ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α ΘEMATIKO KEΝΤΡΟ: Ενδοσχολική βία και προτάσεις για τον περιορισμό της 1.Η πολυπλοκότητα του προβλήματος, η δυσκολία εντοπισμού του, καθώς και η αδυναμία διαχείρισης του δεν επιτρέπουν την άμβλυνσή του. 2.Παρουσίαση των πολλαπλών μορφών του φαινομένου που μπορεί να ξεκινήσει ως απλή κοροϊδία, να εκτραπεί στην κλοπή και στην «ωμή» βία και να καταλήξει έως τον κυβερνοεκφοβισμό, ενώ τονίζονται οι μακροπρόθεσμες συνέπειές του. 3.Έρευνες αναδεικνύουν τη σχέση τέτοιων συμπεριφορών με την τηλεοπτική ή την ενδοοικογενειακή βία, ενώ υπογραμμίζεται ότι το σχολείο οφείλει να προλαμβάνει, να ενημερώνει, να ελέγχει, καθώς και να διευκολύνει το «σπάσιμο»της σιωπής με τη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης, κάτι το οποίο θα μπορούσε να επιτευχθεί και με τη δημιουργία μιας «ειδικής» γραμμής υποστήριξης των θυμάτων. 4.Τέλος, απαραίτητη κρίνεται η συνεργασία γονιών και σχολείου- ειδικά όταν διαπιστώνονται ανησυχητικά συμπτώματα- ώστε να βοηθηθεί το σύνολο των παιδιών που εμπλέκονται με το πρόβλημα Β1 Ο Ευγένιος Τριβιζάς θεωρεί ότι πρώτη επιβεβλημένη κίνηση του σχολείου προκειμένου να περιοριστεί το πρόβλημα της ενδοσχολικής βίας, οφείλει να αποτελεί η κατάστρωση οργανωμένου σχεδίου που θα δρα προληπτικά και θα περιλαμβάνει σειρά από σχετικές συζητήσεις με τα παιδιά. Απαραίτητη επίσης είναι τόσο η ενίσχυση των σχολικών βιβλιοθηκών με συγγράμματα που θα αφορούν τον σχολικό εκφοβισμό όσο και η σχολαστική επιτήρηση όλων των χώρων του σχολικού κτιρίου. Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την καλλιέργεια σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ μαθητών και διδασκόντων ώστε να δίνεται η ευκαιρία στους πρώτους να εκφράζονται ελεύθερα και να κοινοποιούν τα όποια προβλήματα αντιμετωπίζουν εντός της σχολικής διαδικασίας, αν εφαρμοστούν, θα περιορίσουν δραστικά το συγκεκριμένο φαινόμενο.
Β2α) Η πειθώ ασκείται με επίκληση στη λογική με χρήση τεκμηρίων αποτελεσμάτων έρευνας. Β2β) Το α πληθυντικό πρόσωπο προσδίδει ζωντάνια, αμεσότητα, παραστατικότητα στον λόγο. Δημιουργείται επίσης κλίμα οικειότητας μεταξύ πομπού και δέκτη. Τέλος ο λόγος αποκτά καθολικότητα, καθώς υπογραμμίζονται οι ευρείες διαστάσεις του εξεταζόμενου φαινομένου ως προβλήματος που αφορά όλους. Β3α) Η συλλογιστική πορεία του συγγραφέα είναι παραγωγική, καθώς ξεκινά από μια γενική διαπίστωση (ότι η ενδοσχολική βία είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο) και καταλήγει στο ειδικό (ανάλυση του πολυδιάστατου χαρακτήρα του φαινομένου). Β3β) Η παράγραφος αναπτύσσεται με συνδυασμό μεθόδων. Αρχικά υπάρχει ανάπτυξη με αιτιολόγηση, καθώς στη δεύτερη περίοδο ο συγγραφέας αιτιολογεί αυτό που διατύπωσε ως θέση στη θεματική περίοδο. Υπάρχει επίσης ανάπτυξη με παραδείγματα στο απόσπασμα «Η σχολική βία αυτοκτονία», καθώς και ανάπτυξη με αίτιο-αποτέλεσμα τόσο στις τελευταίες περιόδους «Είναι σφάλμα να στον εργασιακό χώρο» όσο και στο προηγούμενο απόσπασμα «Η σχολική βία αυτοκτονία», στα σημεία «διασπορά ψιθύρων σχολικές παρέες», «Η σύγχρονη τεχνολογία τηλέφωνα», «Σκηνές βίας αυτοκτονία». Β4. πολυδιάστατο = πολύπλευρο, σύνθετο διασπορά = διάχυση, διάδοση παρέες = συντροφιές, ομάδες διανέμονται = μοιράζονται επιθετικό = βίαιο, άγριο Β5. απίθανο πιθανό βοηθούσε εμπόδιζε διακριτικά αδιάκριτα θύτη θύματος
