Ηκαινοτοµίαστιςβιβλιοθήκες: νέαταυτότηταήνέοιρόλοι; ΚατερίναΤοράκη toraki@tee.gr http://www.toraki.gr Ιόνιο Πανεπιστήµιο, Τµ. Αρχειονοµίας - Βιβλιοθηκονοµίας, 18 Νοεµβρίου 2013 (Στο πλαίσιο του Προγράµµατος Καινοτοµία και Επιχειρηµατικότητα, για το µάθηµα «Οργάνωση και ιοίκηση Αρχείων και Βιβλιοθηκών» του µέλους ΕΠ Πέτρου Κωσταγιόλα)
Το ηλεκτρονικό περίπτερο PressDisplay στη Βιβλιοθήκη Λιβαδειάς http://www.youtube.com/watch?v=yid905dts5o 2
1η ράση της Κουνδουρείου ηµοτικής Βιβλιοθήκης την ευτέρα 02/07/2012 http://www.youtube.com/watch?v=yipfmnjwfna 3
Library Innovation 2013 http://www.youtube.com/watch?v=yllcmgiu-x0 4
Future Library Services - Kent County Council http://www.youtube.com/watch?v=we7nbjw84w0 5
What is a Public Library? http://www.youtube.com/watch?v=awnyhfxx0uo 6
Innovation in Libraries Transform Communities Imagi-NATION http://www.youtube.com/watch?v=mktrg9vakti 7
Τιείναιηκαινοτοµία; Γνώση Αλλαγή Πρωτοτυπία ηµιουργία ηµιουργικότητα Αξία Προστιθέµενηαξία Προώθηση ιάδοση Συναγωνισµός Άµιλλα Συνεργασία Συµµετοχή Βιωσιµότητα Τεχνολογικήδυνατότητα (& υπεροχή;) 8
Τιείναιηκαινοτοµία; ηµιουργώ Μαθαίνω ιδάσκω Ξεχωρίζω Είµαιχρήσιµος Επικοινωνώ Συνεργάζοµαι Ενηµερώνοµαι 9
Τιείναιηκαινοτοµία; Προϊόν ιεργασίες Μάρκετινγκ Οργάνωση 10
Τιείναιηκαινοτοµία; 11
12
Τιείναιηκαινοτοµία; 13
Αυτόείναιηκαινοτοµία; http://www.futurelab.net/blogs/marketing-strategy-innovation/2012/01/reinventing_libraries.html 14
Αυτόείναιηκαινοτοµία; 15
Αυτόείναιηκαινοτοµία; 2013 http://bexarbibliotech.org/ 16
Αυτόείναιηκαινοτοµία; 1983 17
Το τοπικό δίκτυο (LAN) της Βιβλιοθήκης ΤΕΕ (δεκαετία 90) 18
19
20
21
http://designinglibraries.org.uk/index.asp?pageid=402 22
23
ηµόσιαβιβλιοθήκηλιβαδειάς 24
http://zines.barnard.edu/ 25
Η καινοτοµία http://www.librarytechnology.org/index.pl στις βιβλιοθήκες: νέα ταυτότητα ή νέοι ρόλοι; Κατερίνα Τοράκη, Ιόνιο Πανεπ. ΤΑΒ, 18/11/2013 26
27
28
Βασικέςλειτουργίες Ορισµοίτηςέννοιαςβιβλιοθήκη Βασικέςλειτουργίεςεικονικήςβιβλιοθήκης 29
Ηβιβλιοθήκηείναι Βιβλία; Κτίρια; Υπηρεσίες; ιεργασίες; ιαδικασίες; Άνθρωποι; Προσωπικό; Χρήστες; ΟτρίτοςχώροςήοΤρίτοςτόπος; 30
Ο τρίτος χώρος, ο δηµόσιος χώρος Ray Oldenburg, The Great Good Place Μετάτοσπίτικαιτηνεργασία Ο άτυπος δηµόσιος χώρος / τόπος Cafes, Coffee Shops, Bookstores, Bars, Hair Salons, and Other Hangouts at the Heart of a Community τοκαφενείο τοστέκι το info-cafe ηαγοράτηςαρχαίαςελλάδας ηβιβλιοθήκη; 31
http://issuu.com/kostaspoulopoulos/docs/eso_kostas-3_lowres 32
Ο τρίτος χώρος, ο δηµόσιος χώρος David Harvey Ο δηµόσιος χώρος για: Επικοινωνία Κοινωνικήσυµµετοχή /παρέµβαση 33
Απόλυτοιχώροι, απόλυτεςέννοιες Είναιηβιβλιοθήκηέναςαπόλυτοςχώρος; Υπάρχειαντίδρασηστιςαλλαγές; Χάνειτηνταυτότητάτης; Ποιαείναιηταυτότητατηςβιβλιοθήκης; Ένας θεσµός (µια «µηχανή») µε απόλυτη τάξη και κανόνες; Έναςελεύθεροςχώροςµάθησηςκαιπολιτισµού; 34
Απόλυτοιχώροι, απόλυτεςέννοιες Καιποιοςορόλοςτωνβιβλιοθηκονόµων; Να ακολουθούν πιστά κανόνες και κώδικες συµπεριφοράς; Να είναι ενδιάµεσοι και συνοδοιπόροι στο ταξίδι της µάθησης και του πολιτισµού; 35
