Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 14 Δεκεμβρίου 2015 (OR. en) 15169/15 MAMA 205 COEST 381 MED 43 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου με ημερομηνία: 14 Δεκεμβρίου 2015 Αποδέκτης: Αντιπροσωπίες αριθ. προηγ. εγγρ.: 15011/15 MAMA 203 COEST 371 MED 41 Θέμα: Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας - Συμπεράσματα του Συμβουλίου (14 Δεκεμβρίου 2015) Επισυνάπτονται στο παράρτημα για τις αντιπροσωπίες τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας, τα οποία εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο κατά την 3438η σύνοδό του, που πραγματοποιήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2015. 15169/15 ΔΛ/σα 1
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, 14 Δεκεμβρίου 2015 1. Το Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για την κοινή ανακοίνωση της 18ης Νοεμβρίου 2015 σχετικά με την αναθεώρηση της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας, με στόχο την καλύτερη ανταπόκριση στις αλλαγές και προκλήσεις στις γειτονικές περιοχές. Όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Απριλίου 2015, μια δημοκρατική, σταθερή και ευημερούσα γειτονία αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα και εξυπηρετεί το θεμελιώδες συμφέρον της ΕΕ. Υπογραμμίζοντας τη σημασία που έχει μια ειδική σχέση με τις γειτονικές χώρες της ΕΕ, η σταθεροποίηση των γειτονικών περιοχών ως προς την πολιτική, την οικονομία και την ασφάλεια θα αποτελέσει την κύρια πολιτική προτεραιότητα για την ΕΕ κατά τα επόμενα έτη. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ θα διασφαλίσει τα συμφέροντά της και θα προωθεί τις οικουμενικές αξίες. 2. Η ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας είναι καθοριστικής σημασίας τόσο για την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας όσο και για άλλους τομείς της εξωτερικής δράσης της ΕΕ. Τα πορίσματα της επανεξέτασης θα πρέπει να συμβάλουν στην ανάπτυξη της ευρύτερης πολιτικής της ΕΕ, ιδίως της γενικής στρατηγικής για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας. Το Συμβούλιο υπενθυμίζει τη σημασία που αποδίδει στη διασφάλιση από την Ύπατη Εκπρόσωπο και την Επιτροπή μεγαλύτερης συνοχής των πολιτικών με όλες τις πτυχές της εξωτερικής δράσης της ΕΕ. Ενθαρρύνει δε την ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ των αντιπροσωπιών της ΕΕ και των κρατών μελών, καθώς και με διεθνείς οργανισμούς, στις χώρες εταίρους. 3. Το Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για το γεγονός ότι η αναθεωρημένη Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας (ΕΠΓ), όπως εκτίθεται στην κοινή ανακοίνωση, λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα και τις ανάγκες της ΕΕ και των γειτόνων της, τη δέσμευση των γειτονικών χωρών για την πραγματοποίηση μεταρρυθμίσεων, το βαθμό φιλοδοξίας της εταιρικής σχέσης καθώς και τις διάφορες προκλήσεις και το γεωπολιτικό περιβάλλον. 15169/15 ΔΛ/σα 2