συμπίπτουν διαφέρουν Γ. Προσφώνηση: Αξιότιμε Κύριε Πρόεδρε, αγαπητά μέλη της Βουλής των Εφήβων ΠΡΟΛΟΓΟΣ Αναφορά στο ΘΕΜΑ, στην έκτασή του, καθώς και στα δύο ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: ΑΙΤΙΕΣ της ενδοσχολικής βίας 1.Κρίση του οικογενειακού και εκπαιδευτικού θεσμού ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: Έλλειψη διαλόγου και επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη της, χάσμα γενεών, ενδοοικογενειακές συγκρούσεις, αδυναμία καλλιέργειας αισθήματος ασφάλειας, πρόταξη της επαγγελματικής επιτυχίας έναντι της οικογενειακής με αποτέλεσμα την έλλειψη ουσιαστικού ελεύθερου χρόνου, καταπίεση των νεότερων μελών, αδυναμία προσωπικής έκφρασης, κυριαρχία κλίματος ελευθεριότητας λόγω έλλειψης πειθαρχίας, προβολή λανθασμένων προτύπων, ενδοοικογενειακή βία. ΣΧΟΛΕΙΟ: Υπολειτουργία της εκπαίδευσης, εκπαιδευτικό σύστημα χρησιμοθηρικόωφελιμιστικό, γνωσιοκεντρικό, εξετασιοκεντρικό, βαθμοθηρικό το οποίο αδυνατεί να προσφέρει ουσιαστική ΠΑΙΔΕΙΑ (γνώσεις + αξίες +δυνατότητα κοινωνικοποίησης+ πνευματική καλλιέργεια +κριτική ικανότητα). Αποτέλεσμα η έλλειψη δυνατότητας του σχολείου να διαμορφώνει σφαιρικά ολοκληρωμένους πολίτες. Αυταρχικό κλίμα, αίσθημα αδικίας που οδηγούν πολλούς μαθητές να χάνουν την αυτοεκτίμησή τους και να απομονώνονται. 2. Τα αρνητικά χαρακτηριστικά των ΜΜΕ και η καταλυτική απουσία των πνευματικών ανθρώπων Προβολή βίαιων και καταναλωτικών προτύπων που συχνά οδηγούν στην υιοθέτηση βίαιων συμπεριφορών στον χώρο του σχολείου, καθώς ο νέος θεωρεί φυσιολογικό να ασκεί βία, καθώς και να διεκδικεί με βίαιους τρόπους αγαθά που κατά τη γνώμη του
θα τον καταξιώσουν, φτάνοντας ακόμα και στην κλοπή. Το φαινόμενο επιδεινώνεται λόγω και της έλλειψης «σωστών» προτύπων, γεγονός που προκύπτει από την απουσία των διανοουμένων και αντ` αυτών υιοθέτηση «άλλων» που προέρχονται συνήθως από τον χώρο της μαζικής κουλτούρας και συνδέονται με την έννοια της επιβολής. 3. Χαρακτηριστικά των σύγχρονων κοινωνιών Κυριαρχία κλίματος ανταγωνισμού και ατομικισμού που οδηγεί στη χαλάρωση των κοινωνικών δεσμών, στην έξαρση της μισαλλοδοξίας και στην εκδήλωση αντικοινωνικών συμπεριφορών. Διαιώνιση κοινωνικών ανισοτήτων, αύξηση κοινωνικής παθογένειας (βία, εγκληματικότητα κ.λ.π.), αδυναμία αντιμετώπισης σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων, όπως η φτώχεια και η ανεργία. Κυριαρχία προκαταλήψεων, στερεοτυπικών αντιλήψεων που περιχαρακώνουν το πνεύμα και καταλήγουν σε ακραίες τάσεις και συμπεριφορές. Τεχνολογική εξέλιξη η οποία συχνά οδηγεί στην ηθικοπνευματική απογύμνωση του νέου, στην καλλιέργεια αισθήματος έπαρσης και όλα αυτά σε συνδυασμό με τον εθισμό που αυτή συχνά προκαλεί, μέσω ηλεκτρονικών παιχνιδιών, στο φαινόμενο της βίας. Η αστικοποίηση τέλος επιτείνει το πρόβλημα, καθώς η έλλειψη ζωτικού χώρου, η ανάπτυξη επιθετικότητας λόγω του κλίματος ανασφάλειας, ο μαρασμός των ανθρώπινων συναισθημάτων, η μαζοποίηση, η αλλοτρίωση αγγίζουν εξίσου τους νέους και τους οδηγούν στην υιοθέτηση βίαιων συμπεριφορών εντός του χώρου του σχολείου. 