ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΟΡΕΙΝΗ ΔΙΑΣΩΣΗ ΣΕ ΚΑΘΕΤΟ ΠΕΔΙΟ Γιάννης Πετρομιανός Δημήτρης Κάραλης 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ... 3 1.1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΟΜΑΔΩΝ... 3 1.2. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΡΑΣΗΣ... 4 2. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑΣ ΚΑΘΕΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ... 6 2.1. ΥΛΙΚΑ ΟΜΑΔΑΣ... 6 2.2. ΟΜΑΔΑ... 9 2.3. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΤΑΒΑΣΗΣ... 10 2.3.1 Περιληπτική περιγραφή οργάνωσης κατάβασης... 10 2.3.2 Αναλυτική περιγραφή οργάνωσης κατάβασης... 11 2.4. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΝΑΒΑΣΗΣ... 12 3. ΤEXNIKEΣ... 13 3.1. ΚΑΤΑΒΑΣΗ... 13 3.1.1 ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ - ΚΟΜΠΟΙ... 13 3.1.2 ΠΡΟΣΔΕΣΗ ΔΙΑΣΩΣΤΗ-ΦΟΡΕΙΟΥ ΜΕ ΤΑ ΣΧΟΙΝΙΑ ΚΑΤΑΒΑΣΗΣ 15 3.2 ΑΝΑΒΑΣΗ... 17 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 1. Ομάδα μεταφοράς του φορείου... 3 Σχήμα 2. Ομάδα διακομιδής... 3 Σχήμα 3. Τα στάδια της δράσης και οι αντίστοιχες ομάδες... 5 Σχήμα 4. Μερικά από τα απαραίτητα υλικά... 7 Σχήμα 5. Κατάλληλοι και ακατάλληλοι τύποι βυσμάτων... 8 Σχήμα 7. Η ανάβαση του θύματος είναι πολύ πιο κοπιαστική... 12 Σχήμα 8. Σύστημα - Διάταξη κατάβασης φορείου... 13 Σχήμα 9. Bellunese, Taz, ασφάλιση σχοινιών φορείου... 14 Σχήμα 10. Οχτάρι με διπλή θηλιά (λαγουδάκι)... 14 Σχήμα 11. Πλακέτες και ιμάντες πολλαπλών σημείων σύνδεσης (πολλαπλούν)... 14 Σχήμα 12. Σύνδεση φορείου με οδηγό και στατικά σχοινιά κατάβασης... 15 Σχήμα 13. Κατάβαση φορείου... 16 Σχήμα 14. Πολύσπαστο «ελατήριο» με τροχαλίες... 17 Σχήμα 15. Φρένο με οδόντωση... 17 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1. Οργάνωση των ομάδων... 3 Πίνακας 2. Οργάνωση της δράσης... 4 2
1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Η οργάνωση της επιχείρησης διάσωσης στο κάθετο πεδίο αφορά κυρίως στην οργάνωση των ομάδων διάσωσης και στην οργάνωση της δράσης των ομάδων αυτών. 1.1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΟΜΑΔΩΝ Η οργάνωση των ομάδων εικονίζεται στον Πίνακα 1. Πίνακας 1. Οργάνωση των ομάδων Επικεφαλής Ομάδας Κάθετου Πεδίου Επικεφαλής Επιχείρησης Επικεφαλής Ομάδας Μεταφοράς Φορείου (με τα πόδια) Επικεφαλής Ομάδας Μεταφοράς Φορείου (με μηχανικά μέσα) Επικεφαλής Ομάδας Διακομιδής 5-9 Άτομα 3-4 6-16 Άτομα Ερπυστριοφόρο, 4x4 κ.λ.π. Ασθενοφόρο, ελικόπτερο κ.λ.π. Πιο συγκεκριμένα, η ομάδα διάσωσης αποτελείται από την ομάδα κάθετου πεδίου, την ομάδα μεταφοράς του φορείου, από την ομάδα μηχανοκίνητης μεταφοράς του φορείου και την ομάδα διακομιδής. Κάθε ομάδα διαθέτει και ένα συντονιστή επικεφαλής καθώς επίσης και επαρκή αριθμό ασύρματων συσκευών. Σχήμα 1. Ομάδα μεταφοράς του φορείου Σχήμα 2. Ομάδα διακομιδής 3
