Ευχαριστίες... 11 Εισαγωγή του Τομ Γκρίνφιλντ, ND, DO, MIFHI... 13 Πρόλογος Δυνατότητες που Μπορούν να Αλλάξουν τη Ζωή... 17

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ευχαριστίες... 11 Εισαγωγή του Τομ Γκρίνφιλντ, ND, DO, MIFHI... 13 Πρόλογος Δυνατότητες που Μπορούν να Αλλάξουν τη Ζωή... 17 ΜΕΡΟΣ Ι Γονότυπος: Το Κλειδί για να Καταλάβουμε Ποιοι Είμαστε Κεφάλαιο 1 Η Γενετική Σας Αυτοβιογραφία... 33 Κεφάλαιο 2 Ένας Κόσμος με Απεριόριστες Δυνατότητες... 51 Κεφάλαιο 3 Τα Πώς και Γιατί των Γονότυπων... 69 ΜΕΡΟΣ ΙΙ Κατανοήστε τους Σωματικούς σας Δείκτες: Γιατί δεν Χρειάζεστε Γενετικό Εργαστήριο! Κεφάλαιο 4 Χρησιμοποίηση των Υπολογιστών Γoνότυπου... 103 Κεφάλαιο 5 Δοκιμή Ισχύος του Γονότυπού σας... 115 Κεφάλαιο 6 Έτοιμοι, Ξεκινάμε! Υπολογισμός του Γονότυπού σας... 141 ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ Τα Έξι Γενετικά Αρχέτυπα: Τα Προφίλ των Γονότυπων Κεφάλαιο 7 Γνωρίστε τους Γονότυπους... 167 Κεφάλαιο 8 Γονότυπος 1: Ο Κυνηγός... 175 Κεφάλαιο 9 Γονότυπος 2: Ο Τροφοσυλλέκτης... 189 Κεφάλαιο 10 Γονότυπος 3: Ο Δάσκαλος... 201 Κεφάλαιο 11 Γονότυπος 4: Ο Εξερευνητής... 213 Κεφάλαιο 12 Γονότυπος 5: Ο Πολεμιστής... 225 Κεφάλαιο 13 Γονότυπος 6: Ο Νομάδας... 239

ΜΕΡΟΣ IV Οι Δίαιτες Γονότυπων: Έξι Εξατομικευμένοι Δρόμοι προς την Υγεία Κεφάλαιο 14 Αποκομίστε τα Μεγαλύτερα Οφέλη από τη Δίαιτα Γονότυπων... 255 Κεφάλαιο 15 Η Δίαιτα του Κυνηγού... 269 Κεφάλαιο 16 Η Δίαιτα του Τροφοσυλλέκτη... 289 Κεφάλαιο 17 Η Δίαιτα του Δασκάλου... 309 Κεφάλαιο 18 Η Δίαιτα του Εξερευνητή... 331 Κεφάλαιο 19 Η Δίαιτα του Πολεμιστή... 353 Κεφάλαιο 20 Η Δίαιτα του Νομάδα... 375 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Το Μέλλον Πέρα από το Αύριο... 397 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Πίνακες του Προχωρημένου Υπολογιστή Γονότυπου... 401 ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ Ορολογία της Δίαιτας Γονότυπων... 417 ΠΗΓΕΣ Για να Μάθετε Περισσότερα για τους Γονότυπους... 423 Υποστήριξη για τον Τρόπο Ζωής των Γονότυπων... 427 Υποστήριξη Επαγγελματιών... 428

Ευχαριστίες Κ ΑΘΕ ΕΡΓΟ αυτού του είδους συνδέεται με πολλούς ανθρώπους οι οποίοι προσέφεραν χρόνο, ταλέντο, κατανόηση, διάθεση να ακούσουν, ή υπομονή στη διάρκεια της διαδικασίας. Το ταξίδι μου από τις ομάδες αίματος στους γονότυπους ήταν μια εκπληκτική διερεύνηση και είμαι υπόχρεος σε πολλούς οι οποίοι συμμετείχαν σε αυτή την πορεία. Πρώτα και κύρια, θέλω να ευχαριστήσω τη Μάρθα Μόσκο Ντ Άνταμο, η οποία μου προσέφερε σοφές συμβουλές για το σχεδιασμό αυτού του έργου, και ταυτόχρονα λειτουργούσε ως εξομολογητής και σύμβουλος σε όλη τη διάρκεια της προσπάθειας. Η Μάρθα ανέλαβε επίσης την επίβλεψη των διορθώσεων του βιβλίου και μου επέτρεψε να προσθέτω νέο υλικό μέχρι την τελευταία σχεδόν στιγμή. Θέλω να εκφράσω την ολόψυχη εκτίμησή μου στην Κάθριν Ουίτνι, η οποία προσέφερε διανοητικά ερεθίσματα και κατανόηση κατά τα πρώτα στάδια της δουλειάς, όταν το υλικό δεν ήταν ακόμη πλήρως διαμορφωμένο στη Ρέιτσελ Κραντζ, η οποία βοήθησε στο σχεδιασμό των κεφαλαίων και τον προγραμματισμό ροής της ύλης στον Κρις Φορτουνάτο και την ομάδα του για την προσήλωσή τους στη λεπτομέρεια στον Πολ και τη Λόρα Μίτμαν, από το Ινστιτούτο Ανθρώπινης Ατομικότητας, για την υποστήριξη του έργου μου, τη φιλία και την καλή τους διάθεση στον Δρα Τομ Γκρίνφιλντ ο οποίος υπέβαλε σε δοκιμασία τόσες από τις καινούργιες ιδέες μου στη Νάταλι Κολίτσι-Φαβρέτο, γιατρό και μέλος του προσωπικού της Κλινικής Ντ Άνταμο

