ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ : «Ο εζωηεξηθόο έιεγρνο γηα ηηο εηαηξίεο πνπ ζπληάζζνπλ ελνπνηεκέλεο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο. Η πεξίπηωζε ηνπ θιάδνπ δόκεζεο» ΔΠΗΒΛΔΠΩΝ ΚΑΘΖΓΖΣΖ : ΓΚΡΟ ΥΡΖΣΟ ΔΗΖΓΖΣΖ : ΠΑΠΑΓΟΠΟΤΛΟΤ ΜΑΡΗΑ ΚΑΒΑΛΑ 2012 1

ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΔΗΑΓΩΓΖ..4 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 1.1 Ζ ΔΝΝΟΗΑ ΣΖ ΔΛΔΓΚΣΗΚΖ.6 1.2 Ζ ΗΣΟΡΗΑ ΚΑΗ Ζ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΖ ΔΛΔΓΚΣΗΚΖ.. 7 1.3 ΣΟ ΑΝΣΗΚΔΗΜΔΝΟ ΣΟΤ ΔΛΔΓΥΟΤ ΚΑΗ ΟΗ ΣΟΥΟΗ ΣΖ ΔΛΔΓΚΣΗΚΖ 9 1.4 ΓΗΑΚΡΗΔΗ ΣΖΝ ΔΛΔΓΚΣΗΚΖ... 9 1.5ΔΗΓΖ ΔΛΔΓΥΩΝ...11ΚΔΦΑΛΑΗ Ο 2 2.1 ΟΡΗΜΟ ΔΩΣΔΡΗΚΟΤ ΔΛΔΓΥΟΤ 132.2 ΠΡΟΣΤΠΑ ΔΩΣΔΡΗΚΟΤ ΔΛΔΓΥΟΤ..152.3 ΔΗΓΖ ΔΩΣΔΡΗΚΟΤ ΔΛΔΓΥΟΤ....152.4 ΣΟ ΝΟΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΠΟΤ ΚΑΛΤΠΣΔΗ ΣΟΝ ΔΩΣΔΡΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ......21 2.5 ΟΡΗΜΟ ΣΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΔΩΣΔΡΗΚΟΤ ΔΛΔΓΥΟΤ. 23 2.6 ΚΟΠΟ ΣΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΔΩΣΔΡΗΚΟΤ ΔΛΔΓΥΟΤ.24 2.7 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΟ ΣΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΔΩΣΔΡΗΚΟΤ ΔΛΔΓΥΟΤ....25 2.8 ΒΑΗΚΔ ΑΡΥΔ ΔΝΟ ΤΣΖΜΑΣΟ ΔΩΣΔΡΗΚΟΤ ΔΛΔΓΥΟΤ....28 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 33.1 ΟΡΗΜΟ ΣΩΝ ΓΟΜΗΚΩΝ ΤΛΗΚΩΝ......36 3.2 Ο ΚΛΑΓΟ ΣΖ ΓΟΜΖΖ. 36 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 4.1 ΓΗΑΓΗΚΑΗΔ ΔΩΣΔΡΗΚΟΤ ΔΛΔΓΥΟΤ ΥΔΣΗΚΔ ΜΔ ΣΑ ΑΠΟΘΔΜΑΣΑ 2

4.1.1 Ζ Μεγάιε πνπδαηφηεηα ησλ Απνζεκάησλ γηα ηνπο Διεγθηέο.38 4.1.2 Αμηνιφγεζε Δζσηεξηθνχ Διέγρνπ θαη Έιεγρνη ηεθκεξίσζεο γηα ηα Απνζέκαηα.39 4.1.3 Ζ ιεηηνπξγία ησλ αγνξψλ....44 4.1.4 Πξνκεζεπηέο....46 4.1.5 Απνγξαθή Απνηίκεζε..48 4.1.6 Τπνρξεψζεηο 50 4.2 ΓΗΑΓΗΚΑΗΔ ΔΩΣΔΡΗΚΟΤ ΔΛΔΓΥΟΤ ΥΔΣΗΚΔ ΜΔ ΣΗ ΠΩΛΖΔΗ 4.2.1ηάδηα ηεο Λεηηνπξγίαο ησλ Πσιήζεσλ 50 4.2.2 Τπεξεζίεο πνπ παξεκβαίλνπλ..51 4.2.3 Πξφγξακκα ειέγρνπ γηα ηηο Πσιήζεηο...52 4.2.4 Φνξησηηθέο Γηαλνκέο.. 57 4.2.5 Γξακκάηηα Δηζπξαθηέα....58 4.2.6 Πειάηεο..59 4.3 ΔΩΣΔΡΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ ΚΑΗ ΠΑΡΑΓΩΓΖ...60 4.4 ΓΗΑΓΗΚΑΗΔ ΔΩΣΔΡΗΚΟΤ ΔΛΔΓΥΟΤ ΥΔΣΗΚΔ ΜΔ ΔΝΩΜΑΣΔ ΑΚΗΝΖΣΟΠΟΗΖΔ 4.4.1 Πξφγξακκα Δζσηεξηθνχ Διέγρνπ Αθηλήησλ.64 4.4.2 Πάγηα 65 4.5 ΔΩΣΔΡΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ ΚΑΗ ΜΗΘΟΓΟΗΑ 4.5.1 Δζσηεξηθφο Έιεγρνο επί ηεο Μηζζνδνζίαο...67 4.5.2 Πξφγξακκα Διέγρνπ γηα ηε Μηζζνδνζία...68 4.6 ΔΩΣΔΡΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ ΚΑΗ ΜΔΣΟΥΗΚΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 70 4.7 ΔΩΣΔΡΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ ΚΑΗ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ. 72 4.8 ΔΩΣΔΡΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ ΚΑΗ Ζ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΣΟΤ ΣΑΜΔΗΟΤ 4.8.1 Πξνγξάκκαηα ειέγρνπ γηα ην Σακείν 73 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 5.1 Δζσηεξηθφο έιεγρνο ζηελ ΗΟΜΑΣ 5.1.1 Έιεγρνο ηνπ θεληξηθνχ θαη ηνπ ππνθαηαζηήκαηνο...77 5.1.2 Έιεγρνο ησλ ζπγαηξηθψλ ηεο εηαηξείαο.. 80 3

ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ..82 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ.83 ΔΙΑΓΩΓΗ Οη ξαγδαίεο εμειίμεηο ζε ηνπηθφ πεξηθεξηθφ θαη ζε παγθφζκην επίπεδν,ε απειεπζέξσζε ησλ αγνξψλ,ε ηάζε ησλ ηδησηηθνπνηήζεσλ, νη λέεο θνπιηνχξεο πνπ αλαπηχζζνληαη,ε επέθηαζε, νη εμαγνξέο θαη νη ζπγρσλεχζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ, νη αζηαζείο νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο,ε αλάπηπμε λέσλ αγνξψλ ρξήκαηνο, λέσλ πξντφλησλ ππεξεζηψλ,ε αχμεζε ησλ νηθνλνκηθψλ εγθιεκάησλ, νη πεξίπινθέο λνκηθέο δηαδηθαζίεο,ε έιιεηςε νξγαλσηηθήο ππνδνκήο ησλ επηρεηξήζεσλ,νη λέεο ηερλνινγίεο θαη γεληθφηεξα νη λέεο πξνθιήζεηο ζε παγθφζκην επίπεδν, είλαη κηα πνιχπινθε πξαγκαηηθφηεηα, πξάγκα πνπ πξνβιεκαηίδεη ηηο δηνηθήζεηο θαη ηηο θέξνπλ αληηκέησπεο ζην παγθφζκην ζθεληθφ αλαδεηψληαο ιχζεηο,κέζσ λέσλ ηξφπσλ άζθεζεο δηνίθεζεο.ιεο απηέο νη αλαθαηαηάμεηο απμάλνπλ ηηο πξνθιήζεηο,θαζψο ε επηηπρία ή απνηπρία ησλ επηρεηξήζεσλ εμαξηάηαη απφ ηε ζσζηή ή φρη δηαρείξηζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ θηλδχλνπ,ιακβαλνκέλνπ ππφςε φηη ζσζηή δηαρείξηζε ζεκαίλεη αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα. ηελ πνιχπινθε απηή πξαγκαηηθφηεηα,νπζηαζηηθφ ξφιν ζηελ απνηξνπή δπζάξεζησλ θαηλνκέλσλ θαη ζην βαζκφ πνπ νη ζπλζήθεο ην επηηξέπνπλ έξρεηαη ε ειεγθηηθή κε δηαθξηηηθφ ηξφπν λα πξνζθέξεη ηηο θαηάιιειεο ππεξεζίεο, κέζσ κηαο αλεμάξηεηεο ειεγθηηθήο ιεηηνπξγίαο.ζ ιεηηνπξγία απηή ζηε ζχγρξνλε επηρείξεζε νλνκάδεηαη Δζσηεξηθφο Έιεγρνο (Internal Audit) o νπνίνο ελεξγεί ζπκπιεξσκαηηθά, σο ζχκβνπινο, δίρσο λα ππνθαζηζηά ηνπο δηνηθεηέο (managers) θαη απνηειεί απαξαίηεην εξγαιείν απνηειεζκαηηθήο δηνίθεζεο ζπκβάιινληαο κε ην δηθφ ηνπ ηξφπν ζηελ απνηξνπή ησλ πξνθιήζεσλ θαη ζηελ αλάπηπμε.ο Δζσηεξηθφο Έιεγρνο ιφγσ ηεο δπλακηθήο πνπ ηνλ δηαθξίλεη θαη ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο είλαη ε αλαγθαία ζπλζήθε γηα ην πέξαζκα κηαο επηρείξεζεο απφ ηνλ παξαδνζηαθφ ζην ζχγρξνλν κνληέιν,ηξφπν δηνίθεζεο. 4

Ζ παξνχζα πηπρηαθή εξγαζία επηθεληξψλεηαη θπξίσο ζηα παξαθάησ ζέκαηα, ηα νπνία είλαη : Ζ έλλνηα ηεο ειεγθηηθήο θαη ε δηάθξηζε ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ Ο νξηζκφο ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ Ο θιάδνο ηεο δφκεζεο ζηελ Διιάδα Οη δηαδηθαζίεο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ πνπ αθνινπζνχλ νη εηαηξείεο Δκπεηξηθή πξνζέγγηζε- ΗΟΜΑΣ ΑΒΔΔ 5

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 1.1) Η έλλνηα ηεο ειεγθηηθήο Σηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο παξαηεξείηαη κηα πιεκκπξίδα πάζεο θχζεσο ειέγρσλ θαη κία αληίζηνηρε ζεακαηηθή αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ ειεγθηψλ πνπ ηνπο δηελεξγνχλ,σο εηδηθνί επαγγεικαηίεο. Έηζη, εθηφο απφ ηνλ έιεγρν ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη γεληθφηεξα ρξεκαηννηθνλνκηθψλ πιεξνθνξηψλ έρνπκε θνξνινγηθφ έιεγρν,έιεγρν δεκφζηαο πγείαο,πεξηβαιινληνινγηθφ έιεγρν,έιεγρν απφδνζεο,έιεγρν αληαπφδνζεο κηαο δαπάλεο ή εθξνήο,έιεγρν πνηφηεηαο,έιεγρν αζθάιεηαο,έιεγρν δεκφζησλ δαπαλψλ. (Καξακάλεο, 2008) Διεγθηηθή είλαη θαη εθθξάδεηαη σο έλαο μερσξηζηφο επαγγεικαηηθφο θιάδνο ησλ νηθνλνκηθψλ-δηνηθεηηθψλ επηζηεκψλ πνπ πξαγκαηεχεηαη ηνπο γεληθνχο θαλφλεο,φξνπο θαη πξνυπνζέζεηο γηα ηε δηελέξγεηα ειέγρνπ ζε θά ζε επηρείξεζε-νηθνλνκηθή κνλάδα -θνξέα πνπ ζηνρεχεη ζηε δηαθχιαμε θαη ηε ζσζηή δηαρείξηζε ησλ νηθνλνκηθψλ πφξσλ,θαζψο ηελ αλάπηπμε θαη αμηνπνίεζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. (Μπάιε,1998) Ζ ειεγθηηθή σο θιάδνο ηεο νηθνλνκηθήο-δηνηθεηηθήο ησλ επηρεηξήζεσλ θαη εθκεηαιιεχζεσλ είλαη ζπγρξφλσο επηζηήκε θαη ηερληθή. Υαξαθηεξίδεηαη σο επηζηήκε γηαηί κέζα απφ ηε δηεξεχλεζε παξέρεη ζπλερψο θαηλνχξγηα γλψζε, σο ηερληθή δε, γηαηί ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ παξαγφκελε επηζηεκνληθή γλψζε ηθαλνπνηεί ηηο αλάγθεο ηνπ ειέγρνπ θαη θέξεη ηελ απνζηνιή ηεο. (Σζαγθιάθαλνο, 1987) Ζ ειεγθηηθή σο θηινζνθία, σο επηζηήκε θαη ηερληθή δελ ελδηαθέξεηαη γηα ηε λνκηθή κνξθή ησλ κνλάδσλ πνπ ειέγρεη, δειαδή,ην αλ έρεη ηδησηηθφή δεκφζην ραξαθηήξα, νχηε γηα ην αληηθείκελν εθκεηάιιεπζεο, νχηε επίζεο γηα ηνλ θεξδνζθνπηθφ ή κε ραξαθηήξα ηνπο. Δίλαη έλαο θιάδνο, πνπ 6

