής αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ. Οι συμμετέχοντες θα είναι σε θέση να κατανοήσουν και νε επικοινωνήσουν σε τρίτους τα κύρια ζητήματα στον τρόπο χαρακτηρισμού του κτηρίου και συγκέντρωσης των απαραίτητων πληροφοριών για τον καταρτισμό ενός πλάνου ενεργειακής αναβάθμισης. Συγκεκριμένα, θα επιδείξουν την ικανότητα κατανόησης στην ενεργειακά αναβάθμιση υφιστάμενων κτηρίων, συμπεριλαμβανομένου του τρόποου επίδρασης του προγραμματισμού στις βελτιώσης του κελύφους του κτηρίου, των εγκατεστημένων υπηρεσιών και των συστημάτων ΑΠΕ. Page 252 of 317

Οι συμμετέχοντες θα είναι σε θέση να προσδιορίσουν τους τρόπους επίτευξης των επιπέδων ΚΣΜΚΕ και να παρουσιάσουν λύσεις στις τεχνικές και πρακτικές προκλήσεις που συνοδεύουν μια ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίου σε ΚΣΜΚΕ. Θα είναι επίσης σε θέση να εξηγήσουν τις παθητικές και ενεργητικές λύσεις ενεργειακής αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ, και ειδικότερα των διαφόρων συστημάτων ΑΠΕ και τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα τους. Θα αποκτήσουν την γνώση των διαφόρων αναγκών και λύσεων για ενσωμάτωση των συστημάτων ΑΠΕ, σύμφωνα με τις ανάγκες του κτηρίου και την διαθεσιμότητα πόρων. Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 3 Baetens, Ruben; Jelle, Bjørn Petter; Thue, Jan Vincent; Tenpierik, Martin J.; Grynning, Steinar; Uvsløkk, Sivert & Gustavsen, Arild. 2010. Vacuum insulation panels for building applications: A review and beyond. Energy and Buildings. V42(2), pp 147 172. Baetens, Ruben; Jelle, Bjørn Petter & Gustavsen, Arild. 2011. Aerogel insulation for building applications: A state-of-the-art review. Energy and Buildings. V43(4), pp. 761 769. Baetens, Ruben. 2013. 9 - High performance thermal insulation materials for buildings. Nanotechnology in Eco-Efficient Construction, pp. 188 206. Charalambous, P.G., Maidment, G.G., Kalogirou, S.A., Yiakoumetti, K., 2007. Photovoltaic Thermal (PV/T) Collectors: A Review, Applied Thermal Engineering, Vol. 27, No. 2-3, pp. 275-286. COST Action TU1205. 2015. Overview of BISTS state of the art, models and application. Florides, G. and Kalogirou, S., 2007. Ground Heat Exchangers: A Review of Systems, Models and Applications, Renewable Energy, Vol. 32, No. 15, pp. 2461-2478. Jelle, Bjørn Petter. 2011. Traditional, state-of-the-art and future thermal building insulation materials and solutions Properties, requirements and possibilities. Energy and Buildings V.43(10), pp.2549-2563. Kalnæs, Simen Edsjø & Jelle, Bjørn Petter. 2015. Phase change materials and products for building applications: A state-of-the-art review and future research opportunities. Energy and Buildings. V94, pp. 150 176. Kalogirou, SA. 2004. Solar thermal collectors and applications. Progress in energy and combustion science 30 (3), 231-295. Kalogirou, S. and Tripanagnostopoulos, Y., 2006. Hybrid PV/T Solar Systems for Domestic Hot Water and Electricity Production, Energy Conversion and Management, Vol. 47, No. 18-19, pp. 3368-3382. Kalogirou, S., 2007. Solar Energy for Domestic Heating and Cooling and Hot Water Production, International Journal of Energy, Environment and Economics, Vol. 14, No. 3/4, pp. 289-339. Kalogirou, S., 2007. Recent Patents in Solar Energy Collectors and Applications, Recent Patents in Engineering, Vol. 1, No. 1, pp. 23-33. Kalogirou, S. and Tripanagnostopoulos, Y., 2007. Industrial Application of PV/T Solar Energy Systems, Applied Thermal Engineering, Vol. 27, No. 8-9, pp. 1259-1270. Page 253 of 317

Kalogirou, S., 2008. Recent Patents in Absorption Cooling Systems, Recent Patents on Mechanical Engineering, Vol. 1, No. 1, pp. 58-64. Kalogirou, S.A., 2009. Thermal Performance, Economic and Environmental Life Cycle Analysis of Thermosiphon Solar Water Heaters, Solar Energy, Vol. 83, No. 1, pp. 39-48. Ketikidis, C. Christidou, M. Dallas, P. Grammelis P. & Fallas, Y. 2013, Regional Profile of the Biomass Sector in Greece, http://www.powerpellet.gr/files/biomass_report_greece.pdf Lamnatou, C., Chemisana, D. Mateus, R. Almeida, M.G. Silva. SM.. 2015. Review and perspectives on Life Cycle Analysis of solar technologies with emphasis on building-integrated solar thermal systems. Renewable Energy 75, 833-846. Mariamou, S. 2014, Evaluation of investments in RES and optimization of motives using 2-level programming, http://artemis-new.cslab.ece.ntua.gr:8080/jspui/bitstream/123456789/6924/1/dt2014-0077.pdf Matthew R. Hall, 2010. Materials for energy efficiency and thermal comfort in buildings. Woodhead Publishing, UK. Mohammad S. Al-Homoud, 2005. Performance characteristics and practical applications of common building thermal insulation materials. Building and Environment. V40(3), pp 353 366. Papadopoulos, A.M. 2005. State of the art in thermal insulation materials and aims for future developments. Energy and Buildings V.37(1), pp.77-86. Papadopoulos, A.M. Oxizidis, S. & Papathanasiou, L. 2008. Developing a new library of materials and structural elements for the simulative evaluation of buildings energy performance. Building and Environment V.43(5), pp.710-719. RES-H POLICY, (2009), Policy development for improving RES-H/C penetration in European Member States, http://www.res-h-policy.eu/res-h_policy_market-report-gr_(d3)_english.pdf Souliotis, M., Tripanagnostoloulos, Y., Kalogirou, S., 2010. Thermosiphonic Hybrid PV/T Solar Systems, Polska Energetyka Sloneczna, No. 1, pp. 28-31. Zeynep Ülker, Deniz Sanli, Can Erkey, 2014. Chapter 8 Applications of Aerogels and Their Composites in Energy-Related Technologies. Supercritical Fluid Technology for Energy and Environmental Applications, pp. 157 180. Tsoutsos Th., Renewable Energy Sources: Technologies and Environment, Papasotiriou editions, 2003 Banks D., An Introduction to Thermogeology: ground source heating and cooling. Wiley-Blackwell, Oxford, 2012, Egg J., Cunnif G., Orio C. D., Modern Geothermal HVAC: engineering and control applications. McGraw Hill Education, 2013 Egg J. and Howard B. C., Geothermal HVAC: green heating and cooling. McGraw-Hill, 2011 Page 254 of 317

Stojanowski J., Residential Geothermal Systems: heating and cooling using the ground below. Pangea Publications LLC, 2010 Eicker U.: Energy Efficient Buildings with Solar and Geothermal Resources. Willey, 2014 Websites with relevant information: https://en.wikipedia.org/wiki/manitoba_hydro_place http://www.sbd2050.org/project/manitoba-hydro-place-77/ Κύπρος Δεν υπάρχει επιπλέον υλικό. Ελλάδα S. Mariamou, Evaluation of investments in RES and optimization of motives using 2-level programming. Retrieved from http://artemis-new.cslab.ece.ntua.gr:8080/jspui/bitstream/123456789/6924/1/dt2014-0077.pdf http://www.deddie.gr/el/fv-tou-eidikou-programmatos-stegwn/statistika-stoixeia-gia-ta-fv-stis-steges-giatin-ipeirwtiki-xwra-kai-ta-diasundedemena-nisia C. Ketikidis, M. Christidou, P. Dallas, P. Grammelis & Y. Fallas. (July 2013). Regional Profile of the Biomass Sector in Greece. Retrieved from http://www.powerpellet.gr/files/biomass_report_greece.pdf European Solar Thermal Industry Federation. (June 2015). Solar Thermal Markets in Europe. Trends and Market Statistics 2014. Retrieved from http://www.estif.org/fileadmin/estif/content/market_data/downloads/2014_solar_thermal_markets_lr.pdf Ιταλία De Santoli L., Rinnovabili ed efficienza energetica negli edifici: obiettivi e prospettive Università La Sapienza Michele Zinzi, Stefano Agnoli (2013), Involucro trasparente ed efficienza energetica. Tecnologie, prestazioni e controllo ambientale Gruppo Fisica Tecnica Ambientale (2011), Efficienza Energetica degli Edifici. Teoria e legislazione Francesco Arecco, Paolo Cavalletti (a cura di) (2010), Efficienza e certificazione energetica degli edifici. Profili giuridici, economici, fiscali; Determinazione del fabbisogno energetico; Redazione del certificato Manuel Gasparro, Domenico Germanò, Mauro Villarini (2011), Principi di progettazione degli impianti solari termici Page 255 of 317