4. Ειδικές ιδέες (σχετικές με την ψυχολογία του ίδιου του μαθητή) Οι μαθητές εκφοβίζουν λόγω των πολυποίκιλων εμπειριών και ερεθισμάτων στα οποία έχουν εκτεθεί. Είναι πιθανόν οι θύτες να αποτελούσαν ή και να αποτελούν ακόμα οι ίδιοι θύματα βίας. Συχνά στόχος τους είναι η άντληση δύναμης, η επιβεβαίωση της ανωτερότητάς τους. Άλλοτε επιλέγουν να ασκήσουν βία για να τραβήξουν την προσοχή, για να νιώσουν δημοφιλείς. Άλλοτε πάλι νιώθουν δυστυχισμένοι και επιχειρούν να μεταφέρουν το έλλειμμα χαράς που νιώθουν στους άλλους. Συχνά «ζηλεύουν» το θύμα και ότι αυτό, κατά τη γνώμη τους, αντιπροσωπεύει. Έτσι στοχοποιούν τη «διαφορετικότητα» του θύματος προκειμένου να το απαξιώσουν. Η αίσθηση της «προσωπικής αποτυχίας», της απομόνωσης, της απαξίωσης, της έλλειψης αυτοεκτίμησης σε συνδυασμό με τον διαταραγμένο εσωτερικό κόσμο τους, τούς στερούν τη δυνατότητα να διαχειριστούν τη ζωή τους.
ΔΕΥΤΕΡΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: ΤΡΟΠΟΙ περιορισμού του προβλήματος 1. ΠΟΛΙΤΕΙΑ: Ανάγκη κεντρικού πολιτικού σχεδιασμού που μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνει τον συντονισμό από το Υπουργείο Παιδείας όλων εκείνων των φορέων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην άμβλυνση του φαινομένου, ειδικότερα απαιτείται μια «ολιστική» προσέγγιση του προβλήματος που θα στοχεύει κατά βάση στην πρόληψη και θα περιλαμβάνει μια σειρά από παρεμβάσεις οι οποίες θα αφορούν όλους: το εκπαιδευτικό ίδρυμα, την τάξη, τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές, τους γονείς, καθώς και ολόκληρη την τοπική κοινωνία. Συγκρότηση σε κάθε σχολική μονάδα «ομάδας εκπαιδευτικών συμβούλων» οι οποίοι έχοντας προηγουμένως καταρτισθεί αναλόγως και αποκτώντας ειδικές γνώσεις και δεξιότητες, θα παρεμβαίνουν όποτε κρίνεται αναγκαίο. Συμμετοχή υποστηρικτικών μηχανισμών (ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών κ.τ.λ.) με στόχο την αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με εξωτερικούς κυρίως παράγοντες, όπως τα προσωπικά ή οικογενειακά προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζει ο θύτης. 2.ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: Ανάπτυξη στενής συνεργασίας των γονιών με το σχολείο όταν το παιδί τους εμπλέκεται με οποιοδήποτε τρόπο σε περιστατικά βίας. Ανάγκη ψύχραιμης αντιμετώπισης, αποφυγή παρορμητικών αντιδράσεων, ενημέρωση για το συμβάν, την έκταση, τη σοβαρότητα, καθώς και για τους πιθανούς τρόπους αντιμετώπισής του. Παροχή υποστήριξης και ασφάλειας στο παιδί, όπως και δυνατότητας να εκφράσει τα συναισθήματά και τις ανάγκες του. Στενή παρακολούθηση της εξέλιξης της κατάστασης γενικά, αλλά και της υγείας του παιδιού. Όταν εκείνο συνεχίζει να αντιμετωπίζει πρόβλημα, απαιτείται επίσκεψη σε ειδικό επιστήμονα ψυχικής υγείας. Προσπάθεια ώστε το παιδί να κατανοήσει ότι τα πράγματα μπορούν να βελτιωθούν μόνο αν «σπάσει η σιωπή». *Επιπλέον όλες οι ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ που αφορούν την ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: Καλλιέργεια κοινωνικής συνείδησης και ανθρωπιστικού πνεύματος, έλεγχος της συμπεριφοράς του παιδιού, αποφυγή συγκρούσεων, εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης, κατανόησης, κατανόηση εκ μέρους του παιδιού των αντίστοιχων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του κ.λ.π.
