Συνεργασία για την Ευρωπαϊκή Ορολογία. Κέρκυρα, Πέμπτη , Ροδόλφος Μασλίας, Στέλλα Τσομπάνου, Όλγα Βαμβακά, Γιάννης Μπέρσος

Transcript

1 Ιόνιο Πανεπιστήμιο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Συνεργασία για την Ευρωπαϊκή Ορολογία Κέρκυρα, Πέμπτη , Ροδόλφος Μασλίας, Στέλλα Τσομπάνου, Όλγα Βαμβακά, Γιάννης Μπέρσος

2 Η μεγαλύτερη μεταφραστική μηχανή στον κόσμο 5000 υπάλληλοι της ΕΕ ασχολούνται με τη μετάφραση σε 10 Όργανα και Υπηρεσίες Το 2017 μεταφράστηκαν 2,5 εκατομμύρια σελίδες ευρωπαϊκής νομοθεσίας που καλύπτει πλέον το 80% της εθνικής νομοθεσίας των 28 χωρών σε 24 γλώσσες Οι γλωσσικοί συνδυασμοί για τη μετάφραση των κειμένων είναι 552

3 Η πολυγλωσσία: Κανονισμός 1/1958 Ο πρώτος κανονισμός της Ενωμένης Ευρώπης ορίζει ισότιμες τις επίσημες γλώσσες της τότε Ευρωπαϊκής Κοινότητας που ξεκίνησε με 6 και αριθμεί σήμερα 24 γλώσσες. Ο κανονισμός αυτός διατηρεί τον αύξοντα αριθμό 1 και τροποποιήθηκε με την κάθε διεύρυνση

4

5 Μία ενιαία Ορολογία για όλα τα κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Όλα τα κείμενα που συντάσσονται και μεταφράζονται στα Ευρωπαϊκά Όργανα και τις εξειδικευμένες υπηρεσίες μπορούν να αποτελέσουν εθνικό νόμο όλων των κρατών μελών Ο πολίτης οφείλει να γνωρίζει τον νόμο, ο οποίος πρέπει να είναι κατανοητός

6 Η ορολογία χρειάζεται παντού Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, η πολύγλωσση διεθνής επικοινωνία καθιστά τη χρήση της σωστής ορολογίας ανάγκη για κάθε φορέα, θεσμικό, ακαδημαϊκό ή βιομηχανικό Οι ιστοσελίδες των περισσότερων πολυεθνικών εταιριών, εκτός του ότι μεταφράζονται σε πολλές γλώσσες, διαθέτουν και μια πολύγλωσση βάση δεδομένων

7 Μια επιστήμη που αναπτύσσεται συνεχώς Η σπουδαιότητα της ορολογίας κατά την επικοινωνία και τις εμπορικές συναλλαγές Η ενσωμάτωση της ορολογίας στα εξελισσόμενα λογισμικά της μετάφρασης έχει αυξήσει τη θεωρητική και πρακτική διδασκαλία της σε πανεπιστήμια σε όλους τους τομείς μαζί με τη σχετική έρευνα στον τομέα της πληροφορικής (computational linguistics)

8 Γιατί η ορολογία είναι σημαντική για το ΕΚ; Από την εφαρμογή της Συνθήκη της Λισαβόνας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί τον τελικό νομοθέτη της ΕΕ και όλα τα νομοθετικά κείμενα μεταφράζονται σε όλες τις επίσημες γλώσσες και αποτελούν αυθεντικά κείμενα που μετατρέπονται σε εθνικές νομοθετικές πράξεις

9 TermCoord: Η Γένεσις Το 2008 διαπιστώθηκε η ανάγκη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να ανεξαρτητοποιηθεί η υπηρεσία που συντόνιζε, ενημέρωνε και διατηρούσε την ΙΑΤΕ. Το TermCoord είχε να αντιμετωπίσει τρεις μεγάλες προκλήσεις: Να αναδείξει τη σημασία της ορολογίας κατά τη διάρκεια της μεταφραστικής διαδικασίας Να βελτιώσει τη συνεργασία των Οργάνων της ΕΕ που διαχειρίζονται την ΙΑΤΕ Να προωθήσει και να εντάξει τη δραστηριότητά του στον συνεχώς εξελισσόμενο κόσμο της ορολογίας