Valerio Calderaro (1981), Architettura solare passiva: manuale di progettazione Valerio Calderaro (1995), Progettazione bioclimatica per gli edifici (Energia e materie prime, numero di aprile) Πορτογαλία Daniel Aelenei, Hugo de Azevedo Leal, Laura Aelenei. The Use of Attached-sunspaces in Retrofitting Design: The Case of Residential Buildings in Portugal. Energy Procedia. Volume 48, 2014, Pages 1436 1441. Proceedings of the 2nd International Conference on Solar Heating and Cooling for Buildings and Industry (SHC 2013) Fernandes, Jorge; Mateus, Ricardo; Bragança, Luís & Correia da Silva, José Júlio. Portuguese vernacular architecture: the contribution of vernacular materials and design approaches for sustainable construction. Architectural Science Review Lourenço, Paulo B.; Luso, Eduarda & Almeida, Manuela G.. Defects and moisture problems in buildings from historical city centres: a case study in Portugal. Building and Environment. Volume 41, Issue 2, February 2006, Pages 223 234 Gouveia, João Pedro; Fortes, Patrícia& Seixas, Júlia. Projections of energy services demand for residential buildings: Insights from a bottom-up methodology. Energy. Volume 47, Issue 1, November 2012, Pages 430 442. Asia-Pacific Forum on Renewable Energy 2011 Magalhães, Sara M.C. & Leal, Vítor M.S.. Characterization of thermal performance and nominal heating gap of the residential building stock using the EPBD-derived databases: The case of Portugal mainland. Energy and Buildings. Volume 70, February 2014, Pages 167 179 4.4 Κεφάλαιο 4 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 4 Οι μαθησιακοί στόχοι του Κεφαλαίου 4 σχετίζονται με την κατανόηση και τις απαιτήσεις της αναδιατυπωμένης Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτηρίων και του Κανονισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) Nº 244/2012 αναφορικά με το πλαίσιο της μεθοδολογίας βέλτιστου κόστους. Οι συμμετέχοντες θα πρέπει να κατανοήσουν τη μεθοδολογία αξιολόγησης ανάλυσης κύκλου ζωής (LCA Life Cycle Analysis Assessment Methodology) και πως να την εφαρμόζουν. Θα πρέπει να μπορούν να προσδιορίσουν τις λύσεις ενεργειακής αναβάθμισης βέλτιστου κόστους και να είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν μια ανάλυση βέλτιστου κόστους και να εξηγήσουν τις διαφορές μεταξύ των λύσεων βέλτιστου κόστους και των λύσεων αναβάθμισης σε επίπεδα μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης. Θα πρέπει να είναι σε θέση να παρουσιάσουν τις λύσεις ενεργειακής αναβάθμισης βέλτιστου κόστους στις χώρες στόχους. Page 256 of 317

Περιεχόμενα Κεφαλαίου 4 Το Κεφάλιαο 4 της εκπαιδευτικής ενότητας, με εκτιμώμενη διάρκεια 2.0 ωρών, θα καλύζει τα θέματα των λύσεων ενεργειακής αναβάθμισης, βελτιστοποίησης κόστους και αξιολόγηση ανάλυσης κύκλου ζωής, και συγκεκριμένα τα ακόλουθα: Εφαρμογή μεθοδολογίας βέλτιστου κόστους στην ανακαίνιση/αναβάθμιση κτηρίων; Αξιολόγηση αναλυσης κύκλου ζωής; Προσδιορισμός των λύσεων ανακαίνισης/αναβάθμισης βέλτιστου κόστους; Διαφορές μεταξύ των λύσεων βέλτιστου κόστους και των λύσεων αμναβάθμισης σε επίπεδο μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας; Λύσεις ανακαίνισης/αναβάθισης βέλτιστου κόστους σε Κύπρο, Ελλάδα, Ιταλία και Πορτογαλία. Το Κεφάλαιο 4 ξεκινά με την παρουσίαση των απαιτήσεων της αναδιατυπωμένης Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτηρίων και του Κανονισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) Nº 244/2012 αναφορικά με το πλαίσιο της μεθοδολογίας βέλτιστου κόστους. Παρουσιάζονται επίσης ο τρόπος υπολογισμού της ζήτησης πρωτογενούς ενέργειας, οι κατηγορίες κόστους, ο υπολογισμός του κόστους και οι κρίσιμες παραμέτροι μοντελοποίησης. Η παρουσίαση του Κεφαλαίου 4 συνεχίζει με τη μεθοδολογία αξιολόγησης ανάλυσης κύκλου ζωής (LCA Life Cycle Analysis Assessment Methodology). Στην ενότητα 4.2 παρουσιάζονται ο ορισμός της ανάλυσης κύκλου ζωής, η εφαρμογή της μεθοδολογίας, οι τύποι μεθοδολογίας βάσει της μεθόδου διεργασιών, η προοπτική σε βάση κύκλου ζωής, οι διάφορες φάσεις της ανάλυσης κύκλου ζωής, οι κατηγορίες και δείκτες επίδρασης και οι κοινές κατηγορίες και δείκτες επίδρασης των κτηρίων. Οι κρίσιμες παραμέτροι του μοντέλου, τα αποτελέσματα και η ερμηνεία αυτών παρουσιάζονται επίσης στην παρούσα ενότητα. Η ενότητα 4.3 αφορά στον προσδιορισμό των λύσεων ενεργειακής αναβάθμισης βέλτιστου κόστους. Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζονται τα κριτήρια επιλογής των λύσεων βέλτιστου κόστους, οι αποφάσεις που πηγάζουν από την εφαρμογή της μεθοδολογίας βέλτιστου κόστους, η τελική λύση ενεργειακής αναβάθμισης, οι παράμετροι που επηρεάζουν την οικονομική απόδοση και η αντιπαράθεση των λύσεων ελάχιστης παρέμβασης και πλήρους ενεργειακής αναβάθμισης. Η ενότητα 4.4 καλύπτει τις λύσεις βέλτιστου κόστους και τις λύσεις αναβάθμισης σε μηδενική ενεργειακή κατανάλωση. Επεξηγούνται ο ορισμός της αναβάθμισης σε επίπεδα μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης, τα όρια του συστήματος, η διαφορά του επιπέδου ΚΣΜΚΕ εναντίον του επιπέδου βέλτιστου κόστους, οι οδηγοί παράμετροι του οικονομικού μοντέλου και οι ενέργειες που επηρεάζουν αυτές τις παραμέτρους. Η ενότητα 4.5 αφορά τις λύσεις ενεργιακής αναβάθμισης βέλτιστου κόστους για την Κύπρο, την Ελλάδα, την Ιταλία και την Πορτογαλία. Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 4 Τα μαθησιακά αποτελέσματα του Κεφαλαίου 4 είναι τα ακόλουθα: Page 257 of 317

Η κατανόηση των απαιτήσεων της αναδιατυπωμένης Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτηρίων και του Κανονισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) Nº 244/2012 αναφορικά με το πλαίσιο της μεθοδολογίας βέλτιστου κόστους; Η κατανόηση της μεθοδολογίας αξιολόγησης ανάλυσης κύκλου ζωής (Life Cycle Assessment - LCA methodology) και πως αυτή εφαρμόζεται; Ο προσδιορισμός των λύσεων ενεργειακής αναβάθμισης βέλτιστου κόστους και η ικανότητα διεκπεραίωσης μιας ανάλυσης βέλτιστου κόστους, καθώς εοίσης, και η επεξήγηση των διαφορών μεταξύ των λύσεων ενεργειακής αναβάθμισης βέλτιστου κόστους και των λύσεων αναβάθμισης σε επίπεδο μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης. Η ικανότητα παρουσίασης των λύσεων ενεργειακής αναβάθμισης βέλτιστου κόστους στις χώρες στόχους. Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 4 Ferreira Marco, Almeida M. G., Ana R., and Monteiro da Silva S., "Comparing cost-optimal and net-zero energy targets in building retrofit", Building Research & Information, doi:10.1080/09613218.2014.975412, 2014. Almeida M. G., Ferreira M., and Pereira M., "Cost optimal building renovation with a net zero energy target for the Portuguese single-family building stock built before 1960", SB13 Portugal International Conference on Sustainable Building contribution to achieve the EU 20-20-20 targets, Printed by Multicomp, pp. 3-10, 2013. Almeida M. G., Ferreira M., and Pereira M., "Cost optimal building renovation with a net zero energy target for the Portuguese single-family building stock built before 1960", SB13 Portugal International Conference on Sustainable Building contribution to achieve the EU 20-20-20 targets, Printed by Multicomp, pp. 3-10, 2013 Almeida M. G., Rodrigues A., and Ferreira M., "Cost optimality and nzeb target in the renovation of Portuguese building stock - Rainha Dona Leonor neighborhood case study", SB13 Portugal International Conference on Sustainable Building contribution to achieve the EU 20-20-20 targets., Printed by Multicomp, pp. 35-42, 2013. Almeida M. G., Rodrigues A., and Ferreira M., "Cost optimal levels for envelope components in residential building renovation Rainha Dona Leonor neighbourhood case study", SB13 Graz - International Conference on Sustainable Buildings - Construction Products and Technologies, Verlag der Technischen Universität Graz, pp. 571-578, 2013. Almeida M. G., Dias N., Ferreira M., and Rodrigues A., "Co-Benefits in Building Retrofit Methodology proposal, tool development and a case-study demonstration", B13 Graz - International Conference on Sustainable Buildings - Construction Products and Technologies, Verlag der Technischen Universität Graz, pp. 25-28, 2013. Almeida M. G., Ferreira M., and Rodrigues A., "Reabilitação Energética do Parque Residencial Metodologia para determinação de soluções de custo ótimo", Revista Materiais de Construção, Agosto de 2013, vol. N.º 165, pp. 44-50, 2013. Page 258 of 317

IEA, Methdology for Cost-Effective Energy and Carbon Emmissions Optimization in Buildings Renovation Heo Y., Augenbroe G., Graziano D., Muehleisen R. T. and Guzowski L., Scalable methodology for large scale building energy improvement: Relevance of calibration in model-based retrofit analysis Penna P., Prada A., Cappelletti F. and Gasparella A., Multi-objectives optimization of Energy Efficiency Measures inexisting buildings Navarro Di Meo N. and Garcia Martinez A., Life Cycle Assessment of two different building envelope energy retrofitting method. Frischknecht R., Wyss F., Knöpfel S. B. and Stolz P., Life cycle assessment in the building sector: analytical tools, environmental information and labels. Napolano L., Menna C., Asprone D., Prota A. and Manfredi G., LCA-based study on structural retrofit options for masonry buildings. Durabi N., Life Cycle Assessment: Existing Building Retrofit versus Replacement. EuroACE, Factsheet on Cost Optimality. ECEE, Cost optimal building performance requirements. Aggerholm S., Erhorn H., Hitchin R., Erhorn-Kluttig H., Thomsen K. E. and Wittchen K. B., Cost optimal levels for energy performance requirements Thomsen K.E. and Wittchen K.B., Cost-optimal Methodology: Overview and Outcomes. BPIE, Implementing the cost-optimal methodology in EU countries: lessons learned from three case studies. BPIE, Implementing the cost-optimal methodology in EU countries: case study Germany. BPIE, Implementing the cost-optimal methodology in EU countries: case study Austria. Κύπρος Δεν υπάρχει σχετικό υλικό. Ελλάδα Δεν υπάρχει σχετικό υλικό. Ιταλία EN ISO 14040:2006 - Environmental management. Life cycle assessment. Principles and framework Page 259 of 317

