Conseil UE Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 10 Μαρτίου 2017 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2016/0406 (CNS) 7120/17 LIMITE PUBLIC FISC 62 ECOFIN 188 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων / Συμβούλιο Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: 15817/16 FISC 241 IA 145 Θέμα: Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου που τροποποιεί την οδηγία 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας όσον αφορά την προσωρινή εφαρμογή γενικευμένου μηχανισμού αντιστροφής της επιβάρυνσης για τις παραδόσεις αγαθών και την παροχή υπηρεσιών που υπερβαίνουν ένα ορισμένο όριο Συζήτηση προσανατολισμού I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Στη σύνοδο του Συμβουλίου ECOFIN της 17ης Ιουνίου 2016, η Επιτροπή έκανε την ακόλουθη δήλωση προς καταχώριση στα πρακτικά: «Η Επιτροπή δεσμεύεται να παρουσιάσει, πριν από το τέλος του έτους, πρόταση νομοθετικής πράξης η οποία θα διαφυλάσσει την εσωτερική αγορά και θα επιτρέπει σε κάθε κράτος μέλος να παρεκκλίνει από το κοινό σύστημα του φόρου προστιθέμενης αξίας για να εφαρμόζει έναν γενικευμένο μηχανισμό αντιστροφής της επιβάρυνσης στις εγχώριες παροχές που υπερβαίνουν ένα κατώτατο όριο.» 2. Συνεπώς, στις 21 Δεκεμβρίου 2016, η Επιτροπή ενέκρινε πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου που τροποποιεί την οδηγία 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας όσον αφορά την προσωρινή εφαρμογή γενικευμένου μηχανισμού αντιστροφής της επιβάρυνσης (ΓΜΑΕ) για τις παραδόσεις αγαθών και την παροχή υπηρεσιών που υπερβαίνουν ένα ορισμένο όριο (έγγρ. 15817/16 FISC 241). 7120/17 ΓΕΧ/νικ/ΧΓ 1
3. Η πρόταση αυτή συζητήθηκε κατά την Προεδρία της Μάλτας στη συνεδρίαση της Ομάδας «Φορολογικά Θέματα» της 26ης Ιανουαρίου 2017. Η Προεδρία κατήρτισε ένα πρώτο συμβιβαστικό κείμενο, το οποίο συζητήθηκε στην Ομάδα «Φορολογικά θέματα» στις 22 Φεβρουαρίου 2017. Το δεύτερο συμβιβαστικό κείμενο παρουσιάστηκε και συζητήθηκε στην Ομάδα «Φορολογικά θέματα» στις 8 Μαρτίου 2017. Στη συνέχεια, επικαιροποιήθηκε εν όψει της συνεδρίασης της ΕΜΑ στις 15 Μαρτίου 2017 και της συνόδου του Συμβουλίου στις 21 Μαρτίου 2017 (έγγρ. 7118/17 FISC 61). II. ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 4. Κατά τη διάρκεια των πρώτων συζητήσεων, ορισμένα κράτη μέλη υποστήριξαν την αρχή ενός ΓΜΑΕ, ενώ άλλα έδειξαν επιφυλακτικότητα, αλλά ήταν διατεθειμένα για περαιτέρω συζητήσεις. Μια άλλη ομάδα κρατών μελών προέβαλε γενικές και/ή πολιτικές επιφυλάξεις εξέτασης. 5. Οι ανησυχίες που εκφράστηκαν από τα κράτη μέλη που δεν υποστήριξαν την πρόταση γενικά οφείλονται κυρίως στο ότι στο πλαίσιο του ΓΜΑΕ η απάτη στον τομέα του ΦΠΑ θα μπορούσε να μετατοπιστεί σε άλλα κράτη μέλη. Επιπλέον, εκφράστηκαν ανησυχίες σχετικά με τους ελέγχους, την αύξηση του κόστους και του φόρτου για τις επιχειρήσεις, και την ύπαρξη δύο παράλληλων συστημάτων ΦΠΑ. Τέλος, ανέφεραν ότι τα κράτη μέλη που εφαρμόζουν γενικευμένο μηχανισμό αντιστροφής της επιβάρυνσης δεν θα μπορούσαν να επανέλθουν εύκολα στο αρχικό τους σύστημα και ότι, στο μέλλον, ο ΓΜΑΕ θα αποτελέσει ενδεχομένως το οριστικό σύστημα για τον ΦΠΑ. 6. Στα συμβιβαστικά της κείμενα, η Προεδρία έχει λάβει υπόψη ορισμένους προβληματισμούς που διατυπώθηκαν από τα κράτη μέλη τόσο υπέρ όσο και κατά της πρότασης. Το τελευταίο συμβιβαστικό κείμενο της Προεδρίας παρέχει ασφάλεια δικαίου για όσους υποστηρίζουν τον ΓΜΑΕ, κυρίως αποσαφηνίζοντας το κριτήριο του ελλείμματος ΦΠΑ και την παροχή πληροφοριών για τον σοβαρό κίνδυνο μετατόπισης της απάτης. 