Για παραπομπή : Βουγιουκλάκη Πηνελόπη,, 2003, Περίληψη : Επιφανές μέλος της αριστοκρατικής τραπεζούντιας οικογένειας των Σχολαρίων, ο οποίος χρημάτισε μέγας δούκας. Ο διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στις εμφύλιες διενέξεις που ταλαιπώρησαν την Aυτοκρατορία της Τραπεζούντας το 14ο αιώνα, όντας στο πλευρό του Μιχαήλ Μεγάλου Κομνηνού (1344-1349). Στασίασε στη συνέχεια για δύο έτη, επί Αλεξίου Γ Μεγάλου Κομνηνού (1349-1390), με κέντρο επιχειρήσεων την Κερασούντα (1354-1356). Πέθανε το 1361. Άλλα Ονόματα Νικήτας Σχολάριος Τόπος και Χρόνος Γέννησης α μισό 14ου αι., Τραπεζούντα Τόπος και Χρόνος Θανάτου 30 Ιουνίου 1361, Τραπεζούντα Κύρια Ιδιότητα αξιωματούχος (μέγας δουξ) 1. Βιογραφικά στοιχεία Ο ήταν γόνος της αριστοκρατικής τραπεζούντιας οικογένειας των Σχολαρίων. Νυμφεύθηκε δύο φορές και ήταν πατέρας ενός γιου από τον πρώτο του γάμο. Το όνομα της πρώτης συζύγου του δεν είναι γνωστό, ενώ για τη δεύτερη σύζυγό του γνωρίζουμε ότι ήταν γόνος του τραπεζούντιου αριστοκρατικού οίκου των Σαμψών. Η δράση του Νικήτα Σχολάρη, αλλά και γενικότερα της οικογένειας των Σχολαρίων, συνδέθηκε άμεσα με τις εμφύλιες διενέξεις που ταλαιπώρησαν την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας τη δεκαετία του 1340 και μετά. Ο Νικήτας αναμείχθηκε ενεργά στα πολιτικά δρώμενα και το 1354 οργάνωσε ο ίδιος ατελέσφορη στάση εναντίον του Αλεξίου Γ Μεγάλου Κομνηνού (1349-1390), στο πλαίσιο της οποίας κατέλαβε την Κερασούντα για δύο έτη (1354-1356). Πέθανε το 1361 στην Τραπεζούντα, όταν οι σχέσεις του με τον Αλέξιο Γ είχαν εξομαλυνθεί. 2. Η πολιτική δράση του Νικήτα Σχολάρη 2.1. Το ιστορικό πλαίσιο των εμφύλιων διενέξεων (μέσα 14ου αιώνα) Η οικογένεια του Σχολάρη, που χαρακτηριζόταν για τη φιλοκωνσταντινουπολίτικη πολιτική της, διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στις εμφύλιες διενέξεις που ξέσπασαν στην αυτοκρατορία μετά το θάνατο του Βασιλείου Μεγάλου Κομνηνού (1332-1340) και την άνοδο στο θρόνο της πρώτης συζύγου του Ειρήνης Παλαιολογίνας (1340-1341). Οι Σχολάριοι και οι Αμυτζαντάριοι αποτελούσαν τις δύο κύριες αντιμαχόμενες μερίδες της τραπεζούντιας αριστοκρατίας, οι οποίες, παίρνοντας αφορμή από το κενό εξουσίας που δημιουργήθηκε μετά το θάνατο του Βασιλείου λόγω της απουσίας απογόνου και από την αδυναμία της νέας αυτοκράτειρας να επιβληθεί, επιδίωξαν να επιβάλουν κοινωνικοπολιτική ισορροπία προς το συμφέρον τους. 1 Στη συνέχεια, η επικράτηση των αυτόχθονων Αμυτζανταρίων με την ενθρόνιση της Άννας Αναχουτλού (1341-1342) εξώθησε την οικογένεια των Σχολαρίων εναντίον της Άννας, οπότε, με τη στήριξη και άλλων αριστοκρατικών οικογενειών, όπως των Μειζοματών και των Δωρανιτών, οργάνωσαν την ανατροπή της. 2.2. Η ανάμειξη του Νικήτα υπέρ του Μιχαήλ Δημιουργήθηκε στις 28/9/2017 Σελίδα 1/6
