Πρόλογος... VII Εισαγωγή.... XVII ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΟΙ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ι.. Οι ρυθμίσεις της σλεε στον τομέα του Τελωνειακού Δικαίου... 1... Εισαγωγικά... 1 Α.. Ο Ενιαίος Τελωνειακός Χώρος... 3 Β.. Δασμοί και φορολογικές επιβαρύνσεις ισοδυνάμου προς δασμούς αποτελέσματος 4 Γ... Κοινό δασμολόγιο... 15 ΙΙ. Εκσυγχρονισμένος Ενωσιακός Κώδικας... 20... Εισαγωγή... 20 Α.. Γένεση της Τελωνειακής Οφειλής... 22 1. Γένεση της Τελωνειακής Οφειλής κατά την εισαγωγή... 22 2. Τελωνειακή οφειλή κατά την εξαγωγή... 30 3. Συμπληρωματική βεβαίωση... 32 B.. Ειδικά καθεστώτα αναστολής των δασμοφορολογικών επιβαρύνσεων... 33... Εισαγωγή... 33 1. Το τελωνειακό καθεστώς Διαμετακόμισης... 35 2. Τελωνειακό καθεστώς αποθήκευσης... 42 3. Τελωνειακό καθεστώς της Προσωρινής Εναπόθεσης... 44 4. Τελωνειακό καθεστώς Τελωνειακής Αποταμίευσης... 47 5. Τελωνειακό καθεστώς των Ελεύθερων Zωνών... 52 6. Τα τελωνειακά καθεστώτα Ειδικών Χρήσεων... 58 α) Τελωνειακό καθεστώς της Προσωρινής εισαγωγής... 58 β) Τελωνειακό καθεστώς του ειδικού προορισμού... 62 7. Το καθεστώς Τελειοποίησης... 63 α) Τελειοποίηση προς εξαγωγή (Ενεργητική Τελειοποίηση)... 64 β). Τελωνειακό καθεστώς Τελειοποίηση προς επανεισαγωγή (Παθητική Τελειοποίηση) 72 Γ... 1.Απόσβεση της Τελωνειακής Οφειλής και Επιστροφή των Δασμών... 75 2. Επιστροφή Δασμοφορολογικών Επιβαρύνσεων... 76 Δ.. Τελωνειακή συνεργασία... 80 ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΚΑΙ Η ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΤΗΣ ΕΜΜΕΣΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΕ Ι.. Η απαγόρευση των φορολογικών διακρίσεων... 83 Εισαγωγικά... 83 Α.. Η απαγόρευση των Φορολογικών Διακρίσεων κατ άρθ. 110 ΣΛΕΕ... 85 Β.. Η απαγόρευση των φορολογικών διακρίσεων και οι «κρατικές ενισχύσεις».. 96 Γ... Οι ρυθμίσεις της Συνθήκης της ΕΕ για την εναρμόνιση της έμμεσης φορολογίας 100 ΙΙ. Η εναρμόνιση του Φόρου Κύκλου Εργασιών (ΦΠΑ)... 107 Α.. Η εξέλιξη της εναρμόνισης στον τομέα του φόρου κύκλου εργασιών... 107 Β.. Οι κοινοτικές ρυθμίσεις για το κοινό σύστημα του ΦΠΑ... 116... Εισαγωγή... 116
1. Γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής... 117 2. Οι Υποκείμενοι στο φόρο... 121 α). Στοιχεία της έννοιας... 121 β). Υποκείμενοι στο φόρο πρόσωπα που διενεργούν περιστασιακά παράδοση αυτοκινήτου 144 γ) Έναρξη και λήξη της ιδιότητας του υποκειμένου... 145 Γ... Εξαιρέσεις από την ιδιότητα του υποκείμενου στο φόρο... 149 3. Αντικείμενο του φόρου... 159... Εισαγωγικά... 159 α) Παράδοση αγαθών... 163 i... Η έννοια της παράδοσης αγαθών... 163 ii... Ειδικές περιπτώσεις παράδοσης αγαθών... 167... Μεταβίβαση της κυριότητας αγαθού, κατ επιταγή της δημόσιας αρχής 167... Πώληση αγαθού με τον όρο παρακράτησης της κυριότητας... 168... Μίσθωση - Πώληση αγαθού... 169... Μεταβίβαση αγαθού δυνάμει συμβάσεως εντολής προς αγορά ή πώληση 170 iii.. Αυτοπαράδοση αγαθών... 