ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Εμμανουήλ-Μάριος Λ. Οικονόμου Διδάκτωρ Οικονομικών Τμήματος Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Μάρτιος 2017
ΔΙΑΛΕΞΗ 3 η : Νομικές μορφές επιχειρήσεων (αναλυτικά) Το οικονομικό περιβάλλον των επιχειρήσεων
Επιχειρήσεις κατά μέγεθος Μικρές επιχειρήσεις Μεσαίες επιχειρήσεις Μεγάλες επιχειρήσεις Επιχειρήσεις κολοσσοί Τελευταία αναφέρονται και οι "μικρομεσαίες επιχειρήσεις" (ΜΜΕ), όχι τόσο ως ενδιάμεση κατηγορία των δύο πρώτων, αλλά αθροιστικά αυτών, για λόγους πολιτικής ανάπτυξης και ένταξής τους σε προγράμματα επιχορηγήσεων.
Νομικές μορφές επιχειρήσεων Ατομική Επιχείρηση Ομόρρυθμη Εταιρεία (Ο.Ε. Ετερόρρυθμη Εταιρεία (Ε.Ε.) Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε.) Ανώνυμη Εταιρεία (Α.Ε.) Ανώνυμη ναυτιλιακή εταιρεία (Α.Ν.Ε.) Συνεταιρισμός Συμπλοιοκτησία
Ομόρρυθμη εταιρεία (Ο.Ε.) είναι εταιρεία την οποία ιδρύουν τουλάχιστον δύο εταίροι, εισφέροντας όσο κεφάλαιο τους χρειάζεται ή όσο διαθέτουν, χωρίς να δεσμεύονται για συγκεκριμένο ποσό από τον νόμο. Οι λεπτομέρειες της συνεργασίας τους αναφέρονται στο συμβολαιογραφικό έγγραφο, που λέγεται καταστατικό. Το καταστατικό, με τη δημοσίευση του οποίου τυπικά ιδρύεται η Ο.Ε., αναφέρει τους όρους συνεργασίας, δηλαδή τι κεφάλαιο εισέφεραν οι εταίροι, πώς θα μοιράζονται τα κέρδη, ποιο θα είναι το αντικείμενο της Ο.Ε., η επωνυμία της, η έδρα της, η διάρκεια συνεργασίας κτλ. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της Ο.Ε., που τη διαφοροποιεί μάλιστα από άλλες προσωπικές εταιρείες, είναι η ευθύνη των εταίρων, που είναι ίδια για όλους. Καθένας ευθύνεται με όλη του την περιουσία και για το σύνολο των υποχρεώσεων της εταιρείας, όποιο και αν είναι το ύψος της συμμετοχής του στο κεφάλαιο. Στη διοίκηση συμμετέχουν ισότιμα όλοι οι εταίροι, ενώ η πιστοληπτική ικανότητα, λόγω του τρόπου κατανομής της ευθύνης, είναι αρκετά υψηλή.
Η ομόρρυθμη εταιρεία (Ο.Ε.) είναι ένα νομικό πρόσωπο, που συνιστάται μεταξύ δύο ή περισσότερων προσώπων, φυσικών ή νομικών, που έχουν σκοπό να συνεμπορεύονται υπό εταιρική επωνυμία. Ετερόρρυθμη Εταιρεία (Ε.Ε.) Ετερόρρυθμη εταιρεία είναι η εταιρεία που ιδρύεται από δύο η περισσότερα πρόσωπα που έχουν σκοπό να εμπορεύονται με εταιρική επωνυμία και στην οποία ένας η περισσότεροι εταίροι ευθύνονται απεριόριστα και αλληλέγγυα για τις εταιρικές υποχρεώσεις όπως ακριβώς και οι εταίροι της ομόρρυθμης εταιρείας και αποκαλούνται ομόρρυθμοι εταίροι, ενώ ένας η περισσότεροι εταίροι ευθύνονται περιορισμένα, δηλαδή μόνο μέχρι του ποσού της εισφοράς τους, και αποκαλούνται ετερόρρυθμοι εταίροι.
Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε.) Η Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε.) είναι μια εταιρική μορφή. Ως θεσμός στην Ελλάδα καθιερώθηκε το 1955, ενώ στην Δυτική Ευρώπη από το τέλος του προηγούμενου αιώνα, κάλυψε μια κοινωνική και οικονομική ανάγκη των ανθρώπων που ασχολούνται με τις επιχειρήσεις. Η ανάγκη αυτή ήταν να διοικούν οι ίδιοι την εταιρεία τους, αλλά να ευθύνονται μόνο μέχρι του ποσού που συμμετέχουν σε αυτή. Παλαιότερα, οι επιχειρηματίες χρησιμοποιούσαν τη μορφή της ανώνυμης εταιρείας για να συγκαλύψουν μια οικογενειακή επιχείρηση. Στην Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης συμμετέχουν ονομαστικά ορισμένα πρόσωπα. Καθένα από αυτά ευθύνεται μόνο μέχρι του ποσού της εταιρικής του μερίδας, που δεν μπορεί να παρασταθεί με μετοχές και δεν μπορεί να μεταβιβαστεί αν δεν συμφωνούν όλοι οι εταίροι.
Σωματειακή συγκρότηση. Συνέπεια του χαρακτηριστικού της αυτού είναι ότι η ύπαρξή της δεν εξαρτάται από την τύχη και τη θέληση του κάθε μετόχου ατομικά. Η διοίκηση της ανώνυμης εταιρίας δεν ανήκει στους μετόχους. Ανήκει στο διοικητικό συμβούλιο που ορίζεται αφηρημένα στο καταστατικό και εκλέγεται από τη γενική συνέλευση. Κεφαλαιουχική οργάνωση. Στην εταιρία αυτή η πραγμάτωση του εταιρικού σκοπού στηρίζεται στην περιουσιακή και όχι στην προσωπική συμβολή των εταίρων.
Η περιουσία που σχηματίζεται και που δεσμεύεται μέσω του θεσμού του κεφαλαίου και των αποθεματικών αφενός αποβλέπει στην προώθηση του εταιρικού σκοπού και αφετέρου αποτελεί εγγύηση για τους εταιρικούς δανειστές, αφού τέτοια εγγύηση δεν αποτελεί η προσωπική ευθύνη των εταίρων. Στην ανώνυμη εταιρία τον βασικό ρόλο τον διαδραματίζει το ποσοστό συμμετοχής του εταίρου στο μετοχικό κεφάλαιο. Πρόκειται για απρόσωπο οργανισμό όπου το ενδιαφέρον για το δίκαιο μετατοπίζεται από τον μέτοχο στη μετοχή. Ένα πρόσωπο μπορεί να αποκτήσει περισσότερες από μία ή και όλες τις μετοχές, χωρίς αυτές να χάνουν τη νομική τους αυτοτέλεια.
Πλήρης νομική προσωπικότητα. Η Α.Ε. έχει νομική προσωπικότητα που αναγνωρίζεται από το άρθρο 76 10, και που αποκτάται από την καταχώρησή της στο μητρώο και λήγει με το πέρας της εκκαθάρισης. Η εταιρία αυτή, όντας νομικό πρόσωπο, έχει κατ αρχή τόσο ικανότητα δικαίου όσο και ικανότητα βούλησης. Είναι υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, φορέας περιουσίας. Είναι διάδικος (άρθρο 62 εδ. α, 63 1 εδ. α ΚΠολΔ) και υποκείμενο αναγκαστικής εκτέλεσης και πτώχευσης. Ακόμα, έχει δική της επωνυμία, έδρα και εθνικότητα. Έχει δική της βούληση, που τη σχηματίζουν και την εκφράζουν τα όργανά της, οι διαχειρστές της. Για τις υποχρεώσεις της την ευθύνη φέρει μόνη αυτή και όχι οι μέτοχοί της, όπως δεν φέρει και η ίδια ευθύνη για τις υποχρεώσεις των μελών της.