Για παραπομπή : Βουγιουκλάκη Πηνελόπη,, 2003, Ο εμφανίζεται πρώτη φορά στο ταραγμένο πολιτικό προσκήνιο της αυτοκρατορίας μετά την πτώση 2 της αυτοκράτειρας Ειρήνης Παλαιολογίνας (1340-1341) και την άνοδο στο θρόνο της Άννας Αναχουτλού (1341-1342), αδελφής του Βασιλείου Μεγάλου Κομνηνού (1332-1340). Ο Νικήτας αναδείχτηκε ως ο πρωταγωνιστής των ενεργειών εναντίον της Άννας Αναχουτλού. Εμφανίζεται κατ' αρχάς τον Ιούλιο του 1341 μαζί με τον Γρηγόριο Μειζομάτη και άλλα μέλη της αριστοκρατίας να συνοδεύει από την Κωνσταντινούπολη 3 στην Τραπεζούντα τον Μιχαήλ Μέγα Κομνηνό, μετέπειτα αυτοκράτορα (1344-1349), αδελφό του Αλεξίου Β' Μεγάλου Κομνηνού (1297-1330), με σκοπό να αναλάβει τη διακυβέρνηση της αυτοκρατορίας. Η επιχείρηση ανατροπής της Άννας Αναχουτλού δεν είχε όμως θετική έκβαση. Στη συνέχεια ο, μαζί και με άλλους επιφανείς αριστοκράτες, όπως οι αδελφοί Γρηγόριος και Μιχαήλ Μειζομάτης και ο Κωνσταντίνος Δωρανίτης με τον γιο του Ιωάννη, κατέφυγαν με γενουατικό πλοίο στην Κωνσταντινούπολη με σκοπό να συναντήσουν τον γιο του Μιχαήλ Μεγάλου Κομνηνού Ιωάννη και να τον θέσουν επικεφαλής της νέας επιχείρησης εναντίον της Άννας Αναχουτλού, προσφέροντάς του το στέμμα της Τραπεζούντας. Στις 17 Αυγούστου 1341, ο Νικήτας μαζί με τον Ιωάννη, μετέπειτα Ιωάννη Γ' Μέγα Κομνηνό (1342-1344), και τους άλλους Τραπεζούντιους άρχοντες αναχώρησαν από την Κωνσταντινούπολη με δύο πλοία του Ιωάννη και τρία γενουατικά. Έφθασαν στην Τραπεζούντα στις 4 Σεπτεμβρίου 1342, και λίγες ημέρες αργότερα, στις 9 Σεπτεμβρίου, ο Ιωάννης στέφθηκε αυτοκράτορας. Στο εξής, ο Νικήτας, ενώ είχε συμβάλει ενεργά στην άνοδο του Ιωάννη Γ' Μεγάλου Κομνηνού (1342-1344), εμφανίζεται να εμπλέκεται σε σχέδιο ανατροπής του με σκοπό την άνοδο στο θρόνο της Τραπεζούντας του πατέρα του Ιωάννη, του Μιχαήλ Μεγάλου Κομνηνού, μετέπειτα Μιχαήλ (1344-1349). Την αλλαγή στάσης απέναντι στον αυτοκράτορα την προκάλεσε ενδεχομένως η εμμονή του τελευταίου να παρατείνει την εξορία του πατέρα του στα Λίμνια, που είχε ξεκινήσει το 1341. 