4. Υπενθυμίζοντας την ανάγκη να διασφαλιστεί η πλήρης συμμετοχή των κρατών μελών της ΕΕ στο πλαίσιο της ΕΠΓ, το Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί τη διαδικασία επανεξέτασης και προσβλέπει σε έναν τακτικό διάλογο σχετικά με την εφαρμογή της. Το Συμβούλιο καλεί την Ύπατη Εκπρόσωπο και την Επιτροπή να συνεργαστούν με τις χώρες εταίρους σχετικά με την αναθεωρημένη πολιτική και στη συνέχεια να παρουσιάσουν την πρόοδο που επιτεύχθηκε στο Συμβούλιο για συζήτηση. Το Συμβούλιο προσβλέπει σε τακτικό διάλογο υψηλού επιπέδου για την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας. 5. Το Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για τη συμμετοχή και διαβούλευση με τις χώρες εταίρους στη διαδικασία επανεξέτασης. Η ενισχυμένη διαφοροποίηση μεταξύ τους καθώς και η μεγαλύτερη οικειοποίηση από τις χώρες εταίρους, αποτελούν βασικές αρχές για την αναθεώρηση της ΕΠΓ. Το Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για τις προτάσεις που περιλαμβάνονται στην κοινή ανακοίνωση για την περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων με τους εταίρους που επιθυμούν να συνεχίσουν την εμβάθυνση των σχέσεών τους με την ΕΕ με βάση κοινές αξίες, και σε περισσότερες ευκαιρίες για πολιτικό διάλογο σε υπουργικό επίπεδο. Το Συμβούλιο υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα της βοήθειας προς όλους τους εταίρους στις μεταρρυθμιστικές τους προσπάθειες, παρέχοντας το αντίστοιχο επίπεδο στήριξης. Το Συμβούλιο επιβεβαιώνει την πρόθεσή του να αρχίσει μια νέα φάση συνεργασίας με εταίρους το 2016, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει στον καθορισμό νέων προτεραιοτήτων εταιρικής σχέσης, κατά περίπτωση, με επίκεντρο τις συμφωνηθείσες προτεραιότητες και τα συμφέροντα. 6. Το Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι οι συμπράξεις της ΕΕ στο πλαίσιο της ΕΠΓ θα πρέπει να εστιάζονται στα άτομα καθώς και στις κυβερνήσεις. Το Συμβούλιο απευθύνει έκκληση για την αποτελεσματική προώθηση της χρηστής διακυβέρνησης, της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συνθήκες σημαντικές για τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα. Τα θέματα αυτά θα συζητηθούν με όλους τους εταίρους, σε αμοιβαία συμφωνημένη μορφή, καθώς και σε σύμπραξη με την ευρύτερη κοινωνία. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει ενισχυμένη υποστήριξη προς την κοινωνία των πολιτών και ανανεωμένη έμφαση στη σημασία της ισότητας των φύλων. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Δημοκρατία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε αυτό το πλαίσιο. 7. Το Συμβούλιο τονίζει τη σημασία της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης για τη σταθεροποίηση μέσω επενδύσεων για τον οικονομικό εκσυγχρονισμό, με ιδιαίτερη έμφαση στη νεολαία, την εκπαίδευση και την απασχόληση, ώστε να δοθεί ώθηση στην ευημερία. Το Συμβούλιο τονίζει την ανάγκη για ανανέωση των δράσεων όσον αφορά τη συνδεσιμότητα, την ενεργειακή ασφάλεια και την κλιματική δράση. 15169/15 ΔΛ/σα 3
8. Η πλήρης και αποτελεσματική εφαρμογή των συμφωνιών σύνδεσης /σφαιρικών και εις βάθος ζωνών ελεύθερων συναλλαγών (AA/DCFTA) αποτελεί βασική προτεραιότητα, η οποία συνοδεύεται από μεταρρυθμίσεις που θα οδηγήσουν σε ολοκληρωμένη εναρμόνιση των εταίρων με τα διεθνή πρότυπα και τη νομοθεσία και τα πρότυπα της ΕΕ. Αυτό θα οδηγήσει στη σταδιακή οικονομική ενσωμάτωση των εταίρων της AA/DCFTA στην εσωτερική αγορά της ΕΕ και, ως εκ τούτου, στη δημιουργία ενός οικονομικού χώρου. Η προοπτική αυτή θα συμβάλει στην επίτευξη του μακροπρόθεσμου στόχου ενός ευρύτερου χώρου οικονομικής ευημερίας με βάση τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) και τις κυρίαρχες επιλογές στο σύνολο της Ευρώπης και πέραν αυτής. Το Συμβούλιο ενθαρρύνει την Επιτροπή να συνεργασθεί με όλους τους εταίρους ΕΠΓ στις τρέχουσες και πιθανές μελλοντικές διαπραγματεύσεις τους. Για εκείνους που δεν επιθυμούν να συμμετάσχουν σε διαπραγματεύσεις για σφαιρικές και σε βάθος ζώνες ελευθέρων συναλλαγών, θα πρέπει να παρασχεθεί η δυνατότητα να καθορισθούν από κοινού ελκυστικές και ρεαλιστικές εναλλακτικές προτάσεις για την προώθηση της οικονομικής ολοκλήρωσης και την ενίσχυση των εμπορικών και επενδυτικών σχέσεων που εξυπηρετούν αμοιβαία οφέλη. 