Η αρχή του χωρισμού βρίσκει πλήρως την έκφρασή της. Έτσι, η εταιρία υπάρχει και λειτουργεί ανεξάρτητα από την προσωπικότητα του κάθε μετόχου. Ύπαρξη μετοχών. Η εταιρική συμμετοχή, που καλείται μετοχή, αντιστοιχεί σε ποσοστό του κεφαλαίου της εταιρίας. Το ποσοστό αυτό λέγεται μετοχή. Η μετοχή είναι ελεύθερα μεταβιβάσιμη.
Μετοχικό κεφάλαιο. Η ανώνυμη εταιρία έχει μετοχικό κεφάλαιο, που αποτελεί τη διασφάλιση των εταιρικών δανειστών, αφού κυρίως μέσω αυτού συγκροτείται και δεσμεύεται η εταιρική περιουσία. Η εξουσία διαχείρισης και εκπροσώπησης δεν είναι μετοχικό δικαίωμα. Δεν συνδέεται ούτε μπορεί να συνδεθεί με τη μετοχική ιδιότητας. Ανήκει σε αυτοτελές όργανο, το διοικητικό συμβούλιο, που κατά κανόνα εκλέγεται από το ανώτατο όργανο, τη γενική συνέλευση. Μάλιστα στο διοικητικό αυτό όργανο μπορούν να μετέχουν και συνήθως μετέχουν και μη μέλη της εταιρίας. Έλλειψη υποχρεώσεων. Αυτό τις συνέπειες της κεφαλαιουχικές οργάνωσης της ανώνυμης εταιρίας είναι και ότι σε βάρος των μετόχων της δεν γεννιούνται υποχρεώσεις, πέρα από την αρχική για καταβολή του κεφαλαίου που ανέλαβαν. Μάλιστα, ούτε από το καταστατικό ή τη γενική συνέλευση μπορούν να επιβληθούν οποιεσδήποτε υποχρεώσεις σε βάρος των μετόχων.
Ανώνυμη ναυτιλιακή εταιρεία (Α.Ν.Ε.) Είναι ειδική (ελληνική) εταιρική μορφή επιχείρησης που μοιάζει με την Ανώνυμη Εταιρεία που όμως τα κύρια χαρακτηριστικά του είδους αυτού της εταιρείας είναι: η εκμετάλλευση πλοίων και η ενασχόλησή της με τον ναυτιλιακό κλάδο. Συμπλοιοκτησία Η Συμπλοιοκτησία αποτελεί μορφή ναυτιλιακής επιχείρησης που εμφανίζεται στη περίπτωση που ένα πλοίο ανήκει κατά κυριότητα σε πολλούς ιδιοκτήτες (πλοιοκτήτες), οι οποίοι από κοινού και κατόπιν συμφωνίας εκμεταλλεύονται αυτό, καλούμενοι συμπλοιοκτήτες. Χαρακτηριστικά Κύρια χαρακτηριστικά της συμπλοιοκτησίας είναι: η συγκυριότητα η συνεκμετάλλευση, και η έλλειψη παντός άλλου είδους εταιρικού δεσμού μεταξύ των συμπλοιοκτητών.