4 Εντέλει, τον Μάρτιο του 1344 ο βοήθησε τον Μιχαήλ Μέγα Κομνηνό να διαφύγει από τον τόπο εξορίας του, να επιστρέψει στην Τραπεζούντα, στις 3 Μαΐου 1344, και να ανατρέψει τον γιο του Ιωάννη Γ', ο οποίος στη συνέχεια εξορίστηκε στο μοναστηριακό συγκρότημα του Αγίου Σάββα. 2.3. Η ενδεχόμενη ανάμειξη του Νικήτα εναντίον του Μιχαήλ Η υποστήριξη του Νικήτα Σχολάρη, όπως και των άλλων Τραπεζουντίων αρχόντων, προς τον Μιχαήλ, στις προσπάθειες του τελευταίου να ανέλθει στο θρόνο, ανταμείφθηκε μετά τη στέψη του με την απόδοση των υψηλότερων τίτλων και αξιωμάτων στους υποστηρικτές του. Έτσι, ο Νικήτας έλαβε το αξίωμα του μεγάλου δούκα, το οποίο ωστόσο του αφαιρέθηκε λίγο αργότερα (Νοέμβριος του 1345). Την περίοδο εκείνη ο έπεσε θύμα της καχυποψίας του αυτοκράτορα, συνελήφθη και εξορίστηκε στα Λίμνια. Η σύλληψή του, η καθαίρεσή του και η ποινή εξορίας που του επιβλήθηκε έλαβαν χώρα στο πλαίσιο των συλλήψεων μελών της τραπεζούντιας αριστοκρατίας στις οποίες προέβη ο αυτοκράτορας Μιχαήλ (1341, 1344-1349) φοβούμενος νέες εμφύλιες συγκρούσεις και συνωμοσίες εναντίον του. Στη συνέχεια, ο αναφέρεται σε σχέση με το κάστρο του Κεγχρινά, το 1349, χωρίς ωστόσο να μας γίνεται γνωστό αν είχε τεθεί εκεί σε περιορισμό κατόπιν εντολής του αυτοκράτορα. Τον ίδιο χρόνο, όταν πλέον ο αυτοκράτορας είχε καταβληθεί από ασθένεια, ο Νικήτας επέστρεψε στην Τραπεζούντα, όπου έλαβε και πάλι το αξίωμα του μεγάλου δούκα και τέλεσε τον δεύτερο γάμο του. 2.4. Η ενδεχόμενη ανάμειξη του Νικήτα υπέρ του Αλεξίου Γ Στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Αλεξίου Γ' Μεγάλου Κομνηνού (1349-1390), ο βρέθηκε και πάλι στη δίνη των γεγονότων, όταν το 1351 οι Δωρανίτες, με υποκινητή και αρχηγό τον μέγα στρατοπεδάρχη, τον Θεόδωρο Δωρανίτη (Πιλέλη), στράφηκαν εναντίον του Αλεξίου Γ και κατέλαβαν τον Κουλά, την ακρόπολη της Τραπεζούντας. Ο Νικήτας τότε εμφανίζεται ως αιχμάλωτος των στασιαστών. Απελευθερώθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα καθώς το εγχείρημα των Δωρανιτών δεν έχαιρε της υποστήριξης του λαού της Τραπεζούντας και οι αυτοκρατορικές δυνάμεις κατάφεραν γρήγορα να ανακαταλάβουν τον Κουλά. Δημιουργήθηκε στις 28/9/2017 Σελίδα 2/6
Για παραπομπή : Βουγιουκλάκη Πηνελόπη,, 2003, 2.5. Η στάση του Νικήτα Σχολάρη (1354-1356) Ο μέγας δούκας, αφότου τιμωρήθηκαν με θάνατο οι στασιαστές Δωρανίτες το 1352, φαίνεται πως συγκέντρωσε μεγάλη δύναμη στα χέρια του και τον Ιούνιο του 1354 στράφηκε εναντίον του Αλεξίου Γ' Μεγάλου Κομνηνού. Αρχικά κατευθύνθηκε προς την Κερασούντα, την οποία κατέλαβε, ενώ τον επόμενο χρόνο επιχείρησε ανεπιτυχώς να εκστρατεύσει