Gian Luca Baldo, Massimo Marino, Stefano Rossi (2005), Analisi del ciclo di vita LCA. Materiali, prodotti, processi Pietro Lafratta (2004), Strumenti Innovativi per lo sviluppo sostenibile. Vision 2000, ISO 14000, EMAS, SA 8000, OHSAS, LCA: l integrazione vincente Rossella Franchino (a cura di) (2005), Strumenti e metodi per la gestione della qualità del costruire. Volume II Materiali e prodotti per il controllo della qualità in edilizia Jarek Kurnitski (2001), How to calculare cost optimal nzeb energy performance? http://www.rehva.eu/fileadmin/hvac-dictio/05-2011/rj1105_p36-41_how-to-calculate-cost-optimal-nzebenergy-performance.pdf EN 15459 - Energy performance of buildings. Economic evaluation procedure for energy systems in buildings G. Grazzini, L. Leoncini (2014), Nearly Zero Energy Building e Cost-Optimality : Norme Europee e loro recepimento, DIEF, Università di Firenze, bollettino ingegneri n. 3 2014 Jarek Kurnitski (editor) (2013), Cost Optimal and Nearly Zero-Energy Buildings (nzeb). Definitions, Calculation Principles and Case Studies. Πορτογαλία Almeida M. G., Ferreira M., and Pereira M., "Cost optimal building renovation with a net zero energy target for the Portuguese single-family building stock built before 1960", SB13 Portugal International Conference on Sustainable Building contribution to achieve the EU 20-20-20 targets, Printed by Multicomp, pp. 3-10, 2013. Almeida M. G., Rodrigues A., and Ferreira M., "Cost optimality and nzeb target in the renovation of Portuguese building stock - Rainha Dona Leonor neighborhood case study", SB13 Portugal International Conference on Sustainable Building contribution to achieve the EU 20-20-20 targets., Printed by Multicomp, pp. 35-42, 2013. Almeida M. G., Ferreira M., and Rodrigues A., "Reabilitação Energética do Parque Residencial Metodologia para determinação de soluções de custo ótimo", Revista Materiais de Construção, Agosto de 2013, vol. N.º 165, pp. 44-50, 2013. Oliveira Panão, Marta J.N., Revisiting cooling energy requirements of residential buildings in Portugal in light of climate change. Energy and Buildings. Volume 76, June 2014, Pages 354 362. 4.5 Κεφάλαιο 5 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 5 Οι μαθησιακοί στόχοι του Κεφαλάιου 5 είναι οι ακόλουθοι: Η κατανόηση των προσδοκιών των ενοίκων και η εκ μέρους τους αποδοχή των μέτρων ενεργειακής αναβάθμισης; Page 260 of 317

Η κατανόηση των παράλληλων οφέλων που συνδέονται με τη διαδικασία ενεργειακής αναβάθμισης; Η κατανόηση των οδηγών παραμέτρων και εμποδίων που σχετίζονται με τις εργασίες αναβάθμισης; Η κατανόηση και η ικανότητα παροχής λύσεων στις τεχνικές, πρακτικές και λογιστικές προκλήσεις που αντιμετωπίζονται σε κάθε χώρα κατά τις ενεργεικές αναβαθμίσεις σε ΚΣΜΚΕ. Περιεχόμενα Κεφαλαίου 5 Το Κεφάλαιο 5 της εκπαιδευτικής ενότητας, με εκτιμώμενη διάρκεια 2.0 ωρών, καλύπτει τα ακόλουθα: Προσδοκίες ενοίκων και εκ μέρους τους αποδοχή των μέτρων ενεργειακής αναβάθμισης; Παράλληλα οφέλη που σχετίζονται με τη διαδικασία ενεργειακής αναβάθμισης; Οδηγοί παράμετροι και εμπόδια που σχετίζονται με τις εργασίες αναβάθμισης; Τοπικό πλαίσιο. Η παρουσίαση του Κεφαλαίου 5 ξεκινά με τις προσδοκίες των ενοίκων και της κε μέρους τους αποδοχής της διαδικασίας ενεργειακής αναβάθμισης, συζήτηση των παραγόντων που επηρεάζουν την αποδοχή των μέτρων ενεργειακής αναβάθμισης και τι ενισχύει την αποδοχή της αναβάθμισης ενός κτηρίου. Το Κεφάλαιο 5 συνεχίζει με την παρουσίαση των οδηγών παραμέτρων και εμποδίων που σχετίζονται με τις εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης και συζήτηση γύρω από τα άμεσα οφέλη και τα παράλληλα οφέλη που σχετίζονται με μια αποδοτική από πλευράς κόστους ενεργειακής αναβάθμισης ενός κτηρίου και μείωσης των εκπομπών άνθρακα. Το Κεφάλαιο κλείνει με την παρουσίαση του τοπικού πλαισίου. Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 5 Τα μαθησιακά αποτελέσματα του Κεφαλαίου 5 είναι τα ακόλουθα: Η ικανότητα επξήγησης των προσδοκιών των ενοίκων και της εκ μέρους τους αποδοχή των μέτρων ενεργειακής αναβάθμισης; Η ικανότητα επικοινωνίας των παράλληλων οφέλων που συνδέονται με τη διαδικασία ενεργειακής αναβάθμισης; Η ικανότητα επεξήγησης των οδηγών παραμέτρων και εμποδίων που σχετίζονται με τις εργασίες αναβάθμισης; Η ικανότητα παροχής λύσεων στις τεχνικές, πρακτικές και λογιστικές προκλήσεις που αντιμετωπίζονται σε κάθε χώρα κατά τις ενεργεικές αναβαθμίσεις σε ΚΣΜΚΕ. Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 5 Blomsterberg, Åke & Pedersen Eja. Tenants Acceptance or Rejection of Major Energy Renovation of Block of Flats IEA Annex 56. 6th International Building Physics Conference, IBPC 2015. Energy Procedia 00 (2015) 000 000. Page 261 of 317

Almeida M. G., Ferreira M. Benefits from energy related building renovation beyond costs, energy and emissions, 6 th International Building Physics Conference, IBPC 2015, doi:10.1016/j.egypro.2015.11.199, 2015 Ferreira et al. Comparing cost-optimal and net-zero energy targets in building retrofit, Building Research & Information; 2014. Urge-Vorsatz D, Novikova A, Sharmina M. Counting good: quantifying the co-benefits of improved efficiency in buildings; 2009. OCDE. The forgotten Benefits of Climate Change Mitigation: Innovation, Technological Leapfrogging, Employment, and Sustainable Development; 2003. OCDE/ IEA. Capturing the Multiple Benefits of Energy Efficiency; 2014. IEA EBC Annex 56 "Cost effective energy and carbon emissions optimization in building renovation"; http://www.iea-annex56.org/. IEA. Spreading the net - The Multiple Benefits of Energy Efficiency Improvements; 2012. Goodacre, C, Sharples S. & Smith P. Integrating energy efficiency with the social agenda in sustainability; UK. Elsevier 2001. IEA EBC, 2014 Methodology for Cost-Effective energy and Carbon Emissions Optimization in Building Renovation (Annex 56), Energy in Buildings and Communities Programme. ISBN: 978-989-95961-6-0. Available at: http://www.iea-annex56.org/index.aspx?menuid=1 Hischier, R. Weidema, B. et al, (2010) Implementation of Life cycle Impact Assessment Methods, ecoinvent centre. Renovate Europe, 2012. Multiple benefits of investing in energy efficient renovation of buildings - Impact on Public Finances. Heffner, Grayson & Nina Campbell, 2011. Evaluating the co-benefits of low-income energy-efficiency programmes. Results of the Dublin Workshop, 27-28 January 2011 (IEA). BPIE, 2013. A Guide to Developing Strategies for Building Energy Renovation - Delivering the Energy Efficiency Directive Article 4 requirements on long term strategies for mobilising investment in renovation of national building stocks Risholt, Birgit & Berker, Thomas, 2013. Success for energy efficient renovation of dwellings - Learning from private homeowners. Energy Policy. 61, pp 1022 1030. Häkkinen, Tarja & Belloni, Kaisa, 2011. Barriers and drivers for sustainable building. Building Research & Information, 39-3, pp 239-255. doi: 10.1080/09613218.2011.561948 Persson, Johannes & Grönkvist, Stefan, 2015. Drivers for and barriers to low-energy buildings in Sweden. Journal of Cleaner Production. Volume 109, 16 December 2015, Pages 296 304 (Special Issue: Toward a Regenerative Sustainability Paradigm for the Built Environment: from vision to reality). doi:10.1016/j.jclepro.2014.09.094 Page 262 of 317

Erwin, Mlecnik, 2010. Adoption of Highly Energy Efficient Renovation Concepts. Open House International. Jun 2010, Vol. 35 Issue 2, p39-48. Attari et al., 2010. Public perceptions of energy consumption and savings. Proc. Natl. Acad. Sci., 107 (37) (2010) Bond, 2011. Barriers and drivers to green buildings in Australia and New Zealand. J. Prop. Invest. Finance, 29 (4/5) (2011), pp. 494 509 Hirst and Brown, 1990. Closing the efficiency gap: barriers to the efficient use of energy. Resour. Conserv. Recycl., 3 (4) (1990), pp. 267 281 Mlecnik et al., 2010. Barriers and opportunities for labels for highly energy-efficient houses. Energy Policy, 38 (8) (August 2010), pp. 4592 4603 Osmani and O'Reilly, 2009. Feasibility of zero carbon homes in England by 2016: a house builder's perspective. Build. Environ., 44 (9) (2009) Pinkse and Dommisse, 2009. Overcoming barriers to sustainability: an explanation of residential builders' reluctance to adopt clean technologies. Bus. Strategy Environ., 18 (8) (2009), pp. 515 527 Sexton et al., 2006. Motivating small construction companies to adopt new technology. Build. Res. Inf., 1466-4321, 34 (1) (2006), pp. 11 22 Shove, 1998. Gaps, barriers and conceptual chasms: theories of technology transfer and energy in buildings. Energy Policy, 26 (15) (1998), pp. 1105 1112 Christie et al., 2011. The apparent disconnect towards the adoption of energy efficient technologies. Building Research and Information, 39 (2011), pp. 450 458 Faiers et al., 2007. Towards a contemporary approach for understanding consumer behaviour in the context of domestic energy use. Energy Policy, 35 (2007), pp. 4381 4390 Gireesh et al., 2010. Owners perception on the adoption of building envelope energy efficiency measures in Swedish detached houses. Applied Energy, 97 (2010), pp. 2411 2419 Mills and Rosenfeld, 1996. Consumer non-energy benefits as a motivation for making energy efficiency improvements. Energy, 21 (1996), pp. 707 720 Reddy, 1991. Barriers to improvements in energy efficiency. Energy Policy, 16 (1991), pp. 953 961 Tommerup et al., 2010. Existing sustainable renovation concepts. DTU (2010) Weiss et al., 2012. Improving policy instruments to better tap into homeowner refurbishment potential: lessons learned form a case study in Germany. Energy Policy, 44 (2012), pp. 406 415 IEA-SHC Task 47. 2014. MARKET CHANGE: Upgrading of the non-residential building stock towards nzeb standard Recommendations to authorities and construction industry. Report number T.47.B.1. Page 263 of 317

