ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ - ΛΑΜΙΑΣ. Ενθάρρυνση Επιχειρηματικών Δράσεων, Καινοτομικών Εφαρμογών και Μαθημάτων Επιλογής Φοιτητών ΤΕΙ Λάρισας - Λαμίας PLEASE ENTER

Transcript

1 ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ - ΛΑΜΙΑΣ Ενθάρρυνση Επιχειρηματικών Δράσεων, Καινοτομικών Εφαρμογών και Μαθημάτων Επιλογής Φοιτητών ΤΕΙ Λάρισας - Λαμίας PLEASE ENTER ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 «ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧ/ΣΕΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΦΟΡΕΑ ΚΑΙ ΤΗ ΝΟΜΙΚΗ ΤΟΥΣ ΜΟΡΦΗ» ΣΑΚΕΛΛΑΡΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

2 Σκοπός εκπαιδευτικής ενότητας Σκοπός του τρίτου κεφαλαίου είναι να καταστεί σαφές στους σπουδαστές ότι πριν ξεκινήσουν κάθε επιχειρηματική τους δραστηριότητα, θα πρέπει πρώτα να επιλέξουν την κατάλληλη εταιρική μορφή που θα έχει η επιχείρηση τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει η Γενική γραμματεία Εμπορίου του Υπουργείου Ανάπτυξης κάθε τύπος επιχείρησης έχει ειδικά χαρακτηριστικά και η επιλογή του εξυπηρετεί ορισμένη οικονομική σκοπιμότητα. Από την κατηγορία και το είδος μιας επιχ/σης θα εξαρτηθεί η μορφή της οργάνωσης και ο τύπος της διοίκησης που θα εφαρμοστούν. Έτσι, η αναφορά στις διάφορες κατηγορίες επιχειρήσεων που υπάρχουν αποτελεί μια αναγκαιότητα για την επιστήμη της οργάνωσης και διοίκησης. Στην ενότητα αυτή θα προσπαθήσουμε να καταστήσουμε σαφές στους σπουδαστές ότι η επιλογή της καταλληλότερης μορφής θα αποτελέσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για ένα επιχειρηματικό ξεκίνημα. Ωστόσο, χρήσιμο είναι να αναφέρουμε ότι οι επιχειρήσεις με βάση το αντικείμενο απασχόλησης τους διακρίνονται σε επιχειρήσεις πρωτογενούς, δευτερογενούς, τριτογενούς παραγωγής και επιχειρήσεις μικτού αντικειμένου δράσης. 2

3 Περιεχόμενα Διακρίσεις των επιχειρήσεων ανάλογα με το φορέα και τη νομική τους μορφή 1. ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ Συλλογικές Εταιρικές Ατομικές Κεφαλαιουχικές Προσωπικές Συνεταιρισμοί Σύλλογοι Σωματεία Ομόρρυθμες Εταιρίες (Ο.Ε.) Ετερόρρυθμες Εταιρίες (Ε.Ε.) Συμπλοιοκτησία Συμμετοχική ή Αφανής Εταιρία Εταιρίες Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε.) Ανώνυμες Εταιρίες (Α.Ε.) Διακρίσεις των επιχειρήσεων ανάλογα με το φορέα και τη νομική τους μορφή Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) ΔΗΜΟΣΙΕΣ Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) Αυτονομημένες Διοικητικές Υπηρεσίες 3. ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ & ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) 4. ΜΙΚΤΕΣ Με φορείς το κράτος και ιδιώτες 3