διά θαλάσσης και εναντίον της Τραπεζούντας μαζί με τον γιο του και τον πρωτοβεστιάριο Βασίλειο Χουπάκη. Τον Μάιο του 1355 ο Αλέξιος Γ' Μέγας Κομνηνός αποφάσισε να αντιμετωπίσει τον στασιαστή και κατευθύνθηκε με πολεμικά πλοία εναντίον της Κερασούντας. Εκείνη τη χρονική στιγμή την Κερασούντα την υπερασπιζόταν ο γιος του Νικήτα, καθώς ο ίδιος βρισκόταν στο κάστρο του Κεγχρινά. Ο αυτοκράτορας κατάφερε να υποτάξει την Κερασούντα και στη συνέχεια στράφηκε εναντίον του Κεγχρινά, όπου κατέφυγαν στο μεταξύ και οι υπόλοιποι στασιαστές. Πολιόρκησε τον Κεγχρινά από στεριά και θάλασσα και ανάγκασε τον Σχολάρη να υποταχθεί, ο οποίος ωστόσο συνέχισε να παραμένει στο χωρίο. Τον Οκτώβριο του 1356 ο Σχολάρης και οι οπαδοί του συνελήφθησαν από τον μέγα δομέστικο Μειζομάτη και τον μέγα στρατοπεδάρχη Μιχαήλ Σαμψών κατόπιν διαταγής του αυτοκράτορα. 5 Στη συνέχεια, ο αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Τραπεζούντα, όπου παρέμεινε ως το θάνατό του, στις 30 Ιουνίου 1361. Το χρονικό αυτό διάστημα οι σχέσεις του με τον αυτοκράτορα πρέπει να αποκαταστάθηκαν, καθώς παραδίδεται ότι ο Αλέξιος Γ' παρέστη στην κηδεία του φορώντας λευκό ένδυμα σε ένδειξη πένθους. 1. Βλ. Λυμπερόπουλος, B., O Bυζαντινός Πόντος. H αυτοκρατορία της Tραπεζούντας (Aθήνα 1999), σελ. 138. 2. Η αντίσταση που είχε οργανώσει στη Λαζία η Άννα Αναχουτλού εναντίον της αυτοκράτειρας σε συνδυασμό με τη λαϊκή οργή που είχε ξεσπάσει για τον εμπρησμό της Τραπεζούντας μετά την επίθεση των Τουρκομάνων Αμιτιωτών στις 4 Ιουλίου του 1341 ανάγκασαν την Ειρήνη Παλαιολογίνα να εγκαταλείψει το θρόνο. Βλ. Ahrweiler, Η., Η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, στο IEE Θ': Οι υστεροβυζαντινοί χρόνοι (Αθήνα 1980), σελ. 325-334, ιδ. σελ. 333. 3. Είναι πιθανόν ο να είχε καταφύγει στην Κωνσταντινούπολη μετά την ατυχή έκβαση της εξέγερσης του Αγίου Ευγενίου βλ. Λυμπερόπουλος, B., O Bυζαντινός Πόντος. H αυτοκρατορία της Tραπεζούντας (Aθήνα 1999), σελ. 155. 4. Βλ. Χρύσανθος Φιλιππίδης, μητροπολίτης Τραπεζούντος, Η Εκκλησία Τραπεζούντος (Αρχείον Πόντου 4-5, Αθήναι 1933), σελ. 243-244. 5. Ο A. Bryer τοποθετεί χρονικά τη σύλληψη του Νικήτα Σχολάρη στο 1355. Βλ. Bryer, A. Winfield, D., The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos Ι (Washington D.C. 1985), σελ. 136. Βιβλιογραφία : Χρύσανθος Φιλιππίδης, μητροπολίτης Τραπεζούντος, "Η Εκκλησία Τραπεζούντος", Αρχείον Πόντου, 4/5, 1933, 1-1.070 Λυμπερόπουλος Β.