Julia Backhaus, Casper Tigchelaar, Marjolein de Best-Waldhober (ECN). Key findings & policy recommendations to improve effectiveness of Energy Performance Certificates & the Energy Performance of Buildings Directive. IDEAL EPBD. Beillan, Véronique; Battaglini, Elena; Huber, Andreas & Mayer, Ines. 2011. Barriers and drivers to energy-efficient renovation in the residential sector. Empirical findings from five European countries. ECEEE 2011 SUMMER STUDY. Energy efficiency first: The foundation of a low-carbon society. Jakob, Martin, 2007. The drivers of and barriers to energy efficiency in renovation decisions of singlefamily home-owners. CEPE. Wilson, Charlie; Crane, Lucy & Chryssochoidis, Georgios, 2014. Why do people decide to renovate their homes to improve energy efficiency? Tyndall Centre for Climate Change Research. http://www.anz.co.nz/personal/home-loans-mortgages/building-renovating/options/ Κύπρος Δεν υπάρχει διαθέσιμο σχετικό υλικό. Ελλάδα http://exoikonomisi.ypeka.gr/ Ιταλία Adriana S. Sferra (2015), Ultima chiamata: uscita 2020. La scadenza europea per la sostenibilità ambientale S. Ferrari, V. Zanotto (2012), Analisi e valutazioni energetico ambientali di un edifici-tipo riqualificato secondo il target nzeb, Politecnico di Milano, Dip.to BEST per ENEA http://www.enea.it/it/ricerca_sviluppo/documenti/ricerca-di-sistema-elettrico/risparmio-energia-settorecivile/2011/108-rds-pdf. Πορτογαλία Almeida, Manuela; Ferreira, Marco & Rodrigues, Ana. Cost Effective Energy and CO 2 Emissions Optimization in Building Renovation - Annex 56 methodology and its application to a case study. CLIMA 2016 - proceedings of the 12th REHVA World Congress. Ferreira, M., Almeida, M., Rodrigues, A., IEA EBC ANNEX 56 vision for cost effective energy and carbon emissions optimization in building renovation, Energy Procedia, 2015. 4.6 Κεφάλαιο 6 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 6 Οι μαθησιακοί στόχοι του Κεφαλάιου 6 είναι οι ακόλουθοι: Page 264 of 317

Η δυνατότητα προσδιορισμού των καταλληλότερων εργαλείων για χρήση στον προγραμματισμό εργασιών αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ αποτελεσματικού κόστους. Περιεχόμενα Κεφαλαίου 6 Το Κεφάλαιο 6 της εκπαιδευτικής ενότητας, εκτιμώμενης διάρκειας 3.0 ωρών, καλύπτει τα ακόλουθα: Εργαλεία υποστήριξης ευρέσεως λύσεων βέλτιστου κόστους για εργασίες αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ; Ενότητα πρακτικής. Το Κεφάλαιο 6 αποτελείται από μια σύντομη περιγραφή και παρουσίαση των εργαλείων υποστήριξης στον υπολογισμό της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας και της ανάλυσης κύκλου ζωής του κόστους των μέτρων ενεργειακής αναβάθμισης. Παρουσιάζεται μια λίστα εργαλείων και οι κύριες δυνατότητες και λειτουργίες του καθενός. Αναλύονται επίσης οι εθνικές μεθοδολογίες υπολογισμού της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων. Το Κεφάλαιο κλείνει με μια ενότητα πρακτικής εξάσκησης με την εφαρμογή της μεθοδολογίας ανάλυσις βέλτιστου κόστους σε πραγματικό κτήριο και του προσδιορισμού της ολοκληρωμένης λύσης μέτρων ενεργειακών αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ βέλτιστου κόστους. Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 6 Τα μαθησιακά αποτελέσματα του Κεφαλαίου 6 είναι τα ακόλουθα: Kγνώση των εργαλείων υποστήριξης ευρέσεως λύσεων βέλτιστου κόστους για εργασίες αναβάθμισης σε ΚΣΜΚ; Οι συμμετέχοντες θα είναι σε θέση να ανταποκριθούν στην εφαρμογή αναβαθμίσεων σε ΚΣΜΚΕ αποτελεσματικού κόστους στα πλαίσια της εργασίας τους και θα μπορούν να προγραμματίζουν μελλοντικές αναπτύξεις σε ένα τέτοιο επίπεδο. Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 6 Strand, R K, M.J Witte, and R J Liesen, Resources for the Teaching of Building Energy Simulation, Proceedings, SimBuild 2004, IBPSA-USA National Conference, Boulder, CO, August 2004. Crawley, D.B.; Hand, J.W.; Kummert, M. & Griffith, B.T.. Contrasting the Capabilities of Building Energy Performance Simulation Programs. 2005. http://www.buildingenergysoftwaretools.com/ Κύπρος Δεν υπάρχει διαθέσιμο σχετικό υλικό. Ελλάδα Ελληνικός Κανονισμός περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (ΚΕΝΑΚ) Page 265 of 317

Τεχνικές Οδηγίες για την εφαρμογή του KENAK μέσω του ΦΕΚ Β 1387-2010 και 1413-2012 Λογισμικό ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ. Ιταλία Mazzucchelli Enrico S. (2013), Edifici ad energia quasi zero Maggioli Editore (2015), Progettare e riqualificare per l'efficienza energetica Maggioli Editore (2012), Comfort estivo e risparmio energetico in architettura Fabrizio Cumo, Umberto Di Matteo, Valentina Sforzini (2013), Sistemi Tecnologici per Edifici a Energia quasi zero Milardi Martino (2015), L'edificio risorsa: Caratteri e indicatori di eco-efficienza in edilizia Bonanomi Marcella; De Flumeri Claudia; Lavagna Monica (2012), Edifici a consumo energetico zero. Orientamenti normativi, criteri progettuali ed esempi di zero energy e zero emission buildings Graziano Salvalai (2015), 2020. Edifici ad energia quasi zero (nzeb) Pennisi, V (2013), Modellazione energetica in regime dinamico: la parola ai software ENERGY PLUS, presentazione disponibile www.gbcitalia.org Gorgone Jonathan G.; Messina Giuseppe; Russo Fabrizio (2015), Progettare e riqualificare le pareti per l'efficienza energetica. Chiusure verticali opache e trasparenti http://www.onjob21.com/2013/10/manuale-energyplus-e-relativi-sotware.html. Πορτογαλία Νομοθεσία Θερμομόνωσης Κτιρίων Πορτογαλίας Διάταγμα-Νόμος 118/2013, Αναθεωρημένο από το Διάταγμα - Νόμο 68 -A/2015, Διάταγμα - Νόμος 194/2015, Διάταγμα - Νόμος 25/2016 και σχετικές Αποφάσεις και Εντολές. Almeida M. G., Ferreira M., and Pereira M., "Cost optimal building renovation with a net zero energy target for the Portuguese single-family building stock built before 1960", SB13 Portugal International Conference on Sustainable Building contribution to achieve the EU 20-20-20 targets, Printed by Multicomp, pp. 3-10, 2013. Almeida M. G., Rodrigues A., and Ferreira M., "Cost optimality and nzeb target in the renovation of Portuguese building stock - Rainha Dona Leonor neighborhood case study", Portugal SB13 - Contribution of Sustainable Building to Meet EU 20-20-20 Targets, pp. 35 42, 2013. Almeida M. G., Rodrigues A., and Ferreira M., "Cost optimal levels for envelope components in residential building renovation Rainha Dona Leonor neighbourhood case study", SB13 Graz - International Conference on Sustainable Buildings - Construction Products and Technologies, Verlag der Technischen Universität Graz, pp. 571-578, 2013. Page 266 of 317

Almeida M. G., Ferreira M., and Rodrigues A., "Reabilitação Energética do Parque Residencial Metodologia para determinação de soluções de custo ótimo", Revista Materiais de Construção, Agosto de 2013, vol. N.º 165, pp. 44-50, 2013. 4.7 Κεφάλαιο 7 Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 7 Οι μαθησιακοί στόχοι του Κεφαλάιου 7 είναι οι ακόλουθοι: Η κατανόηση των στόχων, στρατηγικών και τεχνικών διεξαγωγής ενός ενεργειακού ελέγχου; Η δυνατότητα παρακολούθησης της μεθοδολογίας ενεργειακού ελέγχου; Η δυνατότητα προσδιορισμού και επεξήγησης των παραμέτρων που μετρούνται σε ένα ενεργειακό έλεγχο; Η ικανότητα διενέργειας ενεργειακών ελέγχων. Περιεχόμενα Κεφαλαίου 7 Το Κεφάλαιο 7 της εκπαιδευτικής ενότητας 8, με εκτιμώμενη διάρκεια 3.0 ωρών, καλύπτει τα ακόλουθα: Ενεργειακοί Έλεγχοι. Στόχοι, τεχνικές και στρατηγικές Ακολουθούμενη μεδοδολογία στους ενεργειακούς ελέγχους Παράμετροι για μέτρηση. Το Κεφάλαιο 7 αρχίζει με την παρουσίαση του πλασίου των ενεργειακών ελέγχων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Παρουσιάζονται στη συνέχεια ο ορισμός, οι στόχοι και οι αρχές των ενεργειακών ελέγχων, καθώς επίσης, και τα απαιτούμενα προσόντα για ένα ενεργειακό ελεγκτή. Session 7 starts with the energy audits context at European level. The definition, objectives and principles of the energy audits are then presented. The requisites of an energy auditor are also presented. Ακολούθως επεξηγούνται οι ανάγκες σχεδιασμού της ενεργειακής επιθεωρησης, τα προτεινόμενα μέτρα ενεργειακής αναβάθμισης και το περιεχόμενο της έκθεσης ενεργειακού ελέγχου. Το παρόν Κεφάλαιο συνεχίζει με την παρουσίαση της μεθοδολογίας και των διαδικασιών ενεργειακού ελέγχου, καθώς επίσης, και με την προσδιορισμό των προς μέτρηση μεγεθών και τον απαραίτητο εξοπλισμό που απαιτούνται για τη διενέργεια ενός ενεργειακού ελέγχου. Το Κεφάλαιο κλείνιε με μια ενότητα πρακτικής άσκησης. Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 7 Τα μαθησιακά αποτελέσματα του παρόντος καεφαλαίου σχετίζονται με τους ενεργειακούς ελέγχους, συμπεριλαμβανομένων των στόχων, το μετρούμενων παραμέτρων και της ακολουθούμενης μεθοδολογίας. Οι συμμετέχοντες θα είναι σε θέση να κατανοήσουν και να επικοινωνήσουν σε τρίτους τους στόχους, στρατηγικές και τεχνικές διεξαγωγής ενός ενεργειακού ελέγχου. Θα είναι σε θέση επίσης να εξηγήσουν τις μετρούμενες παραμέτρους και την ακολουθούμενη μεθοδολογία για τη διεξαγωγή ενός ενεργειακού Page 267 of 317