12 ΤΡΩΤΕ ΣΩΣΤΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΓΟΝΙΔΙΑ ΣΑΣ στην Άνι Χόκινσον, που είναι εξαιρετική διορθώτρια σε όλο το προσωπικό της North American Pharmacal, ιδιαίτερα στους Χαβιέ Κασέρες, Χέρμαν Ραμίρες, Κάρολ Αγκοστίνο, Κιθ Μακ- Μπράιντ, Τζον Χάμπερστον και Ανν Κουασαράνο στους συντονιστές και όσους βοηθούν στον δικτυακό τόπο www.dadamo. com στους συντάκτες μου στο The Individualist σε όλους τους ασθενείς της Κλινικής Ντ Άνταμο στους Μπίνα Καμλάνι, Σούζαν Πίτερσεν-Κένεντι, Ντενίζ Σιλβέστρο, και όλους τους φίλους μου στην Penguin-Putnam στην Έιμι Χερτζ, η οποία αντιλήφθηκε τις δυνατότητες αυτού του υλικού πριν από κάθε άλλον στον Στιβ Ρούμπιν, πρόεδρο και εκδότη της Doubleday Broadway, για την τεράστια υποστήριξη του έργου μου στον Μπιλ Τόμας, αρχισυντάκτη της Doubleday Broadway στην Στέισι Κρίμερ, επιμελήτριά μου στην Broadway Books στους Ντέιβιντ Ντρέικ, Κάθριν Πόλοκ, Ανν Βάτερς και όλο το προσωπικό του μάρκετινγκ στην Broadway Books στους Μπεν Ουόλιν, Μάικ Κυριάκος, Καρίμ Φαράγκ και Ρόουζαν Χένρι, και στην ομάδα γονότυπων της Waterfront Media στη σούπερ λογοτεχνικό ατζέντη και φίλη Τζάνις Βάλελι, η οποία αναρίθμητες φορές δεν άφησε όλο αυτό το εγχείρημα να καταρρεύσει. Ευχαριστώ επίσης τους γονείς μου, την Κριστλ και τον Τζέιμς Ντ Άνταμο, οι οποίοι με ενθάρρυναν να σκέφτομαι διαφορετικά τον αδελφό μου, Τζέιμς Ντ Άνταμο, και τον καλύτερο φίλο μου Ρόμπερτ Μεσινέο, οι οποίοι ήταν τόσο εξαιρετικοί σύμβουλοί μου όλα αυτά τα χρόνια. Τέλος, στέλνω ένα μπουκέτο υπέρτατης αγάπης στην Κλόντια και την Έμιλι, οι οποίες έφερναν τσάι, σνακ και ηλιαχτίδες σε όλα εκείνα τα γκρίζα, νυσταγμένα πρωινά.

Εισαγωγή Του Τομ Γκρίνφιλντ, ND, DO, MIFHI ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ θεραπευτές οι οποίοι έχουν χρησιμοποιήσει τις ομάδες αίματος στη δουλειά τους για ένα διάστημα, αναγνωρίζουν πλέον τα χαρακτηριστικά που συνδέονται με την ομάδα αίματος του ασθενή, και συχνά μπορούν να τη «μαντέψουν» πριν από την εξέταση. Υπάρχει κάτι στη γενική εμφάνιση και συμπεριφορά του ασθενή που αναγνωρίζουμε ότι ανήκει σε μια κατηγορία ατόμων τα οποία έχουν ορισμένες ομοιότητες και ανταποκρίνονται στο περιβάλλον τους με συγκεκριμένο τρόπο. Επιπλέον, εκείνοι που χρησιμοποιούν τη Δίαιτα Ομάδων Αίματος του Δρα Πίτερ Ντ Άνταμο στην ολιστική ιατρική πρακτική τους έχουν δει βαθύτατες βελτιώσεις στην υγεία των ασθενών χάρη στις σωστές επιλογές διατροφής και τρόπου ζωής. Η απλότητα της μεθόδου επιτρέπει επίσης σε πολλούς να την εφαρμόζουν μόνοι τους όχι χρησιμοποιώντας μια επιφανειακή φόρμουλα δίαιτας που είναι η ίδια σε όλες τις περιπτώσεις και αποδεικνύεται αποτελεσματική για πολύ λίγους, αλλά ακολουθώντας ρεαλιστικές συμβουλές που αλλάζουν με βάση συγκεκριμένες φυσιοπαθητικές αρχές οι οποίες εξαρτώνται από τις συγκεκριμένες ανάγκες του ατόμου. Έχουν περάσει δέκα χρόνια από την έκδοση του βιβλίου Τρώτε Σωστά Σύμφωνα με τον Τύπο του Αίματός Σας, και από τότε έχουν συμβεί πολλά: η μελέτη της ιστορίας της ανθρωπότητας έχει πάρει νέα κατεύθυνση με το Πρόγραμμα Ανθρώπινου Γονιδιώματος (Κώδικας) και την έρευνα πάνω στην εσωτερική

