Φορέας Διαχείρισης Μητροπολιτικού Πάρκου Περιβαλλοντικών και Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων και Ανάπτυξης Κοινωνικής Οικονομίας «Αντώνης Τρίτσης» Μητροπολιτικό Πάρκο «Αντώνης Τρίτσης» Αποτίμηση της σημερινής κατάστασης Στρατηγική-κατευθύνσεις-προτάσεις Νίκος Μπελαβίλας 9 Ιουνίου 2017 1
Το Πάρκο «Αντώνης Τρίτσης» και η ευρύτερη περιοχή του 2
Απόψεις του Πάρκου Άποψη του Πάρκου από τον βορεινό λόφο 3
Απόψεις του Πάρκου Άποψη της κεντρικής λίμνης του Πάρκου 4
Γεωμορφολογικό υπόβαθρο Δύο υδάτινες ροές εκατέρωθεν του Πάρκου. Δύο λόφοι στο βόρειο τμήμα του Πάρκου. Το Ποικίλο Όρος στα δυτικά. 5
Υδροδότηση του Πάρκου Το ρέμα της Εσχατιάς 6
Οι γεωτρήσεις και τα πηγάδια του Πάρκου Γεωτρήσεις στο Πάρκο 7
Δραστηριότητες στο Πάρκο Πρόσκοποι Γυμναστική στη φύση Πικ-νικ Φωτό: Τάσος Λύτρας 8
Καταγραφή και αποτίμηση του Πάρκου Καρτέλες καταγραφής και τεκμηρίωσης 9
Καταγραφή των ορχιδεών (Φεβρουάριος 2017) Θέσεις με ρόδακες ορχιδεών (14 διαφορετικά είδη) 10
Η ορνιθοπανίδα του Πάρκου Πρασινοκέφαλη πάπια (Anas platyrhynchos) Νερόκοτα (Gallinula chloropus) Φαλαρίδα (Fulica atra) Σταχτοτσικνιάς (Ardea cinerea) Κορμοράνοι (Phalacrocorax carbo) Αργυροτσικνιάς (Ardea alba) Φωτό: Τάσος Λύτρας 11
Η χλωρίδα του Πάρκου Το κολχικό της Αττικής (Colchicum atticum) Prospero automnale Scorzonera cana Φυστικιές Αμυγδαλιές Picris echioides Φωτό: Τάσος Λύτρας 12
Εγκαταστάσεις και εξοπλισμός Κιόσκι στη μεγάλη λίμνη Το κανάλι Ναϊδριο Απ. Πέτρου και Παύλου (αρχ. Δ. Πικιώνης) Το σπίτι του δάσους 13
Εγκαταστάσεις και εξοπλισμός Κιόσκι στη μεγάλη λίμνη Το κανάλι Το ανακαινισμένο Ανοιχτό Υπαίθριο Θέατρο του Πάρκου 14
Στάδια δημιουργίας του Πάρκου 1992-2003 Το Υπουργείο Οικονομικών ΕΤΑΔ παραχωρεί τη χρήση για τη δημιουργία Μητροπολιτικού Πάρκου Συνολική έκταση 913 στρέμματα, με πρόβλεψη σταδιακής απομάκρυνσης και μετεγκατάστασης υφιστάμενων χρήσεων 15
Αρχικός σχεδιασμός (1995) 1993-1995 Σχέδιο Γενικής Διάταξης Γραφείο Θύμιος Παπαγιάννης και Συνεργάτες ΑΕΜ Υλοποίηση σημαντικού τμήματος του σχεδιασμού Τοπιακές διαμορφώσεις Τεχνητές λίμνες και κανάλι Αποκατάσταση ιστορικού συγκροτήματος Στάβλων του Όθωνα Δεντροφυτεύσεις - καλλιέργειες Υποδομές τρένου Υποδομές, χρήσεις αναψυχής Νέες είσοδοι - χώροι στάθμευσης 16
Κτιριακές εγκαταστάσεις και διαμορφώσεις 53 κτίρια και εγκαταστάσεις Έκταση «εντός περιμετρικής περίφραξης»: 773,16 στρέμματα Θέατρο Γήπεδα Σιδηροδρομική Γραμμή Αναψυχής Λίμνες Πεζόδρομοι Καθιστικά Οργανωμένοι Χώροι Στάθμευσης 17
Φυτεύσεις και διαμορφώσεις Δύο δασικοί λόφοι Καλλιέργειες Σύστημα έξι λιμνών και τεχνητού καναλιού 18
Λειτουργικές ενότητες Ενότητα Διοίκησης Ενότητα Λόφου Προσκόπων Ενότητα Οθωνικής Αυλής Ενότητα ΙΝΕΔΙΒΙΜ-ΟΑΕΔ Ενότητα αθλητικών εγκαταστάσεων Ενότητα αναψυχής 19