Χ., Ο Βυζαντινός Πόντος. Η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας (1204-1261), ο χώρος, οι άνθρωποι, η οικονομία, Αθήνα 1999 Janssens E., Trébizonde en Colchide, Université Libre de Bruxelles, Bruxelles 1969, Travaux de la Faculté de Philosophie et Lettres XL Miller W., Trebizond. The Last Greek Empire of the Byzantine Era, 1204-1461, London 1926 Ahrweiler H., "Η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας", Ιστορία του Ελληνικού Έθνους Θ': Υστεροβυζαντινοί Δημιουργήθηκε στις 28/9/2017 Σελίδα 3/6
Για παραπομπή : Βουγιουκλάκη Πηνελόπη,, 2003, χρόνοι (1204-1453), Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1980, 325-334 Bredenkamp F., "The Doranites Family of the 14th Century Byzantine Empire of Trebizond", Βυζαντιακά, 19, 1999, 239-261 Bryer A.A.M., "The Estates of the Empire of Trebizond. Evidence for their Resources, Products, Agriculture, Ownership and Location", Αρχείον Πόντου, 35, 1979, 370-477 Γεωργιάδης Θ., Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού. Πόντος. Ιστορία, Λαογραφία και Πολιτισμός, Θεσσαλονίκη 1991 Bryer A.A.M., "The faithless Kabazitai and Scholarioi", Moffatt, A. (ed.), Maistor. Classical, Byzantine and Renaissance Studies for Robert Browning, Canberra 1984, 309-327 Beyer Η., "Σχολάριος", Trapp, E. Beyer, H. Leontiades, I., Prosopographisches Lexikon der Palaiologenzeit, Wien 1981, 158, αρ. 27305 Γλωσσάριo : άρχων, ο Ο όρος δηλώνει γενικά τον κυβερνήτη. Πολλές φορές ωστόσο δεν έχει τεχνικό περιεχόμενο και χρησιμοποιείται για μέλη αριστοκρατικών οικογενειών ή συνηθέστερα αξιωματούχους, αλλά και για ανεξάρτητους ηγεμόνες. μέγας δομέστικος, ο Ανώτατος στρατιωτικός διοικητής. Το αξίωμα του μεγάλου δομεστίκου αντικατέστησε σε απροσδιόριστο χρόνο το αξίωμα του δομεστίκου των σχολών της Μέσης Βυζαντινής περιόδου. Κατά τον 11ο-12ο αιώνα ο μέγας δομέστικος διοικούσε τα ξεχωριστά στρατεύματα της Ανατολής και της Δύσης. Το 13ο αιώνα, ωστόσο, ο διαχωρισμός αυτός είχε εκλείψει. Ιεραρχικά τοποθετείται μετά τον πρωτοβεστιάριο και το μέγα στρατοπεδάρχη, ενώ το 14ο αιώνα μετά τον καίσαρα. Ως ανώτατος τίτλος δινόταν επίσης σε στενούς συγγενείς του αυτοκράτορα. μέγας δουξ/δούκας, ο Ο επικεφαλής του αυτοκρατορικού στόλου. Το αξίωμα του μεγάλου δούκα αντικατέστησε το 1092 εκείνο του δούκα. Η εμφάνισή του συνδυάστηκε με την διάλυση του θεματικού ναυτικού στόλου και με την προσπάθεια, που καταβαλλόταν εκείνη την περίοδο οργάνωσης ενός ενιαίου βυζαντινού στόλου. Κατά την ύστερη βυζαντινή