Συνεταιρισμός Συνεταιρισμός, είναι μια: «αυτόνομη ένωση προσώπων που συγκροτείται εθελοντικά για την αντιμετώπιση των κοινών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών και επιδιώξεων τους, διαμέσου μιας συνιδιόκτητης και δημοκρατικά διοικούμενης επιχείρησης». Στους αστικούς συνεταιρισμούς, περιλαμβάνονται: Οι καταναλωτικοί συνεταιρισμοί, που για τη σύστασή τους απαιτούνται τουλάχιστον εκατό άτομα, ενώ απαιτούνται δεκαπέντε άτομα για τους λοιπούς, όπως: Παραγωγικούς συνεταιρισμούς Προμηθευτικούς συνεταιρισμούς Πιστωτικούς συνεταιρισμούς Μεταφορικούς συνεταιρισμούς Τουριστικούς συνεταιρισμούς
Το πλαίσιο μέσα στο οποίο ασκούνται και διαμορφώνονται οι δραστηριότητες μιας οικονομικής μονάδας (επιχείρησης) και από το οποίο εξαρτάται αποφασιστικά η επιτυχής ή μη έκβαση της, ονομάζεται περιβάλλον της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Αυτό χαρακτηρίζεται από μια δυναμική και εξελικτική έκφραση μιας κοινωνίας και θεωρείται απόρροια της οργάνωσης, της δομής και της λειτουργίας των κοινωνικοοικονομικών σχηματισμών και των πολιτισμικών συστημάτων τη Το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, το οποίο διαφέρει από χώρα σε χώρα διακρίνεται
ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Το πλαίσιο μέσα στο οποίο ασκούνται και διαμορφώνονται οι δραστηριότητες μιας οικονομικής μονάδας (επιχείρησης) και από το οποίο εξαρτάται αποφασιστικά η επιτυχής ή μη έκβαση της, ονομάζεται περιβάλλον της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Αυτό χαρακτηρίζεται από μια δυναμική και εξελικτική έκφραση μιας κοινωνίας και θεωρείται απόρροια της οργάνωσης, της δομής και της λειτουργίας των κοινωνικοοικονομικών σχηματισμών και των πολιτισμικών συστημάτων. Το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, το οποίο διαφέρει από χώρα σε χώρα συν-διαμορφώνεται από μια σειρά σημαντικών παραγόντων:
ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ-ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 1. Τα βασικά χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος Οι επιχειρήσεις λειτουργούν μέσα σε ένα περιβάλλον το οποίο επηρεάζει αποφασιστικά τις συνθήκες ύπαρξης και ανάπτυξης τους και το οποίο ταυτόχρονα κατά ένα μεγάλο μέρος, είναι αποτέλεσμα της δικής τους δραστηριότητας. Το περιβάλλον αυτό διακρίνεται σε φυσικο-οικολογικό, τεχνολογικό, νομοθετικό και κοινωνικο-ηθικό και οικονομικό. Τα στελέχη μιας επιχείρησης οφείλουν να γνωρίζουν το περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργούν οι επιχειρήσεις. Ιδιαίτερα τα χρηματοοικονομικά στελέχη πρέπει να γνωρίζουν το οικονομικό περιβάλλον το οποίο ορίζεται από τη διεθνή οικονομία, την εγχώρια οικονομία, τον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιείται μια επιχείρηση καθώς και τις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Δυσμενείς παράμετροι προς την επιχειρηματικότητα είναι: Α) Μη αναπτυγμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα- αποθαρρύνει