Όρια/περιφράξεις 5 κύριες είσοδοι (σήμανση με μεταλλικές τέντεςπανιά) P 16 δευτερεύουσες είσοδοι 5 χώροι στάθμευσης 830 θέσεις στάθμευσης ΙΧ P P Περιμετρική περίφραξη 6.308 μέτρα P Εσωτερικές περιφράξεις 2.626 μέτρα P 20
Το νότιο φράγμα 21
Το νότιο φράγμα 22
Οικοσυστήματα - Εκχερσώσεις, Φράγματα Τέσσερεις εκχερσωμένες εκτάσεις Ένας «λαιμός» αποκλεισμού του νότιου τμήματος 60 μέτρα από 179 μέτρα Ένα συμπαγές φράγμα στο νότιο τμήμα στη Μπίμπιζα 167 μέτρα από 325 μέτρα Αμαξοστάσια Δήμου Ιλίου και Δήμου Αγίων Αναργύρων-Καματερού 23
Τυπολογία εδαφών Πάρκου Τυπολογία εδαφών Πάρκου Έκταση (τμ) Ποσοστό Δασικές και θαμνώδεις εκτάσεις 364.182,54 47% Καλλιέργειες 136.860,54 18% Υδάτινες επιφάνειες 49.609,09 6% Αθλητικοί χώροι 17.669,35 2% Κτίρια (κάλυψη) 11.752,54 2% Άλλες εκτάσεις 193.083,50 25% Σύνολο Πάρκου 773.157,56 100% 400.000,00 350.000,00 300.000,00 250.000,00 200.000,00 150.000,00 100.000,00 50.000,00 0,00 Δασικές και θαμνώδεις εκτάσεις Καλλιέργειες Υδάτινες επιφάνειες Αθλητικοί χώροι Κτίρια (κάλυψη) Άλλες εκτάσεις 24
Ιδιοκτησιακό και θεσμικό πλαίσιο ΦΕΚ 20/Δ/1996 ΠΔ «Καθορισμός ζώνης οικιστικού ελέγχου χρήσεων γης και όρων και περιοχών δόμησης στο Οικολογικό Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης Α. Τρίτσης». ΦΕΚ 891/Δ/1993. ΥΑ 75154/4275 «Χαρακτηρισμός ως διατηρητέων του κτιρίου Πύργου της Βασιλίσσης, των αγροτικών συγκροτημάτων, του περιβάλλοντος χώρου αυτών καθώς και των δύο δεντροστοιχιών, που βρίσκονται στην περιοχή Αγίων Αναργύρων (Ν. Αττικής) και καθορισμός ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης αυτού». 25
Ιδιοκτησιακό και θεσμικό πλαίσιο ΦΕΚ 631/Δ/1987 ΠΔ «Τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου Αγίων Αναργύρων και Νέων Λιοσίων (Ν. Αττικής) στη θέση πρώην Πύργος Βασιλίσσης, με τον καθορισμό κοινωφελών, κοινοχρήστων χώρων και καθορισμό των όρων και περιορισμών δόμησης αυτών» ΦΕΚ 79/Δ/1995 ΥΑ 3477/725 «Συμπλήρωση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ) του Δήμου Νέων Λιοσίων (Ιλίου - Ν. Αττικής)» ΦΕΚ 221/Δ/1996 ΠΔ «Έγκριση πολεοδομικής μελέτης μιας ζώνης ειδικής χρήσης του Δήμου Ιλίου (Νέων Λιοσίων) (Ν. Αττικής)» 26
Ιδιοκτησιακό και θεσμικό πλαίσιο Σύνολο θεσμοθετημένου Πάρκου 913 στρέμματα Εκτάσεις εκτός Πάρκου Έκταση (τμ) Ποσοστό Ζώνη ιδρύματος «Μητέρα» 39.102,29 4% Νότια οδού Μπίμπιζας 85.736,17 9% Όριο λεωφόρου Φυλής 77.239,17 8% Σύνολο 202.077,63 22% Ζώνη ιδρύματος «Μητέρα» Νότια οδού Μπίμπιζας 27
Ιδιοκτησιακό και θεσμικό πλαίσιο Σύνολο θεσμοθετημένου Πάρκου 913 στρέμματα Το πραγματικό ενιαίο Πάρκο είναι μικρότερο από 600 στρέμματα! Τυπολογία εδαφών Πάρκου Έκταση (τμ) Δασικές και θαμνώδεις εκτάσεις 364.182,54 Καλλιέργειες 136.860,54 Υδάτινες επιφάνειες 49.609,09 Αθλητικοί χώροι 17.669,35 Κτίρια (κάλυψη) 11.752,54 Άλλες εκτάσεις 193.083,50 Σύνολο Πάρκου 773.157,56 Εκτάσεις εκτός Πάρκου Έκταση (τμ) Ζώνη ιδρύματος «Μητέρα» 39.102,29 Νότια οδού Μπίμπιζας 85.736,17 Όριο λεωφόρου Φυλής 77.239,17 Σύνολο «εκτός» Πάρκου 202.077,63 28