ελέγχου. Επιπροσθέτως, οι συμμετέχοντες θα είναι σε θέση να αναλύσουν και να εξηγήσουν σε τρίτους τα αποτελέσματα των ενεργειακών ελέγχων. Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 7 ISO 50002:2014. Energy audits -- Requirements with guidance for use ASHRAE. Procedures For Commercial Building Energy Audits. 2011. 2nd edition. ASHRAE. Canadian Industry Program for Energy Conservation. Energy Savings Toolbox An Energy Audit Manual and Tool (http://www.nrcan.gc.ca/sites/oee.nrcan.gc.ca/files/files/pdf/energy-audit-manual-andtool.pdf) National Framework for Energy Efficiency (Australia), (December 2009), The Basics of Efficient Lighting, http://www.energyrating.gov.au/wp-content/uploads/2011/02/2009-ref-manual-lighting.pdf CWA 15693 Saving lifetimes of Energy Efficiency Improvement Measures in bottom-up calculations Wikipedia, (26.02.2015), Lux, http://en.wikipedia.org/wiki/lux Wikipedia, (19.02.2015), Harmonics (electrical power), http://en.wikipedia.org/wiki/harmonics_(electrical_power) Κύπρος EN 16247-1:2012 Energy Audit. General Requirements. EN 16247-2:2012 Energy Audit. Buildings. Στην Κύπρο είναι υποχρεωτικό δια νόμου να ακολουθεί κανείς τη μεθοδολογία που περιγράφεται στο Ευρωπαϊκό πρότυπο EN16247 κατά τη διεξαγωγή ενεργειακών ελέγχων. Ελλάδα Ελληνικός Κανονισμός περί της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (ΚΕΝΑΚ) Τεχνικές Οδηγίες για την εφαρμογή του KENAK μέσω του ΦΕΚ Β 1387-2010 και 1413-2012. Ιταλία Antonio Dalla (a cura di) (2010), Risparmiare energia è possibile. La gestione energetica nell industria e nei servizi Farné Stefano (2011), Sistemi di gestione dell energia. La norma EN 16001: efficienza e risparmio energetico per competere Elena Lucchi, Valeria Pracchi (a cura di) (2013), Efficienza energetica e patrimonio costruito. La sfida del miglioramento delle prestazioni nell edilizia storica Page 268 of 317

A. Carotti (a cura di) (2014) Edifici a elevate prestazioni energetiche e acustiche. Energy management Πορτογαλία http://www.adene.pt/textofaqs/auditoria-energetica 4.8 Κεφάλαιο 8: Παραδείγματα Μαθησιακοί στόχοι Κεφαλαίου 8 Οι μαθησιακοί στόχοι του Κεφαλάιου 8 είναι οι ακόλουθοι: Να είναι σε θέση κανείς να προσδιορίζει και να εξηγεί παραδείγματα καλών πρακτικών ενεργειακής αναβάθμισης κτηρίων και να προσδιορίζει τα μέτρα που συμβάλλουν στην ενεργειακή αποδοτικότητα ενός κτηρίου. Η κατανόηση και η δυνατότητα επεξήγησης των πλεονεκτημάτων της ενσωμάτωσης συστημάτων ΑΠΕ στα κτήρια και στον προσιορισμό των βέλτιστων συστημάτων σύμφωνα με τους διαφορετικούς τύπους κτηρίων. Περιεχόμενα Κεφαλαίου 8 Το Κεφάλαιο 8 παρουσιάζει ένα σύνολο παραδειγμάτων καλών πρακτικών, σε Ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, σε κτήρια που αναβαθμίστηκαν για την βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης, παρουσιάζοντες τις εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης, τα κόστη και τα οφέλη. Η εκτιμώμενη διάρκεια του παρόντος κεφαλαίου είναι 3.0 ώρες. Το παρόν Κεφάλαιο καλύπτει τα ακόλουθα: Βέλτιστες πρακτικές σις εργασίες αναβάθμισης σε ΚΣΜΚΕ; Παρουσίαση σχετικών παραδειγμάτων: Κτήριο Πολυκατοικίας Kapfenberg (Austria); Κτήριο Πολυκατοικίας - Bruck an der Mur (Austria); Κτήριο Μονοκατοικίας - Skodsborgvej, Virum (Denmark); Κτήριο Πολυκατοικίας - Wijk van Morgen, Kerkrade (Netherlands); Κτήριο Πολυκατοικίας - Backa röd, Gothenburg (Sweden); Κτήριο Πολυκατοικίας - Brogården, Alingsås (Sweden); Κτήριο Πολυκατοικίας - Les Charpentiers, Morges (Switzerland); Τοπικά παραδείγματα στις χώρες στόχους: Αναβαθμίζοντας σε ΚΣΜΚΕ Παραδείγμαυα Κύπρος; Αναβαθμίζοντας σε ΚΣΜΚΕ Παραδείγματα Ελλάδα; Page 269 of 317

Αναβαθμίζοντας σε ΚΣΜΚΕ Παραδείγματα Ιταλία: Δημοτικό Σχολείοστο Laion / Novale, South Tyrol, Ιταλία; Αναβαθμίζοντας σε ΚΣΜΚΕ Πορτογαλία: Κτήριο Μονοκατοικίας - Pontes (εξοχικό σπίτι); Αναβαθμίζοντας σε ΚΣΜΚΕ Πορτογαλία: Κτήριο Πολυκατοικίας γεοτινιά Rainha Dona Leonor. Μαθησιακά αποτελέσματα Κεφαλαίου 8 Τα μαθησιακά αποτελέσματα του Κεφαλαίου 8 σχετίζονται με τον προσδιορισμό των δυνατών επιλογών βελτίωσης των χαρακτηριστικών ενός κτηρίου κατά τη διάρκεια των εργασιών αναβάθμισης προς επίτευξη της ενεργειακής κατηγορίας ΚΣΜΚΕ. Οι συμμετέχοντες θα είναι σε θέση να κατανοήσουν και να επικοινωνήσουν σε τρίτους εκείνα τα χαρακτηριστικά των κτηρίων, τα οποία συνεισφέρουν σημαντικά στην ενεργειακή αναβάθμιση σε ενεργειακή κατηγορία ΚΣΜΚΕ. Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 8 Annex 56 Shining Examples, available at: http://www.iea-annex56.org/index.aspx?menuid=4 Κύπρος Δεν υπάρχει διαθέσιμο σχετικό υλικό. Ελλάδα Δεν υπάρχει διαθέσιμο σχετικό υλικό. Ιταλία Appiani Alessandra Renata (2011), Edifici a energia zero in Europa: casi di studio e prospettive future (pp. 117-120), Politecnico di Milano, Facoltà di Architettura e Società Affermative Integrated Energy Design Action «AIDA» Guida dei migliori casi studio: Storie di successo, 2013. Πορτογαλία Annex 56 Shining Examples, available at: http://www.iea-annex56.org/index.aspx?menuid=4 Page 270 of 317

5 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Ο ακόλουθος πίνακας παρουσιάζει το μητρώο κινδύνων, καθορίζοντας τους αναμενόμενους κινδύνους, το επιπεδο κινδύνου και τα μέτρα ελέγχου και διαχείρισης αυτών. Κίνδυνος Περιγραφή Επίπεδο Κινδύνου Δράση διαχείρισης κινδύνου Έλλειψη παράδοσης του εκπαιδευτικού υλικού από τους εταίρους και πολυπλοκότητα διαδικασίας ανάπτυξης τεσσάρων εκπαιδευτικών σεμιναρίων (ένα για κάθε χώρα στόχο). Ψηλό Το Πανεπιστήμιο του Minho θα πρέπει να συνδυάσει το υλικό που θα προμηθεύσει η κάθε χώρα μαζί με το υλικό που έχει συλλέξει για τη δημιουργία 4 εκδόσεων της εκπαιδευτικής ενότητας, μια για κάθε χώρα στόχο. Διεξαγωγή συνεδριάσεων μεταξύ συνεργατών για τα εκπαιδευτικά σεμινάρια για την επίλυση τυχών προβλημάτων; διεξαγωγή ειδικών τηλεσυνεδριάσεων για τη ΔΕ3 όπως αυτό απαιτείται. Απαιτείται ανάληψη δράσης από το συντονιστή του προγράμματος. Κακής ποιότητας παράδοση του εκπαιδευτικού υλικού στην τάξη από τους εταίρους της χώρας-στόχου και των εκπαιδευτών Μέτριο Το Πανεπιστήμιο του Minho μπορεί να καθοδηγήσει τους εταίρους και εκπαιδευτές στις χώρες στόχους μέσω τηλεδιασκέψεων ερωτήσεων και απαντήσεων (Q&A) με στόχο τη βελτίωση της κατανόησης και της ικανότητας αντιμετώπισης των συχνών ερωτήσεων. Χαμηλό ποσοστό επιτυχίας στις εξετάσεις Χαμηλό - Μέτριο Το Πανεπιστήμιο του Minho θα παρακολουθεί τα ποσοστά επιτυχίας και θα τροποποεί το περιεχόμενο του εκπαιδευτικού σεμιναρίου για να υποστηρίξει τις θεματικές περιοχές όπου δεν έχουν ετοιμαστεί κατάλληλες ερωτήσεις. Υπερβολική διαφορά στις τοπικές ιδιαιτερότητες κάθε χώρας Χαμηλό Το Πανεπιστήμιο του Minho θα εξετάσει το τοπικό υλικό και θα συστήσει αλλαγές όπου είναι απαραίτητο Page 271 of 317