κέζα απφ ηε δηεξεχλεζε θαη ηελ αμηνιφγεζε ησλ ιεηηνπξγηψλ απνθηά έδαθνο απνδνρήο θαη εθαξκνγήο ζε θάζε επηρεηξεκαηηθή κνλάδα, θνξέα θαη θνηλσλία. Δμειίζζεηαη ζπλερψο θαη πξνζπαζεί λα απνθηήζεη ηε δηθή ηεο νληφηεηαηαπηφηεηα,πξνζεγγίδνληαο θάζε θνξά ηηο αδπλακίεοησλ ζπζηεκάησλ Δζση εξηθνχ Διέγρνπ, κε επηζηεκνληθέο κεζφδνπο ππνδεηθλχνληαο ξεαιηζηηθέο ι χζεηο, πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιηζζεί ρξεζηή δηνίθεζε, ψζηε λα επηηχρνπλ ν η θνξείο θαη νη δηνηθήζεηο ηηο επηδηψμεηο θαη ηνπο ζθνπνχο, δηαζθαιίδνληαο ηνπ κεηφρνπο. (Μπάιεο,1998) 1.2 ) Η ηζηνξία θαη αλάπηπμε ηεο Διεγθηηθήο Ζ αλάπηπμε ηεο Διεγθηηθήο σο μερσξηζηνχ επαγγεικαηηθνχ θιάδνπ ζηα πιαίζηα ηεο νηθνλνκηθήο θαη εκπνξηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηνπ αλζξψπνπ έγηλε κφλν φηαλ θαη αθνχ ε Λνγηζηηθή αλέιαβε κε ηελ νξγάλσζε θαη αλάπηπμε ηεο ε ίδηα ζεκαληηθφ ξφιν θαη επζχλε ζηε κεγάιε νηθνλνκηθή θαη επξχηεξε θνηλσληθή εμέιημε ηνπ αλζξψπνπ κεηά ην Μεζαίσλα θαη ηδηαίηεξα ζηηο Αγγινζαμνληθέο θνηλσλίεο (Κάλδνο,2006) Έηζη παξαηεξνχκε ζηελ Μ.Βξεηαλία, πνπ ζεσξείηαη ε παηξίδα ηεο Διεγθηηθήο, λα αλαγλσξίδεηαη κε ηνλ εηαηξηθφ λφκν ηνπ 1862 ε αλάγθε γηα αθξηβή θαη αμηφπηζηε ρξεκαηννηθνλνκηθή πιεξνθφξεζε ηεο θνηλσλίαο κέζα απφ έλα νξγαλσκέλν θαη ηππνπνηεκέλν ινγηζηηθφ ζχζηεκα, θαζψο θαη ε αλάγθε γηα αλεμάξηεην έιεγρν ησλ ινγαξηαζκψλ κεγάισλ θαη κηθξψλ επηρεηξήζεσλ. ηε ζπλέρεηα,ε Λνγηζηηθή θαη ε Διεγθηηθή αθνινχζεζαλ ηε κεγάιε αλάπηπμε ηνπ θαπηηαιηζκνχ ζηε Γπηηθή Δπξψπε θαη ηελ Ακεξηθή, φπνπ ην 1912 δηαβάδνπκε ζηνλ R. Montgomery, γηα παξάδεηγκα,φηη νη θχξηνη ζηφρνη ηνπ ειέγρνπ είλαη:(παπάο,1999) α. Αλαθάιπςε θαη πξφιεςε απάηεο. β. Αλαθάιπςε θαη πξφιεςε ιαζψλ,αιιά κε απμαλφκελε ηάζε ηειεπηαία 7

γ. Σελ εθηίκεζε ηεο πξαγκαηηθήο ρξεκαηννηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο θαη ησλ απνηειεζκάησλ κηαο επηρείξεζεο κε κηθξφηεξε έκθαζε ζηελ αλαθάιπςε απάηεο θαη ιαζψλ δηαρείξηζεο.ζ πξνζπάζεηα ηεο κεηαηφπηζεο ηεο έκθαζεο ηνπ εμσηεξηθνχ ειέγρνπ απφ ηελ αλαθάιπςε απάηεο θαη ιαζψλ δηαρείξηζεο ζηελ εθηίκεζε ηεο πξαγκαηηθήο ρξεκαηννηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο θαη ησλ απνηειεζκάησλ κηαο επηρείξεζεο ζπλερίζηεθε κέρξη θαη κεηά ηνλ Β Παγθφζκην Πφιεκν ζηηο Αγγινζαμνληθέο ρψξεο. ηελ Διιάδα ε πξψηε εκθάληζε νξγαλσκέλνπ ειεγθηηθνχ επαγγέικαηνο γίλεηαη ην 1956 κε ηε ζχζηαζε ψκαηνο Οξθσηψλ Λνγηζηψλ (ΟΛ), κε ηελ βνήζεηα Άγγισλ νξθσηψλ ινγηζηψλ θαη ππφ ηνλ έκκεζν έιεγρν ηνπ θξάηνπο.πξηλ ην 1955,ν έιεγρνο ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα είρε ζεσξεζεί απφ πνιινχο απφ ειιηπήο κέρξη θαη πξνθαηαζθεπαζκέλε γλσκάηεπζε,πνπ ηειηθά ππέγξαθε ν ειεγθηήο.έλαο ζνβαξφο ιφγνο ζα πξέπεη λα ήηαλ ε θαθή νξγάλσζε ησλ ειεγθηηθψλ κνλάδσλ θαη ε ειιηπήο ή αλχπαξθηε εθπαίδεπζε ησλ ειεγθηψλ (Κάλδνο,2006) Δπάισηνο ζε παξφκνηεο αδπλακίεο ζπλερίδεη λα είλαη θαη ζήκεξα ν έιεγρνο,ν νπνίνο γίλεηαη φρη απφ εθπαηδεπκέλνπο επαγγεικαηίεο νξθσηνχο ειεγθηέο, αιιά απφ απινχο απνθνίηνπο νηθνλνκηθψλ ζρνιψλ. ήκεξα ε Διεγθηηθή σο ζεζκφο έρεη επεθηαζεί ζε φιν ην θάζκα ηεο δηνηθεηηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη ιεηηνπξγίαο κηαο θνηλσλίαο (ηδησηηθφο, δεκφζηνο ηνκέαο, δηάθνξνη επηκέξνπο έιεγρνη απφ δηάθνξνπο θνξείο, π.ρ., θεληξηθέο ηξάπεδεο, Δπξσπατθή Κνηλφηεηα, Γηεζλή Σξάπεδα, Γηεζλέο Ννκηζκαηηθφ Σακείν, θ.η.ι.) (ηαπξφπνπινο,2005) Πεξηζζφηεξν αμηνζεκείσηε είλαη, φκσο, ε θάζεηε νξγάλσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ειέγρνπ ζε κηα νηθνλνκία απφ ηδησηηθέο ειεγθηηθέο εηαηξείεο.δπίζεο, ην βαζηθφ ελδηαθέξνλ αιιά θαη ε επζχλε ηεο Διεγθηηθήο έρεη κεηαηνπηζηεί απφ ηελ αλαθάιπςε ηεο απάηεο ζηε δηαπίζησζε ηεο νξζφηεηαο κε ηελ νπνία νη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο παξνπζηάδνπλ ηελ νηθνλνκηθή ζέζε θαη ηα απνηειέζκαηα δξάζεσο ησλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ (ηαπξφπνπινο,2005) 8

1.3 ) Σν αληηθείκελν ηνπ ειέγρνπ θαη νη ζηόρνη ηεο ΔιεγθηηθήοΣν αληηθείκελν ηνπ ειέγρνπ ζηα πιαίζηα ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο ειεγθηηθήο είλαη θαηά θχξην ιφγν ν ηξφπνο θαη ε αμηνπηζηία ηεο κέηξεζεο θαη παξνπζίαζεο ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ κεγεζψλ πνπ ζπληζηνχλ ηελ εηθφλα κηαο νηθνλνκηθήο κνλάδαο. Πην απιά,ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη επαιεζεχεηαη ν απνινγηζκφο (αλαθνξά) ησλ ππεπζχλσλ λα δψζνπλ ινγαξηαζκφ ζηνπο έρνληεο έλλνκν ζπκθέξνλ γη απηφ.ηα πιαίζηα απηά ειέγρεηαη, αλαγθαζηηθά,ην (ινγηζηηθφ) ζχζηεκα, βάζεη ηνπ νπνίνπ γίλεηαη ε αξρηθή κέηξεζε θαη αλαθνξά, θαζψο επίζεο θαη ε νξγάλσζε ηεο κνλάδαο, νη αξρέο ιεηηνπξγίαο ηεο θαη ε επάξθεηα εκπιεθφκελσλ θαη παξαπιήζησλ ηνπ ινγηζηηθνχ ζπζηήκαηνο ζπζηεκάησλ(καλδνο,2006) 1.4 ) Γηαθξίζεηο ζηελ Διεγθηηθή ηα πιαίζηα ηνπ ειέγρνπ ζα πξέπεη λα ειεγρζνχλ, θαη ζα πξέπεη,ζε ελδεδεηγκέλεο πεξηπηψζεηο,επηκέξνπο ιεηηνπξγίεο θαη ζπζηήκαηα,θαζψο θαη ε γεληθφηεξε νξγάλσζε θαη δηνηθεηηθή δηάξζξσζε ηεο κνλάδαο,ε επάξθεηα νιφθιεξνπ ηνπ δηνηθεηηθνχ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο (ΜΗS),θ.ιπ.Έηζη,ε Διεγθηηθή σο ιεηηνπξγία ζηελ επξχηεξε δηνίθεζε (ηδησηηθή θαη θξαηηθή) κηαο θνηλσλίαο δηαθξίλεηαη ζε: 1. Δμωηεξηθή, αλεμάξηεηε Διεγθηηθή. Ο εμσηεξηθφο αλεμάξηεηνο έιεγρνο είλαη απηφο πνπ δηελεξγείηαη απφ επαγγεικαηίεο θαη εηδηθά εθπαηδεπκέλνπο γη απηφ ινγηζηέο/ειεγθηέο,πνπ αλαθέξνληαη σο νξθσηνί ειεγθηέο, ΟΔ ή νξθσηνί ινγηζηέο. Ο εμσηεξηθφο έιεγρνο δηελεξγείηαη επί ηνπ ινγηζηηθνχ, θπξίσο,ζπζηήκαηνο κηαο κνλάδαο, αιιά θαη επί ησλ άιισλ επηκέξνπο νξγαλσηηθψλ ζπζηεκάησλ,ηα νπνία κπνξνχλ εκκέζσο λα επεξεάδνπλ ησλ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ ινγηζηηθνχ ζπζηήκαηνο,κε ηε ρξήζε ειεγθηηθψλ standards αιιά θαη άιισλ κεζφδσλ, ηηο νπνίεο ζα θξίλεη θαηά πεξίπησζε αλαγθαίεο ν ειεγθηήο.σα δηαθξηηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ αλεμάξηεηνπ, εμσηεξηθνχ ειέγρνπ είλαη φηη ηνχηνο έρεη θχξην ζθνπφ λα ζηεξίμεη ηελ εθ κέξνπο ηνπ ειεγθηή δηακφξθσζε γλψκεο αλαθνξηθά κε ηελ νξζή ή κε 9

παξνπζίαζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ κεγεζψλ ηεο ειεγρφκελεο κνλάδαο ζηηο ειεγρφκελεο απ απηφλ ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο,θαη,δεχηεξνλ,φηη ν αλεμάξηεηνο,εμσηεξηθφο ειεγθηήο νπζηαζηηθά θέξεη επζχλε πξνο ηνπο εθηφο ηεο ειεγρφκελεο κνλάδαο ελδηαθεξφκελνπο γηα ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή θαηάζηαζε θαη απνηειεζκαηηθφηεηα ηνχηεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ κεηφρσλ, βεβαίσο, ζ απηνχο ηνπο εθηφο ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θαη επηρεηξεζηαθνχ πεξηβάιινληνο ηεο κνλάδαο ηξίηνπο(καξακάλεο, 2008) 2. Δζωηεξηθή Διεγθηηθή. Ο εζσηεξηθφο έιεγρνο κπνξεί λα νξηζηεί σο κηα μερσξηζηή θαη αλεμάξηεηε ιεηηνπξγία, ε νπνία είλαη επηθνξηηζκέλε κε ην ζπλερή έιεγρν θαη αμηνιφγεζε φισλ ησλ ζπζηεκάησλ νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηεο κνλάδαο (ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ ινγηζηηθνχ ζπζηήκαηνο,βεβαίσο) θαη ε νπνία ιεηηνπξγία εληάζζεηαη ζην επξχηεξν MIS ηεο κνλάδαο. Οη βαζηθνί ζηφρνη ηεο Δζσηεξηθήο Διεγθηηθήο είλαη: α. Ζ ιεηηνπξγία ησλ επηκέξνπο ηκεκάησλ ηεο κνλάδαο. β.ζ δηαπίζησζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηεο εζσηεξηθήο νξγάλσζεο. γ.ζ δηαπίζησζε απάηεο,αηαζζαιηψλ, ιαζψλ θαη αδπλακηψλ ζηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία (θπζηθψλ θαη αλζξψπηλσλ ζπζηεκάησλ). δ.ζ εθηίκεζεηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη ηεο επάξθεηαο ησλ ζπζηεκάησλ νξγάλσζεο θαη δηνίθεζεο ηεο κνλάδαο. ε. Ζ αλαθνξά ησλ δηαπηζηψζεσλ ηνπ ειέγρνπ ζηε δηνίθεζε ηεο κνλάδαο θαη ε εηζήγεζε κέηξσλ δηφξζσζεο ή βειηίσζεο, φπνπ είλαη αλαγθαίν. 3.Κξαηηθή Διεγθηηθή. απηή πεξηιακβάλνληαη φινη νη έιεγρνη πνπ εμαζθνχλ θαη δηελεξγνχλ δηάθνξνη θξαηηθνί θαη εκηθξαηηθνί θνξείο.οη ζεκαληηθφηεξνη έιεγρνη απηνχ ηνπ είδνπο είλαη ν θνξνινγηθφο έιεγρνο πνπ δηελεξγείηαη απφ ηελ εθνξία θαη αθνξά ηελ αλαδήηεζε ή επαιήζεπζε ηνπ θνξνινγεηένπ εηζνδήκαηνο ησλ ππνθείκελσλ ζε θνξνινγία θπζηθψλ θαη λνκηθψλ πξνζψπσλ,ν έιεγρνο απφ ηελ Σξάπεδα 10

