ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ Θεματική Ενότητα 7: Η θεωρία του κινήτρου επίτευξης
Θεματική Ενότητα 7 Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στη θεωρία του κινήτρου επίτευξης και στα συστατικά του, καθώς και η εξοικείωσή τους με την ανάπτυξη του συγκεκριμένου κινήτρου στα παιδιά. Λέξεις κλειδιά: Κίνητρο για αποφυγή της αποτυχίας (φόβος αποτυχίας), Κίνητρο για επιτυχία (ανάγκη για επιτυχία), Κίνητρο επίτευξης.
Ορισμός του Κινήτρου Επίτευξης Το κίνητρο επίτευξης αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τύπους κινήτρων για την εκπαιδευτική ψυχολογία (Atkinson, 1964; McClelland, 1969), καθώς πρόκειται για: τη γενικευμένη τάση επιδίωξης της επιτυχίας και επιλογής δραστηριοτήτων προσανατολισμένων σε στόχους με πιθανά αποτελέσματα που εκλαμβάνονται ως επιτυχίες ή ως αποτυχίες.
Ορισμός του Κινήτρου Επίτευξης Το κίνητρο επίτευξης αφορά: τόσο τους στόχους που έχει ένα άτομο στη ζωή του στόχους που αφορούν την επιτυχία σε συνθήκες όπου απαιτείται ποιότητα στην επίδοση, όσο και χαρακτηριστικά προσωπικότητας, αφού η υπόθεση είναι ότι το κίνητρο επίτευξης χαρακτηρίζει το άτομο στη δράση του γενικά (Κωσταρίδου-Ευκλείδη, 2011).
Η θεωρία του κινήτρου επίτευξης O Murray (1938) δημιούργησε μια παράδοση να ανάγονται σε στοιχεία προσωπικότητας ορισμένες επίκτητες ανάγκες, όπως το κίνητρο επίτευξης. Κατασκεύασε ένα προβολικό διαγνωστικό εργαλείο: το TAT (Thematic Apperception Test).
Η θεωρία του κινήτρου επίτευξης O McClelland (1969) διερεύνησε το κίνητρο επίτευξης ως χαρακτηριστικό που συνδέεται με την οικονομική πρόοδο και την κοινωνική ανάπτυξη, ενώ ο Atkinson (1964) διερεύνησε τα συστατικά του κινήτρου επίτευξης καθώς και το μηχανισμό, μέσω του οποίου, επηρεάζει τη συμπεριφορά.
Τα χαρακτηριστικά του κινήτρου επίτευξης: Το κίνητρο για επιτυχία (δηλαδή η τάση για προσέγγιση του έργου) Το κίνητρο για αποφυγή της αποτυχίας ή φόβος αποτυχίας (δηλαδή η τάση για αποφυγή του έργου)
Τα συστατικά της τάσης για επίτευξη επιτυχίας: Το κίνητρο για επίτευξη επιτυχίας (Μs) Η πιθανότητα επιτυχίας (Ps) Η αξία της επιτυχίας (Is)
Τα συστατικά της τάσης για αποφυγή της αποτυχίας: Το κίνητρο για αποφυγή της αποτυχίας (Μaf) Η πιθανότητα αποτυχίας (Pf) Η αξία της αποτυχίας (If)
Η ανάπτυξη του κινήτρου επίτευξης στα παιδιά σχετίζεται με τις απαιτήσεις των γονέων: 1.για ατομική επιτέλεση και ανεξαρτησία στη δράση, και 2.για επίτευξη, δηλαδή για ορθή επιτέλεση. Γενικά, η ενίσχυση των δύο αυτών τύπων συμπεριφοράς από πλευράς γονέων βοηθά στην ανάπτυξη του κινήτρου, ανεξάρτητα από το αν η άσκηση στην ανεξαρτησία γίνει νωρίς ή αργά στην ανάπτυξη.
Η ανάπτυξη του κινήτρου επίτευξης στα παιδιά Έρευνες έχουν δείξει ότι οι γονείς των παιδιών με υψηλή ανάγκη για επιτυχία: i. ήταν πιο θερμοί στις εκδηλώσεις τους προς τα παιδιά τους, ii.με πιο θετική αξιολόγηση της συμπεριφοράς και των επιτευγμάτων των παιδιών τους, και iii.με καθοδήγηση γενική, και όχι λεπτομερειακή, σε κάθε ενέργεια του παιδιού.
Η ανάπτυξη του κινήτρου επίτευξης στα παιδιά Γενικά, οι προσδοκίες των γονέων, και η γνώμη τους για τις ικανότητες των παιδιών τους, φαίνονται να είναι σημαντικοί παράγοντες, i. τόσο στη διαμόρφωση της εικόνας που έχουν τα ίδια τα παιδιά για τον εαυτό τους, ii. όσο και στη διαμόρφωση των τάσεων επίτευξης που θα αναπτύξουν.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία Atkinson, J. W. (1964). An introduction to motivation. New York: Van Nostrand Reinhold. Atkinson, J. W., & Feather, N. T. (1966). A theory of achievement motivation. New York: Wiley. Κωσταρίδου-Ευκλείδη, Α. (2011). Ψυχολογία κινήτρων. Αθήνα: Πεδίο. McClelland, D. C., & Winter, D. G. (1969). Motivating economic achievement. New York: The Free Press. Murray, H. A. (1938). Explorations in personality. New York: Oxford University Press. Schacter, D. L., Gilbert, D. T., & Wegner, D. M. (2012). Ψυχολογία (Επιμ. Έκδ. Σ. Βοσνιάδου). Αθήνα: Gutenberg. Schunk, D. H., Pintrich, P., & Meece, J. (2010). Τα κίνητρα στην εκπαίδευση (Επιμ. Έκδ. Ν. Μακρής & Δ. Πνευματικός). Αθήνα: Gutenberg. Slavin, R. E. (2007). Εκπαιδευτική ψυχολογία: Θεωρία και πράξη (Επιμ. Έκδ. Κ. Μ. Κόκκινος) Αθήνα: Μεταίχμιο. Wigfield, A., & Eccles, J. S. (2002). Development of achievement motivation. Oxford: Elsevier.