14 ΤΡΩΤΕ ΣΩΣΤΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΓΟΝΙΔΙΑ ΣΑΣ λειτουργία των γονιδίων μας. Αυτή η επιστημονική επανάσταση υπόσχεται να οδηγήσει, τόσο στην εξατομίκευση της ιατρικής αγωγής όσο και στη δυνατότητα προσδιορισμού της προγονικής μας καταγωγής μέσα από το γονότυπό μας. Όμως, τα γενετικά τεστ είναι ακόμη πολύπλοκα και δαπανηρά, έξω από τις δυνατότητες του καταναλωτή. Αν και η θεωρία υπάρχει, θα περάσει πολύς καιρός μέχρι ο προσδιορισμός του γονότυπου να γίνει πρακτικό μέρος της διαδικασίας χορήγησης ορθόδοξων φαρμακευτικών προϊόντων, ή μέχρι να γίνει προσιτή η γενετική γενεαλογία. Υπάρχουν ήδη πολλές ιατρικές έρευνες από τον προηγούμενο αιώνα που δείχνουν πώς διαφέρουμε ο ένας από τον άλλο, και βασίζονται σε κλινική παρατήρηση και σε προσιτά επιστημονικά τεστ. Με την εμφάνιση της ανάλυσης DNA, ένα μεγάλο μέρος αυτών των πληροφοριών παραμερίστηκε μονομιάς: η αρχή της «πολιτικής ορθότητας» και τα ιστορικά γεγονότα είχαν ως αποτέλεσμα να μην είναι πια της μόδας το να εστιάζουμε σε εμφανείς διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους. Η έννοια της φυλής δεν είναι καθόλου δημοφιλής πλέον, και θεωρείται ότι δεν έχει επιστημονική βάση. Οι επιστημονικοί πόροι πλέον δεν διοχετεύονται στη μέτρηση εξωτερικών χαρακτηριστικών που ξεχωρίζουν ομάδες ανθρώπων, αλλά κατευθύνονται στις νέες αναλυτικές τεχνικές που έχουν σχέση με τα γενετικά τεστ, μια επιστήμη που βρίσκεται ακόμη στις αρχές της βρεφικής της ηλικίας. Τα δεδομένα από τις έρευνες επάνω στην ανθρώπινη ποικιλομορφία που συγκεντρώθηκαν πριν ανακαλύψουμε πώς να αναλύουμε το DNA αφορούσαν τις διάφορες ομάδες αίματος, τη μορφή του σώματος και του κεφαλιού, τα πρότυπα των δακτυλικών αποτυπωμάτων, το μήκος των ποδιών και πολλά άλλα εξωτερικά χαρακτηριστικά. Αυτές οι έρευνες εξακολουθούν να είναι έγκυρες σήμερα όπως και όταν έγιναν για πρώτη φορά. Συνδυαζόμενα, αυτά τα ορατά χαρακτηριστικά μάς λένε περισσότερα πράγματα για τον εαυτό μας απ όσα μπορούμε να μάθουμε κάνοντας ατομικά γενετικά τεστ, γιατί μερικά γονίδια τείνουν να συγκεντρώνονται σε ομάδες

ΕΙΣΑΓΩΓΗ 15 ή ομίλους, και να ασκούν πολλαπλές επιδράσεις στην υγεία μας. Το περιβάλλον μας προσθέτει επιπλέον παραμέτρους σε αυτή την εικόνα, μεταβάλλοντας τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν αυτά τα γονίδια. Όλοι έχουμε ορατές εξωτερικές εκδηλώσεις αυτών των γονιδίων, κάτι που η αρχαία ιατρική περιέγραφε με διαφορετικό τρόπο εδώ και πολλές γενιές. Ο Πίτερ Ντ Άνταμο προχωρεί τώρα ένα βήμα παραπέρα: η ιδέα ότι πρέπει να τρώμε σύμφωνα με την ομάδα αίματος στην οποία ανήκουμε έχει γνωρίσει μια επανάσταση εκ των έσω. Ένα θέμα το οποίο στο Τρώτε Σωστά Σύμφωνα με τον Τύπο του Αίματός σας δεν ήταν παρά μια υποσημείωση για την ανθρωπολογία των ομάδων αίματος, έχει γίνει τώρα ένα βιβλίο από μόνο του και μας λέει ακόμη περισσότερα πράγματα για εμάς ως άτομα. Το Τρώτε Σωστά σύμφωνα με τα Γονίδιά σας, πέρα από το γεγο νός ότι απαντά στο θεμελιώδες ερώτημα «Από πού έχουμε προέλθει;» μας δείχνει επίσης τι σημαίνει να ανήκουμε σε έναν συγκεκριμένο Γονότυπο, και πώς αυτή η γνώση μπορεί να μας βοηθήσει προσωπικά να παραμείνουμε υγιείς. Τα αποτελέσματα των ερευνών αυτής της πολύπλοκης επιστήμης συνήθως είναι κάτι με το οποίο ασχολούνται οι ειδικοί. Όμως η ανάλυση του Πίτερ παρουσιάζεται στο κοινό με τη μορφή απλού εγχειριδίου αυτοανακάλυψης. Η επιστημονική θεωρία στην οποία στηρίζεται η όλη ιδέα είναι διαθέσιμη για τους θεραπευτές που θέλουν να τη μελετήσουν και να τη διδάξουν, αλλά τα βασικά υπάρχουν και μπορεί να τα μάθει ο καθένας από αυτό το βιβλίο. Η προσπάθεια ωστόσο δεν ήταν εύκολη. Το φαγητό είναι θέμα φορτισμένο στην καλύτερη περίπτωση, και όταν λες στους άλλους τι μπορούν και τι δεν μπορούν να τρώνε με βάση τα γονίδιά τους, αυτό σημαίνει ότι οι τυχόν διατροφικές αλλαγές δεν αποτελούν βραχυπρόθεσμο μέτρο. Αυτό προκάλεσε διαμάχη σε σχέση με το Τρώτε Σωστά Σύμφωνα με τον Τύπο του Αίματός σας, η οποία πυροδοτήθηκε κυρίως από εκείνους οι οποίοι δεν κατανόησαν σωστά τις ιδέες της, ή είχαν αντιρρήσεις σε σχέση με τις βασικές αρχές.