6 ΣΧΟΛΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΗ Σε γενικές γραμμές, οι παρουσιάσεις, σε μορφή Power Point, της εκπαιδευτικής ενότητας 8 είναι καλά δομημένες και κατάλληλα οργανωμένες. Συνιστούν πολύτιμα κομμάτια εργασίας. Η εκπαιδευτική ενότητα 8 (αναβαθμίζοντας σε ΚΣΜΚΕ) αποτελείται από 8 κεφάλαια είναι καλά δομημένα και κατάλληλα οργανωμένη, καλύπτοντας όλες τις πτυχές του θέματος με ένα ολοκληρωμένο τρόπο. Υπάρχει μια λογική ακολουθία των θεμάτων που αναπτύσσονται και δίνεται η πρέπουσα σημασία σε κάθε ένα από αυτά. Τονίζονται ιδιαιτέρως οι πρακτικές πτυχές, όπως για παράδειγμα στην ενότητα «Αναβαθμίζοντας σε ΚΣΜΚΕ: Πρακτικά Παραδείγματα». Όλες οι παρουσιάσεις των 8 κεφαλαίων της εκπαιδευτικής ενότητας 8 είναι εξαιρετικές είναι καλά οργανωμένες και δομημένες, περιλαμβάνοντας κατάλληλα επιλεγμένα διαγράμματα, εικόνες και φωτογραφίες, για να απεικονίσουν καλύτερε τις θεωρητικές έννοιες σχετικού ενδιαφέροντος. Κάθε παρουσίαση περιλαμβάνει επίσης μια μακριά λίστα χρήσιμης βιβλιογραφίας. Τα κύρια θέματα καλύπτονται επαρκώς σε βάθος συγκεκριμένα θέματα, όπως διάφορα παραδείγματα ενσωμάτωσης συστημάτων ΑΠΕ δεν καλύπτονται σε βάθος αλλά είναι κατανοητό ότι δεν είναι αυτός ο σκοπός του παρόντος σεμιναρίου. Συνολικά, οι παρουσιάσεις όλων των κεφαλαίων της εκπαιδευτικής ενότητας 8 είναι πέρα για πέρα κατάλληλες για τον προτεινόμενο σκοπό του σεμιναρίου. Σημείωση: η ενσωμάτωση των συστημάτων ΑΠΕ δεν αναλύεται εις βάθος, καθώς αυτό δεν αποτελεί τον κύριο στόχο της παρουσίασης και, παράλληλα, το εν λόγω θέμα καλύπτεται στην εκπαιδευτική ενότητα 2, η οποία είναι υποχρεωτική. Page 272 of 317

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 9: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΠΕΔΙΟΥ 2 ΠΕ3 ΕΡΓΑΣΙΑ 2 ΕΚΑΠΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 9 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΠΕΔΙΟΥ 2.1 Προετοιμασία και παράδοση Η προετοιμασία αυτού του εκπαιδευτικού υλικού πραγματοποιήθηκε από την υπηρεσία EEG Cyprus με την συμβολή της ελληνικής εταιρίας Extra Mile η οποία προετοίμασε μία συνεδρία για την εκπαιδευτική ενότητα (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας & Αποθήκευση Ενέργειας) και τη στενή συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη της κοινοπραξίας όπου κρίθηκε αναγκαία (βάσει της Περιγραφής Εργασίας). Το άτομο που είναι υπεύθυνο για την ενότητα 9 είναι ο Δαμιανός Κλεάνθους ο οποίος θα επικουρείται από άλλους τεχνικούς συναδέλφους με τη σχετική εμπειρία, όπου είναι απαραίτητο. Οι εξετάσεις προετοιμάζονται από το ΚΕΚ. Τα τοπικά θέματα προσδιορίζονται αν απαιτείται και το εκπαιδευτικό υλικό προετοιμάζεται από τους τοπικούς εταίρους των χωρών στόχων. Πρέπει να καταβάλλεται κάθε προσπάθεια ώστε το περιεχόμενο να μην υπερβαίνει το 20% του συνολικού εκπαιδευτικού υλικού. Τα τοπικά θέματα προετοιμάζονται από τους τοπικούς εταίρους CUT και EEG Cyprus στην Κύπρο, KEK και UPatras στην Ελλάδα, DTTN στην Ιταλία and UMinho και IST-ID στην Πορτογαλία. Την παράδοση του εκπαιδευτικού υλικού του μαθήματος αναλαμβάνουν οι αρμόδιοι εταίροι κάθε χώρας (στο πλαίσιο της Περιγραφής Εργασίας), στην Κύπρο από το CUT, στην Ελλάδα από το ΚΕΚ (Euro Training), και στην Πορτογαλία από το UMINHO και το IST-ID. Αργότερα, θα γίνει και η παράδοση των μαθημάτων από τους εκπαιδευτές στους εκπαιδευομένους. 2.2 Περίληψη Ενότητας 9 Διαχείριση Κατασκευής & Επίβλεψη Πεδίου Αυτή η ενότητα έχει ως στόχο να παρουσιάσει στους μηχανικούς, τους αρχιτέκτονες, τους επόπτες κτιρίων, τους διαχειριστές τοποθεσιών και τους ελεγκτές δόμησης τις έννοιες: τεχνολογία BIM, κέλυφος κτιρίου, μηχανικά, ηλεκτρικά και υδραυλικά συστήματα, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αποθήκευση ενέργειας, και συστήματα αυτοματισμού κτιρίων. Η ενότητα έχει δομηθεί με λαμβάνοντας υπόψιν την προσέγγιση nzeb σε αυτές τις διαδικασίες σχεδιασμού και κατασκευής. The estimated duration of the training is 40 hours, divided in pre-course preparation, classroom, postcourse study and finally an exam. Η εκτιμώμενη διάρκεια της εκπαίδευση είναι 40 ώρες και χωρίζεται σε προετοιμασία πριν την τάξη, βασικό μάθημα στη τάξη και μελέτη μετά το βασικό μάθημα στη τάξη και τέλος, μία εξέταση. Αυτή η εκπαιδευτική ενότητα συντονίζεται και σχεδιάζεται από το EEG Cyprus σε συνεργασία με τους εταίρους από κάθε χώρα στόχο (Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία) για την ανάπτυξη του συγκεκριμένου εκπαιδευτικού υλικού που σχετίζεται με τα τοπικά θέματα και ιδιαιτερότητες. Ως εκ τούτου, η προσέγγιση αλλάζει μεταξύ των χωρών, προκειμένου να καταστήσει δυνατή την πλήρη υιοθέτηση των τοπικών κανονισμών και των παραδόσεων. Page 273 of 317

2.3 Στόχος της εκπαίδευσης Ενώ ο σχεδιασμός μιας nzeb είναι ένα πρωταρχικής σημασίας για τη σωστή ενσωμάτωση των διάφορων τεχνολογιών και τον συντονισμό όλων των σχεδιαστών σε έναν κοινό στόχο, οι λειτουργικοί στόχοι του έργου δεν θα υλοποιηθούν ποτέ χωρίς την επαρκή διαχείριση κατασκευής και επίβλεψη πεδίου. Στην πραγματικότητα, η επιτυχής εφαρμογή των εργαλείων σχεδιασμού, του εξοπλισμού υψηλής απόδοσης και των ολοκληρωμένων συστημάτων εξαρτάται από την εγκατάσταση. Οι κατασκευαστικές εταιρίες θα πρέπει να εκπαιδεύσουν τους υπαλλήλους τους στις νέες τεχνικές κατασκευής και τις διαδικασίες ελέγχου ποιότητας. Η εμπορική συνεργασία και συντονισμός κρίνονται αναγκαίες για την κάλυψη των αναγκών παροχής ενός τελικού προϊόντος για τον ιδιοκτήτη του κτιρίου και τον διαχειριστή που ανταποκρίνονται στους στόχους της τεχνολογίας nzeb. Τα πεδία που θα καλυφθούν είναι: Τεχνολογία BIM Κέλυφος κτιρίου Μηχανικά, ηλεκτρικά και υδραυλικά συστήματα Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αποθήκευση ενέργειας Συστήματα αυτοματισμού κτιρίων 2.4 Μαθησιακοί στόχοι και αποτελέσματα Οι εκπαιδευτικοί στόχοι καθορίζουν τις νέες γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες που ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να αποκτήσει ύστερα από την ολοκλήρωση της μαθησιακής εμπειρίας, όπως μια σειρά διαδικτυακών μαθημάτων, αυτοδιδασκαλία ή ομαδική δραστηριότητα. Η ολοκλήρωση των μαθησιακών στόχων θα πρέπει να οδηγήσει στην ολοκλήρωση του συνόλου των στόχων της εκπαίδευσης και την ανάπτυξη εμπειρίας. Ως μαθησιακός στόχος ορίζεται αυτό που ο εκπαιδευόμενος θα μάθει, θα κατανοεί ή θα είναι σε θέση να κάνει ως αποτέλεσμα της συμμετοχής του στη διαδικασία της μάθησης. Η σωστή σύνταξη των μαθησιακών στόχων είναι καίριας σημασίας για την δημιουργία ισχυρών θεμελίων στην ανάπτυξη του εκπαιδευτικού υλικού. Οι μαθησιακοί στόχοι: Προσφέρουν σαφήνεια σχετικά με τον σκοπό του μαθήματος. Διέπουν την ανάπτυξη του κατάλληλου περιεχομένου, των μεθόδων και των υλικών των σχεδιαστών του προγράμματος σπουδών προκειμένου να διευκολυνθεί η μάθηση και να εκπληρωθούν οι εκπαιδευτικοί στόχοι. Εδραιώνουν αμοιβαία σχέση υποχρεωτικής λογοδοσίας μεταξύ του εκπαιδευόμενου και του καθοδηγητή. Βοηθούν τους εκπαιδευτές να αρθρώσουν με ακρίβεια αυτό που θέλουν να κάνουν οι συμμετέχοντες έως το τέλος της εκπαίδευσης. Οι αποτελεσματικοί μαθησιακοί στόχοι αναπτύχθηκαν με τη χρήση των αρχών SMART: Specific (συγκεκριμένοι), Measurable (μετρήσιμοι), Action-oriented (προσανατολισμένοι στη δράση), Reasonable (λογικοί), και Time bound (χρονικά δεσμευτικοί). Οι μαθησιακοί στόχοι της ενότητας 9 ορίζονται (συγκεκριμένοι) ως εξής: Επίδειξη κατασκευαστικής εμπειρίας και γνώσεων σε πιθανούς εργοδότες του κλάδου Ανάλυση και ερμηνεία κατασκευαστικών σχεδίων και άλλων απαιτήσεων στην εργασία. Σύγκριση και αντίθεση συμβατικών κατασκευαστικών υλικών και μεθόδων με αυτά του nzeb. Page 274 of 317