10 TermCoord

11 Καθήκοντα τoυ TermCoord Διαχείριση των λογαριασμών των χρηστών της ΙΑΤΕ Υποστήριξη και βοήθεια των χρηστών Εκπαίδευση ορολόγων, μεταφραστών και ασκούμενων Προετοιμασία έργων, ορολογική εργασία στη γλώσσα πηγή Εκπροσώπηση του ΕΚ στις διοργανικές συναντήσεις του IATE Management Group Παροχή στους μεταφραστές χρήσιμης ορολογίας και εργαλείων Οργάνωση σεμιναρίων και ειδικών εργαστηρίων για μεταφραστές και ορολόγους Διαχείριση της διοργανικής πλατφόρμας EurTerm

12 Οι συνεργάτες μας στα γλωσσικά τμήματα του ΕΚ Τα καθήκοντα της ορολογίας ανατίθενται σε μεταφραστές Τουλάχιστον δύο ορολόγοι ανά γλωσσικό τμήμα Δίκτυο ορολογίας το δίκτυο των περίπου 100 ορολόγων απ` όλα τα γλωσσικά τμήματα που συνεδριάζει δύο φορές το χρόνο. Αποσπασμένος ορολόγος - 3 μήνες στο TermCoord

13 Ορολογία για συγκριμένα έργα TermFolders για σημαντικές διαδικασίες σε συνεργασία με τις Κοινοβουλευτικές Επιτροπές Με ίδια πρωτοβουλία ή κατόπιν αιτήματος από τις Επιτροπές του ΕΚ ή από τη Διεύθυνση Μετάφρασης Εξαγωγή ορολογίας και προετοιμασία βασικών όρων απευθείας από την IATE Παροχή υποστηρικτικού υλικού, π.χ. γλωσσάρια, σχετική εθνική νομοθεσία

14 TermFolders

15 Συλλογή ορολογίας - TERMSAFE Νέα λειτουργία που αντικατέστησε τις μακροεντολές ορολογίας του Word στην IATE τον Απρίλιο 2016 Διαδικτυακή πρόσβαση μέσω widget διαθέσιμου σε όλους τους ιστοτόπους των γλωσσικών μονάδων Συγκεντρώνει τις προτάσεις των μεταφραστών προς επεξεργασία και συμπλήρωση στην IATE

16

17 Συνεργασία και επικοινωνία Εντός της ΓΔ Μετάφρασης ορολόγοι και κεντρικός συντονισμός λοιπές υπηρεσίες (π.χ. διασφάλιση ποιότητας, IT) Με άλλες σχετικές ΓΔ του ΕΚ νομικοί-μεταφραστές διερμηνείς κοινοβουλευτικές επιτροπές Με άλλα Όργανα της ΕΕ γλωσσικές κοινότητες υπηρεσίες συντονισμού ορολογίας Με ένα ευρύ εξωτερικό δίκτυο εθνικοί γλωσσικοί φορείς φορείς ορολογίας εθνικοί εμπειρογνώμονες ακαδημαϊκή κοινότητα δίκτυα ορολογίας

18 Εκστρατείες ενημέρωσης για μεταφραστές

19 Εκστρατείες ενημέρωσης για συντάκτες Παρουσίαση για τους Ευρωβουλευτές στο Στρασβούργο

20 Διοργανική επικοινωνία και συνεργασία EurTerm

21 Διαδικτυακή συνεργασία

22 Συνεργασία σε επίπεδο γλώσσας μέσω του EurTerm

23 termcoord.eu

24 Σεμινάρια και Εργαστήρια σε συνεργασία με πανεπιστήμια και διεθνή δίκτυα ορολογίας

25 Σεμινάρια και Εργαστήρια

26 Διοργάνωση σημαντικών εκδηλώσεων TOTh Workshop 12/2015 BabelNet 03/2016 European Terminology Summit 11/2016

27 Πρακτική άσκηση Από 1 η Οκτωβρίου έως 28/29 η Φεβρουαρίου Περίοδος αιτήσεων: 1 η Ιουνίου 30 η Ιουνίου Από 1 η Μαρτίου έως 31 η Ιουλίου Περίοδος αιτήσεων: 1 η Νοεμβρίου 30 η Νοεμβρίου Προϋποθέσεις: να είναι ηλικίας άνω των 18 ετών να έχουν πτυχίο/πτυχία πανεπιστημιακού επιπέδου να πληρούν τις απαιτήσεις σχετικά με τη γλώσσα να προσκομίσουν έγκυρο αντίγραφο ποινικού μητρώου να μην έχουν εργαστεί για διάστημα μεγαλύτερο των δύο διαδοχικών μηνών εντός θεσμικού οργάνου ή οργανισμού της ΕΕ να μην έχουν πραγματοποιήσει επίσκεψη μελέτης στο πλαίσιο πανεπιστημιακής έρευνας (επιπέδου «junior» ή «senior academia») πριν από την έναρξη της πρακτικής άσκησης

