Υπουργεύο Παιδεύασ και Πολιτιςμού Μϋςη Εκπαύδευςη Νεοελληνικό Γλώςςα Αναλυτικϊ Προγρϊμματα Σεμινϊρια ΕΜΕ Φιλολογικών Μαθημϊτων Σεπτϋμβριοσ 2013 1
Βαςικόσ ςκοπόσ διδαςκαλύασ του μαθόματοσ τησ Νεοελληνικόσ Γλώςςασ Η ϊριςτη κατϊκτηςη τησ Κοινόσ Νεοελληνικόσ Γλώςςασ. Ο γραμματιςμόσ ςε όλεσ του τισ μορφϋσ και ςε όλα τα ςτϊδια ανϊπτυξόσ του, ςε διϊφορα περιβϊλλοντα και καταςτϊςεισ επικοινωνύασ. ---------------- Ο ςυμβατικόσ γλωςςικόσ προςανατολιςμόσ τησ γλωςςικόσ διδαςκαλύασ εντϊςςεται λειτουργικϊ και δυναμικϊ ςτο ευρύτερο φϊςμα του επικοινωνιακού, κειμενοκεντρικού και κριτικού προςανατολιςμού τησ διδαςκαλύασ, με τα κατϊλληλα ανούγματα και παιδαγωγικούσ αναςτοχαςμούσ τησ διδαςκαλύασ. 2
Ι. Σι αλλάζει; Ο φιλόλογος: - δηδάζθεη ζηνρεπκέλα ηε γιώζζα θαη γηα ηε γιώζζα, πεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο γξακκαηηθήο θαη ηεο νξζνγξαθίαο, κε βάζε ζύγρξνλεο παηδαγωγηθέο πξνζεγγίζεηο θαη πξαθηηθέο. - ζπλδηακνξθώλεη, καδί κε ηνπο άιινπο θηινιόγνπο ηεο ίδηαο ηάμεο, ηηο θαηαιιειόηεξεο θαη ηηο απνηειεζκαηηθόηεξεο παηδαγωγηθέο πξνζεγγίζεηο θαη πξαθηηθέο γηα ηε γιωζζηθή εθπαίδεπζε. - Υπνζηεξίδεη έκπξαθηα ην εληαίν ηεο γιώζζαο ζηε δηδαθηηθή πξάμε. 3
Σι αλλάζει; Τν ζρνιηθό εγρεηξίδην γηα ηε δηδαζθαιία ηεο γιώζζαο δελ θαηαξγείηαη. Τν εγρεηξίδην είλαη δηδαθηηθό κέζν κε ζηόρν ηνλ γξακκαηηζκό ηωλ καζεηώλ. Τν ΥΠΠ ζα δεκηνπξγήζεη ηξάπεδα ππνζηεξηθηηθνύ δηδαθηηθνύ πιηθνύ αλά ηάμε, πνπ ζαπιεξνί ζπγθεθξηκέλεο επηζηεκνινγηθέο θαη παηδαγωγηθέο πξνδηαγξαθέο. 4
ΙΙ. Χρήςη /αξιοποίηςη ςχολικών εγχειριδίων/ άλλων κειμένων Α. Σχολικϊ εγχειρύδια: Α Γυμναςίου Β Γυμναςίου Γ Γυμναςίου Νεοελληνικό Γλώςςα Α Γυμναςύου (ϋκδ. ΟΕΔΒ Αθόνα) Νεοελληνικό Γλώςςα Β Γυμναςύου (ϋκδ. ΟΕΔΒ Αθόνα) Νεοελληνικό Γλώςςα Γ Γυμναςύου (ϋκδ. ΟΕΔΒ Αθόνα) Βιβλύο Μαθητό και Βιβλύο Εκπαιδευτικού ανϊ τϊξη εύναι αναρτημϋνα ςτο http://www.pi-schools.gr/lessons/hellenic Βιβλύα αναφορϊσ (ςτην τϊξη/ςτο ςπύτι): - Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α, Β, Γ Γυμνασίου (Σ. Χατζηςαββύδησ Α. Χατζηςαββύδου, ϋκδ. ΟΕΔΒ, Αθόνα) - εμπεριϋχεται και Συντακτικό - Λεξικϊ Β. Δυνατό η αξιοπούηςη κειμϋνων χρηςτικών και λογοτεχνικών, ςε ϋντυπη ό ψηφιακό μορφό, πολυτροπικών, μη γλωςςικών κειμϋνων (ςυνδιδϊςκονται). 5
Περί ςχολικών εγχειριδίων Τα ςχολικϊ εγχειρύδια για τη Νεοελληνικό Γλώςςα αποτελούν διδακτικϊ μϋςα, όχι προγρϊμματα ςπουδών. Η αξιοπούηςό τουσ εύναι ευϋλικτη και πολυεπύπεδη. (π.χ. κεύμενϊ τουσ ςυνδιδϊςκονται με ϊλλα, αςκόςεισ αφαιρούνται ό προςτύθενται ό μεταςχηματύζονται ανϊλογα με τουσ επιδιωκόμενουσ ςτόχουσ διδαςκαλύασ.) Όχι κατ ανϊγκην ςειριακό αξιοπούηςη των ενοτότων/ του υλικού των ενοτότων τουσ. 6