1.2. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΡΑΣΗΣ Για την οργάνωσης της δράσης της ομάδας διάσωσης, απαιτείται ο διαχωρισμός της δράσης σε τέσσερα στάδια, κάθε ένα από τα οποία πραγματοποιείται από την αντίστοιχη ομάδα. Η οργάνωση της δράσης εικονίζεται συνοπτικά στον Πίνακα 2. Πίνακας 2. Οργάνωση της δράσης Στάδια της επιχείρησης Εύρεση και Εντοπισμός Με ποιον μιλάω; Πού είναι τα θύματα; Πόσα είναι; Υπάρχει επαφή με αυτά; Ομάδα Κάθετου Πεδίου Προσέγγιση Σταθεροποίηση Μεταφορά Σε τι κατάσταση είναι τα θύματα; Τι έδαφος είναι; Ύψος; Θέση; Γωνία κλήσης πεδίου; Κίνδυνοι; Ασφάλιση Ιατρική σταθεροποίηση Δυνατότητες αγκύρωσης; Ομάδα Κάθετου Πεδίου Ομάδα Κάθετου Ομάδα Μεταφοράς Πεδίου (με πόδια) Επικεφαλής Επιχείρησης Ομάδα Κάθετου Πεδίου Ομάδα Μεταφοράς (με πόδια) Ομάδα Μεταφοράς (μηχανικά μέσα) Ομάδα Διακομιδής Οι φάσεις τις επιχείρησης και οι δράσεις που αναλαμβάνουν οι ομάδες, εικονίζονται παραστατικά στο σχήμα 3. 4
Εύρεση εντοπισμός (ομάδα κάθετου πεδίου) Προσέγγιση Σταθεροποίηση (ομάδα κάθετου πεδίου) Σταθεροποίηση (ομάδα κάθετου πεδίου μεταφοράς) Μεταφορά (όλες οι ομάδες) Σχήμα 3. Τα στάδια της δράσης και οι αντίστοιχες ομάδες 5
2. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑΣ ΚΑΘΕΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ Σε αυτή την εργασία το ενδιαφέρον εστιάζεται στον τρόπο οργάνωσης της ομάδας διάσωσης κάθετου πεδίου και στον τρόπο δράσης της ομάδας αυτής. 2.1. ΥΛΙΚΑ ΟΜΑΔΑΣ Για να κατέβει το θύμα προς τα κάτω: Σχοινιά: έξι δυναμικά μισά σχοινιά με τυποποίηση ½, 50-60 m Δύο στατικά σχοινιά 100 m,10-11mm Κινητές και σταθερές ασφάλειες και τρυπάνι Ιμάντες, κορδονέτα, σχοινί για αυτοσφιγγόμενο κόμπο και αγκυρώσεις Τέσσερις πλακέτες GiGi ή άλλες συσκευές ασφάλισης μεγάλου φορτίου Καραμπίνερ ασφαλείας και απλά Πλακέτα ή set πολλαπλών σημείων σύνδεσης (πολλαπλούν) GriGri (σύστημα οδηγού φορείου) Ο προσωπικός εξοπλισμός του κάθε μέλους Φαρμακείο Φορείο Σημειώνεται ότι ο αριθμός των δυναμικών σχοινιών καθορίζεται από την ταχύτητα με την οποία θέλει να κινηθεί η ομάδα. Τέσσερα δυναμικά σχοινιά είναι τα ελάχιστα απαραίτητα. Τα στατικά σχοινιά καλό είναι να βρίσκονται σε δικούς τους σάκους έτοιμα για άνοιγμα. Το τρυπάνι και οι ασφάλειες σε δικό τους σάκο με ιμάντα για να μπορούν να αλλάζουν χρήστες εύκολα. Για να ανέβει το θύμα προς τα πάνω: Σχοινιά: τέσσερα δυναμικά μισά σχοινιά με τυποποίηση, 50-60 m Δύο στατικά σχοινιά 100 m, 10-11mm Κινητές και σταθερές ασφάλειες και τρυπάνι Ιμάντες, κορδονέτα, σχοινί για αυτοσφιγγόμενο κόμπο και αγκυρώσεις Τροχαλίες και/ ή βαρούλκο (για ανέλκυση του θύματος) Καραμπίνερ ασφαλείας και απλά Πλακέτα ή set πολλαπλών σημείων σύνδεσης (πολλαπλούν) GriGri (σύστημα οδηγού φορείου) Ο προσωπικός εξοπλισμός του κάθε μέλους Φαρμακείο Φορείο Μερικά από τα προαναφερθέντα υλικά παρουσιάζονται στο σχήμα 4. Kατάλληλοι τύποι βυσμάτων (κάποιοι εκ των οποίων πληρούν το UIAA 123 Standard) και ακατάλληλοι τύποι βυσμάτων εικονίζονται στο σχήμα 5. 6