Επισκεψιμότητα Μετρήσεις 500-1.000 επισκέπτες/ημέρα 3.000-5.000 επισκέπτες/αργίες 15.000 επισκέπτες Καθαρή Δευτέρα/Πρωτομαγιά κ.λπ. Σύνολο: 400-500.000 επισκέπτες / έτος Στόχος τριετίας: 1.000.000 επισκέπτες / έτος 29
Στόχοι και κατευθύνσεις σχεδιασμού Στόχοι και κατευθύνσεις για τον χωρικό σχεδιασμό και την περιβαλλοντική προστασία - Οικονομική βιωσιμότητα Διασφάλιση του Ενιαίου και Δημόσιου χαρακτήρα του Πάρκου Εκπόνηση Ειδικού Χωρικού Σχεδίου (ΕΧΣ) που θα συνοδεύεται από Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) και επικαιροποιημένο, ψηφιακό Τοπογραφικό Υπόβαθρο Προγραμματικές Συμβάσεις με χρήστες - Αμοιβαίες Υποχρεώσεις και Δικαιώματα Διαβούλευση και έκδοση σχετικού Προεδρικού Διατάγματος Εκπόνηση Διαχειριστικής Περιβαλλοντικής Μελέτης Εκπόνηση Μελέτης Οικονομικής Βιωσιμότητας 30
Στόχοι και κατευθύνσεις σχεδιασμού - εξειδίκευση Εξειδίκευση των στόχων και προϋποθέσεων λειτουργίας Εξασφάλιση ελάχιστου ετήσιου προϋπολογισμού λειτουργίας και συντήρησης Εξασφαλίστηκε ποσό περίπου 1 εκ. από Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους του ΥΠΕΣ και Πράσινο Ταμείο. Επιπλέον 300.000 θα προέλθουν από το Τεχνικό Πρόγραμμα Περ. Αττικής. Ενίσχυση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Κατατέθηκε πρόγραμμα για τη δημιουργία Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για μαθητές α βάθμιας και β βάθμιας εκπαίδευσης Δυτικής Αθήνας Οργάνωση παράλληλων χρηματοδοτήσεων 31
Επόμενες δράσεις Ανάδειξη υγροτοπικού συστήματος των λιμνών Επαναλειτουργία του δικτύου ανακύκλωσης νερού, εξασφάλιση νέων πηγών υδροδότησης Οργάνωση και αναβάθμιση των καλλιεργειών Σε συνεργασία με αρμόδιους φορείς, δημιουργία Πρότυπου Κέντρου Αστικών Καλλιεργειών Ανάπτυξη ήπιου συστήματος ΑΠΕ σε αστικό περιβάλλον Σε άμεση συνεργασία με ΑΕΙ και ΤΕΙ Αδιάκοπη φύλαξη όλο το 24ωρο Άμεση προκήρυξη απευθυνόμενη σε φορείς Κοινωνικής Οικονομίας 32
Ολοκληρωμένος Σχεδιασμός του Πάρκου Θεσμική θωράκιση «Κόκκινες» ζώνες Όριο λεωφόρου Φυλής Είσοδος Δημοκρατίας Είσοδος Δημοκρατίας 56,78 στρέμματα Ζώνη Ιδρύματος «Μητέρα» 39,10 στρέμματα Νότια οδού Μπίμπιζας 85,74 στρέμματα Όριο λεωφόρου Φυλής 77,24 στρέμματα Ζώνη ιδρύματος «Μητέρα» Νότια οδού Μπίμπιζας 33
Ολοκληρωμένος Σχεδιασμός του Πάρκου 1. Ολοκλήρωση και θεσμική θωράκιση του Πάρκου 2. Ενίσχυση συνδεσιμότητας με όμορες περιοχές 3. Αναδιοργάνωση βασικών λειτουργικών ενοτήτων 4. Επέκταση του εσωτερικού δικτύου πρόσβασης και κίνησης 5. Ορισμός ζωνών απόλυτης προστασίας (δασικές, λιμναίες, καλλιέργειες) και ελεγχόμενης ήπιας χρήσης. 6. Ορισμός φέρουσας ικανότητας κυκλοφορίας κοινού και οχημάτων, εκδηλώσεων και δράσεων 34
Διοίκηση και συμμετοχή 35
Εθελοντισμός, κινήσεις πολιτών και συμμετοχή 36