16 ΤΡΩΤΕ ΣΩΣΤΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΓΟΝΙΔΙΑ ΣΑΣ Ο Πίτερ Ντ Άνταμο επέμεινε, βοηθώντας ταυτόχρονα τον κόσμο να κατανοήσει καλύτερα αυτές τις ιδέες μέσω του Διαδικτύου και μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Ινστιτούτου Ανθρώπινης Ατομικότητας. Έτσι, είδαμε τους καρπούς της δουλειάς ενός αναλυτικού νου που είναι σπάνιος καθώς κατανοεί, τόσο τους ανθρώπους όσο και τον προγραμματισμό ηλεκτρονικών υπολογιστών. Με αυτό τον τρόπο άρχισε μια νέα αναζήτηση της αλήθειας που προσπαθούσε να απαντήσει στο ερώτημα γιατί μερικοί από εμάς ανταποκρινόμαστε διαφορετικά στη θεραπεία ή συμπεριφερόμαστε με ορισμένους τρόπους, ενώ ταυτόχρονα παρέμενε πιστή στην αρχική ιδέα των ομάδων αίματος. Το αποτέλεσμα είναι ένα κράμα αρχαίας σοφίας, ανθρωπομετρικών τεχνικών από τον προηγούμενο αιώνα, και της πιο σύγχρονης γενετικής επιστήμης, μέσα από το οποίο ανοίγει μια νέα εποχή στη φυσιοπαθητική ιατρική. Μιλώντας για λογαριασμό εκείνων που η ζωή τους άλλαξε ήδη για πάντα, και εκείνων που θα αλλάξει αφού διαβάσουν αυτό το βιβλίο, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Πίτερ που έφερε αυτή την ιδέα στον κόσμο. Τομ Γκρίνφιλντ ND, DO, MIFHI Ιούνιος 2007 Καντέρμπουρι, Κεντ, Ηνωμένο Βασίλειο

Πρόλογος: Δυνατότητες που Μπορούν να Αλλάξουν τη Ζωή ΩΣ ΦΥΣΙΟΠΑΘΗΤΙΚΟΣ και ερευνητής, είχα πάντα βαθιά εμπιστοσύνη στην ικανότητά μας να αναλάβουμε τον έλεγχο του σώματός μας και της ζωής μας. Καθημερινά έκανα αγωγή σε ασθενείς οι οποίοι ανακάλυπταν στη ζωή τους μια υγεία, ζωτικότητα και χαρά που δεν είχαν φανταστεί ποτέ ότι μπορούν να έχουν, απλώς και μόνο αλλάζοντας το τι έτρωγαν, ποια συμπληρώματα έπαιρναν και πώς γυμνάζονταν. Έχουν περάσει 11 χρόνια από τότε που εκδόθηκε το πρώτο μου βιβλίο, Τρώτε Σωστά Σύμφωνα με τον Τύπο του Αίματός σας, και σε αυτό το διάστημα είχα το προνόμιο να ακούσω τις πιο ενθαρρυντικές ιστορίες για ανθρώπους που η ζωή τους μεταμορφώθηκε όταν ακολούθησαν τη διατροφή και το πρόγραμμα γυμναστικής που τους ταίριαζε καλύτερα. Όμως θα παραδεχτώ πως είχα ένα «τυφλό σημείο», που φαντάζομαι ότι έχετε και πολλοί από εσάς. Πάντα θεωρούσα ότι το γενετικό μέρος της ιστορίας μας έχει γραφεί και δεν αλλάζει. Πίστευα ότι τα γονίδια που κληρονομήσαμε από τους γονείς μας ήταν τα «χαρτιά» που μας μοίρασαν σε αυτή την παρτίδα. Ήξερα πως είχαμε πολλά περιθώρια στον τρόπο που μπορούμε να παίξουμε αυτά τα χαρτιά και έτσι έγραψα αρκετά βιβλία που βοήθησαν πολλούς ανθρώπους να τα παίξουν καλύτερα. Όμως ήμουν σίγουρος ότι τα χαρτιά που παίρνουμε τη στιγμή της σύλληψης εξακολουθούμε να τα έχουμε σε όλη μας τη ζωή.