171 iv.. Ο ΦΠΑ στα ακίνητα... 176 v... Πράξεις που αντιμετωπίζονται ως παράδοση αγαθού... 180 vi.. Μεταβίβαση συνόλου επιχείρησης... 185 β) Παροχή υπηρεσιών... 188 Επαχθής αιτία... 203 Η πράξη θα πρέπει να διενεργείται στο εσωτερικό της χώρας από πρόσωπο που είναι υποκείμενο του ΦΠΑ 209 γ) Η εισαγωγή αγαθών... 210 δ) Ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών... 215... Εισαγωγή... 215... Η ενδοκοινοτική απόκτηση ως φορολογητέα πράξη... 217 4. Ο τόπος των φορολογητέων πράξεων... 224 Γενικά... 224 α) Τόπος παράδοσης αγαθών... 225 β) Τόπος της ενδοκοινοτικής απόκτησης αγαθών... 232 γ) Τόπος παροχής υπηρεσιών... 235 δ) Τόπος Εισαγωγής... 266 5. Χρόνος γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης... 267 Εισαγωγικά... 267 α) Χρόνος γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης στην παράδοση αγαθών και την παροχή υπηρεσιών 268 β) Χρόνος γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης στην εισαγωγή των αγαθών 271 γ). Χρόνος γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης στις ενδοκοινοτικές αποκτήσεις 273 6. Βάση επιβολής του φόρου... 274 Εισαγωγικά... 274 α). Βάση επιβολής του φόρου για φορολογητέες πράξεις που διενεργούνται στο εσωτερικό της χώρας 275 β) Βάση επιβολής του φόρου κατά την εισαγωγή αγαθών... 300 γ) Βάση επιβολής του φόρου στις ενδοκοινοτικές αποκτήσεις... 309 7. Οι συντελεστές του φόρου... 310 Εισαγωγικά... 310 α) Οι συντελεστές του φόρου στην 6η Οδηγία... 311 β) Οι συντελεστές του φόρου κατά την Οδηγία 2006/112/ΕΚ... 316 γ) Οι συντελεστές του φόρου στην Ελλάδα... 327 8. Απαλλαγές από το ΦΠΑ... 328 Εισαγωγικά... 328
α) Απαλλαγές στο εσωτερικό της χώρας... 332 Απαλλαγή ταχυδρομικών υπηρεσιών... 332 Απαλλαγή της νοσοκομειακής περίθαλψης... 335 Απαλλαγή της ιατρικής περίθαλψης... 339 Παροχές υπηρεσιών και τις παραδόσεις αγαθών οι οποίες συνδέονται με την κοινωνική πρόνοια και ασφάλιση...... 345 Απαλλαγή υπηρεσιών και παραδόσεις αγαθών από οργανισμούς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα στα μέλη τους...... 349 Απαλλαγή από το φόρο υπηρεσιών που συνδέονται στενά με τον αθλητισμό 351 Απαλλαγή από το φόρο υπηρεσιών πολιτιστικού χαρακτήρα... 353 Απαλλαγή των εκδηλώσεων που προσπορίζουν οικονομική ενίσχυση στους οργανισμούς, των οποίων οι εργασίες απαλλάσσονται από φόρο... 355 Απαλλαγή εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων... 357 Απαλλαγή δραστηριοτήτων δημοσίων οργανισμών ραδιοφώνου και τηλεόρασης 363 Απαλλαγή υπηρεσιών που πραγματοποιούν στα μέλη τους ενώσεις προσώπων που ασκούν δραστηριότητα απαλλασσόμενη του φόρου... 365 β) Λοιπές απαλλαγές στο εσωτερικό της χώρας... 368 γ) Απαλλαγές κατά την εισαγωγή... 398 δ) Απαλλαγές των πράξεων κατά την εξαγωγή, και των εξοιμοιουμένων προς αυτές πράξεων και των διεθνών μεταφορών...... 404 Γενικά... 404 Οι απαλλαγές κατά την εξαγωγή κατ άρθ. 146 της οδηγίας... 