ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ (ΤΡΙΜΑΡΙΣΜΑ) ΠΑΝΙΩΝ Το σωστό τριμάρισμα των πανιών μας δεν είναι πολυτέλεια ή αγωνιστική ιστιοπλοΐα. Με την καλή εκμετάλλευση του ανέμου ταξιδεύουμε πιο άνετα, ευχάριστα, ταχύτερα και ασφαλέστερα. Σωστό τριμάρισμα σημαίνει το πανί μας να έχει σωστό σχήμα ανάλογα με την πλεύση μας και τον άνεμο. Στο σχήμα βλέπουμε μία οριζόντια τομή στο πανί μας. Η καμπύλη χαρακτηρίζεται από το μήκος της χορδής, το μέγιστο βάθος, τη θέση του μέγιστου βάθους, την γωνία εισόδου του ανέμου. Θα δούμε πώς μπορούμε να επηρεάζουμε τα χαρακτηριστικά αυτά αλλά και πώς μπορούμε να έχουμε τομές με διαφορετικά χαρακτηριστικά, σε διαφορετικά ύψη του πανιού. Μαντάρι Η χρήση του μανταριού δεν σταματά μόλις βιράρουμε το πανί. Φερμάροντας το μαντάρι μπορούμε να μεταφέρουμε τη θέση του μέγιστου βάθους πιο μπροστά. Μία μέση θέση είναι στο 40-45% του μήκους της χορδής αλλά κι αυτό εξαρτάται από την πλεύση όπως θα δούμε παρακάτω. Στον δυνατό άνεμο το πανί χάνει τη φόρμα του και το μέγιστο βάθος μεταφέρεται πιο πίσω. Άρα τεντώνοντας το μαντάρι το ξαναφέρνουμε μπροστά. Αν συνεχίσουμε θα «στρογγυλέψουμε» το γραντί μας. Είναι μια ρύθμιση που κάνουμε σε ορισμένες πλεύσεις όπως θα δούμε παρακάτω. Συγχρόνως ελαττώνεται κάπως και το βάθος του πανιού. Στις πρίμα πλεύσεις λασκάρουμε το μαντάρι ώστε να μεγαλώσει το βάθος του πανιού. Όταν βιράρουμε το πανί μας, (η σκότα είναι ακόμη χαλαρή), τεντώνουμε το μαντάρι μέχρι να εμφανιστεί μία ζάρα παράλληλη με το γραντί και σε μικρή απόσταση από αυτό. Αν θα ξεκινήσουμε με πρίμα πλεύση, λασκάρουμε λίγο το μαντάρι.
ΜΕΓΙΣΤH Μαντάρι Το αναφέραμε πιο πάνω Cunningham Παρόμοια είναι και η λειτουργία του cunningham το οποίο είναι πιο εύκολο να ρυθμιστεί. Σε πολλά σκάφη μάλιστα δουλεύουμε μόνο το cunningham γιατί η κορυφή του πανιού έχει φθάσει στο ανώτερο επιτρεπτό σημείο ή έχει τερματίσει χωρίς το γραντί μας να είναι τεντωμένο. Φερμάρισμα του cunningham έχει δευτερεύουσα συνέπεια να ανοίγει ο αετός στο πάνω μέρος της μεγίστης και το πανί να αποδυναμώνεται. Σκότα & βαγονάκι Αν και η χρήση της σκότας μοιάζει να είναι τo να φέρνει μέσα ή έξω τη μάτσα, στις όρτσα πλεύσεις τον ρόλο αυτό τον μοιράζεται με το βαγονάκι. Το ζητούμενο είναι να ρυθμίζουμε όχι μόνο το πόσο μέσα ή έξω αλλά και πόσο ψηλά ή χαμηλά θα είναι η μάτσα. Αυτό εξαρτάται από τη γωνία της σκότας μας. Αν το βαγονάκι είναι σοφράνο τότε η σκότα τραβά περισσότερο οριζόντια και λιγότερα προς τα κάτω τη μάτσα. Αντίθετα όσο πιο σταβέντο βρίσκεται το βαγονάκι τόσο η σκότα τραβά περισσότερο προς τα κάτω παρά προς τα μέσα. Σε περιπτώσεις όπου θέλουμε το πανί μας να έχει twist δηλαδή να είναι πιο ανοιχτό ψηλά, θα μεταφέρουμε το βαγονάκι σοφράνο. Έτσι η σκότα κρατά τη μάτσα μέσα αλλά την αφήνει να σηκωθεί και να ανοίξει ο αετός. Αν δε θέλουμε twist θα φέρουμε το βαγονάκι πιο σταβέντο.