περίοδο, ο τίτλος του μεγάλου δουκός απονεμόταν στους πλέον υψηλόβαθμους πολιτικούς/στρατιωτικούς αξιωματούχους της αυτοκρατορίας. μέγας στρατοπεδάρχης, ο Υψηλό στρατιωτικό αξίωμα που δημιουργήθηκε επί Θεοδώρου Β Λασκάρεως και αφορούσε κυρίως τον εξοπλισμό και τις προμήθειες των στρατιωτικών δυνάμεων της αυτοκρατορίας. Με το αξίωμα αυτό τιμήθηκε για πρώτη φορά στα μέσα του 13ου αιώνα ο Γεώργιος Μουζάλων. Το 14ο και 15ο αιώνα ο μέγας στρατοπεδάρχης ήταν επικεφαλής στρατιωτικών μονάδων. Στην Aυτοκρατορία της Τραπεζούντας δήλωνε τον αρχηγό των πεζικών δυνάμεων. πρωτοβεστιάριος, ο (και πρωτοβεστιαρίτης) Ανώτερος αυλικός, υπεύθυνος του βασιλικού βεστιαρίου, της βασιλικής ιματιοθήκης. Το αξίωμα απονεμόταν σε ανώτατους αξιωματούχους και μελλοντικούς αυτοκράτορες. Αρχικά ο πρωτοβεστιάριος ήταν υπεύθυνος για το αυτοκρατορικό ιματιοφυλάκιο. Από τον 9ο έως τον 11ο αιώνα, οπότε το αξίωμα εξελίσσεται σε τιμητικό τίτλο, ο ρόλος του πρωτοβεστιαρίου μεταβάλλεται: εμφανίζεται πλέον ως επικεφαλής στρατευμάτων, ως υπεύθυνος για τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων με σκοπό την υπογραφή ειρήνης, καθώς και για τη διερεύνηση υποθέσεων συνωμοσίας κατά του αυτοκράτορα. Το 14ο αιώνα ο τίτλος παραχωρείται ιεραρχικά ανάμεσα σε αυτούς που έχουν τα υψηλότερα αξιώματα. Πηγές Λαμψίδης, Ο. (επιμ.), «Mιχαήλ του Παναρέτου περί των Mεγάλων Kομνηνών», Aρχείον Πόντου 22 (1958), σελ. 1 124. Λαμψίδης, Ο. (επιμ.), Aνδρέου Λιβαδηνού Bίος και Έργα (Aθήνα 1975). Laurent, V. (ed.), Deux chrysobulles inédits des empereurs de Trébizonde Alexis IV, Jean IV et David II, Aρχείον Πόντου 18 (1953), σελ. 241 278. Δημιουργήθηκε στις 28/9/2017 Σελίδα 4/6
Για παραπομπή : Βουγιουκλάκη Πηνελόπη,, 2003, Χρονολόγιο αʹ μισό 14ου αι.: Γέννηση του Νικήτα Σχολάρη Ιούλιος 1341: Ο Νικήτας Σχολάρης συνοδεύει, μαζί και με άλλα μέλη της τραπεζούντιας αριστοκρατίας, τον Μιχαήλ Μέγα Κομνηνό, μετέπειτα Μιχαήλ (1344 1349), από την Κωνσταντινούπολη στην Τραπεζούντα για να διεκδικήσει το θρόνο 17 Αυγούστου 1341: Ο Νικήτας Σχολάρης και άλλοι Τραπεζούντιοι αριστοκράτες αναχωρούν από την Κωνσταντινούπολη ως συνοδεία του Ιωάννη Μεγάλου Κομνηνού, μετέπειτα Ιωάννη Γ (1342 1344), με προορισμό την Τραπεζούντα για τη διεκδίκηση του θρόνου 4 Σεπτεμβρίου 1342: Ο Νικήτας Σχολάρης και οι άλλοι συνοδοί του Ιωάννη Γʹ Μεγάλου Κομνηνού φθάνουν στην Τραπεζούντα Μάρτιος 1344: Ο Νικήτας Σχολάρης συνδράμει τον Μιχαήλ Μέγα Κομνηνό, μετέπειτα αυτοκράτορα (1344 1349), να