4 Νομικές μορφές επιχειρήσεων που λειτουργούν στην Ελλάδα Φορείς των επιχειρήσεων μπορεί να είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Φυσικό πρόσωπο είναι κάθε άτομο που έχει το δικαίωμα της δικαιοπραξίας, που σύμφωνα με το άρθρο 34 του Αστικού Κώδικα είναι υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Νομικό πρόσωπο, σύμφωνα με το άρθρο 61 του Αστικού Κώδικα, είναι ένωση προσώπων για την επιδίωξη ορισμένου σκοπού. Από άποψη νομικής μορφής υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες επιχειρήσεων: o Ατομική επιχείρηση Η μορφή αυτή είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη. Κύριο πλεονέκτημά της είναι η μεγάλη ευελιξία ως προς τις επιχειρηματικές αποφάσεις που αφορούν στο είδος της δραστηριότητας, στην επιλογή των τεχνικών μεθόδων και, ως ένα βαθμό, στο μέγεθος της παραγωγής. Τα πλεονεκτήματα αυτά είναι ουσιώδη, κυρίως για τις μικρές και μέσου μεγέθους αγροτικές, βιοτεχνικές και εμπορικές επιχειρήσεις, στις οποίες η προσωπική επίβλεψη και πρωτοβουλία είναι μεγάλης σημασίας. Όταν όμως το είδος της δραστηριότητας επιβάλλει την ανάπτυξη μεγάλου μεγέθους, τότε η εταιρική μορφή της επιχείρησης είναι συχνά η πιο κατάλληλη. o Εταιρική επιχείρηση Η εταιρική επιχείρηση ανήκει σε δύο ή περισσότερα άτομα, τους εταίρους, που συνδέονται με ειδική σχέση μεταξύ τους, και την εταιρική, που καθορίζεται ανάλογα με το είδος της εταιρείας. Βασικές μορφές της εταιρικής επιχείρησης είναι: Στις ομόρρυθμες (Ο.Ε.) όλοι οι εταίροι είναι αλληλέγγυα υπεύθυνοι με όλη τους την περιουσία για τη δραστηριότητα και τα χρέη της εταιρείας. Επιπλέον υπόκεινται σε προσωπική κράτηση όταν βρίσκονται σε αδυναμία να εξοφλήσουντους πιστωτές τους. Στις ετερόρρυθμες (Ε.Ε.) ένας τουλάχιστον εταίρος είναι υπεύθυνος με όλη τουτην περιουσία για τα χρέη της εταιρείας και υπόκειται σε προσωπική κράτηση για τη μη εξόφλησή τους. Στις ανώνυμες εταιρείες (Α.Ε.), που είναι μετοχικές, κάθε εταίρος (μέτοχος) είναι υπεύθυνος μόνο για το ποσοστό συμμετοχής του, δηλαδή για τον αριθμό των μετοχών τις οποίες διαθέτει. Ο μέτοχος συμμετέχει στην εκλογή της διοίκησης της εταιρείας, στη διαμόρφωση των γενικών αρχών της πολιτικής και στα κέρδη, ανάλογα με τον αριθμό των μετοχών που διαθέτει. Στη γενική συνέλευση των μετόχων κάθε μέτοχος διαθέτει τόσους ψήφους όσες είναι οι μετοχές που κατέχει. Σε περίπτωση ζημιών ή πτωχεύσεως είναι υπεύθυνος μέχρι του ποσού που έχει καταβάλει για τις μετοχές του, δηλαδή, στη χειρότερη περίπτωση, οι μετοχές του χάνουν τελείως την αξία τους. Οι εταιρείες περιορισμένης ευθύνης (Ε.Π.Ε.) είναι ένας ενδιάμεσος τύπος μεταξύ των προσωπικών εταιρειών (Ο.Ε. και Ε.Ε.) και της ανώνυμης εταιρείας. Το κύριο γνώρισμα των εταιρειών αυτών είναι το μικρό κεφάλαιο 4

5 που χρειάζεται για τη σύστασή τους και η περιορισμένη ευθύνη των εταίρων τους μέχρι το ύψος του κατατεθειμένου εταιρικού κεφαλαίου, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τις ανώνυμες εταιρείες, σε αντίθεση με τις προσωπικές εταιρείες. o Συλλογικές επιχειρήσεις Στις συλλογικές επιχειρήσεις συγκαταλέγονται οι συνεταιρισμοί, οι σύλλογοι, τα σωματεία, τα ιδρύματα κ.α. Σκοπός των συλλογικών αυτών επιχειρήσεων δεν είναι κατ ανάγκην η εξασφάλιση κερδών, αλλά η εξυπηρέτηση γενικότερων σκοπών των μελών τους. Συνεταιρισμός είναι η βασικότερη μορφή συλλογικών επιχειρήσεων. Ο συνεταιρισμός είναι εταιρία στην οποία τόσο ο αριθμός των Συνεταίρων όσο και τα συνεταιριστικά μερίδια μπορεί να μεταβάλλονται χωρίς να διαλύεται ο συνεταιρισμός. Οι συνηθέστεροι συνεταιρισμοί είναι: οι προμηθευτικοί, καταναλωτικοί, οικοδομικοί κ.ά. Ερωτήσεις για συζήτηση 1.Ποια μορφή επιχείρησης ταιριάζει στην δική σας επιχειρηματική δραστηριότητα; 2.Ποιες είναι οι βασικότερες νομικές μορφές των επιχειρήσεων στη χώρα μας; 3.Ποια είναι η βασική διάκριση των συνασπισμών των επιχειρήσεων; 4.Ποιες είναι οι κυριότερες διακρίσεις των επιχειρήσεων με βάση τα οικονομικά, νομικά και τα οργανωτικά κριτήρια; Εργασία εφαρμογής Περιγράψετε τη συμφωνία για την ομόρρυθμη εταιρία. Αναλύστε τις ιδιαιτερότητες και τα καθήκοντα του κάθε συνεταίρου και τις άλλες απαιτήσεις για τη συμφωνία ομόρρυθμης εταιρίας. Βιβλιογραφία 1.Σταθόπουλος Α., Εισαγωγή στην Οικονομική και Διοικητική των Επιχειρήσεων, Τόμος Ι, Έκδοση Οικονομικό, σελ Δερβισιώτης Κ, Διοίκηση Παραγωγής, Εκδόσεις Σταμούλη, σελ Τζωρτζάκης Κώστας και Τζωρτζάκη Αλεξία, Μάρκετινγκ Μάνατζμεντ, Εκδόσεις Rosili, σελ Τσαγκλάνος, Α., Οικονομική των επιχειρήσεων Ι-ΙΙ. Εκδόσεις Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 5