Κατανόηση των τεχνολογιών ενεργειακής απόδοσης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη σχετική Διαχείριση Κατασκευής για βέλτιστα αποτελέσματα Διαχείριση των ποικίλων σχέσεων μεταξύ σχεδιαστών, ιδιοκτητών, εργολάβων και προμηθευτών. Μετρήσιμοι (Measurable) Οι εκπαιδευόμενοι, μετά την ολοκλήρωση των μαθημάτων θα είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τις βασικές παραμέτρους και απαιτήσεις που οδηγούν στον σχεδιασμό κτιρίων σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης τα παρεπόμενα αφέλη (οικονομικά και άλλα) για τους ιδιοκτήτες τους, τους ενοίκους, τους διαχειριστές κ.α. Οι εκπαιδευόμενοι θα είναι επίσης σε θέση να ακολουθούν διάφορες διαδικασίες σχεδιασμού για την επίτευξη κτιρίων nzeb χρησιμοποιώντας την πιο κατάλληλη τεχνολογία. Προσανατολισμένοι στη δράση (Action) Οι εκπαιδευόμενοι θα είναι σε θέση να μπορούν να ανταποκριθούν στην εφαρμογή της ανάπτυξης κτιρίων nzeb στο πλαίσιο της εργασίας τους, λαμβάνοντας υπόψιν τις ποικίλες ιδιαιτερότητες και διαφορετικές πιθανότητες σε κάθε μελέτη περίπτωσης ξεχωριστά. Θα είναι επίσης σε θέση να εξηγούν σε μελλοντικούς πελάτες, συναδέλφους και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς τα θέματα που σχετίζονται με τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη ενός κτιρίου nzeb. Λογικοί (Reasonable) Οι διαφάνειες PowerPoint υποστηρίζονται από εκπαιδευτικό υλικό το οποίο συνιστάται να μελετηθεί πριν την παρακολούθηση στη τάξη επίσης παρουσιάζεται επιπρόσθετο εκπαιδευτικό υλικό ως βιβλιογραφία σε κάθε τμήμα. Η απαιτούμενη απόκτηση γνώσεων είναι ανάλογη του στόχου. Χρονικά δεσμευτικοί (Time-bound) Η διαδικασία της μάθησης θα ολοκληρωθεί μετά την εκπαίδευση και την ολοκλήρωση των μαθημάτων. 2.5 Εμπλεκόμενοι στη μάθηση εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι προσόντα και εμπειρία Οι εκπαιδευτές και οι εκπαιδευόμενοι θα είναι εκείνοι οι επαγγελματίες κτιρίων που θα αναλάβουν τον σχεδιασμό και την κατασκευή των κτιρίων όπως επίσης εκείνοι που θα εφαρμόζουν το σύστημα κανονισμού του κτιρίου. Στους επαγγελματίες θα περιλαμβάνονται οι αρχιτέκτονες, οι μηχανικοί, οι διαχειριστές τοποθεσίας και οι επαγγελματίες ελέγχου κτιρίων. Περιλαμβάνονται επίσης και οι υπάλληλοι της κυβέρνησης και των τοπικών αρχών που είναι αρμόδιοι για τον κανονισμό της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να ανήκουν σε επάγγελμα σχετικό με τον οικοδομικό τομέα και να έχουν μακρόχρονη εμπειρία (τουλάχιστον 5 ετών) στον σχεδιασμό και την κατασκευή κτιρίων, κατά προτίμηση των ενεργειακά αποδοτικών κτιρίων. Χρήσιμη κρίνεται η εμπειρία στην επίβλεψη προσωπικού όπως και η προηγούμενη εμπειρία στην παράδοση μαθημάτων. Στους εκπαιδευομένους περιλαμβάνονται οι επαγγελματίες του οικοδομικού τομέα όπως αναφέρθηκαν ανωτέρω, με σχετική εμπειρία ετών που ποικίλει από αποφοίτους έως και ανώτερους διευθυντές εταιριών. Page 275 of 317

3 ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 9 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΠΕΔΙΟΥ Η εκτιμώμενη διάρκεια της εκπαίδευσης είναι 40 ώρες. Η δομή της των μαθημάτων έχει ως εξής: Προετοιμασία που περιλαμβάνει μία on-line εισαγωγή και ανάγνωση υποβάθρου. Η διάρκεια θα είναι περίπου 5 ώρες. Εκπαίδευση με επίκεντρο την τάξη που περιλαμβάνει παράδοση των βασικών θεμάτων από έναν εκπαιδευτή. Η παράδοση θα πραγματοποιηθεί από τον εγκεκριμένο εκπαιδευτή σε ενότητες χωρισμένες ανά δίωρες συνεδρίες. Η διάρκεια της εκπαίδευσης στην τάξη θα είναι περίπου 30 ώρες. Εκπαίδευση μετά την τάξη, αυτομελέτη και προετοιμασία για την εξέταση. Η εκπαίδευση θα περιλαμβάνει ανάγνωση διαδικτυακού υλικού και όπου είναι δυνατό βιντεοπαρουσιάσεις με παραδείγματα από πραγματικά κτίρια προκειμένου για να παρουσιαστούν οι καλές και οι κακές πρακτικές καθώς επίσης και σύντομα τεστ αυτοαξιολόγησης βάσει των περιεχόμενων και των λειτουργιών της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Η διάρκεια για αυτό το τμήμα θα είναι περίπου 4 ώρες. Αξιολόγηση ικανοτήτων: Θα πραγματοποιηθεί μέσω μιας γραπτής εξέτασης διάρκειας 1 ώρας η οποία θα είναι δομημένη με έναν συνδυασμό ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής και ερωτήσεων υπολογισμού. Για την ολοκλήρωση της εξέτασης θα πρέπει να αφιερωθεί 1 ώρα. 3.1 Κατανομή του Χρόνου της Εκπαιδευτικής Ενότητας 2 - Διαχείριση Κατασκευής & Επίβλεψη Πεδίου Προβλέπονται 30 εκπαιδευτικές ώρες στην τάξη, οι οποίες κατανέμονται ανά τμήμα ως εξής, και μία εξέταση 1 ώρας: Μάθημα 1ο Τεχνολογία BIM (5 ώρες) Μάθημα 2ο Κέλυφος Κτιρίου (6.0h) Μάθημα 3ο Μηχανικά, Ηλεκτρικά & Υδραυλικά Συστήματα (7 ώρες) Μάθημα 4ο Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας & Αποθήκευση Ενέργειας (7 ώρες) Μάθημα 5ο Συστήματα Αυτοματισμού Κτιρίων (5 ώρες) Εξέταση (1 ώρα) 3.2 Εκπαιδευτικό υλικό Ως υλικό ανάγνωσης προτείνεται ως αναγκαίο μια σειρά εγγράφων (πριν την τάξη και μετά την τάξη) και επιπρόσθετο υλικό ανάγνωσης που σχετίζεται με τη νομοθεσία, τη πιστοποίηση κτιρίων και τις βασικές παραμέτρους, τις ευρωπαϊκές οδηγίες κ.λπ. Πριν την τάξη Κύπρος Οδηγία 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (αναδιατυπωμένη) Page 276 of 317

Energy-Efficient Building Systems:Green Strategies for Operation & Maintenance Jayamaha, L. 2006. McGraw-Hill ISBN: 978-0071482820 Building Automation Integration with Open Protocols NJATC, 2009. Amer Technical Pub ISBN: 978-0826920126 Intelligent Buildings and Building Automation Merz, M., Hansemann, T., Hübner, C. 2009, Springer ISBN: 978-3540888284 Ελλάδα Tsikalakis, (n.d.), Information Systems for Building Management & Automation, https://eclass.teicrete.gr/modules/document/file.php/th132/bms_ktiria.pdf Sofronis, 8-10/03/2010, Energy saving in Buildings with the use of Automation Systems, http://library.tee.gr/digital/m2483/m2483_sofronis.pdf Ιταλία Di Giuda Giuseppe M., Villa Valentina (2016), Il BIM: Guida completa al Building Information Modeling per committenti, architetti, ingegneri, gestori immobiliari e imprese, Hoepli ed. Sferra Adriana S. (2015), Ultima chiamata: uscita 2020. La scadenza europea per la sostenibilità ambientale, Franco Angeli ed. Guida Pier Luigi, Ortenzi Antonio (2016), Project Management in edilizia e nelle costruzioni civili, DEI Tipografia del Genio Civile Πορτογαλία Ενεργειακή Στρατηγική της Πορτογαλίας (NES 2020) Πορτογαλική Νομοθεσία για τη Θερμική Απόδοση των Κτιρίων Διάταγμα Νόμου 118/2013, επικαιροποίηθηκε από το Διάταγμα Νόμου 68 -A/2015, Διάταγμα Νόμου 194/2015, Διάταγμα Νόμου 25/2016 και σχετικά Διατάγματα Εθνικά Σχέδια Δράσης για την Ενεργειακή Απόδοση (NEEAP) και Εθνικά Σχέδια Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (NREAPs) Μετά την τάξη Το υλικό που προτείνεται για ανάγνωση μετά τη τάξη είναι το εξής: Building Envelopes: An Integrated Approach (Architecture Briefs) Lovell, J. 2012. Princeton Architectural Press. ISBN: 978-1568988184 Passive Houses: Energy Efficient Homes Van Uffelen, C. 2012. Natl Book Network ISBN: 978-3037681060 Net Zero Energy Design: A Guide for Commercial Architecture Hootman, T. 2012. ISBN: 978-1118018545 Page 277 of 317