18 ΤΡΩΤΕ ΣΩΣΤΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΓΟΝΙΔΙΑ ΣΑΣ Φανταστείτε λοιπόν τη χαρά μου όταν άρχισα να ανακαλύπτω πως έχουμε τεράστιες δυνατότητες να βελτιώσουμε τη ζωή μας, ακόμη και σε σχέση με τα γονίδιά μας. Είναι αλήθεια ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα σε σχέση με το ποια χρωμοσώματα πήραμε από τους γονείς μας. Δεν μπορούμε να προσθέσουμε νέα γονίδια στο μίγμα ή να εξαλείψουμε τα παλιά. Όμως τα γονίδια που παίρνουμε κατά τη σύλληψη δεν είναι παρά η αρχή της ιστορίας. Από την περίοδο της κύησης και σε όλη την παιδική, νεανική και ενήλικη ζωή μας, έχουμε την ικανότητα να ενισχύσουμε την έκφραση μερικών γονιδίων και να περιορίσουμε την έκφραση άλλων, βελτιώνοντας σε τεράστιο βαθμό την ικανότητά μας για υγεία και ευτυχία. Μπορούμε να καταλάβουμε την τροχιά της ζωής και της υγείας μας ποιες σωματικές προκλήσεις είναι πιθανό να αντιμετωπίσουμε, σε ποιες παθήσεις είμαστε πιο επιρρεπείς και να αντιδράσουμε αποτελεσματικά. Και το καλύτερο απ όλα είναι ότι δεν χρειαζόμαστε εργαστηριακά τεστ, φάρμακα, χειρουργικές επεμβάσεις ή ιατρικές παρεμβάσεις για να κάνουμε αυτό το θαυμαστό κατόρθωμα. Το μόνο που χρειάζεται είναι να κατανοήσουμε το πρόγραμμα διατροφής και γυμναστικής που είναι κατάλληλο για τον συγκεκριμένο γονότυπό μας τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν τα γονίδια και τα κύτταρά μας. Στην παραδοσιακή επιστημονική πρακτική, η λέξη γονότυπος χρησιμοποιείται μόνο για να περιγράψει το σύνολο των γονιδίων ενός ανθρώπου, εδώ όμως χρησιμοποιώ τον όρο με ειδικό τρόπο γιατί πιστεύω ότι αυτός ο στενός γραμμικός ορισμός μας είναι περιοριστικός. Ο συνήθης ορισμός αναφέρεται μόνο στα χρωμοσώματα, ενώ η δική μου χρήση του όρου περιλαμβάνει τη σχέση μας με το περιβάλλον, την επιρροή της πρόσφατης οικογενειακής ιστορίας μας και τις επιδράσεις του εμβρυακού ή προγεννητικού ιστορικού μας. Ένα αρχέτυπο είναι ένα εξιδανικευμένο μοντέλο ενός ανθρώπου ή μιας έννοιας. Τα αρχέτυπα είναι άχρονα και υπάρχουν παντού γύρω μας. Για παράδειγμα, αν σκεφτούμε το αρχέτυπο

ΠΡΟΛΟΓΟΣ 19 του «βοηθού ενός ήρωα», μπορεί να μας έρθει στο νου ο φίλος του Ρομπέν των Δασών, ο Μικρός Τζον, ή ο συν-πιλότος του Χαν Σόλο, ο Τσιουμπάκα. Κάθε χαρακτήρας προέρχεται από μια συγκεκριμένη εποχή της ιστορίας, όμως ταιριάζουν και οι δύο στο άχρονο αρχέτυπο. Έτσι, στο μικρό μας σύμπαν, οι λέξεις και οι ιδέες συνενώνονται και δημιουργούν κάτι νέο και τελείως διαφορετικό: ένα Γενετικό ή Γονιδιακό Αρχέτυπο έναν Γονότυπο. Ανέπτυξα την έννοια του Γονότυπου και εντόπισα έξι γονότυπους κάνοντας στατιστικές αναλύσεις με βάση όσα γνωρίζουμε για το πώς ομαδοποιούνται και συνδέονται μεταξύ τους τα γονίδια, οι διαταραχές και τα σωματικά χαρακτηριστικά. Βάσισα τη δουλειά μου πάνω σε γνωστές διασυνδέσεις ανάμεσα σε χαρακτηριστικά όπως είναι, για παράδειγμα, τα σχήματα των δακτυλικών αποτυπωμάτων και συγκεκριμένες διαταραχές, το μή κος των ποδιών και ο κίνδυνος καρκίνου του προστάτη, τα «πτυόμορφα» (με μορφή φτυαριού) δόντια και η προγονική διατροφή. Οι στατιστικές αναλύσεις γνωστών διασυνδέσεων έδωσαν έξι σαφείς και διακριτές κατηγορίες, οι οποίες είναι οι έξι Γονότυποι. Ο αναγνώστης που θέλει να μάθει περισσότερα για το επιστημονικό σκεπτικό στο οποίο στηρίζεται η Δίαιτα Γονότυπων, μπορεί να επισκεφθεί τη διεύθυνση www.genotypediet.com Εσείς και τα Γονίδιά σας: μια Δυναμική Συνεργασία Αυτό το βιβλίο βασίζεται σε μια απλή αλλά απρόσμενη ιδέα: έχουμε την ικανότητα να αλλάξουμε τη συμπεριφορά των γονιδίων μας. Ένα μέρος αυτής της δύναμης το έχει η μητέρα μας, στη διάρκεια της κύησης, όμως ένα άλλο μεγάλο μέρος της γίνεται δικό μας αμέσως μετά τη γέννηση. Είτε το αντιλαμβάνεστε είτε όχι, έχετε περάσει όλη σας τη ζωή μεταβάλλοντας τη γενετική σας δραστηριότητα. Όταν