το συνδυασμό αποταμίευση-επένδυση (θεώρημα Solow) χαμηλή αποταμίευσης προκαλείται Είτε λόγω κατασπατάλησης S Φτώχεια πληθυσμού (δεν υπάρχουν αποταμιεύσεις) Έλλειψη ικανών κινήτρων για επενδύσεις (επενδυτικό περιβάλλον) Μικρή αγορά: Ανεπαρκή ζήτηση αγαθών από ένα μικρό πληθυσμό. Αποθαρρύνει της στρατηγικές επενδύσεις πχ, Ελλάδα Πληθυσμός: 11.000.000 ΟΤΕ/ΔΕΗ/ΟΣΕ (φυσικά μονοπώλια) ΗΠΑ Πληθυσμός 240.000.000 ιδιωτικές εταιρίες παραγωγής ρεύματος ή τηλεφωνικών υπηρεσιών με δική τους υποδομή
Β) Για λόγους κοινωνικούς, πολιτιστικούς, διοικητικούς και πολιτικούς η διαδικασία λήψης αποφάσεως στο δημόσιο τομέα δεν καθίσταται αποτελεσματική (κουλτούρα πολιτών) (συνέπεια): κακοτεχνίες, ανεπαρκής υποδομή (τεχνική), γραφειοκρατία εμποδίζεται η ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα. Ομοιάζει με περίπτωση της τωρινής κατάστασης στην Ελλάδα; ΛΥΣΕΙΣ Δημιουργία παρ/κου κεφαλαίου και ιδιωτικών επενδύσεων (προτείνεται από πολλούς για την υπό το ΔΝΤ-Τρόικα Ελλάδα) Έργα υποδομής (Ηirschman, 1958) B) Έλλειψη ικανού εργατικού δυναμικού να χειριστεί τον τεχνολογικό εξοπλισμό Γ) Απουσία επιχειρηματικότητας ώστε να διαχειριστεί σωστά τους παρ. συντ. Κ,L
Γ): Κοινωνικοί παράγοντες (πχ θρησκευτικές πεποιθήσεις) Βρίσκεται στη φύση φτωχών χωρών Απάθεια στα οικονομικά κίνητρα (Boecke, 1953) Αδυναμία να αναπτύξουν μεγάλης κλίμακας οργανωτικές δομές ακαμψίες Αδυναμία κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν τις κοινωνικές Ο Κοινωνικοπολιτιστικός δυαδισμός του Boecke Οι κοινωνίες των χωρών της Ανατολής χαρακτηρίζονται από κοινωνικό δυαδισμό Αντιπαράθεση του σύγχρονου καπιταλιστικού τομέα με τις προκαπιταλιστικές δομές του αγροτικού τομέα Νεοκλασικό Υπόδειγμα: Το άτομο αντιδρά στα οικονομικά κίνητρα max p max UΤο κοινωνικό σύστημα των ανατολικών χωρών χαρακτηρίζεται από περιορισμένες ανάγκες δεν επηρεάζεται από οικονομικά κίνητρα
Συμπεράσματα Boecke: Τα άτομα των ανατολικών χωρών είχαν αποφασίσει ένα συγκεκριμένο μικρό ύψος εισοδήματος που να καλύπτει τις περιορισμένες ανάγκες τους Στόχος τους όχι το max U αλλά ένα συγκεκριμένο ύψος U που αρκούντως τους ικανοποιεί. Οι άνθρωποι ενσυνείδητα έχουν επιλέξει ένα επίπεδο ζωής που ικανοποιείται με λιγότερα προϊόντα και μικρότερο αναγκαίο εισόδημα Το κίνητρο του κέρδους αναφέρεται μόνο στις περιπτώσεις κερδοσκοπίας Οι επιχειρήσεις αυτών των χωρών δεν επιδιώκουν την ποιότητα, την αποτελεσματική οργάνωση και τους επιχειρηματικούς κινδύνους και γι αυτό δεν μπορούν να προσαρμοσθούν στα δυτικά πρότυπα Καινοτομίες όπως νέες καλλιέργειες, νέοι μέθοδοι παραγωγής είναι πολύ πιθανόν να αντιμετωπισθούν με καχυποψία και άρνηση. Aυτά τα χαρακτηριστικά είναι μόνιμα για μια μεγάλη περίοδο (θεωρία Eξάρτησης Διαδρομής - path dependence)
ΛΥΣΗ: Αναδιάρθρωση κοινωνικοοικονομικής και πολιτικής δομής μέσα από περισσότερο δημοκρατικές μεθόδους μέσα από την αποπομπή της τοπικής αριστοκρατίας και την αντικατάσταση της από άτομα που διακατέχονται από ισχυρά αισθήματα τοπικής ευθύνης
