«γεωγραφικές δυναμικές και σύγχρονοι μετασχηματισμοί του ελληνικού χώρου» σ. αυγερινού- κολώνια, ε. κλαμπατσέα, ε.χανιώτου ακαδημαϊκό έτος 2009-2010 «ηοργανωμένηδόμησηστοελληνικόαστικότοπίο» φοιτήτρια: β.καργάκου
πρωτοβουλία οικιστή αυτοστέγαση εξασφαλίζει πόρους συνεργάζεται με μηχανικούς και κατασκευαστές οργανωμένη δόμηση κρατικοί μηχανισμοί αναλαμβάνουν πρωτοβουλία και εποπτεία μαζική κατασκευή κατοικιών και συνοδευτικών κτιρίων ο δομημένος χώρος που προκύπτει είναι σχεδιασμένος Στην Ελλάδα ενθαρρύνθηκε ιδιαίτερα η πρακτική της αυτοστέγασης σε αντίθεση με την οργανωμένη δόμηση, τα παραδείγματα της οποίας είναι πολύ περιορισμένα και αποτελούν πολύ μικρό ποσοστό του οικιστικού όγκου των σύγχρονων αστικών ελληνικών κέντρων
Τα κρίσιμα ζητήματα στην οργανωμένη δόμηση κλίμακα οικισμού, χωροθέτηση οικισμού σε σχέση με τον υφιστάμενο ιστό της πόλης, χρήσεις γης αποφυγή δημιουργίας μιας πλήρως ομογενοποιημένης κοινωνικής ομάδας, πολιτιστική ταυτότητα πληθυσμού που εγκαθίσταται αποδοχή στεγαστικού προγράμματος από τον ίδιο τον χρήστη ορθή διοίκηση και διαχείριση του συνοικισμού ακόμα και μετά την υλοποίηση της κατασκευής Ελλάδα και οργανωμένη δόμηση Το ιδιοκτησιακό καθεστώς,ο κατακερματισμός της γης και κατ' επέκταση οι μικρές εκτάσεις, οι πολλοί συνιδιοκτήτες, η απουσία κτηματολογίου αποτελέσαν εξ' αρχής ανασταλτικούς παράγοντες ως προς την εφαρμογή μαζικών προγραμμάτων στέγασης
πρόγραμμα στέγασης μικρασιατών προσφύγων μέχρι το1928, 1.300.000 πρόσφυγες εγκαθίστανται στην Ελλάδα 1924 συστήνεται η επιτροπή αποκατάστασης προσφύγων ( ΕΑΠ ) μέσα σε έξι χρόνια κατασκευάζονται 27.450 αστικές κατοικίες με έμφαση στην ταχύτητα και στο μικρό κόστος κατασκευής αρχικά πρόκειται για μονοκατοικίες και διπλοκατοικίες, αργότερα κατασκευάζονται και πολυκατοικίες η χωροθέτηση των οικισμών αυτών βασίστηκε στο πρότυπο της εγκατάστασης εργατικού δυναμικού κοντά στην εργασία τους και συγκεκριμένα σε βιομηχανικές μονάδες
οργανισμός εργατικής κατοικίας ( ΟΕΚ ) ο ΟΕΚ συστήνεται το 1954 με αντικείμενο την παραγωγή κοινωνικής κατοικίας. πρόκειται για μια προσπάθεια του κράτους να εμπλακεί και να προσφέρει κατοικία σε όσους αδυνατούν να την αποκτήσουν μόνοι τους σε οικόπεδα έκτασης 40 στρεμμάτων δημιουργεί αυτόνομους οικισμούς και συγκεντρώνει κοινωνικές ομάδες κοινής εισοδηματικής στάθμης
Οι παγιωμένοι τρόποι λειτουργίας του ΟΕΚ χαρακτηρίζονται από ακαμψία και παρωχημένες προσεγγίσεις σε όλα τα στάδια επεξεργασίας των προγραμμάτων που αναλαμβάνει η ανάλυση, αφαιρετική και απλουστευμένη ο σχεδιασμός, τεχνοκρατικός και αποστασιοποιημένος από χρήστη Οι γειτονιές του ΟΕΚ παρουσιάζουν κοινές αυθαιρεσίες επεκτάσεις, αλλαγές στις όψεις, αλλαγές στην εσωτερική διαρρύθμιση Το τελικό αποτέλεσμα δεν ικανοποιεί τις πραγματικές ανάγκες του χρήστη στον περιορισμένο χώρου που τελικά αυτός παραλαμβάνει