ηεο Διιάδνο πνπ αθνξά ζε λνκηζκαηηθά θαη πηζησηηθά ζέκαηα θαη νέιεγρνο απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην ηνπ θξάηνπο πνπ αθνξά ζηνπο ινγαξηαζκνχο ζην δεκφζην ηνκέα (Καξακάλεο,2008) 1.5 ) Δίδε ειέγρωλ Ζ θαηεγνξηνπνίεζε ησλ ειέγρσλ κπνξεί λα γίλεη θαιχηεξα κε βάζε ην ζηνηρείν ζην νπνίν επηιέγεη λα δψζεη έκθαζε ν θάζε έιεγρνο, παξά κε βάζε ηνλ ηξφπν ή ηε κέζνδν πνπ αθνινπζεί. Έηζηέρνπκε: (Μπάιεο,1998) 1. Υξεκαηννηθνλνκηθόο έιεγρνο.δίλαη ν γλσζηφο έιεγρνο γηα ηε δηαπίζησζε ηεο νξζήο παξνπζίαζεο ζηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ησλ νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ πνπ αθνξνχλ ζηε ρξεκαηννηθνλνκηθή ζέζε θαη ζηα απνηειέζκαηα ηεο δξάζεσο ησλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ. 2. Λεηηνπξγηθόο έιεγρνο.καη απηφλ επηδηψθεηαη λα αμηνινγεζεί θαηά πφζνλ κηα ιεηηνπξγία,ζπλνιηθή ή απνζπαζκαηηθή θαη φρη απαξαίηεηα ρξεκαηννηθνλνκηθήο θχζεσο,εθηειείηαη ζχκθσλα κε θάπνηα δενληνινγηθά ή επηζηεκνληθά θξηηήξηα θαη αξρέο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ θιάδνπ,αιιά θαη ζχκθσλα κε ηηο γεληθφηεξεο επηρεηξεζηαθέο θαη δηνηθεηηθέο αξρέο(θαλνληζκνχο, ειέγρνπο πιεξνθφξεζεο, θ.ι.π). 3. Έιεγρνο απνδνηηθόηεηαο.ο έιεγρνο απηφο απαζρνιεί θπξίσο,ηνπο εζσηεξηθνχο ειεγθηέο,θαη ελδηαθέξεηαη γηα ην αλ κηα δηαδηθαζία ή ιεηηνπξγία ζε έλαλ νξγαληζκφ θέξλεη ηα απνηειέζκαηα γηα ηα νπνία έρεη εγθαζηδξπζεί ή ζπκβάιιεη ζεηηθά ζηε ιεηηνπξγία ηνπ ζπλνιηθνχ ζπζηήκαηνο ζην νπνίν είλαη θαη απηή εληαγκέλε. 4. Έιεγρνο ζπκκόξθωζεο. Έρεη ζθνπφ ηελ δηαπίζησζε ηεο ζπκκφξθσζεο κε θάπνηνπο πξνζπκθσλεκέλνπο φξνπο πξνδηαγεγξακκέλεο δηαδηθαζίεο ησλ εκπιεθφκελσλ κεξψλ(π.ρ. ζπκκφξθσζε πξνο ηνπο φξνπο δαλεηαθψλ ζπκβνιαίσλ, θ.ι.π). 5. Δηδηθνί έιεγρνη. Δηδηθφο έιεγρνο κπνξεί λα είλαη θάζε έιεγρνο ν νπνίνο δελ εκπίπηεη ζε κηα απφ ηηο παξαπάλσ ζπγθεθξηκέλεο θαηεγνξίεο,αξθεί λα έρεη ηελ ηθαλφηεηα ν ειεγθηήο λα ηνλ δηεθπεξαηψζεη. 11

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 2.1 ) Οξηζκόο εζωηεξηθνύ ειέγρνπ Ο Δζσηεξηθφο Έιεγρνο (international Control) είλαηκηα αλεμάξηεηε,αληηθεηκεληθή, αζθαιήο θαη ζπκβνπιεπηηθή δξαζηεξηφηεηα ζρεδηαζκέλε λα πξνζζέηεη αμία θαη λα βειηηψλεη ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ εθάζηνηε νξγαληζκνχ πνπ εθαξκφδεηαη. Βνεζά έλα νξγαληζκφ λα επηηχρεη ηνπο αληηθεηκεληθνχο ζθνπνχο ηνπ πξνζθέξνληάο κηα ζπζηεκαηηθή επηζηεκνληθή πξνζέγγηζε γηα ηελ απνηίκεζε θαη βειηίσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηεο δηαρείξηζεο θηλδχλσλ,ησλ εζσηεξηθψλ ειέγρσλ θαη ησλ δηαδηθαζηψλ δηνίθεζεο(παπαζηάζεο, 2003) Με ηνλ φξν «ζχζηεκα εζσηεξηθνχ ειέγρνπ ελλννχκε»: Καηάιιειε νξγάλσζε ησλ νηθνλνκηθψλ, ινγηζηηθψλ θαη ινηπψλ ππεξεζηψλ ηεο εηαηξείαο. Καηάιιειε θαηαλνκή αξκνδηνηήησλ θαη επζπλψλ ηνπ πξνζσπηθνχ. Σελ εθαξκνγή θαλφλσλ θαη δηαδηθαζηψλ, κέηξσλ θαη ειέγρσλ ψζηε - Να πεξηνξίδνληαη νη θίλδπλνη ιαζψλ θαη άιισλ αλσκαιηψλ θαηά ηελ εθηέιεζε ησλ ζπλαιιαγψλ. - Να απνθηνχλ κεγαιχηεξε αθξίβεηα θαη αμηνπηζηία ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηεο επηρείξεζεο.. - Να θπιάζζνληαη απνηειεζκαηηθά ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηεο ε πηρείξεζεο(π.ρ. απνζέκαηα, ρξεφγξαθα). Ο Δζσηεξηθφο Έιεγρνο(international auditing) ζχκθσλα κε ηη ηλζηηηνχην εζσηεξηθψλ ειεγθηψλ, είλαη κηα αλεμάξηεηε, αληηθεηκεληθή δηαβεβαίσζε θαη 12

ζπκβνπιεπηηθή δξαζηεξηφηεηα, θαιά ζρεδηαζκέλε θαηνξγαλσκέλε,πνπ κέζσ ησλ ηερληθψλ θαη επηζηεκνληθψλ πξνζεγγίζεσλ,αμηνινγεί ηελ επάξθεηα ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ (ιεηηνπξγίεο εθαξκνγή δηαδηθαζηψλ). Να πξνζζέηεη αμία θαη λα βειηηψλεη ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ νξγαληζκνχ κε ζθνπφ ηελ απνηειεζκαηηθή απνηίκεζε θαη δηαρείξηζε ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ θηλδχλνπ, ηνλ πεξηνξηζκφ ή εμάιεηςε απην, πνπ αλαιακβάλεη ε δηνίθεζε λα δηαρεηξηζζεί γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηξαηεγη θψλ ηεο ζηφρσλ(μπάιεο, 1998) Με ιίγα ιφγηα, ν εζσηεξηθφο έιεγρνο απνηειείηαη απ φια ηα κέηξα πνπ παίξλνληαη γηα λα εμαζθαιίζεη ε δηνίθεζε, φηη ην θάζε ηη ιεηηνπξγεί, θαηά ηνλ ηξφπν πνπ πξνβιέπεηαη. Ο Δζσηεξηθφο Έιεγρνο εθηείλεηαη πέξαλ απφ ηηο ινγηζηηθέο θαη νηθνλνκηθέο ιεηηνπξγίεο, θαιχπηεη φιν ην πιάηνο ηεο εηαηξείαο θαη άπηεηαη φισλ ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο επηρείξεζεο.πεξηιακβάλεη φιεο ηηο κεζφδνπο κε ηηο νπνίεο ε αλψηαηε δηνίθεζε εθρσξεί αξκνδηφηεηεο θαη επζχλεο γηα νξηζκέλεο ιεηηνπξγίεο, φπσο είλαη νη πσιήζεηο, νη αγνξέο,ε ινγηζηηθή θαη ε παξαγσγή. Ο Δζσηεξηθφο Έιεγρνο πεξηιακβάλεη επίζεο ην πξφγξακκα πξνπαξαζθεπήο,επαιεζεχζεσο θαη θαηαλνκήο ησλ δηαθφξσλ κνξθψλ επίβιεςεο πάλσ ζηηο ηξέρνπζεο αλαθνξέο θαη αλαιχζεηο, πνπ επηηξέπνπλ ζηα εθηειεζηηθά ζηειέρε λα δηαηεξνχλ ηνλ έιεγρν πάλσ ζε κηα πνηθηιία δξαζηεξηνηήησλ θαη ιεηηνπξγηψλ,πνπ αζθνχληαη απφ κηα κεγάιε κεηνρηθή εηαηξεία. Ζ εθαξκνγή πξνυπνινγηζηηθψλ κεζφδσλ, πξνηχπσλ παξαγσγήο, επνπηείαο ησλ εξγαζηεξίσλ,κειεηψλ ρξφλνπ θαη θηλήζεσλ, θαζψο θαη εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ ησλ ππαιιήισλ,ζηα νπνία πεξηιακβάλνληαη κεραληθνί θαη άιινη ηερληθνί, απέρνπλ θαηά πνιχ απφ ηηο ινγηζηηθέο θαη νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο ελ ηνχηνηο, φια ηα παξαπάλσ είλαη κέξνο ηνπ κεραληζκνχ πνπ νλνκάδεηαη Δζσηεξηθφο Έιεγρνο (Παππάο,1999) Ο Δζσηεξηθφο Έιεγρνο ινηπφλ δελ πξέπεη λα πεξηνξίδεηαη κφλν ζηηο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο αιιά ζα πξέπεη λα ιακβάλεη ππφςε ηνπ φια 13

ηα ζηνηρεία πνπ δηακνξθψλνπλ ηε ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο,ζεσξψληαο ηελ σο έλαλ δσληαλφ νξγαληζκφ πνπ ζα πξέπεη λα κειεηάηαη ζπλνιηθά θαη φρη ηκεκαηηθά. 2.2 ) Πξόηππα Δζωηεξηθνύ Έιεγρνπ Ο ζθνπφο ησλ Πξνηχπσλ είλαη: - Να πεξηγξάθνπλ ηηο βαζηθέο αξρέο πνπ ζα πξέπεη λα δηέπνπλ ηελ πξαθηηθή ηνπ Δζσηεξηθνχ Διέγρνπ. - Να απνηειέζνπλ ην γεληθφ πιαίζην βάζεη ηνπ νπνίνπ παξέρνληαη θαη πξνάγνληαη νη πξνζηηζέκελεο αμίαο δξαζηεξηφηεηαο ηνπ Δζσηεξηθνχ Διέγρνπ. - Να απνηειέζνπλ κέηξν αμηνιφγεζεο ηεο απφδνζεο ηνπ εζσηεξηθνχ Διέγρνπ. - Να πξνσζήζνπλ ηε βειηίσζε ζε νξγαλσηηθέο δηαδηθαζίαο θαη ιεηηνπξγίεο.(ηαπξφπνπινο, 2005 ) 2.3 ) Δίδε εζωηεξηθνύ ειέγρνπ Ο Δζσηεξηθφο Έιεγρνο, ζηελ πξνζπάζεηα ηνπ λα θαιχςεη ειεγθηηθά φινπο ηνπο ρψξνπο, ζπλαληάεη κηα ζεηξά δπζθνιηψλ, φπσο έιιεηςε αλάινγεο ππνζηήξημεο απφ ηνπο δηνηθνχληεο,αδ πλακία ησλ ηδίσλ ησλ ειεγθηψλ λα ππνζηεξίμνπλ ην έξγν ηνπο, θαζψο θαη ηε κε απνδνρή ηνπ απφ ηνπο ειεγρφκελνπο, εηδηθά ζε ηερληθά θαη παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο ζέκαηα κε ην αηηηνινγηθφ, φηη δελ είλαη αληηθείκελα ηνπ Δζσηεξηθνχ Διέγρνπ, έρνληαο θαηά λνπ ηνλ παξαδνζηαθφ νηθνλνκηθφ έιεγρν. Παξά ηηο δπζθνιίεο απηέο νη ηειεπηαίεο αλαθαηαηάμεηο, γεληθφηεξα ζηελ αγνξά, έδσζαλ ηε δπλαηφηεηα ζηνλ Δζσηεξηθφ Έιεγρν λα επαλαθηήζ εη ην ρακέλν έδαθνοπνπ έρεη παξαρσξήζεη, λα δψζεη δπλακηθή 14