δραπετεύσει από τον τόπο εξορίας του, τα Λίμνια, και να επιστρέψει στην Τραπεζούντα για να διεκδικήσει το θρόνο 3 Μαΐου 1344: Επιστροφή στην Τραπεζούντα του Μιχαήλ Μεγάλου Κομνηνού, μετέπειτα αυτοκράτορα (1344 1349) Μετά την 3η Μαΐου 1344: Ο Νικήτας Σχολάρης διορίζεται μέγας δούκας Νοέμβριος 1345: Σύλληψη, καθαίρεση από το αξίωμα του μεγάλου δούκα και στη συνέχεια εξορία του Νικήτα Σχολάρη στα Λίμνια 1349: Επιστροφή του Νικήτα Σχολάρη από τον Κεγχρινά στην Τραπεζούντα. Γάμος με την κόρη του μεγάλου στρατοπεδάρχη Μιχαήλ Σαμψών. Επαναφορά του στο αξίωμα του μεγάλου δούκα 1351: Ο Νικήτας Σχολάρης αιχμαλωτίζεται από τους στασιαστές Δωρανίτες στον Κουλά, την ακρόπολη της Τραπεζούντας Ιούνιος 1354: Κατάληψη της Κερασούντας από τον Νικήτα Σχολάρη 1355: Ατελέσφορη εκστρατεία του Νικήτα Σχολάρη εναντίον της Τραπεζούντας Μάιος 1355: Ανακατάληψη της Κερασούντας από τον Αλέξιο Γʹ Μέγα Κομνηνό (1349 1390) πριν από τον Οκτώβριο 1356: Σύλληψη του Νικήτα Σχολάρη και των οπαδών του από τα αυτοκρατορικά στρατεύματα στον Κεγχρινά. Περιορισμός (;) του Νικήτα Σχολάρη στον Κεγχρινά Οκτώβριος 1356: Σύλληψη του Νικήτα Σχολάρη. Επιστροφή του στην Τραπεζούντα. Εξομάλυνση των σχέσεων Αλεξίου Γ Νικήτα Σχολάρη 30 Ιουνίου 1361: Θάνατος του Νικήτα Σχολάρη. Ο Αλέξιος Γ παρίσταται στη νεκρώσιμη ακολουθία πενθώντας Βοηθ. Κατάλογοι Κατάλογος των αυτοκρατόρων της Τραπεζούντας Δημιουργήθηκε στις 28/9/2017 Σελίδα 5/6
Για παραπομπή : Βουγιουκλάκη Πηνελόπη,, 2003, Αλέξιος Α Μέγας Κομνηνός (1204 1222) Ανδρόνικος Α Μέγας Κομνηνός/Γίδων (1222 1235) Ιωάννης Α Μέγας Κομνηνός/Αξούχος (1235 1238) Μανουήλ Α Μέγας Κομνηνός (1238 1263) Ανδρόνικος Β Μέγας Κομνηνός (1263 1266) Γεώργιος Μέγας Κομνηνός/Πλάνος (1266 1280) Ιωάννης Β Μέγας Κομνηνός (1280 1285) Θεοδώρα Μεγάλη Κομνηνή (1285) Ιωάννης Β Μέγας Κομνηνός (ξανά 1285 1297) Αλέξιος Β Μέγας Κομνηνός (1297 1230) Ανδρόνικος Γ Μέγας Κομνηνός (1330 1332) Μανουήλ Β Μέγας Κομνηνός (1332) Βασίλειος Μέγας Κομνηνός (1332 1340) Ειρήνη Παλαιολογίνα (1340 1341) Άννα Μεγάλη Κομνηνή/Αναχουτλού (1341) Μιχαήλ Μέγας Κομνηνός (1341) Άννα Μεγάλη Κομνηνή/Αναχουτλού (ξανά 1341 1342) Ιωάννης Γ Μέγας Κομνηνός (1342 1344) Μιχαήλ Μέγας Κομνηνός (ξανά 1344 1349) Αλέξιος Γ Μέγας Κομνηνός (1349 1390) Μανουήλ Γ Μέγας Κομνηνός (1390 1417) Αλέξιος Δ Μέγας Κομνηνός (1417 1429) Ιωάννης Δ Μέγας Κομνηνός (1429 1458) Αλέξιος Ε Μέγας Κομνηνός (1458) Δαβίδ Μέγας Κομνηνός (1458 1461 ή 1463) Δημιουργήθηκε στις 28/9/2017 Σελίδα 6/6