ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕ ΡΙΟ Στρασβούργο 15 Νοεµβρίου 2011 ΕΕΣ/11/39 ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ VÍTOR CALDEIRA, ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕ ΡΙΟΥ * * * * * * * * * * ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ 2010 ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ Σε περίπτωση διαφορών υπερισχύει το κείµενο που θα εκφωνηθεί.
Κύριε Πρόεδρε, Κύριοι Βουλευτές, Κύριε Επίτροπε, Κυρίες και Κύριοι, Είναι τιµή µου που µπορώ και συµµετέχω σήµερα στη συζήτησή σας µε θέµα την ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά µε την εκτέλεση του προϋπολογισµού της ΕΕ για το οικονοµικό έτος 2010, την οποία παρουσίασα ήδη σε σας κύριε Πρόεδρε, καθώς και στην Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισµού. Όπως και κατά τα προηγούµενα έτη, η ετήσια έκθεση σχετικά µε την εκτέλεση του προϋπολογισµού της ΕΕ καλύπτει κυρίως την αξιοπιστία των λογαριασµών του 2010 και την κανονικότητα των υποκειµένων σε αυτούς πράξεων. Φέτος η έκθεση περιλαµβάνει επίσης ένα κεφάλαιο σχετικά µε τα αποτελέσµατα των δαπανών της ΕΕ. Αξιοπιστία των λογαριασµών της ΕΕ Όσον αφορά την αξιοπιστία των λογαριασµών της ΕΕ, το Συνέδριο καταλήγει στο συµπέρασµα ότι οι λογαριασµοί του 2010 παρέχουν ακριβοδίκαιη εικόνα τόσο της οικονοµικής κατάστασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και των αποτελεσµάτων των πράξεων και των ταµειακών ροών της κατά το εν λόγω οικονοµικό έτος. Εντούτοις, υπάρχει περιθώριο βελτίωσης της ποιότητας της χρηµατοοικονοµικής πληροφόρησης και των υποκειµένων σε αυτήν συστηµάτων, κυρίως όσον αφορά τα µέσα χρηµατοοικονοµικής τεχνικής. Από το 2009 και εξής σηµειώθηκε σηµαντική αύξηση των προπληρωµών σε ταµεία στον τοµέα της Συνοχής, τα οποία χρησιµοποιούν τα κράτη µέλη προκειµένου να παράσχουν επιστρεπτέες ενισχύσεις κυρίως σε µικροµεσαίες επιχειρήσεις υπό µορφή δανείων, εγγυήσεων και επενδύσεων µετοχικού κεφαλαίου. Αρχικά η Επιτροπή είχε καταχωρίσει λανθασµένα αυτές τις προπληρωµές δίδοντας την εντύπωση ότι οι αποδέκτες των ενισχύσεων είχαν αιτιολογήσει τη χρήση τους, ενώ στην πραγµατικότητα αυτό δεν ίσχυε και οι κίνδυνοι εξακολουθούσαν να υφίστανται. Μολονότι η Επιτροπή προέβη σε διόρθωση αυτής της λογιστικής ανακρίβειας, το Συνέδριο φρονεί ότι η Επιτροπή οφείλει να επανεξετάσει τον σχετικό λογιστικό κανόνα και να λάβει περαιτέρω µέτρα προκειµένου να εξασφαλίσει τη διάθεση, εκ µέρους των κρατών µελών, των πληροφοριών 2 EL