θαη παξνπζία θαη λα γίλεηαη φιν θαη πεξηζζφηεξν απνδεθηφο, αλαγθαίνο αθ φκε θαη ζηνπο ίδηνπο ηνπο ειεγρφκελνπο. Με ην ζθεπηηθφ φηη ν Δζσηεξηθφο Έιεγρνο αμηνινγεί ηελ επάξθεηα ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ, δειαδή έιεγρνο επί φισλ ησλ ιεηηνπξγηψλ δελ πεξηνξίδεηαη ζε ζπγθεθξηκέλα αληηθείκελα, δηαθξίλεηαη δε ζε ηφζα είδε ειέγρνπ, φζεο είλαη θαη νη ιεηηνπξγίεο, είηε ζε νηθνλνκηθνχο, δηνηθεηηθνχο, ιεηηνπξγηθνχο,παξαγσγήο, ηερληθνχο, πξνκεζεηψλ θαη πσιήζεσλ, δηαρείξηζεο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, πνηνηηθνχ ειέγρνπ, κεραλνγξάθεζεο, δηαρείξηζεο απνζεκάησλ, παξαγσγηθψλ κέζσλ, έιεγρνη αζθάιεηαο (security) ησλ εγθαηαζηάζεσλ, θπζηθνχ πεξηβάιινληνο, είζπξαμεο αζθαιίζηξσλ, εθπαίδεπζεο πξνζσπηθ νχ, θαζψο πγηεηλήο θαη αζθάιεηαο ησλ εξγαδνκέλσλ, ηερληθψλ έξγσλ, έιεγ ρνο ζπκπεξηθνξάοθαη γεληθά έιεγρνο επί φισλ ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ δη έπνπλ ηε ιεηηνπξγία ησλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ. Δπίζεο, πξέπεη λα επηζεκαλζεί φηη ζηελ πξάμε ζε θάζε αληηθείκελν ειέγρνπ ππεηζέξρνληαη ηαπηφρξνλα θαη άιια είδε ειέγρνπ,ζπκπιεξψλνληα ο ηνλ έιεγρν, αλάινγαηνπ ειεγρφκελνπ, ηνπ εχξνπο θαη ηε βαξχηεηα πνπ ηνπ πξνζδίδνπκε. Απηφ ζεκαίλεη φηη φζνθαη λα ζέινπκε λα θηλεζνχκε απζηεξά ζε έλα αληηθείκελν ειέγρνπ,είλαη αδχλαην.λφγνπ ράξε, αλ ειέγρνπκε ηα απνζέκαηα πέξαλ ηεο απνγξαθήο γηα ηελ ζπκθσλία απηψλ, ζα ππεηζέιζνπκε θαη ζε επίπεδα δηαρείξηζεο απ ηψλ, ζην θφζηνο εθπαίδεπζεο θαη ηε δηνίθεζε ηνπ πξνζσπηθνχ θαζψο ζηηο θχξεο εθθξαζκέλεο θαη ζε αμί α. Δδψ ζα πξέπεη λα ηνληζζεί, ζχκθσλα κε ηα φζν αλαθέξακε, φηη νπδέπνηε ιεηηνπξγίεο κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ,ζηε δηεχζπλζε Δζσηεξηθνχ Διέγρνπ, απηφλνκα ηκήκαηα. Θα κπνξνχζακε λα δερζνχκε φηη νη Δζσηεξηθνί Έιεγρνη δηαθξίλνληαη ζενηθ νλνκηθνχο, δηνηθεηηθνχο θαη ιεηηνπξγηθνχο, ππφ ηελ επξεία έλλνηα θαη κε ηελ 15

πξνυπφζεζε φηη φιεο νη ιεηηνπξγίεο, εληάζζνληαη αλάινγα, θάησ απφ ηε ν κπξέιαησλ ηξηψλ απηψλ δηαθξίζεσλ θαη θακία δελ κπνξεί λα απνηειέζεη εμ αίξεζε ειεγθηηθήο δηεξεχλεζεο. Ή θαιφ ζα είλαη, απφ εδψ θαη ζην εμήο γηα λα αξζνχλ παληειψο νη ζπγρχζεηο απηέο, φιεο νη εθδνρέο ηνπφξνπ «έιεγρνο» λα ελζσκαησζνχλ ζην γεληθφ φξν,ζπκπεξηιακβάλνληα ο φιεο ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ αλαθέξακε, απνηξέπνληαο παξάιιεια θάζε πεξηνξηζκφ, ζηελ εθηέιεζε ησλ θαζεθφλησλ ησλ εζσηεξηθψλ ειεγθηψλ(μπ άιεο,1998) Ωο πξνο ηε δηάθξηζε ησλ ειέγρσλ, γηα θαιχηεξε θαηαλφεζε απηψλ, ελδεηθηηθά, πην θάησ γίλεηαη κηα ζχληνκε πεξηγξαθή ζε ηέζζεξα είδε: α. Έιεγρνη παξαγωγήο Οη έιεγρνη παξαγσγήο (Productions Audits) ζηνρεχνπλ ζην θαηά πφζν ηεξ νχληαη νη δηαδηθαζίεο ζε φιν ην εχξνο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο, ην θαηά πφζν νη παξαγφκελεο πνζφηεηεο είλαη ζχκθσλα κε ην εγθεθξηκέλν απφ ηε δηνίθεζε πξφγξακκα, ζε εηήζηα βάζε θαη αλά πεξηφδνπο, ην θαηά πφζν γίλεηαη ζσζηή δηαρείξηζε θαη ρξήζε ηνπ κεραλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ,αλ ηα ηκήκαηα είλαη ζσζηά θαη θαηάιιεια ζηειερσκέλα,αλ ηα ζηειέρε είλαη θαηάιιεια εθπαηδεπκέλα, αλ γίλεηαη ζσζηά ν εθνδηαζκφο ηεο παξαγσγήο απφ πιηθά, αλ απηά δηαρεηξίδνληαη ζσζηά απνθεχγνληαο ηηο πςειέο θχξεο πέξαλ ησλ θπζηνινγηθψλ νξίσλ, θαζψο επίζεο ηα θαηά πφζν ηα πξντφληα είλαη ζχκθ σλα κε ηηο πξνδηαγξαθέο ηνπ πνηνηηθνχ ειέγρνπ (I.S.O.). Δπίζεο, αλ ε ζπ ζθεπαζία ησλ πξντφλησλ είλαη ζχκθσλα κε ηηο πξνδηαγξαθέο,αλ ηεξνχληαη νη δηαδηθαζίεο παξάδνζεοπαξαιαβήο ησλ εηνίκσλ πξντφλησλ απφ ηελ παξαγσγή ζηελ απνζήθε θαη γεληθφηεξα αλ ηεξνχληαη νη δηαδηθαζίεο πνπ αθνξνχλ ηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία θαη ηα κέζα πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζε φιεο ηηο παξαγσγηθέο θάζεηο. 16

β. Οηθνλνκηθνί έιεγρνη Οη νηθνλνκηθνί έιεγρνη (Financial Audits), ζηνρεχνπλ ζηελ επαιήζεπζε ηεο αθξίβεηαο, ηεο εηιηθξίλεηαο θαη ηεο αμηνπηζηίαο ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη ζηνηρείσλ, ζηελ εμαζθάιηζε ηεο ζσζηήο απεηθφληζεο ησλ ζπλαιιαγψλ, ηελ εμαθξίβσζε ηεο λνκηκφηεηαο, ηεο απνδνηηθφηεηαο ησλ νη θνλνκηθψλ πφξσλ, ηεο ζσζηήο δηαρείξηζεο απηψλ, κέζσ δηαδηθαζηψλ γηα ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή πεξίνδν. Οη έιεγρνη απηνί δηελεξγνχληαη κε θάζε ιεπηνκέξεηα επί ησλ νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ, ησλ επηκέξνπο δνζνιεςηψλ-ζπλαιιαγψλ θαη επί θάζε είδνπο νηθνλνκηθνχ θαηλνκέλνπ, παξέρνληαο ηηο αλάινγεο πιεξνθνξίεο ζηελ εθάζηνηε δηνίθεζε γηα ηε ιήςε επηρεηξεκαηηθψλ απνθάζεσλ. Αθνχ γίλεηαη αλαθνξά ζηνπο νηθνλνκηθνχο ειέγρνπο ζα πξέπεη λα ηνληζζεί ηδηαηηέξσο πσο νη εζσηεξηθνί ειεγθηέο δελ ζπληάζζνπλ ηζνινγηζκνχο, αληηθείκελν πνπ αθνξά ηνλ πξντζ ηάκελν ηνπ ινγηζηεξίνπ. γ. Γηνηθεηηθνί έιεγρνη Oη δηνηθεηηθνί (Management Audits) θηλνχληαη ζε έλα επξχηεξν πεδίν δξάζεο, ζε αληίζεζε απφ ηνπο νηθνλνκηθνχο θαη ιεηηνπξγηθνχο ειέγρνπο, έρνπλ επξχηεξνπο αληηθεηκεληθνχο ζηφρνπο, νη νπνίνη ζπλίζηαληαη ζην λα εμεηάδνπλ θαη λα αμηνινγνχλ, βάζεη αληηθεηκεληθψλ θαη επηζηεκνληθψλ κεζφδσλ, ηελ ζπλνιηθή δηνηθεηηθή απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο επηρείξεζεο-θνξέα, θαζψο θαη ηηο επηκέξνπο δηνηθεηηθέο ιεηηνπξγίεο απηήο, ζχκθσλα κε ηηο ηερληθέο κεζφδνπο θαη ηνπο απνδερηνχο θαλφλεο ηεο δηνηθεηηθήο επηζηήκεο. Οη δηνηθεηηθνί Δζσηεξηθνί Έιεγρνη εμεηάδνπλ ην βαζκφ δηνηθεηηθήο απνηειεζκαηηθφηεηαο, νξγάλσζεο, ζπλεξγαζίαο θαη επηθνηλσλίαο φισλ ησ λ δηνηθεηηθψληεξαξρηθψλ επηπέδσλ ηνπ νξγαληζκνχ,θαζψο επίζεο ηηο ηδηαηη εξφηεηεο θαη ηηο αδπλακίεο ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο ησλ. ηνρεχνπλ ζηελαμηνιφγεζε ηνπ ζπζηήκαηνο δ 17

ηνηθεηηθνχ Δζσηεξηθνχ Διέγρνπ, ζηελ επηζήκαλζε αδπλακηψλ θαη αηηηψλ π νπ ηηο πξνθαινχλ,θαζψο θαη ζηηο ζπλέπεηεο ησλ αδπλακηψλ απηψλ. Γηεξεπλνχλ, εμεηάδνπλ θαη αμηνινγνχλ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ ζρεδηα ζκνχ θαη ηε ζηξαηεγηθή ηνπ θνξέα σο πξνο ην βαζκφ πινπνίεζεο θαη ηελ επίηεπμε ησλ ηεζέλησλ ζηφρσλ. Οη δηνηθεηηθνί έιεγρνη εμεηάδνπλ ην θαηά πφζν δηαρεηξίδνληαη θαηά ηνλ άξηην ηξφπν ηα δηαζέζηκα κέζα θαη πφξνη. Δμεηάδνπλ ηνπο ιφγνπο θαη ηα αίηηα απνρψξε ζεο ηνπ εμεηδηθεπκέλνπ πξνζσπηθνχ θαη ηηο επηπηψζεηο ησλ απνρσξήζεσλ απηψλ. Δπίζεο, εμεηάδνπλ ηε ζπκκφξθσζε ησλ εξγαδνκέλσλ πξνο ηηο εμνπζηνδνη ήζεηο, ηα ζρέδηα δξάζεο ηηο απνθάζεηο ηεο δηνίθεζεο θαη γεληθφηεξα ηελ πν ιηηηθή δηνίθεζεο ηεο εηαηξείαο. Απνβιέπνπλ ζηε δηεξεχλεζε ηνπ θαηά πφζν ην αλζξψπηλν δπλακηθφ αμηνινγείηαη θαη αμηνπνηείηαη θαηά ηνλ θαιχηεξν δπ λαηφ ηξφπν, αλ είλαη πξνζεισκέλν θαη εγθιηκαηηζκέλν ζην πεξηβάιινλ πν π εξγάδεηαη,αλ είλαη ελήκεξν γηα ηνπο ζηφρνπο ηεο επηρείξεζεο θαη αλ ζπκκεηέρεη ελεξγά ζηελ πινπνίεζε απηψλ. Δπίζεο,αλ ππάξρεη πνιηηηθή θνπιηνχξαο κέζα ζην θνξέα.αλ νη ζρέζεηο ησ λ εξγαδνκέλσλ κε ηνλ θνξέα, είλαη ζε θαιφ επίπεδν ζπλεξγαζίαο θαη αλ επ ηιχνληαη άκεζα ηα πξνβιήκαηα ησλ θαη απνβαίλνπλ ζε βάξνο θαη ησλ δχν κεξψλ. Γεληθφηεξα, νη δηνηθεηηθνί έιεγρνη αμηνινγνχλ ηελ ππάξρνπζα πνιηηηθή δηνίθ εζεο πξνζσπηθνχ, ην θαηά πφζν ηα ζπζηήκαηα δηνίθεζεο ιεηηνπξγνχλ απ νδνηηθά, πξνθεηκέλνπ λα ζπκβάινπλ απνηειεζκαηηθά ζηελ επίηεπμε ζπγθεθ ξηκέλσλ ζηφρσλ κε ην ειάρηζην δπλαηφ θφζηνο θαη κε ην κεγαιχηεξν φθειν ο. Δλ θαηαθιείδη, νη δηνηθεηηθνί έιεγρνη θαιχπηνπλ ιεηηνπξγίεο πνπ αθνξνχλ άκεζα ην ιεηηνπξγηθφ, δηνηθεηηθφ ζθέινο φισλ ησλ ηεξαξρηθψλ επηπέδσλ δίλνληαο δπλαηφηεηα ζηε δηνίθεζε λα έρεη γλψζε ηεο γεληθφηεξεο δηνηθεηηθήο ιεηηνπξγίαο ηεο επηρείξεζεο. 18