Δ): Διεθνές περιβάλλον (συμμαχίες, ειρήνη ή πόλεμος κλπ) Διεθνές εμπόριο: Αύξηση ή μείωση εξαγωγών ; Αύξηση ή μείωση των εισαγωγών; θετική ή αρνητική ροή συναλλάγματος Θέση (μαρξιστική) : Όλη η διεθνής ανάπτυξη του καπιταλισμού εδράζεται πάνω στην απόσπαση πλεονάσματος από τις αναπτυγμένες χώρες εις βάρος των φτωχών Επιστροφή υπό προϋποθέσεις για κάποιο διάστημα στον Προστατευτισμό ; (Friederich List 19 ος αι. Β Βιομηχανική Επανάσταση
H ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΩΣ ΔΕΔΟΜΕΝΗ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 1. Διεθνής Οικονομία Η λειτουργία μιας επιχείρησης επηρεάζεται ολοένα και περισσότερο από την κατάσταση της διεθνούς οικονομίας. Σήμερα μια επιχείρηση είναι πολύ πιθανόν να πωλεί προϊόντα ή να παρέχει υπηρεσίες σε πολλές χώρες ή αντίστροφα μπορεί να εισάγει πρώτες ύλες και εξαρτήματα από άλλες περιοχές του κόσμου. Η διεθνής οικονομία γίνεται με ραγδαίο ρυθμό αλληλεξάρτησης, ενώ προβλέπεται η τάση αυτή να ενισχυθεί στο μέλλον λόγω βελτίωσης της τεχνολογίας και των επικοινωνιών. Καθώς οι επιχειρήσεις προσεγγίζουν τα όρια της εγχώριας ανάπτυξης αναζητούν νέες αγορές σε άλλες χώρες προκειμένου να αναπτυχθούν και να εκμεταλλευθούν τους ρυθμούς ανάπτυξής αυτών των χωρών. Έτσι η διεθνής οικονομία μπορεί να επηρεάζει τις εξαγωγικές προοπτικές της επιχείρηση, τον ανταγωνισμό τιμών που αντιμετωπίζει η επιχείρηση ή τα κέρδη που αναμένει η επιχείρηση από τις επενδύσεις της στο εξωτερικό.
Συνεπώς η διεθνής οικονομία αποτελεί το περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργούν οι οικονομίες των χωρών του πλανήτη και παρουσιάζει ευκαιρίες και απειλές για τις οικονομίες αυτές. Αυτό είναι φυσικό αλλά δεν σημαίνει ότι όλες οι οικονομίες διαθέτουν ίδια ικανότητα αναφορικά με την εκμετάλλευση των ευκαιριών και την αποφυγή των απειλών του περιβάλλοντος. Επιπρόσθετα, η διεθνής οικονομία είναι συνυφασμένη με πολύ μεγαλύτερους πολιτικούς κινδύνους σε σχέση με την εγχώρια οικονομία. Βέβαια, πρέπει να τονισθεί ότι οι πολιτικές εξελίξεις μπορεί να είναι θετικές. Για παράδειγμα, η λήξη τοπικών διενέξεων ή πολέμων μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη των τοπικών οικονομιών. Γενικά οι πολιτικές εξελίξεις μπορεί να αποτελέσουν αιτία για κέρδη ή ζημίες για μια επιχείρηση. Τέλος ένας παράγοντας ο οποίος σαφώς επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα των κλάδων της οικονομίας στο διεθνή χώρο, είναι ο δείκτης ανταλλαγής του νομίσματος της χώρας με νομίσματα άλλων χωρών. Ο δείκτης ανταλλαγής (exchange rate) δίνει την τιμή με την οποία το εγχώριο νόμισμα μπορεί να μετατραπεί σε ξένο συνάλλαγμα. Οι δείκτες ανταλλαγής επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα των εγχώρια παραγόμενων προϊόντων διεθνώς. Επίσης, οι δείκτες ανταλλαγής επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων που παράγονται στο εξωτερικό και πωλούνται στην εγχώρια οικονομία.