20 ΤΡΩΤΕ ΣΩΣΤΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΓΟΝΙΔΙΑ ΣΑΣ ήπιατε την πρώτη γουλιά κρασιού ή μπίρας, αυξήσατε τη γενετική ικανότητα του οργανισμού σας να αποτοξινώνεται από το αλκοόλ. Όταν μαυρίζετε το καλοκαίρι, ενεργοποιείτε τα γονίδια που ελέγχουν την παραγωγή μελανίνης. (Η μελανίνη είναι η χρωστική ουσία που προστατεύει το δέρμα από τον ήλιο κάνοντάς το πιο σκούρο.) Όταν παθαίνετε μια λοίμωξη, ακόμη και ήπιας μορφής όπως κρυολόγημα ή γρίπη, ενισχύετε τη δραστηριότητα των γονιδίων του μυελού των οστών που παράγουν τα λευκά αιμοσφαίρια, τα οποία είναι απαραίτητα για τη θεραπεία. Τα γονίδιά σας δεν είναι ένα παγιωμένο σύνολο από αμετάβλητες ήδη προγραμματισμένες εντολές. Είναι ένα δυναμικό, ενεργό μέρος της ζωής σας και ανταποκρίνονται καθημερινά στο περιβάλλον, το ιστορικό και τη διατροφή σας. Η Γενετική Γενική Συνέλευση Πολλοί από εμάς έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τα γονίδιά μας σαν «δικτάτορες», κυτταρικούς τυράννους που επιμένουν να κάνουν ό,τι κάνουν με έναν και μόνο έναν τρόπο. Αυτή η πεποίθηση υποστηρίζεται από ειδήσεις που ακούμε εδώ και αρκετές δεκαετίες για ανακαλύψεις σχετικά με το ρόλο που παίζουν τα γονίδια στον καθορισμό της υγείας, στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και στην ευπάθεια σε συγκεκριμένες παθήσεις. Έχουμε διαβάσει για το γονίδιο του καρκίνου του μαστού, την κληρονομικότητα της κατάθλιψης και τα νέα τεστ για «γενετικές» παθήσεις όπως η χορεία του Χάντινγκτον και η νόσος Τέι-Σακς. Μερικές ειδήσεις μάλιστα υποστηρίζουν ότι τα γονίδια είναι υπεύθυνα για χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, όπως η συστολή ή η ευαισθησία. Θα μπορούσε κανείς εύκολα να σχηματίσει την εντύπωση ότι τα γονίδια είναι το πεπρωμένο μας και λειτουργούν σαν ανελέητοι τύραννοι που δεν συγκινούνται από εκκλήσεις και διαμαρτυρίες. Στην πραγματικότητα, τα γονίδια, ο οργανισμός και το περιβάλλον λειτουργούν όλα μαζί, όχι τόσο σαν δικτατορία όσο

ΠΡΟΛΟΓΟΣ 21 σαν μια ζωηρή γενική συνέλευση των κατοίκων μιας πόλης. Υπάρχουν οι επίσημοι πάνω στη σκηνή, που δουλειά τους είναι να ανακοινώνουν τα προβλήματα τα οποία πρέπει να λυθούν. Υπάρχουν οι θορυβώδεις ενοχλητικοί τύποι που επιδιώκουν την προσοχή και τρέχουν πάντα να αρπάξουν το μικρόφωνο και θέλουν να μιλούν για ώρες επιμένοντας να γίνουν τα πράγματα έτσι όπως θέλουν αυτοί. Υπάρχουν και οι πολλοί ήσυχοι, σταθεροί πολίτες που παρακολουθούν, ακούν και περιμένουν. Ξέρουμε ότι η γενική συνέλευση λειτουργεί σωστά όταν νιώθουμε υγεία και ζωντάνια. Το σώμα μας έχει το καλύτερο δυνατό βάρος, διαθέτουμε άφθονη ενέργεια και ο οργανισμός μας αποκρούει τα κρυολογήματα, τις γρίπες και τις πιο σοβαρές παθήσεις που μας προσβάλλουν μερικές φορές. Όμως τι γίνεται σε άλλες περιπτώσεις, όταν είμαστε παχύσαρκοι και φουσκωμένοι, όταν έχουμε προβληματικό δέρμα και θαμπά μαλλιά, και παλεύουμε να τα βγάλουμε πέρα γιατί η ενέργειά μας είναι πεσμένη; Τι γίνεται το χειμώνα, όταν παθαίνουμε το ένα κρυολόγημα μετά το άλλο; Τι γίνεται με την προειδοποίηση του γιατρού ότι μπορεί να είμαστε υποψήφιοι για καρδιοπάθεια, διαβήτη ή κάποια άλλη σοβαρή πάθηση; Τότε είναι που πρέπει να ταράξουμε λίγο τα νερά της συνέλευσης. Μπορεί να πρέπει να εμποδίσετε τα φλεγμονώδη γονίδια για να μη σπεύδουν συνεχώς στο μικρόφωνο, και ταυτόχρονα να ενθαρρύνετε τα πιο ήρεμα αντιφλεγμονώδη γονίδια να εκφραστούν. Ίσως πρέπει να ενεργοποιήσετε τα θεραπευτικά γονίδια για να παράγουν πιο πολλά λευκά αιμοσφαίρια που καταπολεμούν τις λοιμώξεις. Ή ίσως πρέπει να κάνετε να σωπάσουν τα «φειδωλά» γονίδια που επιμένουν να αποθηκεύουν κάθε θερμίδα που τρώτε. Αυτά νομίζουν ότι σας προστατεύουν από ένα λιμό που έρχεται, γι αυτό επιμένουν να μιλούν, εσείς όμως ξέρετε ότι σας κάνουν να παίρνετε βάρος και μπορεί να σας δημιουργήσουν πρόβλημα διαβήτη, γι αυτό πρέπει οπωσδήποτε να υποχωρήσουν. Ο καθένας μας διαθέτει ένα τεράστιο ρεπερτόριο από πιθανές αντιδράσεις κωδικοποιημένες στη γενετική μας κληρονομιά.