δ. Λεηηνπξγηθνύ έιεγρνη Αληηθεηκεληθφο ζθνπφο ησλ ιεηηνπξγηθψλ ειέγρσλ (Operational Audits) είλαη ε δηεξεχλεζε ιεηηνπξγίαο ησλδηαδηθαζηψλ ε αμηνιφγεζε θαη εθ ηίκεζε ηεο δνκήο ηνπ ππάξρνληνο ζπζηήκαηνο θαη ε πξφηαζε αλάπηπμεο λ έσλ θαη βειηίσζεο ππαξρφλησλ ζε πεξηνρέο πνπ έρνπλ απαμησζεί. Δάλ ιεηηνπξγεί ην νξγαλφγξακκα, εθαξκφδνληαη νη λφκνη, νη απνθάζεηο ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ, νη λφκνη ηεο πνιηηείαο, ειέγρεηαη εάλ νη ζπλαιιαγέο γίλνληαη ζχκθσλα κε ηηο ζεζπηζκέλεο εμνπζηνδνηήζεηο θαη αλ ηα επηκέξνπο ηκήκαηα, θαζψο θαη κεηαμχηνπο ιεηηνπξγηψλ αξκνληθά θαη απνδνηηθά. Οη ιεηηνπξγηθνί έιεγρνη απνβιέπνπλ ζηελ πξναγσγή θαη ηελ πξνψζεζε ηεο απνηειεζκαηηθήο ιεηηνπξγίαο ηεο επηρείξεζεο. Αλαθέξνληαη ζηηο επηκέξνπο ιεηηνπξγίαο ησλ δηαδηθαζηψλ θαη ζηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο δηνίθεζεο. Οη έιεγρνη απηνί ζη νρεχνπλ λα δηαπηζηψζνπλ θαηά πφζν νη δηαδηθαζίεο ιεηηνπξγνχλ απνηειεζκαηηθά θαηά ηελ πινπνίεζεο ησλ απνθάζεσλ. Σέινο,απνβιέπνπ λ ζηε δηαπίζησζε θαηά πφζν έλα ηκήκα ιεηηνπξγεί ζσζηά κε ηελ ππάξρνπζα νξγαλσηηθή δνκή, αλ επηηπγράλνληαη νη ζηφρνη, πξνηείλνληαο ζπγρξφλσο δηνξζσηηθέο παξεκβάζεηο φπνπ ζπλαληψληαη απνθιίζεηο. Δπίζεο, αλ νη ιεηηνπξγίεο ζπκβάινπλ ζηε βειηίσζε ηεο ελδνεπ ηρεηξεζηαθήο επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ ηεξαξρηθψλ επηπέδσλ θαη κεηαμχ ηκεκάησλ. ην παξάδεηγκα πνπ αθνινπζεί, ζηφρνο είλαη λα ζθηαγξαθεζνχλ ηα ηειεπηα ία ηξία είδε ειέγρσλ θαη λα γίλεη πιήξσο θαηαλνεηή ε δηάθξηζε απηή απφ ηνλ αλαγλψζηε ειεγθηή, θαζψο επίζεο, λα θαλεί θαη ε αιιεινζχλδεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ απηψλ,θαζψο θαη νβαζκφο ζπκκεηνρήο ησλ θαηά ηνλ έιεγ ρν. Δθδίδεηαη αίηεζε αγνξάο απφ ην ηκήκα απνζήθεο ή ρξήζηε, πξνσζείηαη ζη ν ηκήκα αγνξψλ (πξνκεζεηψλ), δίδεηαη παξαγγειία ζηνλ πξνκεζεπηή ηελ ν πνία θαη εθηειεί παξαιακβάλνληαη νη πξψηεο χιεο, απνζεθεχνληαη θαη εμνθιείηαη ην ηηκνιφγην αγνξάο. 19

ην παξάδεηγκα καο ζηφρνο ηνπ ειεγθηή είλαη λα δηελεξγήζεη έιεγρν απφ ηα αξρηθφ ζηάδην «αίηεκα γηα αγνξά» κέρξη θαη ην νξηζηηθφ θιείζηκν πνπ είλαη ε «εμφθιεζε ηνπ ηηκνινγίνπ». Ο νηθνλνκηθφο έιεγρνο ζηνρεχεη λα δηαπηζηψζεη πφζν θαιά δηνηθείηαη ην ηκήκα αγνξψλ θαη απνζεθψλ, ελψ ν ιεηηνπξγηθφο έιεγρνο έρεη σο θχξην ζη φρν θαη απνζεθψλ,ελψ ν ιεηηνπξγηθφο έιεγρνο έρεη σο θχξην ζηφρν λα επηζεκάλεη πφζν θαιά ιεηηνπξγεί ην ηκήκα θαη αλ εθαξκφδνληαη νη δηαδηθαζίεο απφ ην αξρηθφ ζηάδην έλαξμεο ηεο αγνξ άο έσο θαη ηελ νινθιήξσζε απηήο(κάλδνο,2006) 2.4 ) Σν λνκηθό πιαίζην πνπ θαιύπηεη ηνλ εζωηεξηθό έιεγρν ηελ Διιάδα, ην πιαίζην ηεο εηαηξηθήο δηαθπβέξλεζεο έρεη αλαπηπρζεί θπξίσο κέζσ ηεο πηνζέηεζεο ππνρξεσηηθψλ θαλφλσλ, φπσο ε απφθαζε ηνπ Γηνηθεηηθνχ πκβνπιίνπ ηεο Δπηηξνπήο Κεθαιαηαγνξάο 5/204/2000, θαη ν λ. 3016/2000 πνπ επηβάινπλ κεηαμχ άιισλ, ηελ ζπκκεηνρή κε εθηειεζηηθψλ θαη αλεμάξηεησλ κε εθηειεζηηθψλ κειψλ ζηα Γηνηθεηηθά πκβνχιηα ειιεληθψλ εηαηξεηψλ ησλ νπνίσλ νη κεηνρέο δηαπξαγκαηεχνληαη ζε νξγαλσκέλε ρξεκαηηζηεξηαθή αγνξά, ηε ζέζπηζε θαη ηελ ιεηηνπξγία κνλάδαο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ θαη ηελ πηνζέηεζε εζσηεξηθνχ θαλνληζκνχ ιεηηνπξγίαο κε ειάρηζην πξνβιεπφκελν ζηα αλσηέξσ λνκνζεηήκαηα πεξηερφκελν (λ. 3016 / 2000) Δπηπιένλ θαη άιια πην πξφζθαηα λνκνζεηήκαηα ελζσκάησζαλ ζην ειιεληθφ δίθαην ηηο επξσπατθέο νδεγίεο εηαηξηθνχ δίθαην,δεκηνπξγψληαο λένπο θαλφλεο εηαηξηθήο δηαθπβέξλεζεο, φπσο ν λ. 3693/2008 πνπ επηβάιιεη ηε ζχζηαζε επηηξνπήο ειέγρνπ θαζψο θαη ζεκαληηθέο ππνρξεψζεηο γλσζηνπνίεζεο ζρεηηθέο κε ην ηδηνθηεζηαθφ θαζεζηψο ησλ ειεγθηψλ θαη ειεγθηηθψλ γξαθείσλ θαη ηελ δηαθπβέξλεζε κίαο εηαηξείαο θαη ν λ. 3884/2010 πνπ αθνξά ζε δηθαηψκαηα ησλ κεηφρσλ θαη πξφζζεηεο εηαηξηθέο ππνρξεψζεηο γλσζηνπνηήζεσλ πξνο απηνχο. Σέινο,ν πιένλ πξφζθαηνο λφκνο 3873/2010 ελζσκάησζε ζηελ ειιεληθή έλλνκε ηάμε ηελ 20

Οδεγία 2006/46/EC ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο πεξί εηήζησλ θαη ελνπνηεκέλσλ ινγαξηαζκψλ εηαηξεηψλ νξηζκέλσλ κνξθψλ. Ο λφκνο 3016/2002 αλαθέξεηαη ζε ζέκαηα εηαηξηθήο δηαθπβέξλεζεο θαη εθζπγρξνλίδεη ην λνκνζεηηθφ πιαίζην ιεηηνπξγίαο ησλ επηρεηξήζεσλ,θαζηζηψληαο ππνρξεσηηθή ηελ χπαξμε εζσηεξηθνχ ειέγρνπ γηα ηηο εηζεγκέλεο εηαηξείεο ζην Υξεκαηηζηήξην Αζελψλ. πγθεθξηκέλα ην άξζξν 7 ηνπ Ν. 3016/2002 αλαθέξεηαη ζηελ Οξγάλσζε ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ θαη νξίδεη ηα εμήο : Πξνυπφζεζε γηα ηελ εηζαγσγή ησλ κεηνρψλ ζε νξγαλσκέλε αγνξά Αλεμαξηεζία εζσηεξηθψλ ειεγθηψλ, νη νπνίνη δελ ππάγνληαη ηεξαξρηθά ζε θακία ππεξεζηαθή κνλάδα, επνπηεχνληαη απφ 1 έσο 3 κε εθηειεζηηθά κέιε ηνπ Γ.. Οη εζσηεξηθνί ειεγθηέο νξίδνληαη απφ ην Γ. θαη είλαη πιήξνπο θαη απνθιεηζηηθήο απαζρφιεζεο Λακβάλνπλ γλψζε νπνηνπδήπνηε βηβιίνπεγγξάθνπ αξρείνπ θαη έρνπλ πξφζβαζε ζε νπνηαδήπνηε ππεξεζία ηεο εηαηξείαο.(λ.3016/2002) Σν άξζξν 8 αλαθέξεηαη ζηηο αξκνδηφηεηεο ηεο ππεξεζίαο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ : Παξαθνινχζεζε θαη εθαξκνγή Δζσηεξηθνχ Καλνληζκνχ Λεηηνπξγίαο θαη λνκνζεζίαο Αλαθέξεη πεξηπηψζεηο ζχγθξνπζεο ζπκθεξφλησλ. Παξέρεη έγγξαθε ελεκέξσζε ζην Γ. ηελ Διιάδα νη πξψηεο θηλήζεηο γηα ηε ζέζπηζε εζσηεξηθνχ ειέγρνπ είλαη παιαηφηεξεο.ο λφκνο 5076/1931 είρε σο ζηφρν ηελ ίδξπζε νξγαλσκέλνπ ζψκαηνο Διεγθηψλ,νη εμαγγειίεο ηνπ νπνίνπ πινπνηήζεθαλ ην 1955 κε 21