Exterior Building Enclosures: Design Process and Composition for Innovative Facades; Boswell, K. 2013, Wiley ISBN: 978-0470881279 Thermal Insulation for Energy Conservation Yarbrough, D. 2012. Springer ISBN: 978-1441979902 Insulation Handbook Bynum, 2000. McGraw Hill ISBN: 978-0071348720 Energy Performance of Residential Buildings: A Practical Guide for Energy Rating and Efficiency - Santamouris, M. 2004. Routledge ISBN: 978-1849710589 MEP Databook Levy, S. 2000. McGraw-Hill ISBN: 978-0071360203 HVAC Systems Evaluation: Comparing Systems, Solving Problems, Efficiency & Maintenance - Colen, H. 2001. ISBN: 978-0876291825 Intelligent HVAC Control for High Energy Efficiency in Buildings: Achieving Energy Savings with Developed Nonlinear Control Strategies of Central Air-Condition for Intelligent Buildings Homod, R., Sahari, K., 2014. Lambert ISBN: 978-3847306252 HVAC Design Sourcebook Angel, L. 2011. McGraw-Hill ISBN: 978-0071753036 Role of Building Automation related to RenewableEnergy in nzeb s ECOFYS Building automation impact on energy efficiency Siemens Ελλάδα N. Ζουλής, Π. Καφφετζάκης & Γ. Σούλτης, 2000, Συστήματα Αυτοματισμών Δ. Σισμανίδης, Ιούλιος 2011, Μελέτη και Εγκατάσταση Συστήματος Διαχείρισης Κτιρίων (BMS), http://artemis-new.cslab.ece.ntua.gr:8080/jspui/bitstream/123456789/5520/1/dt2011-0098.pdf ΚΑΠΕ, (n.d.), Κεντρικό Σύστημα Ελέγχου Κτιρίου (BMS), http://www.cres.gr/kape/publications/pdf/pdf18feb/6_6%20siopis.pdf Ιταλία Utica Gianni (2007), Ingegnerizzazione e gestione economica del progetto, Maggioli Editore Osello Anna (2012), Il futuro del disegno con il BIM per ingegneri e architetti, Dario Flaccovio Editore Πορτογαλία Νομοθεσία κτιριακής θερμομόνωσης Πορτογαλίας Διάταγμα - Νόμος 118/2013, Αναθεωρημένο από το Διάταγμα - Νόμο 68 -A/2015, Διάταγμα - Νόμος 194/2015, Διάταγμα - Νόμος 25/2016 και σχετικές Αποφάσεις και Εντολές. ADENE Οδηγός Ενεργειακής Απόδοσης Page 278 of 317

ADENE Αποδοτικές Οροφές Οδηγίες για την Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Ανακαίνιση του Κτιριακού Αποθέματος (Coberturas Eficientes - Guias para a Reabilitação Energético-Ambiental do Edificado) (http://www.adene.pt/parceiro/coberturas-eficientes-guias-para-reabilitacao-energeticoambiental-do-edificado) ADENE Μόνωση τοίχου 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoeseficiencia-energetica) ADENE Μόνωση Οροφής 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoeseficiencia-energetica) ADENE Σκίαση από τον ήλιο 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoeseficiencia-energetica) ADENE Συστήματα αερισμού 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoeseficiencia-energetica) ADENE - Ηλιοθερμικά συστήματα 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoes-eficiencia-energetica) ADENE Τζάκια με ανάκτηση θερμότητας και θερμάστρες βραδείας καύσης (salamander stove) 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoes-eficiencia-energetica) ADENE Θερμοσίφωνες αερίου και λέβητες 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoes-eficiencia-energetica) ADENE Οικιακά συστήματα κλιματισμού 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoes-eficiencia-energetica) ADENE Φωτοβολταϊκά ηλιακά συστήματα 10 λύσεις για ενεργειακή απόδοση (http://www.adene.pt/10solucoes-eficiencia-energetica) Page 279 of 317

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 9 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ Αυτό το τμήμα παρέχει ένα σχέδιο μαθήματος, συμπεριλαμβανομένης μιας περιγραφής των περιοχών και των σημαντικών σημείων που θα καλυφθούν. Το περιεχόμενη της παρουσίασης θα διαχωριστεί σε πέντε κεφάλαια που θα διαρκέσουν σε ολόκληρο το μάθημα. Κάθε κεφάλαιο θα εισαχθεί από τον εκπαιδευτή και θα εξηγηθεί η σύνδεση με τους στόχους εκμάθησης και τα αποτελέσματα εκμάθησης. Τα κεφάλαια ποικίλουν ως προς τον χρόνο και το περιεχόμενο. Το υλικό του μαθήματος θα παραδοθεί μέσω διαφανειών σε PowerPoint, οι οποίες είναι διαθέσιμες στους εκπαιδευόμενους. Οι εκπαιδευόμενοι θα έχουν πρόσθετες σημειώσεις διαθέσιμες σε αυτούς στις διαφάνειες PowerPoint. Τα κεφάλαια περιγράφονται σε αυτή την ενότητα, περιλαμβάνοντας τη συσχέτιση με τους στόχους και τα αποτελέσματα εκμάθησης. Τα πέντε κεφάλαια είναι τα ακόλουθα: Κεφάλαιο 1 Μοντελοποίηση Κτιριακής Πληροφορίας (5,0 ώρες) προετοιμάσθηκε από το EEG Κύπρου 10. Βασικά στοιχεία 11. Εφαρμόζοντας τη Μοντελοποίηση Κτιριακής Πληροφορίας (BIM) 12. Χαρακτηριστικά Μοντελοποίησης Κτιριακής Πληροφορίας 13. Παγκόσμια Αποδοχή, Κώδικες & Πρότυπα 14. Εφαρμογή 15. Περιπτώσεις εφαρμογών (Case Studies) 16. Μοντελοποίηση Κτιριακής Πληροφορίας σε Κτίρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης 17. Ο ρόλος της Μοντελοποίησης Κτιριακής Πληροφορίας στην Διαχείριση Κατασκευής 18. Περισσότερη εκμάθηση 19. Βιβλιογραφία Κεφάλαιο 2 Το κτιριακό κέλυφος (6,0 ώρες) προετοιμάσθηκε από το EEG Κύπρου 12. Βασικοί ορισμοί 13. Εισαγωγή στο κτιριακό κέλυφος 14. Τεχνολογίες κτιριακού κελύφους 15. Πολιτικές, Κώδικες & Κανονισμοί 16. Αγορά & Δυναμικό 17. Περιπτώσεις εφαρμογών (Case Studies) 18. Διαχείριση Κατασκευής 19. Περισσότερη εκμάθηση 20. Βιβλιογραφία Κεφάλαιο 3 Μηχανικά, Ηλεκτρικά & Υδραυλικά συστήματα (7,0 ώρες) προετοιμάσθηκε από το EEG Κύπρου 17. Βασικοί ορισμοί 18. Μηχανικά, Ηλεκτρικά & Υδραυλικά Συστήματα με μια ματιά 19. Μηχανικά, Ηλεκτρικά & Υδραυλικά θέματα σχεδιασμού 20. Μηχανική, Ηλεκτρική & Υδραυλική απόδοση & βελτιστοποίηση 21. Διαχείριση Κατασκευής 22. Παράδοση (Commissioning) 23. Περισσότερη εκμάθηση Page 280 of 317

24. Βιβλιογραφία Κεφάλαιο 4 Ανανεώσιμη Ενέργεια & Αποθήκευση Ενέργειας (7,0 ώρες) προετοιμάσθηκε από την Extra Mile 25. Εισαγωγή 26. Ηλιοθερμικά Συστήματα 27. Λέβητας βιομάζας και Συμπαραγωγή Ηλεκτρικής & Θερμικής ενέργειας 28. Τηλεθέρμανση και Τηλεψύξη 29. Γεωθερμικής Αντλίες Θερμότητας 30. Θερμικά Ενεργές Κτιριακές Δομές (Thermally Activated Building Structures ΤΑΒS) 31. Ηλιακή Καμινάδα 32. Φωτοβολταϊκά Ενσωματωμένα στο κτίριο (BIPV) 33. Φωτοβολταϊκά 34. Αιολικά Πάρκα 35. Υβριδικά Συστήματα 36. Διαχείριση Κατασκευής και εφαρμογή Ανανεώσιμης Ενέργειας: Ηλεκτρική Ενέργεια, Θερμική Ενέργεια 37. Βιβλιογραφία Κεφάλαιο 5 Συστήματα Αυτοματισμού Κτιρίων (5,0 ώρες) προετοιμάσθηκε από το EEG Κύπρου 33. Βασικοί ορισμοί 34. Εισαγωγή στον κτιριακό αυτοματισμό 35. Κτιριακός αυτοματισμός σε κτίρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης 36. Πρότυπα & Κανονισμοί 37. Παράδοση (Commissioning) 38. Περιπτώσεις εφαρμογών (Case Studies) 39. Περισσότερη εκμάθηση 40. Βιβλιογραφία Διαγώνισμα (1,0 ώρα) προετοιμάσθηκε από το EEG Cyprus (από ένα σύνολο ερωτήσεων που προετοιμάσθηκαν από το KEK) Γραπτό διαγώνισμα διάρκειας μίας (1) ώρας. Σε μερικές διαφάνειες του εγγράφου στο χώρο των σημειώσεων παρουσιάζεται μία επεξήγηση της διαφάνειας και περισσότερες σημειώσεις που σχετίζονται με το περιεχόμενό της. Αυτό γίνεται για να βοηθήσει τον εκπαιδευτή να αναπτύξει περαιτέρω το θέμα ή να τονίσει τα πιο σχετικά θέμα που θα πρέπει να αναφερθούν κατά τη διάρκεια των σεμιναρίων. Σε άλλες περιπτώσεις όπου μόνο πίνακες και γραφήματα παρουσιάζονται στις διαφάνειες ο χώρος των σημειώσεων έχει τα πιο σχετικά θέματα που πρέπει να αναφερθούν από τον εκπαιδευτή και παρουσιάζεται η πηγή της εικόνας ή του πίνακα (παρουσιάζεται με περισσότερες λεπτομέρειες απ ότι στη διαφάνεια). Έτσι, εάν ο εκπαιδευτής θέλει να αναπτύξει περαιτέρω το περιεχόμενο της διαφάνειας, μπορεί να ανατρέξει εύκολα να βρει το έγγραφο (Εικόνα 9). Page 281 of 317

Εικόνα 9: Εικόνα μιας διαφάνειας παρουσιάζοντας το χώρο των σημειώσεων Στο τέλος του κεφαλαίου παρουσιάζεται μία λίστα βιβλιογραφικών αναφορών (Εικόνα 10), οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να αναπτύξουν περαιτέρω την εκπαίδευσή τους μέσω της ανάγνωσης των εγγράφων που παρουσιάζονται. Εικόνα 10: Εικόνα μίας διαφάνειας όπου παρουσιάζεται η βιβλιογραφία του κεφαλαίου Page 282 of 317