που είναι αναγκαίες για τη βελτίωση της εκ µέρους της εποπτείας των εν λόγω χρηµατοοικονοµικών µέσων. Κανονικότητα των πράξεων Όσον αφορά την κανονικότητα των εσόδων και των δαπανών, στη δήλωση αξιοπιστίας του Συνεδρίου για το οικονοµικό έτος 2010 γίνεται διάκριση µεταξύ εσόδων, αναλήψεων υποχρεώσεων και πληρωµών. Κατά τη γνώµη του Συνεδρίου, τα υποκείµενα στους λογαριασµούς της ΕΕ έσοδα και αναλήψεις υποχρεώσεων για το οικονοµικό έτος που έληξε στις 31 εκεµβρίου 2010 είναι, από κάθε ουσιώδη πλευρά, νόµιµα και κανονικά. Αντιθέτως, οι υποκείµενες στους λογαριασµούς πληρωµές περιέχουν ουσιώδη σφάλµατα και το εκτιµώµενο ποσοστό σφάλµατος ανέρχεται σε 3,7 % για το σύνολο των δαπανών της ΕΕ. Σηµειωτέον ότι αυτό δεν συνιστά εκτίµηση των περιπτώσεων απάτης, δεδοµένου ότι οι λόγοι εµφάνισης σφαλµάτων είναι πολλοί. Συνολικά, διαπιστώθηκε ότι τα συστήµατα ελέγχου υπήρξαν µόνον µερικώς αποτελεσµατικά όσον αφορά τη διασφάλιση της κανονικότητας των πληρωµών. Η γνώµη του Συνεδρίου σχετικά µε τις πληρωµές υποστηρίζεται από ειδικές εκτιµήσεις σχετικά µε πέντε οµάδες τοµέων πολιτικής, οι οποίες γενικά αντιστοιχούν στους τίτλους του δηµοσιονοµικού πλαισίου για την περίοδο 2007-2013. Το Συνέδριο διαπίστωσε ότι οι δύο µεγαλύτερες οµάδες τοµέων πολιτικής - ήτοι Γεωργία και φυσικοί πόροι και Συνοχή, ενέργεια και µεταφορές - περιείχαν ουσιώδη σφάλµατα και ότι τα σχετικά συστήµατα υπήρξαν µερικώς αποτελεσµατικά. Η οµάδα τοµέων πολιτικής Συνοχή, ενέργεια και µεταφορές υπήρξε ο επιρρεπέστερος σε σφάλµα τοµέας δαπανών της ΕΕ. Το εκτιµώµενο ποσοστό σφάλµατος, αφού σηµείωσε πτώση τα προηγούµενα έτη, ήταν υψηλότερο το 2010 από το αντίστοιχο του 2009 µε συνέπεια την αύξηση του εκτιµώµενου ποσοστού σφάλµατος για το σύνολο των πληρωµών σε σύγκριση µε το 2009. Πολλά από τα εντοπισθέντα σφάλµατα οφείλονται σε σχετικά µικρό αριθµό παντελώς µη επιλέξιµων έργων και σοβαρών παραβιάσεων τόσο της νοµοθεσίας της ΕΕ όσο και της εθνικής νοµοθεσίας περί δηµόσιων συµβάσεων. Εξακολουθεί να υπάρχει περιθώριο βελτίωσης των 3 EL
µηχανισµών διόρθωσης και των ελεγκτικών δραστηριοτήτων των κρατών µελών, κυρίως διότι ορισµένα σφάλµατα θα µπορούσαν να είχαν εντοπιστεί ή διορθωθεί από τα κράτη µέλη πριν από την πραγµατοποίηση των πληρωµών, βάσει των πληροφοριακών στοιχείων που ήταν διαθέσιµα. Για τις λοιπές οµάδες τοµέων πολιτικής, τα αποτελέσµατα του ελέγχου παρέµειναν σχετικά σταθερά. Για την οµάδα Γεωργία και φυσικοί πόροι, το εκτιµώµενο ποσοστό σφάλµατος ανήλθε σε 2,3 %, ήτοι ελαφρώς άνω του ορίου σηµαντικότητας, τα δε συστήµατα υπήρξαν µερικώς αποτελεσµατικά. Οι άµεσες ενισχύσεις στο πλαίσιο του ολοκληρωµένου συστήµατος διαχείρισης και ελέγχου (ΟΣ Ε), οι οποίες αντιστοιχούσαν σχεδόν σε 40 δισεκατοµµύρια ευρώ από τα 57 δισεκατοµµύρια που δαπανήθηκαν, διαπιστώθηκε ότι δεν περιείχαν ουσιώδη σφάλµατα. Εντούτοις, οι δαπάνες στον τοµέα της αγροτικής