ΙΙΙ. Ρόλοσ εκπαιδευτικού και μαθητών/τριών Ο φιλόλογοσ: Λειτουργεύ καθοδηγητικϊ, ςυμβουλευτικϊ, υποςτηρικτικϊ, παρωθητικϊ. Καλλιεργεύ και αναπτύςςει γνωςτικϋσ, μεταγνωςτικϋσ και κοινωνικϋσ ςτρατηγικϋσ μϊθηςησ. Σχεδιϊζει /οργανώνει τη διδαςκαλύα ςύμφωνα με τισ αρχϋσ τησ ςύγχρονησ παιδαγωγικόσ επιςτόμησ. Δημιουργεύ και διαςφαλύζει τισ κατϊλληλεσ ςυνθόκεσ για αποτελεςματικό χειριςμό τησ γλώςςασ ςτον προφορικό και γραπτό λόγο. Αξιολογεύ τον βαθμό επύτευξησ των μαθηςιακών ςτόχων εμπλϋκοντασ και τουσ/τισ μαθητϋσ/τριεσ, προβαύνοντασ ςτισ θεραπευτικϋσ /ενιςχυτικϋσ δρϊςεισ. Ανϊλογοσ εύναι ο ρόλοσ των μαθητών /τριών, ωσ ςυνεργαζομϋνων μελών τησ κοινότητασ τησ τϊξησ, ερευνητών, δημιουργών και αυτόνομων μανθανόντων. 7
ΙV. Κάποια οργανωτικά θέματα Κατϊθεςη από τουσ /τισ διδϊςκοντεσ /ουςεσ Προγραμματιςμού τησ διδακτϋασ ύλησ, ανϊ τϊξη, και όχι ανϊ τμόμα, ςτον/ςτη Συντονιςτό/ Συντονύςτρια του μαθόματοσ. (Εννοεύται ότι ο φιλόλογοσ παρϊλληλα αυτενεργεύ και προςαρμόζεται ανϊλογα, βϊςει των δεδομϋνων του τμόματόσ του.) Συνδιδϊςκονται κεύμενα, αν θεωρεύται αναγκαύο, που επιλϋγουν οι φιλόλογοι και οι μαθητϋσ/τριεσ, τα οπούα εύναι κατϊλληλα για κϊθε ηλικιακό ομϊδα μαθητών ωσ προσ το περιεχόμενο, τουσ γλωςςικούσ ςτόχουσ, την αιςθητικό και τον βαθμό αναγνωςιμότητϊσ τουσ και που εξυπηρετούν το γενικό ςκοπό διδαςκαλύασ του μαθόματοσ, που εύναι η κατϊκτηςη τησ κοινόσ νεοελληνικόσ γλώςςασ. Η διδαςκαλύα ςυγκεκριμϋνων μορφοςυντακτικών φαινομϋνων ανϊ τϊξη πρϋπει να εύναι οργανωμϋνη, ςτοχευμϋνη και λειτουργικϊ εντεταγμϋνη ςτο λόγο. Σύντομα θα αναλυθεύ και με λειτουργικό τρόπο ποια εύναι τα προςδοκώμενα επύπεδα γλωςςικόσ ανϊπτυξησ του εγγραμματιςμού. 8
V. υμβουλευτική υποςτήριξη των φιλολόγων Ευθύνη ΥΠΠ για υποςτόριξη επιμόρφωςη, θεμελιωμϋνη ςτη διϊδραςη και τον αναςτοχαςμό (επιθεωρητϋσ, ςύμβουλοι, λειτουργού του Π.Ι., εκπαιδευτικού με εμπειρύα, ειδικό κατϊρτιςη, ιδιαύτερο ενδιαφϋρον για το γλωςςικό μϊθημα). Η ευρεύα θεώρηςη τησ γλωςςικόσ εκπαύδευςησ /τησ εκπαύδευςησ ςτον γραμματιςμό απαιτεύ επιμόρφωςη των φιλολόγων ςε θϋματα θεωριών μϊθηςησ, γραμματιςμού και ςύγχρονων παιδαγωγικών προςεγγύςεων και πρακτικών για τη διδαςκαλύα τησ μητρικόσ γλώςςα. Άμεςη ανϊγκη, μεταξύ ϊλλων, η οργϊνωςη επιμορφωτικών ςεμιναρύων και η ςταδιακό ετοιμαςύα βοηθητικού υποςτηρικτικού υλικού, αναφορικϊ με τη διδαςκαλύα γραμματικών δομών και γλωςςικών φαινομϋνων, με λειτουργικϊ αξιοποιόςιμο τρόπο. 9