Χρήση εργαλείων ορολογίας και ανάγκες σε ορολογία Αποτελέσματα ερωτηματολογίου Γραφείο Αθηνών της Γενικής Διεύθυνσης Μετάφρασης Παναγιώτης ΑΛΕΒΑΝΤΗΣ Ημερίδα Εργασίας «Δίκτυο ορολογίας για την ελληνική γλώσσα και μετάφραση» Αθήνα, 11/4/2014
Σύνταξη του ερωτηματολογίου Παναγιώτης Αλεβαντής Παρατηρήσεις Λίνα Γρηγοριάδου Βασίλης Κουτσιβίτης Μιχάλης Μοσχολιός Κώστας Βαλεοντής Ιωάννης Σαριδάκης Ηλεκτρονική εφαρμογή (EUsurveys) Βάγια Πανοπούλου Ιστορικό
1. Ταυτότητα αποκριθέντων Από 25/2 έως 31/3 συμπληρώθηκαν συνολικά 186 ερωτηματολόγια
Σπουδές Τι σπουδές έχουν κάνει %* 17 8 4 Γλωσσικού κλάδου (μετάφρασηδιερμηνεία, ελληνική-ξένη φιλολογία) Τεχνικής κατεύθυνσης (πολυτεχνείο, φυσικομαθηματική, ιατρική) Νομικά 12 Οικονομικά 81 Άλλες (Πολιτικές επιστήμες, Ιστορία, Θεολογία, Επικοινωνία και ΜΜΕ) * υπάρχουν επικαλύψεις
αριθμός αποκριθέντων Εμπειρία Χρόνια εμπειρίας στη μετάφραση 16 14 12 10 8 6 4 2 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 χρόνια εμπειρίας
Επαγγελματίες μεταφραστές Μετάφραση ως κύρια απασχόληση; % Για να μεταφράσουν έχουν περάσει εξετάσεις; % 16 ΝΑΙ ΌΧΙ 40 60 ΝΑΙ ΌΧΙ 84
Τι μεταφράζουν Τι κατηγορίες κειμένων μεταφράζουν %* Τεχνικά 13 11 7 4 5 9 80 Οικονομικά Νομικά Διοικητικά 27 Λογοτεχνικά Υπότιτλοι Άλλη (Ιατρικά, Ψυχολογίας) Άλλη (Εκπαιδευτικά, Κοινωνιολογίας, Ιστορικά) 73 67 Άλλη (Εμπορικά, Τουριστικά) Άλλη (Τέχνη, Ποίηση, Φιλοσοφία) * υπάρχουν επικαλύψεις 5 Άλλη (Άρθρα, δοκίμια, ΕΕ, πιστοποιητικά, κλπ)
2. Ανάγκες σε ορολογία Είδος και συχνότητα αναγκών
Είδος ορολογικών αναγκών Τι όρους χρειάζονται για τις μεταφράσεις τους %* Μηχανολογία 12 43 Χημεία 76 30 Ιατρική/Βιολογία Ηλεκτρονικά/Υπολογιστές 54 Νομικά 89 Οικονομικά 47 Άλλη (Κοινωνιολογία, Ιστορία, Τέχνες, Φιλοσοφία, Στρατιωτικά κλπ.) * υπάρχουν επικαλύψεις
Συχνότητα ορολογικών αναγκών Πόσο συχνά αναζητούν όρους % 4 1 Αρκετές φορές την ημέρα Σπάνια Σχεδόν καθόλου 96
3. Χρήση εργαλείων και αξιολόγηση Συχνότητα χρήσης και βαθμολόγηση
Συχνότητα χρήσης εργαλείων Χρήση εργαλείων % ΙΑΤΕ ΕΛΕΤΟ Translation memories Eur-Lex Magenta ΔΟΛ Translatum Lexilogia άλλα (παραδοσιακά λεξικά, glosbe, παράλληλα www.proz.com www.translatorscafe.com Διαδίκτυο Συνάδελφοι 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Καθημερινά Συχνά Σπάνια Ποτέ
Πως βαθμολογούν τα εργαλεία Αξιολόγηση εργαλείων % Διαδίκτυο 97% ΙΑΤΕ 81 % Eur-Lex 79 % Translation memories 63 % Συνάδελφοι 62 % www.proz.com 48% Translatum Forum 46% Magenta 31% ΕΛΕΤΟ 23 % ΔΟΛ 11% www.translatorscafe.com 10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% κακό (1) σχετικά κακό (2) σχετικά καλό (3) πολύ καλό (4) άριστο (5) * ΔΕΝ προσμετρώνται οι απαντήσεις όσων χρησιμοποιούν τα εργαλεία ΣΠΑΝΙΑ και ΠΟΤΕ
Εγκυρότητα πηγής Καθιερωμένος όρος Διαφάνεια Συνέπεια - συμβατότητα Γλωσσική καταλληλότητα Γλωσσική οικονομία Παραγωγικότητα & συνθετικότητα Γλωσσική ορθότητα Γλωσσική εντοπιότητα Δεν εφαρμόζονται κριτήρια Κριτήρια αποδοχής όρων Ιεράρχηση εφαρμοζόμενων κριτηρίων αποδεκτότητας προτεινόμενων όρων % 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 άλλα
4. Το μέλλον Επάρκεια εργαλείων και προτάσεις
Καλύπτονται οι ανάγκες; Τα χρησιμοποιούμενα εργαλεία καλύπτουν τις ορολογικές ανάγκες; 34 NAI OXI 66