Η ταυτότητα της βιβλιοθήκης (1) Βιβλιογραφικό / πληροφοριακόµοντέλο συλλογές πληροφοριακών πόρων εργαλεία και υπηρεσίες πρόσβασης κυριαρχικός, «αυταρχικός» χώρος Μαθησιακό / πολιτισµικόµοντέλο (µεκατεύθυνσητην πληροφοριακή παιδεία τον γραµµατισµό) συλλογές πολιτισµικών κωδίκων προσέγγιση στις πραγµατικές ανάγκες των χρηστών µικρότερη σηµασία του «παραδοσιακού» βιβλιογραφικού µοντέλου κοινωνικός χώρος, χώρος πολιτισµού 36
Η ταυτότητα της βιβλιοθήκης (2) Επιχειρηµατικόµοντέλο η βιβλιοθήκη ως εµπορικός οργανισµός και η πληροφορία ως εµπόρευµα σνταγωνισµός, νόµοι της αγοράς τόπος διασκέδασης Κοινωνικό / πολιτισµικόµοντέλο η βιβλιοθήκη ως κοινωνικός θεσµός συµβολή στην βελτίωση του τρόπου ζωής και στον κοινωνικό µετασχηµατισµό χώρος κοινωνικής ανάπτυξης 37
Ο ρόλος των βιβλιοθηκονόµων «παραδοσιακός»βιβλιοθηκονοµικός / βιβλιογραφικός «παραδοσιακές»λειτουργίες βιβλιοθήκης παιδαγωγικός / κοινωνικός πιο κοντά στον «πραγµατικό» κόσµο και τις ανάγκες των ανθρώπων 38
Ο ρόλος των βιβλιοθηκονόµων Οι βιβλιοθήκες υπάρχουν όσο υπάρχουν βιβλιοθηκονόµοι (µην πυροβολείτε τους βιβλιοθηκονόµους!) Οι βιβλιοθήκες υπάρχουν όταν υπάρχουν χρήστες (αφουγκραστείτε τους!) 39
Επιστροφή στο φυσικό χώρο; esprit de place ; χώρος τόπος -νέφος Μετάτηνεικονικήβιβλιοθήκη; Κτίριαβιβλιοθηκών 40
Το κτίριο ως καταλύτης αλλαγών Πανεπιστηµιακή Βιβλιοθήκη Όσλο Απόκλειστάσεανοιχτάβιβλιοστάσια Απότηνεξυπηρέτησηµέσωβιβλιοθηκονόµωνστην αυτο-εξυπηρέτηση (self-service) Πρόσβαση, πέραντωνφυσικώνσυλλογών, καισε ηλεκτρονικούς πόρους Απόβιβλιοθήκηγιαφοιτητέςσεκέντροµάθησης Απόβιβλιοθήκηυπηρεσιώνσεβιβλιοθήκηµάθησης 41
42
http://www.bl.uk/ 43
Απειλείταιηέννοιατηςβιβλιοθήκης; Οικονοµικέςπερικοπές Ανταγωνιστικόπεριβάλλον Άλλοι θεσµοί / φορείς Ίντερνετ 44
Απειλείταιηέννοιατηςβιβλιοθήκης; Επιχειρηµατικήδραστηριότητα; Χορηγίες; Συνεργασίαδηµόσιωνκαιιδιωτικώνφορέων; Ποιοςορόλοςτουδηµόσιου / κοινωνικούτοµέα; 45
Παραδείγµατα καινοτόµων δράσεων http://www.helmet.fi/en-us/tips/library_comics 46
Idea Stores Βιβλιοθήκη και εκπαιδευτικό κέντρο Κοντάστηνκοινότητα Ανταποκρίνεταιστιςανάγκεςτωνκατοίκων Λείπειοόρος «βιβλιοθήκη»απότοντίτλο Στηρίζεται σε 3 πυλώνες: Υποστηρίζει και προωθεί την ανάγνωση Υποστηρίζει την µάθηση Παρέχει πρόσβαση σε υπηρεσίες ΤΠΕ ηµοτική περιφέρεια Tower Hamlets του Λονδίνου http://www.ideastore.co.uk 47
Ηhttp://www.ideastore.co.uk/ καινοτοµία στις βιβλιοθήκες: νέα ταυτότητα ή νέοι ρόλοι; Κατερίνα Τοράκη, Ιόνιο Πανεπ. ΤΑΒ, 18/11/2013 48
http://www.ideastore.co.uk/ 49
The Darling Library Your life, your dreams, your library Απευθύνεταικυρίωςσταπαιδιάκαιστους νεοεισερχόµενους κατοίκους τής πόλης Έναδηµοκρατικόφόρουµγιατονκαθένα «θέλουµε να προωθήσουµε τη δηµοκρατία, την ισότητα, την κριτική σκέψη, τό διάλογο» Κέντροπολιτισµούκαιγνώσης ηµοτική Βιβλιοθήκη Malmö, Σουηδία http://www.malmo.stadsbibliotek.org 50
http://www.malmo.stadsbibliotek.org/ 51
http://www.malmo.stadsbibliotek.org/ 52