Ερευνητική Ομάδα Μέλη ΔΕΠ ΑΕΙ Κώστας Σερράος, Καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Νίκος Μπελαβίλας, Αναπλ. Καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Ανδρέας Καλλιώρας, Επικ. Καθηγητής Σχολής Μηχ. Μεταλλείων Μεταλλουργών ΕΜΠ Παναγιώτης Δημόπουλος, Καθηγητής Παν. Πατρών, Πρόεδρος Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας Μαρία Πανίτσα, Επικ. Καθήγητρια Παν. Πατρών Ερευνητές/τριες Λουκάς Τριάντης, Δρ. Αρχιτέκτων-Πολεοδόμος ΕΜΠ Μαρία Παπαϊωάννου, Γεωπόνος - MSc Αρχιτέκτων-Πολεοδόμος, ΥΔ ΕΜΠ Πολίνα Πρέντου, MSc Αρχιτέκτων-Πολεοδόμος, ΥΔ ΕΜΠ Κατερίνα Χριστοφοράκη, MSc Αρχιτέκτων-Πολεοδόμος, ΥΔ ΕΜΠ Δημήτρης Αναστασάκος-Παρασκευόπουλος, Μηχ. Μεταλλείων- Μεταλλουργών Φιλομήλα Σταθά, Γεωλόγος Μαρία Μπολτά, Μέλος ΔΣ Πάρκου «Αντώνης Τρίτσης» Βασίλης Μουστάκας, Πολιτικός Μηχανικός Κέλλυ Πατσαρίνου, Αρχιτέκτων Μηχ. Ψηφιακός Σχεδιασμός Ιωάννα Δημάκη, φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Ομάδα Καταγραφών Πεδίου Αθηνά Αθανασίου, φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Αγγελική Ασημακοπούλου, φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Ελίνα Βαρουξάκη, φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Μυρτώ Βενιζέλου, φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Βασιλική Ηλιοπούλου, φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Γιώργος Κολημήτρας, φοιττητής Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Αλέξανδρος Κοντής, φοιτητής Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Χρήστος Μαλεσόβας, φοιτητής Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Βασιλική Μαντέλου, φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Σοφία Μάντζη, φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Κατερίνα Νίνου, φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Κατερίνα Παπαδοπούλου, φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Ευαγγελία Σαραντοπούλου, φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Ιωάννης Στεργιόπουλος, φοιτητές Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Γεωργία Σουλτανά, φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Σπύρος Σούνας, φοιτητής Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Όλγα Σπαθογιαννάκη, φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Έβιλυ Στρόδα, φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Ειρήνη Τραυλού, φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Μελίνα Τσαγκαρέλη, φοιτήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Στάθης Χλιαουτάκης, φοιτητής Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΕΜΠ Ερευνητική ομάδα Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας και Πανεπιστημίου Πατρών Δρ. Ιωάννης Μπαζός Δρ. Ειρήνη Βαλλιανάτου Δρ. Ειρήνη Απλαδά Δρ. Ελένη Ηλιάδου Δρ. Ιωάννης Κόκκορης 37