ανάπτυξης εξακολούθησαν να είναι επιρρεπείς σε σφάλµατα. Σε δύο οµάδες τοµέων πολιτικής, ήτοι Έρευνα και λοιπές εσωτερικές πολιτικές και Εξωτερική βοήθεια, ανάπτυξη και διεύρυνση, το Συνέδριο κατέληξε στο συµπέρασµα ότι οι πληρωµές δεν περιείχαν ουσιώδη σφάλµατα, µολονότι τα συστήµατα παρέµειναν µόνον µερικώς αποτελεσµατικά και εξακολούθησε να υφίσταται σηµαντικός κίνδυνος σφάλµατος για τις ενδιάµεσες και τις τελικές πληρωµές. Για την πέµπτη και τελευταία οµάδα τοµέων πολιτικής, τις ιοικητικές και λοιπές δαπάνες, το Συνέδριο κατέληξε στο συµπέρασµα, όπως και κατά τα προηγούµενα έτη, ότι αυτή δεν περιείχε ουσιώδη σφάλµατα και ότι τα συστήµατα υπήρξαν αποτελεσµατικά. Η Επιτροπή προβαίνει σε δικές της εκτιµήσεις σχετικά µε την ικανότητα των συστηµάτων εσωτερικού ελέγχου να διασφαλίζουν την κανονικότητα των δαπανών στους διάφορους τοµείς πολιτικής στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων των γενικών διευθύνσεων και στη συγκεφαλαιωτική έκθεσή της. Στις εκθέσεις αυτές η Επιτροπή διατυπώνει ορισµένες επιφυλάξεις στις οποίες υποδεικνύονται οι τοµείς κινδύνου. Εντούτοις, το Συνέδριο φρονεί ότι η εµβέλεια και το εύρος των επιφυλάξεων που διατυπώθηκαν για το οικονοµικό έτος 2010 θα έπρεπε να ήταν µεγαλύτερα σε αρκετούς τοµείς, συµπεριλαµβανοµένης της Συνοχής, τοµέα για τον οποίο το Συνέδριο θεωρεί ότι ο τρόπος προσέγγισης της Επιτροπής µπορεί να οδηγήσει σε υποεκτίµηση των ποσών που εκτίθενται σε κίνδυνο. 4 EL
Επίτευξη αποτελεσµάτων από τον προϋπολογισµό της ΕΕ Οι ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων των γενικών διευθύνσεων περιλαµβάνουν επίσης αυτοαξιολόγηση των επιδόσεων, συµπεριλαµβανοµένων των αποτελεσµάτων που επιτυγχάνονται χάρις στις δαπάνες της ΕΕ. Φέτος για πρώτη φορά το Συνέδριο παρουσιάζει τα αποτελέσµατα της εκ µέρους του εξέτασης των πληροφοριακών στοιχείων σχετικά µε τις επιδόσεις που παρουσίασαν τρεις γενικές διευθύνσεις οι οποίες είναι αρµόδιες για µεγάλο τµήµα των δαπανών της ΕΕ. Το Συνέδριο συνιστά στην Επιτροπή, στο πλαίσιο των ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων, να επικεντρώνεται περισσότερο στις επιδόσεις, συµπεριλαµβανοµένων της οικονοµίας και της αποδοτικότητας, και να θέτει κατάλληλους ενδιάµεσους στόχους προκειµένου να καθίσταται δυνατή η αξιολόγηση της προόδου σε σχέση µε την επίτευξη των πολυετών στόχων. Επιπλέον, όσον αφορά τους τοµείς της επιµερισµένης διαχείρισης, το Συνέδριο διατυπώνει συστάσεις για τη βελτίωση, αφενός, του καθορισµού στόχων και δεικτών και, αφετέρου, της παρακολούθησης της προόδου και των αποτελεσµάτων βάσει των σηµαντικότερων αποτελεσµάτων του ελέγχου επιδόσεων, τα οποία περιλαµβάνονται στις ειδικές εκθέσεις του