9. Το Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για τις νέες προτάσεις για την ενίσχυση της διάστασης της ασφάλειας της ΕΠΓ, και επαναλαμβάνει τις εκκλήσεις του για μεγαλύτερη συνοχή της ΕΠΓ με τις διαστάσεις της ασφάλειας και της εξωτερικής πολιτικής των λοιπών δράσεων της ΕΕ στο εξωτερικό. Αυτό θα περιλαμβάνει μέτρα για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των εταίρων όπως η αντιμετώπιση της τρομοκρατικής απειλής και η πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης, και η υποστήριξη της μεταρρύθμισης του τομέα της ασφάλειας και της διαχείρισης των συνόρων. Τα εν λόγω μέτρα ασφάλειας και συνεργασίας θα υλοποιηθούν με πλήρη συμμόρφωση στο κράτος δικαίου και στο διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι προτάσεις ασφάλειας της ΕΠΓ θα πρέπει να εφαρμόζονται σύμφωνα με την ολοκληρωμένη προσέγγιση και με την εξωτερική διάσταση των άλλων σχετικών πολιτικών της ΕΕ με στενότερο συντονισμό μεταξύ των σχετικών με την ασφάλεια εργασιών που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του ΕΜΓ και των ευρύτερων δραστηριοτήτων ΚΕΠΠΑ/ΚΠΑΑ, κατά περίπτωση. Επιπλέον, το Συμβούλιο θα ενισχύσει τη συνεργασία με τους εταίρους του, μεταξύ άλλων μέσω, αναλόγως την περίπτωση, δραστηριοτήτων ΚΠΑΑ ή των ειδικών εντεταλμένων της ΕΕ, προκειμένου να υποστηρίξει τη διαχείριση και την επίλυση των συγκρούσεων στις γειτονικές περιοχές, χάρη και σε συμφωνημένα πλαίσια. Επιπλέον, ο διαπολιτισμικός διάλογος, όπως εκείνος που προωθήθηκε από το Ίδρυμα Anna Lindh, μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στην πρόληψη των συγκρούσεων. 15169/15 ΔΛ/σα 4
10. Το Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για τις προτάσεις περί ενισχυμένης συνεργασίας με αντικείμενο τη νομότυπη και την μη νομότυπη μετανάστευση. Το Συμβούλιο καλεί την Ύπατη Εκπρόσωπο και την Επιτροπή να εξακολουθήσουν να ενισχύουν την υποστήριξη για τις χώρες εταίρους που υποδέχονται και συνδράμουν τους πρόσφυγες και τους εσωτερικά εκτοπισθέντες. Το Συμβούλιο ζητεί να ενισχυθεί η αποτελεσματική συνεργασία για την επιστροφή, την επανεισδοχή και τη βιώσιμη επανένταξη και για συνεχή συνεργασία με εταίρους πέραν της γειτονίας που να στηρίζονται στην σύνοδο κορυφής της Βαλέτα και άλλες υφιστάμενες πρωτοβουλίες. Θα πρέπει να παραμείνει ως προτεραιότητα η αντιμετώπιση, από κοινού με τους εταίρους, των βαθύτερων αιτίων της παράνομης μετανάστευσης και της αναγκαστικής εκτόπισης μη εξαιρουμένων των ασυνόδευτων ανηλίκων. Το Συμβούλιο επιβεβαιώνει εκ νέου ότι θα πρέπει να προωθηθεί η ενίσχυση της κινητικότητας σε ένα ασφαλές και ελεγχόμενο περιβάλλον και οι επαφές μεταξύ των λαών. Θα πρέπει να προωθηθεί η αμοιβαία επωφελής νόμιμη μετανάστευση, συμπεριλαμβανομένης της κυκλικής μετανάστευσης, μέσω καλύτερων καθεστώτων στήριξης. 