22 ΤΡΩΤΕ ΣΩΣΤΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΓΟΝΙΔΙΑ ΣΑΣ Ο στόχος μας είναι να κάνουμε μερικά μέρη αυτής της κληρονομιάς να εκφραστούν πιο έντονα, και να ζητήσουμε από άλλα να καθίσουν ήσυχα στο βάθος της αίθουσας. Αυτό το βιβλίο θα σας δείξει πώς να το κάνετε. Όπως θα έχετε μαντέψει ίσως, η καλύτερη στρατηγική είναι η διατροφή και η γυμναστική. Με το σωστό φαγητό και τη σωστή γυμναστική, θα καταφέρετε να μιλούν τα σωστά γονίδια και θα ενθαρρύνετε ευγενικά τα άλλα να μην εκφράζονται. Όμως επειδή έχετε μια μοναδική γενετική κληρονομιά ένα μοναδικό σύνολο από χαρακτήρες (χαρακτηριστικά) που εμφανίζονται στη γενική συνέλευση της δικής σας πόλης χρειάζεστε ένα πρόγραμμα διατροφής και γυμναστικής κατάλληλο για εσάς. Οι στρατηγικές που έχουν αποτέλεσμα για το σύντροφό σας, το φίλο σας ή ακόμη και τους γονείς σας μπορεί εσάς να σας βλάπτουν, όπως ακριβώς οι διατροφικές επιλογές που εσάς σας αδυ νατίζουν και ενισχύουν την ενέργειά σας μπορεί να παχαίνουν τα αγαπημένα σας πρόσωπα και να τους στραγγίζουν την ενέργεια. Μια μόδα, σπάνια πηγαίνει καλά σε όλους, και το ίδιο ισχύει για τις δίαιτες. Για να πετύχετε την καλύτερη δυνατή λειτουργία του δικού σας οργανισμού (της γενικής συνέλευσης της δικής σας πόλης) πρέπει να τρώτε σωστά με βάση το γονότυπό σας. Γενετική Ιατρική και Κυτταρικές Αποκαταστάσεις Ποιοι παίρνουν μέρος λοιπόν σε αυτή τη γενική συνέλευση της πόλης σας, και πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις; Θα απαντήσω σε αυτό το ερώτημα με περισσότερες λεπτομέρειες στο Πρώτο Μέρος του βιβλίου, αλλά επιτρέψτε μου να δώσω μια γρήγορη απάντηση εδώ. Μία παρουσία στη γενική συνέλευση, προφανώς, είναι τα γονίδια με τα οποία γεννηθήκατε. Αυτά τα γονίδια καθορίζουν πάρα πολλούς παράγοντες, ανάμεσά τους και το πώς ανταποκρίνεστε