404 Απαλλαγές συνδεόμενες με τις διεθνείς μεταφορές (άρθ. 148 της οδηγίας) 410 Απαλλαγές πράξεων που εξομοιώνονται με εξαγωγές... 417 ε) Ειδικές απαλλαγές αναγόμενες στη διεθνή διακίνηση αγαθών... 418 στ) Απαλλαγές στη διακίνηση αγαθών στην ενιαία αγορά... 423 9. Δικαίωμα έκπτωσης του φόρου... 433 Εισαγωγικά... 433 α) Γένεση και έκταση του δικαιώματος προς έκπτωση... 435 β) Περιορισμοί στη άσκηση του δικαιώματος προς έκπτωση... 457 γ) Δικαίωμα έκπτωσης pro rata, κατά τα άρθρα 173 και 174... 461 δ) Διακανονισμός εκπτώσεων και επιστροφή του φόρου... 477 10. Ειδικά καθεστώτα του φόρου... 481 Γενικά... 481 α) Ειδικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων... 482... Το σύστημα της απαλλαγής από το φόρο... 483 β) Ειδικό καθεστώς των αγροτών... 486 γ) Ειδικό Καθεστώς Πρακτορείων ταξιδίων... 491 δ). Το ειδικό καθεστώς που εφαρμόζεται στα μεταχειρισμένα αγαθά και στα αντικείμενα καλλιτεχνικής, συλλεκτικής ή αρχαιολογικής αξίας... 494... Το ειδικό καθεστώς των υποκείμενων στον φόρο μεταπωλητών... 494... Το ειδικό καθεστώς για τις πωλήσεις σε δημοπρασία... 498 ε) Το ειδικό καθεστώς για τον επενδυτικό χρυσό... 499 στ) Ειδικό καθεστώς για μη εγκατεστημένους υποκείμενους στον φόρο που παρέχουν υπηρεσίες με ηλεκτρονικά μέσα σε μη υποκείμενους στον φόρο... 500
ΙΙΙ.. Ειδικοί φόροι κατανάλωσης... 502 Εισαγωγικά... 5 02 Α.. Το καθεστώς κατοχής και κυκλοφορίας των προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης 504 1.. Πεδίο εφαρμογής της οδηγίας... 504 2.. Προϊόντα στα οποία επιβάλλονται ειδικοί φόροι κατανάλωσης... 504 3.. Οι ρυθμίσεις σχετικά με την παραγωγή, κατοχή και διακίνηση των υποκείμενων σε ειδικούς φόρους προϊόντων...... 509 4.. Υπόχρεος καταβολής του φόρου... 518 5.. Κράτος επιβολής του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης... 523 6.. Χρόνος Eπιβολής του ΕΦΚ Απαιτητό του φόρου... 529 7.. Απαλλαγές από το φόρο... 532 8.. Διακίνηση και φορολόγηση των υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων μετά τη θέση τους σε ανάλωση...... 533 α). Απόκτηση προϊόντων από ιδιώτες... 533 β). Κατοχή σε άλλο κράτος μέλος... 536 γ). Πωλήσεις εξ αποστάσεως... 539 9.. Καταστροφή και απώλεια των υποκείμενων σε ΕΦΚ προϊόντων... 540 Β... Οι εναρμονισμένοι ειδικοί φόροι κατανάλωσης... 541 Εισαγωγικά... 541 1.. Φορολογία των ενεργειακών προϊόντων και της ηλεκτρικής ενέργειας... 541 2.. Ο ειδικός φόρος κατανάλωσης καπνικών προϊόντων... 543 3.. Ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στα αλκοολούχα ποτά... 544 ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ Η ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΑΜΕΣΩΝ ΦΟΡΩΝ Α.. Η αναγκαιότητα εναρμόνισης των ρυθμίσεων της φορολογίας εισοδήματος των επιχειρήσεων 547 Β... Η νομολογία του ΔΕΕ σε σχέση με τους άμεσους φόρους... 551 α) Η νομολογία του ΔΕΕ σε σχέση με τις εταιρίες... 551 β) Η νομολογία του ΔΕΕ σε σχέση με τη φορολογική μεταχείριση των φυσικών προσώπων μισθωτών ή αυτοαπασχολούμενων...... 