7. Για να διασκεδάσει τις ανησυχίες σχετικά με τη μετατόπιση της απάτης, η Προεδρία πρότεινε κάθε κράτος μέλος που εφαρμόζει ΓΜΑΕ να υποχρεούται να παρέχει πληροφορίες στα άλλα κράτη μέλη σχετικά με τα άτομα που έχουν υπάρξει αντικείμενο ποινικών ή διοικητικών διαδικασιών για απάτη στον τομέα του ΦΠΑ και τα άτομα που διαγράφονται από το σύστημα ή που δεν υποβάλλουν διαδοχικές δηλώσεις ΦΠΑ, τα οποία ενδεχομένως επιθυμούν να μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους σε άλλα κράτη μέλη (νέο άρθρο 199γ παράγραφος 7). 7120/17 ΓΕΧ/νικ/ΧΓ 2
8. Τα συμβιβαστικά κείμενα που υπέβαλε η Προεδρία λαμβάνουν υπόψη τα ζητήματα που αναφέρονται στις παραγράφους 5 έως 8. Ωστόσο, η Προεδρία θεωρεί ότι υπάρχουν τέσσερα πολιτικά ζητήματα για τα οποία χρειάζεται κατευθύνσεις για τις μελλοντικές εργασίες: (1) Πεδίο εφαρμογής της μελλοντικής οδηγίας 9. Ορισμένα κράτη μέλη αμφισβητούν το πεδίο εφαρμογής της πρότασης, το οποίο θα ισχύει για όλες τις υπηρεσίες και όλα τα αγαθά. Άλλα κράτη μέλη υποστήριξαν το πεδίο εφαρμογής ως έχει στην πρόταση της Επιτροπής. 10. Η Προεδρία θα ήθελε να αξιολογήσει αν τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να υποστηρίξουν το πεδίο εφαρμογής ενός ΓΜΑΕ για προσωρινό χρονικό διάστημα, για όλα τα αγαθά και όλες τις υπηρεσίες άνω των 10 000 ευρώ, με βάση όσα πρότεινε η Προεδρία. (2) Σαφή κριτήρια για τη χορήγηση παρέκκλισης 11. Από τη συζήτηση προέκυψε ότι ορισμένα κράτη μέλη υποστήριξαν τη θέσπιση περιοριστικών κριτηρίων στην οδηγία, ενώ άλλα επιθυμούσαν μεγαλύτερη ευελιξία ή ακόμη και καθόλου κριτήρια. 12. Επιπλέον, ορισμένα κράτη μέλη εξέφρασαν την άποψη ότι τα κριτήρια που προβλέπονται στη μελλοντική οδηγία θα πρέπει να είναι σαφέστερα, προκειμένου να προσδιοριστεί κατά πόσον ένα κράτος μέλος πληροί τις προϋποθέσεις για αυτήν την παρέκκλιση. Όσον αφορά το άρθρο 199γ παράγραφος 1 στοιχείο α), η Προεδρία πρότεινε διευκρινίσεις σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού του ελλείμματος ΦΠΑ, αλλά ο συμβιβασμός δεν έτυχε στήριξης από όλα τα κράτη μέλη. Σχετικά με το άρθρο 199γ παράγραφος 1 στοιχείο β), η ομάδα συζήτησε για το επίπεδο της αλυσιδωτής απάτης, αλλά ορισμένα κράτη μέλη αμφισβήτησαν ότι η αλυσιδωτή απάτη στο συνολικό έλλειμμα ΦΠΑ ανέρχεται στο 25%. 13. Η Προεδρία επιθυμεί να λάβει καθοδήγηση σχετικά με το αν τα κριτήρια που προτείνονται στο συμβιβαστικό κείμενο θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως βάση για την εφαρμογή ενός ΓΜΑΕ. 7120/17 ΓΕΧ/νικ/ΧΓ 3
(3) Κατάργηση της παρέκκλισης: ο ρόλος του Συμβουλίου και της Επιτροπής 14. Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, σε περίπτωση σημαντικής αρνητικής επίπτωσης στην εσωτερική αγορά, η Επιτροπή μπορεί να καταργήσει όλες τις παρεκκλίσεις που έχουν χορηγηθεί προηγουμένως. Το γεγονός ότι δίδεται στην Επιτροπή αυτή η δυνατότητα προκάλεσε ανησυχίες σε ορισμένα κράτη μέλη. Συζητήθηκε, λοιπόν, το ζήτημα της συμμετοχής του Συμβουλίου αντί της Επιτροπής στη διαδικασία κατάργησης της παρέκκλισης. Το περισσότερα κράτη μέλη εξέφρασαν την άποψη ότι το Συμβούλιο θα πρέπει να διατηρήσει τις εξουσίες έγκρισης και κατάργησης των παρεκκλίσεων. 