Boom-vang Δεν αφήνει τη μάτσα να σηκωθεί στις ανοιχτές πλεύσεις όπου η σκότα δεν μπορεί να τραβήξει τη μάτσα προς τα κάτω. Δεν επηρεάζει το πανί στα όρτσα εκτός αν το έχουμε φερμάρει υπερβολικά οπότε δεν θα επιτρέπει το twist. Να θυμόμαστε πως πρέπει να είναι χαλαρό όταν βιράρουμε το πανί μας και όταν παίρνουμε μούδες. Outhaul Ρυθμίζει το βάθος το πανιού στο κάτω κυρίως τμήμα του. Θα το χαλαρώνουμε στα πρίμα και θα το φερμάρουμε στις όρτσα πλεύσεις και όσο δυναμώνει ο άνεμος. Μπαλαντσίνι Δεν χρειάζεται παρά για να κρατά τη μάτσα οριζόντια όταν δεν είναι σηκωμένη η μεγίστη. Μόλις βιράρουμε τη μεγίστη το χαλαρώνουμε και πριν μαϊνάρουμε τη μεγίστη το φερμάρουμε αλλιώς η μάτσα θα πέσει στο κεφάλι του τιμονιέρη. Προσοχή όμως, το ίδιο θα κάνουμε όταν παίρνουμε ή αφήνουμε μούδα διότι πάλι θα χαλαρώσουμε το μαντάρι και το πανί δεν θα κρατά τη μάτσα στην οριζόντια θέση της.
Άλμπουρο Το λύγισμα του άλμπουρου προς το πίσω (bend) έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση του βάθους (στέγνωμα) της μεγίστης καθώς και το τέντωμα του πρότονου άρα και του γραντιού της τζένοας. Θα το κάνουμε στις όρτσα πλεύσεις.
ΤΖΕΝΟΑ Μαντάρι Το αναφέραμε πιο πάνω Σκότα & βαγονάκι Φερμάροντας τη σκότα φέρνουμε τη τζένοα πιο κοντά στον διαμήκη άξονα του σκάφους. Συγχρόνως ελαττώνουμε το βάθος της. Η γωνία με την οποία τραβά η σκότα το πανί επηρεάζει άμεσα τον αετό, την ποδιά και το συνολικό σχήμα του. Αν το βαγονάκι είναι πιο μπροστά από το κανονικό τότε η ποδιά βαθαίνει και ο αετός κλείνει ελαττώνοντας το twist. Είναι ρύθμιση που θα κάνουμε στις πρίμα πλεύσεις διότι μόλις χαλαρώνουμε τη σκότα το πανί σηκώνεται με αποτέλεσμα να ανοίγει ο αετός. Αν φέρουμε το βαγονάκι πιο πίσω τότε κλείνουμε την ποδιά και ανοίγουμε τον αετό αυξάνοντας το twist. Μη ξεχνάμε, πως ανεξάρτητα αν θέλουμε twist ή όχι, το ζητούμενο είναι να δουλεύει το πανί μας σωστά δηλαδή να δουλεύει σε όλο το ύψος του γραντιού κάτι που το ελέγχουμε με τα μαλλάκια. Θα δοκιμάσουμε το πανί ορτσάροντας στιγμιαία. Αν το γραντί χαλάσει συγχρόνως σε όλο το ύψος του τότε είμαστε εντάξει.
Βαγονάκι μέσα-έξω Η σωστή θέση είναι 8 μοίρες από τον διαμήκη άξονα του σκάφους και συνήθως, αν δεν υπερισχύουν άλλες επιλογές του κατασκευαστή (π.χ. το μεγάλο σπειράγειο στα σκάφη κρουαζιέρας), ο σιδηρόδρομος είναι τοποθετημένος σωστά. Στα αγωνιστικά σκάφη υπάρχει η δυνατότητα η θέση να ρυθμίζεται και με τον κουρέα. Πρότονος Φερμάροντας τον επίτονο τεντώνουμε τον πρότονο με αποτέλεσμα να στεγνώνει η τζένοα. ΕΠΙΛΟΓΕΣ Λίγος άνεμος Λάσκα μαντάρι ή cunningham και outhaul για να δώσουμε βάθος στη μεγίστη. Βαγονάκι μεγίστης σοφράνο. Λάσκα σκότα τζένοας, βαγονάκι τζένοας λίγο πιο μπροστά. Μην επιδιώκετε πολύ κλειστές όρτσα πλεύσεις,... λασκαααάρετε κι εσείς. Δυνατός άνεμος Ελαττώνουμε την δύναμη των πανιών φερμάροντας τα μαντάρια και το outhaul. Σε κυματισμό, έχουμε ισχυρότερο πραγματικό άνεμο ψηλά στο πανί μας παρά χαμηλά. Έτσι και η γωνία αλλά και η ένταση του φαινόμενου είναι διαφορετική, (πιο ευνοϊκή ψηλά). Για να δουλεύει λοιπόν σωστά το πανί σε όλο το ύψος του πρέπει τα υψηλότερα σημεία να είναι πιο ανοιχτά από τα χαμηλότερα, (twist). Η κλειστή όρτσα πλεύση με κυματισμό ίσως να μην είναι η καλλίτερη επιλογή. Είναι προτιμότερο να ταξιδέψουμε πιο ποδιστά ώστε το σκάφος να έχει ταχύτητα και να μην κόβεται από το κύμα. Πολλές φορές το κύμα και ο άνεμος δεν έχουν την ίδια διεύθυνση με αποτέλεσμα το ένα τακ να είναι πιο γρήγορο από το άλλο.