562 γ). Η νομολογία του ΔΕΕ σε σχέση με το άρθρ. 49 Συνθ.ΕΚ. και ήδη άρθ. 56 ΣΛΕΕ, για την ελεύθερη κυκλοφορία των υπηρεσιών... 567 δ) Οι φορολογικές ρυθμίσεις και η ελευθερία κυκλοφορίας των κεφαλαίων... 570 ε) Συμπερασματικές κρίσεις... 572 Γ... Η εναρμόνιση των νομοθεσιών και η φορολογική ουδετερότητα των αποφάσεων επενδύσεων 575 Δ.. Ο ανταγωνισμός των φορολογικών συστημάτων και η αναγκαιότητα εναρμόνισης της άμεσης φορολογίας 577 Ε... Προβλήματα που δημιουργούνται σε σχέση με την εναρμόνιση... 580 α) Η φορολογική κυριαρχία των κρατών και η εναρμόνιση της φορολογίας εισοδήματος 580 β) Διμερείς συμβάσεις και εναρμόνιση της άμεσης φορολογίας... 582 γ) Η αρχή της επικουρικότητας και η εναρμόνιση της φορολογίας των επιχειρήσεων 585 δ) Δημοσιονομικές συνέπειες της εναρμόνισης της άμεσης φορολογίας... 589 ε) Ο διεθνής ανταγωνισμός και η εναρμόνιση της φορολογίας εισοδήματος... 589 ΣΤ. Νομικό θεμέλιο της εναρμόνισης... 591
Ζ... Η πορεία προς την εναρμόνιση της άμεσης φορολογίας... 594 Η.. Το φορολογικό καθεστώς για τις συγχωνεύσεις, διασπάσεις, εισφορές ενεργητικού και ανταλλαγή μετοχών μεταξύ των εταιριών διαφορετικών κρατών... 599 Θ.. Το φορολογικό καθεστώς των μητρικών και θυγατρικών εταιριών... 605 Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 605 1.. Πεδίο εφαρμογής της οδηγίας... 607 2.. «Κοινοτικές εταιρίες»... 617 3.. «Συνδεδεμένες επιχειρήσεις»... 623 4.. Φορολογική μεταχείριση των μερισμάτων συνδεδεμένων εταιριών... 631 5.. Αξιολόγηση των ρυθμίσεων... 640 Ι... Η σύμβαση για την εξάλειψη της διπλής φορολογίας σε περίπτωση διόρθωσης των κερδών συνδεδεμένων επιχειρήσεων...... 642 Εισαγωγή... 6 42 1.. Νομικό θεμέλιο... 647 2.. Πεδίο εφαρμογής της σύμβασης... 651 3.. Αναμόρφωση των κερδών των επιχειρήσεων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της σύμβασης 660 4.. Η Διαδικασία επίλυσης της διαφοράς... 662... Εισαγωγή... 662 α.. Η διαδικασία φιλικού διακανονισμού της διαφοράς σύμφωνα με τη σύμβαση διαιτησίας 663 β.. Η διαδικασία της «διαιτησίας»... 670... Η υποβολή του ζητήματος στην «διαιτησία» των άρθρων 7 επ... 670 γ.. Αντικείμενο της διαδικασίας... 683 δ.. Η διαδικασία ενώπιον της Συμβουλευτικής Επιτροπής... 686 Κ... Η Οδηγία 2003/49/ΕΚ, για το κοινό σύστημα της φορολόγησης των τόκων και των δικαιωμάτων 688 Εισαγωγή... 6 88 1.. Πεδίο εφαρμογής της οδηγίας... 691 2.. Η φορολογική μεταχείριση των τόκων και τελών... 696 Λ.. Οδηγία για τη φορολογία των εισοδημάτων της αποταμίευσης υπό μορφή τόκων 698 Μ.. Η διαδικασία εναρμόνισης της φορολογίας των επιχειρήσεων την τελευταία εικοσαετία 701 Ν.. Η συνεργασία των κρατών μελών στον τομέα των άμεσων φόρων... 704 Ξ... Η αντιμετώπιση της Φοροαποφυγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση... 706 Εισαγωγικά... 7 06 1.. Η φοροαποφυγή στην Ευρωπαϊκή Ένωση... 708 2.. Η γενική διάταξη κατά της φοροαποφυγής στον ΚΦΔ... 719 Βιβλιογραφία... 725