δημόσια επιχείρηση πολεοδομίας, οικισμού και στεγάσεως (ΔΕΠΟΣ ) ΟΕΚ και ΔΕΠΟΣ αποτελούν τους μοναδικούς φορείς στην Ελλάδα που ασχολούνται με την οργανωμένη δόμηση σκοπός της ΔΕΠΟΣ στον τομέα της στέγασης είναι η παρέμβαση στην αγορά κατοικίας με την οικονομική, πολεοδομική και ποιοτική της έννοια συνεργάζεται άμεσα από την αρχή μέχρι το τέλος του προγράμματος με την τοπική αυτοδιοίκηση λαμβάνονται υπ όψιν οι ανάγκες των ιδιοκτητών οι ιδιοκτήτες συμμετέχουν στην όλη διαδικασία γίνεται προσπάθεια τα έργα της να μην χρήζουν κρατική επιδότηση Δυσκίνητη η δομή των προγραμμάτων τα οποία τελικά περιορίζονται σε σημειακές επεμβάσεις
στην Ελλάδα ο θεσμός της οργανωμένης δόμησης είχε πολύ περιορισμένες εφαρμογές ενώ αποδείχτηκε προβληματικός σε πολλά σημεία ηκακήχωροθέτηση η κλίμακα των προγραμμάτων ( άλλοτε πολύ μεγάλη και άλλοτε σημειακή και αποσπασματική ) ο μεγάλος βαθμός ομογενοποίησης του πληθυσμού η εξουσιαστική και αποστασιοποιημένη σχέση μεταξύ αυτών που αποφασίζουν και αυτών που υφίστανται τα αποτελέσματα των αποφάσεων επιλογές που βασίζονται σε συμφέρονται και μικροπολιτικές η απρόσωπη γραφειοκρατική εξουσία σε αντίθεση οι προσφυγικοί οικισμοί εμφάνισαν πρωτοφανή πλεονεκτήματα καθώς ενσωματώθηκαν στάδιακά στον αστικό ιστό, δεν ανέπτυξαν καμία μορφή εσωστρέφειας και περιθωριοποίηση και αφομοιώθηκαν από την ελληνική κοινωνία.
Α.Αραβαντινός, " Πολεοδομικός σχεδιασμός. Για μια βιώσιμη ανάπτυξη του αστικού χώρου ", εκδόσεις Συμμετρία, Αθήνα 1997 Σ.Ν.Αντωνοπούλου, "Ο ιδιόμορφος χαρακτήρας της παραγωγής κατοικίας στην Ελλάδα και η ερμηνεία του.", Τεχνικά χρονικά Α 1988, Τόμ.8, Τεύχ.2, σελ 103-124 Γ.Κ. Βαρελίδης, Α.Γ. Σιόλας, Ορισμένα Προβλήματα Ένταξης Συγκροτημάτων Οργανωμένης Δόμησης στον Αστικό Χώρο, - Τεχνικά Χρονικά- Α,1994, Τομ.14, Τεύχ.4,σελ 363-385 Ι. Βασιλείου, Η λαϊκή κατοικία, Αθήνα, 1944 Αν. Δημητρακόπουλος, " Η επίδρασις του οικονομικού παράγοντος επί της εξελίξεως των πόλεοων της Ελλάδος και ιδία της Πρωτευούσης", Τεχνικά Χρονικά ( 15 Ιανουαρίου 1933β) Μ. Μαντουβάλου- Μ. Καλαντζοπούλου, "Πολεοδομία και πολιτικοκοινωνικά διακυβεύματα στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου.", πρακτικά συνεδρίου Ελευθέριος Βενιζέλος και ελληνική πόλη: Πολεοδομικές πολιτικές και κοινωνικοπολιτικές ανακατατάξεις, Αθήνα 2005 Ε.Β. Μαρμαράς, Σχεδιασμός & Οικιστικός Χώρος. Θεωρητικές προσεγγίσεις & όψεις της ελληνικής αστικής γεωγραφίας,- Ι. Πολύζος, Η εγκατάσταση των προσφύγων του 1922: μια οριακή περίπτωση αστικοποίησης. Συμβολήστηνέρευναγιατοναστικόχώρο στην Ελλάδα. εκδόσεις τομέα πόλη και κοινωνικές πρακτικές τμήμα αρχιτεκτόνων Ε.Μ.Π, Αθήνα 1984 Cities. Architecture and Society, επιμέλεια Francesca Del Puglia, τ.1, Βενετία, Marsilio, 2006