Πλακέτα GiGi, Συσκευή ασφάλισης GriGri, Στατικό σχοινί 100 m Τροχαλίες Πλακέτες (πολλαπλούν) Χαλύβδινα καραμπίνερ (36 ΚΝ) και αλουμινένια καραμπίνερ (20 ΚΝ) Φορείο διάσωσης Σχήμα 4. Μερικά από τα απαραίτητα υλικά 7
Σχήμα 5. Κατάλληλοι και ακατάλληλοι τύποι βυσμάτων 8
2.2. ΟΜΑΔΑ Η σύνθεση της ομάδας που κατεβάζει το θύμα, παρουσιάζεται πιο κάτω: Ομάδα που κατεβάζει το θύμα: Ο επικεφαλής της ομάδας 2+2+2 άτομα που θα οργανώνουν τα ρελέ και τη γραμμή κατάβασης (4 minimum) Αυτός που θα δώσει τις πρώτες βοήθειες Αυτός που θα κατεβεί μαζί με το θύμα (1 άτομο minimum) Σύνολο 6-10 άτομα. Η σύνθεση της ομάδας που ανεβάζει το θύμα, παρουσιάζεται πιο κάτω: Ομάδα που ανεβάζει το θύμα: Ο επικεφαλής της ομάδας 4 άτομα (minimum) που θα οργανώσουν το ρελέ και τη γραμμή ανάβασης (και θα ανεβάσουν) Αυτός που θα δώσει τις πρώτες βοήθειες Αυτός που θα ανεβεί μαζί με το θύμα (1 άτομο minimum) Σύνολο 6-8 άτομα. 9
2.3. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΤΑΒΑΣΗΣ Στο σχήμα 6 παρουσιάζεται σχηματικά η δράση της ομάδας κατά την κατάβαση. Οι τρεις υποομάδες Α, B, C χαρακτηρίζονται από την εργασία που αναλαμβάνουν και όχι από τα άτομα που τις αποτελούν. Αυτό σημαίνει ότι τα άτομα που συμμετέχουν στην κατάβαση μπορούν να μετακινούνται από την μία υποομάδα στην άλλη αναλόγως των απαραίτητων εργασιών. Η κατάβαση οργανώνεται σε τέσσερις φάσεις (Φ1 Φ4). Σχήμα 6. Οργάνωση κατάβασης σε τέσσερις φάσεις 2.3.1 Περιληπτική περιγραφή οργάνωσης κατάβασης Φ1. Κατεβαίνουν τα πρώτα άτομα που οργανώνουν τα ρελέ (ομάδα Α). Ακολουθούν οι υπόλοιποι (ομάδες Β, C) μέχρι να προσεγγιστεί (σε απόσταση μίας σχοινιάς) το θύμα, με τον υπεύθυνο των πρώτων βοηθειών να προηγείται. Φ2. Όταν βρεθεί το θύμα, πρώτος προσεγγίζει ο υπεύθυνος για τις πρώτες βοήθειες. Αυτοί που οργάνωναν τα ρελέ (ομάδα Α) στήνουν τη γραμμή κατάβασης του φορείου μαζί με τον οδηγό του φορείου ενώ οι υπόλοιποι (ομάδες Β, C) συνεχίζουν προς τα κάτω. Φ3. Οι δύο που κατεβαίνουν πρώτοι (ομάδα Β) οργανώνουν τα ρελέ, υποδέχονται το θύμα και στήνουν την επόμενη γραμμή κατάβασης. Φ4. Οι δύο επόμενοι (ομάδα C) συνεχίζουν προς τα κάτω και οργανώνουν το επόμενο ρελέ. Στη συνέχεια υποδέχονται το θύμα και στήνουν την επόμενη γραμμή κατάβασης. 10