15. Εάν το Συμβούλιο πρόκειται να αποφασίζει για την κατάργηση της παρέκκλισης κατά τον συνήθη τρόπο, σύμφωνα με την αρχή της ομοφωνίας, όλα τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εφαρμόζουν την παρέκκλιση, θα πρέπει να υποστηρίζουν την κατάργηση. Αυτό όμως θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια κατάσταση στην οποία θα ήταν πολύ δύσκολο να επιτευχθεί στην πράξη η συναίνεση των κρατών μελών που επωφελούνται από την παρέκκλιση. 16. Για να μπορεί να λειτουργήσει το σύστημα, η Προεδρία πρότεινε τη χρήση διαδικασίας αντίστροφης ομοφωνίας. Η διαδικασία αυτή συνεπάγεται ότι, εφόσον πληρούνται ορισμένα κριτήρια, η Επιτροπή θα υποβάλει πρόταση με σκοπό την κατάργηση της παρέκκλισης που έχει χορηγηθεί σε ένα κράτος μέλος. Η πρόταση αυτή θα εγκρίνεται και, επομένως, η παρέκκλιση θα καταργείται εκτός εάν το Συμβούλιο αποφασίσει ομόφωνα να απορρίψει την πρόταση κατάργησης της Επιτροπής εντός 30 ημερών («αντεστραμμένη ομοφωνία»). 17. Δεν στάθηκε δυνατό να επιτευχθεί ομόφωνη υποστήριξη για το ζήτημα αυτό στην Ομάδα, καθώς τα κράτη μέλη που τάσσονται υπέρ του ΓΜΑΕ υποστήριξαν ότι η διαδικασία κατάργησης θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της πενταετούς διάρκειας της παρέκκλισης. Βάσει των ανωτέρω, δεν υποστηρίζουν τη διαδικασία κατάργησης, ιδίως εάν δοθεί στην Επιτροπή η δυνατότητα κατάργησης της παρέκκλισης. 18. Η Προεδρία ζητεί καθοδήγηση από τα κράτη μέλη σχετικά με το αν η λύση που προτείνει η Προεδρία στο συμβιβαστικό της κείμενο (δηλαδή ότι θα πρέπει να θεσπιστεί μηχανισμός κατάργησης και ότι η κατάργηση της παρέκκλισης θα πρέπει να υπόκειται στην αντεστραμμένη ομοφωνία, όπως προβλέπεται στην παράγραφο 16) θα πρέπει να εξεταστεί περαιτέρω. 7120/17 ΓΕΧ/νικ/ΧΓ 4
(4) Πενταετής διάρκεια της παρέκκλισης 19. Η πρόταση προβλέπει ότι η διάρκεια της παρέκκλισης είναι πέντε έτη. Ορισμένα κράτη μέλη εξέφρασαν την ανησυχία ότι αυτό το χρονικό διάστημα είναι πολύ σύντομο, δεδομένων των διοικητικών αλλαγών που θα πραγματοποιηθούν στις εθνικές νομοθεσίες και του φόρτου που θα υποστούν οι επιχειρήσεις για να εφαρμόσουν το σύστημα. Άλλες αντιπροσωπίες έκριναν ότι, λόγω του πειραματικού χαρακτήρα της, η παρέκκλιση θα πρέπει να περιορίζεται σε δύο ή τρία έτη ή, τουλάχιστον, να μη διαρκεί πάνω από πέντε έτη. 20. Το εκκρεμές ζήτημα για το οποίο ζητείται καθοδήγηση είναι, επομένως, το αν οι αντιπροσωπίες είναι σε θέση να υποστηρίξουν ως συμβιβαστική λύση τη διάρκεια των πέντε ετών που προτείνεται στον συμβιβασμό της Προεδρίας. III. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ 21. Σε αυτό το πλαίσιο και με βάση το παρόν σημείωμα, η Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων καλείται να εισηγηθεί στο Συμβούλιο κατά την προσεχή σύνοδό του: να προβεί σε ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τα ζητήματα που αναλύονται στο μέρος ΙΙ του παρόντος σημειώματος και να παράσχει καθοδήγηση για το αν η προσέγγιση που προτείνει η Προεδρία στο έγγρ. 7118/17 FISC 61 αποτελεί καλή βάση για τις περαιτέρω τεχνικές εργασίες να καλέσει την Ομάδα «Φορολογικά θέματα» να συνεχίσει τις τεχνικές εργασίες της υπό το πρίσμα της συζήτησης στο Συμβούλιο ECOFIN στις 21 Μαρτίου 2017, με σκοπό την επίτευξη πολιτικής συμφωνίας σε προσεχή σύνοδο του Συμβουλίου. 7120/17 ΓΕΧ/νικ/ΧΓ 5