ηνλ λφκν 3329/1955, νπφηε θαη ηδξχζεθε ην «ψκα Οξθσηψλ Λνγηζηψλ»(ΟΛ) (Σζαθιάγθαλνο,1997) 2.5) Οξηζκόο ηνπ ζπζηήκαηνο εζωηεξηθνύ ειέγρνπ Ωο ζχζηεκα εζσηεξηθνχ ειέγρνπ (internal control system) λνείηαη έλα νξγαλσκέλν θαη ζσζηά δνκεκέλν πιέγκα ιεηηνπξγηψλ θαη δηαδηθαζηψλ πνπ θαζηεξψλεη ν νξγαληζκφο, κε ζθνπφ ηελ εθαξκνγή θαη ηελ ηήξεζε αξρείσλ θαη πνιηηηθψλ πξνθεηκέλνπ λα δηαζθαιηζζνχλ ηα ζπκθέξνληά ηνπ.δίλαη έλα νξγαλσηηθφ ζρέδην,ζε φιεο ηηο πξνεθηάζεηο. Σν ζχζηεκα εζσηεξηθνχ ειέγρνπ είλαη κηα δσληαλή λεπξαιγηθή ιεηηνπξγία πνπ κεηαθέξεη φια ηα κελχκαηα, εληνιέο θαη αληηδξάζεηο πξνο ηε δηνίθεζε, θαζψο πξνο φια ηα ηεξαξρηθά επίπεδα πνπ αζθνχλ δηνίθεζε. Καηά ηνλ Cook Wincle, ην.δ.δ. είλαη θάηη ζαλ ην λεπξηθφ ζχζηεκα ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ, πνπ δηαθιαδψλεηαη κέζα ζηελ επηρείξεζε κεηαθέξνληαο εληνιέο θαη αληηδξάζεηο απφ θαη πξνο ηε δηνίθεζε. πλδέεηαη άκεζα κε ηελ νξγαλσηηθή δνκή θαη ηνπο γεληθνχο θαλφλεο ιεηηνπξγίαο ηεο Δπηρείξεζεο. Ζ αλαγθαηφηεηα χπαξμεο ελφο ζπζηήκαηνο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ,ε πιεξφηεηα, ην κέγεζνο θαη ε έθηαζε απηνχ ζε κηα επηρείξεζε, θαζνξίδεηαη απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο, ηελ πνιππινθφηεηα ηνπ αληηθείκελνπ εθκεηάιιεπζεο θαη ησλ ζπλαιιαγψλ ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ εμεηδίθεπζε ηνπ πξνζσπηθνχ,θαζψο θαη κηα ζεηξά άιισλ παξαγφλησλ. Ζ χπαξμε ελφο νξγαλσκέλνπ.δ.δ. παξέρεη ηα ερέγγπα ζηηο δηνηθήζεηο, κέζσ δηθιείδσλ αζθαιείαο πνπ παξέρεη, σο ζχζηεκα, λα ζπκβάιεηαπνηειεζκαηηθά ζηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία θαη ζηελ επίηεπμε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ ζηφρσλ (Παπαζηάζεο,2003) 2.6 ) θνπόο ηνπ ζπζηήκαηνο εζωηεξηθνύ ειέγρνπ Ωο αληηθεηκεληθφο ζθνπφο ελφο ζπζηήκαηνο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ ζα κπνξνχζε λα αλαθεξζεί: (Μπάιεο, 1998) 22

1. Να είλαη ην εξγαιείν ηεο δηνίθεζεο γηα ηελ πινπνίεζε ησλ επηιεγκέλσλ ζηξαηεγηθψλ ζηφρσλ,σο επίζεο λα παξέρεη ηε δπλαηφηεηα εθηίκεζεο θαη κέηξεζεο ηνπ απνηειέζκαηνο θαη ηε ζχγθξηζε απηνχ κε ηνπο αξρηθνχο ζηφρνπο. 2. Να θηλείηαη θαη λα δξα ζε νξγαλσηηθφ θαη επηρεηξεζηαθφ πλεχκα θαη λα ζηνρεχεη ζηελ θάιπςε δσηηθψλ αλαγθψλ. Δπίζεο,λα είλαη επέιηθην θαη απνηειεζκαηηθφ, λα αλαπξνζαξκφδεηαη ζηηο εθάζηνηε ζπλζήθεο θαη αλάγθεο θαη λα δηαζθαιίδεη ηελ βησζηκφηεηα ηεο κνλάδαο ζε αληαγσληζηηθφ πεξηβάιινλ. 3. Να παξέρεη ηε δπλαηφηεηα αμηνπνίεζεο θαζψο θαη ζσζηήο δηαρείξηζεο ησλ δηαζεζίκσλ νηθνλνκηθψλ πφξσλ,ηελ αμηνπνίεζε ησλ παξαγσγηθψλ κέζσλ θαη ηνπ αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ, θαζψο θαη ηε δηαθχιαμε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ.παξάιιεια λα απνβιέπεη ζηελ θαιχηεξε εμππεξέηεζε κε ηνπο ζπλαιιαζζφκελνπο. 4. Να δηέπεηαη απφ θαλφλεο επηρεηξεζηαθήο θαη επηρεηξεκαηηθήο ζπκπεξηθνξάο πνπ λα παξέρνπλ ηα ερέγγπα θαη ηηο πξνυπνζέζεηο εθείλεο, ψζηε ν επηρεηξεκαηηθφο θίλδπλνο λα δηαρεηξίδεηαη θαηά ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν,δηαζθαιίδνληαο ηελ επξσζηία θαη βησζηκφηεηα ηνπ θνξέα. 5. Να ζπκπεξηιακβάλεη ζηε δνκή ηνπ Δζσηεξηθφ Έιεγρν (internal Audit) γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο επάξθεηαο ιεηηνπξγίαο ηνπ ίδηνπ ηνπ ζπζηήκαηνο εζσηεξηθψλ ειέγρσλ (controls). 6. Να θαηαλέκεη ηηο αξκνδηφηεηεο θαη ηηο ππνρξεψζεηο,θαηά ηνλ πιένλ άξηζην ηξφπν, κεηαμχ ησλ ηκεκάησλ θαη ησλ εξγαδνκέλσλ ζε απηά. Δπίζεο, ε ξχζκηζε ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ απηψλ.να ζπκβάιεη απνηειεζκαηηθά ζην βαζκφ ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ απαζρνινπκέλσλ. 7. Να γλσκνδνηεί αλ νη θάζε είδνπο απνθάζεηο εμνπζηνδνηήζεηο είλαη γλσζηέο ζε φια ηα ζηειέρε,θαηαλνεηέο θαη αλ εθαξκφδνληαη απφ φιε ηελ ππξακίδα ηεξαξρίαο ζχκθσλα κε ηηο εληνιέο πνπ έρνπλ ζεζπηζηεί απφ ην θνξέα. 23

8. Να παξέρεη ηελ επρέξεηα αλάπηπμεο πξσηνβνπιηψλ ζηνπο ρξήζηεο γηα δεκηνπξγηθή εξγαζία θαη φρη λα ζέηεη πεξηνξηζκνχο δεκηνπξγψληαο παξελέξγεηεο ζηελ αλάπηπμε ηνπ θνξέα. 9. Σέινο,σο ζχζηεκα λα απνβιέπεη ζηελ ζέζπηζε ζπγθεθξηκέλσλ δηθιείδσλ αζθαιείαο ειέγρνπ,ζην ίδην ην ζχζηεκα, πξνθείκελνπ λα ζπκβάιιεη ζηνλ ζπληνληζκφ θαη ηελ αξκνληθή ζπλχπαξμε κεηαμχ ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ. 2.7 ) Πεξηερόκελν ηνπ ζπζηήκαηνο εζωηεξηθνύ ειέγρνπ Έλα ζχζηεκα εζσηεξηθνχ ειέγρνπ πεξηιακβάλεη έλα ζχλνιν ζπζηεκάησλ θαη ππνζπζηεκάησλ πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα λα ιεηηνπξγήζεη απνηειεζκαηηθά έλαο νξγαληζκφο.δλδεηθηηθά σο ηέηνηα ζπζηήκαηα ζα κπνξνχζακε λα αλαθέξνπκε: (Παπαζηάζεο, 2003) 1. Δγθεθξηκέλν νξγαλφγξακκα ζε πιήξε αλάπηπμε, ζε φια ηα επίπεδα ηεο ηεξαξρίαο θαζψο θαη ηε δηάθξηζε ησλ ιεηηνπξγηψλ ζε θχξηεο θαη δεπηεξεχνπζεο. Μέζα απφ έλα ζχζηεκα «νξγαλφγξακκα» πξέπεη λα δηαγξάθεηαη κα ζαθήλεηα θαη λα πξνζδηνξίδεηαη ε πεξηνρή επζχλεο αλά ηνκέα, ηκήκα. 2. Οξγαλσηηθφ πιαίζην πεξηγξαθήο θαζεθφλησλ θαη δηαδηθαζηψλ.πεξηγξαθή θαζεθφλησλ αλά ηκήκα θαη αλάπηπμε δηαδηθαζηψλ πνπ λα θαιχπηνπλ φιεο ηηο δξαζηεξηφηεηεο ησλ ηεξαξρηθψλ επηπέδσλ. 3. Απνηχπσζε ησλ ζηξαηεγηθψλ ζρεδηαζκψλ θαη ζηφρσλ θαη ηελ πνιηηηθή πινπνίεζεο απηψλ βάζεη ζπγθεθξηκέλνπ ρξνλνδηαγξάκκαηνο θαη ηξφπνπ δξάζεο,ψζηε λα επηηπγράλεηαη ην πνζεηφ απνηέιεζκα. 4. Μαθξνρξφλην θαη βξαρπρξφλην πξνγξακκαηηζκφ δξάζεο ζε πιήξε αλάπηπμε, αλά δξαζηεξηφηεηα, κε αληίζηνηρν απνινγηζκφ θαη επηζήκαλζε ησλ απνθιίζεσλ, θαζψο θαη ηελ αηηηνιφγεζε απηψλ. 24

5.Πιήξεο θαη ελήκεξν θαηαζηαηηθφ φπνπ πξνζδηνξίδνληαη θαη απνηππψλνληαη κε ζαθήλεηα ην αληηθείκελν εθκεηάιιεπζεο,εξγαζίαο θαη νη θχξηνη ζθνπνί ηνπ νηθνλνκηθνχ θνξέα. 6. Πνιηηηθή αγνξψλ πξνκεζεηψλ ζε φιεο ηηο θαηεγνξίεο θαη επίπεδα. 7. Πνιηηηθή πσιήζεσλ θαη ηηκνιφγεζε ζε εζσηεξηθφ εμσηεξηθνχ ζε φια ηα επίπεδα ησλ πειαηψλ. 8. Γηαδηθαζίεο εηζπξάμεσλ θαη δηαρείξηζεο απηψλ. Δπίζεο,δηαρείξηζε ησλ ίδησλ θαη μέλσλ θεθαιαίσλ. 9. Γηαρείξηζε ραξηνθπιαθίνπ κεηνρψλ,νκνιφγσλ. 10. πζηήκαηα πιεξνθφξεζεο. Αμηφπηζην ζχζηεκα M.I.S. κε επξχηεηα επηρεηξεζηαθνχ πλεχκαηνο πνπ ζπκβάιιεη ζηελ αλαβάζκηζε ησλ επηδησθφκελσλ ζηφρσλ. 11. Καλνληζκφ νινθιεξσκέλνπ θχθινπ παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο πξντφλησλ, ππεξεζηψλ θαη δηαδηθαζίεο δηαρείξηζεο ησλ απνζεκάησλ. 12. χζηεκα εμνπζηνδφηεζεο γηα εθρψξεζε ζπγθεθξηκέλσλ εμνπζηνδνηήζεσλ ζε ζηειέρε γηα ηελ εζσηεξηθή ιεηηνπξγία,θαζψο θαη ην ρεηξηζκφ ζεκάησλ εθπξνζψπεζεο ηεο Δηαηξείαο, έλαληη ηξίησλ. 13. Γηαδηθαζίεο θαζνξηζκνχ εμνπζηνδνηήζεσλ νξίσλ εγθξίζεσο δαπαλψλ. 14. Γεληθνχο θαλφλεο ιεηηνπξγίαο ηνπ θνξέα, απνθεληξσηηθνχ ζπζηήκαηνο,κε ηελ αλάζεζε αξκνδηνηήησλ ζε φια ηα επίπεδα ηεο ηεξαξρηθήο ππξακίδαο πνπ λα δηαζθαιίδνπλ ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία. 15. Αμηφπηζην κεραλνγξαθεκέλν ζχζηεκα,ζσζηά νξγαλσκέλν πνπ λα παξέρεη ηελ απαηηνχκελε πιεξνθφξεζε θαη λα δηαζθαιίδεη ηα αξρεία. 16. ηξαηεγηθή θαη πνιηηηθή επελδχζεσλ βξαρπρξφληα θαη καθξνρξφληα σο θαη νη αλακελφκελεο απηψλ απνδφζεηο. 25

17. Πνιηηηθή ιήςε δαλείσλ γηα επελδχζεηο θαη θεθαιαίνπ θηλήζεσο,σο επίζεο θαη απνπιεξσκή απηψλ. 18. Γηαδηθαζίεο γηα θνξνινγηθή ελεκέξσζε, θνξνινγηθέο ππνρξεψζεηο απφδνζε θφξσλ θαη δηθαηψκαηνο θνξνινγηθψλ απαιιαγψλ. 19. Πνιηηηθή πξφζιεςεο πξνζσπηθνχ, κηζζνδνζίαο, θνηλσληθψλ παξνρψλ, αμηνιφγεζεο, εθπαίδεπζεο θαη αλάπηπμεο,αμηνπνίεζε θαη γεληθφηεξα ζσζηήο δηαρείξηζε ηνπ αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ. 20. Γηαρείξηζε κεραλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ θαη παγίσλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ. Λεηηνπξγία θαη απνδνηηθφηεηα απηψλ. 21. Αζθάιεηα (Security) πξνζσπηθνχ θαη πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ,φπνπ πξνζδηνξίδνληαη κε ζαθήλεηα ηα κέζα θαη νη ηξφπνη πξνζηαζίαο απηψλ. 22. πζηήκαηα I.S.O., έιεγρνο δηαδηθαζηψλ δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. 23. χζηεκα πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο (E.M.A.S.= EnvironmentalManagementAuditingSystems), πξνθεηκέλνπ λα απνθεπρζνχλ απξφβιεπηεο ζπλέπεηεο ζην εζσηεξηθφ πεξηβάιινλ ηεο επηρείξεζεο,ζχκθσλα κε ηηο πεξηβαιινληνινγηθέο πξνδηαγξαθέο,i.s.o. 14001, έγθξηζε ηππνπνίεζεο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο 2 4 1996. 24. Δζσηεξηθφ Έιεγρν (internalaudit), πνπ απνηειεί κέξνο ηνπ.δ.δ. πνπ είλαη αξκφδηνο γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο σο επίζεο θαη ησλ επηκέξνπο ζπζηεκάησλ, ιεηηνπξγηψλ απηνχ. 25. Λνηπέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ έρεη ν νξγαληζκφο θαη επηρεηξνχλ λα εμαζθαιίζνπλ ηελ επίηεπμε ησλ αληηθεηκεληθψλ ζθνπψλ θαη επηδηψμεσλ. 2.8 ) Βαζηθέο αξρέο ελόο ζπζηήκαηνο εζωηεξηθνύ ειέγρνπ(.δ.δ.) Ζ αλαθνξά πνπ αθνινπζεί ζε κηα ζεηξά βαζηθψλ αξρψλ ηνπ ζπζηήκαηνο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ έρεη σο ζθνπφ λα κπήζεη ηνπο εζσηεξηθνχο ειεγθηέο 26