2.3.2 Αναλυτική περιγραφή οργάνωσης κατάβασης Φάση 1. 1. Η ομάδα κάθετου πεδίου είναι στην κορφή της πλαγιάς. Ο σκοπός είναι να προσεγγιστεί το θύμα 2. Αν υπάρχουν ασφαλή ρελέ έτοιμα για ραπέλ η ομάδα ξεκινάει τα ραπέλ. Αν τα ρελέ δεν είναι ασφαλή οργανώνονται ρελέ για ραπέλ σχοινοσυντροφιάς (όχι διάσωσης). 3. Η τεχνική που χρησιμοποιεί η ομάδα για την κατάβαση είναι τα «αλλεπάλληλα κυλιόμενα ραπέλ»: Στήνεται το πρώτο ραπέλ και κατεβαίνει η πρώτη σχοινοσυντροφιά μαζί με τα άλλα δύο σχοινιά. Στήνει το επόμενο ρελέ ραπέλ. Οι επόμενοι που έρχονται από το προηγούμενο ραπέλ φεύγουν τώρα πρώτοι προς τα κάτω έχοντας μαζί τους τα επιπλέον δύο σχοινιά και τον εξοπλισμό για την οργάνωση του επόμενου ρελέ (τα τρυπάνια είναι πάντα μπροστά). Οι τελευταίοι (πάνω πάνω) αφού έχουν κατέβει και έχουν κάνει ανάκληση των σχοινιών του πρώτου ραπέλ, κατεβαίνουν όλα τα στημένα ραπέλ, παίρνουν στο δρόμο τον εξοπλισμό (π.χ. τρυπάνι) και στήνουν και το επόμενο ρελέ. 4. Η διαδικασία ξεκινάει πάλι από το βήμα 2 μέχρι μια σχοινοσυντροφιά να πλησιάσει το θύμα σε απόσταση μικρότερη του ενός ραπέλ. Φάση 2. 1. Η σχοινοσυντροφιά που έχει πλησιάσει το θύμα στήνει το επόμενο ραπέλ για να πλησιάσει ο γιατρός στο θύμα με ραπέλ και μετά οργανώνει το πρώτο ρελέ διάσωσης (ενισχυμένο, πάνω από το θύμα). 2. Ο γιατρός κατεβαίνει στο θύμα με ραπέλ για τις πρώτες βοήθειες (δεν έχει σχοινιά). Φάση 3. 1. Από τις προηγούμενες σχοινοσυντροφιές μένουν στο πρώτο ρελέ διάσωσης, δύο διασώστες (χειριστές των σχοινιών κατάβασης του φορείου) και ο οδηγός (ή οι οδηγοί) του φορείου και ξεκινάνε τη διαδικασία «φόρτωσης και μεταφοράς» του θύματος. 2. Όλοι οι υπόλοιποι συνεχίζουν την κατάβαση και την οργάνωση του δεύτερου ρελέ διάσωσης σε απόσταση αντίστοιχη αυτής που επιτρέπουν τα στατικά σχοινιά (100 m!) και το ανάγλυφο του πεδίου. Ενδιάμεσα οργανώνουν τα ρελέ σχοινοσυντροφιάς για τη δική τους κατάβαση. Φάση 4. 1. Στο δεύτερο ρελέ διάσωσης γίνεται η υποδοχή του φορείου, η ανάκληση των στατικών σχοινιών και η οργάνωση της δεύτερης (επόμενης) κατάβασης του φορείου 2. Ξεκινάει η κατάβαση του φορείου. Όσο διαρκεί η κατάβαση του φορείου οι υπόλοιποι διασώστες συνεχίζουν τη διαδικασία που περιγράφηκε στη Φάση 3, 11
βήμα 2, δηλαδή κάνουν διαδοχικά ραπέλ σχοινοσυντροφιάς, οργανώνουν το τρίτο ρελέ διάσωσης κ.ο.κ. 2.4. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΝΑΒΑΣΗΣ Η οργάνωση της ανάβασης ξεφεύγει από το σκοπό του παρόντος. Συνοπτικά, αναφέρονται οι εξής φάσεις από τη στιγμή που θα προσεγγιστεί το θύμα: 1. Οργανώνεται το ρελέ και κατεβαίνει ο υπεύθυνος για τις πρώτες βοήθειες. 2. Κατεβαίνει ο οδηγός του φορείου. 3. Στήνεται η γραμμή ανάβασης 4. Ανέλκυση Αυτό που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι κατά την ανάκληση απαιτείται σημαντικά μεγαλύτερη δύναμη και κόπος προκειμένου το θέμα να ανέλθει στην κορφή της πλαγιάς σε σχέση με την περίπτωση κατάβασης για το ίδιο μήκος γραμμής διάσωσης (σχήμα 7). Σχήμα 7. Η ανάβαση του θύματος είναι πολύ πιο κοπιαστική 12