28 Επίσκεψη μελέτης μπορούν να πραγματοποιήσουν ορολόγοι και καθηγητές πανεπιστημίων Επίσκεψη μελέτης για ένα μήνα μπορούν να κάνουν και φοιτητές που ειδικεύονται στην ορολογία, μετάφραση, επικοινωνία και πληροφορική

29 Η έννοια και ο όρος Ο βασικός στόχος μιας ενιαίας ορολογίας για την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία είναι η αντιστοιχία των όρων στις 24 γλώσσες Προς τον σκοπό αυτό δημιουργήθηκε και ενημερώνεται συνεχώς η κοινή διοργανική βάση δεδομένων ΙΑΤΕ

30 ΙΑΤΕ: Η Ευρωπαϊκή Ορολογία με τη γλώσσα των αριθμών Η «εσωτερική» ΙΑΤΕ αριθμεί 11,5 εκατομμύρια όρους, είναι διαδραστική και εμπλουτίζεται από τους μεταφραστές με 350 νέους όρους την εβδομάδα κατά μέσο όρο Η «δημόσια» ΙΑΤΕ έχει 8,5 εκατομμύρια επικυρωμένους όρους, διατίθεται δωρεάν και καταγράφει κατά μέσο όρο αναζητήσεις την ώρα από όλο τον κόσμο Στη νέα μορφή της η βάση δεδομένων έχει ενοποιηθεί και οι μεταφραστές της ΕΕ έχουν πρόσβαση στην επεξεργασία των όρων

31 ΙΑΤΕ:

32 Η νέα IATΕ: Νοέμβριος 2018

33 Το περιεχόμενο της ΙΑΤΕ διαθέσιμο για κάθε χρήση Όλοι οι όροι της ευρωπαϊκής βάσης δεδομένων είναι διαθέσιμοι ελεύθερα σε μορφή ΤΒΧ στην πύλη Open Data Portal και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για βάσεις δεδομένων, δημιουργία εφαρμογών, εισαγωγή σε εργαλεία μετα-αναζήτησης και κυρίως για τη δημιουργία «γλωσσαρίων» (termbases) για την επεξεργασία κειμένων στα CAT-tools

34 η IATE στα CAT-TOOLS Ανάκτηση βάσης δεδομένων από την IATE για το Studio και το CAT4Trad* *To EK διαθέτει το δικό του CAT-tool (CAT4Trad) για την επεξεργασία κειμένων σε περισσότερες της μίας γλώσσας, το οποίο είναι επίσης συνδεδεμένο με την ΙΑΤΕ

35 Η ΙΑΤΕ προσφέρει τη δυνατότητα να «κατεβάσετε» γλωσσάρια ανά πεδίο σε ΤΒΧ

36 Ο ανθρώπινος παράγοντας Η μνήμη μετάφρασης εισηγείται την αντιγραφή μιας προηγούμενης μετάφρασης και η αξιοπιστία της εξαρτάται από την επικαιροποίησή της με τα αναθεωρημένα κείμενα Η βάση ορολογίας παραθέτει το αποτέλεσμα έρευνας για τον συγκεκριμένο όρο και η αξιοπιστία της εξαρτάται από την αρτιότητα και την πληρότητά της Η απόφαση και η ευθύνη της ποιότητας θα ανήκει πάντοτε στον μεταφραστή

37 Συνεργασία με πανεπιστήμια

38 Τα πρότζεκτ της ορολογίας για την ΙΑΤΕ Καθηγητές από τμήματα μετάφρασης ή ορολογίας διάφορων πανεπιστημίων προετοιμάζουν λίστες με όρους σε συγκεκριμένα πεδία σε συνεργασία με το TermCoord Οι φοιτητές τους ολοκληρώνουν την έρευνά τους και εισάγουν τα αποτελέσματα σε ένα δελτίο Οι ορολόγοι μας ελέγχουν τα αποτελέσματα και τα επικυρώνουν Τα αποτελέσματα εισάγονται στην ΙΑΤΕ

39 Σχέδια του ΕΚ με πανεπιστήμια για την ΙΑΤΕ

40 Η διαδικασία IATE Το TermCoord εισάγει τα γλωσσάρια στην ΙΑΤΕ Σύναψη συμφωνίας με DG TRAD EP-TermCoord Οι όροι αξιολογούνται από τα γλωσσικά τμήματα του ΕΚ Επιλογή πεδίου Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται στο termcoord.eu Το TermCoord παρέχει το υλικό και τις οδηγίες Τα πανεπιστήμια αποστέλλουν τα αποτελέσματά τους Τα πανεπιστήμια προετοιμάζουν ένα οργανόγραμμα Οι φοιτητές δουλεύουν υπό την επίβλεψη των καθηγητών τους