ζηε θηινζνθία θαη ηε δνκή ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ ίδηνπ ηνπ ζπζηήκαηνο,ψζηε λα απνθηήζνπλ ηηο θαηάιιειεο εθείλεο γλψζεηο θαη ηθαλφηεηεο, γηα ηελ θαιχηεξε αμηνιφγεζε ησλ ιεηηνπξγηψλ θαη ησλ δηαδηθαζηψλ απηνχ.ωο βαζηθέο αξρέο ελφο.δ.δ.,ελδεηθηηθά ζα κπνξνχζακε λα αλαθέξνπκε: (ηαπξφπνπινο, 2005) α. Καηάιιειε ζηειέρωζε Ζ ζσζηή ζηειέρσζε απφ εμεηδηθεπκέλν ζηειερηαθφ δπλακηθφ, θαη ν αλάινγνο αξηζκφο απηνχ πξέπεη λα πξνζερζεί ηδηαίηεξα ζε κηα ζχγρξνλε επηρείξεζε θαη εηδηθά ζε κηα πεξίνδν κε ηάζεηο δηεζλνπνηνχκελεο αγνξάο πνπ δελ επηδέρεηαη πεηξακαηηζκνχο γηα θαθή επηινγή ζηειερηαθνχ δπλακηθνχ.δπίζεο, αλάινγε πξνζνρή πξέπεη λα δνζεί ζηε ζσζηή αμηνιφγεζε θαη αμηνπνίεζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ απφ ηα ζηειέρε κέρξη θαη ηνλ απιφ αλεηδίθεπην εξγαδφκελν.ζ ζσζηή ινηπφλ αμηνιφγεζε θαη αμηνπνίεζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ είλαη έλαο απφ ηνπο θχξηνπο ζπληειεζηέο επηηπρίαο θάζε θξαηηθνχ ή ηδησηηθνχ θνξέα. β. Απνθέληξωζε ηεο δηνίθεζεο Λακβάλνληαο ππφςε ην βαζκφ ηεο νξγάλσζεο θαη ηεο ζρεηηθήο ζηειέρσζεο,ε δηνίθεζε, θαζψο θαη θάζε ηκήκα ηεο επηρείξεζεο ζα πξέπεη αλάινγα λα κεξηκλνχλ ψζηε: 1) Να ιακβάλνληαη κέηξα γηα ηελ εθρψξεζε φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξσλ αξκνδηνηήησλ ζε φια ηα ηεξαξρηθά επίπεδα. 2) Σν θάζε ηκήκα ζηελ πεξηνρή ηνπ λα αζθεί φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξεο εμνπζίεο θαη λα έρεη θαη πεξηζζφηεξεο επζχλεο. Να είλαη απνιχησο ππεχζπλν γηα ην απνηέιεζκα ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηφζν ζε επίπεδν ηκήκαηνο φζν θαη ζε επίπεδν αηφκσλ. 27

3) Να γίλεηαη αμηνιφγεζε ησλ ελεξγεηψλ θαη κέηξεζε ηνπ απνηειέζκαηνο ηφζν ησλ δηνηθεηηθψλ νξγάλσλ φζν θαη ησλ αξκνδίσλ ηκεκάησλ θαη αλαιφγσο λα ιακβάλνληαη κέηξα. γ. Γηαρωξηζκό θαζεθόληωλ θαη επζπλώλ Να ππάξρεη ζαθήο δηαρσξηζκφο θαζεθφλησλ θ επζπλψλ, ζε φια ηα επίπεδα ηεο ππξακίδαο. Δηδηθά ζε ζέκαηα πνπ άπηνληαη ηεο δσηηθφηεηαο ηε επηρείξεζεο, φπσο ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία, ηα δηαζέζηκα, ην ραξηνθπιάθην,ηα δσηηθά ζεκαζίαο ηκήκαηα παξαγσγήο, ηα θαζήθνληα θαη νη επζχλεο πξέπεη λα είλαη απζηεξά πξνζδηνξηζκέλα. Δπίζεο, θαλέλα ηκήκα,παξαγσγηθή κνλάδα θαη άηνκν δελ πξέπεη λα έρεη ηελ απνθιεηζηηθή γλψζε θαη εμνπζία γηα νπνηαδήπνηε ζεκαληηθή ιεηηνπξγία ε ζπλαιιαγή. Οη ζεκαληηθέο απηέο εξγαζίεο δελ επηηξέπεηαη λα νινθιεξψλνληαη απφ έλαλ θαη κφλνλ ππάιιειν, αιιά ε εξγαζία θάζε ππαιιήινπ πξέπεη λα ζπκπιεξψλεηαη,νπσζδήπνηε, απφ ηελ εξγαζία ηνπιάρηζηνλ ελφο άιινπ θαη λα ειέγρεηαη απφ θάπνηνλ ηξίην. δ. Παξνρή εμνπζηνδνηήζεωλ Γηα ζπλαιιαγέο θαη εθπξνζψπεζε ηεο εηαηξείαο έλαληη ηξίησλ απαηηείηαη εμνπζηνδφηεζε απφ ην δηνηθεηηθφ ζπκβνχιην.οη δνζνιεςίεο απηέο πξνυπνζέηνπλ θαη αλάγθε εηδηθέο εμνπζηνδνηήζεηο,ελ αληηζέζεη κε απηέο πνπ ξπζκίδνληαη κέζσ ησλ θαζηεξσκέλσλ ιεηηνπξγηθψλ θαλφλσλ θαη δηαδηθαζηψλ, ζηα πιαίζηα ησλ νπνίσλ ε επηρείξεζε θαη αλάγθε πξέπεη λα θηλείηαη. ε. Γηαζθάιηζε ηωλ ζπλαιιαγώλ. Κάζε ζπλαιιαγή,γεγνλφο ηεο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζα πξέπεη λα γίλεηαη ζχκθσλα κε ηηο ππάξρνπζεο πνιηηηθέο θαη δηαδηθαζίεο θαη ηηο θαηεπζχλζεηο ηεο δηνίθεζεο έηζη ψζηε: Να θαζνξίδνληαη ζαθψο νη επζχλεο γηα εγθξίζεηο. 28

Να θαζνξίδνληαη ζαθψο νη δηαδηθαζίεο γηα ηνλ πξνιεπηηθφ έιεγρν πξηλ απφ θάζε ζπλαιιαγή. Να ππνβνεζείηαη ε ζσζηή θαηαρψξεζε θαη ινγηζηηθή απεηθφληζε θάζε ινγηζηηθνχ γεγνλφηνο. Να απεηθνλίδνληαη φιεο νη ζπλαιιαγέο ζε θαιά ζρεδηαζκέλα θαη νξγαλσκέλα έληππα, ψζηε λα δίλνπλ αλά πάζα ζηηγκή ηε ζσζηή πιεξνθφξεζε. Να ειαρηζηνπνηείηαη ζε θάζε ζπλαιιαθηηθή δξαζηεξηφηεηα ή πηζαλφηεηα ιάζνπο Να δηεπθνιχλεηαη ε δηαδηθαζία αλάιπζεο θάζε νηθνλνκηθνχ γεγνλφηνο θαη ε παξνρή πιεξνθφξεζεο απηνχ ζηε δηνίθεζε γη ιήςε απνθάζεσλ. Γηα λα δηαζθαιίδνληαη ηα ζπκθέξνληα ηνπ νξγαληζκνχ ε θάζε ζπλαιιαγή ζα πξέπεη λα αθνινπζεί ηέζζεξα ζηάδηα, δειαδή: Σεο εμνπζηνδφηεζεο. Να εθρσξνχληαη εμνπζηνδνηήζεηο ζε ζπγθεθξηκέλα άηνκα πνπ ζα ρεηξίδνληαη ηηο ζπλαιιαγέο ζε φιεο ηηο θάζεηο θαη κέρξη πνην πνζφ. Σεο έγθξηζεο. Κάζε ζπλαιιαγή πξέπεη λα εγθξίλεηαη, πξηλ ηελ εθηέιεζε ηεο. Κάζε έγθξηζε ζπλαιιαγήο εθ ησλ πζηέξσλ εγθπκνλεί θηλδχλνπο γηα ηελ επηρείξεζε θαη ηνπο εξγαδνκέλνπο. Σεο εθηέιεζεο. Γηα θάζε εθηέιεζε πξέπεη λα πξνεγείηαη ε δηαδηθαζία ηεο έγθξηζεο. Σεο θαηαγξαθήο. Ζ άκεζε θαηαγξαθή ηεο ζπλαιιαγήο, κεηά ηελ εθηέιεζε, είλαη κηα δηθιείδα αζθαιείαο πξνο απνθπγή επαλάιεςεο ηεο ίδηαο ζπλαιιαγήο θαη παξνρή άκεζεο εηθφλαο ησλ ζπλαιιαγψλ Δπηηήξεζε θαη επηζεψξεζε ηεο εξγαζίαο.ζ ζπζηεκαηηθή επηηήξεζε θαη επηζεψξεζε ηεο εξγαζίαο ησλ ζηειερψλ θαη εξγαδνκέλσλ θαηά ην ζηάδην εθηέιεζεο απηήο δίλεη ηε δπλαηφηεηα γηα άκεζε δηαξζξσηηθή 29

παξέκβαζε,φπνπ απαηηείηαη γηα ηελ ηήξεζε θαη θαηαλφεζε ησλ δηαδηθαζηψλ γηα ηελ εμαζθάιηζε θαη ηε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ θαη πξντφλησλ. δ. Έγθαηξε θαη ηαθηηθή ελεκέξωζε Πιεξνθνξηαθφ πιηθφ, ζηνηρεία εθζέζεσλ, πνξίζκαηα κειεηψλ ζπκπεξάζκαηα ζπζθέςεσλ θαη ζπλεδξίσλ,πνπ πξνέξρνληαη απφ ην εμσηεξηθφ θαη ην ελδνεπηρεηξεζηαθφ πεξηβάιινλ θαη πνπ απνηεινχλ κέξνο βειηίσζεο θαη αμηνιφγεζεο ηεο απφδνζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ, πξέπεη λα εηνηκάδνληαη νξγαλσκέλα θαη θαηάιιεια θαη λα δηαλέκνληαη έγθαηξα, ηαθηηθά θαη πξνγξακκαηηζκέλα ζε φια ηα επίπεδα δηνίθεζεο, γηα ελεκέξσζε θαη ιήςε δηνξζσηηθψλ κέηξσλ. ε. Έθηαζε ειέγρωλ αλάινγα κε ηνλ θίλδπλν Ο ζρεδηαζκφο ηνπ ειέγρνπ απφ ηα ίδηα ηκήκαηα, θαζψο θαη ε έθηαζε απηνχ πξέπεη λα αληαπνθξίλεηαη ζην κέγεζνο, ζηε θχζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπ θνξέα, ζηελ νξγάλσζε απηνχ θαη αλάινγα κε ηνλ θίλδπλν πνπ είλαη εθηεζεηκέλν ην θάζε ηκήκα. Καηά ζπλέπεηα ην θφζηνο ηνπ ειέγρνπ δελ πξέπεη λα είλαη ππέξκεηξν.δηδηθά γηα ην ηκήκα Δζσηεξηθνχ Διέγρνπ,θαηά ην ζρεδηαζκφ ησλ ειέγρσλ ζα πξέπεη λα εθηηκάηαη αλ είλαη εθηθηφ, ην θφζηνο θαη ε σθέιεηα πνπ πξνθχπηεη απφ θάζε έιεγρν. ζ.θέζπηζε ηκήκαηνο Δζωηεξηθνύ Διέγρνπ Γηα άκεζε, ζσζηή θαη αληηθεηκεληθή πιεξνθφξεζε ηεο δηνίθεζεο απφ κηα δηαθνξεηηθή νπηηθή γσλία, ζε έλα νξγαλσκέλν θνξέα, πξνυπνζέηεη ηε ζέζπηζε ελφο αλεμάξηεηνπ ηκήκαηνο Δζσηεξηθνχ Διέγρνπ.Ζ αλεμαξηεζία ηνπ, σο θχξην ραξαθηεξηζηηθφ, θαζψο θαη ε επνπηεία ηνπ απφ ηε δηνίθεζε, ηνπ δίδεη ηε δπλαηφηεηα λα αμηνινγεί θαη λα εθηηκά ηηο δηαδηθαζίεο ζε φιν ην εχξνο,θαζψο επίζεο θαη ην βαζκφ πινπνίεζεο ησλ απνθάζεσλ, αλεπεξέαζηα θαη αληηθεηκεληθά. 30