Συνεδρίου. Οι συστάσεις αυτές µπορεί επίσης να αποδειχθούν χρήσιµες στην Επιτροπή για την ανάπτυξη της έκθεσης αξιολόγησης στο πλαίσιο της διαδικασίας απαλλαγής, η οποία αναφέρεται στο άρθρο 319 της Συνθήκης. Συµπερασµατικές παρατηρήσεις σχετικά µε τις εξελίξεις στα δηµόσια οικονοµικά της ΕΕ Κύριε Πρόεδρε, Στο σηµείο αυτό ολοκληρώνεται η σύνοψη των σηµαντικότερων σηµείων που περιλαµβάνει η ετήσια έκθεση για το οικονοµικό έτος 2010. Πιστεύω ότι η φετινή ετήσια έκθεση επιβεβαιώνει το κύριο µήνυµα των προηγούµενων ετών. Παρά τις επί σειρά ετών σταδιακές βελτιώσεις των συστηµάτων, εξακολουθούν να υφίστανται σηµαντικοί κίνδυνοι για την κανονικότητα των πληρωµών, καθώς και περιθώριο βελτίωσης των αποτελεσµάτων που εξασφαλίζονται από τις δαπάνες της ΕΕ. 5 EL
Οι προτάσεις για τοµεακή νοµοθεσία η οποία θα διέπει τις δαπάνες µετά το 2014 αποτελούν κατάλληλη ευκαιρία για την αντιµετώπιση αυτών των κινδύνων µε τη µεταρρύθµιση των νοµοθετικών πλαισίων και τον επανασχεδιασµό των συστηµάτων ελέγχου. Οι µεταρρυθµίσεις πρέπει να επικεντρώνονται στη βελτίωση της κανονικότητας και των επιδόσεων, µε παράλληλη µείωση του κόστους του ελέγχου και διασφάλιση της προσήκουσας υποχρέωσης λογοδοσίας. Πέραν αυτών, σηµειώθηκαν ορισµένες σηµαντικές εξελίξεις στον τοµέα της οικονοµικής διακυβέρνησης της ΕΕ, οι οποίες δηµιουργούν κενά στην υποχρέωση δηµόσιας λογοδοσίας και τον δηµόσιο έλεγχο. Τον παρελθόντα µήνα, η Επιτροπή Επαφών των επικεφαλής των ανώτατων οργάνων ελέγχου της ΕΕ και το Συνέδριο εξέφρασαν τους προβληµατισµούς τους σχετικά µε το ζήτηµα αυτό και ζήτησαν, όταν διακυβεύονται δηµόσια κονδύλια, να τηρούνται οι αρχές της διαφάνειας, της υποχρέωσης λογοδοσίας και του ελέγχου των δηµόσιων οικονοµικών. Η δηµιουργία του ευρωπαϊκού µηχανισµού σταθερότητας υπεδείχθη ως ευκαιρία για την εφαρµογή των αρχών αυτών. Κύριε Πρόεδρε, Κύριοι Βουλευτές, Η προώθηση της διαφάνειας και της υποχρέωσης λογοδοσίας αποτελεί ευθύνη όλων των δηµόσιων θεσµών. Αυτό είναι καθοριστικό στην παρούσα συγκυρία, κατά την οποία η πίεση που ασκείται επί των δηµόσιων οικονοµικών είναι έντονη, η σηµασία που έχει η επίτευξη των στόχων της ΕΕ είναι µεγάλη και η ανάγκη να οικοδοµηθεί η εµπιστοσύνη και η πίστη των πολιτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τους θεσµούς της είναι επιτακτική. Είµαι πεπεισµένος ότι η ετήσια έκθεση την οποία είχα την τιµή να σας παρουσιάσω σήµερα θα παράσχει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σταθερή βάση, προκειµένου αυτό να επιτελέσει την αποστολή του ως προς τη διασφάλιση της υποχρέωσης λογοδοσίας σχετικά µε τα κονδύλια της ΕΕ για το οικονοµικό έτος 2010. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. 6 EL