ΠΡΟΛΟΓΟΣ 23 στις περιβαλλοντικές απειλές, αν έχετε προδιάθεση προς τις αλλεργίες και τις κρίσεις άσθματος, και αν είναι πιθανό να αποθηκεύετε τις θερμίδες σε μορφή λίπους ή να τις καίτε γρήγορα. Αυτοί είναι οι πολίτες της πόλης σας όμως δεν είναι οι μόνοι που παίρνουν μέρος στη συνέλευση. Μια άλλη βασική παρουσία είναι το περιβάλλον. Θα μπορούσαμε σχεδόν να πούμε ότι το περιβάλλον είναι ένας από τους αξιωματούχους της πόλης εκείνος που καθορίζει την ημερήσια διάταξη. Ανάλογα με το είδος της απειλής που δημιουργεί το περιβάλλον, τα γονίδια-πολίτες μπορεί να αντιδράσουν πολύ διαφορετικά. Ας πάρουμε ένα πολύ απλό παράδειγμα: Ένα ηλιόλουστο περιβάλλον έχει ως αποτέλεσμα να διατυπωθεί μια νέα απαίτηση στη συνέλευση: προστατέψτε μας όλους για να μην καούμε από τον ήλιο! Αν έχετε γεννηθεί με χλωμό δέρμα, βιώνετε τον δυνατό, καυτό ήλιο σαν άμεση απειλή. Αν τα γονίδιά σας δεν κάνουν τίποτα, ο ήλιος μπορεί εύκολα να σας προκαλέσει έγκαυμα δεύτερου βαθμού. Ευτυχώς, εδώ έχετε μια γενετική επιλογή: να ζητήσετε από τα κύτταρα του δέρματος να παραγάγουν επιπλέον μελανίνη, η οποία θα δώσει στο δέρμα σας μια ωραία, προστατευτική καστανή απόχρωση. Έτσι, όταν το περιβάλλον ανακοινώσει αυτή τη νέα απειλή, καθορίζει ταυτόχρονα και την ημερήσια διάταξη και τα γονίδια ανταποκρίνονται αναλόγως. Τα γονίδια που παράγουν μελανίνη «έρχονται στο μικρόφωνο» και εκφράζονται. Συνεχίζουν να μιλούν για όσο εξακολουθεί να υπάρχει η απειλή ο ήλιος. Όταν ο ήλιος μετακινηθεί σε λιγότερο επικίνδυνη γωνία, το περιβάλλον ανακοινώνει έναν νέο στόχο στη συνέλευση: πάρτε περισσότερη βιταμίνη D από τον ήλιο. Αφού αυτός ο στόχος επιτυγχάνεται πιο εύκολα όταν το δέρμα είναι χλωμό, τα γονίδια της μελανίνης παύουν να μιλούν. Τα γονίδια του «χλωμού δέρματος» επιστρέφουν στο μικρόφωνο, και το δέρμα σας ξαναπαίρνει το παλιό του χρώμα. Φυσικά, μερικοί από εμάς δεν έχουμε πολλά γονίδια παραγω γής μελανίνης. Είμαστε εκείνοι που σπάνια κάνουμε ηλιοθεραπεία

24 ΤΡΩΤΕ ΣΩΣΤΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΓΟΝΙΔΙΑ ΣΑΣ και πάντα μας καίει ο ήλιος. Όσο δυνατά και αν μιλούν τα γονίδια παραγωγής μελανίνης, δεν ακούγονται πολύ καλά. Άλλοι από εμάς έχουμε από φυσικού μας μελαψό δέρμα τα γονίδια παραγωγής μελανίνης μιλούν συνεχώς. Έτσι, η συνέλευση της πόλης μας δεν μπορεί να κάνει οτιδήποτε θέλει. Συχνά, όμως, έχει κάποια ευελιξία. Τα γονίδιά μας, για να μας προστατεύσουν από περιβαλλοντικές απειλές, μπορούν συχνά να επιλέξουν, είτε να μιλήσουν είτε να παραμείνουν σιωπηλά. Μια άλλη παρουσία στη συνέλευση είναι η διατροφή σας. Δείτε την σαν έναν άλλο αξιωματούχο που κάθεται στην πλατφόρμα και ενθαρρύνει διαφορετικές αντιδράσεις από τα γονίδια στο ακροατήριο. Εδώ, πρέπει να επαναλάβουμε ότι δεν έχουμε απεριόριστες δυνατότητες επιλογής αντιδράσεων πρέπει αναγκαστικά να λειτουργούμε μέσα στο πλαίσιο του χαρακτήρα με τον οποίο γεννηθήκαμε. Όμως αυτό που λέει η διατροφή από το βήμα μπορεί να ασκήσει πολύ μεγάλη επίδραση πάνω στο ποια γονίδια θα μιλήσουν και ποια θα παραμείνουν σιωπηλά. Για παράδειγμα, μερικοί από εμάς έχουμε γεννηθεί με «φειδωλό» γενετικό χαρακτήρα έχουμε γονίδια που η λειτουργία τους είναι να κρατούν κάθε επιπλέον θερμίδα και να την αποθηκεύουν σαν λίπος. Θέλουμε αυτά τα φειδωλά γονίδια να μιλούν δυνατά όταν το φαγητό είναι λιγοστό εδώ που τα λέμε, μάλλον γι αυτό τα αναπτύξαμε, για να προστατευόμαστε από την πείνα. Όταν όμως η τροφή είναι άφθονη, καλό θα ήταν να μπορούμε να σιγάσουμε αυτά τα γονίδια, ώστε να μην παίρνουμε περισσότερο βάρος από αυτό που χρειάζεται το σώμα μας. Μια διατροφή με πολλούς υδατάνθρακες και απλά σάκχαρα καλεί αυτά τα γονίδια να παραμένουν μονίμως στο μικρόφωνο, μιλώντας τόσο δυνατά ώστε να μην ακούγεται καμία άλλη φωνή. Αν τρώμε περισσότερες άπαχες πρωτεΐνες και ενισχύουμε την απόδοση της αντίδρασης του οργανισμού σε μια ορμόνη που ονομάζεται ινσουλίνη, ενθαρρύνουμε τα «φειδωλά» γονίδια να υποχωρήσουν και να χαμηλώσουν τη φωνή τους, ώστε να χάσουμε βάρος και να μην το ξαναπάρουμε.