Ζ πιήξεο ππνζηήξημε ηφηε εζσηεξηθνχ ειέγρνπ απφ ηε δηνίθεζε ηνπ παξέρεη ηε δπλαηφηεηα γηα αληηθεηκεληθφηεξε θαη αλεμάξηεηε αμηνιφγεζε ησλ ιεηηνπξγηψλ, ζηνηρείν απαξαίηεην,πξνθεηκέλνπ λα παξέρεη ζηε δηνίθεζε λα έρεη ηελ πιεξνθφξεζε εθείλε,πνπ αλ ηε βνεζήζεη λα δηαρεηξηζηεί απνηειεζκαηηθφηεξα ηνλ επηρεηξεκαηηθφ θίλδπλν γηα ηνλ νπνίν είλαη θ ππεχζπλε. 2.9 ) Μειέηε ηνπ ζπζηήκαηνο εζωηεξηθνύ ειέγρνπ Υξφλνο κειέηεο θαη αμηνιφγεζεο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ. Ζ κειέηε θαη αμηνιφγεζε ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ αλήθεη ζην κέξνο εθείλνπ ηεο ζπλνιηθήο ειεγθηηθήο δηαδηθαζίαο, ε νπνία είλαη δπλαηφλ λα δηεθπεξαησζεί θαηά ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο, ζε ελδηάκεζε ρξνληθή πεξίνδν θαη πξηλ ηη θιείζηκν ησλ βηβιίσλ ηεο επηρείξεζεο.παξ φιε απηή ηε δπλαηφηεηα,αο ζεκεησζεί φηη ε νινθιήξσζε ηεο αμηνιφγεζεο ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ δελ είλαη δπλαηφλ λα αμηνινγεζεί ηειεζίδηθα, παξά κφλα καδί κε ηνλ θαλνληθφ έιεγρν,νπφηε ζα εθηηκεζεί θαη ην κέγεζνο ησλ επηπηψζεσλ ησλ πηζαλψλ αδπλακηψλ ηνπ ζηηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο, αδπλακίεο νη νπνίεο εληνπίζηεθαλ ζην πξψην ζηάδην ηεο αμηνιφγεζεο αιιά θαη επηβεβαηψζεθαλ θαηά ηε δηεμαγσγή ηνπ ειέγρνπ. Καηά ην ηειηθφ ζηάδην ζα ζπληαρζνχλ, επίζεο, θαη νη φπνηεο ζπζηάζεηο, αλαθνξηθά κε ηηο αδπλακίεο ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ, νη νπνίεο ζα ζπκπεξηιεθζνχλ ζηελ επηζηνιή πξνο ηε δηνίθεζε. Αο ζεκεησζεί φηη ν ρξφλνο έλαξμεο, θαζψο θαη ην κέγεζνο ηεο κειέηεο ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ, ζα εμαξηεζεί θπξίσο απφ ην κέγεζνο ηεο κνλάδαο.δλδεηθηηθά κπνξνχκε λα πνχκε φηη ε εζσηεξηθή νξγάλσζε κηαο κεγάιεο κνλάδαο κπνξεί κελ λα εθηείλεηαη, ιφγσ ηνπ κεγέζνπο ηεο,ζε κεγάιε έθηαζε, αιιά ην κέγεζνο ηεο επηβάιιεη ηελ χπαξμε ηθαλνχ θαη απνηειεζκαηηθνχ ζπζηήκαηνο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ γηα ηε ιεηηνπξγία ηεο, πξάγκα ην νπνίν είλαη θαη ην επηζπκεηφ θαη δεηνχκελν ζηελ αμηνιφγεζε ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ. Απφ ηελ άιιε κεξηά κηα κηθξή κνλάδα είλαη 31

δπλαηφλ λα παξνπζηάδεη ηελ εμήο ελδηαθέξνπζα ζπγθπξία λα κελ δηαηεξεί θαλέλα ηθαλνπνηεηηθφ ζχζηεκα επίζεκνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ, αιιά λα είλαη δπλαηφλ λα αζθείηαη άηππνο κελ αιιά πξαγκαηηθφο ηέηνηνο έιεγρνο επ απηήο απφ ηνλ ηδηνθηήηε θαη κε ηε βνήζεηα θάπνηνπ έκπηζηνπ θαη ηθαλνχ ζηειέρνπο. Σε ζνβαξή πηζαλφηεηα κηα ηέηνηαο πεξίπησζεο ν νξθσηφο ειεγθηήο α πξέπεη λα έρεη ππ φςηλ θαη λα δηακνξθψζεη αλάινγα ηελ πξνζέγγηζή ηνπ ζηελ αμηνιφγεζε ηνχηνπ. Πξφβιεκα ζα αληηκεησπίζεη ν νξθσηφο ειεγθηήο κάιινλ κε ηηο κεζαίνπ κεγέζνπο κνλάδεο, νη νπνίεο ζπγθεληξψλνπλ κελ ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο ζπλεπαγφκελεο αλάγθεο γηα χπαξμε θαη απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία εζσηεξηθνχ ειέγρνπ ησλ κεγάισλ κνλάδσλ, δελ έρνπλ,δε, γηα ιφγνπο φρη κφλν νηθνλνκηθνχο αιιά θαη γξήγνξεο αλάπηπμεο θαη έιιεηςε πείξαο,αθφκα εγθαηαζηήζεη ε ιεηηνπξγήζεη απνηειεζκαηηθά έλα πιήξεο ζχζηεκα εζσηεξηθνχ ειέγρνπ. Μηα ηέηνηα ελδηάκεζε θαη ακθίξξνπε θαηάζηαζε παξνπζηάδεη,ίζσο,κεγαιχηεξε δπζθνιία ζηε δηακφξθσζε ηνπ ηξφπνπ κειέηεο θαη αμηνιφγεζεο ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ απφ φηη ε πεξίπησζε ηεο κηθξήο κνλάδαο γηα ηελ νπνία γλσξίδνπκε φηη δελ ππάξρεη θαλέλα επίζεκν ζχζηεκα ειέγρνπ ή ηελ πεξίπησζε ηεο κεγάιεο κνλάδαο φπνπ νη αλάγθεο αιιά θαη νη δπλαηφηεηεο επέβαιαλ ηελ εγθαηάζηαζε νινθιεξσκέλνπ θαη απνηειεζκαηηθνχ ζπζηήκαηνο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ. Άιινη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ην ρξφλν θαη ηελ έθηαζε ηεο κειέηεο ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ είλαη ε χπαξμε πξνεγνχκελσλ θαη ζπλερψλ ειέγρσλ απφ ηνλ ίδην ειεγθηή ε ηελ ίδηα εηαηξεία ειεγθηψλ, ζηε νπνία πεξίπησζε ζηνπο επνκέλνπο ειέγρνπο ε δηαδηθαζία ηεο κειέηεο θαη αμηνιφγεζεο ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ απαηηεί ζεκαληηθά ιηγφηεξν ρξφλν θαη πεξηνξίδεηαη ζηηο κεηαβνιέο θαη ηηο επηπηψζεηο ηνχησλ ζηνλ εζσηεξηθφ έιεγρν, Δπίζεο,ε χπαξμε ή κε ηκήκαηνο εζσηεξηθψλ ειεγθηψλ ζα επεξεάζεη ζεηηθά ή αξλεηηθά αλάινγα ην θφζηνο ηεο κειέηεο θαη αμηνιφγεζεο ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ. Σέινο ε ειηθία ηεο κνλάδαο αλ είλαη δειαδή λέα θαη αθφκα νξγαλψλεηαη θαη απαηηεί, ζπλεπψο, ζπλερή νξγάλσζε,πξνθαλψο ζα έρεη λα θάλεη κε ηελ χπαξμε αιιά θαη ηελ 32

απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ηθαλνχ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ.(παπαζηάζεο, 2003) 2.10 ) Μέζα κειέηεο εζωηεξηθνύ ειέγρνπ. Γηα ηελ εμέηαζε θαη κειέηε πξηλ ηελ αμηνιφγεζε ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ ηεο πξνο έιεγρν κνλάδαο. Ο νξθσηφο ειεγθηήο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη είηε δηθήο ηνπ επηλφεζεο κεζφδνπο θαη κέζα είηε λα επηιέμεη θαη λα ζπλδπάζεη απφ ηελ ειεγθηηθή βηβιηνγξαθία ηα παξαθάησ: Πεγέο πιεξνθνξηψλ γηα ηε κειέηε ζπζηήκαηνο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ. Ο εμσηεξηθφο ειεγθηήο ζα ρξεηαζηεί λα αλαηξέμεη ζε πεγέο γη ζπιινγή ησλ απαξαίηεησλ πιεξνθνξηψλ πνπ ζα ρξεηαζηνχλ γηα ηελ πεξηγξαθή ησλ δηαθφξσλ ιεηηνπξγηψλ ηεο ππφ έιεγρν κνλάδαο, έηζη ψζηε λα παξαρσξήζεη ζηε ζπλέρεηα ζηε δηαπίζησζε ηεο χπαξμεο ή κε απνηειεζκαηηθήο ιεηηνπξγίαο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ επί ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνχησλ. (Παπαζηάζεο, 2003) Οη πεγέο απηέο κπνξεί λα είλαη νη παξαθάησ: 1) ηα εγρεηξίδηα νξγάλσζεο θαη δηαδηθαζηψλ,επάλδξσζε,θαζψο θαη πεξηγξαθήο αληίζηνηρσλ θαζεθφλησλ ζε φια ηα επίπεδα θαη ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο επηρείξεζεο. 2) ε επηκέξνπο νξγάλσζε ηνπ ινγηζηεξίνπ φπσο απηή απεηθνλίδεηαη ζηα ηδηαίηεξα νξγαλνγξάκκαηα, θαζψο θαη ε πεξηγξαθή ησλ ιεηηνπξγηψλ ζε απηφ. 3) ζπλεληεχμεηο θαη ζπδεηήζεηο κε ζηειέρε αιιά θαη ζπγθεθξηκέλα ζεκαληηθά θαηά πεξίπησζε κέιε ηνπ πξνζσπηθνχ ηεο επηρείξεζεο, αλεμαξηήησο επηπέδνπ. 4) θάθεινη ειέγρνπ πξνεγνχκελσλ ρξήζεσλ. 33

5) εμέηαζε ηνπ θαηαζηαηηθνχ ηεο επηρείξεζεο,θαζψο θαη ησλ πξαθηηθψλ γεληθήο ζπλειεχζεσο, δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ, αιιά θαη ηεο ελ γέλεη αιιεινγξαθίαο ηεο κνλάδαο αλ ρξεηαζηεί. 6) Δπηζεψξεζε, παξαηήξεζε θαη εμνηθείσζε ηνπ ειεγθηή κε ηηο δηαδηθαζίεο θαη ιεηηνπξγίεο, θαζψο θαη ηηο εγθαηαζηάζεηο θαη ηα κέζα δηεθπεξαίσζεο ησλ ειεγρφκελσλ ιεηηνπξγηψλ θαη δηαδηθαζηψλ. ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3 3.1 ) νξηζκόο ηωλ δνκηθώλ πιηθώλ Γνκηθφ πξντφλ είλαη θάζε πξντφλ ην νπνίν ελζσκαηψλεηαη θαηά ηξφπν δηαξθή ζηα έξγα. Πεξηιακβάλεη ηα πεξηζζφηεξα απφ ηα πιηθά ηα νπνία μέξνπκε. Δίλαη απφ ηα αδξαλή, ην ηζηκέλην θαη πάεη σο ην μχιν, κεηαιιηθά πιηθά, πιαζηηθά πιηθά. Καη εθηφο απφ απηά πεξηιακβάλεη θαη φια ηα πιηθάηα νπνία κπαίλνπλε ζε κεγάια έξγα ππνδνκψλ, είηε απηφ ιέγεηαη νδνπνηία είηε ιέγεηαη ζηδεξφδξνκνη, φζνλ αθνξά ηελ ππνδνκή θαη επηδνκή,φζνλ αθνξά απνρέηεπζε ππξφζβεζε θ.ιπ. Άξα ινηπφλ φηαλ είλαη ελζσκαησκέλα κέζα ζηελ θαηαζθεπή πηάλεη θαη ην πιηθφ ρακειήο ηάζεο ησλ ειεθηξηθψλ θαισδίσλ. (πλέδξην, 2008) 3.2 ) Ο θιάδνο ηεο δόκεζεο Ο θιάδνο ησλ δνκηθψλ πιηθψλ απνηειεί ζήκεξα (ίζσο καδί κε ηελ θισζηνυθαληνπξγία) ην ζεκαληηθφηεξν θιάδν, αλ ζπλδπάζνπκε κέγεζνο εγρψξηαο κεηαπνίεζεο, πνηθηιία πξντφλησλ, αξηζκφ εηαηξεηψλ, εμαγσγέο θαη εμσζηξέθεηα. Ο θιάδνο δνκηθψλ πιηθψλ είλαη ν θιάδνο κε ηε 34