Library 10 and Meetingpoint@lasipalatsi ΗπρώτηΊντερνετβιβλιοθήκητο 1994 Library 10 παραδοσιακήβιβλιοθήκη, µουσική, εκδηλώσεις, κ.ά. Meetingpoint@lasipalatsi εκπαίδευση / χρήση νέας τεχνολογίας ηµοτική Βιβλιοθήκη Ελσίνκι, Φινλανδία www.helmet.fi 53
http://www.helmet.fi/library10 54
http://www.helmet.fi/meetingpoint@lasipalatsi 55
Virginia Tech University Libraries Strategic Plan 2012-2018 learning spaces, research and curation, teaching, learning and literacies, collections access. http://www.lib.vt.edu/ 56
http://www.futurelibrary.gr/ 57
Εργαλεία εφαρµογών Ιντερνετ Ηλεκτρονικόταχυδροµείο Ιστολόγια Κοινωνικάδίκτυα Facebook Twitter Wikis Linkedin Flickr Youtube RSS Slideshare Social bookmarking Απ ευθείαςεπικοινωνία (Skype, MSN) 58
Τιείναιηβιβλιοθήκη; Όλαταπαραπάνω Είναι ένας κοινωνικός χώρος για τους ανθρώπους και όχι (µόνο) για το βιβλίο / για την πληροφορία Γι αυτό, αναπτύσσειυπηρεσίες µαζίµετουςανθρώπους και όχι (µόνο) για να παρέχει πρόσβαση στους ανθρώπους Ερώτηµα: η συµµετοχική διαδικασία ολοκληρώνεται µε τα παραπάνω; υπάρχει το «από τους ανθρώπους»; 59
Τιείναιηβιβλιοθήκη; Η βιβλιοθήκη είναι ο χώρος διατήρησης του ανθρώπινου πολιτισµού, της ιστορίας του, της εξέλιξής του Είναιοχώροςδιατήρησηςτηςµνήµης Όχιόµως (µόνο) ωςστατικόςχώρος αποθήκευσης των έργων του ανθρώπου, αλλά ωςοχώροςµετηνιστορικήεµπειρία, την επιστηµονική γνώση, την αποστολή να τα παρακολουθεί και να τα διαδίδει. 60
Τιείναιηβιβλιοθήκη; Έτσι, καιηβιβλιοθήκηείναιχώροςµάθησης, µε τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Αυτάταιδιαίτεραχαρακτηριστικάορίζουνκαιτους νέουςρόλους... Ποια είναι αυτά; Υπάρχουν αλλαγές; 61
Μερικές βασικές έννοιες Άνοιγµα στην κοινωνία Επικοινωνία Συνεργασίες Προώθηση / ηµοσιοποίηση ιατήρηση / Βιωσιµότητα 62
Καιοιβιβλιοθηκονόµοι; Τεχνικέςδεξιότητες Νέαεργαλεία, νέεςτεχνικές Οργανωσιακέςδεξιότητες Πληροφοριακήπαιδεία (γραµµατισµός) Νέαπροσέγιση Ανοιχτοίστοκαινούριοµεκριτικόκαι δηµιουργικό τρόπο 63
Borges, Jorge Luis (µετφ. ηµ. Καλοκύρης) (1993). Οφύλακαςτων βιβλίων. Στο Περί Βιβλιοθηκών. Αθήνα: Εκδ. Αγρα. Εδώείν οικήποι, οιναοίκαιηαιτίαπουυπάρχουνοιναοί η µουσική που πρέπει, τα λόγια τα σωστά, τα εξηντατέσσερα εξάγραµµα, τελετουργίες η µοναδική σοφία που το Στερέωµα παραχωρεί στους ανθρώπους, η εξουσία εκείνου του αυτοκράτορα που αντανακλούσε τη γαλήνη του στον κόσµο τον καθρέπτη του, έτσι που να καρπίσουν τα χωράφια καιναµηνξεχειλίσουνταποτάµιααπότιςόχθεςτους, ο πληγωµένος µονόκερος, που ξαναγύρισε για να σηµάνει το τέλος, οι µυστικοί αιώνιοι νόµοι, η αρµονία του κόσµου. Όλα αυτά ή η ανάµνησή τους, βρίσκονται εδώ Μες στα βιβλία που φυλάω σ αυτόν τον πύργο. Με λένε Χσιάγκ. Φυλάω τα βιβλία, Που ίσως είναι και τα τελευταία, Γιατί ούτε για την Αυτοκρατορία ξέρουµε πια τίποτα ΟύτεκαιγιατονΓιότουΟυρανού. Εδώ είναι, στα ράφια ψηλά, την ίδια ώρα µακρινά και κοντινά, κρυφά και φανερά, όπως τα άστρα. Εδώ είναι οι κήποι, οι ναοί. 64
Ode to Librarians http://www.youtube.com/watch?v=ajaysoj5ljk#t=33 65