«Λογισμικές εφαρμογές στην Επαγγελματική Εκπαίδευση. Το παράδειγμα του Τομέα Οχημάτων» Ευστράτιος Ντουμανάκης Τεχνολόγος Οχημάτων, Εκπαιδευτικός, 12 ο Επαγγελματικό Λύκειο Θεσσαλονίκης entoum@sch.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στη Επαγγελματική Εκπαίδευση οι μαθητές καλούνται να πάρουν σύγχρονες γνώσεις και δεξιότητες, οι οποίες θα τους προετοιμάσουν για την μετέπειτα πορεία τους στην αγορά εργασίας. Στον τομέα οχημάτων περιλαμβάνονται τα εξής μαθήματα ειδικότητας: Μηχανές Εσωτερικής καύσης Ι και ΙΙ, Θεωρία και Εργαστήρια, Συστήματα Αυτοκινήτου Ι και ΙΙ, Θεωρία και Εργαστήρια, Τεχνολογία Ελέγχου και Διαγνώσεων, Θεωρία και Εργαστήρια, Ηλεκτρικό και Ηλεκτρονικό Σύστημα Αυτοκινήτου, Θεωρία και Εργαστήρια. Η ανάγκη σύνδεσης των παραπάνω μαθημάτων με τα ισχύοντα δεδομένα αλλά και με τα τεκταινόμενα στην αγορά εργασίας επιβάλλει την σύνδεση των μαθημάτων αυτών τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο (μέσω δεξιοτήτων) με την διδασκαλία σύγχρονων λογισμικών αλλά και την διαθεματική προσέγγισή τους σε συνεργασία με άλλα μαθήματα του σχολείου όπως το μάθημα των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών καθώς και της Αγγλικής Γλώσσας. Για το σκοπό αυτό τόσο η θεωρία όσο και τα εργαστήρια των μαθημάτων αυτών κάνουν χρήση σύγχρονων διαγνωστικών προγραμμάτων του εμπορίου καθώς και λογισμικών εφαρμογών που άνετα μπορούν να βρεθούν στο Διαδίκτυο όπως το AUTODATA. Τα προγράμματα αυτά παρέχουν μια πληθώρα τεχνικών γνώσεων και δεδομένων που οι μαθητές είναι υποχρεωμένοι να χρησιμοποιήσουν στην μετά το σχολείο επαγγελματική τους πορεία. Μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία θα έρθουν σε άμεση επαφή με την ισχύουσα επαγγελματική πραγματικότητα και θα θέσουν την απαραίτητη γνωστική βάση που απαιτεί η ειδικότητά τους. Η διδασκαλία των μαθημάτων αυτών απαιτεί οπωσδήποτε διαθεματική προσέγγιση. Η διδασκαλία της Αγγλικής Γλώσσας και των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών σε πρώτο επίπεδο, αλλά και η πολύτιμη προσφορά των Μαθηματικών, Φυσικής και Χημείας σε δεύτερο επίπεδο θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση του αντικειμένου. Πολύτιμη βοήθεια στην όλη εκπαιδευτική διαδικασία παρέχουν τα σύγχρονα πολυμεσιακά εργαλεία όπως ο βιντεοπροβολέας και το INTERNET. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Διαγνωστικά Προγράμματα, Λογισμικές Εφαρμογές, Πολυμέσα, Διαθεματική Προσέγγιση. [331]
«Ψηφιακές και Διαδικτυακές εφαρμογές στην Εκπαίδευση» ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο Επαγγελματικό Λύκειο, οι μαθητές καλούνται να κάνουν κτήμα τους ένα πλήθος τεχνικών γνώσεων και δεξιοτήτων που αφορούν την ειδικότητα την οποία επέλεξαν.(5) Ο τομέας Οχημάτων καλείται να δώσει τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες που αφορούν την σύγχρονη τεχνολογία του αυτοκινήτου, καθώς επίσης πρέπει να ενημερώσει και να προετοιμάσει σωστά τους μαθητές για ότι αφορά την μετέπειτα επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Η προετοιμασία αυτή δεν θα μπορούσε να μην συμπεριλάβει και τα απαραίτητα λογισμικά και πολυμέσα που χρησιμοποιούνται σήμερα τόσο σε απλό ατομικό επίπεδο (με την χρήση ενός απλού ηλεκτρονικού υπολογιστή) όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο με την χρησιμοποίηση σύγχρονων τεχνικών λογισμικών εφαρμογών. ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ο Τομέας Οχημάτων του 12 ου ΕΠΑΛ χρησιμοποιεί σύγχρονα διαγνωστικά προγράμματα τα οποία εμπλέκονται σε όλα τα μαθήματα της ειδικότητας. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιεί το Διαγνωστικό Πρόγραμμα της ιταλικής εταιρείας BRAINBEE.(1) Το Διαγνωστικό αυτό πρόγραμμα, που διδάσκεται τόσο θεωρητικά όσο και πρακτικά στο εργαστήριο επί του αυτοκινήτου, βοηθά το μαθητή να συνδυάσει τις θεωρητικές του γνώσεις με πρακτικές δεξιότητες που αφορούν να ανίχνευση, εύρεση, επαλήθευση, επισκευή και επιβεβαίωση επισκευής βλαβών του αυτοκινήτου. Ο μαθητής έχοντας πρώτα διδαχτεί θεωρητικά σε πρωταρχικό επίπεδο, τα αντίστοιχα μαθήματα της ειδικότητας, δηλαδή Μηχανές Εσωτερικής καύσης Ι και ΙΙ, Συστήματα Αυτοκινήτου Ι και ΙΙ, Τεχνολογία Ελέγχου και Διαγνώσεων, και Ηλεκτρικό - Ηλεκτρονικό Σύστημα Αυτοκινήτου, αλλά και σε δευτερογενές επίπεδο τα μαθήματα των Ηλεκτρονικών υπολογιστών, των Μαθηματικών, της Φυσικής και της Χημείας, πρέπει να συνδυάσει τις θεωρητικές γνώσεις του χρησιμοποιώντας το διαγνωστικό, για να τις μετατρέψει αντίστοιχα σε πρακτικές δεξιότητες που αφορούν την διάγνωση βλάβης και επισκευή του αυτοκινήτου. Το διαγνωστικό πρόγραμμα χρησιμοποιεί την ελληνική γλώσσα, είναι σαφέστατο στην χρήση και ιδιαίτερο δεικτικό στην εφαρμογή του (Σχήματα 1 και 2). [332]
Σχήμα 1. Οθόνη εφαρμογής του Διαγνωστικού Προγράμματος της BRAINBEE. Σχήμα 2. Οθόνη εφαρμογής του Αναλυτή Καυσαερίων της BRAINBEE. ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Ο Τομέας Οχημάτων χρησιμοποιεί το Τεχνικό Λογισμικό AUTODATA. Το λογισμικό AUTODATA διατίθεται δωρεάν στο διαδίκτυο σε παλαιότερες εκδόσεις, χωρίς όμως αυτό να μειώνει τη χρησιμότητα του.(2) Στο λογισμικό αυτό περιέχονται όλες οι τεχνικές πληροφορίες που αφορούν την λειτουργία, συντήρηση και επισκευή των σύγχρονων αυτοκινήτων. Ο μαθητής καλείται να αξιοποιήσει αυτές τις πληροφορίες συνδυάζοντας τις θεωρητικές και πρακτικές [333]
«Ψηφιακές και Διαδικτυακές εφαρμογές στην Εκπαίδευση» γνώσεις που έχει πάρει μέσα από τα μαθήματα της ειδικότητας του. Ωστόσο η χρήση του λογισμικού AUTODATA απαιτεί από το μαθητή και την καλή γνώση της Αγγλικής Γλώσσας και ειδικότερα της τεχνικής ορολογίας, την οποία χρησιμοποιεί το λογισμικό (Σχήματα 3, 4, 5, 6). Στα πλαίσια αυτά μέσα από το μάθημα της Αγγλικής Γλώσσας ο μαθητής ειδικεύεται στην τεχνική ορολογία αυτοκινήτου και ειδικά οι μαθητές του Τομές Οχημάτων προμηθεύονται σε ηλεκτρονική μορφή αγγλικό λεξικό τεχνικών όρων αυτοκινήτου. Σχήμα 3. Εισαγωγική οθόνη στο λογισμικό AUTODATA. Σχήμα 4. Οθόνη αναζήτησης εργασιών και δεδομένων στο λογισμικό AUTODATA. [334]
Σχήμα 5. Οθόνη εργασιών στο λογισμικό AUTODATA. Σχήμα6. Οθόνη τεχνικών δεδομένων στο λογισμικό AUTODATA. ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Ο σημερινός μαθητής της επαγγελματικής εκπαίδευσης, πρέπει να έχει ένα ευρύ πεδίο ειδικών γνώσεων και δεξιοτήτων, το οποίο παρέχεται μέσα από την επαγγελματική εκπαίδευση, που να τον καθιστά ικανό μελλοντικό εργαζόμενο-επαγγελματία. Η τεχνολογία αυτοκινήτου συνδυάζει πολλά γνωστικά πεδία πράγμα που μας αναγκάζει να αντιμετωπίζουμε τα γνωστικά μας αντικείμενα πολυθεματικά.(5) Κρίνεται λοιπόν απαραίτητο να υπάρχει [335]