3. ΤEXNIKEΣ Οι τεχνικές αφορούν κυρίως σε κόμπους και μηχανισμούς για την ευκολότερη και ασφαλέστερη εργασία αγκύρωση της ομάδας διάσωσης. 3.1. ΚΑΤΑΒΑΣΗ Για οποιαδήποτε κατάβαση χρησιμοποιούνται 2 σχοινιά (στατικά). Όταν οι γωνίες κλίσης της πλαγιάς είναι μικρότερες των 60 μοιρών προτιμάται να κατεβαίνει το φορείο κάθετα και με δύο διασώστες οδηγούς του φορείου ενώ στις μεγαλύτερες γωνίες κλίσης το φορείο είναι οριζόντιο και με ένα διασώστη. Η ελεγχόμενη κατάβαση του φορείου διάσωσης, γίνεται με κάποιο είδος συσκευής ασφάλισης (καταβατήρας) που να μπορεί να κρατήσει αυτό το φορτίο, όπως 2 πλακέτες GiGi σε σειρά και ασφαλίζεται με αυτοσφιγγόμενο κόμπο με σχοινί. 3.1.1 ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ - ΚΟΜΠΟΙ Σύστημα - Διάταξη κατάβασης φορείου: Δύο GiGi σε σειρά ή ένα GiGi και μία πλακέτα New Alp. Όπου δεν γίνεται δυνατή η χρήση διπλών καραμπίνερ ασφαλείας να χρησιμοποιούνται καραμπίνερ ασφαλείας 36 ΚΝ (minimum). Σχήμα 8. Σύστημα - Διάταξη κατάβασης φορείου Ασφάλιση κατάβασης φορείου με αυτοσφιγγόμενο Bellunese ή αυτοσφιγγόμενο Taz στα σχοινιά του φορείου, μισή ψαλλιδιά και μουλαρόκομπος back up. 13
Σχήμα 9. Bellunese, Taz, ασφάλιση σχοινιών φορείου Κόμποι: Ενισχύονται όλοι οι κόμποι: Διπλή καντηλίτσα ή διπλές θηλιές (λαγουδάκι) Σχήμα 10. Οχτάρι με διπλή θηλιά (λαγουδάκι) Ρελέ: Ενισχύονται όλες οι αγκυρώσεις. Δύο ή τρία (αν κριθεί απαραίτητο) βύσματα Μ10. Πολλαπλές ανεξάρτητες συνδέσεις των σημείων του ρελέ με σχοινί (π.χ. πεντάμετρο σχοινί με κεντρικό κόμπο) Χρησιμοποιούνται διπλά καραμπίνερ ασφαλείας όπου είναι εφικτό, πλακέτα ή ιμάντας πολλαπλών σημείων σύνδεσης (πολλαπλούν) Σχήμα 11. Πλακέτες και ιμάντες πολλαπλών σημείων σύνδεσης (πολλαπλούν) Χρησιμοποιούνται τροχαλίες για τα πολύσπαστα 14
Όταν το φορείο φτάσει στο επόμενο ρελέ διάσωσης, ασφαλίζεται με μισή ψαλιδιά και μουλαρόκομπο για να υπάρχει ευχέρεια μετακίνησης. Τα στατικά σχοινιά έρχονται κάτω όχι τραβηχτά αλλά μαζί με τους τελευταίους που κάνουν τα αναρριχητικά ραπέλ. 3.1.2 ΠΡΟΣΔΕΣΗ ΔΙΑΣΩΣΤΗ-ΦΟΡΕΙΟΥ ΜΕ ΤΑ ΣΧΟΙΝΙΑ ΚΑΤΑΒΑΣΗΣ Η πρόσδεση του οδηγού του φορείου με τα σχοινιά και το φορείο καλό είναι να γίνεται με σχοινί 1.5 2m και GriGri για να υπάρχει ευχέρεια κίνησης. Στα σχοινιά γίνεται θηλιά με οχτάρι και αφήνονται μερικά μέτρα για χειρισμούς. Στη σύνδεση με τα στατικά σχοινιά κατάβασης χρησιμοποιούνται διπλά καραμπίνερ ασφαλείας (20 KN minimum) ή καραμπίνερ υψηλής αντοχής (36 ΚΝ) και πολλαπλούν (πλακέτα ιμάντας). Σχήμα 12. Σύνδεση φορείου με οδηγό και στατικά σχοινιά κατάβασης 15
Σχήμα 13. Κατάβαση φορείου 16
3.2 ΑΝΑΒΑΣΗ Το πιο λειτουργικό πολύσπαστο είναι το ελατήριο (spring pulley) με τροχαλίες. Για φορτία διάσωσης δεν αντικαθιστούνται οι αυτοσφιγγόμενοι κόμποι με φρένα που έχουν οδόντωση. Σχήμα 14. Πολύσπαστο «ελατήριο» με τροχαλίες Σχήμα 15. Φρένο με οδόντωση 17