11. Το Συμβούλιο επιβεβαιώνει τη σημασία της ανατολικής εταιρικής σχέσης και τη δέσμευσή του να συνεχίσει να εφαρμόζει τις κοινές προτεραιότητες που συμφωνήθηκαν στη Ρίγα και στις προηγούμενες διασκέψεις κορυφής της ανατολικής εταιρικής σχέσης. Το Συμβούλιο υποστηρίζει την περαιτέρω ενίσχυση αυτής της περιφερειακής διάστασης, μεταξύ άλλων μέσω των περιφερειακών προγραμμάτων της ΕΕ και του πολυμερούς πλαισίου της ΑΕΣ. 12. Το Συμβούλιο αναγνωρίζει ότι η Ένωση για τη Μεσόγειο έχει αποδειχθεί πολύτιμο φόρουμ για την πολιτική και οικονομική συζήτηση, καθώς και για την επίτευξη συμφωνίας σε συγκεκριμένα έργα σε τομείς προτεραιότητας. Η Ένωση για τη Μεσόγειο θα πρέπει να θεωρείται βασικό περιφερειακό πλαίσιο για τον πολιτικό διάλογο και τις προσπάθειες περιφερειακής συνεργασίας, μεταξύ άλλων και με τακτικές συναντήσεις σε υπουργικό επίπεδο. 13. Το Συμβούλιο υποστηρίζει τις δράσεις προβολής πέραν της γειτονίας για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων. Η Ύπατη Εκπρόσωπος και η Επιτροπή, σε διαβούλευση με το Συμβούλιο θα αναπτύξουν νέα θεματικά πλαίσια με τις ενδιαφερόμενες χώρες εταίρους της ΕΠΓ προκειμένου να προσφέρουν συνεργασία σε περιφερειακά ζητήματα στην περιοχή γειτονίας, σε κρατικούς και πολυμερείς φορείς, καθώς και σε άλλους εταίρους. 14. Το Συμβούλιο υπενθυμίζει επίσης τη σημασία των άλλων υφιστάμενων πρωτοβουλιών με τη συμμετοχή της ΕΕ και των κρατών μελών, όπως η «Συνέργεια του Ευξείνου Πόντου» και η Πρωτοβουλία AMICI (πρωτοβουλία για το συντονισμό των επενδύσεων στην περιοχή της Νότιας Μεσογείου). 15169/15 ΔΛ/σα 5
15. Το Συμβούλιο υποστηρίζει την ενίσχυση της ευελιξίας των υφιστάμενων χρηματοδοτικών μέσων, προκειμένου να βελτιωθεί η ικανότητα της ΕΕ να ανταποκρίνεται με ευελιξία σε καταστάσεις κρίσης. Η ΕΕ θα διαφυλάξει επίσης την προβλεψιμότητα και τη συνέχεια της στήριξης που παρέχει για την εφαρμογή των αμοιβαία συμφωνημένων μακροπρόθεσμων μεταρρυθμιστικών στόχων και άλλων στοιχείων που απαιτούνται από τον κανονισμό ΕΜΓ. Η προσήλωση στη μεταρρύθμιση και η υλοποίησή της θα εξακολουθήσουν να καθοδηγούν την κατανομή των κονδυλίων στο πλαίσιο του γενικού προγράμματος ΕΜΓ, σύμφωνα με προσέγγιση βάσει κινήτρων. Το Συμβούλιο προσβλέπει να εξετάσει προτάσεις για την αποτελεσματικότερη υλοποίηση της χρηματοδοτικής στήριξης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εκτίθενται στην κοινή ανακοίνωση. 16. Το Συμβούλιο αναγνωρίζει την ανάγκη να βελτιωθεί η επικοινωνία της ΕΠΓ, και να εξασφαλιστεί καλύτερη προβολή και ευαισθητοποίηση για την πολιτική και τα αποτελέσματά της. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει ενισχυμένες προσπάθειες στρατηγικής επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης της συναφούς στήριξης στους εταίρους και της υποστήριξης ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης στις γειτονικές χώρες. 17. Το Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για τη νέα προσέγγιση υποβολής εκθέσεων, ειδικά σε ό,τι αφορά την επίτευξη των στόχων που έχουν συμφωνηθεί με τους εταίρους. Αυτή η υποβολή εκθέσεων θα στηρίξει το έργο των Συμβουλίων Σύνδεσης, των Συμβουλίων Συνεργασίας και άλλων συναντήσεων υψηλού επιπέδου. Επιπλέον, το Συμβούλιο καλεί την Ύπατη Εκπρόσωπο και την Επιτροπή να υποβάλλουν τακτικά εκθέσεις για την παρακολούθηση των εξελίξεων στις γειτονικές χώρες όπως απαιτείται από τον κανονισμό ΕΜΓ. 15169/15 ΔΛ/σα 6