41 Σχέδιο ορολογίας με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο Βιλελμίνη Σωσώνη 4 ο έτος (Δίκαιο του ανταγωνισμού) 5 ο έτος (Χρηματο-οικονομικά) Σωτήρης Κεραμίδας 6 ο εξάμηνο (Επιστήμες της ζωής) Μιχάλης Πολίτης Ανάλυση θεσμικών κειμένων Olaf Immanuel Seel Γερμανική ορολογία

42 Στόχος της έρευνας Εύρεση όρων σε συγκεκριμένο πεδίο για συγκεκριμένες γλώσσες αξιόπιστες πηγές ορισμός συγκείμενο αναφορά πηγών (πηγή όρου, πηγή ορισμού, πηγή συγκειμένου)

43 Διαδικασία έρευνας 1. Κατανόηση της έννοιας με έλεγχο του όρου και άλλων πληροφοριών στη γλώσσα πηγή 2. Εντοπισμός καθιερωμένου όρου στη γλώσσα στόχο και έλεγχος για ισοδυναμίες 3. Επιλογή αξιόπιστης πηγής ως κειμένου αναφοράς 4. Πρόσθετες πληροφορίες, όπως ορισμός και συγκείμενο με βιβλιογραφική αναφορά, καθώς και άλλες χρήσιμες πληροφορίες 5. Καταγραφή των ευρημάτων σε δελτίο 6. Καταχώριση στην ΙΑΤΕ

44 Πού θα βρω τους όρους; Εξαγωγή από το σώμα κειμένων - με προσωπική αναζήτηση - με ηλεκτρονικά εργαλεία (TermoStat Web, Tilde, Five Filters, etc.) ή Από λίστα όρων στα αγγλικά που ετοιμάζει η Μονάδα Συντονισμού Ορολογίας του ΕΚ

45 αν υπάρχει καταχώριση του όρου Έλεγχος στην ΙΑΤΕ βασικές ρυθμίσεις

46 Πρόσβαση στις πληροφορίες της καταχώρισης Προσοχή στο πεδίο! Κλικ στην αγγλική καταχώριση

47 Αναζήτηση ισοδύναμων όρων Α) κατανόηση της έννοιας στα αγγλικά Β) έλεγχος στις πηγές για πληροφορίες στη γλώσσα στόχο (π.χ. νομοθεσία ΕΕ, πολύγλωσσα γλωσσάρια) Αν η πηγή αναφέρει αριθμό CELEX, ελέγχουμε την εκδοχή της γλώσσας στόχου στο EUR- Lex Αν ο όρος δεν υπάρχει στην ΙΑΤΕ ή αν υπάρχουν ελλιπείς πληροφορίες στη γλώσσα στόχο, τότε δημιουργούμε ολόκληρη την καταχώρηση ή την ενημερώνουμε Αν ο όρος δεν υπάρχει στην IATE ούτε στη γλώσσα πηγή, συμβουλευόμαστε άλλες πηγές

48 EUR-Lex

49 Πηγές Βάσεις ορολογίας και γλωσσάρια Μεγάλες πολύγλωσσες βάσεις και γλωσσάρια (π.χ. UNTERM, FAOTERM, EuroTermBank, IMF Terminology) Άλλες αξιόπιστες πολύγλωσσες, δίγλωσσες ή μονόγλωσσες βάσεις δεδομένων ή γλωσσάρια που περιλαμβάνουν τη γλώσσα στόχο (π.χ. Glossary Links) Αξιόπιστες πηγές στη γλώσσα στόχο Κυβερνητικά έγγραφα, έγγραφα από δημόσιες αρχές, φορείς, πανεπιστήμια, εμπειρογνώμονες N-Lex: ηλεκτρονική πύλη για την εθνική νομοθεσία των χωρών μελών της ΕΕ

50 Αξιοπιστία των πηγών Εξειδικευμένος φορέας στο πεδίο Έγγραφο σχετικό με το πεδίο της έρευνας Πρωτογενής πηγή (εκτός αν η μετάφραση θεωρείται ισοδύναμη με το αυθεντικό, όπως στην περίπτωση της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας)

51 Καταχώρηση σε δελτίο MS Word IATE ID Source Term(s) Target Language Definition (in target language) Definition Reference Definition Note Target Term(s) Term Reference Note on Term Context Context Reference Comments Για να συμπληρώσουμε τα πεδία συμβουλευόμαστε και ακολουθούμε το εγχειρίδιο της ΙΑΤΕ