«Ψηφιακές και Διαδικτυακές εφαρμογές στην Εκπαίδευση» συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών που διδάσκουν στην ειδικότητα του Τομέα Αυτοκινήτου έτσι ώστε ο μαθητής να εκτιμά τις γνώσεις που παίρνει μεμονωμένα από τα μαθήματα αλλά και να μπορεί να συνδυάζει αυτές τις γνώσεις. Η Φυσική, η Χημεία, τα Μαθηματικά, η Πληροφορική, και η Αγγλική Γλώσσα θα πρέπει να συνδυαστούν με τα μαθήματα ειδικότητας έτσι ώστε να αποκτήσουν και πρακτικό περιεχόμενο, ενώ τα μαθήματα ειδικότητας εάν στηριχτούν στα γενικά μαθήματα θα βρουν ένα πολύτιμο συνεργάτη.(5) Συνδυαστικές ασκήσεις δεξιοτήτων των παραπάνω μαθημάτων, με συνεργασία των διδασκόντων εκπαιδευτικών πραγματοποιούνται τόσο στα εργαστήρια ειδικότητας αλλά και στα εργαστήρια πληροφορικής. Στο εργαστήριο πληροφορικής. οι μαθητές χρησιμοποιώντας τη γνώση της πληροφορικής εκτελούν ασκήσεις και εργασίες που αφορούν την ειδικότητά τους, ενώ στο εργαστήριο αυτοκινήτου η πληροφορική βοηθά στη διαχείριση των λογισμικών εφαρμογών που είναι εγκατεστημένες σε Η/Υ. Συνδυαστικές ασκήσεις πρακτικής εφαρμογής των γενικών μαθημάτων μπορούν επίσης να διδαχθούν παράλληλα τόσο στα γενικά μαθήματα όσο και στα μαθήματα ειδικότητας. Για παράδειγμα με τη βοήθεια των μαθηματικών-γεωμετρίας οι μαθητές εκτελούν ασκήσεις εύρεσης τεχνικών δεδομένων των μηχανών εσωτερικής καύσης, τα οποία δεδομένα στη συνέχεια χρησιμοποιούν σε μετρήσεις του εργαστηρίου αυτοκινήτων. Τα προαναφερόμενα λογισμικά βοηθούν ιδιαίτερα προς την κατεύθυνση αυτή μέσω ασκήσεων και δεδομένων που για να εφαρμοστούν απαιτούν την συνδυαστική δράση τόσο των γενικών όσο και των ειδικών μαθημάτων. ΠΟΛΥΜΕΣΑ Το 12 ο ΕΠΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ χρησιμοποιεί εδώ και χρόνια ηλεκτρονικό υπολογιστή με σύνδεση στο INTERNET καθώς και Βιντεοπροβολέα για την παρουσίαση των μαθημάτων ειδικότητας. Επίσης υπάρχει φορητή βάση με εγκατεστημένο ηλεκτρονικό υπολογιστή για απευθείας χρήση επί του αυτοκινήτου. Στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές είναι εγκατεστημένα τα απαραίτητα λογισμικά, διάγνωσης (BRAINBEE) και τεχνικών δεδομένων (AUTODATA) καθώς και τα απαραίτητα προγράμματα προβολής αρχείων, εικόνων και βίντεο (MICROSOFT OFFICE, VIDEO PLAYERS κλπ.). Πολύτιμη βοήθεια παρέχει επίσης και το INTERNET μέσω του οποίου βρίσκουμε διάφορες εφαρμογές με τη μορφή ANIMATION στις οποίες αναπαριστούνται κινούμενα εξαρτήματα. Τα ANIMATION παρέχουν μια δισδιάστατη ή και τρισδιάστατη κινούμενη μορφή σε αντικείμενα ή εξαρτήματα, βοηθώντας τον μαθητή να αντιληφθεί την κίνηση άρα και τη λειτουργία αρκετών εξαρτημάτων.(3,4) ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η σύγχρονη τεχνολογία μπορεί να δώσει πολύτιμη βοήθεια στον εκπαιδευτικό της επαγγελματικής εκπαίδευσης τόσο για την διδασκαλία θεωρητικών γνώσεων όσο και δεξιοτήτων. Η χρήση της απαιτεί συνδυαστική [336]
πολυθεματική προσέγγιση καθώς και διαθεματική συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών που διδάσκουν στην ειδικότητα. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. http://www.brainbee.com/ 2. http://www.autodata.ltd.uk/ 3. Λαζαρίνης Φώτης, (2007), Τεχνολογίες Πολυμέσων, Θεωρία, Υλικό, Λογισμικό. Εκδόσεις Κλειδάριθμος. 4. Δημητριάδης Σ., Πομπόρτσης Α. & Τριανταφύλλου Ε. (2004), Τεχνολογία Πολυμέσων, Θεωρία και Πράξη, Θεσσαλονίκη. Εκδόσεις Τζιόλα. 5. Πλαγιαννάκος Σ., (1999), Διδακτική Επαγγελματικών Μαθημάτων, Αθήνα. Εκδοτικός Όμιλος ΙΩΝ. Εκδόσεις Έλλην [337]