3. ΣΧΟΛΕΙΟ: Διαμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος ώστε να εκλείψουν οι αποκλεισμοί. Παροχή ΠΑΙΔΕΙΑΣ (και ότι αυτό σημαίνει). Καλλιέργεια κριτικού πνεύματος ώστε ο μαθητής να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται τη διαφορά μεταξύ σωστού και λάθους. Δημοκρατική λειτουργία και εμπέδωση των ανθρωπιστικών αξιών της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, της συλλογικότητας, της ανοχής, της αξίας της διαφορετικότητας. Απουσία αυταρχισμού. Επαφή με την τέχνη, τον αθλητισμό, ανάπτυξη προβληματισμού, προσπάθεια δημιουργίας «ολοκληρωμένου» πολίτη. Υιοθέτηση σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας πιο μαθητοκεντρικών οι οποίες θα προάγουν τόσο την πειθαρχία όσο και την αίσθηση της δικαιοσύνης. Αποφυγή εξοντωτικών τιμωριών, ενίσχυση της αυτοεκτίμησης του μαθητή (μέσω της αυτοκριτικής), ανάπτυξη αυτοβουλίας και αυτενέργειας. Ανάθεση ομαδικών εργασιών που θα διασφαλίζουν το πνεύμα της συλλογικότητας, ενίσχυση της λειτουργίας των σχολικών βιβλιοθηκών σε συνδυασμό με την υιοθέτηση του ανοιχτού τύπου ερωτήσεων ώστε να διευκολύνεται η συμμετοχή όλων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Διαμόρφωση καλού σχολικού κλίματος και επικοινωνίας. Διάλογος και εμπιστοσύνη ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς και εκπαιδευόμενους. Δημιουργία ξεκάθαρων κανόνων που θα συνοψίζονται στον σχολικό κανονισμό ο οποίος θα προκύπτει έπειτα από συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων. Αξιοποίηση του θεσμού των μαθητικών κοινοτήτων. Δημιουργία «ομάδας μαθητών φιλίας και διαιτησίας» η οποία θα δρα και προληπτικά. Επίβλεψη του σχολικού χώρου. Διεξαγωγή προγραμμάτων και βιωματικών εργαστηρίων που στόχο θα έχουν την ανάπτυξη συλλογικού πνεύματος. Παροχή ευκαιριών για «θετική» έκφραση της επιθετικότητας μέσω του αθλητισμού. Ενημέρωση για το πρόβλημα, ανάδειξη της σοβαρότητας του μέσω από συζητήσεις στην τάξη. Ειδική κατάρτιση των εκπαιδευτικών. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Ανάδειξη της ανάγκης συνεργασίας μεταξύ όλων εκείνων που εμπλέκονται στο πρόβλημα, αλλά κυρίως της κινητοποίησης του μέσου πολίτη, ο οποίος μέσα από συλλογικές δράσεις οφείλει να πιέσει για την άμβλυνση του φαινομένου κ.τ.λ. *Διάνθιση του κειμένου με στοιχεία προφορικότητας Ευχαριστήρια