Γιατί ΔΕΝ καλύπτονται οι ανάγκες; Πολυ(κακο)φωνία αποκλίνουσες αποδόσεις, πολλές πηγές, λαθεμένη απόδοση όρων, δεν παρουσιάζεται το περιβάλλον της λέξης, χωρίς έλεγχο ποιότητας Ελλείψεις ορολογίας Αναδυόμενοι κλάδοι (ΤΠΕ, διεθνείς εμπορικές συμβάσεις, οικονομία, νέες τεχνολογίες, μετανάστευση, στρατιωτικά) Κατεστημένοι κλάδοι (Χημεία, Ιατρική, Τεχνικά κείμενα) Γλώσσες πλην αγγλικής (γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά, ισπανικά, τουρκικά) Εξειδικευμένα λεξικά / γλωσσάρια εκφράσεων, συνδηλώσεων κλπ. Ελλείψεις σε εργαλεία Εργαλεία συνδυασμού υφιστάμενων εργαλείων Ειδικά εργαλεία αξιοποίησης του διαδικτύου Μεταφραστικές μνήμες Έλλειψη τυποποίησης όρων διεθνών οργάνων
Χρειάζεται σύστημα ταχείας αντίδρασης; Θα χρησιμοποιούσατε σύστημα ταχείας αντίδρασης για καινοφανείς όρους; 5 NAI OXI 95
Γιατί χρειάζεται σύστημα ταχείας αντίδρασης; Ταχύτητα (προθεσμίες των μεταφράσεων) Άμεση επίλυση προβλημάτων Λιγότερες εσφαλμένες ή πρόχειρες αποδόσεις Θετική εμπειρία από φόρα μεταφραστών ΑΛΛΑ Απαιτείται συμμετοχή και εμπειρογνωμόνων
Λάθη στα εργαλεία Έχετε διαπιστώσει λάθη στα εργαλεία; Θα συμβάλατε στη διόρθωση όρων; (αν διαπιστώσατε προβλήματα) 12 15 NAI OXI 8 NAI OXI 88 77 δ/α Ναι, αλλά σε πλαίσιο έργου Όχι λόγω έλλειψης χρόνου
Τι είδους λάθη; Πολυ(κακο)φωνία Διπλές εγγραφές με διαφορετικές αποδόσεις Απουσία συμφραζομένων Ασυνέπειες και παρωχημένες αποδόσεις Σύγχυση Όροι που δεν είναι δεκτικοί "λογοτεχνικής" απόδοσης Άγνοια ή απαξίωση των κοινά χρησιμοποιούμενων όρων στην Ελλάδα ή και στα πανεπιστήμια Μερικά προβλήματα της ΙΑΤΕ Έλλειψη ελέγχου Πολυτυπία όρων Συμπτώσεις ακρωνύμων
Το μέλλον Γνώση δυνατότητας διόρθωσης ΙΑΤΕ Γνώση διεθνών προτύπων ορολογίας 46 ΝΑΙ ΌΧΙ 41 ΝΑΙ ΌΧΙ 54 59
Οι νεολογισμοί 100% 90% Η αξιοποίηση νεολογισμών... 9 7 6 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 91 93 94 είναι αναγκαία προσφέρει στην επικοινωνία βοηθά στον εμπλουτισμό της ελληνικής γλώσσας ΌΧΙ ΝΑΙ
Οι νεολογισμοί (συνέχεια) Βασικά κριτήρια αποδεκτότητας νεολογισμών δεν χρειάζονται νεολογισμοί Δεν εφαρμόζονται κριτήρια Γλωσσική εντοπιότητα Γλωσσική ορθότητα Παραγωγικότητα & συνθετικότητα Γλωσσική οικονομία Γλωσσική καταλληλότητα Συνέπεια - συμβατότητα Διαφάνεια Καθιερωμένος όρος Εγκυρότητα πηγής 0 20 40 60 80 100 120
Προτάσεις Δίκτυο συνεργασίας Με συμμετοχή μεταφραστών, εταιρειών, ειδικών, πανεπιστημιακών, γλωσσολόγων Για τον έλεγχο υφιστάμενης και μελλοντικής ορολογίας ανά πεδίο Με δυνατότητα εκ των υστέρων διορθώσεων σε ήδη μεταφρασμένα ενωσιακά κείμενα νομοθεσίας Βελτίωση εργαλείων Μετατροπή της ΙΑΤΕ σε ουσιαστική τράπεζα ορολογίας, βελτίωση της ανάδρασης, σύμπτυξη, καλύτερος έλεγχο ποιότητα, καλύτερη ταξινόμηση, διασταύρωση και εμπλουτισμός Ενοποίηση και εμπλουτισμός βάσεων με στόχο την κατάλληλη επιλογή του όρου Δημιουργία βάσης δεδομένων με όλα τα υφιστάμενα και μελλοντικά Ελληνικά και ξενόγλωσσα λεξικά Εμπλουτισμός ορολογίας Προσπάθεια δημιουργίας ελληνικών όρων από επίσημο θεσμό και διάδοσής τους Αποφυγή νεολογισμών με δυσπρόφερτες ακολουθίες φθόγγων Νέα λεξικά ορολογίας, νέες μεταφραστικές βάσεις Δημιουργία λεξικού διοικητικής ορολογίας για «επίσημες» μεταφράσεις Καθορισμός ενιαίου προτύπου για επίσημες μεταφράσεις Προβολή Ένταξη της ορολογίας ως γνωστικό αντικείμενο των πανεπιστημίων Προβολή ΙΑΤΕ και EUR-LEX στην ελληνική διοίκηση Δημιουργία καταλόγου δημόσιων και ιδιωτικών φορέων μετάφρασης
Σας ευχαριστώ Panagiotis.Alevantis@ec.europa.eu